31.07.2013 Views

fizika X - Ganatleba

fizika X - Ganatleba

fizika X - Ganatleba

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Teimuraz gaCeCilaZe, rusudan qanTaria, leila CiCua<br />

<strong>fizika</strong><br />

X<br />

maswavleblis wigni<br />

gamomcemloba<br />

`saqarTvelos macne~<br />

2009


Sesavali<br />

fizikis X klasis saxelmZRvanelos mizania ganaTlebis<br />

erovnuli programis Sesabamisad fizikis standartSi mocemul<br />

sakiTxTa gadmocema, moswavleTaTvis misaRwevi<br />

Sedegebis gaTvaliswinebiT.<br />

saxelmZRvanelo moicavs iseT savarjiSoebsa da aqtivobebs,<br />

romlebic uzrunvelyofs moswavlis mier standartiT<br />

gaTvaliswinebuli Sedegebis miRwevas Sesabamisi<br />

indikatorebiT.<br />

saxelmZRvaneloSi 27 paragrafia, romelTa umravlesoba<br />

Seicavs eqsperimentul samuSaoebs. radgan eqsperimentuli<br />

samuSaoebis Catareba moiTxovs sakmao dros,<br />

migvaCnia, rom aseTi masalis aTvisebas SeiZleba ori<br />

gakveTili daeTmos (ix. saswavlo masalis Tematuri ganawileba).<br />

saxelmZRvanelos yovel Tavs aqvs Sesavali, romelSic<br />

naCvenebia standartis moTxovnaTa ra nawilia realizebuli<br />

masSi.<br />

ganvlili masalis gameorebisaTvis Tavebis bolos mocemulia<br />

mokle mimoxilva, xolo codnis kontrolisa da<br />

moswavleTa TviTSefasebisaTvis _ testebi da amocanebi.<br />

paragrafis teqsti martivia da misi aTviseba emsaxureba<br />

moswavleebSi analitikuri azrovnebis ganviTarebas.<br />

gakveTilis Seswavla moiTxovs sxvadasxva aqtivobebs<br />

(diskusia, eqsperimenti, muSaoba wyvilebsa da jgufebSi),<br />

rac saswavlo-SemecnebiT procesSi moswavleebis aqtiur<br />

CarTvas iTvaliswinebs da xels uwyobs:<br />

kvleviTi unar-Cvevebis ganviTarebas;<br />

miRebuli Sedegebis analizis, daskvnis gamotanisa da<br />

dasabuTebis unarebis ganviTarebas.<br />

gaazrebis etapis ganxorcielebisaTvis gTavazobT ilustrirebul<br />

kiTxvebs, zogjer jgufur samuSaoebsac,<br />

romelic ganTavsebulia rubrikaSi `gaazreba~. sagakve-<br />

Tilo masala mTavrdeba saSinao davalebiT.


