seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia
seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia
seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 1 From choice, a world of possibilities seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia
- Page 2 and 3: 2 seqsualuri uflebebi: IPPF deklara
- Page 4 and 5: 4 seqsualuri uflebebi: IPPF deklara
- Page 6 and 7: 6 seqsualuri uflebebi: IPPF deklara
- Page 8 and 9: 8 seqsualuri uflebebi: IPPF deklara
- Page 10 and 11: 10 seqsualuri uflebebi: IPPF deklar
- Page 12 and 13: 12 seqsualuri uflebebi: IPPF deklar
- Page 14 and 15: 14 seqsualuri uflebebi: IPPF deklar
- Page 16 and 17: 16 seqsualuri uflebebi: IPPF deklar
- Page 18 and 19: 18 seqsualuri uflebebi: IPPF deklar
- Page 20 and 21: 20 seqsualuri uflebebi: IPPF deklar
- Page 22 and 23: 22 seqsualuri uflebebi: IPPF deklar
- Page 24 and 25: 24 seqsualuri uflebebi: IPPF deklar
- Page 26 and 27: 26 seqsualuri uflebebi: IPPF deklar
- Page 28 and 29: 28 seqsualuri uflebebi: IPPF deklar
- Page 30 and 31: 30 seqsualuri uflebebi: IPPF deklar
- Page 32 and 33: 32 seqsualuri uflebebi: IPPF deklar
- Page 34 and 35: 34 seqsualuri uflebebi: IPPF deklar
- Page 36: 36 seqsualuri uflebebi: IPPF deklar
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 1<br />
From choice, a world of possibilities<br />
<strong>seqsualuri</strong><br />
<strong>uflebebi</strong>:<br />
<strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong>
2 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />
vin varT Cven<br />
<strong>IPPF</strong> (saerTaSoriso ojaxis dagegmvis federacia) aris<br />
sqesobrivi da reproduqciuli janmrTelobis dacvis servisprovaideri<br />
da <strong>uflebebi</strong>s damcveli. Cven warmovadgenT msoflio<br />
erovnuli organizaciebis moZraobas, romelic ara mxolod<br />
TanamSromlobs sazogadoebasTan da calkeul pirebTan, aramed<br />
konkretulad muSaobs sazogadoebisa da calkeuli pirebisaTvis.<br />
Cveni muSaoba mimarTulia samyaros iseTi modelis Seqmnisken,<br />
romelSic nebismier individuums, miuxedavad sqesisa, ufleba<br />
eqneba gankargos sakuTari sxeuli da xSir SemTxvevaSi, aqedan<br />
gamomdinare, sakuTari bedic. samyaro, romelSic adamianebs Tavad<br />
ZaluZT airCion, gaxdnen Tu ara mSoblebi; gadawyviton, ramdeni<br />
Svili eyolebaT da Tavad dagegmon maTi SeZenis dro; icxovron<br />
jansaRi sqesobrivi cxovrebiT, SeZlon Tavis dacva arasasurveli<br />
orsulobisa da sqesobrivi gziT gadamdebi infeqciebisagan,<br />
miiRon sruli informacia adamianis imunodeficituri virusis<br />
Sesaxeb da SiSis gareSe Caitaron gamokvlevebi. samyaro, romelSic<br />
sqesi Tu seqsualoba aRar warmoadgens uTanasworobisa Tu<br />
sircxvilis wyaros. Cven yvelafers gavakeTebT imisaTvis, rom<br />
davicvaT esoden mniSvnelovani arCevani da <strong>uflebebi</strong> rogorc<br />
axlandeli, ise momavali TaobebisaTvis.
Sinaarsi<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 3<br />
winasityvaoba .......................................................................................................................5<br />
istoria .................................................................................................................................6<br />
warmomadgenlobiTi reziume ..........................................................................................8<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> ...............................................................13<br />
preambula .......................................................................................................................14<br />
zogadi principebi .......................................................................................................16<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>, romlebic seqsualobasTan aris dakavSirebuli .........22<br />
referenciebi da SeniSvnebi ...........................................................................................26<br />
SeniSvnebi da ganmartebebi ............................................................................................27
4 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong>
winasityvaoba<br />
seqsualoba aris cxovrebis bunebrivi da<br />
maRali Rirebulebebis mqone aspeqti, romelic<br />
kacobriobis aucilebeli da fundamenturi<br />
nawilia. imisaTvis, rom adamianma miaRwios<br />
janmrTelobis umaRles standarts, pirvel rigSi,<br />
mas unda hqondes arCevanis ufleba sakuTar<br />
seqsualur da reproduqciul cxovrebaSi; man<br />
unda igrZnos ndoba da usafrTxoeba sakuTari<br />
sqesobrivi identurobis gamoxatvaSi.<br />
dResdReobiT, diskriminacia, stigma,<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 5<br />
<strong>uflebebi</strong>s Semadgenel nawils. es <strong>uflebebi</strong> qmnian<br />
seqsualobasTan dakavSirebul ganviTarebadi<br />
<strong>uflebebi</strong>s kompleqts, romelsac udidesi<br />
wvlili Seaqvs yoveli adamianis TavisuflebaSi, Sexual Rights: An <strong>IPPF</strong> De<br />
Tanasworobasa da RirsebaSi. amitom maTi<br />
ignorireba dauSvebelia. Cven unda gavagrZeloT<br />
muSaoba, ar unda wavideT daTmobebze da<br />
unda gamoviCinoT maqsimaluri Zalisxmeva<br />
stigmas Sesamcireblad da momsaxureobebis<br />
Foreword<br />
xelmisawvdomad qcevisTvis. mocemuli qmedebebi<br />
SiSi da Zaladoba realur safrTxes uqmnis<br />
mogvcems saSualebas avamaRloT seqsualobis,<br />
mraval adamians. es safrTxeebi da maT mier<br />
rogorc adamianis sicocxlis pozitiuri<br />
provocirebuli qmedebebi – gulgatexilobidan aspeqtis, mniSvneloba. marginalizebuli jgufebi,<br />
sicocxlisaTvis saxifaTomde – ar aZlevs<br />
rogoricaa axalgazrdoba, transgenderuli<br />
mraval adamians sabazo <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>sa mosaxleoba, seqs-muSakebi, mamakacebi, romelTac<br />
da janmrTelobis Sexuality standartis is a natural miRwevis and precious aspect of life, seqsi an mamakacebTan Sexual aqvT, rights cisferebi, are a component lesboselebi of human rights, th<br />
SesaZleblobas. essential and fundamental part of our humanity. Tu For biseqsualebi, are an arasrulwlovani evolving set of entitlements daojaxebuli related to sexualit<br />
<strong>IPPF</strong>-is mier people dasaxuli to attain miznebis the highest miRwevas standard of health, gogonebi they must Tu dedebi, that contribute gansakuTrebiT to the freedom, saWiroeben equality and dignity o<br />
safuZvlad udevs first be problemisadmi empowered to exercise iseTi choice in their sexual Cvens and TanagrZnobasa people, and da Tanamonawileobas.<br />
they cannot be ignored. We must persev<br />
midgoma, romelic reproductive moicavs lives; adamianis they must <strong>uflebebi</strong>s feel confident and <strong>deklaracia</strong> safe in Tanabrad we must be exeba uncompromising im gogonebsa and da passionate in our e<br />
universalurobis, expressing urTierTkavSiris,<br />
their own sexual identity. qalebs, romlebic to decrease imyofebian stigma genderuli<br />
and improve access to services, an<br />
urTierTdamokidebulebisa Today, discrimination, da ganuyoflobis<br />
stigma, fear and violence Zaladobis pose real riskis to increase qveS, recognition an romlebmac of sexuality ukve as a positive aspe<br />
principebs. Cven threats to many people. These threats and the actions ganicades they amgvari human Zaladoba, life. Marginalized maT Soris, groups iseTi such as young peop<br />
yvelafers gavakeTebT trigger – ranging imisaTvis, from disheartening rom Cveni to life-threatening tradiciuli wesebis transgender gamo, people, rogoricaa sex workers, qalis men having sex wit<br />
momsaxureobebis in nature gawevisa – prevent da dacvis many people meSveobiT from attaining sqesobrivi basic organoebis men, people dazianeba who are gay, da lesbian diskriminacia or bi-sexual, child b<br />
garantirebuli sexual iqnas rights <strong>seqsualuri</strong> and health. <strong>uflebebi</strong>s <strong>IPPF</strong> is committed _ to fulfilling mamakacTa its preferenciebis and girl mothers safuZvlad.<br />
particularly need our compassion. T<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s goals through pativiscema an approach kidev that ufro embodies the principles <strong>seqsualuri</strong> Declaration <strong>uflebebi</strong>: applies <strong>IPPF</strong> equally <strong>deklaracia</strong> to girls and women who a<br />
farTo sazogadoebriv of universality, sferoSi. interrelatedness, interdependence warmoadgens and aucilebel vulnerable to instruments or have been subjected yvela im to gender-base<br />
<strong>seqsualuri</strong> indivisibility <strong>uflebebi</strong>: of all <strong>IPPF</strong> human <strong>deklaracia</strong> rights. We will do all we organizaciis, can to violence, aqtivistis, including mkvlevaris, traditional norms politikisa such as female g<br />
warmoadgens or ensure welze that meti sexual xnis rights ganmavlobaSi<br />
– human rights – are respected da gadawyvetilebis mutilation mimRebi and discrimination jgufebisaTvis, based on male preferen<br />
Catarebuli, globaluri through our own masStabis service provision samuSaoebis and advocacy, romlebic and also muSaoben Sexual adamianis Rights: An <strong>uflebebi</strong>s <strong>IPPF</strong> Declaration dacvis is an indispensa<br />
kulminacias. mis in the ganviTarebas wider public sphere. xelmZRvanelobda xelSewyobasa tool da garantirebaze. for all organizations, es activists, <strong>deklaracia</strong> researchers, policy<br />
calkeul pirTa Sexual mravaltipobrivi Rights: An <strong>IPPF</strong> jgufi: Declaration represents <strong>seqsualuri</strong> the da decision-makers reproduqciuli who are janmrTelobisa<br />
working to promote and en<br />
saerTaSoriso culmination masStabiT of cnobili more than eqspertebi two years of work that da spanned adamianis human rights. The Declaration will enable members o<br />
sqesobrivi da the reproduqciuli globe. Its development janmrTelobis,<br />
was guided by a diverse <strong>uflebebi</strong>s group the dacvis sexual sazogadoebebis and reproductive wevrebs health and human rights<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s, of individuals: kanonisa internationally-renowned da jandacvis experts miscems in sexual <strong>seqsualuri</strong> communities <strong>uflebebi</strong>s to create Seqmnis, change and Secvlisa build on the mom<br />
sferoSi; ufrosi and reproductive <strong>IPPF</strong> moxaliseebi, health, human romelTagan rights, law and da public gafarToebis that impulss, has already rac begun mniSvnelovnad<br />
around sexual rights in prepa<br />
TiToeulma warmoadgina health; senior unikaluri <strong>IPPF</strong> volunteers, regionaluri<br />
each of whom brought xels Seuwyobs for saerTaSoriso the next International konferenciis Conference on Population a<br />
perspeqtivebi, unique xolo regional erToblivad perspectives – gamocdileba<br />
and who together mosamzadebel represented Development samuSaoebs, in romelic 2015. 2015<br />
da Zlieri mxareebi; a range aseve of experience <strong>IPPF</strong> samdivnos and strengths; sami and three wels senior Catardeba. Too xangrZlivad often denied uaryofili and too long da neglected, sexual r<br />
ufrosi direqtori. directors of the <strong>IPPF</strong> secretariat. The Declaration ugulebelyofili developed deserve <strong>seqsualuri</strong> our attention <strong>uflebebi</strong> and priority. Cvens It is time to respec<br />
<strong>deklaracia</strong> through SemuSavebuli regional meetings iqna regionaluri<br />
and events that took yuradRebasa place da them. prioritetulobas It is time to demand imsaxurebs.<br />
them.<br />
Sexvedrebisa da across iventebis the Federation Sedegad, and romlebic built on the <strong>IPPF</strong> Charter droa, of pativi vceT maT. droa, moviTxovoT am<br />
Catarebul iqna Sexual federaciis and Reproductive masStabiT. Rights. While there has <strong>uflebebi</strong>s already dacva. We trust gvwams, that the rom Declaration <strong>deklaracia</strong> will karg serve you well on t<br />
<strong>deklaracia</strong>s safuZvlad been some progress daedo toward <strong>IPPF</strong> wesdeba meeting the Millennium samsaxurs gagiwevT journey momaval ahead. qmedebebSi.<br />
<strong>seqsualuri</strong> da Development reproduqciuli Goals and <strong>uflebebi</strong>s the targets of the 1994 ICPD<br />
Sesaxeb. miuxedavad (International imisa, Conference rom ukve garkveuli<br />
on Population and Development)<br />
progresia miRweuli Programme aTaswleulis of Action, there ganviTarebisa<br />
is still much work to be done.<br />
da 1994 ICPD (mosaxleobisa da ganviTarebis<br />
saerTaSoriso konferenciis) samoqmedo gegmis<br />
miznebisaken mimaval gzaze, jer isev bevri ram<br />
aris gasakeTebeli.<br />
Jacqueline Sharpe, President of <strong>IPPF</strong><br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> warmoadgens adamianis<br />
Jaklin Sarpi, <strong>IPPF</strong> prezidenti
6 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />
istoria<br />
2006 wlis noemberSi, <strong>IPPF</strong>is<br />
umaRlesma direqciam –<br />
mmarTvelma sabWom – Seqmna<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />
dacvis komiteti, romlis<br />
uflebamosilebaTa sferos<br />
warmoadgenda federaciis<br />
xelmZRvaneloba da mxardaWera<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />
deklaraciis SemuSavebaSi.<br />
gaTvaliswinebuli iqna, rom <strong>deklaracia</strong> SemuSavdeboda<br />
<strong>IPPF</strong> <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s<br />
dacvis wesdebis safuZvelze. es iyo RirsSesani-<br />
Snavi dokumenti, romelic uaRresad popularuli<br />
aRmoCnda da warmatebiT waswia win adamianis <strong>uflebebi</strong>s<br />
integracia <strong>IPPF</strong>-is momsaxureobebisa da<br />
dacvis samuSaoebis meSveobiT. uaxlesma naSromma<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s dacvis Sesaxeb, romelic<br />
SemuSavebuli iqna <strong>IPPF</strong> dasavleT naxevarsferos<br />
regionis mier, didi wvlili Seitana am deklaraciis<br />
SemuSavebaSi. da bolos, 2008 wlis maisSi, <strong>deklaracia</strong>,<br />
misi prezentaciis Semdeg, miRebuli iqna<br />
<strong>IPPF</strong>-is mmarTveli komitetis mier.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s dacvis komiteti Sedga<br />
<strong>IPPF</strong>-is ufrosi moxaliseebisa da personalisgan<br />
<strong>IPPF</strong>-is eqvsive regionidan, aseve saerTaSoriso<br />
masStabiT cnobili eqspertebisagan <strong>seqsualuri</strong><br />
da reproduqciuli janmrTelobisa da <strong>uflebebi</strong>s<br />
dacvis sferoSi mTeli msoflios masStabiT.<br />
komitetis wevrebi iyvnen:<br />
• meriem mint ahmed aiCa<br />
mmarTveli komitetis wevri, mavritania<br />
• hosam bahgaTi<br />
piradi <strong>uflebebi</strong>s dacvis egviptes iniciativis<br />
direqtori, egvipte<br />
• doqtori karmen barozo<br />
regionaluri direqtori, <strong>IPPF</strong>/WHR<br />
• gert-inge branderi<br />
mmarTveli komitetis wevri, SvedeTi<br />
• profesori pol hanti<br />
gaerTianebuli erebis specialuri momxsenebeli<br />
jandacvis <strong>uflebebi</strong>s sakiTxebSi<br />
• doqtori elis mileri<br />
kolumbiis universiteti/berklis samarTali kaliforniis<br />
univesritetSi, aSS<br />
• madhu bala naTi<br />
regionaluri direqtori, <strong>IPPF</strong>/SARO<br />
• doqtori naomi mapelo seboni<br />
mmarTveli komitetis wevri, botsvana<br />
• doqtori nono simelela<br />
teqnikuri codnisa da mxardaWeris direqtori<br />
• tang kuni<br />
mmarTveli komitetis wevri, CineTi<br />
• doqtori esTer visente (Tavmjdomare)<br />
mmarTveli komitetis wevri, puerto riko<br />
• doqtori gil griri (Tanamdebobis ZaliT)<br />
<strong>IPPF</strong> generaluri direqtori<br />
• doqtori Jaklin Sarpi (Tanamdebobis ZaliT)<br />
<strong>IPPF</strong> prezidenti<br />
pirvel Sexvedraze, romelic 2007 wlis ianvarSi
gaimarTa, komitetis wevrebi SeTanxmdnen, rom <strong>seqsualuri</strong><br />
<strong>uflebebi</strong>s dacvis deklaraciis SemuSaveba<br />
fundamenturi iqneboda <strong>IPPF</strong>-is xedvisa da misiis<br />
realizaciis saqmisaTvis. miuxedavad imisa, rom <strong>IPPF</strong><br />
wesdebam <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s<br />
dacvis Sesaxeb axali sityva Tqva federaciaSi,<br />
1994 wlidan (rodesac wesdeba gamoqveynda) axalma<br />
problemebma da sakiTxebma iCina Tavi da Seiqmna seqsualobis<br />
iseTi aspeqtebis Seswavlisa da im <strong>seqsualuri</strong><br />
<strong>uflebebi</strong>s identificirebis aSkara aucilebloba,<br />
romlebic iyo myife da romlebsac bevri<br />
ugulebelyofda da saeWvod miiCnevda. wesdebam<br />
safuZveli Cauyara seqsualur da reproduqciul<br />
uflebebs Soris gansxvavebebis codnis xarisxis<br />
amaRlebas; gaCnda aucilebloba saproceso kodeqsis<br />
daxvewisa konkretulad seqsualobis sferoSi.<br />
komiteti SeTanxmda, rom <strong>deklaracia</strong> SesaZlebels<br />
gaxdida <strong>IPPF</strong>-is klientebis janmrTelobisa da<br />
keTildReobis gaumjobesebas da xels Seuwyobda<br />
aTaswleulis ganviTarebis miznebis miRwevas.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s dacvis deklaraciis SemuSavebis<br />
procesi, rogorc aseTi, warmoadgenda<br />
federaciis Sida ganmartebiT-propagandistul<br />
instruments. diversificirebuli erovnuli, regionaluri<br />
da saerTaSoriso monawileobis Sedegad,<br />
deklaraciis SemuSavebam gazarda federaciis<br />
moxaliseebisa da personalis mier adamianis<br />
<strong>uflebebi</strong>s, adamianis seqsualobasTan dakavSirebuli<br />
<strong>uflebebi</strong>s xasiaTis da, aseve, seqsualur da<br />
reproduqciul uflebebs Soris arsebuli gansxvavebebisa<br />
da saerTo maxasiaTeblebis gaTviTcnobierebis<br />
xarisxi. eqspertebs Soris warmarTulma<br />
diskusiebma safuZveli Cauyara codnas fizikuri<br />
da sulieri janmrTelobis umaRlesi standartis<br />
miRwevis Sesaxeb. diskusiebma naTlad daanaxes sazogadoebas,<br />
Tu raoden mniSvnelovania <strong>seqsualuri</strong><br />
<strong>uflebebi</strong>s dacva. aseve aRiniSna, <strong>seqsualuri</strong> Tanasworobis<br />
ganviTarebis, Tavisuflebis da Rirsebis<br />
uflebebs Soris urTierTkavSiris mniSvneloba.<br />
swored es codna iqna asaxuli <strong>deklaracia</strong>Si.<br />
deklaraciis SemuSavebis procesSi sxvadasxva<br />
regionebis qveynebis kulturuli da religiuri<br />
garemos gaTvaliswinebis aucilebloba gaCnda.<br />
komitetis wevrebi warmoadgendnen gansxvavebul,<br />
zogjer konfliqtur perspeqtivebs <strong>seqsualuri</strong><br />
uflebebTan, rogorc adamianis <strong>uflebebi</strong>s nawilTan<br />
dakavSirebiT. amave dros, monawileebi miesalmebodnen<br />
seqsualobisken mimarTuli sakiTxebis irgvliv<br />
Riad saubris SesaZleblobas – maT Soris,<br />
kulturisa da religiis, bavSvTa qorwinebis, seqs-<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 7<br />
muSakebis <strong>uflebebi</strong>s, genderuli identurobis, <strong>seqsualuri</strong><br />
orientaciis, reproduqciuli teqnologiebis<br />
Sesaxeb – romlebic federaciis yoveldRiuri<br />
muSaobis nawils Seadgenen.<br />
<strong>IPPF</strong> regionebis mier gamokvleuli iqna <strong>seqsualuri</strong><br />
<strong>uflebebi</strong> maTi sakuTari istoriisa da kulturuli<br />
gamocdilebis konteqstSi. am gamocdilebam<br />
aseve, didi wvlili Seitana deklaraciis SemuSavebaSi.<br />
Arab World-is mier 2007 wlis maisSi rabatSi<br />
Catarebuli iqna Sexvedra, romelsac Sedegad<br />
mohyva <strong>deklaracia</strong> <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli<br />
<strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb. European Network-is mier 2007 wlis<br />
ivnisSi Catarebuli iqna seminari cisferebis, lesboselebisa<br />
da transgenderebis sakiTxebTan dakav-<br />
SirebiT, romelSic monawileobdnen eqspertebi,<br />
maT Soris lesboselebisa da cisferebis saerTa-<br />
Soriso asociaciis (ILGA) evropis prezidenti. deklaraciis<br />
proeqti da <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> ganxiluli<br />
iqna afrikis, samxreT aziis, aRmosavleT da<br />
samxreT-aRmosavleT aziisa da okeaniis regionebis<br />
regionaluri komitetis erTobliv Sexvedraze.<br />
dasavleT naxevarsferos regionalur TaTbirze<br />
monawileebis mier Catarebuli iqna diskusia,<br />
romelsac xelmZRvanelobda eqspertTa komiteti.<br />
aRniSnuli komitetis wevrebi iyvnen sonia korea,<br />
adamianis uflebaTa dacvis aqtivisti, entoni<br />
romero, amerikis samoqalaqo Tavis<strong>uflebebi</strong>s kav-<br />
Siris aRmasrulebeli direqtori da humberto<br />
arango, dasavleT naxevarsferos regionaluri<br />
ofisis warmomadgeneli. iseve, rogorc Arab Worldis<br />
monawileebma rabatSi, dasavleT naxevarsferos<br />
delegatebmac gamosces <strong>deklaracia</strong>. yovel regionalur<br />
Sexvedraze, <strong>IPPF</strong>-is generaluri direqtori<br />
saubrobda <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s dacvis<br />
deklaraciis Sesaxeb da monawileobas iRebda Semdgom<br />
diskusiebSi.<br />
2007 wlis noemberSi, komitetma mmarTvel komitets<br />
warudgina proeqti: <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />
dacva: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> da komitetis wevrebs, regionaluri<br />
ofisebisa da wevri asociaciebis personals<br />
da mmarTvel wevrebs sTxova, gamoeTqvaT<br />
SeniSvnebi, romlebic Semdgom gaTvaliswinebuli<br />
iqna saboloo dokumentis momzadebisas. 2008 wlis<br />
maisSi <strong>deklaracia</strong> damtkicebuli iqna mmarTveli<br />
komitetis mier. aRniSnuli deklaraciis meSveobiT,<br />
<strong>IPPF</strong> imedovnebs iseTi samyaros Seqmnis perspeqtivas,<br />
romelSic garantirebuli iqneba yoveli<br />
adamianis Tavisufleba, Tanasworoba da Rirseba,<br />
gansakuTrebiT seqsualobasTan dakavSirebul sakiTxebSi.
