28.07.2013 Views

enis Sefaseba da testireba

enis Sefaseba da testireba

enis Sefaseba da testireba

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

kaxa gabunia<br />

maia inasariZe<br />

mzia wereTeli<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

(<strong>da</strong>mxmare saxelmZRvanelo maswavleblebisTvis)<br />

`saimedo~<br />

Tbilisi, 2011<br />

1


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

saxelmZRvanelo gamoicema euTos erovnul umciresobaTa<br />

umaRlesi komisris ofisis mxar<strong>da</strong>WeriT proeqtis „multi-<br />

lingvuri ganaTlebis reformis xelSewyoba saqarTveloSi“<br />

farglebSi. proeqti xorcieldeba `samoqalaqo integraciisa<br />

<strong>da</strong> erovnebaTSorisi urTierTobebis centris (CCIIR)~ mier.<br />

The textbook is published in the framework of the project “Supporting Multi-<br />

lingual Educational Reform in Georgia”. The project is funded by the office of<br />

OSCE High Commissioner on National Minorities. The project is imple-<br />

mented by the Center for Civil Integration and Inter-Ethnic Relations<br />

(CCIIR).<br />

konsultanti: ligita grigule (latvia)<br />

re<strong>da</strong>qtori<br />

Salva tabataZe<br />

ISBN 978-9941-0-4090-0<br />

© samoqalaqo integraciisa <strong>da</strong> erovnebaTSorisi urTierTobebis centri<br />

2


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

Sinaarsi<br />

Sesavali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 4<br />

Tavi 1, Sefasebis arsi <strong>da</strong> mniSvneloba saswavlo procesSi . . gv. 5<br />

1. Sefasebis miznebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 5<br />

2. Sefasebis ZiriTadi principebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 7<br />

3. Sefasebis sami tipi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 9<br />

4. Sefasebis saxeebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 10<br />

5. Sefasebis procesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 14<br />

6. Sefasebis formebi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 18<br />

7. erovnuli saswavlo gegmis moTxovnebi Sefasebis mimarT . . . gv. 21<br />

Tavi 2, enobrivi unarebis <strong>Sefaseba</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 22<br />

Sesavali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 22<br />

1. zepirmetyvelebis (mosm<strong>enis</strong>a <strong>da</strong> laparakis)<br />

unar-Cvevebis <strong>Sefaseba</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

3<br />

gv. 25<br />

a. mosm<strong>enis</strong> unaris <strong>Sefaseba</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 25<br />

b. laparakis unaris <strong>Sefaseba</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 35<br />

2. wignierebis (kiTxvisa <strong>da</strong> weris unarebis) <strong>Sefaseba</strong> . . . . . . . . gv. 39<br />

a. kiTxva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 39<br />

b. wera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 54<br />

g. leqsika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 59<br />

d. gramatika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 61<br />

3. TviT<strong>Sefaseba</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 68<br />

Tavi 3, testirebis mniSvneloba meore <strong>enis</strong> swavlebis<br />

procesSi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 78<br />

Sesavali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 78<br />

1. testebis kategoriebi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 82<br />

2. testis ZiriTadi ganzomilebebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 92<br />

3. testis ZiriTadi Teoriebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 112<br />

4. testis Sedg<strong>enis</strong> safexurebi (etapebi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 115<br />

5. testuri <strong>da</strong>valebebis tipebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 131<br />

6. <strong>da</strong>matebiTi rCevebi testis SeqmnisaTvis . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 143<br />

7. testirebis monacemebis pirveladi analizi . . . . . . . . . . . . . gv. 146<br />

Tavi 4, Sefasebis meTodebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 151<br />

1. skalebis SemuSavebis meTodebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 151<br />

a. intuitiuri meTodebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 153<br />

b. Tvisebrivi meTodebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 154<br />

g. raodenobrivi meTodebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 156<br />

Tavi 5, bilingvuri ganaTlebis procesis <strong>Sefaseba</strong> . . . . . . . . . gv. 160<br />

1. bilingvuri ganaTlebis arsi <strong>da</strong> Sefasebis<br />

mniSvneloba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

gv. 160<br />

2. orenovnebis (bilingvizmis) <strong>Sefaseba</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 163<br />

3. meore <strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> bilingvur gakveTilze . . . . . . . . . . . . . gv. 169<br />

4. bilingvuri ganaTlebis programebis <strong>Sefaseba</strong> . . . . . . . . . . . gv. 216<br />

terminTa ganmarteba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 226<br />

gamoyenebuli literatura. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 235


Sesavali<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

erovnuli saswavlo gegmis xuT ZiriTad siaxleTa Soris upirve-<br />

lesi aris is, rom `saganmanaTleblo procesis centrSi dgas mos-<br />

wavle <strong>da</strong> miRweuli Sedegi (mniSvnelovania ara imdenad is, Tu ris<br />

swavlebas cdilobs maswavlebeli, aramed is, Tu ra iswavla moswav-<br />

lem)~. orientacia TiToeul moswavlesa <strong>da</strong> Sedegze Tvisebrivad<br />

cvlis Sefasebis sistemas. Sefasebis saSualebiT ganisazRvreba im<br />

saswavlo Sedegebis miRwevis xarisxi, romlebic stan<strong>da</strong>rtiT aris<br />

gaTvaliswinebuli.<br />

saswavlo procesis <strong>Sefaseba</strong> aris saswavlo miznebis miRwevis<br />

xarisxis <strong>da</strong>mdgeni monacemebis Segrovebis, aRricxvisa <strong>da</strong> analizis<br />

mudmivi procesi, moswavleTa warmatebisa <strong>da</strong> progresis<br />

Tanamimdevruli Seswavla.<br />

swavlebis <strong>da</strong>gegmvisa <strong>da</strong> ganxorcielebis procesSi <strong>Sefaseba</strong>s<br />

mniSvnelovani adgili uWiravs. maswavlebelma un<strong>da</strong> icodes, Tu ra,<br />

rodis, ratom <strong>da</strong> rogor un<strong>da</strong> Seafasos. maswavlebeli, pirvel rigSi,<br />

gegmavs, Tu ra Sedegs (an Sedegebs) surs, rom miaRwios; Semdeg<br />

gegmavs, Tu rogor Seafasos, aRwevs Tu ara igi am Sedegs <strong>da</strong> bolos,<br />

gansazRvravs im saSualebebs, romliTac igi am Sedegis miRwevas<br />

Seecdeba. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, Sefasebis roli umniSvnelovanesia<br />

swored imitom, rom misi saSualebiT maswavlebeli gansazRvravs <strong>da</strong><br />

adgens im saSualebebs, riTac man sasurvel Sedegebs un<strong>da</strong> miaRwios.<br />

Aamdenad, Sefasebis procesSi dgeba ramdenime mniSvnelovani kiTxva:<br />

risTvis vafasebT (Sefasebis mizani)?<br />

ras vafasebT (Sefasebis sagani)?<br />

rogor vafasebT (Sefasebis xerxebi, instrumentebi)?<br />

vis vafasebT (Sefasebis obieqti)?<br />

rodis vafasebT (ra sixSiriT, ra vadebSi)?<br />

rogor viyenebT Sefasebis Sedegebs (monacemTa analizi)?<br />

4


Tavi 1<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

Sefasebis arsi <strong>da</strong> mniSvneloba<br />

saswavlo procesSi<br />

1. Sefasebis miznebi<br />

saswavlo procesis Sefasebis ZiriTadi miznebia:<br />

calkeuli moswavlisa Tu moswavleTa jgufis<br />

ganviTarebaze xangrZlivi <strong>da</strong> uwyveti <strong>da</strong>kvirveba;<br />

swavlebisa <strong>da</strong> swavlis procesis mudmivi Seswavla,<br />

monacemTa Sekreba <strong>da</strong> Sedegebis aRnusxva-wardgena;<br />

moswavleTa, maswavlebelTa, mSobelTa, skolis<br />

direqciisa <strong>da</strong> sazogadoebis (<strong>da</strong>interesebis SemTxvevaSi)<br />

informireba swavlebis Sedegebis Sesaxeb;<br />

moswavleTa saswavlo moTxovnilebebisa <strong>da</strong> saWiroebebis<br />

<strong>da</strong>dgena <strong>da</strong> Sesabamisi ga<strong>da</strong>wyvetilebisaTvis xelis<br />

Sewyoba;<br />

saswavlo programebis Semdgomi <strong>da</strong>xvewa;<br />

swavlebis samomavlo procesebis ganxilva mSoblebTan <strong>da</strong><br />

skolis xelmZRvanelobasTan erTad <strong>da</strong> Semdgomi<br />

srulyofa;<br />

swavlisadmi Segnebuli <strong>da</strong>mokidebulebis stimulireba<br />

moswavleebSi;<br />

<strong>da</strong>interesebuli mxareebis informireba erovnuli<br />

saswavlo gegmisa <strong>da</strong> skolis saswavlo gegmis Sesrulebis<br />

mimdinareobis Sesaxeb;<br />

5


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

moswavleTaTvis Sefasebisa <strong>da</strong> TviTSefasebis unaris<br />

ganviTareba;<br />

swavlisadmi pozitiuri <strong>da</strong>mokidebulebis Camoyalibeba,<br />

iniciativebisa <strong>da</strong> aqtiurobis waxaliseba;<br />

calkeuli sagnebisa Tu sagnobrivi sferoebis swavlebaSi<br />

arsebuli viTarebis <strong>da</strong>dgena;<br />

swavlis procesis efeqtiani warmarTva <strong>da</strong> misi<br />

koreqtireba; auTvisebeli masalis, Secdomebis gamovlena<br />

<strong>da</strong> Sesabamisi RonisZiebebis gansazRvra;<br />

saswavlo gegmebis (stan<strong>da</strong>rtebis) Sesrulebisa <strong>da</strong><br />

miRwevadobis <strong>Sefaseba</strong> calkeul sagnebSi;<br />

swavlebisa <strong>da</strong> swavlisaTvis saWiro aqtivobebis SerCeva<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>gegmva maswavleblis mier;<br />

xelis Sewyoba motivaciuri garemos CamoyalibebisaTvis;<br />

saswavlo strategiebis <strong>da</strong>xvewa;<br />

saganmanaTleblo resursebis ufro efeqtianad gamoyeneba;<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTareba;<br />

saskolo procesebis Seswavla <strong>da</strong> koordinirebuli saq-<br />

mianobisaTvis xelSewyoba;<br />

moswavleebis samomavlo moswrebis prognozireba;<br />

Sefasebis Sedegebis gaTvaliswineba skolis ganviTarebis<br />

gegmis Sesadgenad.<br />

6


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

2. Sefasebis ZiriTadi principebi<br />

<strong>Sefaseba</strong> eyrdnoba Semdeg principebs:<br />

moswavleTa asakobrivi ganviTarebis Taviseburebebis gaTvalis-<br />

wineba. Sefasebis procesSi ar SeiZleba <strong>da</strong>visaxoT miznad imis<br />

<strong>Sefaseba</strong>, rac ar Seesabameba moswavleTa asaks;<br />

moswavleTa SesaZleblobebisa <strong>da</strong> ganviTarebis tempis<br />

gaTvaliswineba. Sefasebis kriteriumebis SerCevis an Sedegebis<br />

prognozirebisas didia Secdomebis <strong>da</strong>Svebis riski, Tu ar viciT<br />

moswavleTa SesaZleblobebi <strong>da</strong> moviTxoveT maTgan is, rac ar<br />

Seesabameba maTi ganviTarebis temps. SefasebiT<br />

gaTvaliswinebuli moTxovnebi / kriteriumebi arc Zalian un<strong>da</strong><br />

aRematebodes am maCveneblebs <strong>da</strong> arc un<strong>da</strong> CamorCebodes. is un<strong>da</strong><br />

Seesabamebodes an SeiZleba <strong>da</strong> sasurvelicaa, odnav uswrebdes<br />

moswavlis ganviTarebis temps;<br />

erovnuli saswavlo gegmiTa <strong>da</strong> stan<strong>da</strong>rtebiT gansazRvruli<br />

moTxovnebis <strong>da</strong>cva. <strong>Sefaseba</strong> un<strong>da</strong> iTvaliswinebdes, upirveles<br />

yovlisa, erovnuli saswavlo gegmiTa <strong>da</strong> stan<strong>da</strong>rtebiT<br />

gaTvaliswinebul moTxovnebs <strong>da</strong> skolis saswavlo gegmiT (Tu<br />

aseTi skolas aqvs) gansazRvrul stan<strong>da</strong>rtebs;<br />

obieqturobis <strong>da</strong>cva winaswar SemuSavebuli <strong>da</strong> SeTanxmebuli<br />

kriteriumebis safuZvelze. moswavlem un<strong>da</strong> icodes, ra<br />

kriteriumebiT Seafaseben mis saswavlo saqmianobas.<br />

sasurvelia, maswavlebelma moswavleebTan erTad SeimuSaos es<br />

kriteriumebi an stan<strong>da</strong>rtiT gaTvaliswinebuli Sedegebis<br />

mixedviT Tavad Camoayalibos <strong>da</strong> Semdeg ganixilos klasSi. es,<br />

erTi mxriv, uzrunvelyofs Sefasebis obieqturobas, xolo,<br />

meore mxriv, xels Seuwyobs TviTSefasebis unaris ganviTarebas;<br />

7


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

Sefasebis Sedegebis sandoobis uzrunvelyofa. un<strong>da</strong> vicodeT<br />

zustad, ras vafasebT <strong>da</strong> <strong>da</strong>rwmunebuli un<strong>da</strong> viyoT imaSi, rom<br />

Sefasebis Sedegebi sworia. sandoobis misaRwevad sasurvelia<br />

Sefasebis ganmeoreba garkveul periodSi. monacemebi sandoa, Tu<br />

Sedegi ganmeorebadia;<br />

Sefasebis sizustis (validobis) uzrunvelyofa. Sefasebis<br />

efeqtianobis gansazRvra SeiZleba monacemebis zusti analiziT,<br />

rac miiRweva sazomi saSualebebis SesabamisobiT gasazom<br />

obieqtTan. Tu SefasebiTi RonisZieba mTeli Tavisi SinaarsiT<br />

namdvilad afasebs im aspeqts, romlis <strong>Sefaseba</strong>c gvin<strong>da</strong>,<br />

<strong>Sefaseba</strong> validuria.;<br />

Riaoba <strong>da</strong> gamWvirvaloba. Sefasebis Sedegebi <strong>da</strong> misi analizi<br />

Ria <strong>da</strong> gamWvirvale un<strong>da</strong> iyos yvela <strong>da</strong>interesebuli pirisaTvis<br />

(cxadia, es ar niSnavs imas, rom calkeuli moswavlis Sefasebis<br />

Sedegad aRmoCenili Secdomebze sajarod visaubroT).<br />

8


3. Sefasebis sami tipi<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

imis mixedviT, ras a<strong>da</strong>reben Sesafasebel sagans / obieqts,<br />

ganasxvaveben Sefasebis sam tips: normaze orientirebuls,<br />

kriteriumze orientirebuls <strong>da</strong> pirovnebaze orientirebuls (enaTa<br />

flobis... (1), 2008, gv. 178)<br />

Tu xdeba calkeuli moswavleebis moswrebis Se<strong>da</strong>reba, an<br />

moswavlis moswrebisa _ <strong>da</strong>dgenil normasTan (norma ganisazRvreba<br />

romelime jgufis moswrebiT), maSin es aris normaze orientirebuli<br />

<strong>Sefaseba</strong> (enaTa flobis... (1), 2008, gv. 178).<br />

magaliTad: niko wels mexuTea moswrebiT klasSi; ninos 120<br />

quli<strong>da</strong>n aqvs 62 qula.<br />

Tu moswavlis moswrebas a<strong>da</strong>reben winaswar <strong>da</strong>dgenil<br />

kriteriumebs, maSin es kriteriumze orientirebuli <strong>Sefaseba</strong>a.,<br />

romelic adgens, miaRwia Tu ara moswavlem kriteriumebiT<br />

gansazRvrul dones an ramdenma moswavlem miaRwia amas klasSi.<br />

magaliTad, klasSi yvelas SeuZlia wakiTxuli teqstis Sinaarsis<br />

gageba <strong>da</strong> sakuTari <strong>da</strong>mokidebulebis gamoxatva; kaxa zustad iwers<br />

eqsperimentis Sedegebs <strong>da</strong> akeTebs logikur <strong>da</strong>skvnebs.<br />

Tu moswavlis moswrebas a<strong>da</strong>reben mis warsul moswrebas, es aris<br />

pirovnebaze orientirebuli <strong>Sefaseba</strong>. am SefasebiT advilad dgindeba<br />

moswavlis individualuri progresi. magaliTad, qeTis meore<br />

semestrSi prezentaciis komponentSi ori quliT meti aqvs wina<br />

semestrTan Se<strong>da</strong>rebiT; weriT <strong>da</strong>valebebSi giorgi aRar uSvebs uxeS<br />

sintaqsur Secdomebs.<br />

cxadia, dgeba kiTxva: CamoTvlilTagan romeli gamoviyenoT? pasuxi<br />

yvelasaTvis naTelia, visac saswavlo procesTan Sexeba aqvs:<br />

pe<strong>da</strong>gogiur praqtikaSi samive gamoiyeneba. TiToeulis gamoyenebas<br />

gansazRvravs Sefasebis mizani, Tumca Sedegze <strong>da</strong> pirovnebaze<br />

orientirebuli swavlebis pirobebSi upiratesoba eniWeba kriteriumsa<br />

<strong>da</strong> pirovnebaze orientirebul <strong>Sefaseba</strong>s.<br />

9


4. Sefasebis saxeebi<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

ganmaviTarebeli <strong>da</strong> ganmsazRvreli <strong>Sefaseba</strong><br />

Sefasebis ori umniSvnelovanesi forma, romelic swavlisa <strong>da</strong><br />

swavlebis ganuyofel nawils warmoadgens, aris ganmaviTarebeli<br />

<strong>da</strong> ganmsazRvreli <strong>Sefaseba</strong>. mniSvnelovania, rom maswavlebelma<br />

icodes, Tu rodis <strong>da</strong> ra konkretuli miznisTvis un<strong>da</strong> gamoiyenos<br />

Sefasebis erTi an meore forma.<br />

ganmaviTarebeli Sefasebis mizania, rom <strong>da</strong>exmaros moswavles<br />

Sedegebis gaumjobesebaSi sxva<strong>da</strong>sxva rCevis, rekomen<strong>da</strong>ciis Tu<br />

problemis ga<strong>da</strong>Wris gzebis SeTavazebiT. ganmaviTarebeli Sefasebis<br />

dros moswavle maswavleblisgan gakeTebuli komentarebis<br />

saSualebiT mudmivad iRebs iseT informacias, romelic mas<br />

Sedegebis gaumjobesebasa <strong>da</strong> sakuTari swavlis gacnobierebaSi<br />

exmareba. aseve ganmaviTarebeli Sefasebis mizania, rom<br />

maswavlebelma moswavleebis susti <strong>da</strong> Zlieri mxareebis <strong>da</strong>dg<strong>enis</strong><br />

Semdeg ukeT <strong>da</strong>gegmos saswavlo procesi.<br />

ganmaviTarebeli Sefasebis tipuri formebia zepiri <strong>da</strong> weri-<br />

lobiTi komentarebi, romlebic trimestris ganmavlobaSi an<br />

trimestris bolos keTdeba. komentarebi aRwers moswavlis (<strong>da</strong> misi<br />

namuSevrebis) Zlier <strong>da</strong> sust mxareebs <strong>da</strong>, amavdroulad, Seicavs<br />

rekomen<strong>da</strong>ciebs swavlis gaumjobesebis Sesaxeb. ganmaviTarebeli<br />

Sefasebis gavrcelebuli xerxebia Sefasebisa <strong>da</strong> TviTSefasebis<br />

cxrilebis gamoyeneba <strong>da</strong> am cxrilebis safuZvelze Sesabamisi<br />

rekomen<strong>da</strong>ciebis micema.<br />

ganmaviTarebeli <strong>Sefaseba</strong> moswavlis ganviTarebaze <strong>da</strong> swav-<br />

lebazea orientirebuli. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, aseTi saxis Sefase-<br />

bisas ar aris aucilebeli, rom maswavlebelma moswavleebs qula<br />

<strong>da</strong>uweros.<br />

10


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

ganmsazRvreli Sefasebis mizania moswavleTa miRwevebis donis<br />

gansazRvra saswavlo gegmasTan <strong>da</strong> saswavlo miznebTan mimarTebiT.<br />

ganmsazRvreli <strong>Sefaseba</strong>, faqtobrivad, aris qula, romelsac<br />

maswavlebeli uwers moswavles konkretuli Temis an sakiTxis<br />

<strong>da</strong>srulebis Semdeg trimestris ganmavlobaSi an trimestris/wlis<br />

bolos. ganmsazRvreli Sefasebis mizniT, maswavlebeli iyenebs<br />

sxva<strong>da</strong>sxva Semajamebel aqtivobas, magaliTad, prezentacias,<br />

proeqts, tests, sakontrolo weras <strong>da</strong> a.S. ganmsazRvreli<br />

Sefasebis ZiriTadi <strong>da</strong>niSnuleba swavlisa <strong>da</strong> swavlebis Sedegebis<br />