zogierTi ganmarteba jgufuri muSaobis organizaciis,<br />

diskusiis Catarebisa da prezentaciis Sesaxeb<br />

1. klasi iyofa imden jgufad, ramdensac maswavlebeli<br />

CaTvlis saWirod.<br />

2. TiToeul jgufSi wevrebs Soris davaleba nawildeba<br />

Tanabrad, raTa SesaZlebeli iyos TiToeuli moswavlis<br />

individualuri wvlilis dafiqsireba da Sefaseba.<br />

3. sawyis etapze jgufebis Semadgenloba cvalebadia. jgufebis<br />

dakompleqtebisas unda gaiTvaliswinoT moswavlis<br />

pirovnuli Tvisebebi, raTa maqsimalurad Seewyos<br />

xeli misi SesaZleblobebis realizacias. sasurvelia,<br />

Tu jgufSi gaerTiandebian codnis sxvadasxva donisa<br />

da unarebis moswavleebi, rac maT urTierTSevsebis,<br />

codnis gamdidrebisa da unar-Cvevebis gamomuSavebis<br />

saSualebas miscems.<br />

4. jgufi muSaobs erT magidasTan da samuSaos asrulebs<br />

maswavleblis mier miTiTebul droSi. jgufuri muSaobis<br />

dros sasurvelia sxvadasxva jgufs gansxvavebuli<br />

davalebebi misceT, rac saSualebas mogcemT: 1. dazogoT<br />

sagakveTilo dro; 2. gazardoT jgufuri samuSaoebis<br />

Sedegebis wardgenisas moswavleTa motivacia.<br />

5. sasurvelia wavaxalisoT samuSaos msvlelobisa da<br />

Sedegebis erToblivi ganxilva, urTierTdaxmareba.<br />

susti Tanaklaselis daxmarebisas Zlieri moswavle<br />

aranakleb sargeblobas iRebs, vinaidan misi codna aqtiurdeba,<br />

eCveva Tavisi azris argumentirebul gamo-<br />

Tqmas.<br />

6. jgufuri samuSaos dros maswavlebeli Tanabar yuradRebas<br />

uTmobs jgufebs, reagirebs kiTxvebze, aucileblobis<br />

SemTxvevaSi _ exmareba maT.


7. prezentacia _ Sesrulebuli davalebis warmoCena _<br />

jgufuri muSaobis mniSvnelovani etapia. Sesrulebuli<br />

samuSaos warmodgenas axdens jgufis erT-erTi wevri<br />

werilobiT, plakatis saSualebiT an zepirad. sasurvelia<br />

dro ise ganawildes, rom SesaZlebeli iyos yvela<br />

jgufis mosmena.<br />

8. prezentaciis dasrulebis Semdeg, Tu dro amis saSualebas<br />

iZleva, sasurvelia diskusiis mowyoba, xolo<br />

Tu gakveTili mTlianad eZRvneba jgufur samuSaos _<br />

aucilebeli. diskusia xels uwyobs iseTi sasargeblo<br />

unar-Cvevebis ganviTarebas, rogoricaa: aqtiuri mosmena,<br />

sakuTari azris gamoxatva da misi argumentacia,<br />

Secdomis daSvebis SiSis daZleva, gansxvavebuli azris<br />

mimarT Semwynarebloba da sxva. amas xels uwyobs zogadi<br />

wesebic, romelTa SemuSaveba xdeba moswavleebTan<br />

erTad. saxeldobr:<br />

•<br />

•<br />

•<br />

•<br />

•<br />

roca erTi laparakobs, danarCenebma usmineT;<br />

ar gaawyvetino sityva sxvas;<br />

ar gaicino, Tu moswavlis azri ar mogewona;<br />

xeliT aniSne, Tu raimes Tqma gsurs;<br />

kamaTSi monawileoba SegiZliaT yvelas.