8 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />
warmomadgenlobiTi reziume<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>:<br />
<strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> efuZneba<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s dacvis<br />
umniSvnelovanes saerTaSoriso<br />
dokumentebs, saerTaSoriso<br />
standartebis avtoritetul<br />
interpretaciebs da damatebiT<br />
uflebebs, romlebic<br />
dakavSirebulia adamianis<br />
seqsualobasTan da Tavis mxriv,<br />
<strong>IPPF</strong>-is azriT, am uflebebSi<br />
moiazreba.<br />
<strong>deklaracia</strong> Seesabameba im saerTaSoriso xel-<br />
Sekrulebebs, romlebsac <strong>IPPF</strong> awers xels. deklaraciis<br />
struqtura ukve farTo areals moicavs<br />
<strong>IPPF</strong>-isa da wevri-asociaciebis arsebul publikaciebSi<br />
da asaxavs <strong>IPPF</strong>-is misias, xedvasa da Rirebulebebs.<br />
<strong>deklaracia</strong> dasabuTebulia gaerTianebuli<br />
erebis organizaciis xelSekrulebebis ramdenime<br />
monawilisa da specialuri momxseneblis<br />
daskvnebiTa da rekomendaciebiT, kerZod, 2004 wlis<br />
moxsenebiT janmrTelobis umaRlesi standartis<br />
miRwevis <strong>uflebebi</strong>s dacvis Sesaxeb. <strong>deklaracia</strong><br />
SemuSavebuli iqna eqspertebis komitetis mier,<br />
romelic Sedgeboda <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli<br />
janmrTelobisa da adamianis <strong>uflebebi</strong>s dacvis<br />
sferoSi saerTaSoriso masStabiT aRiarebuli liderebisagan,<br />
rogoricaa, magaliTad, pol hanti,<br />
gaerTianebuli erebis specialuri momxsenebeli<br />
janmrTelobis dacvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb.<br />
warmomadgenlobiTi reziume ar moiazreba<br />
rogorc deklaraciis alternativa, aramed rogorc<br />
Sesavali misi sxvadasxva nawilebisa da SinaarsisTvis.<br />
winamdebare warmomadgenlobiT reziumes yovelTvis<br />
Tan unda erTvodes sruli <strong>deklaracia</strong>,<br />
rom <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>sa da maTi winapirobebis<br />
yoveli detali mudmivad xelmisawvdomi iyos<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> Sedgeba<br />
sami nawilisagan:<br />
• preambula,<br />
romelSic warmodgenilia de-<br />
klaraciis koncefcia, moicavs <strong>IPPF</strong>-is misias da<br />
xedvas, <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli janm-<br />
rTelobisa da adamianis <strong>uflebebi</strong>s dacvasTan<br />
dakavSirebuli saerTaSoriso xelSekrulebebisa<br />
da dokumentebis konteqstSi. aqve mocemulia<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s dacvis struqturis Ziri-<br />
Tadi miznis monaxazi;<br />
• Svidi saxelmZRvanelo principi,<br />
romelic war-<br />
moadgens <strong>deklaracia</strong>Si gaerTianebuli yvela<br />
<strong>seqsualuri</strong> uflebis struqturas da uzrunvelyofs<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s pativiscemas,<br />
dacvasa da wina planze wamowevas TviT federaciaSi.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> ganixileba adamianis<br />
<strong>uflebebi</strong>s kanonis farglebSi, romelic<br />
universaluri, ganuyofelia da uaryofs diskriminaciis<br />
yovelgvar gamovlinebas.<br />
bolo nawili, <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> da seqsualobasTan<br />
dakavSirebuli adamianis <strong>uflebebi</strong>.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> moicavs im uflebaTa kompleqss,<br />
romlebic dakavSirebulia seqsualobasTan<br />
da Tavis mxriv, gamomdinareobs yvela adamianis<br />
Tavisuflebis, Tanasworobis, kerZo cxovrebis<br />
xelSeuxeblobis, avtonomiis da Rirsebis <strong>uflebebi</strong>dan.<br />
vinaidan yovelTvis gaTvaliswinebuli unda<br />
iyos erovnuli da regionaluri Taviseburebebisa<br />
da gansxvavebuli istoriuli, kulturuli da religiuri<br />
garemos mniSvneloba, msoflios yvela<br />
regionSi momuSave organizaciebsa da calkeul<br />
pirebs SeuZliaT deklaraciis struqturisa da<br />
ZiriTadi principebis CarTva TavianT saqmianobaSi,<br />
momsaxureobebsa da programebSi. es xels Seuwyobs<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s wina planze wamowevasa da<br />
dacvas.<br />
gvwams ra, rom es Tanmimdevruli da integrirebuli,<br />
adamianis uflebebze dafuZnebuli midgoma<br />
xels Seuwyobs <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s, rogorc<br />
globaluri samarTlianobis erT-erTi aspeqtis<br />
realizacias, vadasturebT principebs, romelTa<br />
arsi SemdegSi mdgomareobs:<br />
principi 1. seqsualoba warmoadgens yoveli adamianis<br />
individualobis ganuyofel nawils. am mizniT,<br />
aucilebelia iseTi xelsayreli garemos Seqmna,<br />
romelSic yvelas SeeZleba <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s,<br />
rogorc ganviTarebis procesis ganuyofeli<br />
nawilis, gamoyeneba. seqsualoba warmoadgens nebismieri<br />
sazogadoebis nebismieri wevris individualobis<br />
ganuyofel nawils. miuxedavad imisa, rom<br />
cakleuli pirebi iseTi wesebiT iyeneben sakuTar<br />
seqsualur uflebebs, romlebic erTmaneTisagan<br />
gansxvavdeba Sida Tu gare faqtorebze damokidebulebiT,<br />
seqsualobasTan dakavSirebuli adamianis<br />
<strong>uflebebi</strong>, maTi dacva da wina planze wamoweva unda
warmoadgendes TiToeuli adamianis yoveldRiuri<br />
arsebobis nawils, ra garemoSic ar unda imyofebodes<br />
igi. garda amisa, seqsualoba aRqmuli unda<br />
iqnas, rogorc sicocxlis pozitiuri aspeqti.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> warmoadgens adamianis<br />
universalur uflebebs, dafuZnebuls yoveli adamianis<br />
Tavisuflebaze, Rirsebasa da Tanasworobaze.<br />
<strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s<br />
wesdebis Sesabamisad, <strong>IPPF</strong> adasturebs, rom TviT<br />
pirovneba warmoadgens ganviTarebis centralur<br />
subieqts da aRiarebs iseTi xelsayreli garemos<br />
Seqmnis mniSvnelobas, romelSic yovel adamians<br />
SeeZleba Tavisi <strong>seqsualuri</strong> uflebis gamoyeneba<br />
imisaTvis, rom SesZlos aqtiuri monawileobis<br />
miReba ekonomikuri, socialuri, kulturuli da<br />
politikuri ganviTarebis procesSi. seqsualoba<br />
adamianisa socialuri cxovrebis aspeqtia, romel-<br />
Sic gaerTianebulia sxeuli, suli, politika, janmrTeloba<br />
da sazogadoeba.<br />
principi 2. Tvramet (18) wlamde asakis adamianebis<br />
garantirebuli <strong>uflebebi</strong> da dacva gansxvavdeba<br />
mozrdilTa <strong>uflebebi</strong>sagan. mniSvnelovania, rom<br />
calkeuli bavSvisTvis arsebobdes imis SesaZlebloba,<br />
raTa man gamoiyenos Tavisi <strong>uflebebi</strong> saku-<br />
Tari saxeliT. <strong>IPPF</strong>-isaTvis cnobilia, rom Tvramet<br />
(18) wlamde asakis adamianebis garantirebuli<br />
<strong>uflebebi</strong> da dacva saerTaSoriso da erovnuli<br />
kanonis farglebSi, zogjer gansxvavdeba mozrdilTa<br />
<strong>uflebebi</strong>sagan. es gansxvavebebi exeba<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s yvela aspeqts. aucilebelia<br />
konkretuli midgoma <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />
TvalsazrisiT. <strong>IPPF</strong> iwyebs im mosazrebiT, rom<br />
Tvramet (18) wlamde asakis adamianebi warmoadgenen<br />
<strong>uflebebi</strong>s mflobelebs da rom Cvilobis,<br />
bavSvobisa da mozardobis speqtris sxvadasxva<br />
wertilSi garkveuli <strong>uflebebi</strong> da dacva met an<br />
nakleb mniSvnelobas SeiZens. garda amisa, ganvi-<br />
Tarebadi SesaZleblobis principi zrdis pativiscemas<br />
bavSvebisadmi, maTi Rirsebisadmi. unda<br />
iqnes gaTviTcnobierebuli bavSvis ufleba: iyos<br />
daculi yovelgvari saxis zianisgan. sazogadoebebma<br />
unda Seqmnan iseTi garemo, romelSic bavSvebs<br />
SeeZlebaT maTi optimaluri SesaZleblobis<br />
(unaris) gamovlena da romelSic kidev ufro<br />
didi mniSvneloba mieniWeba sakuTar cxovrebaSi<br />
monawileobisa da gadawyvetilebebis miRebis potencialsa<br />
da pasuxismgeblobas.<br />
principi 3. <strong>IPPF</strong>-isaTvis cnobilia, rom ara-diskriminaciis<br />
struqtura safuZvlad udevs adamianis<br />
yvela uflebis dacvasa da win wamowevas. ara-<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 9<br />
diskriminaciis es struqtura krZalavs yovelgvar<br />
gamorCevas, gamoyofas Tu SezRudvas sqesis,<br />
asakis, genderuli individualobis, <strong>seqsualuri</strong><br />
orientaciis, ojaxuri mdgomareobis, sqesobrivi<br />
istoriis Tu qcevis - realuris Tu saeWvosi – rasis,<br />
kanis feris, eTnikuri warmomavlobis, enis, religiis,<br />
politikuri Tu sxva Sexedulebis, erovnuli<br />
Tu socialuri warmoSobis, qonebis, dabadebis,<br />
fizikuri Tu gonebrivi invalidobis, janmrTelobis,<br />
maT Soris aiv/Sidsis – mdgomareobis da samoqalaqo,<br />
politikuri, socialuri Tu sxva statusis<br />
mixedviT. vinaidan amgvari gamorCeva miznad isaxavs<br />
an iwvevs adamianis uflebis xelyofas. agreTve,<br />
politikuri, socialuri, ekonomikuri, kulturuli,<br />
samoqalaqo Tu sxva sferoSi arsebuli fundamentaluri<br />
Tavis<strong>uflebebi</strong>s aRiarebis, flobisa da<br />
gamoyenebis Seferxebas. calkeuli pirebi sxvadasxvagvar<br />
barierebs awydebian maTi <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />
dacvis moTxovnisas. realuri Tanasworoba<br />
moiTxovs am barierebis aRmofxvras, raTa yoveli<br />
adamianis sxvebTan Tanasworobis safuZveli iyos<br />
fundamenturi <strong>uflebebi</strong> da Tavisufleba. es Sei-<br />
Zleba moiTxovdes gansakuTrebuli yuradRebis<br />
miqcevas marginalizebuli da mzrunveloba-moklebuli<br />
jgufebisaTvis.<br />
principi 4. seqsualoba da misgan gamomdinare<br />
siamovneba warmoadgens adamianis sicocxlis<br />
erT-erT umniSvnelovanes aspeqts, amitom adamiani<br />
seqsualur cxovrebas eweva ara mxolod gamravlebis<br />
mizniT. sqesobrivi janmrTeloba mTel<br />
cxovrebas moicavs. seqsualoba aris TiTqmis<br />
yvela reproduqciuli gadawyvetilebis erTerTi<br />
ganuyofeli faqtori; Tumca, amave dros, es<br />
aris adamianis Semadgeneli nawili. seqsualoba ar<br />
aris mxolod reproduqciuli interesebis damakmayofilebeli<br />
instrumenti. reproduqciisagan<br />
damoukidebeli seqsualobisa da seqsualobisagan<br />
damoukidebeli reproduqciis ufleba daculi<br />
unda iqnas, xolo gansakuTrebuli yuradReba unda<br />
mieqces im jgufebs, romlebic warsulSi Tu amJamad<br />
aseT uflebebs moklebulni arian.<br />
principi 5. TiToeuli adamianis garantirebuli<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> niSnavs misi Tavisuflebis<br />
dacvis valdebulebas da aseve mis dacvas zianis<br />
miyenebisgan. swored Zaladobisa da zianis yvelanairi<br />
gamovlinebis winaaRmdeg mimarTuli kanonieri<br />
qmedebebis SesaZlebloba amyarebs seqsualur<br />
uflebebs. seqsualobasTan dakavSirebuli saziano<br />
qmedeba moicavs rogorc Zaladobas, ise fizikuri,<br />
sityvieri, fsiqologiuri, ekonomikuri da sqesobrivi<br />
xasiaTis Seuracxyofas. aseve igivdeba Zala-
10 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />
dobad ama Tu im pirebis mimarT maTi sqesis, asakis,<br />
genderuli individualobis, <strong>seqsualuri</strong> orientaciis,<br />
ojaxuri mdgomareobis, sqesobrivi istoriisa<br />
da qcevis, <strong>seqsualuri</strong> gamocdilebis an <strong>seqsualuri</strong><br />
gamovlinebis gamo maTi diskriminacia.<br />
yvela bavSvs da mozards aqvs specialuri ufleba,<br />
daculi iyos eqsploataciis yovelgvari formisagan.<br />
es moicavs dacvas sqesobrivi eqsploataciisagan,<br />
bavSvTa prostituciisagan da sqesobrivi<br />
Seuracxyofis, Zaladobisa da Seviwroebis yovelgvari<br />
formisagan. aseve bavSvis iZulebiTi CarTva<br />
ama Tu im sqesobriv aqtivobaSi Tu praqtikaSi da<br />
bavSvebis gamoyeneba pornografiul warmodgenebsa<br />
da masalebSi.<br />
principi 6. <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> SeiZleba eqvemdebarebodes<br />
mxolod kanoniT dadgenil SezRudvebs<br />
im mizniT, rom daculi iqnas sxvaTa <strong>uflebebi</strong>,<br />
sayovelTao keTildReobis adeqvaturi aRqma da<br />
pativiscema yovel demokratiul sazogadoebaSi.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>, iseve, rogorc adamianis<br />
sxva <strong>uflebebi</strong>, SeiZleba daeqvemdebaros mxolod im<br />
SezRudvebs, romlebic kanoniT aris dadgenili da<br />
emsaxureba sazogadoebrivi jandacvisa da wesrigis<br />
adeqvatur aRTqmas adamianis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb<br />
kanonis Sesabamisad. aseTi SezRudvebi unda iyos<br />
ara-diskriminaciuli, aucilebeli da proporciuli<br />
legitimuri miznis miRwevisaTvis. <strong>seqsualuri</strong><br />
<strong>uflebebi</strong>s gamoyeneba unda efuZnebodes pirad da<br />
socialur interesebs Soris dinamiur urTierTobas,<br />
xedvis mravlobiTobis arsebobis aRiarebas da<br />
Tanasworobas, Rirsebisa da gansxvavebulobis mimarT<br />
pativiscemis garantirebas.<br />
principi 7. pativiscemis, dacvisa da aRsrulebis<br />
valdebuleba vrceldeba yvela seqsualur uflebasa<br />
da Tavisuflebaze. <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong><br />
da Tavisufleba moicavs ZiriTad samarTlebriv<br />
moTxovnebs da am moTxovnebis dakmayofilebis sa-<br />
Sualebebis xelmisawvdomobas. iseve, rogorc adamianis<br />
sxva <strong>uflebebi</strong>s SemTxvevaSi, saxelmwifoebs<br />
Semdegi valdebulebebi ekisreba: yvela adamianis<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s pativiscema, dacva da aRsruleba.<br />
pativiscemis valdebuleba saxelmwifoebisagan<br />
moiTxovs, Tavi Seikavon pirdapiri Tu<br />
arapirdapiri Carevisagan ama Tu im uflebaSi, am<br />
SemTxvevaSi, seqsualur uflebebSi. dacvis valdebuleba<br />
saxelmwifoebisagan moiTxovs, miiRon iseTi<br />
zomebi, romlebic mesame mxares ar aZleven <strong>uflebebi</strong>s<br />
aRsrulebaSi Carevis uflebas. aRsrulebis<br />
valdebuleba saxelmwifoebisagan moiTxovs, miiRon<br />
saTanado sakanonmdeblo, administraciuli,<br />
sabiujeto, sasamarTlo, sareklamo da sxva zomebi<br />
<strong>uflebebi</strong>s sruli realizaciis miznisaTvis.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong><br />
da adamianis <strong>uflebebi</strong>,<br />
romlebic dakavSirebulia<br />
seqsualobasTan<br />
<strong>IPPF</strong> adasturebs, rom <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> aris<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s ZiriTadi nawili. <strong>seqsualuri</strong><br />
<strong>uflebebi</strong> Sedgeba im <strong>uflebebi</strong>sagan, romlebic<br />
dakavSirebulia seqsualobasTan da romlebic<br />
gamomdinareobs yvela adamianis Tavisuflebis,<br />
Tanasworobis, kerZo cxovrebis xelSeuxeblobis,<br />
avtonomiis, xelSeuxeblobisa da Rirsebis <strong>uflebebi</strong>dan.<br />
aTi <strong>seqsualuri</strong> ufleba:<br />
muxli 1. Tanasworobis ufleba, kanonis Tanaswori<br />
dacva da Tavisufleba diskriminaciis yovelgvari<br />
formisagan, romelic efuZneba sqess,<br />
seqsualobas an genders.<br />
yvela adamiani ibadeba Tavisufali da Tanaswori<br />
Rirsebisa da <strong>uflebebi</strong>s TvalsazrisiT. yvela adamians<br />
unda hqondes ufleba, Tanasworad iqnas daculi<br />
kanoniT diskriminaciis yovelgvari formisagan,<br />
romelic efuZneba maT seqsualobas, seqss Tu sqess.<br />
muxli 2. monawileobis ufleba, sqesis, seqsualobis<br />
Tu genderuli individualobis miuxedavad.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, icxovros iseT garemoSi,<br />
romelSic SesaZlebelia aqtiuri, Tavisufali<br />
da azriani monawileoba da wvlilis Setana<br />
adamianis socialur, ekonomikur, kulturul da<br />
politikur aspeqtebSi adgilobriv, erovnul, regionalur<br />
da saerTaSoriso doneze. Sedegad Sesa-<br />
Zlebelia adamianis <strong>uflebebi</strong>sa da fundamenturi<br />
Tavis<strong>uflebebi</strong>s realizeba.<br />
muxli 3. sicocxlis, Tavisuflebis, dacvisa da<br />
xelSeuxeblobis <strong>uflebebi</strong>.<br />
yvela adamians aqvs ufleba sicocxlisa da Tavisuflebisa,<br />
ufleba ar daeqvemdebaros wamebas,<br />
arahumanur da Rirsebis Semlaxvel mopyrobas gansakuTrebiT<br />
sqesis, asakis, genderis, genderuli individualobis,<br />
<strong>seqsualuri</strong> orientaciis, ojaxuri<br />
mdgomareobis, sqesobrivi warsulis Tu qcevis – realuris<br />
Tu saeWvosi – da aiv/Sidsis statusis gamo.<br />
yovel adamians unda hqondes ufleba, sakuTari seqsualoba<br />
gankargos Zaladobisa da iZulebis gareSe.<br />
muxli 4. kerZo cxovrebis xelSeuxeblobis ufleba.