Semowmeba-<strong>Sefaseba</strong>a. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, qulis <strong>da</strong>wera<br />

ganmsazRvreli Sefasebis savaldebulo moTxovnaa. qulis saxiT<br />

micemuli ganmsazRvreli <strong>Sefaseba</strong> moswavlis miRwevebis donis<br />

ganmsazRvrelia <strong>da</strong> mas ar axlavs komentarebi an rekomen<strong>da</strong>ciebi<br />

Sedegebis gaumjobesebis Sesaxeb.<br />

mniSvnelovania, rom maswavlebeli sistematurad iyenebdes<br />

orives: ganmsazRvrel <strong>da</strong> ganmaviTarebel <strong>Sefaseba</strong>s. amave dros,<br />

sasurvelia, ganmaviTarebeli Sefasebis wili ufro meti iyos,<br />

vidre ganmsazRvrelis.<br />

rogorc iTqva, ganmsazRvreli <strong>Sefaseba</strong> Sedegze, anu niSanzea<br />

orientirebuli, xolo ganmaviTarebeli <strong>Sefaseba</strong> - moswavlis<br />

ganviTarebasa <strong>da</strong> Sedegebis gaumjobesebaze. am orive miznis<br />

misaRwevad maswavlebeli sistematurad iyenebs Sefasebis sam saxes:<br />

diagnostikurs, mimdinares, anu formatuls <strong>da</strong> Semajamebels.<br />

diagnostikuri SefasebiT miRebuli informacia gamoiyeneba<br />

calkeuli moswavlis an moswavleTa jgufis saswavlo saWiroebebis<br />

<strong>da</strong>sadgenad <strong>da</strong> igi gvexmareba saswavlo miznebis sworad<br />

gansazRvraSi, am miznebis miRwevis optimaluri gzebis monaxvaSi.<br />

diagnostikuri <strong>Sefaseba</strong>, rogorc wesi, tardeba saswavlo wlis<br />

<strong>da</strong>sawyisSi an axali Temis swavlebamde. misi mizania moswavlis<br />

momzadebis sawyisi donis <strong>da</strong>dgena. diagnostikuri Sefasebis<br />

11


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

saSualebiT Cven vigebT, ra viTarebaa klasSi, arian Tu ara<br />

moswavleebi mzad axali saprogramo masalis aTvisebisaTvis, ra<br />

sirTuleebi SeiZleba Segveqmnas <strong>da</strong> rogor <strong>da</strong>vZlioT isini.<br />

moswavlis momzadebis sawyisi donis <strong>da</strong>dgena saSualebas gvaZlevs,<br />

Tvali gavadevnoT mis individualur progress garkveul periodSi.<br />

aseT SemTxvevaSi moswavlis Sedegebs va<strong>da</strong>rebT ara <strong>da</strong>dgenil<br />

stan<strong>da</strong>rts, aramed sawyis dones.<br />

mimdinare, anu formatuli <strong>Sefaseba</strong> xdeba yovel gakveTilze,<br />

yoveldRe, yoveli aqtivobis dros. ar aris savaldebulo qulebiT<br />

<strong>Sefaseba</strong>. CvenTvis mniSvnelovania is, rom aseTi <strong>Sefaseba</strong> gvaZlevs<br />

moswavlis mravalmxrivi Seswavlis saSualebas, kerZod, ra saxis<br />

saqmianoba izi<strong>da</strong>vs <strong>da</strong> ra _ ara, rogoria misi swavlis stili<br />

(swavlobs mosmeniT, kiTxviT, weriT, keTebiT., aqvs mTlianobiTi aRqma<br />

Tu sagnebsa <strong>da</strong> movlenebs <strong>da</strong>nawevrebulad aRiqvams, Teoretikosi Tu<br />

pragmatistia <strong>da</strong> a.S.), ra uZneldeba, ra uadvildeba, SeuZlia Tu ara<br />

koncentracia, aqvs Tu ara winsvla, Tu ara _ ra aris<br />

warumateblobis mizezi an ra ganapirobebs mis warmatebas, aqvs Tu<br />

ara ganviTarebuli SemoqmedebiTi, saazrovno <strong>da</strong> socialuri unarebi,<br />

rogoria misi interesebis sfero, individualuri Taviseburebebi, ra<br />

Zlieri <strong>da</strong> susti mxareebi aqvs. mimdinare Sefasebis procesSi<br />

mniSvnelovania ara imdenad qulebis <strong>da</strong>wera (niSniT <strong>Sefaseba</strong>),<br />

ramdena<strong>da</strong>c Cveni rCevebi, ra <strong>da</strong> rogor gaaumjobesos. formatuli<br />

<strong>Sefaseba</strong> moswavlis Sesaxeb amomwurav, mravalmxriv informacias<br />

iZleva <strong>da</strong> obieqturobis garantia.<br />

amasTan, mimdinare anu formatuli <strong>Sefaseba</strong> maswavlebels aZlevs<br />

sakuTari yoveldRiuri saqmianobis refleqsiis SesaZleblobas. imaze<br />

<strong>da</strong>yrdnobiT, ramdenad miaRwia sagakveTilo mizans, ra codna <strong>da</strong> unar-<br />

Cvevebi gamoavlines moswavleebma, ra <strong>da</strong>Zlies <strong>da</strong> ra _ vera,<br />

maswavlebels SeuZlia Seafasos <strong>da</strong>gegmili aqtivobebis efeqtianoba,<br />

SerCeuli masalis sirTule, klasis marTvis, organizebis unari <strong>da</strong><br />

sxv.<br />

12


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

Semajamebeli <strong>Sefaseba</strong> adgens moswavlis warmatebas swavlebisa <strong>da</strong><br />

swavlis konkretul etapze: Temis <strong>da</strong>srulebisas, semestris bolos,<br />

saswavlo wlis bolos. aseTi Sefasebisas mowmdeba is, Tu ramdenad<br />

miaRwia calkeulma moswavlem <strong>da</strong> moswavleTa jgufma stan<strong>da</strong>rtiT<br />

gaTvaliswinebul Sedegs / Sedegebs. swored Semajamebeli Sefasebis<br />

Sedegebis analizze <strong>da</strong>yrdnobiT vakeTebT <strong>da</strong>skvnas, ramdenad<br />

Sesrul<strong>da</strong> erovnuli saswavlo gegmiT gaTvaliswinebuli moTxovnebi.<br />

testebi, sakontrolo wera, konferencia, Semajamebeli diskusia,<br />

CaTvlebi, proeqti <strong>da</strong> sxv. Semajamebeli Sefasebis is xerxebia,<br />

romlebic xels uwyoben <strong>da</strong>skvnebis gakeTebas.<br />

mimdinare, anu formatuli <strong>da</strong> Semajamebeli <strong>Sefaseba</strong> avsebs<br />

erTmaneTs <strong>da</strong> gvaZlevs moswavlis an moswavleTa jgufis miRwevebis<br />

<strong>da</strong>dg<strong>enis</strong> obieqtur suraTs.<br />

13


5. Sefasebis procesi<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

Semajamebel <strong>Sefaseba</strong>s win un<strong>da</strong> uZRodes saswavlo procesis<br />

monitoringi. monitoringi aris saswavlo procesze meTvalyureoba,<br />

<strong>da</strong>kvirveba, romlis Sedega<strong>da</strong>c miRebuli monacemebi (procesis zusti<br />

aRricxva) safuZvlad edeba analizsa <strong>da</strong> <strong>Sefaseba</strong>s. mniSvnelovania,<br />

rom monitoringis mimdinareobisas Tavi avaridoT SefasebiT<br />

<strong>da</strong>mokidebulebebs. mTavaria, zustad vicodeT, ras vakvirdebiT <strong>da</strong><br />

rogor, ra formiT aRvnusxoT monitoringis sagnis TiToeuli aspeqti<br />

ise, rom masze <strong>da</strong>fuZnebuli <strong>Sefaseba</strong> obieqturi iyos.<br />

informaciis Segroveba. maswavlebeli mudmivad un<strong>da</strong> agrovebdes<br />

informacias moswavlis progresis, warmatebebis Sesaxeb. am<br />

monacemebis safuZvelze iqmneba e.w. monacemTa baza, romelic mas<br />

aZlevs saSualebas droulad miawodos saWiro rCevebi moswavles <strong>da</strong><br />

saswavlo procesSive moaxdinos xarvezebis koreqtireba. sasurvelia<br />

Segrovebuli informaciis organizeba, misi klasificireba <strong>da</strong><br />

kategorizacia.<br />

analizi. es SesaZlebelia ara marto informaciis SegrovebiT,<br />

aramed Sefasebis sxva<strong>da</strong>sxva xerxebiT mopovebuli monacemebis<br />

analiziT. maswavleblebi analizisTvis ZiriTa<strong>da</strong>d moswavleTa mier<br />

saSinao <strong>da</strong>valebebis, sakontrolo werebis, saklaso savarjiSoebis<br />

Sesrulebis monacemebs eyrdnobian, magram arsebobs kidev sxva<br />

xerxebic, romelTa gamoyenebac aranakleb mniSvnelovan masalas<br />

iZleva analizisaTvis.<br />

<strong>da</strong>kvirveba. monacemTa bazis Sesaqmnelad <strong>da</strong> SemdgomSi moswavlis<br />

SefasebisaTvis erT-erTi gavrcelebuli <strong>da</strong> mniSvnelovani xerxia<br />

14


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

<strong>da</strong>kvirveba. es aris mudmivi procesi, romelic gulisxmobs<br />

moswavleze <strong>da</strong>kvirvebas sxva<strong>da</strong>sxva saswavlo Tu arasaswavlo<br />

(<strong>da</strong>svenebebze, sportul moednebze / <strong>da</strong>rbazSi <strong>da</strong> sxv.), situaciaSi<br />

imis mixedviT, Tu ra informaciis miReba surs maswavlebels.<br />

<strong>da</strong>kvirvebamde un<strong>da</strong> ganisazRvros, romel moswavles / moswavleebs<br />

vakvirdebiT <strong>da</strong> ras, romel unar-Cvevas vakvirdebiT (saswavlo unar-<br />

Cvevebs, saazrovno unarebs ZiriTa<strong>da</strong>d gakveTilebze vakvirdebiT,<br />

xolo socialur unar-Cvevebs _ gakveTilze wyvilebsa Tu jgufebSi<br />

muSaobisas <strong>da</strong> arasaswavlo situaciebSi).<br />

<strong>da</strong>kvirveba rom saimedo iyos, saWiroa Canawerebis an CaniSvnebis<br />

gakeTeba. <strong>da</strong>kvirvebis Canawerebi mokle <strong>da</strong> informaciuli un<strong>da</strong> iyos.<br />

Canaweri SeiZleba iyos konkretulic, rogoricaa, magaliTad, sandrom<br />

dRes kargi prezentacia gaakeTa. <strong>da</strong> zogadic, rogoricaa, magaliTad,<br />

sandro karg prezentaciebs akeTebs. Canawerebis sxva magaliTebia:<br />

salome jgufSi kargad muSaobs, komunikabeluria <strong>da</strong> mosmenac<br />

SeuZlia. ninos gauWir<strong>da</strong>UyuradRebis koncentracia; <strong>da</strong>Tom dRes<br />

Zalian nela imuSava.<br />

aseTi saxis Canawerebi gansakuTrebiT sasargebloa did jgufebTan<br />

muSaobisas, rodesac maswavlebels dro ar rCeba yovelTvis Tanabari<br />

yuradReba miaqcios TiToeul moswavles. Canawerebi mas exmareba imis<br />

<strong>da</strong>dgenaSi, Tu romel moswavles konkretulad ra <strong>da</strong>xmareba sWirdeba.<br />

komentari (gamoxmaureba) mimdinare Sefasebis kidev erTi meTodia.<br />

komentari is informaciaa, romelsac maswavlebeli awvdis moswavles<br />

imis Sesaxeb, Tu rogor afasebs igi moswavlis konkretul pasuxs an<br />

mis mier Sesrulebul konkretul <strong>da</strong>valebas.<br />

komentarebi moswavles <strong>da</strong>matebiTi fiqrisa <strong>da</strong> samuSaos<br />

Sesrulebisken ubiZgebs, rac moswavlis mier Secdomis gacnobierebas,<br />

<strong>da</strong>moukidebeli samuSaos Catarebas, kvlevisa <strong>da</strong> Ziebis unar-Cvevis<br />

ganviTarebas <strong>da</strong> weriTi metyvelebis donis gaumjobesebas gamoiwvevs.<br />

arsebobs `arafrismomcemi komentarebic~. isini ufro zogadi<br />

15


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

xasiaTisaa <strong>da</strong> Secdoma mxolod <strong>da</strong>saxelebulia. aseTi komentarebis<br />

mixedviT moswavle ver SeZlebs Secdomis gamosworebas, mis<br />

gacnobiereba-<strong>da</strong>maxsovrebas <strong>da</strong> amave Secdomas, savaraudod, momaval<br />

nawerebSic gaimeorebs. aseve, imgvar komentarebs, romelTa wakiTxvis<br />

Semdegac moswavle avtomaturad Caasworebs xarvezs <strong>da</strong> romlebic<br />

mas <strong>da</strong>matebiTi fiqris, muSaobisa <strong>da</strong> Ziebisken ar ubiZgebs.<br />

gTavazobT <strong>da</strong>mxmare komentaris ramdenime nimuSs:<br />

1. Cem mier moniSnul wina<strong>da</strong>debaSi ZiriTadi azri gasagebia, magram<br />

igi Zalian grZelia <strong>da</strong>, Sesabamisad, saTqmeli bundovani xdeba.<br />

amitom umjobesia, <strong>da</strong>yoT es wina<strong>da</strong>deba or-sam Se<strong>da</strong>rebiT mokle<br />

wina<strong>da</strong>debad. TiToeuls <strong>da</strong>usviT Sesabamisi sasveni niSani <strong>da</strong><br />

kargad ga<strong>da</strong>amowmeT (xmamaRla waikiTxeT), raTa mkafio gaxdes<br />

saTqmeli; kargi iqneba, Tuki wina<strong>da</strong>debas gamarTvis Semdeg sxvasac<br />

moasmeninebT.<br />

2. –isgan <strong>da</strong> -i<strong>da</strong>n formaTa aRreva, sazogadod, xSirad xdeba <strong>da</strong><br />

amitom saWiroa <strong>da</strong>vimaxsovroT Semdegi wesi: -gan gamoiyeneba<br />

masalis an mizezis aRsaniSnavad. moniSnul wina<strong>da</strong>debaSi ki<br />

xazgasmul sityvas <strong>da</strong>esmis kiTxva sai<strong>da</strong>n? D<strong>da</strong> aRniSnavs adgils.<br />

maSasa<strong>da</strong>me, un<strong>da</strong> gamoviyenoT –i<strong>da</strong>n forma <strong>da</strong> ara –isgan.<br />

3. zusti sityvis misa<strong>da</strong>geba konteqstisTvis arcTu ise iolia; me<br />

moginiSne is adgilebi, sa<strong>da</strong>c es problema <strong>da</strong>vinaxe. ganmartebiT<br />

leqsikonSi moiZie Sen mier gamoyenebuli sityvis mniSvneloba,<br />

Semdeg sinonimTa leqsikonSi moZebne alternativebi <strong>da</strong> airCie,<br />

romeli ufro miesa<strong>da</strong>geba mocemul konteqsts.<br />

arafrismomcemi komentarebis nimuSebi:<br />

1. azri gaugebaria. gramatikulad gamarTe wina<strong>da</strong>deba.<br />

2. yuradReba miaqcieT punqtuacias, gansakuTrebiT mZimeebs!<br />

3. Secdomaa, Cans teqsti ar ici kargad!<br />

konsultaciebi. moswavleebze srulyofili informaciis Sesagro-<br />

veblad (es ki maqsimalurad amcirebs Sefasebis araobieqturobas) sa-<br />

16


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

survelia mudmivi konsultaciebi mSoblebTan, kolegebTan, moswav-<br />

leebTan. konsultaciebi SeiZleba gamoviyenoT sxva xerxebiT Segrove-<br />

buli informaciis ga<strong>da</strong>samowmeblad. konsultaciebis Sedegad maswav-<br />

leblis rekomen<strong>da</strong>ciebi gacilebiT ufro sasargeblo xdeba.<br />

Se<strong>da</strong>reba. moswavlis ganviTarebis donis, misi progresis Sesafa-<br />

seblad rekomendebulia Sefasebis yovel etapze misi Sedegebi Seva-<br />

<strong>da</strong>roT winandeli Sefasebis Sedegebs. iqi<strong>da</strong>n gamomdinare, ris Se<strong>da</strong>re-<br />

ba gvin<strong>da</strong>, varCevT monacemTa banki<strong>da</strong>n Cveni miznis Sesabamis monace-<br />

mebs.<br />

17


6. Sefasebis formebi<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

Sefasebis procesi Sefasebis sxva<strong>da</strong>sxva formas emyareba. es SeiZ-<br />

leba iyos zepiri gamokiTxva, weriTi samuSao, <strong>testireba</strong>, diskusiebi,<br />

proeqti, CaTvla an gamoc<strong>da</strong>, saqaRalde, anu e.w. “portfolio”, TviT-<br />

<strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> urTierT<strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> sxva.<br />

zepiri gamokiTxva aris moswavlis individualuri Sefasebis<br />

forma, romelic amowmebs codnas <strong>da</strong> Txrobis, prezentaciisa <strong>da</strong> kiTx-<br />

vebze adekvaturi pasuxebis gacemis unars.<br />

weriTi samuSao aris moswavlis individualuri Sefasebis for-<br />

ma, romelic amowmebs codnas, azrovnebiT <strong>da</strong> weriT unar-Cvevebs sa-<br />

kontroloebis, <strong>da</strong>moukidebeli saklaso samuSaoebis, weriTi saSinao<br />

<strong>da</strong>valebebis safuZvelze. weriT samuSaos miekuTvneba testebic, Tumca<br />

aq suraTi araerTgvarovani SeiZleba gvqondes. aris testebi, romle-<br />

bic erT swor pasuxs iTxoven (Tun<strong>da</strong>c ramdenime savaraudo<strong>da</strong>n erTis<br />

Semoxazvas). maSin aseTi testebi ZiriTa<strong>da</strong>d informaciuli codnis<br />

Sefasebis saSualebas iZleva.<br />

Zalian xSirad weriT namuSevrebSi maswavleblebi aRniSnaven Sec-<br />

domebs <strong>da</strong> ise weren niSans, rom moswavlisaTvis Zneli gasagebia, ra-<br />

tom miiRo es niSani an ra Secdoma aqvs. sasurvelia, nawers gavuke-<br />

ToT komentarebi, romlebiTac mivuTiTebT moswavles, ra saxis Sec-<br />

domaa <strong>da</strong>Svebuli, ras miaqcios yuradReba an ra un<strong>da</strong> gaiTvaliswinos<br />

momavalSi naweris gasaumjobeseblad.<br />

diskusiebis dros maswavlebeli uzrunvelyofs moswavleTa Cab-<br />

mas iseTi sakiTxis ganxilvaSi, romelzec alternatiuli Tvalsazri-<br />

sebi SeiZleba iyos. es qmnis moswavleTa codnisa <strong>da</strong> rogorc azrov-<br />

nebiTi, ise komunikaciuri unarebis Sefasebis saSualebas.<br />

proeqti es aris romelime problemis individualuri an jgu-<br />

furi (SeiZleba wyvilebSi) ga<strong>da</strong>Wra, romliTac fasdeba moswavleebis<br />

18


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

ara marto codna, aramed saazrovno, komunikaciuri <strong>da</strong> socialuri<br />

unarebi, SemoqmedebiToba <strong>da</strong> cxovrebiseuli gamocdileba.<br />

proeqtis <strong>da</strong>gegmvis dros un<strong>da</strong> ganisazRvros problema (gaTvaliswi-<br />

nebuli iyos problemis aqtualuroba), ganisazRvros mkafio <strong>da</strong> miRwe-<br />

vadi mizani, romelic am problemis ga<strong>da</strong>Wraze iqneba orientirebuli,<br />

konkretuli amocanebi _ am miznis ganxorcielebis gzebi TiToeuli<br />

amocanis Sesatyvisi konkretuli saqmianobebi, gawerili droSi (samu-<br />

Sao gegma) proeqtis ganxorcielebaze pasuxismgebeli pirebis miTiTe-<br />

biT, mosalodneli Sedegebi <strong>da</strong> resursebi, romlebic saWiroa proeq-<br />

tis gansaxorcieleblad. proeqti SeiZleba Sesruldes erTi sagnis<br />

farglebSi <strong>da</strong> integrirebulad (ramdenime sagnis farglebSi). proeqti<br />