<strong>fizika</strong><br />

X klasi<br />

1. moswavle ikvlevs elqtrul da magnitur movlenebs.<br />

Sedegi TvalsaCinoa Tu moswavle:<br />

• gegmavs da atarebs eqsperimentebs kulonis kanonis<br />

sademonstraciod;<br />

• agebs eleqtruli wreds gamtarTa paraleluri da<br />

mimdevrobiTi SeerTebisaTvis, ikvlevs raodenobriv<br />

kavSirs eleqtruli wredis maxasiaTebel parametrebs<br />

Soris;<br />

• iyenebs omis kanons wredis ubnisaTvis/sruli wredisaTvis<br />

sxvadasxva tipis problemis gadasaWrelad;<br />

• poulobs yoveldRiur cxovrebaSi eleqtrobasTan<br />

dakavSirebuli problemis gadaWris gzas (magali-<br />

Tad, adgens eleqtrul sqemas konkretuli saWiroebidan<br />

gamomdinare);<br />

• xsnis yoveldRiur cxovrebaSi moxmarebuli<br />

eleqtruli xelsawyoebis moqmedebis princips;<br />

• agebs martivi xelsawyos models eleqtromagnitis<br />

gamoyenebiT da akeTebs demonstrirebas;<br />

• avlens usafrTxoebis wesebis codnas eqsperimentebis<br />

dagegmvisa da Catarebisas, aseve yoveldRiur<br />

cxovrebaSi eleqtruli xelsawyoebis moxmarebisas.<br />

2. moswavle akavSirebs mecnierul aRmoCenebs <strong>fizika</strong>Si<br />

yoveldRiurobasTan.<br />

Sedegi TvalsaCinoa Tu moswavle:<br />

• moipovebs informacias sxvadasxva tipis eleqtruli<br />

xelsawyoebis Seqmnasa da ganviTarebaze, ikvlevs maT<br />

gavlenas sazogadoebis ganviTarebaze da garemoze,<br />

warmoadgens proeqtis saxiT;


• afasebs naxevargamtaris aRmoCenis mniSvnelobas da<br />

ganixilavs am aRmoCenis rols teqnologiuri procesebis<br />

ganviTarebaSi, akeTebs prezentacias.<br />

sarekomendacio Sinaarsi<br />

eleqtrostatika<br />

eleqtruli veli, damuxtuli sxeulebis urTierTqmedeba.<br />

kulonis kanoni. dieleqtrikuli SeRwevadoba.<br />

eleqtruli velis daZabuloba, superpoziciis principi.<br />

eleqtrostatikuri velis muSaoba. eleqtruli velis<br />

potenciali. potencialTa sxvaoba.<br />

eleqtrotevadoba, kondensatori, brtyeli kondensatoris<br />

eleqtrotevadoba.<br />

eleqtruli deni<br />

denis Zala, Zabva, gamtaris winaRoba, kuTri winaRoba.<br />

winaRobis damokidebuleba temperaturaze. omis kanoni<br />

wredis ubnisaTvis. gamtarTa paraleluri da mimdevrobiTi<br />

SeerTeba. denis muSaoba da simZlavre.<br />

joul-lencis kanoni. denis wyaros emZ, denis wyaros<br />

Siga winaRoba. omis kanoni sruli wredisaTvis.<br />

eleqtruli deni siTxeSi, airSi da vakuumSi.<br />

naxevargamtari, eleqtruli deni naxevargamtarSi.<br />

magnituri veli<br />

magnituri veli, deniani gamtarebis urTierTqmedeba.


Sinaarsisa da miznebis ruka<br />

saswavlo<br />

drois xangrZlivoba*<br />

indikatoris<br />

Sesrulebis<br />

saSualebebi<br />

standartis Sesabamisi Sedegebi<br />

da indikatorebi<br />

Temis<br />

dasaxeleba<br />

1. moswavle ikvlevs eleqtrul da magnitur<br />

movlenebs.<br />

1.1 eleqtruli muxtebi. kulonis<br />

kanoni<br />

eqsperimenti<br />

Sedegi TvalsaCinoa Tu moswavle:<br />

1.2 eleqtruli velis daZabuloba<br />

• gegmavs da atarebs eqsperimentebs kulonis<br />

kanonis sademonstraciod;<br />

1.3 eleqtruli veli gamtarebsa<br />

da dieleqtrikebSi<br />

• xsnis yoveldRiur cxovrebaSi moxmarebuli<br />

el. xelsawyoebis moqmedebis<br />

princips;<br />

1.5 eleqtrostatikuri velis<br />

muSaoba da energia<br />

20 sT.<br />

diskusia<br />

• avlens usafrTxoebis wesebis codnas<br />

eqsperimentebis dagegmvisa da Catarebisas,<br />

aseve yoveldRiur cxovrebaSi<br />

eleqtruli xelsawyoebis moxmarebisas.<br />

1.6 eleqtrostatikuri velis<br />

potenciali da potencialTa<br />

sxvaoba<br />

1.8 eleqtrotevadoba. kondensatorebi.<br />

Sedegi TvalsaCinoa Tu moswavle:<br />

1.9 kondensatorebis tipebi.<br />

• moipovebs informacias sxvadasxva ti-<br />

kondensatorebis SeerTeba<br />

pis eleqtruli xelsawyoebis Seqmnasa<br />

1.10 eleqtruli velis energia. da ganviTarebaze, ikvlevs maT gavlenas<br />

kondensatoris energia. sazogadoebis ganviTarebaze da gare-<br />

____________<br />

moze, warmoadgens proeqtis saxiT.<br />

* saaTebis miTiTebuli raodenoba sarekomendacioa da ara _ savaldebulo.