yvela adamians aqvs ufleba, ar dauSvas TviTneburi<br />
Careva mis kerZo cxovrebaSi, ojaxSi, saxlSi, dokumentebsa<br />
Tu korespondenciaSi. daicvas kerZo<br />
cxovrebis xelSeuxeblobis ufleba, romelic<br />
aucilebelia sqesobrivi damoukideblobisaTvis.<br />
muxli 5. personaluri damoukideblobisa da<br />
kanonis winaSe aRiarebis ufleba.<br />
yvela adamians aqvs kanonis winaSe aRiarebisa da <strong>seqsualuri</strong><br />
Tavisuflebis ufleba, romelic moicavs<br />
adamianis SesaZleblobas, Tavad gaakontrolos<br />
da gadawyvitos seqsualobasTan dakavSirebuli<br />
sakiTxebi, airCios <strong>seqsualuri</strong> partniori, srulad<br />
gamoavlinos sakuTari <strong>seqsualuri</strong> potenciali da<br />
miiRos siamovneba, sxvaTa <strong>uflebebi</strong>s ara-diskriminaciis<br />
da bavSvebis ganviTarebadi unaris saTanado<br />
pativiscemis farglebSi.<br />
muxli 6. fiqris, azrisa da gamoxatvis ufleba;<br />
urTierTobis ufleba.<br />
yvela adamians aqvs fiqris, azrisa da gamoxatvis<br />
ufleba seqsualobasTan,seqsualur orientaciasTan<br />
Tu genderul identurobasTan dakavSirebiT,<br />
TviTneburi Carevisa da SezRudvis gareSe dominanturi<br />
kulturuli rwmenisa Tu politikuri ideologiebis,<br />
an sazogadoebrivi wesrigis, moralis,<br />
jandacvisa Tu usafrTxoebis diskriminaciuli<br />
niSnis safuZvelze.<br />
muxli 7. jandacvisa da mecnieruli progresis<br />
miRwevebis xelmisawvdomobis ufleba.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, isargeblos fizikuri<br />
da sulieri janmrTelobis dacvis umaRlesi<br />
standartiT, romelic moicavs janmrTelobisa da<br />
sqesobrivi janmrTelobis dacvis determinantebs<br />
yovelgvari sqesobrivi problemisa da aSlilobis<br />
prevenciis, diagnostikisa da mkurnalobisaTvis.<br />
muxli 8. ganaTlebisa da informirebulobis<br />
ufleba.<br />
yvela adamians, yovelgvari diskriminaciis gareSe,<br />
aqvs srulyofili sqesobrivi ganaTlebisa da informaciis<br />
miRebis ufleba, romelic aucilebeli<br />
da sasargebloa srulyofili moqalaqeobisa da Tanasworobis<br />
<strong>uflebebi</strong>T sargeblobisaTvis kerZo,<br />
sazogadoebriv da politikur sferoSi.<br />
muxli 9. qorwinebis, ojaxis Seqmnisa da dagegmvis<br />
da Svilebis yolis, Svilebis yolis gzebisa<br />
da drois arCevnis ufleba.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, airCios, daqorwindes<br />
Tu ara, Seqmnas da degegmos Tu ara ojaxi, rodis<br />
iyolios Svilebi, Tavisuflad da pasuxismgeblobis<br />
grZnobiT gadawyvitos maTi raodenoba. icxov-<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 11<br />
ros iseT garemoSi, sadac kanoni da politika aRiarebs<br />
ojaxis formebis sxvadasxvagvarobas, maT Soris<br />
iseT formebs, romlebic ar aris gansazRvruli<br />
memkvidreobiT Tu qorwinebiT.<br />
muxli 10. angariSvaldebulebisa da kompensaciis<br />
ufleba<br />
yvela adamians aqvs ufleba efeqtur, adekvatur,<br />
xelmisawvdom da Sesabamis aRmzrdelobiT, sakanonmdeblo,<br />
samarTlebriv da sxva zomebze. ufleba,<br />
moiTxovos Tavisi <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s dacva<br />
im pirebisagan, romlebic am sakiTxTan dakavSirebiT<br />
angariSvaldebulni arian. es bevrad efeqturs<br />
gaxdis <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s ganxorcielebisa da<br />
maTi darRvevis SemTxvevaSi samarTlebrivi dacvis<br />
saSualebebis xelmisawvdomobis monitoringis SesaZleblobas.<br />
aseve sruli kompensaciis xelmisawvdomobas<br />
restituciis, reabilitaciis, dakmayofilebis,<br />
ganumeoreblobis garantiis Tu sxva sa-<br />
Sualebebis meSveobiT.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> uzrunvelyofs<br />
erTmniSvnelovan struqturas. am struqturis<br />
farglebSi wevr-asociaciebs SeuZliaT TavianTi,<br />
rogorc servis-provaiderebis, pasuxismgeblobebis<br />
gageba. isini ukeT iqnebian aRWurvilni<br />
imisaTvis, rom daiwyon an gaafarTovon TavianTi<br />
muSaoba, rac iTvaliswinebs xelmisawvdomobis gazrdas<br />
yvelasaTvis. servis-provaiderebs eZlevaT<br />
saSualeba miscen klientebs <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli<br />
<strong>uflebebi</strong>s sruli realizebis Sesa-<br />
Zlebloba. <strong>deklaracia</strong>, aseve, Seasrulebs saxelmwifoebisaTvis<br />
maTi pasuxismgeblobis Sexsenebis<br />
instrumentis funqcias. kerZod, momdevno globaluri<br />
iniciativis dagegmvisas, romelic yuradRebas<br />
gaamaxvilebs seqsualur da reproduqciul janmrTelobasa<br />
da uflebebze.<br />
deklaraciis ganmartebiTi propaganda samTavrobo<br />
organizaciebs daexmareba grZelvadiani<br />
valdebulebebis gaTviTcnobierebasa da dasaxvaSi.<br />
agreTve, amgvari propaganda ukeT gaaSuqebs seqsualur<br />
uflebebs, sazogadoebriv jandacvasa da<br />
ganviTarebas Soris arsebuli kavSirs .<br />
<strong>IPPF</strong>, mis mier dasaxuli miznebis miRwevisaTvis,<br />
muSaobs adamianis <strong>uflebebi</strong>s farglebSi, rac<br />
moicavs adamianis yvela uflebis universalurobis,<br />
urTierTkavSiris, urTierTdamokidebulebisa<br />
da ganuyoflobis principebs. <strong>IPPF</strong> darwmunebulia<br />
da aRiarebs, rom <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> adamianis<br />
<strong>uflebebi</strong>s erT-erT komponentia da mTlianobaSi,<br />
seqsualobasTan dakavSirebuli <strong>uflebebi</strong>s ganvi-<br />
Tarebad kompleqss warmoadgens. kompleqss, romelsac<br />
didi wvlili Seaqvs yvela adamianis Tavisuflebis,<br />
Tanasworobisa da Rirsebis garantirebaSi.
12 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong>
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 13<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>:<br />
<strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong>
14 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />
preambula<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />
efuZneba adamianis <strong>uflebebi</strong>s dacvis umniSvnelovanes<br />
saerTaSoriso dokumentebs, saerTaSoriso<br />
standartebis avtoritetul interpretaciebs da<br />
damatebiT uflebebs, romlebic dakavSirebulia<br />
adamianis seqsualobasTan, da Tavis mxriv, <strong>IPPF</strong>-is<br />
azriT, am uflebebSi igulisxmeba.<br />
<strong>deklaracia</strong>s safuZvlad udevs dokumentebi,<br />
romlebic SemuSavebuli iqna gaerTianebuli erebis<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s msoflio konferenciaze 1993<br />
wels; gaerTianebuli erebis mosaxleobisa da ganviTarebis<br />
saerTaSoriso konferenciaze 1994 wels;<br />
gaerTianebuli erebis qalTa meoTxe msoflio konferenciaze<br />
1995 wels, dokumentSi_“gaerTianebuli<br />
erebis aTaswleulis <strong>deklaracia</strong> da aTaswleulis<br />
ganviTarebis gegmebi“. masSi, aseve, asaxulia gaer-<br />
Tianebuli erebis xelSekrulebebis monawile mxareebisa<br />
da gaerTianebuli erebis specialuri momxseneblebis<br />
daskvnebi da rekomendaciebi, kerZod,<br />
jandacvis umaRlesi xarisxis miRwevis <strong>uflebebi</strong>s<br />
Sesaxeb specialuri momxseneblis mier adamianis<br />
<strong>uflebebi</strong>s dacvis komisiisaTvis warmodgenili moxseneba<br />
2004 wels.<br />
<strong>deklaracia</strong> avsebs <strong>IPPF</strong> wesdebas <strong>seqsualuri</strong> da<br />
reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb. misi mizania<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s naTlad identificireba da<br />
seqsualobis yovlismomcveli xedvis mxardaWera.<br />
es xedva miznad isaxavs yvela adamianis <strong>seqsualuri</strong><br />
damoukideblobis <strong>uflebebi</strong>s pativiscemas, dacvasa<br />
da win wamowevas da sqesobrivi janmrTelobisa da<br />
<strong>uflebebi</strong>s dacvis xelSewyobas ara-diskriminaciis<br />
farglebSi. <strong>IPPF</strong> darwmunebulia, rom janmrTelobis<br />
dacva warmoadgens adamianis erT-erT fundamentur<br />
uflebas, romelic aucilebelia adamianis yvela<br />
sxva uflebiT sargeblobisaTvis. igi, aseve, darwmunebulia,<br />
rom <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli<br />
janmrTelobis dacva warmoadgens yvela adamianis<br />
uflebas, hqondes fizikuri da sulieri janmrTelobis<br />
SeZlebisdagvarad umaRlesi standarti.<br />
sqesobrivi janmrTelobis miRweva Tu SenarCuneba<br />
SeuZlebelia <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s gareSe,<br />
magram, <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> moicavs janmrTelobasTan<br />
dakavSirebul uflebamosilebaze mets.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> exeba specialur normebs,<br />
romlebic warmoiqmneba maSin, rodesac adamianis<br />
arsebuli <strong>uflebebi</strong> seqsualobaze vrceldeba. es<br />
<strong>uflebebi</strong> moicavs yvela adamianis Tavisuflebas,<br />
Tanasworobas, kerZo cxovrebis xelSeuxeblobas,<br />
damoukideblobasa da Rirsebas; im principebs,<br />
romlebic aRiarebulia mraval saerTaSoriso dokumentSi,<br />
romlebic konkretulad seqsualobas<br />
exeba.
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> gvTavazobs midgomas,<br />
romelic moicavs da scildeba kidec konkretuli<br />
individualurobebis dacvas. <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong><br />
warmoadgens iseTi pirobebis garantias,<br />
romlebSic SesaZlebelia seqsualobis gamoxatva<br />
yovelgvari iZulebis, diskriminaciis, Zaladobis<br />
gareSe da Rirsebisadmi pativiscemis konteqstSi.<br />
<strong>IPPF</strong> aRiarebs, rom seqsualoba adamianobis erTerTi<br />
centraluri aspeqtia mTeli sicocxlis ganmavlobaSi.<br />
miuxedavad imisa,rom seqsualoba SeiZleba<br />
moicavdes yvela momdevno ganzomilebas, yvela<br />
maTganis gamocdileba Tu gamoxatva yovelTvis ar<br />
xdeba. es aris ganviTarebadi koncefcia, romelic<br />
moicavs seqsualur aqtivobas, genderul individualurobebs,<br />
seqsualur orientacias, erotizms,<br />
siamovnebas, intimurobasa da reproduqcias. igi<br />
Sedgeba biologiuri, fsiqologiuri, socialuri,<br />
ekonomikuri, politikuri, kulturuli, eTikuri,<br />
samarTlebrivi, istoriuli, religiuri da<br />
sulieri faqtorebisagan. seqsualobis gancda da<br />
gamoxatva xdeba fiqrebSi, fantaziebSi, survileb-<br />
Si, rwmenaSi, damokidebulebebSi, RirebulebebSi,<br />
qcevebSi, praqtikebSi da urTierTobebSi.<br />
<strong>IPPF</strong>-saTvis cnobilia, rom seqsualobis bevri<br />
gamoxatuleba arareproduqciulia da rom seqsualobis<br />
globaluri cnobiereba ganviTarebadia.<br />
amdenad, <strong>IPPF</strong> aRiarebs <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />
konkretuli, ara reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>sa da<br />
reproduqciuli janmrTelobis qvejgufad identificirebis<br />
saWiroebas. <strong>IPPF</strong> aRiarebs, rom <strong>seqsualuri</strong><br />
<strong>uflebebi</strong>s nebadamrTveli pirobebis Seqmnis<br />
valdebuleba avsebs mis ufro farTo valdebulebas.<br />
amgvari valdebuleba moicavs lokalur da<br />
globalur brZolas TanasworobisaTvis regresis,<br />
mSvidobis, zogadi, socialuri da saerTaSoriso<br />
wesrigis uflebis xelmisawdomobis TvalsazrisiT,<br />
rodesac SesaZlebelia yvela adamianis Rirsebis,<br />
<strong>uflebebi</strong>sa da Tavisuflebis srulad realizeba.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s aRsruleba aucilebelia<br />
individis, rogorc ekonomikuri, socialuri, kulturuli<br />
da politikuri ganviTarebis procesis<br />
subieqtis, aqtiuri monawilisa da beneficiaris<br />
prioritetulobisaTvis. romelSic SesaZlebelia<br />
adamianis yvela uflebisa da fundamenturi Tavisuflebis<br />
srulad realizeba. <strong>IPPF</strong> darwmunebulia,<br />
rom <strong>uflebebi</strong>T sargeblobisaTvis saWiro<br />
pirobebis Seqmnis erT-erTi mTavari aspeqtis safuZvels<br />
warmoadgens angariSvaldebuli struqturebis<br />
ganviTareba. aseTi struqturebi unda<br />
uzrunvelyofdnen ara marto individualur samarTlebriv<br />
dacvasa da kompensacias, aramed,<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 15<br />
aseve, im Zalauflebis, praqtikisa da mniSvnelobis<br />
meqanizmebiT dainteresebas, romlebic iwveven <strong>seqsualuri</strong><br />
<strong>uflebebi</strong>s darRvevas. <strong>IPPF</strong> aRiarebs, rom<br />
swored es aZlevs safuZvels misi momsaxureobebis<br />
gawevisa da ganmartebiT-propagandistul Zalisxmevas.<br />
amdenad, <strong>IPPF</strong> mis wevr-asociaciebs urCevs:<br />
<strong>deklaracia</strong>, maTi saqmianobis mTels procesSi,<br />
saxelmZRvanelod gamoiyenon <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />
pativiscemis, dacvisa da win wamowevisaTvis.<br />
aseve valdebulebis integrirebisa da maTi mimdinare<br />
politikis, strategiebisa da programebis ganmtkicebisa<br />
da gafarToebisTvis.<br />
<strong>deklaracia</strong> warmoadgens struqturas, romelic<br />
xels uwyobs adamianis sabazo <strong>uflebebi</strong>s seqsualobaze<br />
gavrcelebis gaTviTcnobierebis xarisxis<br />
amaRlebas. federaciis yvela komponents ZaluZs<br />
am struqturisa da misi sabazo principebis gaer-<br />
Tianeba Tavis saqmianobaSi, momsaxureobebsa da<br />
programebSi. am RonisZiebis danergviT, ukeT iqneba<br />
Sesrulebuli <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s win wamowevisa<br />
da dacvis pasuxismgebloba, ganmtkicebuli<br />
da gafarToebuli iqneba misi mimdinare politikebi<br />
da strategiebi. <strong>IPPF</strong> emxroba adamianis universaluri,<br />
xelSeuvali da ganuyofeli <strong>uflebebi</strong>s,<br />
maT Soris <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s xedvas. Tumca,<br />
igi aRiarebs, rom ama Tu im qveyanaSi arsebulma<br />
pirobebma SeiZleba garkveuli Semaferxebeli<br />
zegavlena moaxdinos winamdebare <strong>deklaracia</strong>Si<br />
gansazRvruli principebisa da <strong>uflebebi</strong>s ganxorcielebaze.<br />
aseTi situaciebis gansazRvrisa da<br />
mxedvelobaSi miRebis mizniT specialuri procesebi<br />
iqneba ganxorcielebuli.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> <strong>IPPF</strong><br />
mmarTveli komitetis mier 2008 wlis 10 maiss iqna<br />
miRebuli.