SeiZleba iyos kvleviTi, gamoyenebiTi <strong>da</strong> SemoqmedebiTi.<br />

saqaRalde, anu e.w. “portfolio” Sefasebis ufro xangrZlivi<br />

<strong>da</strong> Sromatevadi formaa. maswavlebeli acnobs moswavleebs Sefasebis<br />

mizans. maswavlebeli <strong>da</strong> moswavle winaswar Tanxmdebian im masalebze,<br />

romlebic <strong>da</strong>a<strong>da</strong>stureben, rom moswavlem <strong>da</strong>akmayofila moTxovnebi <strong>da</strong><br />

miaRwia saswavlo Sedegs. moswavle xsnis sakuTar saqaRaldes, ro-<br />

melSic ideba samuSaos Sefasebisas gamosayenebeli namuSevrebi.<br />

Sefasebis periodis <strong>da</strong>srulebisaTvis moswavle wers eses, romel-<br />

Sic aRwers, Tu ra iswavla Sefasebis procesSi <strong>da</strong> ratom SearCia sa-<br />

qaRaldisaTvis mainc<strong>da</strong>mainc warmodgenili masala.<br />

saqaRaldiT moswavlis <strong>Sefaseba</strong> saSualebas gvaZlevs Tvali gava-<br />

devnoT moswavlis individualuri progress, Seva<strong>da</strong>roT sxva<strong>da</strong>sxva<br />

dros Seqmnili namuSevrebi erTmaneTs, vnaxoT, rogor gaiTvaliswina<br />

man Cveni komentarebi <strong>da</strong> rCevebi, romlebsac dro<strong>da</strong>dro vaZlevdiT.<br />

TviT<strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> urTierT<strong>Sefaseba</strong>. imisaTvis, rom moswavle Se-<br />

eCvios sakuTari pasuxis Semowmebas, Camouyalibdes Secdomis mimarT<br />

swori <strong>da</strong>mokidebuleba, <strong>da</strong>Zlios SiSi Secdomis winaSe, xSirad un<strong>da</strong><br />

mivceT sakuTari namuSevris Sefasebis saSualeba. TviT<strong>Sefaseba</strong> mas<br />

exmareba imis gacnobierebaSi, rom Secdomebis aRiareba <strong>da</strong> gamoswore-<br />

ba winsvlis aucilebeli pirobaa. TviTSefasebiT igi grZnobs met<br />

valdebulebas <strong>da</strong> cdilobs iyos maqsimalurad obieqturi.<br />

19


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

TviTSefasebis ramdenime xerxi arsebobs. yvelaze gavrcelebu-<br />

lia swor pasuxebTan moswavleebis pasuxebis Se<strong>da</strong>reba. moswavleebi am<br />

Se<strong>da</strong>rebis gziT Tavad aRmoaCenen sakuTar Secdomebs <strong>da</strong> Semdeg aana-<br />

lizeben, ratom <strong>da</strong>uSves es Secdomebi, ris codna <strong>da</strong>akl<strong>da</strong>T, ra ver<br />

gaiTvaliswines, iqneb koncentracia ver moaxerxes sakiTxTan <strong>da</strong>kavSi-<br />

rebiT an marTebuli gza ar airCies <strong>da</strong> sxva.<br />

TviTSefasebis procesSi mniSvnelovani swored sakuTari saqmia-<br />

nobis refleqsiis procesia. es aRmoaCeninebs moswavles sakuTar sust<br />

mxareebs, romelTa <strong>da</strong>saZleva<strong>da</strong>c un<strong>da</strong> mimarTos sakuTari Zalisxmeva.<br />

Sedegiania TviTSefasebis iseTi xerxi, roca moswavle winaswar Semu-<br />

Savebuli Sefasebis sqemis mixedviT afasebs sakuTar naSroms, Semdeg<br />

ucvlis mewyviles <strong>da</strong> erTmaneTis namuSevrebs afaseben, bolos ki mas-<br />

wavlebeli afasebs. am SemTxvevaSic mniSvnelovania analizis procesi.<br />

ra <strong>da</strong>emTxva Sefasebis am sam SemTxvevaSi erTmaneTs, ra _ ara <strong>da</strong> ra-<br />

tom? ris codna ar eyo moswavles Tavad an mis Tanaklasels obieq-<br />

turi SefasebisaTvis.<br />

urTierT<strong>Sefaseba</strong>c mxolod maSin aris SesaZlebeli <strong>da</strong> nayofieri,<br />

Tu moswavleebs aqvT winaswar SemuSavebuli Sefasebis mkafio <strong>da</strong> na-<br />

Teli kriteriumebi, romelTa safuZvelzec afaseben erTmaneTis namu-<br />

Sevars.<br />

TviTSefasebiTa <strong>da</strong> urTierTSefasebiT maswavlebeli afasebs mos-<br />

wavlis TviTSefasebis unars <strong>da</strong> mis analitikur SesaZleblobebs.<br />

rubrikebi. rogorc zemoT aRvniSneT, moswavleTa Cabma Sefase-<br />

bis procesSi gaadvildeba, Tu isini kargad gaacnobiereben, ras<br />

iTxoven, ra Sedegebs elian maTgan. amis gacnobierebaSi maT <strong>da</strong>exma-<br />

reba martivad, maTTvis gasagebi eniT Camoyalibebuli kriteriumebi,<br />

anu e.w. rubrikebi. rubrikebi aris konkretuli informacia Cveni<br />

moTxovnebisa <strong>da</strong> Sefasebis kriteriumebis Sesaxeb.<br />

20


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

7. erovnuli saswavlo gegmis moTxovnebi Sefasebis mimarT<br />

rogorc erovnul saswavlo gegmaSia miTiTebuli, skola Tavad ad-<br />

gens Sefasebis principebs, romliTac Semdeg skolis yvela maswavle-<br />

beli xelmZRvanelobs. swored skolas SeuZlia <strong>da</strong>adginos pe<strong>da</strong>gogiu-<br />

ri sabWos sxdomaze is minimaluri barieri, romelic moswavlem un<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>Zlios klasi<strong>da</strong>n klasSi ga<strong>da</strong>sayvanad.<br />

imisaTvis, rom skolam Seqmnas Sefasebis moqnili <strong>da</strong> efeqtiani sis-<br />

tema, <strong>Sefaseba</strong> un<strong>da</strong> iyos xSiri <strong>da</strong> mravalmxrivi.<br />

niSani (qula) gamoxatavs moswavlis akademiur moswrebas saganSi,<br />

amitom, erovnuli saswavlo gegmis mixedviT, ar aris mizanSewonili<br />

<strong>da</strong> gamarTlebuli disciplinaruli sasjelis motiviT moswavlis <strong>da</strong>-<br />

bali niSniT <strong>Sefaseba</strong>. Tu moswavle gakveTilebze arRvevs discipli-<br />

nas, es aucileblad aisaxeba mis akademiur moswrebaze, magram niSniT<br />

fasdeba swored es ukanaskneli <strong>da</strong> ara misi qceva.<br />

erovnuli saswavlo gegmis moTxovnebis Sesabamisad, Sefasebis sis-<br />

tema aTquliania <strong>da</strong> qulebisa <strong>da</strong> swavlis doneebis Sefardeba aseTia:<br />

niSnebi doneebi<br />

10<br />

9<br />

8<br />

7<br />

6<br />

5<br />

4<br />

3<br />

2<br />

1<br />

maRali<br />

saSualoze maRali<br />

saSualo<br />

saSualoze <strong>da</strong>bali<br />

<strong>da</strong>bali<br />

21


Tavi 2<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

enobrivi unarebis <strong>Sefaseba</strong><br />

Sesavali<br />

`enaTa flobis zogadevropuli kompetenciebi~ (enebis swavlis,<br />

swavlebisa <strong>da</strong> Sefasebis erTiani evropuli sarekomen<strong>da</strong>cio CarCo)<br />

Seiqmna 2001 wels evrosabWos <strong>enis</strong> departamentis iniciativiT. igi<br />

emsaxureba evropaSi enobrivi politikis gatarebas <strong>da</strong> politikuri<br />

qmedebebis ganxorcielebas.<br />

`enaTa flobis zogadevropuli kompetenciebi~ gvTavazobs<br />

safuZvlebs enobrivi silabusebis, kurikulumebis, sagamocdo<br />

masalebis, saxelmZRvaneloebisa <strong>da</strong> sxva <strong>da</strong>mxmare saSualebebis<br />

SemuSavebisaTvis evropul sivrceSi. kompetenciebi gasageb <strong>da</strong> misaReb<br />

formebSi gansazRvravs, Tu ras un<strong>da</strong> <strong>da</strong>euflos Semswavleli, raTa<br />

moaxerxos urTierTobis <strong>da</strong>myareba Sesaswavli ucxo <strong>enis</strong><br />

matarebelTan <strong>da</strong> ra codnas an ra unarebs un<strong>da</strong> flobdes igi<br />

imisTvis, rom warmatebiT <strong>da</strong>amyaros komunikacia. `kompetenciebi~<br />

gansazRvravs <strong>enis</strong> funqcionirebis kulturul konteqsts, aseve <strong>enis</strong><br />

flobis doneebs, rac xels uwyobs <strong>enis</strong> Semswavlelis miRwevebis<br />

fiqsirebas mTeli cxovrebis manZilze.<br />

`kompetenciebis~ mizania, ga<strong>da</strong>laxos evropis saganmanaTleblo<br />

sistemebSi arsebuli gansxvavebebiT gamowveuli winaaRmdegobebi,<br />

romlebic warmoiqmneba Tanamedrove enebis sferoSi. is saSualebas<br />

aZlevs ganaTlebis specialistebs, <strong>enis</strong> kursebis Semqmnelebs,<br />

maswavleblebs, maswavlebelTa trenerebs, sagamocdo komisiebs <strong>da</strong><br />

sxvebs _ gaiazron TavianTi muSaoba, moaxdinon TavianTi Zalebis<br />

22


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

koordinireba, romlebic mimarTulia SemswavlelTa realuri<br />

moTxovnilebebis <strong>da</strong>sakmayofileblad.<br />

<strong>enis</strong> flobis obieqturi kriteriumebis SemuSaveba uzrunvelyofs<br />

im sakvalifikacio maxasiaTeblebis aRiarebas, romlebic miRebulia<br />

sxva<strong>da</strong>sxva saswavlo konteqstSi. es ki, Tavis mxriv, xels Seuwyobs<br />

evropaSi Tavisufal ga<strong>da</strong>adgilebas.<br />

winamdebare naSromis pirvel TavSi mox<strong>da</strong> Sefasebis 3 tipis<br />

gamoyofa imis<strong>da</strong> mixedviT, Tu ra aris Sefasebis mizani _ imis<br />

mixedviT, ras a<strong>da</strong>reben Sesafasebel sagans / obieqts, ganasxvaveben<br />

Sefasebis sam tips: normaze orientirebuls, kriteriumze<br />

orientirebuls <strong>da</strong> pirovnebaze orientirebuls. <strong>enis</strong> flobis doneTa<br />

Sefasebis dros, rodesac miznad <strong>da</strong>saxuli gvaqvs Semswavlelis<br />

donis mimarTeba <strong>enis</strong> flobis stan<strong>da</strong>rtTan (igulisxmeba `enaTa<br />

flobis zogadevropuli kompetenciebis~ mier miRebuli 6-doniani<br />

stan<strong>da</strong>rti), bunebrivia, saubaria kriteriumze orientirebul<br />

<strong>Sefaseba</strong>ze.<br />

`enaTa flobis zogadevropuli kompetenciebis~ mier<br />

gansazRvruli doneTa skalebi, Tavis mxriv, warmoadgens Sefasebis<br />

skalis Sedg<strong>enis</strong> wyaros. Sefasebis skalaze aisaxeba gansazRvruli<br />

saswavlo miznis miRwevis done, xolo indikatorebs SeuZlia<br />

<strong>da</strong>xmarebis gaweva kriteriumebis formulirebaSi. mizani SeiZleba<br />

iyos <strong>enis</strong> <strong>da</strong>ufleba `kompetenciebSi~ warmodgenili romelime doneze<br />

(magaliTad, B1). mizans aseve SeiZleba warmoadgendes aqtivobis<br />

gansazRvruli saxeebi, unarebi <strong>da</strong> kompetenciebi.<br />

indikatorebis gamoyenebaze msjelobisas aucilebelia<br />

ganvasxvaoT:<br />

1. komunikaciur qmedebaTa indikatorebi;<br />

2. <strong>enis</strong> flobis aspeqtebis indikatorebi, romlebic gansazRvrul<br />

kompetenciebs miekuTvneba.<br />

pirvelni SeiZleba warmatebiT gamoviyenoT maswavleblis mier<br />

Sefasebisa <strong>da</strong> TviTSefasebisaTvis realur <strong>da</strong>valebaTa Sesrulebisas.<br />

23


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

maswavleblis mier <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> TviT<strong>Sefaseba</strong> ki xdeba Sesaswavl<br />

enaSi moswavlis SesaZleblobebis detaluri suraTis safuZvelze,<br />

romelic swavlebis kursis mTeli xangrZlivobis manZilze yalibdeba.<br />

Sefasebis es saxeebi misaRebia rogorc maswavleblis, aseve<br />

moswavlisaTvis, vinai<strong>da</strong>n xels uwyobs qmediTi midgomis gamoyenebas.<br />

<strong>enis</strong> flobis donis gansazRvrisas ar SeiZleba <strong>Sefaseba</strong><br />

movaxdinoT mxolod erTi konkretuli testis safuZvelze. rogorc<br />

cnobilia, sametyvelo unarebi recefciisa <strong>da</strong> producirebis<br />

mimarTulebiT, 4 ZiriTad unarze <strong>da</strong>iyvaneba: mosmena & kiTxva<br />

(recefciuli unarebi) <strong>da</strong> laparaki & wera (producirebis unarebi).<br />

`enaTa flobis zogadevropuli kompetenciebis~ mier gansazRvruli<br />

doneTa skalebSi oTxive samertyvelo funqciis (laparaki, mosmena,<br />

kiTxva, wera) mixedviT aris gawerili deskriptorebi (indikatorebi,<br />

romelTa Sesrulebis SemTxvevaSic miiCneva, rom stan<strong>da</strong>rtiT<br />

gansazRvruli Sedegi miiRweva); bunebrivia, TiToeuli am<br />

mimarTulebisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebelia specifikuri niSnebi, romelTa<br />

gaTvaliswinebac Sefasebisas aucilebelia. qvemoT Cven warmovadgenT<br />

<strong>enis</strong> flobis doneTa Sefasebis miznebsa <strong>da</strong> instrumentebs TiToeuli<br />

sametyvelo funqciis mixedviT; visaubrebT agreTve im gamocdilebaze<br />

(rogorc lokaluri, aseve saerTaSoriso), rac arsebobs Sefasebisa<br />

<strong>da</strong> kvlevebis mimarTulebiT (mxedvelobaSi gvaqvs PIRLS-is, PISA-s,<br />

EGRA-sa <strong>da</strong> ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis saministros <strong>da</strong> erovnuli<br />

saswavlo gegmebisa <strong>da</strong> Sefasebis centris mier warmoebuli kvlevebi<br />

2006-2011 wlebSi (esgSc..., 2007; erovnuli..., 2008).<br />

24


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

1. zepirmetyvelebis (mosm<strong>enis</strong>a <strong>da</strong> laparakis)<br />

unar-Cvevebis <strong>Sefaseba</strong><br />

a. mosm<strong>enis</strong> unaris <strong>Sefaseba</strong><br />

zepiri metyvelebis aRqma-gagebisa <strong>da</strong> masTan <strong>da</strong>kavSirebuli<br />

fonetikur-fonologiuri kompetenciis gareSe meore <strong>enis</strong><br />

Semswavlelebi ucxoenovan garemoSi elementarul doneze<br />

komunikaciasac ki ver gaarTmeven Tavs. empiriuli gamokvlevebiT<br />

<strong>da</strong>sturdeba, rom `mosmenas~ <strong>enis</strong> yoveldRiuri gamoyenebis dros<br />

wamyvani funqcia akisria _ 42%. mas mosdevs `laparaki~ _ 32%, `kiTxva~<br />

_ 15% <strong>da</strong> `wera~ _ 11% (ix. noineri, hunfeldi, 1993, gv. 37). is faqti,<br />

rom mosmena, rogorc recefciuli unari, warmoadgens safuZvels<br />

producirebisaTvis, laparakisTvis, gansakuTrebiT gasaTvaliswi-<br />

nebelia meore <strong>enis</strong> gakveTilze. meore <strong>enis</strong> gakveTilze, erTi mxriv,<br />

un<strong>da</strong> vizrunoT audio- <strong>da</strong> kompiuteruli teqnikisa <strong>da</strong> uaxlesi<br />

meTodologiis gamoyenebiT mosm<strong>enis</strong> unar-Cvevebis CamoyalibebisaTvis,<br />

meore mxriv ki, mxedvelobaSi un<strong>da</strong> miviRoT zepiri metyvelebis<br />

gagebasTan <strong>da</strong>kavSirebuli sirTuleebi. am sirTuleebis analizis<br />

bazaze SesaZlebeli gaxdeba rogorc <strong>enis</strong> SemswavlelTa miznebis<br />

gaTvaliswineba, saswavlo masalis swori SerCeva <strong>da</strong> gamoyeneba<br />

swavlebisa <strong>da</strong> swavlis procesSi, aseve, Sefasebis testebis<br />

koreqtuli Sedgena <strong>da</strong> obieqturi <strong>Sefaseba</strong> enaTa flobis<br />

zogadevropuli kompetenciebis stan<strong>da</strong>rtis gaTvaliswinebiT.<br />

marTalia, xSir SemTxvevaSi rTulia mosm<strong>enis</strong> kompetenciis<br />

misa<strong>da</strong>geba enaTa flobis zogadevropuli kompetenciebis<br />

doneebisadmi, magram am problemis ga<strong>da</strong>WrisaTvis aucilebelia gzebis<br />

gamonaxva. amdenad, mosm<strong>enis</strong> kompetenciis swavlis, swavlebisa <strong>da</strong><br />

25


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

gansakuTrebiT _ Sefasebis procesSi gasaTvaliswinebelia garkveuli<br />

sirTuleebi.<br />

upirvelesi problema am mxriv isaa, rom SeuZlebelia zepiri<br />

metyvelebis aRqma-gagebis procesze uSualo <strong>da</strong>kvirveba. es faqti<br />

mosmenas Zireulad ganasxvavebs producirebis (metyvelebisa <strong>da</strong> weris)<br />

unar-Cvevebisagan, romlebze <strong>da</strong>kvirvebac SesaZlebelia. mosm<strong>enis</strong> unar-<br />

Cvevis testirebis dros Cveni <strong>da</strong>kvirveba gamosacdel pirze<br />

amoiwureba misi reaqciis gakontrolebiT, mag. Semoxazavs Tu ara igi<br />

mosmenili teqstis Tanmxleb <strong>da</strong>valebaSi ramdenime mocemuli<br />

alternativi<strong>da</strong>n swor variants... rasakvirvelia, es arTulebs<br />

obieqtur <strong>da</strong> zust <strong>Sefaseba</strong>s.<br />

<strong>enis</strong> Semswavlelma mosmenili teqsti SeiZleba sxva<strong>da</strong>sxvagvarad<br />

gaigos. mosmenili teqstis gageba aqtiuri, subieqturi procesia,<br />

romelic <strong>da</strong>mokidebulia pirovnul faqtorebze, rogoricaa: meore<br />

<strong>enis</strong> matarebeli xalxis kulturis zogadi codna, meore <strong>enis</strong><br />

Seswavlis motivacia, teqstis tipebisa <strong>da</strong> agebulebis (struqturebis)<br />

codna, gagebis kompetencia mSobliur enaSi (Sesabamisad - transferis<br />

problema), zogadi enobrivi <strong>da</strong> strategiuli kompetenciebi meore<br />

enaSi, <strong>da</strong>maxsovrebis unari <strong>da</strong> sxv. moviyvanT erT magaliTs: Tu<br />

mosasmen teqstSi aRwerilia misalmeba-gacnoba-<strong>da</strong>mSvidobebis scenebi,<br />

bunebrivia, am scenas ukeT aRiqvams <strong>da</strong> gaigebs is Semswavleli,<br />

romelic Se<strong>da</strong>rebiT kargad icnobs qarTul tradiciebs<br />

(mogesalmebiT - gamarjoba; rogor brZandebiT / rogor gikiTxoT –<br />

rogor xar; neba miboZeT warmogidginoT – gaicaniT; kargad<br />

brZandebodeT – kargad iyavi <strong>da</strong> sxva).<br />

sxva magaliTi: aqsiomaa, rom gacilebiT ukeT aRiqvams <strong>da</strong> igebs<br />

meore enaze teqsts is Semswavleli, romelic mSobliur enaze maRali<br />

akademiuri moswrebiT gamoirCeva (wignierebis TvalsazrisiT) <strong>da</strong><br />

ganviTarebuli aqvs mSobliur enaze mosm<strong>enis</strong>a <strong>da</strong> kiTxvis<br />