saswavlo<br />

drois xangrZlivoba*<br />

indikatoris<br />

Sesrulebis<br />

saSualebebi<br />

standartis Sesabamisi Sedegebi<br />

da indikatorebi<br />

Temis<br />

dasaxeleba<br />

2.1 eleqtruli deni<br />

2.2 Zabva<br />

eqsperimenti<br />

2.3 gamtarTa winaRoba<br />

2.4 gamtaris winaRobis<br />

damokidebuleba<br />

temperaturaze<br />

2.5 omis kanoni wredis<br />

ubnisaTvis<br />

15 sT.<br />

diskusia<br />

moswavle ikvlevs eleqtrul da magnitur movlenebs.<br />

Sedegi TvalsaCinoa Tu moswavle:<br />

• agebs eleqtruli wreds gamtarTa paraleluri da mimdevrobiTi<br />

SeerTebisaTvis, ikvlevs raodenobriv kavSirs eleqtruli<br />

wredis maxasiaTebel parametrebs Soris;<br />

• iyenebs omis kanons wredis ubnisaTvis/sruli wredisaTvis sxvadasxva<br />

tipis problemis gadasaWrelad;<br />

• poulobs yoveldRiur cxovrebaSi eleqtrobasTan dakavSirebuli<br />

problemis gadaWris gzas (mag., adgens eleqtrul sqemas<br />

konkretuli saWiroebidan gamomdinare);<br />

• xsnis yoveldRiur cxovrebaSi moxmarebuli eleqtruli xelsawyoebis<br />

moqmedebis princips;<br />

• avlens usafrTxoebis wesebis codnas eqsperimentebis dagegmvisa<br />

da Catarebisas, aseve yoveldRiur cxovrebaSi eleqtruli<br />

xelsawyoebis moxmarebisas.<br />

2.7 gamtarebis mimdevrobiTi<br />

da paraleluri<br />

SeerTeba<br />

2. moswavle akavSirebs mecnierul aRmoCenebs <strong>fizika</strong>Si yoveldRiurobasTan.<br />