16 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />
zogadi principebi<br />
<strong>IPPF</strong> elis, rom yvela wevriasociacia<br />
gaiziarebs<br />
federaciis misias, xedvasa<br />
da Rirebulebebs, maT<br />
Soris, im proncipebs,<br />
romlebic safuZvlad udevs<br />
winamdebare <strong>deklaracia</strong>s<br />
da gaerTianebulia masSi.<br />
es principebi asaxuli unda<br />
iqnas im programebsa da<br />
strategiebSi, romlebic<br />
federaciis komponentebis<br />
mier iqna SemuSavebuli im<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />
win wamowevis, dacvisa<br />
da aRsrulebis mizniT,<br />
romlebic miTiTebulia<br />
winamdebare deklaraciis<br />
Semdegi dasaxelebis nawilSi:<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong><br />
aris adamianis <strong>uflebebi</strong>,<br />
romlebic seqsualobasTan<br />
aris dakavSirebuli.<br />
principi 1<br />
seqsualoba aris yoveli<br />
adamianis pirovnebis erTerTi<br />
ganuyofeli nawili. amis<br />
gaTvaliswinebiT, aucilebelia<br />
iseTi garemos Seqmna, romelSic<br />
TiToeul adamians SeeZleba<br />
yvela <strong>seqsualuri</strong> uflebiT<br />
sargebloba ganviTarebis<br />
procesis farglebSi.<br />
miuxedavad imisa, rom calkeuli pirebis seqsualobis<br />
gancda iseTi gzebiT xdeba, romlebic gansxvavdeba<br />
erTmaneTisagan Sida da gare faqtorebze<br />
damokidebulebiT, adamianis seqsualobasTan<br />
dakavSirebuli <strong>uflebebi</strong>, maTi dacva da win wamoweva<br />
unda warmoadgendes TiToeuli adamianis<br />
yoveldRiuri arsebobis nawils, sadac ar unda imyofebodes<br />
igi. <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> aris adamianis<br />
universaluri <strong>uflebebi</strong>, romlebsac safuZvlad<br />
udevs yvela adamianis Tavisufleba, Rirseba<br />
da Tanasworoba. siRaribe aris sqesobrivi janmrTelobis<br />
gauaresebisa da <strong>seqsualuri</strong> uTanasworobisa<br />
da gamonaklisebis rogorc mizezi, ise<br />
Sedegi. programis dagegmva unda moicavdes siRaribis<br />
kavSirs aRniSnul problemebTan da mis<br />
rols adamianis <strong>uflebebi</strong>T sargeblobasa da maT<br />
xelyofaSi gansakuTrebiT, mis zegavlenas seqsualur<br />
uflebebze.<br />
uTanasworoba. genderuli uTanasworobisa da<br />
cudi janmrTelobis problemebis gadaWras unda<br />
isaxavdes miznad ganviTarebis yvela proeqti,<br />
programa da struqtura – romelic SemuSavebulia<br />
aTaswleulis ganviTarebis miznebis safuZvlad.<br />
aTaswleulis ganviTarebis gegmebis miRweva<br />
– dedebis janmrTelobis gaumjobeseba, bavSvTa<br />
sikvdilianobis Semcireba, genderuli Tanasworobis<br />
xelSewyoba da brZola aiv da Sids-is winaaRmdeg<br />
– sxva miznebs Soris, pirdapirdamokidebulebaSia<br />
sqesobrivi janmrTelobis dacvis momsaxureobebis<br />
sayovelTao xelmisawvdomobis uzrunvelyofasa<br />
da <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s dacvasTan. <strong>seqsualuri</strong>
da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s dacvis wesdebis<br />
Sesabamisad, <strong>IPPF</strong> adasturebs, rom adamiani aris<br />
ganviTarebis centraluri subieqti da aRiarebs<br />
iseTi xelsayreli garemos Seqmnis mniSvnelobas,<br />
romelSic TiToeul adamians SeeZleba <strong>seqsualuri</strong><br />
<strong>uflebebi</strong>T sargebloba, raTa SesZlos aqtiuri<br />
monawileobis miReba ekonomikuri, socialuri,<br />
kulturuli da politikuri ganviTarebis procesSi.<br />
seqsualoba aris adamianisa da socialuri<br />
cxovrebis erT-erTi aspeqti, romelic moicavs<br />
sxeuls, gonebas, politikas, janmrTelobasa da sazogadoebas.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> moicavs gamoxatviT,<br />
asociaciur da monawileobiT elementebs<br />
da mWidrod aris dakavSirebuli erTianobasa da<br />
damoukideblobasTan. <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s aRiarebisa<br />
da maTi garantirebisaTvis valdebulebis<br />
dakisrebiT <strong>IPPF</strong> adasturebs, rom am <strong>uflebebi</strong>s<br />
pativiscema, dacva da aRsruleba moiTxovs yuradRebis<br />
miqcevas yvela am sferosa da elementze;<br />
rac, Tavis mxriv, warmoadgens adamianuri aqtivobis<br />
kerZo da sajaro sferoebSi mimdinare istoriuli<br />
procesebis nawils.<br />
principi 2<br />
Tvramet wlamde asakis<br />
adamianebisaTvis<br />
garantirebuli <strong>uflebebi</strong><br />
da dacvis saSualebebi<br />
gansxvavdeba mozrdilebis<br />
<strong>uflebebi</strong>sa da dacvis<br />
saSualebebisagan.<br />
es <strong>uflebebi</strong> da dacva unda iTvaliswinebdes<br />
calkeuli bavSvis ganviTarebad unars, Tavad<br />
isargeblos sakuTari <strong>uflebebi</strong>T. <strong>IPPF</strong> aRiarebs,<br />
rom Tvramet wlamde asakis adamianebisaTvis garantirebuli<br />
<strong>uflebebi</strong> da dacvis saSualebebi,<br />
saerTaSoriso da erovnuli kanonebis Sesabamisad,<br />
zogjer gansxvavdeba mozrdilebis <strong>uflebebi</strong>sagan.<br />
es gansxvavebebi ukavSirdeba adamianis <strong>uflebebi</strong>s<br />
yvela aspeqts, magram moiTxovs konkretul<br />
midgomebs <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s mimarT. <strong>IPPF</strong><br />
gamomdinareobs is mosazrebidan, rom Tvramet (18)<br />
wlamde asakis adamianebi <strong>uflebebi</strong>s mflobelebi<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 17<br />
arian da rom Cvilobis, bavSvobisa da mozardobis<br />
sxvadasxva momentSi garkveuli <strong>uflebebi</strong> da dacvis<br />
saSualebebi met an nakleb mniSvnelobas iZenen.<br />
bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb konvenciis me-5 muxlis<br />
Tanaxmad, bavSvze pasuxismgebeli mSoblebis<br />
an meurveebis mier micemuli mimarTuleba Tu<br />
gaweuli xelmZRvaneloba unda iTvaliswinebdes<br />
bavSvisTvis SesaZleblobas, Tavad isargeblos<br />
sakuTari <strong>uflebebi</strong>T. bavSvTa ganviTarebadi SesaZleblobebis<br />
koncefcia moiTxovs balanss Semdegs<br />
Soris: bavSvebis aRiareba aqtiur pirovnebebad<br />
sakuTar cxovrebaSi, romlebic imsaxureben<br />
pativiscemas, rogorc moqalaqeebi, rogorc<br />
xalxi da maTi aRiareba <strong>uflebebi</strong>s matareblebad,<br />
romelTa damoukidebloba sul ufro da ufro izrdeba.<br />
amave dros, bavSvebs ufleba aqvT, daculni<br />
iyvnen maTi daucvelobis xarisxis Sesabamisad.<br />
es koncefcia aRiarebs, rom dacvis xarisxi iseT<br />
saqmianobaSi monawileobisagan, romelic SeiZleba<br />
saziano aRmoCndes bavSvebisaTvis, Semcirdeba<br />
maTi ganviTarebadi SesaZleblobis mixedviT.<br />
garda amisa, ganviTarebadi SesaZleblobis principi<br />
aerTianebs pativiscemas bavSvebisa da maTi<br />
Rirsebis mimarT. aniWebs maT uflebas, daculni<br />
iyvnen zianis nebismieri formisagan, Tumca, amave<br />
dros aRiarebs maTi wvlilis mniSvnelobas maTive<br />
dacvaSi..<br />
sazogadoebam unda Seqmnas iseTi garemo, romel-<br />
Sic optimaluri SesaZleblobebis miRweva da ufro<br />
didi pativiscema iqneba gamoxatuli bavSvebis sakuTar<br />
cxovrebaSi monawileobis, pasuxismgeblobisa<br />
da gadawyvetilebebis miRebis potencialis<br />
mimarT. bavSvebis uflebebsa da sxva interesebs<br />
Soris urTierTkavSirs ramdenime umTavresi principi<br />
aregulirebs. maT Sorisaa: Tvramet wlamde<br />
asakis pirebis aRqma <strong>uflebebi</strong>s mflobelebad;<br />
bavSvis saukeTeso interesebis dacva; bavSvis ganviTarebadi<br />
SesaZleblobebi; ara-diskriminacia da<br />
pasuxismgebloba keTildReobisaTvis Sesaferisi<br />
pirobebis uzrunvelyofaze. <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />
konteqstSi, es principebi moiTxovs individualizebul<br />
midgomas, romelSic asaxulia simwifis<br />
demonstracia da im garkveuli garemoebebis<br />
gaTvaliswineba, rogoricaa bavSvis Tu mozardis<br />
specifiuri cnobiereba, aqtivoba, fizikuri da sulieri<br />
janmrTelobis mdgomareoba, urTierToba<br />
mSoblebTan an sxva dainteresebul pirebTan da arsebuli<br />
problemebis xasiaTi.
18 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />
principi 3<br />
ara-diskriminacia<br />
safuZvlad udevs<br />
adamianis yvela uflebis<br />
dacvasa da xelSewyobas.<br />
<strong>IPPF</strong> adasturebs, rom ara-diskriminaciis struqtura<br />
safuZvlad udevs adamianis yvela uflebis<br />
dacvasa da xelSewyobas. es struqtura krZalavs<br />
raime saxis gamorCevas, gamoricxvas Tu SezRudvas<br />
sqesis, asakis, genderis, genderuli individualobis,<br />
<strong>seqsualuri</strong> orientaciis, ojaxuri mdgomareobis,<br />
sqesobrivi istoriis – realuris Tu saeWvos,<br />
rasis, kanis feris, eTnikuri warmomavlobis, enis,<br />
religiis, politikuri Tu sxva Sexedulebis gamo.<br />
ara-diskriminaciis struqtura aseve krZalavs<br />
gamorCevas erovnuli, socialuri Tu geografiuli<br />
warmoSobis niSniT. aseve dauSvebelia gamorCeva<br />
qonebis, dabadebis, fizikuri Tu gonebrivi invalidobis,<br />
janmrTelobis – maT Soris aiv – mdgomareobis<br />
da samoqalaqo, politikuri, socialuri Tu sxva<br />
mdgomareobis gamo. amgvari struqturis mizania<br />
politikur, ekonomikur, socialur, kulturul,<br />
samoqalaqo Tu sxva sferoSi adamianis <strong>uflebebi</strong>sa<br />
da fundamenturi Tavis<strong>uflebebi</strong>s Tanaswori aRiareba.<br />
miuRebelia am <strong>uflebebi</strong>s xelyofa an maTi<br />
gamoyenebisaTvis barieris Seqmna.<br />
diskriminacia, <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s TvalsazrisiT,<br />
SeiZleba gamoixatos kulturuli, ekonomikuri,<br />
politikuri Tu socialuri <strong>uflebebi</strong>s<br />
uTanasworo xelmisawvdomobaSi sqesis, asakis, genderis,<br />
genderuli individualobis, <strong>seqsualuri</strong><br />
orientaciis, ojaxuri mdgomareobis, sqesobrivi<br />
istoriis – realuris Tu saeWvosi, <strong>seqsualuri</strong><br />
praqtikis an <strong>seqsualuri</strong> orientaciis gamo. diskriminacia<br />
gamoixateba aseve, iseTi <strong>seqsualuri</strong><br />
<strong>uflebebi</strong>s xelyofaSi, rogoricaa sqesobrivi<br />
janmrTelobis dacvis momsaxureobebiT sargebloba,<br />
srulyofili ganaTleba seqsualobis sferoSi<br />
da samarTlebrivi dacva <strong>seqsualuri</strong> Zaladobis<br />
SemTxvevaSi, rac aferxebs ama Tu im piris<br />
mier <strong>uflebebi</strong>T sargeblobas sxva adamianebTan<br />
Tanasworobis safuZvelze. calkeuli pirebi sxvadasxvagvar<br />
barierebs awydebian maTi <strong>seqsualuri</strong><br />
<strong>uflebebi</strong>T sargeblobisas. realuri Tanasworoba<br />
moiTxovs am barierebis aRmofxvras imisaTvis, rom<br />
adamianebma isargeblon fundamenturi <strong>uflebebi</strong>-<br />
Ta da TavisuflebiT sxvaTa msgavsad. es moiTxovs<br />
gansakuTrebuli yuradRebis miqcevas marginalizebuli<br />
da mzrunveloba-moklebuli jgufebisaTvis.<br />
principi 4<br />
seqsualoba da misgan<br />
gamomdinare siamovneba<br />
kacobriobis arsebobis erTerTi<br />
centraluri aspeqtia,<br />
miuxedavad imisa, surs Tu ara<br />
ama Tu im pirs gamravleba<br />
sqesobrivi janmrTeloba mTels cxovrebas moicavs.<br />
seqsualoba aris TiTqmis yvela reproduqciuli<br />
gadawyvetilebis erT-erTi ganuyofeli faqtori;<br />
Tumca, amave dros, es aris adamianis sicocxlis<br />
erT-erTi umniSvnelovanesi aspeqti, miuxedavad<br />
imisa, surs Tu ara mas gamravleba. seqsualoba ar<br />
aris mxolod reproduqciuli interesebis damakmayofilebeli<br />
instrumenti. reproduqciisagan<br />
damoukidebeli seqsualobisa da seqsualobisagan<br />
damoukidebeli reproduqciis ufleba daculi<br />
unda iqnas, xolo gansakuTrebuli yuradReba unda<br />
mieqces im jgufebs, romlebic warsulSi Tu amJamad<br />
aseT uflebebs moklebulni arian.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, iyos iseT pirobeb-<br />
Si, romlebSic SesaZlebelia siamovnebis momtani<br />
seqsualobis gancda. siamovneba efuZneba individualur<br />
da urTierTobriv damoukideblobas,<br />
risTvisac aucilebelia, arsebobdes iseTi saxelmwifo<br />
politika, romelic exeba seqsualobis saganmanaTleblo<br />
sferos, janmrTelobis dacvis<br />
samsaxurebs, Tavisuflebas iZulebiTi da Zaladobrivi<br />
qmedebebis gareSe, aseve, aucilebelia eTikuri<br />
normebis SemuSaveba samarTlianobis, Tanasworobisa<br />
da Tavisuflebis sakiTxebis irgvliv.<br />
imis gaTvaliswinebiT, rom siamovneba seqsualobis<br />
damaxasiaTebel aspeqts warmoadgens, misi miRebis,<br />
gamoxatvisa da drois gansazRvris ufleba aravisTvis<br />
ar unda iqnas xelyofili.<br />
principi 5<br />
TiToeuli adamianis<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />
garantireba moicavs<br />
Tavisuflebisa da zianisagan<br />
dacvis valdebulebas .<br />
swored Zaladobisa da zianis yvela formisagan<br />
daculobisa da maT winaaRmdeg regresis ufleba<br />
amyarebs seqsualur uflebebs. seqsualobasTan
dakavSirebuli ziani moicavs fizikuri, sityvieri,<br />
fsiqologiuri, ekonomikuri da sqesobrivi xasiaTis<br />
Seuracxyofas da, aseve, Zaladobas ama Tu im<br />
pirebis mimarT maTi sqesis, asakis, genderuli individualobis,<br />
<strong>seqsualuri</strong> orientaciis, ojaxuri<br />
mdgomareobis, sqesobrivi istoriisa da qcevis<br />
– realuris Tu ararealuri` <strong>seqsualuri</strong><br />
gamocdilebis gamo da Tu ra saxiT avlenen isini sakuTar<br />
seqsualobas. yvela bavSvs da mozards aqvs<br />
specialuri ufleba, daculi iyos eqsploataciis<br />
yovelgvari formisagan. es moicavs dacvas sqesobrivi<br />
eqsploataciisagan, bavSvTa prostituciisagan<br />
da sqesobrivi Seuracxyofis, Zaladobisa<br />
da Seviwroebis yovelgvari formisagan, maT Soris,<br />
bavSvis iZulebiTi CarTva ama Tu im sqesobriv aqtivobaSi<br />
Tu praqtikaSi da bavSvebis gamoyeneba<br />
pornografiul warmodgenebsa da masalebSi.<br />
principi 6.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong><br />
SeiZleba eqvemdebarebodes<br />
mxolod kanoniT dadgenil<br />
SezRudvebs im mizniT,<br />
rom daculi iqnas<br />
sxvaTa <strong>uflebebi</strong>sa da<br />
Tavisuflebis, sayovelTao<br />
keTildReobis adeqvaturi<br />
aRqma da pativiscema yovel<br />
demokratiul sazogadoebaSi.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>, iseve, rogorc adamianis<br />
sxva <strong>uflebebi</strong>, SeiZleba daeqvemdebaros mxolod<br />
im SezRudvebs, romlebic kanoniT aris dadgenili<br />
im mizniT, rom daculi iqnas sxvaTa <strong>uflebebi</strong>sa da<br />
Tavisuflebis, sayovelTao keTildReobis, sazogadoebrivi<br />
jandacvisa da wesrigis adeqvaturi aRqma<br />
da pativiscema yovel demokratiul sazogadoebaSi<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb kanonis Sesabamisad.<br />
aseTi SezRudvebi unda iyos ara-diskriminaciuli,<br />
aucilebeli da proporciuli legitimuri miznis<br />
miRwevisaTvis. <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s gamoyeneba<br />
unda xelmZRvanelobdes pirad da socialur interesebs<br />
Soris dinamiuri urTierTobis, xedvis<br />
mravlobiTobis arsebobis aRiarebas, Tanasworobis,<br />
Rirsebisa da gansxvavebulobis mimarT pativiscemis<br />
garantirebis saWiroebas.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 19<br />
principi 7.<br />
pativiscemis, dacvisa da aRsrulebis<br />
valdebuleba vrceldeba<br />
yvela seqsualur<br />
uflebasa da Tavisuflebaze<br />
.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> da Tavis<strong>uflebebi</strong> moicavs<br />
ZiriTad samarTlebriv moTxovnebs da am moTxovnebis<br />
dakmayofilebis saSualebebis xelmisawvdomobas.<br />
iseve, rogorc adamianis sxva <strong>uflebebi</strong>s<br />
SemTxvevaSi, saxelmwifoebs Semdegi valdebulebebi<br />
ekisreba: yvela adamianis <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />
pativiscema, dacva da aRsruleba. pativiscemis<br />
valdebuleba saxelmwifoebisagan moiTxovs, Tavi<br />
Seikavon pirdapiri Tu arapirdapiri Carevisagan<br />
ama Tu im uflebaSi, am SemTxvevaSi, seqsualur<br />
uflebebSi. dacvis valdebuleba saxelmwifoebisagan<br />
moiTxovs, miiRon iseTi zomebi, romlebic mesame<br />
mxares ar aZleven adamianis <strong>uflebebi</strong>s garantiebSi<br />
Carevis uflebas.<br />
aRsrulebis valdebuleba saxelmwifoebisagan<br />
moiTxovs, miiRon saTanado sakanonmdeblo, administraciuli,<br />
sabiujeto, sasamarTlo, sareklamo<br />
da sxva zomebi <strong>uflebebi</strong>s sruli realizaciis miznebisaTvis.<br />
miuxedavad imisa, rom saxelmwifo rCeba<br />
upirveles pasuxismgebel pirad adamianis <strong>uflebebi</strong>s<br />
pativiscemis, dacvisa da aRsrulebis sferoSi,<br />
samoqalaqo sazogadoebis sxva wevrebs, romelTa<br />
qmedebebi Tu Secdomebi uaryofiT zegavlenas<br />
axdens <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>T sargeblobaze,<br />
aseve, garkveuli pasuxismgebloba unda daekisroT.<br />
es SeiZleba moicavdes sxva saxelmwifoebs, transsasazRvro<br />
organoebsa da programebs, romlebic<br />
muSaoben daxmarebis gawevis mizniT, usafrTxoebis<br />
dacvis struqturebs da sxva aliansebs, aseve, arasaxelmwifo<br />
organoebs, romlebic moicaven rogorc<br />
komerciul, ise aramomgebian da religiur sazogadoebebs<br />
da, aseve, calkeul pirebs. aqedan gamomdinare,<br />
saxelmwifoebma Tavi unda Seikavon adamianis<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s darRvevisa an am uflebebSi<br />
Carevisagan, unda daicvan es <strong>uflebebi</strong> mesame<br />
mxaris mier xelyofisa da darRvevisagan da unda<br />
miiRon pozitiuri zomebi da qmedebebi. amgvari<br />
zomebia efeqturi, TanamgrZnobi da pasuxismgebeli<br />
dawesebulebebis Seqmna da resursebis ganawileba<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s realizebis miznebisaTvis.<br />
<strong>IPPF</strong> valdebulebas iRebs, gaakeTos yvelaferi,<br />
rac mis ZalaSia, imisaTvis, rom daarwmunos yvela<br />
wevri-asociacia, sakuTari roli Seasrulon <strong>seqsualuri</strong><br />
<strong>uflebebi</strong>s pativiscemis dacvasa da aRsrulebaSi,<br />
maTi sakanonmdeblo, administraciuli, sabiujeto<br />
da sxva politikisa da praqtikis farglebSi.
20 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> aris<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>, romlebic<br />
dakavSirebulia seqsualobasTan<br />
<strong>IPPF</strong> adasturebs, rom <strong>seqsualuri</strong><br />
<strong>uflebebi</strong> aris adamianis <strong>uflebebi</strong>.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> Sedgeba<br />
im <strong>uflebebi</strong>sagan, romlebic<br />
dakavSirebulia seqsualobasTan<br />
da romlebic gamomdinareobs<br />
yvela adamianis Tavisuflebis,<br />
Tanasworobis, kerZo cxovrebis<br />
xelSeuxeblobis, damoukideblobis,<br />
piradi xelSeuxeblobisa da<br />
Rirsebis <strong>uflebebi</strong>dan.<br />
mravali saerTaSoriso dokumenti, norma Tu standarti,<br />
aRiarebs im mniSvnelovan principebs, romlebic<br />
seqsualobasTan aris dakavSirebuli.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> aris specifiuri normebi,<br />
romlebic warmoiqmneba maSin, rodesac adamianis<br />
<strong>uflebebi</strong> vrceldeba seqsualobaze. <strong>seqsualuri</strong><br />
<strong>uflebebi</strong> icavs ama Tu im Taviseburebas, magram<br />
scdeba am farglebs da icavs yvela adamianis uflebas,<br />
hqondes SesaZlebloba, aRasrulos da gamoxatos<br />
sakuTari seqsualoba, sxva adamianebis <strong>uflebebi</strong>s<br />
saTanado dacviT da ara-diskriminaciis koncefciis<br />
farglebSi.<br />
Semdegi,(qvemoT CamonaTvali), <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong><br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s sabazo da damkvidrebul<br />
principebs avrcelebs adamianis seqsualobis<br />
sferoze. maTi gamoyeneba gansakuTrebiT<br />
mniSvnelovania Raribi, marginalizebuli, socialurad<br />
ugulebelyofili da mzrunveloba-moklebuli<br />
jgufebisaTvis, miuxedavad imisa, rom amgvari<br />
maxasiaTeblebi Soreul Tu axlo warsuls ekuTvnis.<br />
imis gaTvaliswinebiT, rom <strong>IPPF</strong> adasturebs<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s universalurobas, urTierTkavSirs,<br />
urTierTdamokidebulebasa da ganuyoflobas,<br />
is Tanmimdevroba, romliTac Semdegi<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> gaerTianebulia winamdebare<br />
<strong>deklaracia</strong>Si, ar gulisxmobs raime konkretul<br />
ierarqias. Semdegi(qvemoT CamonaTvali) muxlebis<br />
ganxorcieleba unda iTvaliswinebdes maT<br />
winamorbed zogad principebs.<br />
muxli 1.<br />
Tanasworobis ufleba, kanonis<br />
Tanaswori dacva da Tavisufleba<br />
diskriminaciis yovelgvari<br />
formisagan, romelic efuZneba<br />
seqss, seqsualobas an sqess.<br />
- yvela adamiani ibadeba Tavisufali da Tanaswori<br />
- Rirsebisa da <strong>uflebebi</strong>s TvalsazrisiT. yvela<br />
adamians unda hqondes ufleba, kanoniT Tanasworad<br />
iqnas daculi diskriminaciis yovelgvari<br />
formisagan, romelic efuZneba maT seqsualobas,<br />
seqss Tu sqess;<br />
- yvela adamianisaTvis garantirebuli unda iqnas<br />
iseTi garemo, romelSic yvelas Tanasworad Seu-<br />
Zlia saxelmwifos mier miniWebuli <strong>uflebebi</strong>T<br />
sargebloba da maTi gamoyeneba. saxelmwifoebma<br />
da samoqalaqo sazogadoebebma unda miiRon zomebi,<br />
rom xeli Seewyos socialuri da kulturuli<br />
praqtikis modifikacias, romelic efuZneba<br />
qalebisa da mamakacebis stereotipul rols an<br />
sqesis Tu genderuli gamoxatvebis srulfasovneba-arasrulfasovnebis<br />
mosazrebebs.<br />
- yvela adamians aqvs ufleba, imuSaos, miiRos<br />
ganaTleba, jandacvis momsaxureobebi, socialuri<br />
dacva da sxva ekonomikuri, socialuri Tu<br />
kulturuli <strong>uflebebi</strong>; aseve, is saSualebebi,<br />
momsaxureobebi da pirobebi, romlebic aucilebelia<br />
maTi realizebisaTvis, raime mizeziT diskriminaciis<br />
gareSe.<br />
- yvela adamians unda mieniWos samarTlebrivi funqcia<br />
da SesaZleblobebi am funqciis gansaxorcieleblad,<br />
Tanaswori <strong>uflebebi</strong> xelSekrulebebis<br />
gasaformeblad da qonebis samarTavad, aseve,<br />
Tanaswori damokidebuleba sasamarTlo procesisa<br />
Tu tribunalis nebismier etapze.<br />
- yvela adamians erTnairi ufleba unda hqondes im<br />
kanonis TvalsazrisiT, romelic exeba adamianebis<br />
gadaadgilebas da mis mier sacxovreblis ar-<br />
Cevis Tavisuflebas, yovelgvari diskriminaciis<br />
gareSe.