(recefciuli) unarebi... aseT SemTxvevebSi xdeba transferis efeqturi<br />

26


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

gamoyeneba <strong>da</strong> Semswavleli gacilebiT ukeTes Sedegs gvaCvenebs<br />

testirebisas (mujiri, 2011, gv. 89).<br />

kiTxvis procesisagan gansxvavebiT, mosmena drois SezRudul<br />

monakveTSi xorcieldeba. mosm<strong>enis</strong> process arTulebs Zalian<br />

Senelebuli, an piriqiT _ Cqari, auTenturi metyvelebis tempi <strong>da</strong><br />

zogjer (Tu es ganisazRvreba Sefasebis miznebi<strong>da</strong>n gamomdinare) _<br />

mosasmeni teqstis Tanmxlebi fonuri xmauri. Tu am sirTuleebis gamo<br />

msmenelma teqstis erTi nawili kargad ver gaigo, mas uWirs teqstis<br />

Semdgomi nawilis adekvaturi gageba. es specifika ganapirobebs<br />

mosmenili teqstis <strong>da</strong>maxsovrebis SezRudul SesaZleblobebs.<br />

Sesabamisad, Sefasebisas, mosasmeni teqsti ar SeiZleba iyos vrceli:<br />

teqstis moculobas sxva<strong>da</strong>sxva faqtori gansazRvravs <strong>da</strong> pir<strong>da</strong>piri<br />

`receptis~ gacema metad Wirs: gasaTvaliswinebelia, magaliTad, ra<br />

tipis teqsts vasmeninebT – sainformacios, aRweriTs, mxatvruls...<br />

mosm<strong>enis</strong> unaris Sefasebis procesSi teqstis mosmenas<br />

aucileblad Tan erTvis Tanmxlebi <strong>da</strong>valebebi, romelTa<br />

<strong>da</strong>maxsovreba saWiroa teqstis gaazrebisTvis (mosmenaSi, cxadia, ar<br />

igulisxmeba mxolod cgeriTi nakadis aRqma – ivaraudeba, rom<br />

fasdeba mosmenilis Sinaarsi rogor / ramdenad gaigo msmenelma);<br />

cxadia, rom aman gamosacdeli piris mexsiereba SeiZleba<br />

ga<strong>da</strong>tvirTos. Sesabamisad, Sefasebisas mosasmeni teqstis testuri<br />

<strong>da</strong>valebebi teqstis mosm<strong>enis</strong> Semdeg ar un<strong>da</strong> mivceT: am SemTxvevaSi<br />

faqtobrivad ukve vamowmebT ara mosm<strong>enis</strong> unar-Cvevas, aramed<br />

gamosacdeli piris <strong>da</strong>maxsovrebis unars... <strong>da</strong>valebebi aucileblad<br />

teqstis mosmenamde un<strong>da</strong> miewodos msmenels.<br />

<strong>enis</strong> Seswavla mxolod xelovnuri, Sedgenili teqstebiT nakleb<br />

efeqturia; aucilebelia auTenturi teqstebis gamoyeneba swavlebis<br />

procesSi. yofiTi metyveleba ki xasiaTdeba gameorebebiT,<br />

nawilakebiT, dialeqturi gamonaTqvamebiT, vulgarizmebiT, reduqciiT<br />

(magaliTad, `ra pontia~, `nu, kai, ra...~, `wamo~ (`wamodi~), `maq~ (`maqvs~)<br />

<strong>da</strong> a.S.)... <strong>Sefaseba</strong>-testirebis mizniT auTenturi audioteqstebis<br />

27


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

SerCevis dros es faqti gasaTvaliswinebelia, rogorc potenciuri<br />

sirTulis faqtori: bunebrivia, ver movTxovT Semswavlels, gaigos <strong>da</strong><br />

aRiqvas is, rac ar Suswavlia; magaliTad, auTentur audioteqstSi<br />

`maita, ra, wigni~ - ve gaigebs, ras niSnavs, vinai<strong>da</strong>n saliteraturo<br />

qarTuliT es fraza sruliad sxva zmniT gamoixateba: `momeci, ra,<br />

wigni~... aseve gaugebari iqneba msmenelisTvis reduciorebuli forma:<br />

`mome (=mome-ci)~ - romelic, aseve, spontanuri metyvelebisas,<br />

auTentur audiotestebSi Segvxvdeba.<br />

zepiri teqstis gagebaze gavlenas axdens kandi<strong>da</strong>tis fonetikur-<br />

fonologiuri kompetenciis done _ gansxvavebiT weriTi teqstisagan,<br />

romelic warmoadgens asoebisagan, sityvebisagan <strong>da</strong> a.S. Semdgar<br />

sistemas, zepiri teqsti, ase vTqvaT, bgeraTa nakadia, romelSic<br />

sityvaTa sazRvrebi xSirad araa kargad gamokveTili. msmeneli<br />

iZulebulia, <strong>da</strong>anawevros audioteqsti pauzebis <strong>da</strong>xmarebiT, bgeraTa<br />

nakadSi gamoarCios calkeuli sityvebi <strong>da</strong> wina<strong>da</strong>debebi, rac<br />

mosmenilis aRqma-gagebis process arTulebs. mosmenilis gageba miT<br />

ufro rTulia, rac ufro metia zepir teqstSi iseTi fonetikuri<br />

movlenebi, rogoricaa: asimilacia, disimilacia, <strong>da</strong> sxv. (gopi, 2000, gv.<br />

56-79). marTlac, dialeqtizmebis, arqaizmebisa <strong>da</strong> sxva tipis<br />

leqsikologiur-gramatikuli movlenebis gageba-aRqma SeuZlebelia,<br />

Tu Semswavlels ar Seuswavlia, magaliTad, qarTulis <strong>enis</strong>aTvis<br />

<strong>da</strong>maxasiaTebeli fonetikuri procesebis ZiriTadi mimarTulebebi <strong>da</strong><br />

tendenciebi (misTvis gaugebari iqneba `meitana~, `geigo~, `karqaT~ <strong>da</strong><br />

a.S. formaTa mniSvnelobebi, maSin, roca am qvesistemebis met-naklebad<br />

mcodne mSobliuri <strong>enis</strong> mflobeli iolad axerxebs maT<br />

identificirebas saliteraturo invariantebTan _ Tun<strong>da</strong>c Tavad ar<br />

iyos am dialeqtis matarebeli).<br />

testis Sedg<strong>enis</strong>a <strong>da</strong> Sefasebis dros gasaTvaliswinebelia<br />

Semswavlelis, rogorc msmenelis roli. sazogadod, mosm<strong>enis</strong> proces-<br />

Si pirma SeiZleba Seasrulos iseTi rolebi, rogoricaa: saubris<br />

Tanamonawile (romelsac mosmenac SeuZlia <strong>da</strong> metyvelebac); auditori<br />

28


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

(romelsac pasuxis gacemis saSualeba saerTod ara aqvs <strong>da</strong> misgan<br />

pasuxs arc elian _ magaliTad, radioga<strong>da</strong>cemis msmeneli); adresati<br />

(romelsac metyveli piri uSualod mimarTavs, magram Tavad adresats<br />

naklebad aqvs pasuxis gacemis SesaZlebloba _ mag. studenti<br />

tradiciul leqciaze); Tanamsmeneli (romelic ar warmoadgens<br />

adresats, is SemTxveviTi msmenelia, romlisagan pasuxs aseve ar<br />

elian)...<br />

imis<strong>da</strong> mixedviT, Tu ra rols asrulebs gamosacdeli piri, mas<br />

gansxvavebuli moTxovnebi un<strong>da</strong> wavuyenoT. Semswavleli mosm<strong>enis</strong><br />

mimarTulebiT testirebisas pasiuri msmenelis rolSia, anu misgan ar<br />

moiTxoven saubris SinaarsSi CarTvas (adresatia).<br />

mosmenili teqstis Tanmxlebi testuri <strong>da</strong>valebebis sirTules<br />

xSirad Tavad audioteqstis specifika <strong>da</strong> <strong>da</strong>valebaTa instruqciebis<br />

xasiaTi ganapirobebs. mosm<strong>enis</strong> unar-Cvevis Sesamowmeblad ar un<strong>da</strong><br />

SevarCioT Sinaarsobrivad rTuli teqstebi. samecniero literaturaSi<br />

<strong>da</strong>saxelebulia mosasmeni teqstebis sirTulis sxva maxasiaTebeli<br />

Tvisebebic <strong>da</strong> saWiroa, rom Sefasebisas teqstebSi:<br />

Sinaarsi mkafiod iyos formulirebuli;<br />

referentebis (moqmedi gmirebis, obieqtebis) mcire raodenoba<br />

un<strong>da</strong> iyos mocemuli;<br />

lokaluri mimarTebebi naklebad kompleqsuri un<strong>da</strong> iyos<br />

(magaliTad, moqmedebis geografiuli areali mraval punqts<br />

ar moicavdes, rac <strong>da</strong>matebiT sirTules qmnis mexsierebasTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebiT – es ki mosm<strong>enis</strong> unarTan pir<strong>da</strong>pir kavSirSi ar<br />

aris);<br />

Txrobis Tanmimdevroba realur movlenaTa Tanmimdevrobas<br />

un<strong>da</strong> Seesabamebodes (ar aris rekomendebuli, awmyos viTareba<br />

iyos moTxrobili teqstSi, Semdeg ki warsuli faqtebze<br />

ga<strong>da</strong>erTos siuJeti...);<br />

29


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

mosasmeni teqsti ar un<strong>da</strong> iyos Zalian swrafi tempiT<br />

warmodgenili (Tumca, aq gasaTvaliswinebelia, <strong>enis</strong> flobis<br />

romel doneze vaxdenT `sworebas~...).<br />

30<br />

(Sdr. brauni, 1995, gv. 70-73).<br />

naTqvami<strong>da</strong>n gamomdinare, SeiZleba mTeli rigi <strong>da</strong>skvnebis<br />

gamotana mosm<strong>enis</strong> unar-Cvevis Sefasebis (Semowmebis) iseTi testis<br />

Sedg<strong>enis</strong>aTvis, romelSic gaTvaliswinebuli iqneba: <strong>enis</strong><br />

SemswavlelTa jgufis warmomavloba, maTi zogadi enobrivi<br />

kompetencia _ pirvel rigSi, leqsikur-gramatikuli <strong>da</strong> fonetikur-<br />

fonologiuri (bgerebisa <strong>da</strong> sityvebis aRqmisa <strong>da</strong> ucxoenovani zepiri<br />

teqstis segmentaciis unari, iseTi fonetikuri fenomenebis Secnobis<br />

unari, rogoricaa: maxvili, asimilacia, reduqcia <strong>da</strong> sxv.), zepiri,<br />

auTenturi yofiTi metyvelebis mniSvnelovani maxasiaTeblebisa <strong>da</strong><br />

tempis aRqmis unari. msmenelebisaTvis, romlebic kargad ver floben<br />

meore enas, un<strong>da</strong> SevarCioT naklebad spontanuri audioteqsti,<br />

romlis Tanmxlebi <strong>da</strong>valebebi aucileblad teqstis mosmenamde iqneba<br />

micemuli (mujiri, 2011, gv. 91).<br />

mosasmen teqstSi yofiTi metyvelebis maxasiaTeblebi naklebi<br />

sixSiriT un<strong>da</strong> iyos warmodgenili. ar un<strong>da</strong> SevarCioT<br />

`konceptualurad rTuli~ teqstebi, mosm<strong>enis</strong> stili un<strong>da</strong> iyos<br />

umTavresad globaluri an seleqciuri, mcire fonuri xmauris<br />

TanxlebiT. msmenelis rolebi<strong>da</strong>n un<strong>da</strong> SevarCioT testirebisaTvis<br />

ufro xelsayreli _ adresatis roli.<br />

mecnierTa nawils mizanSewonilad miaCnia `mosmenilis gagebis~<br />

unaris Sesamowmeblad karnaxis gamoyeneba <strong>da</strong> misi integracia iseT<br />

<strong>da</strong>valebebTan, rogoricaa, magaliTad, swori/araswori pasuxebis<br />

Semoxazva, mravlobiTi arCevanis tipis <strong>da</strong>valebebi <strong>da</strong> sxva (buki, 2001,<br />

gv. 73). vfiqrobT, karnaxis gamoyeneba efeqturad aris SesaZlebeli<br />

mosm<strong>enis</strong> unaris Sefasebisas, Tumca igi ver Caanacvlebs auTentur<br />

teqstebs...<br />

mosm<strong>enis</strong> unarebis testirebis procesSi gansakuTrebiT<br />

mniSvnelovania, Tu ramdenjer un<strong>da</strong> moisminos gamosacdelma pirma<br />

teqsti... faqtia, rom realuri komunikaciis procesSi teqstebs,


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

Cveulebriv, erTxel vismenT, magram meore <strong>enis</strong> SemswavlelisaTvis<br />

(gansakuTrebiT _ <strong>enis</strong> Seswavlis sawyis safexurze) ar aris sakmarisi<br />

teqstis erTxel mosmena, radgan audiofiris gageba ufro rTulia,<br />

vidre realur situaciaSi metyvelebis gageba. amitom, mkvlevarTa<br />

umetesoba miiCnevs, rom gamosacdelma pirma teqsti orjer un<strong>da</strong><br />

moisminos: pirvelad globalurad, meored ki teqstis Tanmxlebi<br />

<strong>da</strong>valebebis wakiTxvis Semdeg _ seleqciurad an detalurad<br />

(boltoni, 1996, gv. 47; ix. mujiri, 2011, gv 93). rogorc wesi,<br />

saqarTveloSi Catarebuli mosm<strong>enis</strong> unaris testirebis procesSi, 2-<br />

jer wakiTxva aucilebel pirobad miiCneva.<br />

mosm<strong>enis</strong> unarebis testirebisTvis metad mniSvnelovania ucxoeli<br />

kolegebis gamocdilebis gaziareba, romelTac am mimarTulebiT<br />

aTwleulebis ganmavlobaSi aqvT namuSevari. zogadevropul<br />

stan<strong>da</strong>rtebTan mimarTebiT, gamoyofilia teqstis tipebis ierarqia<br />

mzardi sirTulis mixedviT:<br />

1. yoveldRiuri swavlis sferosTan <strong>da</strong>kavSirebuli teqstebi<br />

(rogorc wesi, am tipis mosasmeni teqstebi eZlevaT A1 / A2<br />

donis Semswavlelebs);<br />

2. interdisciplinaruli samecniero Tematikis teqstebi,<br />

romelTa struqtura orientirebulia stan<strong>da</strong>rtul enaze (am<br />

tipis mosasmeni teqstebi eZlevaT B1 donis Semswavlelebs);<br />

3. interdisciplinaruli samecniero Tematikis teqstebi,<br />

romlebic enobrivad <strong>da</strong> Sinaarsobrivad kompleqsura<strong>da</strong>a<br />

struqturirebuli (am tipis mosasmeni teqstebi eZlevaT B2<br />

<strong>da</strong> ufro maRali donis pretendent Semswavlelebs).<br />

miuxe<strong>da</strong>vad zemoCamoTvlili rekomen<strong>da</strong>ciebis ganxilvisa, kiTxva,<br />

Tu ramdenad srulyofilia mosmenilis gagebis <strong>Sefaseba</strong> _ jer kidev<br />

elis amomwurav pasuxs praqtiki<strong>da</strong>n Tu momavali gamokvlevebi<strong>da</strong>n.<br />

Tumca, ukve arsebuli informacia warmatebiT SeiZleba iqnes<br />

gamoyenebuli mosmenilis gagebis unar-Cvevis Sefasebisas.<br />

aRsaniSnavia, rom mosm<strong>enis</strong> unaris <strong>Sefaseba</strong>ze orientirebuli<br />

testebi SesaZlebelia, maswavlebelma Seadginos rogorc mimdinare,<br />

31


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

aseve Semajamebeli Sefasebisas; <strong>da</strong>saSvebia, mimdinare Sefasebisas<br />

<strong>da</strong>veyrdnoT metwilad karnaxis meTods (gansakuTrebiT – swavlebis<br />

sawyis etapze), Tumca, swavlebis procesSi auTenturi zepiri<br />

teqstebis gamoyeneba aucilebelia, raTa Semswavlelma sxva<strong>da</strong>sxva<br />

registrisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli Taviseburebani Seiswavlos <strong>da</strong><br />

gaiTavisos.<br />

rac Seexeba Semajamebel <strong>Sefaseba</strong>s – rekomendebulia<br />

audioteqstis mosmena Semswavlelis savaraudo <strong>enis</strong> flobis donis<br />

gaTvaliswinebiT: magaliTad, Tuki swavlebis sawyis etapze<br />

Sesafaseblad interdisciplinaruli samecniero Tematikis teqstebs<br />

movasmeninebT Semswavlels, bunebrivia, igi verafers (an TiTqmis<br />

verafers) gaigebs <strong>da</strong> testirebis validuroba-sandoobis problema<br />

<strong>da</strong>dgeba...<br />

sanimuSod, gTavazobT mosm<strong>enis</strong> unaris Sesamowmeblad<br />

Catarebuli testis teqstsa <strong>da</strong> mosmenilis aRqma-gagebaze<br />

orientirebul <strong>da</strong>valebebs (<strong>testireba</strong> Cautar<strong>da</strong>T Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis araqarTulenovan studentebs, romlebic<br />

saSeRavaTo politikis farglebSi, 60-kreditian 1-wlian kurss gadian<br />

qarTuli <strong>enis</strong> Seswavlis mizniT):<br />

teqsti:<br />

gamarjoba, amiran, rogor xar? de<strong>da</strong>Cveni rogor aris? kidev<br />

awuxebs wneva?<br />

amiran, TbilisSi mSvenieri dro gavatare. koncertze viyavi. im<br />

Rames TbilisSi <strong>da</strong>vrCi, meore dRes ki ninosTan sofelSi wavedi; 2<br />

dRe <strong>da</strong>vrCiT iq. ninos de<strong>da</strong> maswavlebelia, baTumSi iyo treningze wa-<br />

suli, amitom me <strong>da</strong> ninos mogviwia diasaxlisoba. guSinwin ninom gaa-<br />

keTa sadili, guSin ki me xaWapuri gamovacxve, Tumca nino mTxov<strong>da</strong>,<br />

Sen stumari xar, araferi gaakeToo...<br />

dRes 15 ivnisia <strong>da</strong> ukve gorSi var. xom ici, ninos babuis iubi-<br />

lea <strong>da</strong> aucileblad un<strong>da</strong> <strong>da</strong>veswro. Rames ninos babuasTan gavaTev.<br />

32


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

xval kviraa <strong>da</strong> adre ver avdgebi. SuadRisTvis <strong>da</strong>vjdebi avto-<br />

busze <strong>da</strong> Camoval mSobliur quTaisSi...<br />

aba, Sen ici, male gnaxav!<br />

testuri <strong>da</strong>valebebi <strong>da</strong> Sesafasebeli qulebi<br />

1. vin aris werilis avtori? 1<br />

a. amirani<br />

b. leila<br />

g. nino<br />

d. batoni giorgi<br />

2. vin aris werilis adresati? vis swers avtori werils? 1<br />

a. ninos<br />

b. de<strong>da</strong>s<br />

g. amirans<br />

d. baton giorgis<br />

3. vin aris leila amiranisTvis? 2<br />

a. coli<br />

b. Svili<br />

g. <strong>da</strong><br />

d. megobari.<br />

33<br />

Seni leila<br />

SeniSvna: vinai<strong>da</strong>n blumis taqsonomiis mixedviT,<br />

am kiTxvaze pasuxis gacema mxolod informaciis<br />

ubralod moZiebas ar gul;isxmobs <strong>da</strong> ufro maRal<br />

kompetenciebs moiTxovs, misaniWebeli qulis<br />

`wona~ am tipis kiTxvebSi ufro maRalia.<br />

4. vin cxovrobs quTaisSi? 2<br />

a. leilas ojaxi<br />

b. nino<br />

g. batoni giorgi<br />

d. aravin.


