31.07.2013 Views

fizika X - Ganatleba

fizika X - Ganatleba

fizika X - Ganatleba

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Teimuraz gaCeCilaZe, rusudan qanTaria, leila CiCua<br />

<strong>fizika</strong><br />

X<br />

maswavleblis wigni<br />

gamomcemloba<br />

`saqarTvelos macne~<br />

2009


Sesavali<br />

fizikis X klasis saxelmZRvanelos mizania ganaTlebis<br />

erovnuli programis Sesabamisad fizikis standartSi mocemul<br />

sakiTxTa gadmocema, moswavleTaTvis misaRwevi<br />

Sedegebis gaTvaliswinebiT.<br />

saxelmZRvanelo moicavs iseT savarjiSoebsa da aqtivobebs,<br />

romlebic uzrunvelyofs moswavlis mier standartiT<br />

gaTvaliswinebuli Sedegebis miRwevas Sesabamisi<br />

indikatorebiT.<br />

saxelmZRvaneloSi 27 paragrafia, romelTa umravlesoba<br />

Seicavs eqsperimentul samuSaoebs. radgan eqsperimentuli<br />

samuSaoebis Catareba moiTxovs sakmao dros,<br />

migvaCnia, rom aseTi masalis aTvisebas SeiZleba ori<br />

gakveTili daeTmos (ix. saswavlo masalis Tematuri ganawileba).<br />

saxelmZRvanelos yovel Tavs aqvs Sesavali, romelSic<br />

naCvenebia standartis moTxovnaTa ra nawilia realizebuli<br />

masSi.<br />

ganvlili masalis gameorebisaTvis Tavebis bolos mocemulia<br />

mokle mimoxilva, xolo codnis kontrolisa da<br />

moswavleTa TviTSefasebisaTvis _ testebi da amocanebi.<br />

paragrafis teqsti martivia da misi aTviseba emsaxureba<br />

moswavleebSi analitikuri azrovnebis ganviTarebas.<br />

gakveTilis Seswavla moiTxovs sxvadasxva aqtivobebs<br />

(diskusia, eqsperimenti, muSaoba wyvilebsa da jgufebSi),<br />

rac saswavlo-SemecnebiT procesSi moswavleebis aqtiur<br />

CarTvas iTvaliswinebs da xels uwyobs:<br />

kvleviTi unar-Cvevebis ganviTarebas;<br />

miRebuli Sedegebis analizis, daskvnis gamotanisa da<br />

dasabuTebis unarebis ganviTarebas.<br />

gaazrebis etapis ganxorcielebisaTvis gTavazobT ilustrirebul<br />

kiTxvebs, zogjer jgufur samuSaoebsac,<br />

romelic ganTavsebulia rubrikaSi `gaazreba~. sagakve-<br />

Tilo masala mTavrdeba saSinao davalebiT.