muxli 2.<br />
monawileobis ufleba, sqesis,<br />
seqsualobis Tu genderis<br />
miuxedavad.<br />
- yvela adamians aqvs ufleba, icxovros iseT garemoSi,<br />
romelSic SesaZlebelia aqtiuri, Tavisufali<br />
da azriani monawileoba da sakuTari wvlilis<br />
Setana adamianis sicocxlis socialur, ekonomikur,<br />
kulturul da politikur aspeqtebSi adgilobriv,<br />
erovnul, regionalur da saerTaSoriso<br />
doneze. es muxli SesaZlebels xdis adamianis<br />
<strong>uflebebi</strong>sa da fundamenturi Tavis<strong>uflebebi</strong>s<br />
realizebas.<br />
- yvela adamians aqvs ufleba, monawileoba miiRos<br />
iseTi politikis SemuSavebasa da ganxorcieleba-<br />
Si, romelic adgens mis keTildReobas, sqesobriv<br />
da reproduqciul janmrTelobas, formaluri<br />
Tu araformaluri barierebis gareSe, magaliTad,<br />
qorwinebis kvalifikaciebi, aiv mdgomareobasTan<br />
dakavSirebuli pirobebi an diskriminaciuli genderuli<br />
normebi, stereotipebi da crurwmenebi,<br />
romlebic gamoricxaven an zRudaven adamianebis<br />
monawileobas genderuli da sqesobrivi Taviseburebebis<br />
mosazrebis gamo.<br />
- xalgazrdobas, romelsac xSirad gamoricxaven,<br />
unda hqondes monawileobisa da protagonistobis<br />
ufleba cvlilebebis ganxorcielebis procesSi.<br />
maT unda hqondeT imis saSualeba, rom garkveuli<br />
wvlili Seitanon da pasuxismgebloba gaiziaron<br />
im politikisa da programebis SemuSavebaSi, romlebic<br />
exeba sqesobrivi da reproduqciuli janmrTelobis<br />
dacvas, xelSewyobasa da aRsrulebas.<br />
- yvela adamians unda hqondes SesaZlebloba,<br />
monawileoba miiRos sazogadoebriv da politikur<br />
cxovrebaSi, maT Soris, daikavos saxelmwifo<br />
Tanamdeboba da Seasrulos sajaro funqciebi,<br />
yovelgvari diskriminaciis gareSe.<br />
- monawileobis aucilebeli pirobaa, rom yvela<br />
adamians hqondes gadaadgilebisa da samSoblodan<br />
wasvlis Tu samSobloSi dabrunebis ufleba, aseve,<br />
im dokumentebis Tanaswori xelmisawvdomoba, romlebic<br />
aucilebelia amgvari gadaadgilebisa da mgzavrobisTvis,<br />
yovelgvari diskriminaciis gareSe.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 21<br />
muxli 3.<br />
sicocxlis, Tavisuflebis, dacvisa<br />
da xelSeuxeblobis <strong>uflebebi</strong>.<br />
- yvela adamians aqvs Tavisuflebis da sicocxlis<br />
ufleba. ufleba, ar daeqvemdebaros wamebas, arahumanur<br />
da Rirsebis Semlaxvel mopyrobas, gansakuTrebiT,<br />
diskriminaciis safuZvelze. yovel<br />
adamians unda hqondes ufleba, sakuTari seqsualoba<br />
gankargos Zaladobisa Tu iZulebis gareSe.<br />
- yvela adamians aqvs sicocxlisa da sxeulis integrirebulobis<br />
ufleba. am uflebas safrTxes<br />
an risks ar unda uqmnides ojaxis „RirsebisaTvis<br />
miyenebuli Seuracxyofis SurisZieba”.<br />
adamiani ar unda daeqvemdebaros sasamarTlo<br />
Tu arasasamarTlo mkvlelobas, dasjas sxeulze<br />
zianis miyenebis saxiT, misi sqesobrivi warsulis an<br />
qcevis, genderuli Taviseburebis an TviTgamoxatvis<br />
gamo.<br />
qalis sicocxle da janmrTeloba ar unda iqnas<br />
dayenebuli riskis qveS samedicino daxmarebis gauwevlobis<br />
gamo, misi fizikuri Tu gonebrivi mdgomareobis<br />
mizeziT. an sxva mizezebiT, romlebic<br />
konkurentul mniSvnelobas aniWeben mis nayofs,<br />
romelsac igi SeiZleba atarebdes.(an mizeziT,sadac<br />
orsulobis SemTxvevaSi,prioriteti eniWeba nayofs,<br />
)<br />
qals ar unda miesajos iZulebiTi dedoba misi<br />
seqsualobis gamoyenebis Sedegad.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, Tavisufali iyos<br />
zianis momtani tradiciuli wesebisagan, maT Soris<br />
igulisxmeba qalis sasqeso organoebis dazianeba<br />
da iZulebiTi an naadrevi qorwineba.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, gaTavisufldes<br />
Zaladobisgan, maT Soris, fizikuri, sityvieri,<br />
fsiqologiuri Tu ekonomikuri Seuracxyofis<br />
yovelgvari formisagan, <strong>seqsualuri</strong> Seviwroebisagan,<br />
gaupatiurebisa da iZulebiTi seqsis sxva<br />
formebisgan qorwinebis farglebSi Tu mis farglebs<br />
gareT, SeiaraRebul konfliqtSi Tu patimrobaSi.<br />
yvela adamians, maT Soris yvela sqesis seqs-mu-<br />
Sakebs, aqvs ufleba, realuri Tu saeWvo <strong>seqsualuri</strong><br />
aqtivobis SemTxvevaSi, ar daeqvemdebaros
22 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />
Zaladobis risks, romelic Seqmnilia stigmasa da<br />
diskriminaciis Sedegad misi sqesis, seqsualobis<br />
Tu genderis gamo.<br />
aravin unda daeqvemdebaros TviTnebur dakavebas,<br />
an TviTneburi Tu diskriminatoruli sanqciebis<br />
dakisrebas sisxlis samarTlis im arazusti da<br />
bundovani debulebebis darRvevisaTvis, romlebic<br />
exeba SeTanxmebul seqss.<br />
adamianis <strong>seqsualuri</strong> arCevani, praqtika Tu<br />
gamoxatva, maT Soris, seqs-samuSaos realuri Tu<br />
saeWvo praqtika, ar unda iqces Zaladobis, Seuracxyofis<br />
da Seviwroebis gamarTlebis, patiebis<br />
an dasjis Serbilebis faqtorad.<br />
yvela migrantisa da migranti muSakisaTvis, gansakuTrebiT<br />
axalgazrdebis, qalebisa da transgenderebisaTvis,<br />
im qveyanaSi, romelSic isini cxovroben<br />
da muSaoben, xelmisawvdomi unda iyos maTi<br />
<strong>seqsualuri</strong> Tu genderuli gamoxatvis gamo sxeulis<br />
dazianebis, Zaladobisa da Seuracxyofisagan<br />
dacvis saSualebebi. aseve mniSvnelovania maTi sqesobrivi<br />
janmrTelobisa da <strong>uflebebi</strong>s dacva da aRsruleba.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, iTxovos da isargeblos<br />
TavSesafriT devnis dros, maT Soris, iseTi<br />
devnis dros, romelic gamowveulia saxelmwifos<br />
qmedebebiT an arasakmarisi zomebis miRebiT adamianis<br />
seriozuli Seuracxyofis winaaRmdeg, roca<br />
es Seuracxyofa miyenebulia misi sqesis, genderis,<br />
genderuli individualobis, sqesobrivi warsulis<br />
Tu qcevis, <strong>seqsualuri</strong> orientaciis, an aiv mdgomareobis<br />
niadagze.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, ar daeqvemdebaros<br />
gayvanas, eqstradicias Tu gadasaxlebas an amis safrTxes<br />
iseT saxelmwifoSi, romelSic igi SeiZleba<br />
ganicdides dasabuTebul SiSs devnis gamo misi<br />
sqesis, genderuli individualobis, <strong>seqsualuri</strong><br />
warsulis, qcevis, <strong>seqsualuri</strong> orientaciis an aiv<br />
mdgomareobis niadagze.<br />
muxli 4.<br />
kerZo cxovrebis xelSeuxeblobis<br />
ufleba.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, ar daeqvemdebaros<br />
TviTnebur Carevas mis kerZo cxovrebaSi, ojax-<br />
Si, saxlSi, dokumentebsa Tu korespondenciaSi<br />
da kerZo cxovrebis xelSeuxeblobis uflebaSi,<br />
romelic aucilebelia sqesobrivi damoukideblobis<br />
gancdisaTvis.<br />
yvela adamians aqvs <strong>seqsualuri</strong> damoukideblobis<br />
ufleba. mas unda SeeZlos gadawyvetilebebis<br />
miReba misi seqsualobis, <strong>seqsualuri</strong> qcevisa da intimurobis<br />
Sesaxeb, yovelgvari TviTneburi Care-<br />
vis gareSe.<br />
yvela adamians aqvs konfidencialobis ufleba<br />
sqesobrivi jandacvis momsaxureobebTan dakav-<br />
SirebiT da, zogadad, im informaciis dacvis ufleba,<br />
romelic mis aiv-statuss exeba. mas aqvs ufleba,<br />
daculi iqnas TviTneburi gamJRavnebisagan (mxilebisgan),<br />
nebadarTuli SezRudvebis farglebSi<br />
da yovelgvari diskriminaciis gareSe.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, gaakontrolos im<br />
informaciis gamJRavneba, romelic exeba mis sqesobriv<br />
arCevnebs, warsuls, seqsualur partniorebs,<br />
qcevas da seqsualobasTan dakavSirebul sxva<br />
sakiTxebs.<br />
muxli 5.<br />
personaluri damoukideblobisa da<br />
kanonis winaSe aRiarebis ufleba.<br />
yvela adamians aqvs kanonis winaSe aRiarebisa da <strong>seqsualuri</strong><br />
Tavisuflebis ufleba, romelic moicavs<br />
adamianis SesaZleblobas, Tavad gaakontrolos<br />
da gadawyvitos seqsualobasTan dakavSirebuli<br />
sakiTxebi, airCios <strong>seqsualuri</strong> partniori, srulad<br />
gamoavlinos sakuTari <strong>seqsualuri</strong> potenciali da<br />
miiRos siamovneba. am uflebiT sargebloba xdeba<br />
ara-diskriminaciis farglebSi da sxvaTa <strong>uflebebi</strong>sa<br />
da bavSvebis ganviTarebadi unaris saTanado<br />
pativiscemiT.<br />
yvela adamians aqvs kanonis winaSe aRiarebis<br />
ufleba, sadac ar unda imyofebodes, ama Tu im<br />
niadagze gamowveuli diskriminaciis gareSe.<br />
yvela adamians aqvs damoukidebeli da urTier-<br />
TobiTi <strong>seqsualuri</strong> praqtikisa da qcevis ufleba<br />
iseTi socialuri, politikuri da ekonomikuri pirobebis<br />
garemoSi, romelSic SesaZlebelia yvela<br />
uflebisa da Tavisuflebis realizeba Tanasworobis<br />
safuZvelze; diskriminaciis, Zaladobisa da<br />
iZulebis gareSe.<br />
adamiani ar unda daeqvemdebaros wesebs, romlebic<br />
TviTneburad axdenen SeTanxmebuli <strong>seqsualuri</strong><br />
urTierTobebis Tu praqtikis kriminalizacias.<br />
adamiani ar unda daeqvemdebaros dapatimrebas<br />
an dakavebas sqesis, seqsualobis, an SeTanxmebuli<br />
<strong>seqsualuri</strong> praqtikisa Tu qcevis niadagze.<br />
yvela TavisuflebaaRkveTil adamians aqvs ufleba,<br />
ar daeqvemdebaros Seuracxyofas an zianis<br />
risks diskriminaciis akrZaluli formebis niadagze.<br />
yvela TavisuflebaaRkveTil adamians aqvs<br />
ufleba, iyos daculi marginalizaciisagan da<br />
hqondes regularuli ojaxuri vizitebi.<br />
yvela adamians unda hqondes ufleba, daculi iqnas<br />
trefikingisgan.<br />
adamiani ar unda daeqvemdebaros iZulebiT
samedicino gamokvlevas da procedurebs, samedicino<br />
testirebas an iZulebiT moTavsebas samedicino<br />
dawesebulebaSi <strong>seqsualuri</strong> orientaciis,<br />
sqesobrivi warsulis Tu qcevis – realuris Tu<br />
eWvmitanilis, aseve genderuli individualobis<br />
gamoxatvis gamo.<br />
adamiani ar unda aiZulon gaiaros samedicino<br />
procedurebi, maT Soris sqesis Secvlis operacia,<br />
sterilizacia an hormonaluri Terapia, rogorc<br />
moTxovna misi genderuli individualobis kanoniT<br />
aRiarebisaTvis. adamiani ar unda daeqvemdebaros<br />
zewolas misi sqesis, asakis, genderuli individualobis<br />
Tu <strong>seqsualuri</strong> orientaciis damalvis, da-<br />
Trgunvis an xelyofis mizniT.<br />
adamians aqvs ufleba, miiRos piradobis damadasturebeli<br />
dokumentebi miTiTebuli sqesiT,<br />
romlebic asaxaven am adamianis mier gansazRvrul<br />
genderul individualobas, maT Soris, dabadebis<br />
mowmoba, pasporti da saarCevno dokumentebi.<br />
muxli 6.<br />
fiqris, azrisa da gamoxatvis<br />
ufleba; urTierTobis ufleba.<br />
yvela adamians aqvs fiqris, azrisa da gamoxatvis<br />
ufleba seqsualobasTan, seqsualur orientaciasTan<br />
Tu genderul individualobasTan dakavSirebiT,<br />
TviTneburi Carevisa Tu SezRudvis gareSe.<br />
SezRudvebs xSir SemTxvevaSi safuZvlad udevs<br />
dominanturi kulturuli rwmena, politikuri<br />
ideologia, sazogadoebrivi wesrigis, moralis,<br />
jandacvisa Tu usafrTxoebis diskriminaciuli<br />
faqtori.<br />
yvela adamians aqvs fiqris, sindisisa da religiis<br />
Tavisuflad gamoxatvis neba, maT Soris ufleba,<br />
hqondes sakuTari Sexedulebebi yovelgvari<br />
Carevis gareSe, ara-diskriminaciis farglebSi da<br />
bavSvebis ganviTarebadi SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, gamoscados saku-<br />
Tari seqsualoba, hqondes ocnebebi Tu fantaziebi,<br />
gamoxatos Tavisi survilebi SiSis, sircxvilis,<br />
danaSaulis, yalbi rwmenebisa da sxva barierebis<br />
gareSe, sxvaTa <strong>uflebebi</strong>s mimarT sruli pativiscemiT.<br />
yvela adamians, gansakuTrebiT qals, aqvs ufleba,<br />
individualoba gamoxatos saubris, qcevis, Cacmulobis,<br />
sxeulis maxasiaTeblebis, saxelis arCevisa<br />
da sxva saSualebebis meSveobiT, yovelgvari<br />
SezRudvebis gareSe.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, moiZios, miiRos da<br />
sxvas gadasces informacia da mosazrebebi adamianis<br />
<strong>uflebebi</strong>s, <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s, seqsua-<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 23<br />
luri orientaciis, genderuli individualobisa<br />
da seqsualobis Sesaxeb nebismieri kanonieri wyarodan<br />
da sazRvrebis mouxedavad. procesi unda<br />
warimarTos ara-diskriminaciis farglebSi da sxvaTa<br />
<strong>uflebebi</strong>sa da bavSvTa ganviTarebadi Sesa-<br />
Zleblobebis gaTvaliswinebiT.<br />
yvela adamians aqvs mSvidobiani Sekrebis, jgufeb-<br />
Si, organizaciebsa da sxvagasxvagvar formirebebSi<br />
gaerTianebis an maTi Seqmnis ufleba. yvela adamians<br />
aqvs ufleba adamianis uflebebTan, seqsualur<br />
uflebebTan, seqsualobasTan, seqsualur orientaciasa<br />
da genderul individualobasTan dakavSirebuli<br />
sakiTxebis Sesaxeb informaciisa da mosazrebebis<br />
SemuSaveba, gacvla, reklamireba da gadacema<br />
nebismieri saSualebiT. amisaTvis aucilebelia<br />
iseTi socialuri wyoba, romelSic SesaZlebelia<br />
yvela adamianis uflebisa da Tavisuflebis realizeba.<br />
muxli 7.<br />
jandacvisa da mecnieruli<br />
progresis miRwevebis<br />
xelmisawvdomobis ufleba.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, isargeblos fizikuri<br />
da sulieri janmrTelobis dacvis umaRlesi<br />
standartiT, romelic moicavs janmrTelobisa da<br />
sqesobrivi janmrTelobis dacvis determinantebs<br />
yovelgvari sqesobrivi problemis, aSlilobis<br />
prevenciis, diagnostikisa da mkurnalobisaTvis.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, daJinebiT moiTxovos<br />
usafrTxo seqsi arasasurveli orsulobisa da<br />
sqesobrivi gziT gadamdebi infeqciebis, maT Soris<br />
aiv-isa da Sids-is prevenciis mizniT.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, monawileoba miiRos<br />
kanonebis, politikis, programebisa da momsaxureobebis<br />
dawesebaSi, romlebic dakavSirebulia sazogadoebriv<br />
jandacvasTan sazogadoebaSi.<br />
jandacvis yovelgvari intervencia unda iTvaliswinebdes<br />
marginalizebuli pirebisa da sazogadoebebis<br />
specialur saWiroebebs.<br />
yvela adamianisaTvis xelmisawvdomi unda iyos<br />
jandacvis momsaxureobebi, am momsaxureobebis<br />
provaiderebis Segnebuli protestis miuxedavad.<br />
yvela adamians aqvs im informaciis xelmisawvdomobis<br />
ufleba, romelic exeba seqsualur uflebebs,<br />
seqsualur orientacias, seqsualobasa da<br />
genderul individualobas janmrTelobis dacvis<br />
konteqstiT. aseve jandacvis SeZlebisdagvarad<br />
saukeTeso momsaxureobebis xelmisawvdomobis<br />
ufleba, romlebic efuZneba damtkicebul da mecnierulad<br />
dasabuTebul kvlevebs.