Sedegi TvalsaCinoa Tu moswavle:<br />

• moipovebs informacias sxvadasxva tipis eleqtruli xelsawyoebis<br />

Seqmnasa da ganviTarebaze, ikvlevs maT gavlenas<br />

sazogadoebis ganviTarebaze da garemoze, warmoadgens proeqtis<br />

saxiT;<br />

2.8 denis muSaoba da<br />

simZlavre<br />

2.10 denis wyaros eleqtromamoZravebeli<br />

Zala. omis kanoni Caketili<br />

wredisaTvis


saswavlo<br />

drois xangrZlivoba*<br />

indikatoris<br />

Sesrulebis<br />

saSualebebi<br />

standartis Sesabamisi Sedegebi<br />

da indikatorebi<br />

Temis<br />

dasaxeleba<br />

10<br />

moswavle ikvlevs eleqtrul da magnitur movlenebs.<br />

Sedegi TvalsaCinoa Tu moswavle:<br />

2.12 eleqtruli deni liTonebsa<br />

da siTxeebSi<br />

eqsperimenti<br />

2.13 eleqtruli deni airSi<br />

8 sT.<br />

• poulobs yoveldRiur cxovrebaSi eleqtrobasTan<br />

dakavSirebuli problemis gadaWris gzas (mag., adgens<br />

eleqtrul sqemas konkretuli saWiroebidan gamomdinare);<br />

• xsnis yoveldRiur cxovrebaSi moxmarebuli<br />

eleqtruli xelsawyoebis moqmedebis princips;<br />

2.14 eleqtruli deni vakuumSi.<br />

vakuumiani diodi<br />

diskusia<br />

• agebs martivi xelsawyos models eleqtruli magnitis<br />

gamoyenebiT da akeTebs demonstrirebas;<br />

2.15 naxevargamtarebi. elqtruli<br />

deni naxevargamtarebSi<br />

• avlens usafrTxoebis wesebis codnas eqsperimentebis<br />

dagegmvisa da Catarebisas, aseve yoveldRiur<br />

cxovrebaSi eleqtruli xelsawyoebis moxmarebisas.<br />

2.16 magnituri veli.<br />

2. moswavle akavSirebs mecnierul aRmoCenebs <strong>fizika</strong>-<br />

Si yoveldRiurobasTan.<br />

deniani gamtarebis magnituri<br />

urTierTqmedeba.<br />

Sedegi TvalsaCinoa Tu moswavle:<br />

• afasebs naxevargamtaris aRmoCenis mniSvnelobas da<br />

ganixilavs am aRmoCenis rols teqnologiuri procesebis<br />

ganviTarebaSi, akeTebs prezentacias.


saswavlo masalis Tematuri ganawileba<br />

1. eleqtruli muxtebi. kulonis kanoni _ 2 sT.<br />

2. eleqtruli velis daZabuloba _ 2 sT.<br />

3. eleqtruli veli gamtarebsa da dieleqtrikebSi _ 1 sT.<br />

4. amocanebis amoxsna _ 2 sT.<br />

5. eleqtrostatikuri velis muSaoba da energia _ 2 sT.<br />

6. eleqtrostatikuri velis potenciali da<br />

potencialTa sxvaoba _ 2 sT.<br />

7. amocanebis amoxsna _ 2 sT.<br />

8. eleqtrotevadoba. kondensatorebi _ 2 sT.<br />

9. kondensatorebis tipebi. kondensatorebis SeerTeba _ 2 sT.<br />

10. eleqtruli velis energia. kondensatoris energia _ 1 sT.<br />

11. amocanebis amoxsna _ 2 sT.<br />

12. eleqtruli deni _ 1 sT.<br />

13. Zabva _ 1 sT.<br />

14. gamtarTa winaRoba _ 1 sT.<br />

15. gamtaris winaRobis damokidebuleba temperaturaze _ 1 sT.<br />

16. omis kanoni wredis ubnisaTvis _ 1 sT.<br />

17. amocanebis amoxsna _ 1 sT.<br />

18. gamtarebis mimdevrobiTi da paraleluri SeerTeba _ 2 sT.<br />

19. denis muSaoba da simZlavre _ 1 sT.<br />

20. amocanebis amoxsna _ 2 sT.<br />

21. denis wyaros eleqtromamoZravebeli Zala<br />

2.10 omis kanoni Caketili wredisaTvis _ 2 sT.<br />

22. amocanebis amoxsna _ 2 sT.<br />

23. eleqtruli deni liTonebsa da siTxeebSi _ 1 sT.<br />

24. eleqtruli deni airSi _ 1 sT.<br />

25. eleqtruli deni vakuumSi. vakuumiani diodi _ 1 sT.<br />

11


26. naxevargamtarebi. eleqtruli deni<br />

naxevargamtarebSi _ 2 sT.<br />

27. magnituri veli. deniani gamtarebis magnituri<br />

urTierTqmedeba _ 2 sT.<br />

28. kolokviumi _ 1 sT.<br />

12<br />

X klasSi fizikis swavlebas eTmoba 48 saaTi. Cven mier<br />

Sedgenili saswavlo masala gaangariSebulia 43 saaTze.<br />

darCenili 5 saaTi sarezervo droa, romelic maswavle-<br />

belma SeiZleba gamoiyenos Tavisi Sexedulebis mixedviT:<br />

testirebisaTvis, Semajamebeli mecadineobisaTvis da<br />

sxv.