zogierTi ganmarteba jgufuri muSaobis organizaciis,<br />

diskusiis Catarebisa da prezentaciis Sesaxeb<br />

1. klasi iyofa imden jgufad, ramdensac maswavlebeli<br />

CaTvlis saWirod.<br />

2. TiToeul jgufSi wevrebs Soris davaleba nawildeba<br />

Tanabrad, raTa SesaZlebeli iyos TiToeuli moswavlis<br />

individualuri wvlilis dafiqsireba da Sefaseba.<br />

3. sawyis etapze jgufebis Semadgenloba cvalebadia. jgufebis<br />

dakompleqtebisas unda gaiTvaliswinoT moswavlis<br />

pirovnuli Tvisebebi, raTa maqsimalurad Seewyos<br />

xeli misi SesaZleblobebis realizacias. sasurvelia,<br />

Tu jgufSi gaerTiandebian codnis sxvadasxva donisa<br />

da unarebis moswavleebi, rac maT urTierTSevsebis,<br />

codnis gamdidrebisa da unar-Cvevebis gamomuSavebis<br />

saSualebas miscems.<br />

4. jgufi muSaobs erT magidasTan da samuSaos asrulebs<br />

maswavleblis mier miTiTebul droSi. jgufuri muSaobis<br />

dros sasurvelia sxvadasxva jgufs gansxvavebuli<br />

davalebebi misceT, rac saSualebas mogcemT: 1. dazogoT<br />

sagakveTilo dro; 2. gazardoT jgufuri samuSaoebis<br />

Sedegebis wardgenisas moswavleTa motivacia.<br />

5. sasurvelia wavaxalisoT samuSaos msvlelobisa da<br />

Sedegebis erToblivi ganxilva, urTierTdaxmareba.<br />

susti Tanaklaselis daxmarebisas Zlieri moswavle<br />

aranakleb sargeblobas iRebs, vinaidan misi codna aqtiurdeba,<br />

eCveva Tavisi azris argumentirebul gamo-<br />

Tqmas.<br />

6. jgufuri samuSaos dros maswavlebeli Tanabar yuradRebas<br />

uTmobs jgufebs, reagirebs kiTxvebze, aucileblobis<br />

SemTxvevaSi _ exmareba maT.


7. prezentacia _ Sesrulebuli davalebis warmoCena _<br />

jgufuri muSaobis mniSvnelovani etapia. Sesrulebuli<br />

samuSaos warmodgenas axdens jgufis erT-erTi wevri<br />

werilobiT, plakatis saSualebiT an zepirad. sasurvelia<br />

dro ise ganawildes, rom SesaZlebeli iyos yvela<br />

jgufis mosmena.<br />

8. prezentaciis dasrulebis Semdeg, Tu dro amis saSualebas<br />

iZleva, sasurvelia diskusiis mowyoba, xolo<br />

Tu gakveTili mTlianad eZRvneba jgufur samuSaos _<br />

aucilebeli. diskusia xels uwyobs iseTi sasargeblo<br />

unar-Cvevebis ganviTarebas, rogoricaa: aqtiuri mosmena,<br />

sakuTari azris gamoxatva da misi argumentacia,<br />

Secdomis daSvebis SiSis daZleva, gansxvavebuli azris<br />

mimarT Semwynarebloba da sxva. amas xels uwyobs zogadi<br />

wesebic, romelTa SemuSaveba xdeba moswavleebTan<br />

erTad. saxeldobr:<br />

•<br />

•<br />

•<br />

•<br />

•<br />

roca erTi laparakobs, danarCenebma usmineT;<br />

ar gaawyvetino sityva sxvas;<br />

ar gaicino, Tu moswavlis azri ar mogewona;<br />

xeliT aniSne, Tu raimes Tqma gsurs;<br />

kamaTSi monawileoba SegiZliaT yvelas.