24 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />
yvela adamians, maT Soris seqs-muSakebs, aqvs<br />
usafrTxo pirobebSi muSaobis, jandacvis momsaxureobiT<br />
sargeblobisa da dacvis ufleba, romelic<br />
aucilebelia imisaTvis, rom yvela partniorisa<br />
da klientisagan moiTxovos usafrTxo seqsis praqtika.<br />
yvela adamians, SeiaraRebul konfliqtSi Tu<br />
iZulebiT gadaadgilebisas, unda hqondes srulyofili<br />
momsaxureobebisa da dacvis ufleba sqesobrivi<br />
da reproduqciuli janmrTelobis sferoSi.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, isargeblos mecnieruli<br />
progresis miRwevebiT da maTi gamoyenebiT seqsualur<br />
uflebebsa da sqesobrivi jandacvis sferoSi.<br />
yvela adamians unda hqondes reproduqciuli<br />
janmrTelobis dacvis teqnologiebis, momsaxureobebis<br />
Tu samedicino intervenciebis gamoyenebis<br />
an uaryofis ufleba da saSualebebi Tanasworobis<br />
safuZvelze yovelgvari diskriminaciis gareSe.<br />
asakobrivi SezRudvebi am uflebebze unda akmayofilebdes<br />
aradiskriminaciis moTxovnebs da bavSvis<br />
ganviTarebadi SesaZleblobebis princips.<br />
muxli 8.<br />
ganaTlebisa da informirebulobis<br />
ufleba.<br />
yvela adamians, yovelgvari diskriminaciis gareSe,<br />
aqvs srulyofili sqesobrivi ganaTlebisa da informaciis<br />
miRebis ufleba, romelic aucilebeli<br />
da sasargebloa srulyofili moqalaqeobisa da Tanasworobis<br />
<strong>uflebebi</strong>T sargeblobisaTvis kerZo,<br />
sazogadoebriv da politikur sferoSi.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, miiRos ganaTleba,<br />
romelic miznad isaxavs stigmisa da diskriminaciis<br />
aRmofxvras axalgazrdobaSi. es xels Seuwyobs<br />
maT Camoyalibebas da ganviTarebas informirebul<br />
pirovnebebad, romlebic pasuxismgeblebi iqnebian<br />
sakuTar sicocxleze. amgvari ganaTleba maT<br />
uflebas aZlevs, monawileoba miiRon sqesobriv<br />
jandacvasa da seqsualobis Sesaxeb informirebulobasTan<br />
dakavSirebuli politikis gansazRvraSi.<br />
yvela adamians da, gansakuTrebiT, axalgazrdobas,<br />
aqvs ufleba, gasces informacia seqsualobis<br />
srulyofili saganmanaTleblo programebisa da<br />
seqsualobasTan dakavSirebuli politikis Sesaxeb.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, hqondes saSualeba,<br />
gamoimuSaos ufro Zlieri da Tanaswori urTier-<br />
Tobebis miRwevis unar-Cvevebi.<br />
yvela adamians, qveynis sazRvrebis miuxedavad,<br />
nebismieri wyaros meSveobiT, unda hqondes yvela<br />
im tradiciuli da aratradiciuli informaciis<br />
xelmisawvdomobis ufleba, romelic anmtkicebs<br />
seqsualobas, seqsualur uflebebs da sqesobriv<br />
janmrTelobas. gansakuTrebuli yuradReba unda<br />
mieqces axalgazrdobis uflebebs <strong>seqsualuri</strong> da<br />
genderuli SeuTavseblobisa da sqesobrivi urTierTobebis<br />
Sesaxeb informaciis xelmisawvdomobis<br />
sakiTxSi.<br />
yvela adamians unda hqondes sazogadoebis,<br />
skolis, jandacvis momsaxureobebis provaiderebis<br />
mier mowodebuli seqsualobas dakavSirebuli<br />
informaciis xelmisawvdomobis ufleba misTvis<br />
gasageb enaze. aq igulisxmeba is informaciac,<br />
romelic exeba sqesobrivi da reproduqciuli janmrTelobis<br />
dacvas da gadawyvetilebebis miRebas,<br />
Tu rodis, rogor da visTan daamyaros man sqesobrivi<br />
urTierToba. aseve mniSvnelovania, axalgazrdam<br />
icodes: rodis xdeba sqesobrivi qceva reproduqciuli.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, miiRos sakmarisi<br />
ganaTleba da informacia, raTa nebismieri gadawyvetileba<br />
misi sqesobrivi da reproduqciuli cxovrebis<br />
Sesaxeb miRebuli iqnas damoukideblad,<br />
Tavisufali nebiT da sruli informirebulobis<br />
safuZvelze.<br />
muxli 9.<br />
qorwinebis, ojaxis Seqmnis,<br />
dagegmvisa da Svilebis yolis<br />
ufleba. Svilebis yolis gzebisa da<br />
drois arCevnis ufleba.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, airCios: daqorwindes<br />
Tu ara, Seqmnas da degegmos Tu ara ojaxi, rodis<br />
iyolios Svilebi, Tavisuflad da pasuxismgeblobis<br />
grZnobiT gadawyvitos Svilebis raodenoba<br />
iseT garemoSi, romelSic kanoni da politika aRiarebs<br />
ojaxis formebis sxvadasxvagvarobas, maT Soris<br />
iseT formebs, romlebic ar aris gansazRvruli<br />
memkvidreobiT Tu qorwinebiT.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, Tavisuflad da sruli<br />
TanxmobiT daqorwindes an sxvagvari urTier-<br />
Toba daamyaros aradiskriminaciis farglebSi da<br />
bavSvTa ganviTarebadi SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT.<br />
yvela adamians aqvs ojaxTan dakavSirebuli socialuri<br />
keTildReobiTa, da sxva sazogadoebrivi<br />
upiratesobebiT sargeblobis ufleba romlebic<br />
dakavSirebulia dasaqmebasa da emigraciasTan<br />
ojaxis formisagan damoukideblad, maT Soris igulisxmeba<br />
ojaxis iseTi modelebi, romlebic ar aris
gansazRvruli memkvidreobiT Tu qorwinebiT.<br />
yvela adamians aqvs informaciisa da ganaTlebis<br />
miRebis ufleba. misTvis xelmisawvdomi unda iyos<br />
saSualebebi, romlebic aucilebelia Svilebis yola-aryolis,<br />
maTi raodenobis, gaCenis xelsayreli<br />
drois da bavSvebs Soris intervalebis dagegvmisaTvis.<br />
yoveli aseTi gadawyvetileba miRebuli unda<br />
iqnas Tavisuflad da pasuxismgeblobis grZnobiT.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, gaakeTos Tavisufali<br />
arCevani reproduqciasa da ojaxis Seqmnas-<br />
Tan dakavSirebiT; mas aqvs ufleba, miiRos gadawyvetileba<br />
biologiuri Tu naSvilebi Svilebis<br />
yola-aryolis Sesaxeb, gamoiyenos nayofierebis<br />
regulirebis yvela usafrTxo, efeqturi, misaRebi<br />
da xelmisawvdomi meTodebi, isargeblos reproduqciuli<br />
teqnologiebiTa da mkurnalobiT.<br />
yvela adamians aqvs sakonsultacio da sxva momsaxureobebis<br />
xelmisawvdomobis ufleba, romlebic<br />
dakavSirebulia reproduqciasTan, uSvilobasa<br />
da orsulobis SewyvetasTan ojaxuri mdgomareobis<br />
miuxedavad, aradiskriminaciis farglebSi da<br />
bavSvebis ganviTarebadi SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT.<br />
yvela qals aqvs ufleba, miiRos informacia,<br />
ganaTleba da momsaxureoba, romelic aucilebelia<br />
reproduqciuli janmrTelobis dacvisTvis,<br />
usafrTxo dedobisa da usafrTxo abortisaTvis<br />
da romelic xelmisawvdomi, misaRebi da gamosadegia<br />
yvela momxmareblisTvis. yvela adamians unda<br />
hqondes Tanaswori <strong>uflebebi</strong> da pasuxismgeblobebi<br />
im sakiTxebSi, romlebic exeba meurveobas, mzrunvelobas<br />
da bavSvebis Svilad ayvanas, aseve im<br />
dawesebulebebs, romlebSic, aradiskriminaciis<br />
farglebSi, es koncefciebi erovnul kanonmdeblobaSia<br />
Cadebuli; yvela SemTxvevaSi, bavSvTa interesebs<br />
upirvelesi mniSvneloba eniWeba.<br />
muxli 10.<br />
angariSvaldebulebisa da<br />
kompensaciis ufleba<br />
yvela adamians aqvs ufleba efeqtur, adeqvatur,<br />
xelmisawvdom da Sesabamis aRmzrdelobiT, sakanonmdeblo,<br />
samarTlebriv da sxva zomebze imisaTvis,<br />
rom moiTxovos im adamianebisagan, romlebic<br />
valdebulni arian, daicvan <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>,<br />
srulad angariSvaldebulni iyvnen mis winaSe. es<br />
moicavs <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s ganxorcielebisa<br />
da maTi darRvevis SemTxvevaSi samarTlebrivi<br />
dacvis saSualebebis xelmisawvdomobis monitoringis<br />
SesaZleblobas, maT Soris, sruli kompensaciis<br />
xelmisawvdomobas restituciis, kompensaciis, re-<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 25<br />
abilitaciis, dakmayofilebis, ganumeoreblobis<br />
garantiis Tu sxva saSualebebis meSveobiT.<br />
saxelmwifoebma unda Seqmnan angariSvaldebulebis<br />
meqanizmebi imisaTvis, rom daculi iqnas<br />
maTi, <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s garantirebasTan<br />
dakavSirebuli valdebulebebi.<br />
yvela adamians unda hqondes angariSvaldebulebisa<br />
da samarTlebrivi dacvis saSualebebis<br />
efeqturi meqanizmebis xelmisawvdomobis ufleba<br />
SeiaraRebuli konfliqtis dros, gansakuTrebiT<br />
sqesobrivi da genderuli Zaladobis SemTxvevaSi.<br />
yvela adamians unda hqondes im informaciisa da<br />
daxmarebis xelmisawvdomobis ufleba, romelic<br />
aucilebelia imisaTvis, rom moiTxovos samarTlebrivi<br />
dacvis saSualebebi da uzrunvelyofili<br />
kompensacia maTi <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s darRvevis<br />
SemTxvevaSi.<br />
yvela adamians aqvs ufleba, pasuxi mosTxovos im<br />
arasamTavrobo pirebs, romelTa qmedebebi da Secdomebi<br />
uaryofiT zegavlenas axdens mis mier misi<br />
sakuTari <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>T sargeblobaze.<br />
es moicavs samarTlebrivi dacvis saSualebebisa<br />
da kompensaciis moTxovnis SesaZleblobas <strong>seqsualuri</strong><br />
<strong>uflebebi</strong>s darRvevis SemTxvevaSi.<br />
saxelmwifoebma unda miiRon zomebi imisaTvis,<br />
rom mesame mxarem ar daarRvios sxvaTa <strong>seqsualuri</strong><br />
<strong>uflebebi</strong>. <strong>IPPF</strong> valdebulebas iRebs, yvelaferi gaakeTos,<br />
misi SesaZleblobebis farglebSi, maT Soris<br />
teqnikuri da finansuri daxmarebis gaweva, imisaTvis,<br />
rom misma yvela wevrma-asociaciam awarmoos<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s ganmartebiTi propaganda,<br />
uzrunvelyos sqesobrivi janmrTelobis dacvis<br />
klientze orientirebuli, aradiskriminatoruli<br />
momsaxureobebis gaweva, informireba da seqsualobasTan<br />
dakavSirebuli srulyofili saganmanaTleblo<br />
saqmianoba da mis personalsa da misi<br />
programebisa da proeqtebis monawileebs moepyros<br />
winamdebare <strong>deklaracia</strong>Si gaerTianebuli principebisa<br />
da <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s Sesabamisad.
26 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />
referenciebi da<br />
SeniSvnebi<br />
qvemod moyvanil SeniSvnebSi miTiTebulia im principebisa da<br />
<strong>uflebebi</strong>s wyaroebi, romlebic <strong>IPPF</strong>-is mier Camoyalibebuli<br />
iqna dokumentSi: <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong>.<br />
es wyaroebi moicavs adamianis <strong>uflebebi</strong>s dacvis umniSvnelovanes saerTaSoriso<br />
dokumentebs da saerTaSoriso standartebis avtoritetul interpretaciebs.<br />
Cven, aseve, CavrTeT referenciebi, romlebic adastureben im damatebiT uflebebs,<br />
romlebsac, <strong>IPPF</strong>-is azriT, moicavs umniSvnelovanesi saerTaSoriso standartebi.<br />
es wyaroebi moicavs erovnuli mTavrobebis mier miRebul kanonebsa da politikebs,<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s dacvis saerTaSoriso swavlulebisa da damcvelebis<br />
gamonaTqvamebs da <strong>IPPF</strong> wevri-asociaciebis mier ganxorcielebul procesebs.<br />
- <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s <strong>IPPF</strong> wesdebis (1995) sruli teqsti<br />
ixileT Semdeg veb-saitze: www.ippf.org/en/Resources/Statements/<strong>IPPF</strong>+Charter+on+Sexual+an<br />
d+Reproductive+Rights.html<br />
- saerTaSoriso standartebisa da gaeros adamianis <strong>uflebebi</strong>s dacvis<br />
organizaciebis moxsenebebis sruli teqsti ixileT adamianis <strong>uflebebi</strong>s umaRlesi<br />
komisris gaeros ofisis veb-saitze: www.ohchr.org<br />
- <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>sa da sqesobrivi janmrTelobis dacvis Sesaxeb jandacvis<br />
msoflio organizaciis mier Catarebuli diskusiebi ixileT Semdeg veb-saitze:<br />
www.who.int/reproductive-health/gender/sexualhealth.html#4<br />
- iogiakartas principebis (Yogyakarta Principles) sruli teqsti: adamianis <strong>uflebebi</strong>s<br />
Sesaxeb saerTaSoriso kanonis gamoyenebis principebi <strong>seqsualuri</strong> orientaciisa<br />
da genderuli individualobis mimarT (Yogyakarta Principles) (2007) ixileT Semdeg vebsaitze:<br />
www.yogyakartaprinciples.org
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 27<br />
SeniSvnebi da ganmartebebi<br />
saerTasoriso kanoni adamianis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb:<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s msoflio <strong>deklaracia</strong> (UDHR).<br />
saerTaSoriso xelSekruleba samoqalaqo da politikuri <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb (ICCPR) da misi ori ofcionaluri<br />
protokoli.<br />
saerTaSoriso xelSekruleba ekonomikuri, socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb (ICESCR).<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s umniSvnelovanesi saerTaSoriso dokumentebi da maTi makontrolebeli organoebi:<br />
saerTaSoriso konvencia rasobrivi diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris Sesaxeb (ICERD) –<br />
makontrolebeli organo: CERD.<br />
konvencia qalebis winaaRmdeg diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris Sesaxeb (CEDAW) - makontrolebeli<br />
organo: CEDAW da misi ofcionaluri protokoli<br />
konvencia wamebisa da ulmobeli, araadamianuri an Rirsebis Semlaxavi mopyrobis yvelanairi formis<br />
winaaRmdeg (CAT) - makontrolebeli organo: CAT da misi ofcionaluri protokoli.<br />
konvencia bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb (CRC) - makontrolebeli organo: CRC da misi ori ofcionaluri<br />
protokoli.<br />
saerTaSoriso konvencia migranti muSakebisa da maTi ojaxis wevrebis <strong>uflebebi</strong>s dacvis Sesaxeb (CMW)<br />
- makontrolebeli organo: CMW.<br />
konvencia Sromisuunaro pirebis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb (ZalaSi Sesvlis TariRi: 2008 wlis 3 maisi).<br />
saerTaSoriso konvencia yvela adamianis iZulebiTi gauCinarebisagan dacvis Sesaxeb (ZalaSi Sesvlis<br />
TariRi: 2008 wlis maisi).<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s umTavresi xelSekrulebebis garda, arsebobs adamianis <strong>uflebebi</strong>s saerTaSoriso<br />
dokumentebic, romlebic, Tumca samarTlebrivad savaldebulo ar aris, warmoadgenen udavo moralur<br />
Zalas da uzrunvelyofen praqtikul xelmZRvanelobas saxelmwifoebisaTvis maTi qcevis sferoSi. es dokumentebia:<br />
venis <strong>deklaracia</strong> da samoqmedo programa.<br />
gaerTianebuli erebis aTaswleulis <strong>deklaracia</strong>.<br />
gaerTianebuli erebis <strong>deklaracia</strong> qalebis winaaRmdeg Zaladobis aRmofxvris Sesaxeb.<br />
gaerTianebuli erebis <strong>deklaracia</strong> ganviTarebis uflebis Sesaxeb.<br />
konvencia qorwinebis, qorwinebis minimaluri asakisa da qorwinebebis registraciis SeTanxmebis Sesaxeb.<br />
aiv/Sids-Tan dakavSirebuli valdebulebis <strong>deklaracia</strong>.<br />
CESCR komitetma ganacxada, rom jandacvis ufleba moicavs Tavisuflebas, romelic, Tavis mxriv,<br />
moicavs gadawyvetilebis miRebis uflebas adamianis janmrTelobisa da sxeulis Sesaxeb, maT Soris, seqsualur<br />
da reproduqciul Tavisuflebas.<br />
ekonomikuri, socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s komiteti:<br />
zogadi komentari: janmrTelobis SeZlebisdagvarad umaRlesi standartis miRwevis ufleba. gaeros<br />
dokumenti E/C.12/2000/4 11 agvisto, 2000 w.<br />
specialuri momxseneblis moxseneba jandacvis uflebis Sesaxeb, romelic warmodgenili iqna<br />
gaeros adamianis <strong>uflebebi</strong>s komisiis me-60 sxdomaze.<br />
gaeros dokumenti E/CN.4/2004/49 (2004) punqti 9.<br />
seqsualoba mdebareobs socialurisa da individualuris gadakveTis wertilSi da gamomdinareobs<br />
socialur, politikur, ekonomikur da kulturul struqturebs Soris dinamiuri urTierTqmedebidan<br />
adgilobriv, erovnul da saerTaSoriso doneze. es dinamika asaxavs yvela adamianis mier<br />
sakuTari Tavisa da sxvebis SegrZnebas <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s mqone adamianebad.<br />
specialuri momxseneblis moxseneba jandacvis uflebis Sesaxeb, E/CN.4/2004/49 (2004) punqti 55.<br />
aseTi situaciebis aRiarebis procesi iqneba analogiuri im procesisa, romelic gamoyenebulia wevriasociaciebis<br />
mier strategiuli struqturis ramdenime miznis ganxorcielebisas. aq igulisxmeba procesi<br />
iseTi miznebis gansaxorcieleblad, romlebic Sesaferisia maTi qveynis pirobebisTvis, kanonmdeblobis<br />
CaTvliT. ama Tu im qveynis situaciuri analizi Catarebuli iqneba wevri-asociaciis mier. analizi dokumentirebuli<br />
iqneba. xelSekruleba gaformdeba regionalur direqtors, regionalur aRmasrulebel<br />
komitetsa da wevr-asociacias Soris.
28 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />
ix.: Ilkkaracan, P. & Jolly, S. (2007) sqesi da seqsualoba: mimoxilvis moxseneba (BRIDGE: ganviTarebis kvlevebis<br />
instituti) Semdeg veb-saitze: www.bridge.ids.ac.uk/reports_gend_CEP.html#Sexuality<br />
Tanasworoba aris samarTlianoba da samarTali SeRavaTebisa da pasuxismgeblobebis ganawileba-<br />
Si. genderuli Tanasworobis koncefcia aRiarebs, rom qalebsa da mamakacebs gansxvavebuli saWiroeba<br />
da Zalaufleba aqvT. amitom es gansxvavebebi identificirebuli da gadaWrili unda iqnas iseTi gziT,<br />
romelic daaregulirebs disbalanss sqesebs Soris<br />
Tanasworoba aris diskriminaciis ararseboba SesaZleblobebSi, resursebisa da SeRavaTebis ganawilebaSi<br />
da momsaxureobebis xelmisawvdomobaSi.<br />
genderuli Tanasworoba exeba qalebisa da mamakacebis gazomvad Tanabar warmomadgenlobas. genderuli<br />
Tanasworoba imas ki ar gulisxmobs, rom qalebi da mamakacebi erTnairebi arian, aramed imas, rom maT<br />
aqvT Tanabari Rirebuleba da rom maT Tanabrad unda moepyran. genderuli Tanasworoba exeba rogorc<br />
qalebis, ise mamakacebis SesaZleblobas: Tanabrad miiRon Zalaufleba da zegavlena; iqonion Tanabari<br />
SesaZleblobebi, <strong>uflebebi</strong> da valdebulebebi sajaro da kerZo sferoebSi, maT Soris, muSaobasa da Semosavlebis<br />
miRebaSi; iqonion xarisxiani ganaTlebis miRebis SesaZlebloba; iqonion sakuTari potencialis<br />
sruli ganviTarebis Tanabari ufleba rogorc ojaxSi, ise zogadad sazogadoebaSi arsebuli<br />
resursebisa da momsaxureobebis Tanabari xelmisawvdomobis ufleba. aseve mniSvnelovania iqonion Tanabrad<br />
mopyrobis SesaZlebloba kanonisa da politikis farglebSi. genderuli Tanasworoba imas ki ar gulisxmobs,<br />
rom qalebi da mamakacebi erTnairebi arian, aramed imas, rom maTi <strong>uflebebi</strong>, pasuxismgebloba<br />
da SesaZleblobebi ar aris damokidebuli maT sqesze.<br />
konvencia bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli 5. mxareebma pativi unda scen mSoblebis, an didi ojaxebis<br />
wevrebis an sazogadoebis - rogorc gaTvaliswinebulia adgilobrivi adaT-wesebiT – anderZiT meurveebis<br />
an bavSvze samarTlebrivad pasuxismgebeli sxva pirebis pasuxismgeblobebs, imisaTvis, rom uzrunvelyofili<br />
iqnas, bavSvis ganviTarebadi SesaZleblobebis Sesabamisi gzebiT, saTanado mimarTuleba da<br />
xelmZRvaneloba bavSvis mier winamdebare konvenciaSi aRiarebuli <strong>uflebebi</strong>T sargeblobisas. www.ohchr.<br />
org/english/law/crc.htm<br />
konvencia bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, gansazRvravs cnebas: 18 wlamde asakis adamianebi – <strong>uflebebi</strong>s<br />
mflobelebi. bavSvi, saerTaSoriso kanonis Tanaxmad, niSnavs Tvramet wlamde asakis yovel adamians.<br />
konvencia bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli 1: winamdebare konvenciis miznebisaTvis, bavSvi niSnavs<br />
Tvramet wlamde asakis yovel adamians, Tu, kanoni, romelic am bavSvze vrceldeba, ar gansazRvravs<br />
srulwlovanebis miRwevas Tvramet wlamde asakSi.<br />
konvencia bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli 3 (1). bavSvebTan dakavSirebul yvela qmedebaSi,<br />
romelsac axorcieleben socialuri keTildReobis sajaro Tu kerZo dawesebulebebi, sasamarTloebi,<br />
administraciuli Tu sakanonmdeblo organoebi, upirvelesi mniSvnelobis sferos warmoadgens bavSvis<br />
saukeTeso interesebi. (2) saxelmwifo mxareebi valdebulni arian, uzrunvelyon bavSvis iseTi dacva da<br />
movla, romelic aucilebelia misi keTildReobisaTvis, misi mSoblebis, meurveebis an masze kanoniT<br />
pasuxismgebeli sxva pirebis <strong>uflebebi</strong>sa da movaleobebis gaTvaliswinebiT . am miznis misaRwevad, maT<br />
unda miiRon yovelgvari saTanado sakanonmdeblo da administraciuli zomebi. (3) saxelmwifo-mxareebma<br />
unda uzrunvelyon, rom bavSvebis movlasa da dacvaze pasuxismgebeli dawesebulebebi da samsaxurebi<br />
akmayofilebdnen kompetenturi organoebis mier dadgenil standartebs, gansakuTrebiT usafrTxoebis,<br />
jandacvis, personalis raodenobisa da kompetenturi zedamxedvelobis sferoebSi.<br />
konvencia bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli 5: mxareebma pativi unda scen mSoblebis, didi ojaxebis<br />
wevrebis, sazogadoebis(Tu es gaTvaliswinebulia adgilobrivi adaT-wesebiT), anderZiT meurveebis an<br />
bavSvze samarTlebrivad pasuxismgebeli sxva pirebis pasuxismgeblobas, imisaTvis, rom uzrunvelyofili<br />
iqnas, saTanado mimarTuleba da xelmZRvaneloba winamdebare konvenciaSi aRiarebuli <strong>uflebebi</strong>T<br />
sargeblobisas bavSvis SesaZleblobebis ganviTarebisaTvis.<br />
konvencia bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli 2.1: saxelmwifo mxareebi pativs unda scemdnen da icavdnen<br />
winamdebare konvenciaSi mocemul uflebebs TiToeuli bavSvisaTvis, maTi iurisdiqciis farglebSi,<br />
yovelgvari diskriminaciis gareSe, bavSvis mSoblebis an meurveebis rasis, kanis feris, sqesis, enis,<br />
religiis, politikuri Tu sxva Sexedulebebis, erovnuli, eTnikuri Tu socialuri warmoSobis, qonebis,<br />
Sromisuunarobis, dabadebis Tu sxva mdgomareobisagan damoukideblad.<br />
konvencia bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli 6.2: saxelmwifo mxareebi unda uzrunvelyofdnen,<br />
maqsimaluri SesaZleblobebis farglebSi, bavSvis gadarCenasa da ganviTarebas.<br />
ara-diskriminaciis struqtura exeba yvela miTiTebas diskriminaciis Sesaxeb, romelic winamdebare<br />
dokumentSia mocemuli.<br />
sqesi – biologiuri maxasiaTeblebi, romlebic gansazRvraven adamianebis mamrobiTobasa da mdedrobiTobas.<br />
miuxedavad imisa, rom biologiuri maxasiaTeblebi urTierTgamomricxavi ar aris, radgan arseboben<br />
pirebi, romlebsac orive maxasiaTebeli aqvT, adamianebi erTmaneTisagan gansxvavdebian mamrobi-<br />
Tobisa da mdedrobiTobis mixedviT.