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

5. visTan apirebs leila gorSi RamiT <strong>da</strong>rCenas? 1<br />

__________________________________________________________________________<br />

6. leila aris: 2<br />

a. seriozuli a<strong>da</strong>miani<br />

b. mxiaruli gogo<br />

g. gamocdili mzareuli<br />

7. ra awuxebs leilas de<strong>da</strong>s? 1<br />

__________________________________________________________________________<br />

8. <strong>da</strong>alageT qronologiuri TanamimdevrobiT, ra ris mere mox<strong>da</strong>: 2<br />

a) quTaisSi <strong>da</strong>bruneba<br />

b) xaWapuris gamocxoba<br />

g) ninosTan sofelSi Casvla<br />

d) TbilisSi koncertze <strong>da</strong>swreba<br />

e) gorSi ninos babuis iubileze Casvla<br />

1 2 3 4 5<br />

34


. laparakis unaris <strong>Sefaseba</strong><br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

rogorc iTqva, mosm<strong>enis</strong> unaris <strong>Sefaseba</strong> uamrav problemasTanaa<br />

<strong>da</strong>kavSirebuli. kidev ufro rTulia laparakis (metyvelebis) unaris<br />

<strong>Sefaseba</strong>: miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom am SemTxvevaSi producirebasTan<br />

gvaqvs saqme <strong>da</strong> Tavad procesze <strong>da</strong>kvirveba (recefciuli unarebisgan<br />

gansxvavebiT) SesaZlebelia, samagierod, aq sxva problemebi iCens<br />

Tavs... kerZod, testirebis meTodis gamoyeneba laparakis unar-Cvevis<br />

Semowmebisas SeuZlebelia <strong>da</strong>, praqtikulad, am unaris testirebiT<br />

Semowmeba arc xerxdeba. Sesabamisad, mxolod gasaubrebis (intervius)<br />

formatSia SesaZlebeli laparakis unaris Semowmeba. es, ki, Tavis<br />

mxriv, garkveul diskomfors qmnis – upirveles yovlisa, subieqturi<br />

faqtoris gaaqtiurebis TvalsazrisiT. qulebiT <strong>Sefaseba</strong> ama Tu im<br />

xarvezisa (enobriv-gramatikuli, tempi, maxvili, fonetikuri xasiaTis<br />

Secdomebi <strong>da</strong> a. S.) zust instruqciebs moiTxovs, rac, praqtikulad,<br />

mainc zogadi xasiaTisa SeiZleba aRmoCndes <strong>da</strong> Semfaseblis<br />

subieqturi xedva kvlav ga<strong>da</strong>mwyveti faqtoria.<br />

upirveles yovlisa, un<strong>da</strong> ganisazRvros, visTvisaa <strong>testireba</strong><br />

gankuTvnili: bunebrivia, swavlebis sawyis etapze laparakis<br />

(metyvelebis) sxva unarebis ganviTarebaze keTdeba aqcenti, Semdgom<br />

safexurebze – sxva unarebze... magaliTad, swavlebis sawyis safexurze<br />

aqcenti keTdeba qarTuli <strong>enis</strong>aTvis specifikuri bgerebis sworad<br />

warmoTqmaze, maxvilis saTanadod gamoyenebaze, qarTulisTvis<br />

<strong>da</strong>maxasiaTebel intonaciaze... am etapze morfologiuri Tu<br />

sintaqsuri gamarTulobis moTxovna, rasakvirvelia, naadrevia.<br />

momdevno etapze ukve aqtiurdeba leqsikis komponenti:<br />

SeuZlebelia azris gadmocema, Tuki `saSen masalas~ leqsikuri<br />

erTeulebis saTanado odenobas (rac yoveli donisaTvis aris<br />

gansazRvruli <strong>enis</strong> flobis doneebis zogadevropuli stan<strong>da</strong>rtis<br />

mixedviT) ver flobs Semswavleli. sawyis etapzeve saWiroa martivi<br />

35


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

sintaqsuri <strong>da</strong> morfologiuri kanonzomierebebis aTviseba, vinai<strong>da</strong>n –<br />

mxolod leqsikis codna araviTar SemTxvevaSi ar niSnavs <strong>enis</strong> ama Tu<br />

im doneze flobas... Semswavlelis ganviTarebasTan erTad, Sefasebisas<br />

ufro <strong>da</strong> ufro maRla iwevs Sefasebis kriteriumebic samive<br />

komponentis TvalsazrisiT (fonologiuri done, leqsikologiuri<br />

done, gramatikuli done). magaliTad, rodesac vafasebT laparakis<br />

unars, Semfasebels un<strong>da</strong> axsovdes, rom leqsikis, ase vTqvaT,<br />

`statikurad~ codna ar niSnavs, rom Semswavleli maRali quliT un<strong>da</strong><br />

Sefasdes... mtavaria, rogor axerxebs igi frazebis, wina<strong>da</strong>debis<br />

konstruirebisaTvis saTanado sityvebis SerCevas, raTa azri<br />

adekvaturad gadmosces... aseve, gramatikuli wesebis codna sulac ar<br />

niSnavs imas, rom Semswavlels SeuZlia, magaliTad, droSi<br />

adekvaturad Seuxamos ori zmna (mag. `is sauzmob<strong>da</strong>, roca zari<br />

rekav<strong>da</strong>~ - Secdomaa... sworia: <strong>da</strong>ireka).<br />

gamomcdelma laparakis unaris Sefasebisas aucileblad un<strong>da</strong><br />

gaiTvaliswinos kidev erTi faqtori: es aris metyvelebis siswrafe <strong>da</strong><br />

bunebrioba. Semswavlelis mier pauzebiT gaWimuli, xelovnurobiT<br />

<strong>da</strong>R<strong>da</strong>smuli teqstebis maRali quliT <strong>Sefaseba</strong>, Tun<strong>da</strong>c es teqsti<br />

akmayofilebdes leqsikuri Tu morfosintaqsuri kvalifikaciis<br />

moTxovnebs, ar aris rekomendebuli.<br />

sanimuSod gTavazobT laparakis moduls, romelic Cautar<strong>da</strong>T<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis araqarTulenovan studentebs.<br />

moduli ori seqciisgan Sedgebo<strong>da</strong>. pirveli seqcia<br />

warmoadgen<strong>da</strong> intervius, romlis drosac kandi<strong>da</strong>tebi winaswar<br />

micemuli 30 Temi<strong>da</strong>n erT-erTis prezentirebas axdendnen; mag. Temebi:<br />

`Tbilisi _ saqarTvelos de<strong>da</strong>qalaqi~, `Cemi hobi~, `Cveni tradiciebi~,<br />

`ratom vswavlobs saxelmwifo enas~ <strong>da</strong> sxva... (seqciis <strong>Sefaseba</strong> – 10-<br />

quliani sistemiT).<br />

meore seqciaSi kandi<strong>da</strong>ts kiTxvebi eZleo<strong>da</strong> ara im Temi<strong>da</strong>n,<br />

romelic pirveli seqciaSi iyo micemuli, aramed nebismieri iseTi<br />

zogadi sfero<strong>da</strong>n, rogoricaa: ojaxi, <strong>da</strong>badebis adgili <strong>da</strong> garemo,<br />

36


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

Cacmuloba, Tavisufali drois ganawileba, sayvareli filmi, musika,<br />

speqtakli <strong>da</strong> a.S. (seqciis <strong>Sefaseba</strong> – 10-quliani sistemiT).<br />

sul orive seqciis Sefasebis maqsimaluri zRvari - 20 qula.<br />

Sefasebisas qulebi iwerebo<strong>da</strong> ramdenime komponentis<br />

gaTvaliswinebiT: gamoTqma, intonacia, orToepia (swori metyveleba),<br />

leqsikuri maragis gamoyeneba, gramatikuli kompetencia, logikuri<br />

Tanamimdevrobisa <strong>da</strong> zepiri teqstis agebis unarebi, metyvelebis tempi<br />

<strong>da</strong> bunebrioba.<br />

laparakis unaris ganviTarebis (progresis) Semowmeba<br />

sasurvelia swavlebis mTeli procesis ganmavlobaSi, regularulad<br />

tardebodes. mimdinare Sefasebisas gasaTvaliswinebelia Semdegi<br />

faqtorebi:<br />

1. upirveles yovlisa, SemfaseblisTvisac <strong>da</strong> Sesafasebeli<br />

(gamosacdeli) pirisTvisac mkafio <strong>da</strong> gasagebi kriteriumebi<br />

un<strong>da</strong> SemuSavdes;<br />

2. ar un<strong>da</strong> SemovifargloT erTi (an mcire odenobis) <strong>da</strong>valebiT<br />

– mivceT saSualeba <strong>enis</strong> Semswavlels, maqsimalurad<br />

gamoavlinos Tavisi unarebi;<br />

3. teqsti un<strong>da</strong> iyos bunebrivi <strong>da</strong> Sinaarsiani (yuradReba<br />

mivaqcioT imas, rom ar moxdes Semswavlelis mier teqstis<br />

<strong>da</strong>zepireba!);<br />

4. sasurvelia, bunebrivi garemos Sesaqmnelad, <strong>da</strong>vajgufoT<br />

(<strong>da</strong>vawyviloT) gamosacdelebi <strong>da</strong>, amasTan, gaviTvaliswinoT<br />

TiToeuli maTganis done – ar <strong>da</strong>varRvioT Tanabrobis<br />

principi <strong>da</strong> adekvaturad <strong>da</strong>vajgufoT (<strong>da</strong>vawyviloT)<br />

Semswavlelebi (ar aris rekomendebuli <strong>enis</strong> flobis sakmaod<br />

gansxvavebuli donis SemswavlelTa <strong>da</strong>wyvileba);<br />

5. Sefasebisas maqsimalurad CavrToT TviTSefasebis komponenti;<br />

6. <strong>Sefaseba</strong>, rasakvirvelia, un<strong>da</strong> moxdes im masalaze <strong>da</strong>yrdnobiT,<br />

rac gamosacdelma swavlebis procesSi gaiara;<br />

37


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

7. gamosacdels un<strong>da</strong> mieces sakmao dro (10-15 wuTi mainc), raTa<br />

saTanadod moemzados zepiri SemowmebisaTvis <strong>da</strong><br />

srulyofilad gamoavlinos Tavisi unarebi;;<br />

8. un<strong>da</strong> gamoicados ara mxolod gramatikaSi (morfosintaqsSi)<br />

misi miRwevebi (anu, ramdenad sworad agebs sityvebs,<br />

winadedebebs...), aramed laparakis sxva unarebSic;<br />

9. detalizebuli <strong>da</strong> mkafiod gansazRvruli ukukavSiri.<br />

38<br />

munozi, alvarezi, 2010, gv. 34


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

2. wignierebis (kiTxvisa <strong>da</strong> weris unarebis) <strong>Sefaseba</strong><br />

a. kiTxva<br />

kiTxvis unari erT-erTi ZiriTadi unarTagania. igi mxolod erTi<br />

konkretuli <strong>enis</strong> Seswavlas ar ukavSirdeba <strong>da</strong>, sazogadod,<br />

wignierebis Zireuli komponentia – aq igulisxmeba moswavlis unari,<br />

ikiTxos ara mxolod mxatvruli Tu saswavlo literatura, aramed<br />

gaecnos <strong>da</strong> gaigos / aRiqvas sxva<strong>da</strong>sxva tipis (maT Soris<br />

sainformacio, sareklamo, samecniero xasiaTis) teqstebi.<br />

kiTxvis <strong>da</strong>niSnuleba <strong>da</strong> mizani 2 ZiriTad komponentze <strong>da</strong>iyvaneba:<br />

literaturuli gamocdilebis miReba<br />

informaciis miReba <strong>da</strong> gamoyeneba.<br />

wignierebis Sefasebisas aqcenti keTdeba im unarebze, rac<br />

arsebiTi <strong>da</strong> umniSvnelovanesia anu werilobiTi teqstis aRqmis,<br />

miRebuli informaciis gagebisa <strong>da</strong> gamoyenebis unarze; amis<br />

gaTvaliswinebiT, mkiTxvels un<strong>da</strong> SeeZlos:<br />

1. sxva<strong>da</strong>sxva saxis teqstebis ZiriTadi azris gageba <strong>da</strong><br />

Camoyalibeba;<br />

2. sxva<strong>da</strong>sxva tipis teqstebi<strong>da</strong>n informaciis amokrefa;<br />

3. mxatvruli nawarmoebebis kiTxvisas siamovnebis ganc<strong>da</strong>.<br />

Sefasebis CarCos Seqmnisas moqmedebs principi, rom kiTxvis<br />

procesi kognituri TvalsazrisiT, or ZiriTad dones moicavs _<br />

gageba-gaazrebasa <strong>da</strong> interpretacias.<br />

sferoebad <strong>da</strong>yofisas gaTvaliswinebuli un<strong>da</strong> iyos isic, rom<br />

yvela saazrovno operacia, romelic Semswavlels wakiTxulis gageba-<br />

gaazrebisTvis, gaanalizebisa <strong>da</strong> interpretirebisTvis sWirdeba,<br />

miemarTeba ara mxolod teqstis Sinaarsobriv plans, aramed mis<br />

enobriv-gamomsaxvelobiT mxaresac.<br />

39


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

werilobiTi teqstis gageba niSnavs:<br />

teqstSi pir<strong>da</strong>pir (eqspliciturad) <strong>da</strong> qveteqsturad<br />

(impliciturad) mocemuli informaciis gageba, moZieba <strong>da</strong><br />

konkretuli niSniT klasifikacia;<br />

teqstis Sinaarsis gageba, romelic gulisxmobs mTliani<br />

teqstis an misi calkeuli nawilis, rogorc <strong>da</strong>srulebuli<br />

erTeulis, zogadi <strong>da</strong> detaluri Sinaarsis gagebasa <strong>da</strong><br />

aRqmas;<br />

teqstSi pir<strong>da</strong>pir <strong>da</strong> qveteqstis saSualebiT gadmocemuli<br />

ambebis, gamoTqmuli mosazrebebis gageba-gaazrebas,<br />

<strong>da</strong>skvnebis gamotanasa <strong>da</strong> teqstis (aseve, misi calkeuli<br />

epizodisa Tu monakveTis) Sejamebas,<br />

teqstis <strong>da</strong>kavSirebas sakuTar cxovrebiseul<br />

gamocdilebasTan Tu arsebul literaturul codnasTan.<br />

kiTxvis unarebis Sefasebisas aucilebelia, Semowmdes teqstis<br />

interpretaciasa <strong>da</strong> analizis unar-Cvevebi _ moswavleTa refleqsiisa<br />

<strong>da</strong> Sefasebis unarebi, rac gulisxmobs teqstSi mocemuli ideebis,<br />

mosazrebebis, Sexedulebebis (mxatvrul teqstebSi aseve personaJTa<br />

saqcielis), agreTve, enobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebis<br />

gaanalizebisa <strong>da</strong> Sefasebis, moswavlisgan sakuTari <strong>da</strong>mokidebulebis<br />

gamoxatvis unarebis gamovlenas.<br />

sazogadod, interpetireba SeiZleba pir<strong>da</strong>pir (ze<strong>da</strong>pirul,<br />

eqsplicitur), ga<strong>da</strong>taniT (metaforul, qveteqstur) <strong>da</strong> simbolur<br />

doneze. es gulisxmobs wakiTxuli teqstis ideuri mxaris, mTavari<br />

problemis, avtoris Canafiqris amocnobas <strong>da</strong> gaazrebas, misi poziciis<br />

<strong>Sefaseba</strong>s; faqtebisa <strong>da</strong> mosazrebebis erTmaneTisagan gamijvnas,<br />

arapir<strong>da</strong>piri <strong>da</strong>skvnebis gamotanas, mizez-Sedegobrivi kavSirebis<br />

<strong>da</strong>naxvasa <strong>da</strong> axsnas, personaJis saqcielisa Tu Sexedulebebis<br />

gaanalizebas <strong>da</strong> <strong>Sefaseba</strong>s sxva<strong>da</strong>sxva pozicii<strong>da</strong>n, agreTve, mTliani<br />

teqstis Tu misi calkeuli epizodis interpretacias, analizs,<br />

<strong>Sefaseba</strong>s Tu sxva kompleqsur saazrovno operaciebs.<br />

40


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

kiTxvisa <strong>da</strong> weris unarebis Sefasebisas gasaTvaliswinebelia is<br />

gamocdileba, rac arsebobs <strong>da</strong>savleTis wamyvan qveynebSi: ukve<br />

aTwleulebia, evropasa <strong>da</strong> amerikaSi mimdinareobs saerTaSiroso<br />

kvlevebi, romlebic im mxrivac aris saintereso, Tu ra tipis testur<br />

<strong>da</strong>valebebs iyeneben Cveni kolegebi kiTxvisa Tu weris ama Tu im<br />

unaris Sesafaseblad.<br />

wignierebis Sefasebis TvalsazrisiT, saqarTveloSi qveynis<br />

masStabiT saqarTveloSi kvleva pirvelad 2006 wels Catar<strong>da</strong>. es iyo<br />

PIRLS-is mier Catarebuli farTomasStabiani gamokvleva, romelic 9-10<br />

wlis bavSvTa wignierebis donisa <strong>da</strong> misi ganmapirobebeli faqtorebis<br />

Seswavlas isaxav<strong>da</strong> miznad.<br />

PIRLS-is kvlevas didi saerTaSoriso mniSvneloba hqon<strong>da</strong>:<br />

upirveles yovlisa, es gaxl<strong>da</strong>T saerTaSoriso stan<strong>da</strong>rtebze<br />

<strong>da</strong>fuZnebuli soliduri samuSao, romelic iyeneb<strong>da</strong> <strong>da</strong>savlur<br />

mowinave qveynebSi araerTxel aprobirebul, zust <strong>da</strong> sando<br />

instrumentebs; PIRLS-is mier <strong>da</strong>dgin<strong>da</strong> stan<strong>da</strong>rti, romlis mixedviTac<br />

gamoikveTa wakiTxulis gaazrebis procesebis (1. eqspliciturad<br />

mocemuli informaciis moZieba, 2. <strong>da</strong>skvnebis gakeTeba, 3. informaciis<br />

interpretacia sakuTar codnasTan integrirebis safuZvelze, 4.<br />

mxatvrul teqstis <strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> mxatvruli xerxebis / saxeebis<br />

gaazreba) procentuli urTierTmimarTeba:<br />

eqspliciturad mocemuli informaciis moZieba 22%<br />

uSualo <strong>da</strong>skvnebis gamotana 28%<br />

azrebisa <strong>da</strong> informaciis interpretacia sakuTar<br />

codnasTan integrirebis safuZvelze<br />

teqstis <strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> mxatvruli xerxebis gaazreba 14%<br />

iqna:<br />

41<br />

37%<br />

ix. wignierebis saerTaSoriso kvlevis angariSi, 2010.<br />

kvlevis instrumentebad PIRLS-is kvlevis farglebSi gamoyenebul


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

wakiTxulis gaazrebis procesebi (testi);<br />

kiTxvisadmi <strong>da</strong>mokidebuleba (moswavlis kiTxvari);<br />

mSoblis kiTxvari;<br />

maswavleblis kiTxvari;<br />

skolis kiTxvari;<br />

saswavlo gegmis kiTxvari.<br />

* PIRLS-is kvlevis Sedegad, aRmoCn<strong>da</strong>, rom wignierebis<br />

TvalsazrisiT, qarTveli moswavleebi saSualoze<br />

<strong>da</strong>bal Sedegebs aCvenebdnen (qarTveli bavSvebis<br />

wignierebis saSualo maCvenebeli (471) statistikurad<br />

mniSvnelovnad CamorCeba PIRLS–is saerTaSoriso<br />

skalirebul maCvenebels (500); amasTan, isic un<strong>da</strong><br />

aRiniSnos, rom qarTvel bavSvebs mxatvruli<br />

teqstebis gaazrebaSi ufro kargi maCvenebeli aqvT,<br />

vidre sainformacio teqstebisa...);<br />

ix. wignierebis saerTaSoriso kvlevis angariSi, 2010.<br />

2009 wels Catar<strong>da</strong> PISA-s (PISA saerTaSoriso kvlevaa, romelic<br />

miznad isaxavs 15 wlis mozardebis mier skolaSi SeZenili codnisa<br />

<strong>da</strong> unarebis <strong>Sefaseba</strong>s) mier ganxorcielebuli kvleva, romelic<br />

kiTxvis unarebis <strong>Sefaseba</strong>s isaxav<strong>da</strong> miznad (sacdeli kvleva Catar<strong>da</strong><br />

2009 wlis oqtombers, ZiriTadi kvleva ki 2010 wlis aprilSi).<br />

asakobrivi jgufi iyo 15 wlis moswavleebi, aRsaniSnavia, rom<br />

kvleva emyarebo<strong>da</strong> zoga<strong>da</strong>d wignierebis gagebas <strong>da</strong> ar<br />

Semoifarglebo<strong>da</strong> saswavlo gegmiT.<br />

PISA afaseb<strong>da</strong> moswavlis unars, gaigos, gamoiyenos <strong>da</strong> gaiazros<br />

werilobiTi teqstebi, imisaTvis, rom SeiZinos codna, ganiviTaros<br />

SesaZleblobebi <strong>da</strong> miiRos srulyofili monawileoba sazogadoebriv<br />

cxovrebaSi.<br />

teqstis formati: gar<strong>da</strong> vrceli teqstebisa, PISA–m<br />

gamoiyena sxva<strong>da</strong>sxva tipis teqstebi – siebi, diagramebi,<br />

sareklamo gancxadebebi;<br />

42


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

kiTxvis procesi: Semowm<strong>da</strong> moswavleebis unari, moiZion<br />

informacia, Seiqmnan zogadi warmoadgena teqstis Sesaxeb,<br />

gaiazron misi Sinaarsi, forma <strong>da</strong> elementebi<br />

situaciebi: sxva<strong>da</strong>sxva mizniT Seqmnili teqstis gamoyeneba.<br />

wignierebis saerTaSoriso kvlevis angariSi (PISA), 2009<br />

2010 wels saqarTvelos ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis<br />

saministros erovnuli saswavlo gegmebisa <strong>da</strong> Sefasebis centrma<br />

saqarTvelos masStabiT Caatara erovnuli <strong>Sefaseba</strong> qarTul enasa <strong>da</strong><br />

literaturaSi, kerZod, kiTxvis mimarTulebaSi im moswavleebisTvis,<br />

romlebmac sabazo safexurze <strong>da</strong>asrules swavla.<br />

wignierebis donis Sesamowmeblad SerCeuli iyo sxva<strong>da</strong>sxva tipis<br />

teqstebi, maT Soris mxatvruli Txzulebebi (rogorc prozauli, aseve<br />

– leqsebi) <strong>da</strong> aramxatvruli (sainformacio, SemecnebiTi, samecniero-<br />

popularuli...) teqstebi. xolo instrumentad gamoyenebul iqna am<br />

teqstebze Seqmnili testuri <strong>da</strong>valebebi (erovnuli <strong>Sefaseba</strong> qarTul<br />

enasa <strong>da</strong> literaturaSi, 2010).<br />

rasakvirvelia, saerTaSoriso organizaciebis mier Catarebuli<br />

kvalificiuri kvlevebisas gamoyenebuli instrumenti (testuri<br />

<strong>da</strong>valebebis tipebi) SesaZlebelia <strong>da</strong> aucilebelicaa gamoviyenoT<br />

rogorc Semajamebeli, aseve mimdinare Sefasebis dros. saWiroa<br />

zustad ganisazRvros, Tu ra unarebis Semowmebas vapirebT, ra donis<br />

SemswavlelisTvis viRebT ama Tu im testur <strong>da</strong>valebas <strong>da</strong><br />