<strong>fizika</strong><br />

X klasi<br />

1. moswavle ikvlevs elqtrul da magnitur movlenebs.<br />

Sedegi TvalsaCinoa Tu moswavle:<br />

• gegmavs da atarebs eqsperimentebs kulonis kanonis<br />

sademonstraciod;<br />

• agebs eleqtruli wreds gamtarTa paraleluri da<br />

mimdevrobiTi SeerTebisaTvis, ikvlevs raodenobriv<br />

kavSirs eleqtruli wredis maxasiaTebel parametrebs<br />

Soris;<br />

• iyenebs omis kanons wredis ubnisaTvis/sruli wredisaTvis<br />

sxvadasxva tipis problemis gadasaWrelad;<br />

• poulobs yoveldRiur cxovrebaSi eleqtrobasTan<br />

dakavSirebuli problemis gadaWris gzas (magali-<br />

Tad, adgens eleqtrul sqemas konkretuli saWiroebidan<br />

gamomdinare);<br />

• xsnis yoveldRiur cxovrebaSi moxmarebuli<br />

eleqtruli xelsawyoebis moqmedebis princips;<br />

• agebs martivi xelsawyos models eleqtromagnitis<br />

gamoyenebiT da akeTebs demonstrirebas;<br />

• avlens usafrTxoebis wesebis codnas eqsperimentebis<br />

dagegmvisa da Catarebisas, aseve yoveldRiur<br />

cxovrebaSi eleqtruli xelsawyoebis moxmarebisas.<br />

2. moswavle akavSirebs mecnierul aRmoCenebs <strong>fizika</strong>Si<br />

yoveldRiurobasTan.<br />

Sedegi TvalsaCinoa Tu moswavle:<br />

• moipovebs informacias sxvadasxva tipis eleqtruli<br />

xelsawyoebis Seqmnasa da ganviTarebaze, ikvlevs maT<br />

gavlenas sazogadoebis ganviTarebaze da garemoze,<br />

warmoadgens proeqtis saxiT;


• afasebs naxevargamtaris aRmoCenis mniSvnelobas da<br />

ganixilavs am aRmoCenis rols teqnologiuri procesebis<br />

ganviTarebaSi, akeTebs prezentacias.<br />

sarekomendacio Sinaarsi<br />

eleqtrostatika<br />

eleqtruli veli, damuxtuli sxeulebis urTierTqmedeba.<br />

kulonis kanoni. dieleqtrikuli SeRwevadoba.<br />

eleqtruli velis daZabuloba, superpoziciis principi.<br />

eleqtrostatikuri velis muSaoba. eleqtruli velis<br />

potenciali. potencialTa sxvaoba.<br />

eleqtrotevadoba, kondensatori, brtyeli kondensatoris<br />

eleqtrotevadoba.<br />

eleqtruli deni<br />

denis Zala, Zabva, gamtaris winaRoba, kuTri winaRoba.<br />

winaRobis damokidebuleba temperaturaze. omis kanoni<br />

wredis ubnisaTvis. gamtarTa paraleluri da mimdevrobiTi<br />

SeerTeba. denis muSaoba da simZlavre.<br />

joul-lencis kanoni. denis wyaros emZ, denis wyaros<br />

Siga winaRoba. omis kanoni sruli wredisaTvis.<br />

eleqtruli deni siTxeSi, airSi da vakuumSi.<br />

naxevargamtari, eleqtruli deni naxevargamtarSi.<br />

magnituri veli<br />

magnituri veli, deniani gamtarebis urTierTqmedeba.


Sinaarsisa da miznebis ruka<br />

saswavlo<br />

drois xangrZlivoba*<br />

indikatoris<br />

Sesrulebis<br />

saSualebebi<br />

standartis Sesabamisi Sedegebi<br />

da indikatorebi<br />

Temis<br />

dasaxeleba<br />

1. moswavle ikvlevs eleqtrul da magnitur<br />

movlenebs.<br />

1.1 eleqtruli muxtebi. kulonis<br />

kanoni<br />

eqsperimenti<br />

Sedegi TvalsaCinoa Tu moswavle:<br />

1.2 eleqtruli velis daZabuloba<br />

• gegmavs da atarebs eqsperimentebs kulonis<br />

kanonis sademonstraciod;<br />

1.3 eleqtruli veli gamtarebsa<br />

da dieleqtrikebSi<br />

• xsnis yoveldRiur cxovrebaSi moxmarebuli<br />

el. xelsawyoebis moqmedebis<br />

princips;<br />

1.5 eleqtrostatikuri velis<br />

muSaoba da energia<br />

20 sT.<br />

diskusia<br />

• avlens usafrTxoebis wesebis codnas<br />

eqsperimentebis dagegmvisa da Catarebisas,<br />

aseve yoveldRiur cxovrebaSi<br />

eleqtruli xelsawyoebis moxmarebisas.<br />

1.6 eleqtrostatikuri velis<br />

potenciali da potencialTa<br />

sxvaoba<br />

1.8 eleqtrotevadoba. kondensatorebi.<br />

Sedegi TvalsaCinoa Tu moswavle:<br />

1.9 kondensatorebis tipebi.<br />

• moipovebs informacias sxvadasxva ti-<br />

kondensatorebis SeerTeba<br />

pis eleqtruli xelsawyoebis Seqmnasa<br />

1.10 eleqtruli velis energia. da ganviTarebaze, ikvlevs maT gavlenas<br />

kondensatoris energia. sazogadoebis ganviTarebaze da gare-<br />

____________<br />

moze, warmoadgens proeqtis saxiT.<br />

* saaTebis miTiTebuli raodenoba sarekomendacioa da ara _ savaldebulo.