gakveTilis dagegmvis cxrili<br />

2.6 gamtarebis mimdevrobiTi da paraleluri SeerTeba (2 sT.)<br />

Sefasebis<br />

forma<br />

drois<br />

resursebi<br />

ganawileba<br />

40 wT. saxelmZRvanelo<br />

moswavleebis<br />

organizeba<br />

saswavlo miznebi Tema aqtivobebi<br />

Canawerebis<br />

gacnoba<br />

jgufuri<br />

muSaoba<br />

eqsperimentis<br />

Catareba<br />

eleqtruli<br />

wredi<br />

• eqsperimentuli<br />

kvlevis unar-<br />

Cvevebis ganviTareba.<br />

sadgarze<br />

damagrebuli<br />

ori naTura,<br />

denis wyaro<br />

(akumulatori<br />

an jibis farnis<br />

eqsperimentis jgufebidan 15 wT. batarea),<br />

dakvirveba<br />

Sedegebis TiTo wevri<br />

CamrTveli,<br />

warmodgena<br />

SemaerTebeli<br />

sadenebi,<br />

ampermetri,<br />

diskusia mTeli klasi 20 wT. voltmetri. dakvirveba<br />

10 wT. Canawerebis<br />

gacnoba<br />

individualuri<br />

rubrikaSi<br />

`gaazreba~<br />

mocemuli<br />

davalebis<br />

Sesruleba<br />

saxelmZRvanelo,<br />

samuSao<br />

rveuli<br />

individualuri<br />

saSinao<br />

davaleba<br />

• gamtarTa<br />

paralelur da<br />

mimdevrobiTi<br />

SeerTebiT wredis<br />

awyoba. mimdevrobiTi<br />

da paraleluri<br />

SeerTebis<br />

Taviseburebebis<br />

dadgena da maT<br />

eleqtrul<br />

maxasiaTebel<br />

parametrebs Soris<br />

raodenobrivi<br />

kavSiris gamokvleva.<br />

omis kanonis<br />

gamoyeneba sxvadasxva<br />

tipis problemis<br />

gadaWrisaTvis.<br />

1


kavSiri standartTan<br />

1<br />

sanimuSo gakveTilebis scenarebi<br />

2.6 gamtarebis mimdevrobiTi<br />

da paraleluri SeerTeba<br />

mimarTuleba: fizikuri movlenebi<br />

moswavle ikvlevs eleqtrul da magnitur movlenebs<br />

• agebs eleqtrul wreds gamtarTa paraleluri<br />

da mimdevrobiTi SeerTebisaTvis, ikvlevs raodenobriv<br />

kavSirs eleqtruli wredis maxasiaTebel<br />

parametrebs Soris.<br />

• iyenebs omis kanons wredis ubnisaTvis sxvadasxva<br />

tipis problemis gadasaWrelad.<br />

gakveTilis miznebi:<br />

1. eqsperimentuli kvlevis unar-Cvevebis ganviTareba.<br />

2. gamtarTa paralelur da mimdevrobiTi SeerTebiT<br />

wredis awyoba. mimdevrobiTi da paraleluri Seer-<br />

Tebis Taviseburebebis dadgena da maT eleqtrul<br />

maxasiaTebel parametrebs Soris raodenobrivi kav-<br />

Siris gamokvleva. omis kanonis gamoyeneba sxvadasxva<br />

tipis problemis gadaWrisaTvis.<br />

Temis Seswavlas eTmoba ori gakveTili.<br />

saWiro masala:<br />

sadgarze damagrebuli ori naTura, denis wyaro (akumulatori<br />

an batarea), CamrTveli, SemaerTebeli sadenebi,<br />

ampermetri, voltmetri.