SemoTavazebuli mravalferovani testuri <strong>da</strong>valebebi<strong>da</strong>n iolad<br />

movaxerxebT tipis SerCevas... magaliTad, Tuki vapirebT mTliani<br />

teqstis, calkeuli epizodis, analizis safuZvelze arapir<strong>da</strong>piri<br />

<strong>da</strong>skvnebis gamotanaze orientirebuli unaris gamorkvevas – testuri<br />

<strong>da</strong>valebis Sesabamisi tipi un<strong>da</strong> moviZioT (magaliTad, qvemoT, II<br />

testuri <strong>da</strong>valeba)... magram am konkretuli testuri <strong>da</strong>valebis<br />

mixedviT Cven verafriT ver gavarkvevT, Tu ramdena<strong>da</strong>a Semswavleli<br />

`<strong>da</strong>xelovnebuli~ teqsti<strong>da</strong>n informaciis moZiebaze... sxvaTa Soris, ar<br />

un<strong>da</strong> <strong>da</strong>gvaviwydes, rom xSirad Semswavlelebi logikuri azrovnebis<br />

43


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

ufro maRali safexuris operaciebs ukeT asruleben, vidre,<br />

magaliTad, erTi SexedviT iset martiv logikur operacias,<br />

rogoricaa eqsplicituri informaciis moZieba teqsti<strong>da</strong>n... am saxis<br />

logikur operacias sruliad sxva tipis testuri <strong>da</strong>valeba un<strong>da</strong><br />

SevufardoT (magaliTad, I <strong>da</strong>valeba sanimuSod warmodgenili<br />

testebi<strong>da</strong>n).<br />

sanimuSod gTavazobT kiTxvis sxva<strong>da</strong>sxva unaris Sesamowmeblad<br />

PIRLS–isa <strong>da</strong> ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis saministros mier<br />

gamoyenebul ramdenime testur <strong>da</strong>valebas:<br />

I. informaciis moZiebaze orientirebuli testuri <strong>da</strong>valeba:<br />

sai<strong>da</strong>n Cans, rom saba cdilobs, wmin<strong>da</strong> papis, <strong>da</strong>, saerTod,<br />

qristianuli samyaros sayovelTao interesebs <strong>da</strong>ukavSiros<br />

<strong>da</strong>tyvevebuli vaxtang VI-is gamoxsnis sakiTxi? <strong>da</strong>imowmeT Sesabamisi<br />

adgili teqsti<strong>da</strong>n.<br />

teqsti: sulxan saba orbeliani, `mogzauroba evropaSi~;<br />

SeniSvna: kiTxva <strong>da</strong>Zlies saSualo miRwevis doneze.<br />

II. mTliani teqstis, calkeuli epizodis, analizis safuZvelze<br />

arapir<strong>da</strong>piri <strong>da</strong>skvnebis gamotana:<br />

sabas mizni<strong>da</strong>n gamomdinare, romeli Sexvedra iyo misTvis<br />

yvelaze mniSvnelovani <strong>da</strong> ratom? pasuxi <strong>da</strong>asabuTeT.<br />

teqsti: sulxan saba orbeliani, `mogzauroba evropaSi~;<br />

SeniSvna: kiTxva <strong>da</strong>Zlies saSualoze maRali miRwevis donis<br />

mqone moswavleebma<br />

III. mTliani teqstis, analizi, teqstis <strong>da</strong>kavSireba gamocdilebasTan,<br />

arapir<strong>da</strong>piri <strong>da</strong>skvnebis gamotana, teqstis interpretacia:<br />

44


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

aris Tu ara sabasdroindeli problemebi dRes aqtualuri <strong>da</strong><br />

ratom? ra msgavsebas xe<strong>da</strong>vT sabasdroindel <strong>da</strong> Tanamedrove<br />

mdgomareobas Soris? pasuxi <strong>da</strong>asabuTeT.<br />

teqsti: sulxan saba orbeliani, `mogzauroba evropaSi~;<br />

SeniSvna: kiTxva <strong>da</strong>Zlies maRali miRwevis donis mqone<br />

moswavleebma.<br />

IV. teqstis mTavari azris, mTavari Temis amocnoba:<br />

mocemuli teqstis mTavari Temaa:<br />

a) zezvasa <strong>da</strong> luxumis kamaTi<br />

b) leki meomris mokvlis ambavi<br />

g) mTielTa mebrZoli sulis warmoCena<br />

d) ori gansxvavebuli <strong>da</strong>mokidebulebis Cveneba, Tu rogor un<strong>da</strong><br />

moeqce mters<br />

teqsti: nawyveti vaJa-fSavelas poemi<strong>da</strong>n `baxtrioni~;<br />

SeniSvna: kiTxva Tavisuflad <strong>da</strong>Zlies <strong>da</strong>bali miRwevis donis<br />

moswavleebma.<br />

V. personaJis saqcielis, misi Sexedulebis analizi:<br />

eTanxmebiT Tu ara zezvas pozicias, rom vaJkacma mteri ar un<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>indos? Tqveni azri <strong>da</strong>asabuTeT<br />

teqsti: nawyveti vaJa-fSavelas poemi<strong>da</strong>n `baxtrioni~;<br />

SeniSvna: <strong>da</strong>valeba <strong>da</strong>Zlies saSualo,Sesabamisad, saSualoze<br />

maRali <strong>da</strong> maRali miRwevis donismoswavleebma.<br />

VI. personaJis saqcielis axsna, misi motivaciis analizi:<br />

imsjeleT im Rirebulebebis Sesaxeb, romlebic luxumis qcevas<br />

gansazRvravs.<br />

45


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

teqsti: nawyveti vaJa-fSavelas poemi<strong>da</strong>n `baxtrioni~;<br />

SeniSvna: <strong>da</strong>valeba <strong>da</strong>Zlies mxolod maRali miRwevis<br />

donismoswavleebma.<br />

VII. teqstSi eqspliciturad mocemuli informaciis gageba-gaazreba:<br />

teqstis mixedviT ra kavSiri aqvs platons cnobil aTenel<br />

poetsa <strong>da</strong> politikur moRvawe solonTan?<br />

a) platoni Tavis dialogebSi gadmogvcems imas, rac<br />

solonisgan moismina atlantidis Sesaxeb<br />

b) platonma <strong>da</strong>afiqsira Tavisi pativiscema solonis<br />

mimarT<br />

g)platonma Tavis dialogebSi aRwera solonis mier<br />

egvipteSi mosmenili ambavi atlantidis civilizaciis<br />

<strong>da</strong>Rupvis Sesaxeb<br />

d) platons solonTan erTad umogzauria kunZul<br />

atlanti<strong>da</strong>ze <strong>da</strong> aRuweria misi maRalganviTarebuli<br />

civilizacia<br />

teqsti: informaciuli teqsti filosofos platonis Sesaxeb;<br />

SeniSvna: kiTxva <strong>da</strong>Zlies <strong>da</strong>bali miRwevis donis moswavleebma<br />

VIII. teqstis <strong>enis</strong>, metaforuli metyvelebis gageba-gaazreba,<br />

obieqtivacia<br />

teqstis mixedviT, ra igulisxmeba sityvebSi `yovlisSemZle<br />

bunebis moulodneli Careva~?<br />

teqsti: informaciuli teqsti filosofos platonis Sesaxeb;<br />

SeniSvna: <strong>da</strong>valeba <strong>da</strong>Zlies saSualoze maRalimiRwevis donis<br />

moswavleebma.<br />

46


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

IX. informaciis ganzogadeba, obieqtivacia, teqstSi mocemuli<br />

informaciis safuZvelze <strong>da</strong>skvnis gamotana:<br />

CamoTvlilTagan romeli garemoeba uSlis xels atlantidis<br />

civilizaciis ganadgurebisa <strong>da</strong> kunZul Teraze momx<strong>da</strong>ri<br />

katastrofis gaigivebas?<br />

a) arqeologiuri gaTxrebis Sedegad mopovebuli masala<br />

b) okeanologTa <strong>da</strong>skvnebi<br />

g) faqtobrivi uzustoba<br />

d)qronologiuri Seusabamoba<br />

teqsti: informaciuli teqsti filosofos platonis Sesaxeb;<br />

SeniSvna: kiTxva <strong>da</strong>Zlies mxolod maRali miRwevis donis<br />

moswavleebma.<br />

zemoxsenebulma kvlevebma didwilad gansazRvra im problemebis<br />

CamonaTvali, romelTa gaTvaliswinebac kiTxvis unarebis Sefasebisas<br />

aucilebelia. ganisazRvra <strong>da</strong> Camoyalib<strong>da</strong> testuri <strong>da</strong>valebebis tipe-<br />

bi, romelTac meore <strong>enis</strong> SemswavlelTa kiTxvis unar-Cvevebis Sesafa-<br />

sebel testebSi aqtiurad viyenebT:<br />

a. e.w. `WeSmaritia / mc<strong>da</strong>ria~ tipis kiTxvebi <strong>da</strong> testuri<br />

<strong>da</strong>valebebi, romlebic metwilad kiTxvis unarebis <strong>da</strong>uflebis<br />

adreul etapze gamoiyeneba:<br />

– saRamo mSvidobis, de (di/<strong>da</strong>).<br />

– gagimarjos, Svilo!<br />

– <strong>da</strong>Tuna, modi, dediko.<br />

– batono.<br />

– ai, <strong>da</strong>mjere biWi.<br />

– ra aris, de?<br />

teqsti<br />

47


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

– gacunculdi <strong>da</strong> kbilebi gamoixexe, kargi?<br />

– ki, de!<br />

– axla modi (kocnis).<br />

– de<strong>da</strong>!<br />

– gTxov, axla <strong>da</strong>weqi <strong>da</strong> <strong>da</strong>iZine, kargi?<br />

– kargi, de, axlave.<br />

– Cemi usayvarlesi Svili xar, <strong>da</strong>Tuna. Cemo erTaderTo!<br />

– yvelaze, yvelaze kargi <strong>da</strong> lamazi de<strong>da</strong> xar.<br />

SemoxazeT swori pasuxi:<br />

1. saRamos <strong>da</strong>To esalmeba de<strong>da</strong>s? sworia / arasworia.<br />

2. de<strong>da</strong> gamarjobiT pasuxobs? sworia / arasworia.<br />

3. de<strong>da</strong> <strong>da</strong>Tos TavisTan ixmobs? sworia / arasworia.<br />

4. <strong>da</strong>To <strong>da</strong>mjere biWi ar aris? sworia / arasworia.<br />

5. <strong>da</strong>Tos ar ainteresebs dedis <strong>da</strong>Zaxeba? sworia /<br />

arasworia.<br />

6. de<strong>da</strong>m kbilebis gamoxexva sTxova <strong>da</strong>Tos? sworia /<br />

arasworia.<br />

7. <strong>da</strong>To ar <strong>da</strong>emorCila? sworia / arasworia.<br />

8. de<strong>da</strong> <strong>da</strong>Tos kocnis? sworia / arasworia.<br />

9. de<strong>da</strong>m <strong>da</strong>To <strong>da</strong>saZineblad gauSva? sworia / arasworia.<br />

10. <strong>da</strong>To usayvarlesi Svili ar aris? sworia / arasworia.<br />

b. mravlobiTi arCevanis tipis <strong>da</strong>valebebi, rac gulisxmobs<br />

stan<strong>da</strong>rtul, arCeviTi pasuxebis mqone kiTxvebs:<br />

teqsti<br />

gamarjoba, Salva, rogor xar? de<strong>da</strong>Seni rogor aris? Cveni ana-<br />

no xom ar gabrazebs?<br />

baTumi<strong>da</strong>n pir<strong>da</strong>pir quTaisSi Cavedi, rogorc Sen mTxove, lela<br />

vnaxe <strong>da</strong> Seni wigni sare<strong>da</strong>qciod ga<strong>da</strong>veci. kargi vqeni, rom Cavedi:<br />

48


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

lela avad iyo, de<strong>da</strong>misi ki mivlinebaSi iyo wasuli <strong>da</strong> momvleli<br />

aravin hyav<strong>da</strong>... amitom 2 dRiT quTaisSi <strong>da</strong>vrCi... meti veRar <strong>da</strong>vrCebo-<br />

di, radgan oTxSabaTs TbilisSi, seminarze viyavi Casasvleli.<br />

seminari saministroSi gaimarTa, misasalmebeli sityva Tbilisis<br />

me-60 skolis direqtorma warmoTqva. me dilas mqon<strong>da</strong> moxseneba. sul<br />

ki im dRes, Cemi CaTvliT, Svidi gamomsvleli iyo. Cemi moxsenebis mere<br />

sadili iyo. mere ki qalaqSi gavedi. saRamomde kidev 3 moxseneba maqvs<br />

mosasmeni.<br />

axla Cems <strong>da</strong>sTan var <strong>da</strong> werils gwer. ukve 3 saaTia. RamiT<br />

<strong>da</strong>vrCebi Cems <strong>da</strong>sTan <strong>da</strong> 9 aprils <strong>da</strong>vbrundebi saxlSi.<br />

anano <strong>da</strong>mikocne. de<strong>da</strong>mTili aucileblad momikiTxe.<br />

vin aris Salva megisTvis?<br />

a) qmari<br />

b) Svili<br />

g) Zma<br />

d) mama.<br />

testuri <strong>da</strong>valebis nimuSi:<br />

49<br />

Seni megi<br />

g. aseve testuri <strong>da</strong>valebebi, romlebic CamoTvlili movlenebisa<br />

Tu sagnebis garkveuli TanmimdevrobiT (qronologiuri,<br />

logikuri <strong>da</strong> a.S.) <strong>da</strong>wyobas moiTxov<strong>da</strong>:<br />

teqsti (ix. wina teqsti)<br />

testuri <strong>da</strong>valebis nimuSi:<br />

<strong>da</strong>alageT qronologiuri TanamimdevrobiT, ra ris mere mox<strong>da</strong> (miuwereT<br />

ricxvebi):<br />

quTaisSi lelasTan 2 dRiT <strong>da</strong>rCena<br />

seminarze direqtoris sityviT gamosvla<br />

lelasTan Casvla<br />

sadili<br />

Ramis gaTeva TbilisSi megis <strong>da</strong>sTan


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

d. wignierebis mimarTulebiT sakmaod maRal kompetenciebs<br />

moiTxovs Ria testuri <strong>da</strong>valebebi, romlebSic moswavlem Tavad<br />

un<strong>da</strong> <strong>da</strong>weros pasuxi (mokle, vrceli <strong>da</strong> eses tipisa):<br />

warmoidgineT, rom gagagzavnes mivlinebaSi ucxoeTSi 2 Tqvens<br />

TanamSromelTan erTad. miswereT werili Tqveni ojaxis wevrs<br />

(meuRles, de<strong>da</strong>s, Svils...); mouyeviT, sad xarT, visTan erTad,<br />

rogori amindia, ras akeTebT dilas, SuadRisas, saRamoTi;<br />

moifiqreT, ras gaakeTebT Tqveni ojaxis wevrebTan erTad, roca<br />

mivlinebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>brundebiT.<br />

sityvebis minimaluri raodenoba – 50<br />

SeniSvna: am tipis <strong>da</strong>valebas aucileblad un<strong>da</strong><br />

axldes zusti instruqcia, Tu ramdeni qula<br />

iwereba ama Tu im komponentis mixedviT (maTSoris -<br />

leqsikuri maragi, gramatikuli kompetencia –<br />

<strong>da</strong>wvrilebiT ix. Tavi III)<br />

e. testuri <strong>da</strong>valebebis tipi, romelic moiTxovs Semswavlelisgan,<br />

Casvas gamotovebuli sityva an fraza <strong>da</strong> <strong>da</strong>asrulos<br />

wina<strong>da</strong>deba.<br />

(informaciuli teqsti Jirafze)<br />

amerika <strong>da</strong>savleT avstralia ZuZumwovara cxovelia<br />

samxreT amfibiaa frinvelia afrika CrdiloeT<br />

Jirafi yvelaze maRali . . . . . . . . . . . .<br />

Jirafi . . . . . . . . . qveynebSi binadrobs.<br />

Jirafis samSobloa . . . . . . . . . . .<br />

oriode sityviT SevexebiT adreuli wignierebis specifikas,<br />

romelic Sefasebisas ramdenadme gansxvavebuli principebis<br />

gaTvaliswinebas moiTxovs, vinai<strong>da</strong>n swavlebis am safexurze sxva<br />

50


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

donis kompetenciebis ganviTarebasa <strong>da</strong>, Sesabamisad, Semowmebazea<br />

orientirebuli Semfasebeli.<br />

aRsaniSnavia, rom adreuli wignierebis kvleva saerTaSoriso<br />

masStabiT aqamde ar Catarebula. 2011 wli<strong>da</strong>n saqarTveloSi adreuli<br />

wignierebis kvlevis mizniT, Semodis EGRA (Early-Grade-Reading-<br />

Assessment), raTa aprobirebuli meTodologiisa <strong>da</strong> instrumentebis<br />

saSualebiT, moaxdinos adreuli wignierebis ZiriTadi unarebis<br />

<strong>Sefaseba</strong>.<br />

adreuli wignierebis <strong>Sefaseba</strong> gamoirCeva specifikurobiT <strong>da</strong> misi<br />

<strong>Sefaseba</strong> sakmaod rTulia. Tumca, Tuki kargad gamoikveTeba is<br />

unarebi, romlebzec un<strong>da</strong> moxdes yuradRebis gamaxvileba,<br />

SesaZlebelia instruqciebis kritikuli komponentebisgan miviRoT<br />

Sefasebis mniSvnelovani aspeqtebis gageba.<br />

EGRA-s eqspertebis mier gamoyofilia adreuli kiTxvis<br />

umniSvnelovanesi 5 komponenti:<br />

1. wakiTxulis swori fonematuri aRqma;<br />

2. wakiTxulis swori akustikuri aRqma (asosa <strong>da</strong> bgeris<br />

urTierTSesatyvisobis <strong>da</strong>dgena);<br />

3. kiTxvis siswrafe;<br />

4. leqsikoni;<br />

5. wakiTxulis aRqma-gageba.<br />

adreul etapze umniSvnelovanesia sityvebis amocnoba <strong>da</strong><br />

dekodireba. aq igulisxmeba, rom moswavles SeuZlia <strong>da</strong>adginos aso-<br />

bgeriTi Sesatyvisobebi, anu aRiqvas kavSiri gamoTqmul bgerasa <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>weril asos Soris, SeuZlia anbanis principis gageba-gamoyeneba <strong>da</strong><br />

ama Tu is sityvis sworad amokiTxva. moswavleebSi am kompetenciebis<br />

ganviTareba, Cveulebriv, wera-kiTxvis <strong>da</strong>wyebis pirvelive etapze xdeba<br />

(adreuli wignierebis kvleva, egra, 2009, gv. 6). aqve un<strong>da</strong> iTqvas, rom<br />

am komponents gansakuTrebiT didi mniSvneloba aqvs im enebisTvis,<br />

romlebSic <strong>da</strong>weriloba <strong>da</strong> warmoTqma erTmaneTs zustad ar emTxveva<br />

51


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

(mag. inglisurSi). qarTulSi am mxriv naklebi problemebia, Tumca<br />

bgerisa <strong>da</strong> misi werilobiTi xatis kavSiris ganmtkiceba swavlebis<br />