saswavlo<br />

drois xangrZlivoba*<br />

indikatoris<br />

Sesrulebis<br />

saSualebebi<br />

standartis Sesabamisi Sedegebi<br />

da indikatorebi<br />

Temis<br />

dasaxeleba<br />

2.1 eleqtruli deni<br />

2.2 Zabva<br />

eqsperimenti<br />

2.3 gamtarTa winaRoba<br />

2.4 gamtaris winaRobis<br />

damokidebuleba<br />

temperaturaze<br />

2.5 omis kanoni wredis<br />

ubnisaTvis<br />

15 sT.<br />

diskusia<br />

moswavle ikvlevs eleqtrul da magnitur movlenebs.<br />

Sedegi TvalsaCinoa Tu moswavle:<br />

• agebs eleqtruli wreds gamtarTa paraleluri da mimdevrobiTi<br />

SeerTebisaTvis, ikvlevs raodenobriv kavSirs eleqtruli<br />

wredis maxasiaTebel parametrebs Soris;<br />

• iyenebs omis kanons wredis ubnisaTvis/sruli wredisaTvis sxvadasxva<br />

tipis problemis gadasaWrelad;<br />

• poulobs yoveldRiur cxovrebaSi eleqtrobasTan dakavSirebuli<br />

problemis gadaWris gzas (mag., adgens eleqtrul sqemas<br />

konkretuli saWiroebidan gamomdinare);<br />

• xsnis yoveldRiur cxovrebaSi moxmarebuli eleqtruli xelsawyoebis<br />

moqmedebis princips;<br />

• avlens usafrTxoebis wesebis codnas eqsperimentebis dagegmvisa<br />

da Catarebisas, aseve yoveldRiur cxovrebaSi eleqtruli<br />

xelsawyoebis moxmarebisas.<br />

2.7 gamtarebis mimdevrobiTi<br />

da paraleluri<br />

SeerTeba<br />

2. moswavle akavSirebs mecnierul aRmoCenebs <strong>fizika</strong>Si yoveldRiurobasTan.<br />