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 29<br />
ix.: winamdebare deklaraciis principi 2. diskriminacia asakis niadagze analogiurad vrceldeba xan-<br />
SiSesul adamianebzec.<br />
saerTaSoriso xelSekruleba ekonomikuri, socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli<br />
2.2: winamdebare xelSekrulebis saxelmwifo-mxareebi iReben valdebulebas, uzrunvelyon, rom masSi<br />
Camoyalibebuli <strong>uflebebi</strong> gamoyenebuli iqneba, rasis, kanis feris, sqesis, enis, religiis, politikuri<br />
Tu sxva Sexedulebebis, erovnuli Tu socialuri warmoSobis, qonebis, dabadebis Tu sxva mdgomareobis<br />
niadagze yovelgvari diskriminaciis gareSe.<br />
genderi exeba socialur, kulturul da ekonomikur atributebsa da SesaZleblobebs, romlebic<br />
dakavSirebulia mamrobiTobasa Tu mdedrobiTobasTan drois garkveul monakveTSi.<br />
genderuli individualoba – ama Tu im piris mdedrobiTobis Tu mamrobiTobis, mamrobiTi Tu mdedrobiTi<br />
sqesis Sida grZnoba.<br />
<strong>seqsualuri</strong> orientacia niSnavs upirates sqesobriv mimzidvelobas igive, sapirispiro an orive sqesis<br />
mimarT.<br />
ara-diskriminaciasTan dakavSirebuli saerTaSoriso kanonebis interpretaciebis magaliTebi yvela<br />
sferoSi rogorc gamiznuli, ise “realuri” diskriminaciuli qmedebebis TvalsazrisiT. aseve diskriminaciis<br />
magaliTebi rasasTan, sqesTan da genderTan dakavSirebuli aspeqtebis konteqstSi, ixileT adamianis<br />
<strong>uflebebi</strong>s komitetis zogadi komentari #18: ara-diskriminacia, gaeros dokumenti HRI/GEN/1/<br />
Rev.6 at 146, 2003.<br />
aseve, ixileT rasobrivi diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris komitetis zogadi rekomendacia<br />
25: rasobrivi diskriminaciis genderuli ganzomilebebi, gaeros dokumenti A/55/18, 2000.<br />
CLADEM manifesti (meore versia, <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>sa da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s konvenciis<br />
kampania, 2006 wlis 25 oqtomberi), punqti 26.<br />
www.convencion.org.uy<br />
adreuli da gavleniani gadawyvetileba, romelic miRebuli iqna sasamarTlos mier sqesobrivi zianisagan<br />
dacvis specialuri saSualebebis Sesaxeb, ixileT: adamianis <strong>uflebebi</strong>s evropuli sasamarTlo, X<br />
AND Y v. niderlandebi, 1985 wlis 26 marti.<br />
konvencia bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli 34: saxelmwifo-mxareebi iReben valdebulebas, daicvan<br />
bavSvi sqesobrivi eqsploataciisa da Seuracxyofis yovelgvari formisagan. am miznebisaTvis, saxelmwifo-mxareebma<br />
unda miiRon yvela saTanado erovnuli, ormxrivi da sammxrivi zomebi imisaTvis, rom aRmofxvrili<br />
iqnas: (a) bavSvis biZgeba an iZuleba, CaerTos ama Tu im ukanono sqesobriv aqtivobaSi; (b) bavSvebis<br />
eqsploatatoruli gamoyeneba prostituciaSi an sxva ukanono sqesobriv praqtikaSi; (g) bavSvebis<br />
eqsploatatoruli gamoyeneba pornografiul warmodgenebsa da masalebSi.<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s msoflio <strong>deklaracia</strong>, muxli 29: (1) yovel adamians aqvs movaleobebi im sazogadoebis<br />
winaSe, romelSic SesaZlebelia misi pirovnebis Tavisufali da sruli ganviTareba. (2) <strong>uflebebi</strong>-<br />
Ta da Tavis<strong>uflebebi</strong>T sargeblobisas, yoveli adamiani unda daeqvemdebaros mxolod kanoniT dadgenil<br />
SezRudvebs, sxvaTa <strong>uflebebi</strong>sa da Tavis<strong>uflebebi</strong>s saTanado aRiarebis, demokratiul sazogadoebaSi<br />
moralurobis, sazogadoebrivi wesrigisa da pativiscemis gaTvaliswinebiT.. (3) es <strong>uflebebi</strong> da Tavisufleba<br />
araviTar SemTxvevaSi ar unda iqnas gamoyenebuli gaerTianebuli erebis miznebisa da principebis<br />
sapirispirod. ix.: www.un.org/Overview/rights.html<br />
saerTaSoriso xelSekruleba ekonomikuri, socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli<br />
12:1. winamdebare xelSekrulebis saxelmwifo-mxareebi aRiareben yoveli adamianis uflebas, isargeblos<br />
fizikuri da gonebrivi janmrTelobis dacvis SeZlebisdagvarad umaRlesi standartiT. 2. winamdebare<br />
xelSekrulebis saxelmwifo-mxareebis mier am uflebis srulad realizaciisaTvis saWiro zomebi<br />
unda moicavdes iseT qmedebebs, romlebic aucilebelia: (1) mkvdradSobilebis SemTxvevebisa da bavSvTaA<br />
sikvdilianobis Semcirebisa da bavSvis jansaRi ganviTarebis uzrunvelyofisaTvis; (2) ekologiuri da<br />
industriuli higienis yvela aspeqtis gaumjobesebisTvis; (3) epidemiuri, endemiuri, profesiuli da sxva<br />
daavadebebis prevenciis, mkurnalobisa da kontrolisTvis; (4) iseTi pirobebis SeqmnisaTvis, romlebic<br />
uzrunvelyofen yovelgvari samedicino momsaxurebisa da movlis xelmisawvdomobas avadmyofobis dros.<br />
ixileT, aseve, ekonomikuri, socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s dacvis komitetis zogadi komentari<br />
14: jandacvis maqsimalurad SesaZlebeli standartis xelmisawvdomobis ufleba, gaeros dokumenti<br />
E/C.12/2000/4 11 agvisto 2000, punqti: 28-29.<br />
samuSaoa Casatarebeli imisaTvis, rom cvlilebebi iqnas Setanili kanoniT dadgenil iseT SezRudvebSi,<br />
romlebic ar Seesabameba am principSi asaxul legitimur miznebs.<br />
ixileT: CLADEM manifesti (me-2 versia, <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s konvenciis moZraoba,<br />
2006 wlis oqtomberi), punqti: 33. www.convencion.org.uy<br />
adamianis uflebebze dafuZnebuli midgoma ganviTarebis TanamSromlobis mimarT: gaeros saagentoebs<br />
Soris saerTo azris miRwevisaken. ixileT: www.undp.org/governance/docs/HR_Guides_CommonUnderstanding.pdf<br />
“pativiscemis, dacvisa da aRsrulebis” koncefcia miRebuli iqna ekonomikuri, socialuri da kulturuli<br />
<strong>uflebebi</strong>s komitetis mier - organo, romelic akontrolebs saerTaSoriso SeTanxmebas ekono
30 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />
mikur, socialur da kulturul uflebebze, saxelmwifo-mxareebis im saxelSekrulebo valdebulebebis<br />
analizis saxiT, romlebic dakavSirebulia, sxva uflebebTan erTad, jandacvis uflebasTan. ekonomikuri,<br />
socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s komiteti (CESCR) zogadi komentari # 14, punqti 34-37.<br />
ixileT: CESCR, zogadi komentari # 14, punqti 39.<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s msoflio <strong>deklaracia</strong>, 1948, muxli 1: yvela adamiani ibadeba Tavisufali da Tanaswori<br />
Rirsebisa da <strong>uflebebi</strong>s TvalsazrisiT.<br />
saerTaSoriso xelSekruleba samoqalaqo da politikuri <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli 2(1): winamdebare<br />
xelSekrulebis monawile TiToeuli saxelmwifo-mxare iRebs valdebulebas, pativi sces da uzrunvelyos<br />
masSi aRiarebuli <strong>uflebebi</strong> mis teritoriaze arsebuli da mis iurisdiqcias daqvemdebarebuli<br />
TiToeuli adamianisaTvis, rasis, kanis feris, sqesis, enis, religiis, politikuri Tu sxva Sexedulebis,<br />
erovnuli Tu socialuri warmoSobis, qonebis, dabadebis Tu sxva mdgomareobis gamo yovelgvari saxis<br />
diskriminaciis gareSe.<br />
muxli 3: winamdebare xelSekrulebis TiToeuli saxelmwifo-mxare iRebs valdebulebas, uzrunvelyos<br />
mamakacebisa da qalebis Tanabari ufleba, isargeblon xelSekrulebaSi miTiTebuli samoqalaqo da politikuri<br />
<strong>uflebebi</strong>T.<br />
muxli 26: yvela adamiani Tanasworia kanonis winaSe da yvelas aqvs ufleba, yovelgvari diskriminaciis<br />
gareSe, Tanasworad iqnas daculi kanoniT. am TvalsazrisiT, kanoni unda krZalavdes yovelgvar diskriminacias<br />
da yvela adamianisaTvis unda uzrunvelyofdes Tanaswor da efeqtur dacvas diskriminaciis<br />
yovelgvari formisagan, rasis, kanis feris, sqesis, enis, religiis, politikuri Tu sxva Sexedulebis,<br />
erovnuli Tu socialuri warmoSobis, qonebis, dabadebis an sxva mdgomareobis niadagze. adamianis <strong>uflebebi</strong>s<br />
komitetma, es debulebebi, maTi interpretaciis Semdeg, sqesobriv diskriminacias miusadaga. ix.:<br />
HRC zogadi komentari 18: ara-diskriminacia, gaeros dokumenti HRI/GEN/1/Rev.6 at 146, 2003.<br />
konvencia qalebis winaaRmdeg diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris Sesaxeb, 1979, muxli<br />
1: winamdebare konvenciis miznebisaTvis, termini “diskriminacia qalebis winaaRmdeg” gamoiyeneba,<br />
rogorc sqesis gamo gamorCevis, gamoyofis an SezRudvis aRmniSvneli termini, romlis mizania qalebisaTvis<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>Ta da fundamenturi TavisuflebiT sargeblobis, maTi gamoyenebisa da aRiarebis<br />
Seferxeba an gauqmeba politikur, ekonomikur, socialur, kulturul, samoqalaqo Tu sxva sferoSi,<br />
miuxedavad maTi ojaxuri mdgomareobisa. ixileT: rasobrivi diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris<br />
komitetis zogadi rekomendacia 25, gaeros dokumenti A/55/18, 2000. aseve, ixileT: gaerTianebuli<br />
erebis ekonomikuri da socialuri komitetis damatebiTi dokumenti rasizmis winaaRmdeg msoflio<br />
konferenciisaTvis (1999) E/CN.4/1999/WG.1/BP.7, romelic ganixilavs kavSirs rasobriv diskriminaciasa da<br />
<strong>seqsualuri</strong> orientaciis niadagze diskriminacias Soris.<br />
bavSvis <strong>uflebebi</strong>s konvencia, 1989, muxli 2 (1): saxelmwifo-mxareebma, maTi iurisdiqciis farglebSi,<br />
unda uzrunvelyos TiToeuli bavSvis dacva diskriminaciis yovelgvari formisagan bavSvis, misi<br />
mSoblebis Tu meurveebis rasis, kanis feris, sqesis, enis, religiis, politikuri Tu sxva Sexedulebebis<br />
gamo. aseve erovnuli, eTnikuri Tu socialuri warmoSobis, qonebis, Sromisuunarobis, dabadebis Tu sxva<br />
mdgomareobis gamo.. (2) saxelmwifo-mxareebma unda miiRon yovelgvari Sesabamisi zoma imis uzrunvelsayofad,<br />
rom bavSvi daculi iyos diskriminaciis Tu dasjis yovelgvari formisagan bavSvis mSoblebis,<br />
meurveebis Tu ojaxis wevrebis statusis, saqmianobis, Sexedulebebis Tu rwmenebis gamo.<br />
Sromisuunaro pirTa <strong>uflebebi</strong>s konvencia, muxli 1, 2, 3 da 4; aseve, diskriminaciis konkretuli<br />
akrZalva me-5 muxlSi: Tanasworoba da ara-diskriminacia:<br />
1. saxelmwifo-mxareebi aRiareben, rom yvela adamiani Tanasworia kanonis winaSe yovelgvari diskriminaciis<br />
gareSe, yvela adamians aqvs ufleba, Tanabrad iyos daculi kanoniT da Tanabrad isargeblos kanoniT<br />
gaTvaliswinebuli SeRavaTebiT.<br />
2. saxelmwifo-mxareebma unda akrZalon yovelgvari diskriminacia Sromisuunarobis niadagze da<br />
Sromisuunaro adamianebi unda uzrunvelyon Tanaswori da efeqturi samarTlebrivi dacviT diskriminaciis<br />
yovelgvari formis winaaRmdeg. ixileT, aseve: Sromisuunaro adamianebis <strong>uflebebi</strong>s konvenciis<br />
me-2 muxli, romelSic “diskriminacia Sromisuunarobis niadagze” gansazRvrulia, rogorc gamoyofa,<br />
gamorCeva Tu SezRudva Sromisuunarobis gamo. amis mizani an Sedegia politikur, ekonomikur, socialur,<br />
kulturul, samoqalaqo Tu sxva sferoSi, Tanasworobis principiT, adamianis <strong>uflebebi</strong>Ta da fundamenturi<br />
Tavis<strong>uflebebi</strong>T sargeblobis, maTi gamoyenebis da aRiarebis Seferxeba an gauqmeba. es moicavs diskriminaciis<br />
yvela formas, maT Soris, misaRebi pirobebis mqone sacxovrebliT uzrunvelyofis aucileblobis<br />
ugulebelyofas. seqsualobisa da, konkretulad, <strong>seqsualuri</strong> orientaciis niadagze diskriminaciis<br />
prevenciis specialuri wyaroebi ixileT: adamianis <strong>uflebebi</strong>s komitetis gadawyvetileba, romelic<br />
miRebuli iqna rigiT ormocdameaTe sxdomaze, Toonen v. Australia, Setyobineba # 488/1992, gaeros dokumenti<br />
CCPR/C/50/D/488/1992 (1994); http://hrw.org/lgbt/pdf/toonen.pdf da adamianis <strong>uflebebi</strong>s komitetis momdevno<br />
Setyobinebebsa da daskvniT SeniSvnebSi, romlebic gaegzavna saxelmwifoebs. aseve, I., Saiz (2004) Bracketing<br />
Sexuality: adamianis <strong>uflebebi</strong> da <strong>seqsualuri</strong> orientacia – ganviTarebis erTi aTwleuli, gaero. 7 (2) janmrTeloba<br />
da adamianis <strong>uflebebi</strong>, kvartaluri gamocema, pp. 49-80. im qalebisaTvis, romlebic Tanasworo-
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 31<br />
bis uflebas moklebulni arian maTi seqsualobis Sesaxeb gavrcelebuli Sexedulebis gamo, ixileT adamianis<br />
<strong>uflebebi</strong>s komitetis zogadi komentari # 28, ICCPR me-3 muxlis interpretaciasTan dakavSirebiT:<br />
uflebaTa Tanasworoba mamakacebsa da qalebs Soris (2000), gaeros dokumenti CCPR/C/21/Rev.1/Add.10.<br />
gaeros (2003) saerTo SeTanxmebis gancxadeba: adamianis uflebebze dafuZnebuli midgoma ganviTarebis<br />
TanamSromlobis mimarT – gaeros saagentoebs Soris saerTo SeTanxmebis miRwevisaken. gaeros saagentoTaSoriso<br />
seminari, 2003 wlis maisi. ixileT: qalebis winaaRmdeg diskriminaciis yovelgvari formis<br />
aRmofxvris konvencia, muxli 7: saxelmwifo-mxareebma unda miiRon saWiro zomebi imisaTvis, rom aRmoifxvras<br />
diskriminacia qalebis winaaRmdeg, qveynis politikur da sazogadoebriv cxovrebaSi. kerZod,<br />
unda uzrunvelyon qalebi, mamakacebTan Tanasworobis safuZvelze, Semdegi <strong>uflebebi</strong>T:<br />
a. xmis micemis ufleba nebismier arCevnebsa da sazogadoebriv referendumebSi da sajarod arCeuli<br />
organoebis arCevnebSi monawileobis miRebis ufleba;<br />
b. monawileobis miReba samTavrobo politikis formulirebasa da mis ganxorcielebaSi, saxelmwifo<br />
Tanamdebobis dakaveba da Sesabamisi funqciebis Sesruleba mTavrobis yvela doneze;<br />
g. monawileoba arasamTavrobo organizaciebsa da asociaciebSi, romlebic dainteresebulni arian<br />
qveynis sazogadoebrivi da politikuri cxovrebiT. yovelive es, aseve, gamoiTqva CEDAW komitetis zogad<br />
rekomendaciaSi #23 politikuri da sazogadoebrivi cxovrebis Sesaxeb, mis me-16 sxdomaze, romelic 1997<br />
wels Catarda. aseve, ixileT: iogiakartas 25-e principi (Yogyakarta Principle 25): sazogadoebriv cxovrebaSi<br />
monawileobis ufleba – iogiakartas principebi: adamianis <strong>uflebebi</strong>s saerTaSoriso kanonis gamoyeneba<br />
<strong>seqsualuri</strong> orientaciis da genderuli individualobis sferoSi.<br />
saerTaSoriso rekomendaciebi aiv-SidsTan da adamianis uflebebTan dakavSirebiT (2006 konsolidirebuli<br />
versia). adamianis <strong>uflebebi</strong>sa da UNAIDS-is umaRlesi komisris ofisi da: www.ohchr.org/english/<br />
issues/hiv/guidelines.htm<br />
ix.: bavSvis <strong>uflebebi</strong>s konvenciis komitetis zogadi komentari 4 “mozardebis janmrTeloba da ganviTareba<br />
bavSvis <strong>uflebebi</strong>s konvenciis konteqstSi (2003) punqti 8: pativiscema bavSvis Sexedulebebisadmi:<br />
Sexedulebebis gamoxatvis Tavisufleba da maTi gaTvaliswineba (muxli 12), aseve, fundamenturia<br />
mozardTa janmrTelobis dacvisa da ganviTarebis uflebis realizacia. saxelmwifo-mxareebma unda<br />
uzrunvelyon, rom mozardebs mieceT sakuTari azrebis Tavisuflad gamoxatvis SesaZlebloba yvela im<br />
sakiTxze, romelic uaryofiT zegavlenas axdens maTze, gansakuTrebiT ojaxSi, skolaSi da maT garemomcvel<br />
sazogadoebaSi. imisaTvis, rom mozardebma usafrTxod da jerovnad SesZlon am uflebiT sargebloba,<br />
saxelmwifo organoebma, mSoblebma da sxva mozrdilebma, romlebic muSaoben bavSvebTan, unda Seqmnan<br />
ndobis, informaciis gaziarebis, mosmenis unarisa da xelmZRvanelobis xelsayreli garemo, romelic<br />
xels Seuwyobs mozardebis Tanaswor monawileobas gadawyvetilebebis miRebis procesebSi. ixileT,<br />
sqesobrivi diskriminaciisa da cvalebadobis konteqstSi, adamianis <strong>uflebebi</strong>s komitetis zogadi<br />
komentari #28, mamakacebsa da qalebs Soris <strong>uflebebi</strong>s Tanasworobis Sesaxeb. ixileT, aseve, iogiakartas<br />
principi 22 (Yogyakarta Principle 22) gadaadgilebis Tavisuflebis Sesaxeb, aseve, saerTaSoriso<br />
rekomendaciebi aiv-Sidsisa da adamianis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, 2006.<br />
saerTaSoriso xelSekruleba samoqalaqo da politikuri <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, 1996, muxli 9.1: yovel<br />