procedura<br />

I etapi (5 wT)<br />

I gakveTili<br />

1. dayaviT klasi jgufebad.<br />

II etapi _ (40 wuTi)<br />

2. jgufebad dayofil moswavleebs mimarTeT, rom eqsperimentis<br />

saSualebiT Seiswavlon gamtarTa mimdevrobiTi<br />

da paraleluri SeerTeba. savaraudod,<br />

jgufebma gamtarTa mimdevrobiTi SeerTebis eqsperiments<br />

unda dauTmon 20 wT., aseve gamtarTa paraleluri<br />

SeerTebis eqsperiments _ 20 wuTi.<br />

3. TiToeul jgufs sTxoveT gaecnon samuSao magidaze<br />

moTavsebul xelsawyoebs.<br />

4. sTxoveT moswavleebs guldasmiT waikiTxon saxelmZRvaneloSi<br />

mocemuli eqsperimentebis aRwera da<br />

Caataron eqsperimentebi.<br />

5. sTxoveT moswavleebs, rom eqsperimentis Catarebis<br />

Semdeg cdis monacemebi Seitanon Sesabamis cxrileb-<br />

Si.<br />

6. mieciT moswavleebs saSinao davaleba: gaanalizon<br />

cdis Sedegebi da gamoitanon daskvna.<br />

III etapi (15 wT)<br />

II gakveTili<br />

7. sTxoveT moswavleebs moaxdinon maT mier Catarebuli<br />

eqsperimentebis Sedegebis prezentacia.<br />

IV etapi _ diskusia (20 wT)<br />

8. sTxoveT moswavleebs CaerTon diskusiaSi.<br />

9. diskusia warmarTeT Semdegi damxmare kiTxvebiT:<br />

1


a) sxvadasxvaa Tu ara denis Zala wredis calkeul ubanze<br />

gamtarebis mimdevrobiT SeerTebisas.<br />

(pasuxi: wredis calkeul ubanze denis Zala erTi da<br />

igivea I=I 1 =I 2 ).<br />

b) ra moxdeboda denis Zala calkeul ubnebze sxvadasxva<br />

rom iyos?<br />

(pasuxi: denis Zala calkeul ubnebze sxvadasxva rom<br />

iyos, moxdeboda muxtebis dagroveba wredis romelime<br />

wertilSi).<br />

g) risi tolia Zabva mTel wredSi?<br />

(pasuxi: pasuxi: Zabva mTel wredSi tolia TiToeul<br />

ubanze Zabvebis jamisa U=U 1 +U 2 ).<br />

d) omis kanonis gamoyenebiT gamosaxe Zabva mTel wredSi<br />

da calkeul ubnebze.<br />

(pasuxi: U=IR. U1=IR 1 U 2 =IR 2 ).<br />

e) risi tolia mTeli wredis winaRoba mimdevrobiT<br />

SeerTebisas.<br />

(pasuxi: mTeli wredis winaRoba tolia TiToeuli<br />

gamtaris winaRobaTa jamisa R=R 1 +R 2 ).<br />

v) ra kavSiri arsebobs mimdevrobiTi SeerTebisas Zabvebsa<br />

da winaRobebs Soris.<br />

(pasuxi: Zabva TiToeul gamtarze maTi winaRobebis<br />

R1 R2 proporciulia U1 U<br />

= ).<br />

2<br />

z) romeli formuliT gamoiTvleba winaRoba gamtarebis<br />

mimdevrobiTi SeerTebisas, Tu wredi Sedgeba n gamtarisagan.<br />

(pasuxi: R=R +R + . . . + R ).<br />

1 2 n<br />

T) gansxvavdeba Tu ara erTmaneTisgan TiToeul gamtarze<br />

modebuli Zabva gamtarebis paraleluri SeerTebisas.<br />

1


(pasuxi: paraleluri SeerTebisas Zabva yvela gamtaris<br />

boloebze erTi da igivea U=U 1 =U 2 ) .<br />

i) ra kavSiri arsebobs wredis araganStoebul nawil-<br />

Si da TiToeul gamtarSi denis Zalis sidideebs<br />

Soris.<br />

(pasuxi: denis Zala wredSi tolia paralelurad<br />