Sedegi TvalsaCinoa Tu moswavle:<br />

• moipovebs informacias sxvadasxva tipis eleqtruli xelsawyoebis<br />

Seqmnasa da ganviTarebaze, ikvlevs maT gavlenas<br />

sazogadoebis ganviTarebaze da garemoze, warmoadgens proeqtis<br />

saxiT;<br />

2.8 denis muSaoba da<br />

simZlavre<br />

2.10 denis wyaros eleqtromamoZravebeli<br />

Zala. omis kanoni Caketili<br />

wredisaTvis


saswavlo<br />

drois xangrZlivoba*<br />

indikatoris<br />

Sesrulebis<br />

saSualebebi<br />

standartis Sesabamisi Sedegebi<br />

da indikatorebi<br />

Temis<br />

dasaxeleba<br />

10<br />

moswavle ikvlevs eleqtrul da magnitur movlenebs.<br />

Sedegi TvalsaCinoa Tu moswavle:<br />

2.12 eleqtruli deni liTonebsa<br />

da siTxeebSi<br />

eqsperimenti<br />

2.13 eleqtruli deni airSi<br />

8 sT.<br />

• poulobs yoveldRiur cxovrebaSi eleqtrobasTan<br />

dakavSirebuli problemis gadaWris gzas (mag., adgens<br />

eleqtrul sqemas konkretuli saWiroebidan gamomdinare);<br />

• xsnis yoveldRiur cxovrebaSi moxmarebuli<br />

eleqtruli xelsawyoebis moqmedebis princips;<br />

2.14 eleqtruli deni vakuumSi.<br />

vakuumiani diodi<br />

diskusia<br />

• agebs martivi xelsawyos models eleqtruli magnitis<br />

gamoyenebiT da akeTebs demonstrirebas;<br />

2.15 naxevargamtarebi. elqtruli<br />

deni naxevargamtarebSi<br />

• avlens usafrTxoebis wesebis codnas eqsperimentebis<br />

dagegmvisa da Catarebisas, aseve yoveldRiur<br />

cxovrebaSi eleqtruli xelsawyoebis moxmarebisas.<br />

2.16 magnituri veli.<br />

2. moswavle akavSirebs mecnierul aRmoCenebs <strong>fizika</strong>-<br />

Si yoveldRiurobasTan.<br />

deniani gamtarebis magnituri<br />

urTierTqmedeba.<br />

Sedegi TvalsaCinoa Tu moswavle:<br />

• afasebs naxevargamtaris aRmoCenis mniSvnelobas da<br />

ganixilavs am aRmoCenis rols teqnologiuri procesebis<br />

ganviTarebaSi, akeTebs prezentacias.


saswavlo masalis Tematuri ganawileba<br />

1. eleqtruli muxtebi. kulonis kanoni _ 2 sT.<br />

2. eleqtruli velis daZabuloba _ 2 sT.<br />

3. eleqtruli veli gamtarebsa da dieleqtrikebSi _ 1 sT.<br />

4. amocanebis amoxsna _ 2 sT.<br />

5. eleqtrostatikuri velis muSaoba da energia _ 2 sT.<br />

6. eleqtrostatikuri velis potenciali da<br />

potencialTa sxvaoba _ 2 sT.<br />

7. amocanebis amoxsna _ 2 sT.<br />

8. eleqtrotevadoba. kondensatorebi _ 2 sT.<br />

9. kondensatorebis tipebi. kondensatorebis SeerTeba _ 2 sT.<br />

10. eleqtruli velis energia. kondensatoris energia _ 1 sT.<br />

11. amocanebis amoxsna _ 2 sT.<br />

12. eleqtruli deni _ 1 sT.<br />

13. Zabva _ 1 sT.<br />

14. gamtarTa winaRoba _ 1 sT.<br />

15. gamtaris winaRobis damokidebuleba temperaturaze _ 1 sT.<br />

16. omis kanoni wredis ubnisaTvis _ 1 sT.<br />

17. amocanebis amoxsna _ 1 sT.<br />

18. gamtarebis mimdevrobiTi da paraleluri SeerTeba _ 2 sT.<br />

19. denis muSaoba da simZlavre _ 1 sT.<br />

20. amocanebis amoxsna _ 2 sT.<br />

21. denis wyaros eleqtromamoZravebeli Zala<br />

2.10 omis kanoni Caketili wredisaTvis _ 2 sT.<br />

22. amocanebis amoxsna _ 2 sT.<br />

23. eleqtruli deni liTonebsa da siTxeebSi _ 1 sT.<br />

24. eleqtruli deni airSi _ 1 sT.<br />

25. eleqtruli deni vakuumSi. vakuumiani diodi _ 1 sT.<br />

11


26. naxevargamtarebi. eleqtruli deni<br />

naxevargamtarebSi _ 2 sT.<br />

27. magnituri veli. deniani gamtarebis magnituri<br />

urTierTqmedeba _ 2 sT.<br />

28. kolokviumi _ 1 sT.<br />

12<br />

X klasSi fizikis swavlebas eTmoba 48 saaTi. Cven mier<br />

Sedgenili saswavlo masala gaangariSebulia 43 saaTze.<br />

darCenili 5 saaTi sarezervo droa, romelic maswavle-<br />

belma SeiZleba gamoiyenos Tavisi Sexedulebis mixedviT:<br />

testirebisaTvis, Semajamebeli mecadineobisaTvis da<br />

sxv.