<strong>da</strong>wyebiT safexurze (adreul etapze) aucilebelia. am tipis<br />

<strong>da</strong>valebebi qarTulisTvisac adekvaturia; mag., SesaZlebelia, <strong>da</strong>isvas<br />

aseTi kiTxva:<br />

`gamoTqviT pirveli bgera, romliTac iwyeba es sityva.~<br />

(<strong>da</strong>faze weria sityva `yvavi~)~;<br />

Semdeg amas mosdevs meore kiTxva:<br />

`gamoTqviT momdevno bgera~... <strong>da</strong> a. S.<br />

am tipis <strong>da</strong>valebebi gansakuTrebiT mniSvnelovania im<br />

SemTxvevaSi, rodesac gamosacdeli azerbaijanulenovania: saqme is<br />

gaxlavT, rom azerbaijanuli <strong>enis</strong>aTvis ucxoa zogierTi qarTuli<br />

specifikuri bgera (yru mkveTri Tanxmovnebi – k, t, p, y, W...);<br />

Sesabamisad, sawyis etapze bavSvebs uWirT am bgeraTa ara mxolod<br />

sworad gamoTqma, aramed gansxvavebis aRqma saTanado yru<br />

fSvinvierTan (q-k; T-t, c-w, C-W, y-x...).<br />

momdevn etapze ukve calkeuli bgerebisgan sityvis agebis<br />

unaris Semowmebaa: SesaZlebelia, bavSvi Tavisuflad amoicnobdes<br />

asoebs (qarTuli am mxriv uaRresad `komfortuli~ enaa – bgera<br />

yovelTvis / TiTqmis yovelTvis Seesabameba saTanado aRmniSvnels –<br />

asos nebismier konteqstSi / sityvis farglebSi), magram ver<br />

axerxebdes am bgeraTa erT mTlianobad `Sekvras~: sityva<br />

organizebuli struqturuli erTeulia, romelsac sakuTari,<br />

<strong>da</strong>moukidebeli SemarTva <strong>da</strong> <strong>da</strong>marTva aqvs, gansxvavebuli, cidre,<br />

ubralod, misi Semadgeneli bgerebis erTobliobas (Sdr. bgeraTa<br />

Tanamimdevroba b–a-v-S-v-i <strong>da</strong> sityva bavSvi).<br />

teqstis gagebisaTvis umTavresi pirobaa sityvebis mniSvnelobis<br />

codna <strong>da</strong> leqsikuri maragis gamdidreba. adreul etapze bavSvebis<br />

leqsikuri maragis gafarToebis saukeTeso saSualebaa swavlis<br />

procesSi mravalferovan masalaze muSaoba. gaugebari sityvebisa <strong>da</strong><br />

frazebis ganmartebisaTvis maswavlebelma SeiZleba sxva<strong>da</strong>sxva xerxs<br />

52


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

mimarTos: gamoiyenos konteqsturi gasaRebebi, Tavad auxsnas<br />

moswavleebs maTi mniSvneloba, axlad Seswavlili sityvebiT<br />

Seadgeninos wina<strong>da</strong>debebi, gaaazrebinos sityvis Semadgeneli<br />

calkeuli nawilebi, gamoiyenos axali sityvebi Tu gamoTqmebi<br />

situaciur saubarSi <strong>da</strong> a. S. Sesabamisad, Sefasebisas un<strong>da</strong><br />

ganisazRvros, Tu ramdenad aqvs gamosacdels aTvisebuli es unarebi.<br />

mniSvnelovania sityvebis kiTxvis tempi. eqspertebi gvirCeven,<br />

visargebloT wammzomiT, rata <strong>da</strong>vadginoT, Tu ramdeni sityvis<br />

amokiTxvas SeZlebs bavSvi, magaliTad, 1 wuTis ganmavlobaSi; Tu<br />

moswavle 60 wamSi 30 sityvas ver kiTxulobs – es ukve problemaa <strong>da</strong><br />

Sefasebisas mas qula akldeba (ix. egra, 2010)...<br />

swavlebis garkveul etapze moswavlem ukve un<strong>da</strong> SeZlos<br />

gamarTuli kiTxva. es exeba ara xmamaRal, aramed Cumad kiTxvas:<br />

gamarTulad mkiTxveli Cumad kiTxvis dros, dekodirebis gareSe,<br />

avtomaturad amoicnobs sityvebs <strong>da</strong> advilad igebs teqstis Sinaarss;<br />

Sesabamisad, misTvis ukve problema arar aris, ar uWirs xmamaRla<br />

kiTxva, sasven niSnebTan saTanado pauzebs akeTebs <strong>da</strong> irCevs Sesabamis<br />

intonacias.<br />

momdevno etapia wakiTxulis gageba-gaazreba <strong>da</strong> teqstis<br />

interpretacia. gansxvavebiT dekodirebisa <strong>da</strong> sityvebis amocnobisagan,<br />

wakiTxulis gaazreba teqstis siRrmiseuli Semecnebis procesia <strong>da</strong><br />

masSi gadmocemuli azrebis gacnobierebasa <strong>da</strong> konstruirebas<br />

gulisxmobs (Sdr, kiTxvis efeqturi meTodebi, 2010, gv. 13).<br />

rasakvirvelia, TiToeuli am etapis <strong>Sefaseba</strong> gra<strong>da</strong>cias<br />

eqvemdebareba <strong>da</strong> safexurebriv zr<strong>da</strong>s gulisxmobs.<br />

53


. wera<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

weras, sazogadod, wignierebis Semadgenel komponentad<br />

ganixilaven. weris unarebis ganviTarebisas, yuradReba maxvildeba,<br />

upirveles yovlisa, Semdeg aspeqtebze:<br />

1. ramdenad aqvs gamosacdel pirs gacnobierebuli weris<br />

mizani;<br />

2. ramdenad aqvs gaazrebuli auditoria (visTvis wers);<br />

3. aris Tu ara SesabamisobaSi (adekvaturia Tu ara) werilis<br />

struqtura mizansa <strong>da</strong> auditoriasTan;<br />

4. naweris enobrivi maxasiaTeblebi (leqsika, gramatika);<br />

5. SemoqmedebiTad iyenebs <strong>da</strong>mxmare detalebs saTqmelis ukeT<br />

warmosaCenad.<br />

weris procesi sakmaod rTulia <strong>da</strong> ramdenime etaps moicavs:<br />

1. ideebis generireba weris <strong>da</strong>wyebamde;<br />

2. pirveli variantis Seqmna;<br />

3. ga<strong>da</strong>muSaveba saboloo variantis Seqmnamde;<br />

4. re<strong>da</strong>qtireba;<br />

5. gamoqveyneba.<br />

rasakvirvelia, Sefasebisas un<strong>da</strong> moxdes yvela am komponentis<br />

gaTvaliswineba; kerZod, mowmdeba:<br />

a. teqstis struqtura (igulisxmeba iseTi parametrebi, rogoricaa<br />

abzaci, rveulis areebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>Soreba <strong>da</strong> a. S.);<br />

b. logikuri aspeqtebi (ramdenad mwyobri <strong>da</strong> argumentirebulia<br />

nawerSi gamoTqmuli azri);<br />

g. leqsikis adekvaturad gamoyeneba;<br />

d. gramatika;<br />

d. marTlwera <strong>da</strong> punqtuacia.<br />

wignierebis saerTaSoriso kvlevis angariSi, 2010.<br />

54


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

weris unarebis Sefasebisas testuri <strong>da</strong>valebis ramdenime<br />

sxva<strong>da</strong>sxva tipi gamoiyeneba. magaliTad, imisaTvis, Tu ramdenad<br />

SeuZlia Semswavlels miznisa <strong>da</strong> auditoriis gansazRvra,<br />

rekomendebulia amgvari testuri <strong>da</strong>valebis micema:<br />

SeadginT ori dialogi: erTi megobarTan, meore<br />

maswavlebelTan (Tema SearCieT <strong>da</strong>moukideblad).<br />

Semswavlelis mier logikuri mimarTebebis flobis unaris<br />

Semowmebisas SesaZlebelia, magaliTad am tipis <strong>da</strong>valebis micema:<br />

<strong>da</strong>alageT teqsti logikuri TanmimdevrobiT (win miuwereT<br />

rigiTi nomeri):<br />

pirveli saaTi, romelic a<strong>da</strong>mianma gamoigona, mzisa iyo,<br />

genialurad martivi konstruqciiT - miwaSi CarWobili joxiTa<br />

<strong>da</strong> mis garSemo <strong>da</strong>xatuli ciferblatiT. isris rols asruleb<strong>da</strong><br />

joxis Crdili.<br />

Semdeg, <strong>da</strong>axloebiT aTasi wlis win, qviSis saaTi Seqmnes. magram<br />

es saaTi<br />

drois mxolod mcire monakveTis, maqsimum naxevari saaTis,<br />

gazomvas axerxeb<strong>da</strong>.<br />

magram mzis saaTis logikuri nakli is iyo, rom av<strong>da</strong>rsa <strong>da</strong> SenobaSi<br />

gamousadegari iyo.<br />

evropaSi pirveli meqanikuri saaTebi monastrebis koSkebze me-<br />

TerTmete<br />

saukuneSi gamoCn<strong>da</strong>.<br />

majis saaTebi pirvelad mecxramete saukuneebSi Seqmnes mxolod<br />

qalebisTvis. es saaTebi Zvirfasi TvlebiT iyo morTuli.<br />

amis gamo oTxi aTasi wlis win punqtualobis moyvarulma a<strong>da</strong>mianebma<br />

wylis saaTi gamoigones. pirveli maRviZarac swored wylis<br />

saaTs hqon<strong>da</strong>.<br />

55


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

rogori iqnebo<strong>da</strong> Cveni cxovreba, rom ar arsebobdes saaTi, maRviZara<br />

<strong>da</strong> dRis grafiki? saaTis Seqmnas didi istoria aqvs.<br />

weris procesSi gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba<br />

Semswavlelis mier Tezisis wamoWrisa <strong>da</strong> argumentebis moxmobis<br />

unars; am unarebis gamosavlenad <strong>da</strong> Sesafaseblad SesaZlebelia<br />

Semdegi tipis <strong>da</strong>valebebis micema:<br />

ganavrceT mocemuli Tezisi saTanado enobrivi saSualebebis<br />

gamoyenebiT:<br />

mokle teqsturi Setyobineba (mesiji) mozardTa Soris<br />

urTierTobis erT-erTi yvelaze gavrcelebuli formaa.<br />

mocemulia kacobriobis ocamde yvelaze mniSvnelovani<br />

gamogoneba. Tqveni azriT, am sii<strong>da</strong>n romelia sami yvelaze<br />

mniSvnelovani <strong>da</strong> ratom fiqrobT ase? pasuxi <strong>da</strong>asabuTeT<br />

saTanado argumentebiT:<br />

an<strong>da</strong>:<br />

<strong>da</strong>na, webo, musikaluri istrumentebi, lamfa, qvabi,<br />

sarke, borbali, saponi, kompasi, SuSa, denTi,<br />

avtomanqana, TviTmfrinavi, kinokamera, televizori,<br />

kompiuteri, xelovnuri Tanamgzavri, lazeri, printeri.<br />

marTebulia Tu ara moyvanili Tezisi? pasuxi <strong>da</strong>asabuTeT<br />

argumentebiT.<br />

saqarTvelo tolerantuli qveyanaa.<br />

<strong>da</strong>saSvebia am tipis <strong>da</strong>valebis micemac:<br />

aageT msjeloba mocemul Temaze::<br />

un<strong>da</strong> misdios Tu ara a<strong>da</strong>mianma mo<strong>da</strong>s? un<strong>da</strong> Caicvas Tu<br />

ara a<strong>da</strong>mianma modurad?<br />

56


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

weris erT-erTi komponentia sakuTari poziciis gamoxatva;<br />

faqtobrivad, es komponenti Seesabameba blumis taqsonomiis umaRles<br />

safexurs – <strong>Sefaseba</strong>s <strong>da</strong> enobrivi kompetenciebis flobis maRal<br />

dones gulisxmobs. am unaris Sesafaseblad mizanSewonilia,<br />

magaliTad, eses tipis Semdegi <strong>da</strong>valebis micema:<br />

gamoxateT sakuTari pozicia mocemul TemasTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebiT:<br />

umaRles saswavlo <strong>da</strong>wesebulebaSi swavlisas saWiroa<br />

Tu ara saSinao <strong>da</strong>valebebis Sesruleba?<br />

yvelaze srulyofilad weris sxva<strong>da</strong>sxva unaris kompleqsurad<br />

Sesafaseblad eses tipis <strong>da</strong>valebis micemaa. am SemTxvevaSi<br />

aucilebelia zusti <strong>da</strong> obieqturi instruqciebis micema<br />

gamsworeblebisaTvis, raTa TiToeuli komponenti obieqturad <strong>da</strong><br />

samarTlianad Sefasdes; mag.:<br />

mocemulia Temebi. amoirCieT erTi maTgani <strong>da</strong> SeqmeniT<br />

aRweriTi teqsti.<br />

Tqveni skola<br />

Tqveni qalaqi/sofeli<br />

Tqveni sayvareli msaxiobi<br />

(instruqcia: maqsimaluri qulaa 10; 3 gramatikul Secdomaze<br />

akldeba 1 qula; leqsikis mwiri gamoyeneba – akldeba 1 qula;<br />

logikurad gaumarTaobis SemTxvevaSi – 3 qula; teqstis<br />

struqturuli mTlianobis <strong>da</strong>rRvevisaTvis – akldeba 2 qula... <strong>da</strong> a.<br />

S.).<br />

gramatikuli codnis Sesamowmeblad sxva<strong>da</strong>sxva tipis<br />

<strong>da</strong>valebebis micemaa SesaZlebeli (<strong>da</strong>wvrilebiT ix, qvemoT); metwilad<br />

iyeneben aprobirebul <strong>da</strong> gavrcel;ebul testur <strong>da</strong>valebas:<br />

ga<strong>da</strong>iyvaneT teqsti mesame pirSi:<br />

abiturienti var <strong>da</strong> vemzadebi, Tan skolaSi <strong>da</strong>vdivar. diliT<br />

ise miwevs Sini<strong>da</strong>n gasvla, rom diliT Wamas ver vaxerxeb,<br />

57


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

amitomac drois uqonlobis gamo sxvebis msgavsad ureJimod<br />

vikvebebi quCaSi. amis gamo sagrZnoblad movimate wona. var<br />

depresiaSi. mudmivad ukmayofilo var Cemi TaviT <strong>da</strong> mTlianad<br />

Cemi cxovrebiT. mirCieT, ra vqna? rogorc miTxres, saukeTeso<br />

gamosavali fizikuri aqtivobaa, gansakuTrebiT curvaze<br />

siaruli. magram, gulaxdilad rom vTqva, mezareba amis<br />

gakeTeba, ara<strong>da</strong>, <strong>da</strong>rwmunebuli var, CemTvis sasurvel Sedegs<br />

male miviReb.<br />

adreul asakSi, rogorc zemoT iTqva, garkveulwilad<br />

gansxvavebul unarebze keTdeba aqcenti; magaliTad, am etapze<br />

SeuZlebelia, moviTxovoT bavSvisgan logikuri msjelobis<br />

srulyofileba, an<strong>da</strong> marTlwerisa <strong>da</strong> punqtuaciis wesebis <strong>da</strong>cva;<br />

Tumca, aucilebelia iseTi moTxovnebis <strong>da</strong>kmayofileba<br />

gamosacdelisgan, rogoricaa:<br />

1. wers Tu ara yvela asos;<br />

2. SeuZlia Tu ara teqstis ga<strong>da</strong>wera;<br />

3. SeuZlia Tu ara sityvebisa <strong>da</strong> wina<strong>da</strong>debebis karnaxiT Cawera;<br />

4. SeuZlia Tu ara wina<strong>da</strong>debis konstruireba...<br />

momdevno etapze fasdeba Semdegi unarebi:<br />

adreuli wignierebis kvleva, egra, 2009<br />

asaxelebs punqtuaciis niSnebs <strong>da</strong> aRwers maT <strong>da</strong>niSnulebas;<br />

Segnebulad iyenebs gramatikis, orTografiis, punqtuaciis<br />

praqtikulad aucilebel minimums; wers naratiul/TxrobiT an<br />

aRweriT abzacs; wers argumentirebul eses struqturis <strong>da</strong>cviT,<br />

Tezisis CamoyalibebiT <strong>da</strong> argumentebis moSveliebiT...<br />

un<strong>da</strong> Sefasdes agreTve, ramdenad SeuZlia gamosacdels misTvis<br />

nacnob martiv Temebze azrobrivad gamarTuli teqstis <strong>da</strong>wera, un<strong>da</strong><br />

SeeZlos sakuTari STabeWdilebebis <strong>da</strong> gamocdilebis gadmocema,<br />

sakuTari mosazrebis <strong>da</strong>sacavad argumentebisa <strong>da</strong> kontrargumentebis<br />

moyvana, movlenaTa Tanamimdevrobis logikurad gadmocema; mizezisa<br />

<strong>da</strong> miznis gadmocema; un<strong>da</strong> SeeZlos werilebis wera, romlebSic<br />

garkveulad aRwers movlenebisadmi pirad <strong>da</strong>mokidebulebebs... yvela<br />

58


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

es moTxovna <strong>enis</strong> flobis doneTa gansxvavebul safexurebs<br />

ganekuTvneba <strong>da</strong> Sesabamisad, testi iRebs kriteriumze orientirebul<br />

xasiaTs _ zustad ganisazRvreba, Tu romel safexurze imyofeba<br />

gamosacdeli (A1, A2, B1, B2...).<br />

g. leqsika<br />

leqsika <strong>da</strong> gramatika, bunebrivia, enobriv unarebad ar<br />

ganixileba: yvela sametyvelo unar-Cvevis (laparaki, mosmena, kiTxva,<br />

wera...) ganviTarebisaTvis Semadgeneli komponentia leqsikuri maragis<br />

Sevseba <strong>da</strong> gramatikuli (rogorc morfologiuri, aseve sintaqsuri)<br />

struqturis aTviseba... am Taviseburebi<strong>da</strong>n gamomdinare, Sefasebis<br />

mizani un<strong>da</strong> iyos ara mxolod imis Semowmeba, Tu ra odenobis<br />

leqsikuri maragi aqvT moswavleebs (amis Semowmeba, praqtikulad,<br />

SeuZlebelia), aramed imis <strong>Sefaseba</strong>, Tu ramdenad kargad floben<br />

isini kiTxvis, mosm<strong>enis</strong> Tu weris sxva<strong>da</strong>sxva strategias ucnobi<br />

leqsikuri erTeulebis mniSvnelobis gasagebad, anu ramdenad<br />

efeqturad iyeneben teqstze <strong>da</strong>rTul sacnobaro aparats (leqsikons<br />

<strong>da</strong> sqolioebs...), aseve, ra saazrovno unarebs iyeneben maT amosacnobad<br />

– magaliTad, SeuZliaT Tu ara konteqstze <strong>da</strong>yrdnobiT ucnobi<br />

leqsikuri erTeulebis sworad gageba <strong>da</strong> aRqma. (enaTa flobis...(1),<br />

2008, gv. 178)<br />

Cveulebriv, leqsikuri maragis flobis Sesamowmeblad,<br />

sametyvelo qmedebebis im Tematuri sferoebi<strong>da</strong>n iReben sityvebs<br />

(rasakvirvelia, SerCeviT), romelTa codnac aucilebelia ama Tu im<br />

konkretul doneze; magaliTad, A1 doneze sabanko saqmianobis an<br />

iurisprudenciis sfero<strong>da</strong>n SerCeuli leqsikuri erTeulebis (miT<br />

umetes – terminebis) codnas ver movTxovT Semswavlels... gamoiyeneba<br />

Semdegi saxis testuri <strong>da</strong>valebebi:<br />

59


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

mravalwertilis nacvlad CasviT saTanado sityva:<br />

biZa, babua, dei<strong>da</strong>Svili - Cemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . arian.<br />

weliwadis romeli dro modis gazafxulis Semdeg?<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

sad SeiZleba iyidoT:<br />

1. rveuli? ___________________________<br />

2. msxali? ___________________________<br />

4. Jurnali? ___________________________<br />

5. sanTebela? ___________________________<br />

6. tansacmeli? ___________________________<br />

7. puri? ___________________________<br />

8. Termometri? ___________________________<br />

gaarkvieT sityvebis zogadi mniSvnelobebi:<br />

biWi, kaci, qali, gogo... (= a<strong>da</strong>miani);<br />

kata, ZaRli, Zroxa, cxvari... =<br />

WianWvela, qaTami, mgeli, a<strong>da</strong>miani... =<br />

qva, magi<strong>da</strong>, rveuli, ezo... =<br />

ra ufro didia:<br />

qva Tu lodi? _<br />

arwivi Tu bulbuli?<br />

<strong>da</strong>Tvi Tu Tagvi? _<br />

mze Tu de<strong>da</strong>miwa? _<br />

60


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

gaixsene sapirispiro mniSvnelobis mqone sityva:<br />

• dila _ (saRamo).<br />

• Rame _ .................................<br />

• sinaTle _ ................................<br />

• maRali _ ...........................<br />

wina<strong>da</strong>debaSi: `qalaqSi un<strong>da</strong> waxvide <strong>da</strong> wignebi Camoitano~ _ ra<br />

mniSvnelobiT gamoiyeneba sityva un<strong>da</strong>?<br />

d. gramatika<br />

a. gamoxatavs survils.<br />

b. gamoxatavs valdebulebas.<br />

g. gamoxatavs brZanebas.<br />

cnebaSi `gramatikuli kompetencia~ igulisxmeba <strong>enis</strong> gramatikuli<br />

saSualebebis codnisa <strong>da</strong> gamoyenebis unari.<br />

<strong>enis</strong> gramatika SeiZleba ganvixiloT, rogorc principebis erTia-<br />

noba, romelic aqcevs elementebis erTobliobas Sinaarsis mqone wi-<br />

na<strong>da</strong>debad. gramatikuli kompetencia iZleva kargad formulirebuli<br />

frazebiTa <strong>da</strong> wina<strong>da</strong>debebiT Sinaarsis gamoxatvisa <strong>da</strong> gagebis saSua-<br />

lebas. nebismieri <strong>enis</strong> gramatika am gagebiT aris metad amomwuravad<br />