adamians aqvs Tavisuflebisa da usafrTxoebis ufleba. aravin ar unda daeqvemdebaros TviTnebur dapatimrebas<br />
an dakavebas. aravis ar unda CamoarTvan Tavisufleba, garda im mizezebisa da procedurebis<br />
Sesabamisad, romlebic kanoniT aris dadgenili.<br />
saerTaSoriso xelSekruleba samoqalaqo da politikuri <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, 1966, muxli 7: “aravin<br />
ar unda daeqvemdebaros wamebas an sastik, arahumanur, Rirsebis Semlaxav mopyrobas da dasjas. kerZod,<br />
aravin ar unda daeqvemdebaros, Tavisufali nebis gareSe, samedicino an samecniero eqsperimentebs”.<br />
wamebis winaaRmdeg Seqmnilma komitetma (Committee Against Torture) amgvari dacvis saSualebebi, aSS cixeebSi<br />
myofi qalebis winaaRmdeg sqesobrivi Zaladobis sakiTxebs miusadaga. amasTanave, komitetis saqmianoba<br />
efeqturia wamebisa da sastiki arahumanuri da Semlaxavi mopyrobis winaaRmdeg brZolaSi. gaeros (2000)<br />
wamebis winaaRmdeg komitetis daskvnebi da rekomendaciebi: amerikis SeerTebuli Statebi. dokumenti<br />
A/55/44, punqti: 175-180. aseve, komitetma, wamebisa da sastiki, arahumanuri da Rirsebis Semlaxavi mopyrobis<br />
winaaRmdeg dacvis saSualebebi daawesa, kerZod, gaSiSvlebisa da Cxrekis uflebis borotad gamoyenebisa<br />
da sxva meTodebisTvis, romlebic mimarTulia homo<strong>seqsualuri</strong> an sqesTan Seusabamo pirebisaken.<br />
wamebis winaaRmdeg komitetis specialurma momxsenebelma analogiurad gamoxata seriozuli wuxili <strong>seqsualuri</strong><br />
Tavdasxmisa da wamebis, sastiki, arahumanuri da Rirsebis Semlaxavi mopyrobis meTodebis gamoyenebis<br />
Sesaxeb, romlebic mimarTulia sqesobrivi Tu genderuli individualobis mqone pirebisaken. ixileT:<br />
saerTaSoriso sasamarTlo organos saxelmZRvanelo, gv. 106-122. gaeros dokumenti EICN.4/2002/76.<br />
sxeulis integrirebulobis ufleba sul ufro da ufro aqtiurad gamoiyeneba im garantiebis mopovebisTvis,<br />
romlebic aucilebelia imisaTvis, rom adamianebi, gansakuTrebiT ki qalebi, daculni iqnan Zaladobisa<br />
da sxva saxis Seuracxyofisagan, rasac Sedegad mohyveba janmrTelobis gauareseba da damoukideblobisa<br />
da Tavisuflebis SezRudva. ixileT: gaeros meoTxe msoflio konferebcia qalebis samoqmedo<br />
platformis Sesaxeb (FWCW), pekini, CineTi: 4 – 15 seqtemberi, 1995 weli, punqti 112. aseve, ixileT:<br />
gaeros generaluri mdivnis mier Catarebuli Rrma kvleva, romelic exeba qalebis winaaRmdeg Zaladobis
32 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />
yvela formas, sxeulis integrirebulobis <strong>uflebebi</strong>s gaTvaliswinebiT. gaeros dokumenti A162/122/Add.,<br />
punqti 277.<br />
gaeros generaluri asambleis rezolucia A/Res/S-23/3, punqti 69, pekinis deklaraciisa da samoqmedo<br />
platformis ganxorcielebis xuTwliani mimoxilvis Sedegebis Sesaxeb: www.un.org/womenwatch/daw/followup/<br />
ress233e.pdf<br />
ixileT generaluri mdivnis specialuri warmomadgenlis moxseneba adamianis <strong>uflebebi</strong>s damcvelTa<br />
mdgomareobis Sesaxeb, E/ CN.4/2006/95/Add.1, 22 marti, 2006; qalebis winaaRmdeg Zaladobis, misi<br />
mizezebisa da Sedegebis Sesaxeb specialuri momxsenebeli; E/CN.4/2005/72/Add. 3, 10 Tebervali, 2005, punqti<br />
21; adamianis <strong>uflebebi</strong>s komiteti, daskvniTi SeniSvnebi: Cile, CCPR/C/79/ Add.104, 30 marti, 1999, punqti<br />
20; arasasamarTlo sadamsjelo qmedebebis Sesaxeb specialuri momxseneblis angariSi, E/CN.4/2002/74, 9<br />
ianvari, 2002; arasasamarTlo, arasamarTlebrivi an TviTneburi sadamsjelo qmedebebis Sesaxeb specialuri<br />
momxseneblis angariSi, E/CN.4/2001/9, 11 ianvari, 2001 da E/CN.4/2001/9/Add.1, 17 ianvari, 2001, punqti<br />
175. ixileT, aseve, iuristebis saerTaSoriso komisia, sqesobrivi orientacia da genderuli individualoba<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb kanonSi, iurisprudenciisa da gaeros adamianis <strong>uflebebi</strong>s<br />
sistemis doqtrinis referenciebi, 2007 wlis oqtomberi, Semdeg veb-saitze: www.icj.org/news.php3?id_<br />
article=4209&lang=en<br />
es sakiTxi naTlad aris asaxuli saerTaSoriso kanonSi adamianis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, magaliTisaTvis<br />
ixileT: qalebis statusis komisiis rezolucia 51/2 qalis sasqeso organoebis dazianebis Sewyvetis<br />
Sesaxeb, rezolucia 51/3 mdedrobiTi sqesis bavSvTa iZulebiTi qorwinebis Sesaxeb gaeros dokumenti<br />
E/2007/27-E/CN.6/2007/9; qalebis winaaRmdeg Zaladobis Sesaxeb specialuri momxseneblis angariSi: kulturuli<br />
wesebi qalebis mimarT moZalade ojaxebSi, E/CN.4/2002/83 31 ianvari, 2002.<br />
saerTaSoriso rekomendaciebi aiv-Sidsisa da adamianis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, 2006 wlis konsolidirebuli<br />
versia, gaeros adamianis <strong>uflebebi</strong>s umaRlesi komisris ofisi da UNAIDS: http://www.ohchr.org/english/<br />
issues/hiv/guidelines.htm<br />
aseve, evropaSi seqs-muSakebis manifesti da evropaSi seqs-muSakebis <strong>uflebebi</strong>s <strong>deklaracia</strong>: http://<br />
www.sexworkeurope.org/site/index.php?option=com_content&task=view&id=24&Itemid=201<br />
ixileT saerTaSoriso rekomendaciebi aiv-Sidsisa da adamianis <strong>uflebebi</strong>s Seaxeb (2006) konsolidirebuli<br />
versia, adamianis <strong>uflebebi</strong>s umaRlesi komisris ofisi da UNAIDS: www.ohchr.org/english/issues/hiv/<br />
guidelines.htm<br />
ixileT, aseve, iogiakartas principi 7 (Yogyakarta Principle 7).<br />
ixileT iogiakartas principi 5 (Yogyakarta Principle 5).<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s komisiis rezolucia 1998/52, qalebis winaaRmdeg Zaladobis aRmofxvra, ES-<br />
COR Supp. (No. 3) 171, gaeros dokumenti E/CN.4/1998/52 (1998); qalebis winaaRmdeg Zaladobis, misi mizezebisa<br />
da Sedegebis Sesaxeb specialuri momxseneblis angariSi, qalbatoni radhika kumarasuomi (Ms. Radhika<br />
Coomaraswamy), wardgenili adamianis <strong>uflebebi</strong>s komisiis 1997/44 rezoluciis Sesabamisad, gaeros dokumenti<br />
E/CN.4/1998/54.<br />
genderul niadagze devnis Sesaxeb SeniSvnebi cisferebTan da sqesTan Seusabamo pirebTan (transgenderebi,<br />
transseqsualebi) da TavSesafriT uzrunvelyofasTan dakavSirebiT, ixileT: arasasamarTlo<br />
sadamsjelo qmedebebis Sesaxeb specialuri momxseneblis angariSi, E/CN.4/2002/74, 9 ianvari, 2002;<br />
arasasamarTlo, arasamarTlebrivi an TviTneburi sadamsjelo qmedebebis Sesaxeb specialuri momxseneblis<br />
angariSi, E/CN.4/2001/9, 11 ianvari, 2001 da E/ CN.4/2001/9/Add.1, 17 ianvari, 2001, punqti 175. aseve, ixileT<br />
iuristebis saerTaSoriso komisia: sqesobrivi orientacia da genderuli individualoba adamianis<br />
<strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb kanonSi, gaeros adamianis <strong>uflebebi</strong>s sistemis iurisprudenciisa da doqtrinis referenciebi,<br />
2007 wlis oqtomberi, gv. 177-180, Semdeg veb-saitze: www.icj.org/news.php3?id_article=4209&lang=en<br />
gaeros ltolvilTa umaRlesi komisris (1995) rekomendaciebi ltolvilTa winaaRmdeg <strong>seqsualuri</strong><br />
Zaladobis prevenciasa da masze reagirebasTan dakavSirebiT: www.unhcr.org/publ/PUBL/3b9cc26c4.pdf<br />
ixileT, aseve, iogiakartas principi 23 (Yogyakarta Principle 23).<br />
ixileT, aseve: gaeros ltolvilTa umaRlesi komisari (2003): ltolvilTa, samSobloSi dabrunebulTa<br />
da qveyanaSi iZulebiT gadaadgilebulTa winaaRmdeg <strong>seqsualuri</strong> da genderuli Zaladoba:<br />
prevenciisa da reagirebis rekomendaciebi da iogiakartas principi 23.<br />
saerTaSoriso xelSekruleba samoqalaqo da politikuri <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli 17: aravin ar<br />
unda daeqvemdebaros TviTnebur an arakanonier Carevas mis pirad cxovrebaSi, ojaxSi, saxlSi an korespondenciaSi<br />
da arc arakanonier Tavdasxmas mis Rirsebasa da reputaciaze.<br />
ixileT: jandacvis msoflio organizaciis (2004) aiv statusis gamJRavneba <strong>seqsualuri</strong> partniorebisaTvis:<br />
Sefasebebi, barierebi da Sedegebi qalebisaTvis. Jeneva: jandacvis msoflio organizacia WHO.<br />
www.who.int/gender/documents/en/VCTinformationsheet_%5b92%20KB%5d.pdf<br />
sruli angariSisaTvis ixileT: www.who.int/gender/documents/en/genderdimensions.pdf<br />
iogiakarta principi 9 (Yogyakarta Principle 9).
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 33<br />
Ibid.<br />
gaeros protokoli adamianTa, gansakuTrebiT qalebisa da bavSvebis trefikingis prevenciis, aRmofxvrisa<br />
da dasjis Sesaxeb, romelic Tan erTvis gaerTianebuli erebis konvencias transnacionaluri organizebuli<br />
danaSaulis winaaRmdeg, Semdeg veb-saitze: www.unodc.org/unodc/en/crime_cicp_convention.html#final<br />
iogiakarta principi 19 (Yogyakarta Principle 19).<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s msoflio <strong>deklaracia</strong>, 1948, muxli 19: yvelas aqvs azrisa da misi gamoxatvis Tavisufleba;<br />
es ufleba moicavs azris qonis uflebas yovelgvari Carevis gareSe da informaciisa da mosazrebebis<br />
moZiebis, miRebisa da gadacemis ufleba nebismieri mediiT, sazRvrebis miuxedavad.<br />
iogiakarta principi 19 (Yogyakarta Principle 19).<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong>s msoflio <strong>deklaracia</strong>, muxli 20: yvelas aqvs mSvidobiani Sekrebisa da asociaciis<br />
Tavisuflebis ufleba. dauSvebelia iZulebiTi gaerTianeba ama Tu im asociaciaSi.<br />
saerTaSoriso xelSekruleba ekonomikuri, socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli<br />
12.1: winamdebare xelSekrulebis mxare-saxelmwifoebi aRiareben yoveli adamianis uflebas, isargeblos<br />
fizikuri da gonebrivi janmrTelobis maqsimalurad SesaZlebeli umaRlesi standartiT.<br />
ekonomikuri, socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s komitetis zogadi komentari 14: janmrTelobis<br />
maqsimalurad maRali standartis ufleba (socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s saerTaSoriso<br />
xelSekrulebis muxli 12, 2000).<br />
<strong>IPPF</strong> wesdeba sqesobrivi da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb: www.ippf.org/en/Resources/Statements/IPP<br />
F+Charter+on+Sexual+and+Reproductive+Rights.html<br />
aseve, iogiakartas principi 21 (Yogyakarta Principle 21).<br />
saerTaSoriso xelSekruleba ekonomikuri, socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli<br />
15.1(b): winamdebare xelSekrulebis mxare-saxelmwifoebi aRiareben yoveli adamianis uflebas, isargeblos<br />
(b) mecnieruli progresis miRwevebiT da maTi gamoyenebiT.<br />
qalebis winaaRmdeg diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris konvencia, muxli 10(T): mxaresaxelmwifoebma<br />
unda miiRon yvela saWiro zoma imisaTvis, rom aRmoifxvras diskriminacia qalebis winaaRmdeg,<br />
raTa maTTvis garantirebuli iqnas mamakacebTan Tanaswori <strong>uflebebi</strong> ganaTlebis sferoSi. gansakuTrebiT,<br />
(T) im specialuri saganmanaTleblo informaciis xelmisavwdomoba, romelic xels Seuwyobs<br />
ojaxebis janmrTelobisa da keTildReobis gaumjobesebas, maT Soris igulisxmeba informacia ojaxis<br />
dagegmvis Sesaxeb.<br />
ixileT saerTaSoriso konferencia mosaxleobis ganviTarebis Sesaxeb, mTavari qmedebebi mosaxleobis<br />
ganviTarebis Sesaxeb saerTaSoriso konferenciis samoqmedo gegmis Semdgomi ganxorcielebisaTvis,<br />
gaeros dokumenti A/Res/S-21/2, punqti 73: yvela saxelmwifos mTavrobam, axalgazrdobis sruli<br />
monawileobiT da saerTaSoriso Tanasazogadoebis mxardaWeriT, prioritetis saxiT, yovelgvari zoma<br />
unda miiRos imisaTvis, rom ganxorcielebuli iqnas samoqmedo gegma 7.45 da 7.46 punqtebis Sesabamisad,<br />
mozardTa sqesobrivi da reproduqciuli janmrTelobis TvalsazrisiT. gaTvaliswinebuli unda iyos<br />
mSoblebis <strong>uflebebi</strong>, movaleobebi da pasuxismgebloba. daculi unda iyos mozardTa ganviTarebis SesaZleblobebisa<br />
da reproduqciuli janmrTelobis Sesaxeb ganaTlebisa da informaciisa miRebis ufleba. aseve<br />
mniSvnelovania maTi kulturuli Rirebulebebisa da religiuri rwmenis pativiscema.… aucilebelia,rom<br />
mozardma, rogorc skolaSi, ise mis gareT, miiRos saWiro informacia, prevenciis, ganaTlebis, konsultaciisa<br />
da jandacvis momsaxureobebis Sesaxeb, rac mas miscems pasuxismgebluri da informirebuli arCevanisa<br />
da gadawyvetilebis miRebis SesaZleblobas sqesobriv da reproduqciul janmrTelobasTan dakav-<br />
SirebiT da imisaTvis, rom, inter alia, Semcirdes mozardTa orsulobis SemTxvevebis ricxvi. www.unfpa.org/<br />
icpd/docs/icpd5/resolution/icpd5_eng.pdf<br />
<strong>IPPF</strong> wesdeba <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, 8.1:<br />
www.ippf.org/en/Resources/Statements/<strong>IPPF</strong>+Charter+on+Sexual+and+Reproductive+Rights.htm.<br />
iogiakartas principi 24 (Yogyakarta Principle 24)<br />
konvencia qalebis diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris Sesaxeb, muxli 16(1)(e): mxaresaxelmwifoebma<br />
unda miiRon yovelgvari SesaZlo zomebi imisaTvis, rom aRmoifxvras qalTa diskriminacia<br />
yvela sakiTxSi, romelic dakavSirebulia qorwinebasa da ojaxur urTierTobebTan. qalebisa da<br />
mamakacebis Tanasworobis safuZvelze uzrunvelyofili unda iqnas................ (e) Tanabari ufleba; Tavisuflad<br />
da sruli pasuxismgeblobiT miiRon gadawyvetileba Svilebis raodenobisa da maT Soris intervalebis<br />
Sesaxeb. yvelasaTvis xelmisawvdomi unda iyos im informaciis, ganaTlebisa da saSualebebis mopoveba,<br />
romelic maT am <strong>uflebebi</strong>T sargeblobis SesaZleblobas miscems.<br />
iogiakartas principi 28 da principi 29 (Yogyakarta Principle 28 and 29).
34 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong>
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 35<br />
`xangrZlivad uaryofili da<br />
ugulebelyofili <strong>seqsualuri</strong><br />
<strong>uflebebi</strong> Cvens yuradRebasa da<br />
prioritetulobas imsaxurebs.<br />
droa, pativi vceT maT. droa,<br />
moviTxovoT am <strong>uflebebi</strong>s dacva.~<br />
Jaklin Sarpi, <strong>IPPF</strong> prezidenti
36 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />
gamoqveynebulia 2008<br />
wlis oqtomberSi <strong>IPPF</strong>-is<br />
mier<br />
4 Newhams Row<br />
londoni SE1 3UZ<br />
gaerTianebuli<br />
samefo<br />
tel.: +44 (0)20 7939 8200<br />
faqsi: +44 (0)20 7939<br />
8300<br />
<strong>seqsualuri</strong><br />
<strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong><br />
<strong>deklaracia</strong><br />
sayovelTao, urTierTdakavSirebuli,<br />
urTierTdamokidebuli da ganuyofeli<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> warmoadgens adamianis<br />
<strong>uflebebi</strong>s erT-erT nawils. am uflebebSi<br />
gaerTianebulia im uflebamosilebebis<br />
kompleqsi, romlebic xels uwyoben yvela<br />
adamianis Tavisuflebas, Tanasworobas da<br />
Rirsebas.<br />
<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> SemuSavebuli iqna<br />
komitetis mier, romelic Sedgeboda saerTaSoriso masStabiT<br />
cnobili eqspertebisagan sqesobrivi da reproduqciuli<br />
jandacvis sferoSi. <strong>deklaracia</strong>s safuZvlad udevs adamianis<br />
uflebebTan dakavSirebuli umTavresi saerTaSoriso<br />
xelSekrulebebi da sxva dokumentebi. <strong>deklaracia</strong> avsebs<br />
<strong>IPPF</strong> wesdebas <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s<br />
Sesaxeb da miznad isaxavs <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s naTlad<br />
identificirebas da seqsualobis inkluziuri xedvis<br />
ganmtkicebas. <strong>deklaracia</strong>, rogorc Seufasebeli instrumenti,<br />
muSaobaSi daexmareba yvela im organizacias, aqtivists,<br />
mkvlevars, politikuri gadawyvetilebebis mimReb pirs,<br />
romelic muSaobs adamianis <strong>uflebebi</strong>s xelSewyobisa da<br />
garantirebisaTvis. vmuSaobT ra SeTanxmebulad, Cven SegviZlia<br />
iseTi samyaros Cveneuli xedvis realizeba, romelSic yoveli<br />
adamianis <strong>uflebebi</strong> pativcemuli, daculi da win wamoweuli<br />
iqneba.