gakveTilis dagegmvis cxrili<br />

2.6 gamtarebis mimdevrobiTi da paraleluri SeerTeba (2 sT.)<br />

Sefasebis<br />

forma<br />

drois<br />

resursebi<br />

ganawileba<br />

40 wT. saxelmZRvanelo<br />

moswavleebis<br />

organizeba<br />

saswavlo miznebi Tema aqtivobebi<br />

Canawerebis<br />

gacnoba<br />

jgufuri<br />

muSaoba<br />

eqsperimentis<br />

Catareba<br />

eleqtruli<br />

wredi<br />

• eqsperimentuli<br />

kvlevis unar-<br />

Cvevebis ganviTareba.<br />

sadgarze<br />

damagrebuli<br />

ori naTura,<br />

denis wyaro<br />

(akumulatori<br />

an jibis farnis<br />

eqsperimentis jgufebidan 15 wT. batarea),<br />

dakvirveba<br />

Sedegebis TiTo wevri<br />

CamrTveli,<br />

warmodgena<br />

SemaerTebeli<br />

sadenebi,<br />

ampermetri,<br />

diskusia mTeli klasi 20 wT. voltmetri. dakvirveba<br />

10 wT. Canawerebis<br />

gacnoba<br />

individualuri<br />

rubrikaSi<br />

`gaazreba~<br />

mocemuli<br />

davalebis<br />

Sesruleba<br />

saxelmZRvanelo,<br />

samuSao<br />

rveuli<br />

individualuri<br />

saSinao<br />

davaleba<br />

• gamtarTa<br />

paralelur da<br />

mimdevrobiTi<br />

SeerTebiT wredis<br />

awyoba. mimdevrobiTi<br />

da paraleluri<br />

SeerTebis<br />

Taviseburebebis<br />

dadgena da maT<br />

eleqtrul<br />

maxasiaTebel<br />

parametrebs Soris<br />

raodenobrivi<br />

kavSiris gamokvleva.<br />

omis kanonis<br />

gamoyeneba sxvadasxva<br />

tipis problemis<br />

gadaWrisaTvis.<br />

1


kavSiri standartTan<br />

1<br />

sanimuSo gakveTilebis scenarebi<br />

2.6 gamtarebis mimdevrobiTi<br />

da paraleluri SeerTeba<br />

mimarTuleba: fizikuri movlenebi<br />

moswavle ikvlevs eleqtrul da magnitur movlenebs<br />

• agebs eleqtrul wreds gamtarTa paraleluri<br />

da mimdevrobiTi SeerTebisaTvis, ikvlevs raodenobriv<br />

kavSirs eleqtruli wredis maxasiaTebel<br />

parametrebs Soris.<br />

• iyenebs omis kanons wredis ubnisaTvis sxvadasxva<br />

tipis problemis gadasaWrelad.<br />

gakveTilis miznebi:<br />

1. eqsperimentuli kvlevis unar-Cvevebis ganviTareba.<br />

2. gamtarTa paralelur da mimdevrobiTi SeerTebiT<br />

wredis awyoba. mimdevrobiTi da paraleluri Seer-<br />

Tebis Taviseburebebis dadgena da maT eleqtrul<br />

maxasiaTebel parametrebs Soris raodenobrivi kav-<br />

Siris gamokvleva. omis kanonis gamoyeneba sxvadasxva<br />

tipis problemis gadaWrisaTvis.<br />

Temis Seswavlas eTmoba ori gakveTili.<br />

saWiro masala:<br />

sadgarze damagrebuli ori naTura, denis wyaro (akumulatori<br />

an batarea), CamrTveli, SemaerTebeli sadenebi,<br />

ampermetri, voltmetri.