SeerTebul TiToeul gamtarSi gamavali denis Zalebis<br />

jamisa. I=I 1 +I 2 ) .<br />

k) omis kanonis gamoyenebiT gamosaxe denis Zala mTel<br />

wredsa da calkeul ubnebSi<br />

(pasuxi: I<br />

U<br />

= ;<br />

R<br />

I<br />

U<br />

1 = ;<br />

R 1<br />

I 2 =<br />

l) ra damokidebuleba arsebobs TiToeul gamtarSi<br />

denis Zalasa da winaRobebs Soris?<br />

(pasuxi: I 1<br />

I 2<br />

=<br />

R2 R1 ).<br />

m) romeli formuliT gamoiTvleba wredis sruli wina-<br />

Roba paraleluri SeerTebisas.<br />

(pasuxi:<br />

1<br />

R<br />

= 1<br />

R 1<br />

V etapi _ gaazreba (10 wT.)<br />

+ 1<br />

R 2<br />

, aqedan R=<br />

R 1 R 2<br />

R 1 +R 2<br />

9. sTxoveT moswavleebs gaecnon `gaazrebaSi~ mocemul<br />

amocanebs da amoxsnan isini.<br />

(pasuxi: 1. Tu r =r =r = . . .= r = r, maSin R =n r<br />

1 2 3 n<br />

2.<br />

1 1<br />

r<br />

= n, aqedan R = ).<br />

R r<br />

n<br />

moswavleebi amoxsnil amocanebs warmoadgenen samuSao<br />

rveulSi Canaweris saxiT.<br />

U<br />

R 2<br />

).<br />

).<br />

1


10. mieciT moswavleebs saSinao davaleba.<br />

aqtivobis SefasebisaTvis gamoiyeneT Tqven mier Ser-<br />

Ceuli komponenti. magaliTad, gakveTilSi CarTuloba,<br />

eqsperimentis Catareba, eqsperimentis Sedegebis warmodgena.<br />

1<br />

moswavleebi SeafaseT Semdegi rubrikebis mixedviT:<br />

1. eqsperimentis Catareba;<br />

2. kvlevis mimdinareobis aRwera;<br />

3. miRebuli Sedegebis gaanalizeba;<br />

4. daskvnebis gamotana;<br />

5. sakuTari azris argumentirebulad Camoyalibeba.<br />

saSinao davalebis pasuxebi<br />

1. mimdevrobiTi SeerTebisas U=U 1 +U 2 +... , amitom SeiZleba<br />

CairTos 220 naTura.<br />

2. U 1 ; U 2 ; U_?<br />

R 1 = omi<br />

R 2 = omi<br />

I 2 = 0, a<br />

3. I 1 ; I 2 ; I_?<br />

R 1 = 2 omi<br />

R 2 = omi<br />

U = 12 v<br />

U 1 = IR 1<br />

U 2 = IR 2<br />

U = U 1 + U 2<br />

R1<br />

R2<br />

12 v<br />

U 1 =1,6 v<br />

U 2 = 2,4 v<br />

U = 4 v<br />

R = R 1 . R 2<br />

R 1 + R 2<br />

I = U<br />

R<br />

I 1 = U<br />

R 1<br />

I 2 = U<br />

R 2<br />

R = 1,2 omi<br />

I =10 a<br />

I 1 = a<br />

I 2 = a


4. U 1 ; U 2 ; U 3 _ ?<br />

U 4 ; U BC _ ?<br />

R 1 = omi<br />

R 2 = omi<br />

R 3 = 12 omi<br />

R 4 = 20 omi<br />

I 1 = 1 a<br />

paralelurad SeerTebul gamtarebze<br />

Zabva erTi da igivea. R 2 da R 3 SeerTebu-<br />

lia paralelurad, amitom U 3 =U 2 =U BC .<br />

U 3 = I 1 R 3 = 12 v. deni R 2 gamtarSi iqneba<br />

I 2<br />

= U 2<br />

R 2<br />

= 2 a.<br />

ganuStoebel nawilSi denis Zala<br />

tolia TiToeul gamtarSi denis Za-<br />

lebis jamis I = I 1 + I 2 = a.<br />

Zabva R 1 -ze U 1 = IR 1 = 12 v<br />

Zabva R 4 -ze U 4 = IR 4 = 0 v<br />

1

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!