procedura<br />

I etapi (5 wT)<br />

I gakveTili<br />

1. dayaviT klasi jgufebad.<br />

II etapi _ (40 wuTi)<br />

2. jgufebad dayofil moswavleebs mimarTeT, rom eqsperimentis<br />

saSualebiT Seiswavlon gamtarTa mimdevrobiTi<br />

da paraleluri SeerTeba. savaraudod,<br />

jgufebma gamtarTa mimdevrobiTi SeerTebis eqsperiments<br />

unda dauTmon 20 wT., aseve gamtarTa paraleluri<br />

SeerTebis eqsperiments _ 20 wuTi.<br />

3. TiToeul jgufs sTxoveT gaecnon samuSao magidaze<br />

moTavsebul xelsawyoebs.<br />

4. sTxoveT moswavleebs guldasmiT waikiTxon saxelmZRvaneloSi<br />

mocemuli eqsperimentebis aRwera da<br />

Caataron eqsperimentebi.<br />

5. sTxoveT moswavleebs, rom eqsperimentis Catarebis<br />

Semdeg cdis monacemebi Seitanon Sesabamis cxrileb-<br />

Si.<br />

6. mieciT moswavleebs saSinao davaleba: gaanalizon<br />

cdis Sedegebi da gamoitanon daskvna.<br />

III etapi (15 wT)<br />

II gakveTili<br />

7. sTxoveT moswavleebs moaxdinon maT mier Catarebuli<br />

eqsperimentebis Sedegebis prezentacia.<br />

IV etapi _ diskusia (20 wT)<br />

8. sTxoveT moswavleebs CaerTon diskusiaSi.<br />

9. diskusia warmarTeT Semdegi damxmare kiTxvebiT:<br />

1


a) sxvadasxvaa Tu ara denis Zala wredis calkeul ubanze<br />

gamtarebis mimdevrobiT SeerTebisas.<br />

(pasuxi: wredis calkeul ubanze denis Zala erTi da<br />

igivea I=I 1 =I 2 ).<br />

b) ra moxdeboda denis Zala calkeul ubnebze sxvadasxva<br />

rom iyos?<br />

(pasuxi: denis Zala calkeul ubnebze sxvadasxva rom<br />

iyos, moxdeboda muxtebis dagroveba wredis romelime<br />

wertilSi).<br />

g) risi tolia Zabva mTel wredSi?<br />

(pasuxi: pasuxi: Zabva mTel wredSi tolia TiToeul<br />

ubanze Zabvebis jamisa U=U 1 +U 2 ).<br />

d) omis kanonis gamoyenebiT gamosaxe Zabva mTel wredSi<br />

da calkeul ubnebze.<br />

(pasuxi: U=IR. U1=IR 1 U 2 =IR 2 ).<br />

e) risi tolia mTeli wredis winaRoba mimdevrobiT<br />

SeerTebisas.<br />

(pasuxi: mTeli wredis winaRoba tolia TiToeuli<br />

gamtaris winaRobaTa jamisa R=R 1 +R 2 ).<br />

v) ra kavSiri arsebobs mimdevrobiTi SeerTebisas Zabvebsa<br />

da winaRobebs Soris.<br />

(pasuxi: Zabva TiToeul gamtarze maTi winaRobebis<br />

R1 R2 proporciulia U1 U<br />

= ).<br />

2<br />

z) romeli formuliT gamoiTvleba winaRoba gamtarebis<br />

mimdevrobiTi SeerTebisas, Tu wredi Sedgeba n gamtarisagan.<br />

(pasuxi: R=R +R + . . . + R ).<br />

1 2 n<br />

T) gansxvavdeba Tu ara erTmaneTisgan TiToeul gamtarze<br />

modebuli Zabva gamtarebis paraleluri SeerTebisas.<br />

1


(pasuxi: paraleluri SeerTebisas Zabva yvela gamtaris<br />

boloebze erTi da igivea U=U 1 =U 2 ) .<br />

i) ra kavSiri arsebobs wredis araganStoebul nawil-<br />

Si da TiToeul gamtarSi denis Zalis sidideebs<br />

Soris.<br />

(pasuxi: denis Zala wredSi tolia paralelurad<br />

SeerTebul TiToeul gamtarSi gamavali denis Zalebis<br />

jamisa. I=I 1 +I 2 ) .<br />

k) omis kanonis gamoyenebiT gamosaxe denis Zala mTel<br />

wredsa da calkeul ubnebSi<br />

(pasuxi: I<br />

U<br />

= ;<br />

R<br />

I<br />

U<br />

1 = ;<br />

R 1<br />

I 2 =<br />

l) ra damokidebuleba arsebobs TiToeul gamtarSi<br />

denis Zalasa da winaRobebs Soris?<br />

(pasuxi: I 1<br />

I 2<br />

=<br />

R2 R1 ).<br />

m) romeli formuliT gamoiTvleba wredis sruli wina-<br />

Roba paraleluri SeerTebisas.<br />

(pasuxi:<br />

1<br />

R<br />

= 1<br />

R 1<br />

V etapi _ gaazreba (10 wT.)<br />

+ 1<br />

R 2<br />

, aqedan R=<br />

R 1 R 2<br />

R 1 +R 2<br />

9. sTxoveT moswavleebs gaecnon `gaazrebaSi~ mocemul<br />

amocanebs da amoxsnan isini.<br />

(pasuxi: 1. Tu r =r =r = . . .= r = r, maSin R =n r<br />

1 2 3 n<br />

2.<br />

1 1<br />

r<br />

= n, aqedan R = ).<br />

R r<br />

n<br />

moswavleebi amoxsnil amocanebs warmoadgenen samuSao<br />

rveulSi Canaweris saxiT.<br />

U<br />

R 2<br />

).<br />

).<br />

1


10. mieciT moswavleebs saSinao davaleba.<br />

aqtivobis SefasebisaTvis gamoiyeneT Tqven mier Ser-<br />

Ceuli komponenti. magaliTad, gakveTilSi CarTuloba,<br />

eqsperimentis Catareba, eqsperimentis Sedegebis warmodgena.<br />

1<br />

moswavleebi SeafaseT Semdegi rubrikebis mixedviT:<br />

1. eqsperimentis Catareba;<br />

2. kvlevis mimdinareobis aRwera;<br />

3. miRebuli Sedegebis gaanalizeba;<br />

4. daskvnebis gamotana;<br />

5. sakuTari azris argumentirebulad Camoyalibeba.<br />

saSinao davalebis pasuxebi<br />

1. mimdevrobiTi SeerTebisas U=U 1 +U 2 +... , amitom SeiZleba<br />

CairTos 220 naTura.<br />

2. U 1 ; U 2 ; U_?<br />

R 1 = omi<br />

R 2 = omi<br />

I 2 = 0, a<br />

3. I 1 ; I 2 ; I_?<br />

R 1 = 2 omi<br />

R 2 = omi<br />

U = 12 v<br />

U 1 = IR 1<br />

U 2 = IR 2<br />

U = U 1 + U 2<br />

R1<br />

R2<br />

12 v<br />

U 1 =1,6 v<br />

U 2 = 2,4 v<br />

U = 4 v<br />

R = R 1 . R 2<br />

R 1 + R 2<br />

I = U<br />

R<br />

I 1 = U<br />

R 1<br />

I 2 = U<br />

R 2<br />

R = 1,2 omi<br />

I =10 a<br />

I 1 = a<br />

I 2 = a


4. U 1 ; U 2 ; U 3 _ ?<br />

U 4 ; U BC _ ?<br />

R 1 = omi<br />

R 2 = omi<br />

R 3 = 12 omi<br />

R 4 = 20 omi<br />

I 1 = 1 a<br />

paralelurad SeerTebul gamtarebze<br />

Zabva erTi da igivea. R 2 da R 3 SeerTebu-<br />

lia paralelurad, amitom U 3 =U 2 =U BC .<br />

U 3 = I 1 R 3 = 12 v. deni R 2 gamtarSi iqneba<br />

I 2<br />

= U 2<br />

R 2<br />

= 2 a.<br />

ganuStoebel nawilSi denis Zala<br />

tolia TiToeul gamtarSi denis Za-<br />

lebis jamis I = I 1 + I 2 = a.<br />

Zabva R 1 -ze U 1 = IR 1 = 12 v<br />

Zabva R 4 -ze U 4 = IR 4 = 0 v<br />

1

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!