<strong>da</strong>muSavebuli kompleqsuri erToblioba. kompetenciis gansasjeli ar<br />

aris, Tu romeli maTganis gamoyenebas miecema prioriteti. momxmare-<br />

beli un<strong>da</strong> waxalisdes, raTa mihyves Tavis arCevans <strong>da</strong> gamoiyenos<br />

praqtikaSi (enaTa flobis...(1), 2008, gv. 180). Cven aq SemovifarglebiT<br />

zogierTi parametriTa <strong>da</strong> kategoriiT, romelic farTo<strong>da</strong>a gamoyene-<br />

buli gramatikul aRwerilobaSi.<br />

61


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

<strong>enis</strong> gramatikuli wyobis aRwera gulisxmobs Semdeg cnebaTa<br />

konkretizacias:<br />

elementebi, mag.:<br />

kategoriebi, mag.:<br />

klasebi, mag.:<br />

struqturebi, mag.:<br />

procesebi, mag.:<br />

wina<strong>da</strong>debis wevrTa<br />

urTierTobis saxeebi,<br />

mag,:<br />

morfemebi, Zireuli morfemebi <strong>da</strong> afiqsebi,<br />

sityvebi.<br />

ricxvi, brunva, piri, konkretuli / abstraqtu-<br />

li, gar<strong>da</strong>mavali / gar<strong>da</strong>uvali, moqmedebiTi /<br />

vnebiTi gvari, dro, aspeqti...<br />

uRleba, bruneba, Ria leqsikuri klasebi: arse-<br />

biTi, zedsarTavi, zmna, zmnize<strong>da</strong>....<br />

rTuli <strong>da</strong> Sedgenili sityvebi, Sesityvebebi<br />

(zmnuri, saxeluri <strong>da</strong> a. S.), martivi wina<strong>da</strong>deba,<br />

rTuli wina<strong>da</strong>deba (rTuli Tanwyobili, rTuli<br />

qvewyobili).<br />

nominalizacia, afiqsacia, supletivizmi, gra-<br />

<strong>da</strong>cia, transpozicia, transformacia.<br />

marTva, SeTanxmeba, mirTva.<br />

gramatikis Seswavlis dros tradiciulad mijnaven<br />

morfologiasa <strong>da</strong> sintaqss.<br />

morfologia swavlobs sityvebis Sinagan organizebas, sityvaSi<br />

gamoiyofa:<br />

fuZe <strong>da</strong> Ziri;<br />

afiqsebi (prefiqsebi, sufiqsebi, infiqsebi).<br />

sityvaTwarmoeba:<br />

sityvebi SeiZleba <strong>da</strong>jgufdes Semdegnairad:<br />

martivi sityvebi (kac-i, wign-i...);<br />

rTuli sityvebi (Ziri+afiqsi, mag.: kac-ur-i, u-wign-ur-i...);<br />

Sedgenili sityvebi (Seicavs erT Zirze mets, mag.: de-<br />

<strong>da</strong>+ena=de<strong>da</strong>ena, ded-mama... ).<br />

morfologia aseve swavlobs formaTwarmoqmnis xerxebs.<br />

62


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

sintaqsis sagans warmoadgens wina<strong>da</strong>debaSi sityvaTa urTierTmi-<br />

marTeba elementebis, struqturebis, kategoriebis, klasebis, procese-<br />

bisa <strong>da</strong> urTierTobis saxeebis doneze. amasTanave, sintaqsi swavlobs<br />

wina<strong>da</strong>debaSi sityvaTa urTierTobebs garkveuli wesebis kompleqsis<br />

safuZvelze. ufrosi asakis <strong>enis</strong> matareblis sintaqsi sakmaod rTulia<br />

<strong>da</strong> maTi warmoqmna xdeba umetesad gaucnobiereblad. garkveuli Si-<br />

naarsis mqone wina<strong>da</strong>debis agebis unari udevs safuZvlad komunika-<br />

ciur kompetencias.<br />

63<br />

(enaTa flobis...(1), 2008, gv. 185).<br />

qvemoT warmodgenili cxrili aucilebelia gramatikuli sizus-<br />

tisaTvis. Tumca, un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom faqtobrivad SeuZlebelia ise-<br />

Ti universaluri cxrilis Sedgena, romelic gansazRvravs Semswav-<br />

lelis gramatikuli struqturis flobis dones. yvela <strong>enis</strong>aTvis am<br />

cxrils zogadi saxe aqvs <strong>da</strong> yvela <strong>enis</strong>aTvis specifikuri `ganSlaa~<br />

aucilebeli:<br />

gramatikuli sizuste<br />

C2<br />

C1<br />

B2<br />

B1<br />

mudmivad inarCunebs gramatikuli sizustis maRal dones rTuli mety-<br />

velebis dros, im SemTxvevaSic ki, roca yuradReba ifanteba raRac mi-<br />

zezis gamo (magaliTad, momdevno gamonaTqvamebis <strong>da</strong>gegmvisas, sxvebis<br />

reaqciis monitoringis dros).<br />

mudmivad inarCunebs gramatikuli sizustis maRal dones, iSviaTad uS-<br />

vebs sxvebisaTvis SeumCnevel uzustobebs.<br />

gramatikuli kontrolis maRali donis Cveneba: wina<strong>da</strong>debis agebisas<br />

mcire xarvezebi, romelTa aRmofxvrac TviTonve SeuZlia.<br />

gramatikuli sizustis Se<strong>da</strong>rebiT maRali done. Semswavleli ar uSvebs<br />

iseT Secdomebs, romlebic <strong>da</strong>amaxinjebs gamonaTqvamis azrs.<br />

nacnob situaciebSi metyvelebs sakmaod zustad, Tumca emCneva mSobli-<br />

uri <strong>enis</strong> gavlena. aqvs Secdomebi, magram gamonaTqvamis zogadi azri<br />

savsebiT naTelia.<br />

sakmaod kargad iyenebs garkveul stan<strong>da</strong>rtul konstruqciebs winaswar<br />

gansazRvrul situaciebSi.


A2<br />

A1<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

sworad iyenebs martiv gramatikul konstruqciebs, magram mudmivad uS-<br />

vebs tipur Secdomebs. magaliTad, ereva droebi, arasworad aformebs<br />

SeTanxmebas, Tumca gamonaTqvamis azri naTelia.<br />

SeuZlia <strong>da</strong>zepirebuli martivi konstruqciebisa <strong>da</strong> wina<strong>da</strong>debebis mod-<br />

elebis SezRuduli raodenobis gamoyeneba.<br />

64<br />

enaTa flobis...(1), 2008, gv. 186)<br />

mocemuli zogadi principebis gaTvaliswinebiT, un<strong>da</strong> moxdes<br />

Semswavlelis gramatikuli kompetenciis <strong>Sefaseba</strong>. amisaTvis ramdenime<br />

tipis testuri <strong>da</strong>valeba gamoiyeneba; nimuSis saxiT gTavazobT<br />

ramdenime magaliTs:<br />

romelia swori forma:<br />

a) bavSvma kari gaaRo <strong>da</strong> oTaxSi Sevi<strong>da</strong><br />

b) bavSvma kari gaaRo <strong>da</strong> oTaxSi ga<strong>da</strong>vi<strong>da</strong><br />

g) bavSvma kari gaaRo <strong>da</strong> oTaxSi gamovi<strong>da</strong><br />

d) bavSvma kari gaaRo <strong>da</strong> oTaxSi wavi<strong>da</strong><br />

mocemuli formebi<strong>da</strong>n CasviT wina<strong>da</strong>debaSi erT-erTi:<br />

1. ____________ saxlSi ar viqnebi (guSin / xval).<br />

2. ____________ Tavisufali var (guSin / dRes).<br />

3. ____________ TeatrSi kargi speqtaklia (dRes / guSin-<br />

win).<br />

4. ____________ diliT sad iqneba Seni Zma? (guSinwin /<br />

mazeg)<br />

5. ____________ maRaziaSi viyavi <strong>da</strong> kargi Sarvali<br />

viyide. (guSin / xval)<br />

CasviT formebi nimuSis mixedviT:<br />

1. nino (1987-1989) 1987 wli<strong>da</strong>n 1989 wlamde parizSi cxo-<br />

vrob<strong>da</strong>.<br />

2. maia (6-10saaTi) ______________________ CemTan iqneba.<br />

3. (samSabaTi _ xuSabaTi) ____________________ ar mcalia.


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

4. am skolaSi vswavlobdi (1990-1995) ___________________<br />

5. (7 saaTi _ 9 saaTi) ______________ saxlSi ar viqnebi.<br />

CasviT saTanado <strong>da</strong>boloebebi sityvebis bolos:<br />

yvelani saxl... vbrundebiT; am a<strong>da</strong>mian... yvela kargs<br />

ambobs; Teatr... dRes premieraa; saxurav... karlsoni<br />

<strong>da</strong>binav<strong>da</strong>; am ambav... didxans vfiqrobdi; skola... mivdivar;<br />

Tixis... WurWeli keTdeba; saxlisa... wavedi.<br />

calke ganixileba orTografiisa <strong>da</strong> punqtuaciis<br />

sferoebi; rasakvirvelia, am mimarTulebiTac un<strong>da</strong> moxdes<br />

Semswavlelis <strong>Sefaseba</strong>:<br />

gaxazeT swori formebi:<br />

merabma, ramazim, levans, oTarma, nestanize, Tengiz! merabim,<br />

levanma, ramazize, Tamarim, eTeri! levan! eTerma, no<strong>da</strong>rim,<br />

ramazi! guramisTan, zaurma, <strong>da</strong>viT! Tamazze, baqarma, zurab!<br />

el<strong>da</strong>risTan, nestanma, eTer! el<strong>da</strong>ri! Temurma.<br />

CasviT gamotovebul adgilas:<br />

Sens gamo, Sen gamo, Sengamo.<br />

. . . . . . . . . . . . . ver wavedi.<br />

CasviT sityvebi saTanado formaSi:<br />

1. wyalwaRebuli ___________ eWidebao. (xavsi)<br />

2. mweralma mravali moTxroba miuZRvna ______________ <strong>da</strong><br />

_________________. (Tbilisi; quTaisi)<br />

3. __________ <strong>da</strong> qaosma qveyana ganadgurebamde miiyvana. (omi)<br />

4. am ______________ sasiamovno mogonebebi makavSirebs. (nivTi)<br />

5. ___________ yvela msurveli ver <strong>da</strong>itia. (gemi)<br />

65


gaasworeT Secdomebi:<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

1. nuca manqanas akeTebiebs. _______________________________<br />

2. man saxli cnobil dizainers <strong>da</strong>aproeqtebia.<br />

________________________________________________<br />

3. eka paltos ninos akerinebs.<br />

__________________________________________<br />

4. saCuqari de<strong>da</strong>m SearCevia.<br />

__________________________________________<br />

5. mgzavrma mZRols avtobusi gaaCerebia.<br />

____________________________________________________<br />

<strong>da</strong>sviT mZimeebi:<br />

1. lamazi gogoebi jinsis SarvlebSi gamowyobilebi un-<br />

iversitetSi movidnen.<br />

2. lukam saSinlad aRelvebulma <strong>da</strong> gafiTrebulma luk-<br />

mac ver ga<strong>da</strong>ylapa.<br />

3. saba fiqrebSi garTuli tiro<strong>da</strong>.<br />

4. gogona dedis mkerdSi miyuCebuli ukve icino<strong>da</strong>.<br />

5. bavSvebi SeSinebulni <strong>da</strong> <strong>da</strong>svelebulni Sin <strong>da</strong>brundnen.<br />

sazogadod, <strong>enis</strong> swavlebis maRal safexurebze ufro meti<br />

moTxovnaa gramatikuli aspeqtebis mimarT. mxolod gramatikul<br />

formaTa analizi aRar aris sakmarisi <strong>da</strong> gamosacdels moeTxoveba<br />

teqstis <strong>enis</strong> aRqma-gageba, rac gulisxmobs konkretuli tipis<br />

teqstisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli gramatikuli konstruqciebis, avtorisa<br />

Tu personaJis <strong>enis</strong>, profesiuli leqsikis, Jargonis, dialeqturi<br />

formebisa <strong>da</strong> arqaizmebis amocnobasa <strong>da</strong> gagebas, aseve<br />

frazeologizmebisa <strong>da</strong> mxatvruli xerxebis amocnobas, maTi Sinaarsis<br />

aRqma-gagebas.<br />

teqstis <strong>enis</strong> gaanalizeba <strong>da</strong> <strong>Sefaseba</strong> - es aris wakiTxuli<br />

teqstis enobrivi analizi im enobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebiT<br />

(mxatvruli saxeebi, specialuri leqsika, enobrivi konstruqciebi <strong>da</strong><br />

66


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

sxv.), romlebic qmnian sxva<strong>da</strong>sxva Janris mxatvrul <strong>da</strong> aramxatvrul<br />

teqstebs.<br />

meore <strong>enis</strong> Sefasebisas teqstis <strong>enis</strong> analizis unari mxolod<br />

umaRles safexurebze (C1, C2) SeiZleba movTxovoT Semswavlels. am<br />

unarebis ganviTareba sakmaod maRali enobrivi kompetenciebis<br />

<strong>da</strong>uflebas gulisxmobs...<br />

67


3. TviT<strong>Sefaseba</strong><br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

rogorc zemoT aRiniSna, imisaTvis, rom moswavle SeeCvios saku-<br />

Tari pasuxis Semowmebas, Camouyalibdes Secdomis mimarT swori <strong>da</strong>-<br />

mokidebuleba, <strong>da</strong>Zlios SiSi Secdomis winaSe, mas saSualeba un<strong>da</strong><br />

mivceT, Tavad Seafasos sakuTari codna (unarebi).<br />

TviT<strong>Sefaseba</strong> aris Semswavlelis mier <strong>enis</strong> flobis donis<br />

miseuli <strong>Sefaseba</strong>.<br />

gamokvlevaTa Sedegebi gviCvenebs, rom Tu <strong>Sefaseba</strong> ar aris<br />

`sasicocxlo mniSvnelobisa~ (mag.: kursi<strong>da</strong>n kursze ga<strong>da</strong>svla)<br />

TviT<strong>Sefaseba</strong> SeiZleba gamodges, rogorc <strong>da</strong>matebiTi argumenti <strong>enis</strong><br />

flobis obieqturi, srulyofili SefasebisTvis. TviTSefasebis<br />

obieqturoba miT ufro maRalia, rodesac eyrdnoba mkafiod aRweril<br />

indikatorebs, romlebic gansazRvraven <strong>enis</strong> flobis stan<strong>da</strong>rtebs;<br />

<strong>Sefaseba</strong> iqneba ufro zusti, Tu Semswavlels `aswavlian~<br />

TviT<strong>Sefaseba</strong>s. aseTi struqturirebuli TviT<strong>Sefaseba</strong> SeiZleba<br />

ukavSirdebodes maswavleblis <strong>Sefaseba</strong>sa <strong>da</strong> testis <strong>Sefaseba</strong>s. rac im<br />

SeTanxmebuli Sefasebis ekvivalenturia, romelic <strong>da</strong>dgenilia<br />

maswavlebelTa Soris testebisa <strong>da</strong> maswavleblis Sefasebis Soris<br />

(Tanxvedra-validuroba).<br />

magram TviTSefasebis mTavari amocanaa Semswavlelis motivaciis<br />

amaRleba <strong>da</strong> <strong>enis</strong> Seswavlisadmi misi Segnebuli <strong>da</strong>mokidebuleba: is<br />

exmareba Semswavlels, Seafasos Tavisi Zlieri mxareebi, gaarkvios<br />

sakuTari sisusteebi <strong>da</strong> moaxdinos Tavisi saswavlo qmedebebis<br />

koreqcia.<br />

TviTSefasebis stan<strong>da</strong>rtizaciis mizniT, Eevropis sabWom<br />

SeimuSava evropuli enobrivi portfolio (ELP), romlis meSveobiTac<br />

mTeli evropis masStabiT nebismieri asakisa <strong>da</strong> warmoSobis <strong>enis</strong><br />

SemswavlelT SeuZliaT aRnusxon sakuTari enobrivi SesaZleblobani.<br />

68


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

portfolio personaluri dokumentia, romelsac flobs <strong>da</strong> re-<br />

gularulad ganaaxlebs Semswavleli. igi sami ganyofilebisagan Sed-<br />

geba:<br />

sapasporto ganyofileba, romelic aRnusxavs enobriv kvalifi-<br />

kacias <strong>da</strong> SesaZleblobebs (formaluri <strong>da</strong> araformaluri)<br />

saerTaSoriso doneze aRiarebuli saxiT;<br />

enobrivi <strong>da</strong> kulturuli biografiis ganyofileba, romelSic<br />

Semswavlelebs SeuZliaT aRweron <strong>enis</strong> codna <strong>da</strong> swavlisas mi-<br />

Rebuli STabeWdilebebi rac SeiZleba met enasTan mimarTebiT;<br />

dosie _ Semswavlelis mier gaweuli Sromis magaliTebis gan-<br />

saTavseblad, miznad isaxavs ra a<strong>da</strong>mianTa motivirebas enebis<br />

Sesaswavlad, rogorc formaluri ganaTlebis farglebSi, ise<br />

mis gareT, portfolio xels Seuwyobs evropaSi mobiluroba-<br />

sac, radgan is naTlad aRnusxavs a<strong>da</strong>mianis enobriv SesaZleb-<br />

lobebs, rac am ukanasknels mniSvnelovnad gamoadgeba samuSao<br />

ganacxadis Sevsebisas, romelime saganmanaTleblo <strong>da</strong>wesebule-<br />

baSi Sesvlisas <strong>da</strong> a.S.<br />

ELPportfolios nimuSebis akreditaciis wesebi SeTanxm<strong>da</strong> <strong>da</strong> akredi-<br />

taciaze pasuxismgeblobis asaRebad kulturuli TanamSromlobis<br />

sabWos ganaTlebis komitetis xelmZRvanelobiT Seiqmna evropis vali-<br />

<strong>da</strong>ciis komiteti. portfolio amoqmed<strong>da</strong> 2001 _ `evropis enaTa~ wels.<br />

dResdReobiT aqtiurad ganixileba sakiTxi sxva<strong>da</strong>sxva qveyanaSi<br />

`evropuli enobrivi portfolios~ farTo <strong>da</strong>nergvis Sesaxeb. enobrivi<br />

portfolio saSualebas miscems Semswavlels, <strong>da</strong>afiqsiros Tavisi<br />

gza mravalenovnebis misaRwevad <strong>da</strong> warmoaCinos Tavisi miRwevebi<br />

sxva<strong>da</strong>sxva enaSi. enobrivi portfolio mowodebulia imisTvis, rom<br />

Semswavlelma regularulad ganaxorcielos Sesaswavli <strong>enis</strong> flobis<br />

donis TviT<strong>Sefaseba</strong>. imisaTvis, rom enobriv portfolioSi<br />

warmodgenili cnobebi sarwmunod iqnes miRebuli, is un<strong>da</strong> iyos<br />

Sevsebuli <strong>da</strong>fiqrebulad, yovelgvari orazrovnebis gamoricxviT.<br />

69


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

enobrivi portfolio aris Semswavlelis _ moswavlis an<br />

studentis sakuTreba. is Tan sdevs Semswavlels swavlis mTeli<br />

procesis ganmavlobaSi, Tun<strong>da</strong>c manamde, sanam isini Seicvlian<br />

akademiur Tu saswavlo kurss.<br />

evropuli enobrivi portfolio momxmareblebs aZlevs Semdeg<br />

saSualebebs:<br />

Caiweros maTi yvela enobrivi unari <strong>da</strong> gamocdileba sxva<strong>da</strong>sxva<br />

<strong>enis</strong> gamoyenebaSi, sxva qveynebSi an <strong>da</strong>narCen regionebSi <strong>da</strong> im<br />

enaze metyvelebTan kontaqtebi, romlebic gansxvavdeba maTi<br />

mSobliuri <strong>enis</strong>agan (enebisagan) ise, rom SesaZlebeli iyos maTi<br />

wardgena mesame mxarisTvis;<br />

ganviTardes maTi <strong>enis</strong> swavlis avtonomiuroba, anu imaze fiqri,<br />

Tu rogor saqmianoben <strong>da</strong> swavliT rogor axdenen<br />

TviT<strong>Sefaseba</strong>s;<br />

mizanmimarTuli svla namdvili mravalenovnebisken.<br />

rogorc zemoT ukve iTqva, `enaTa flobis zogadevropuli<br />

kompetenciebi~ yofs doneebis skalas sxva<strong>da</strong>sxva enobrivi aqtivobis<br />

mixedviT: mosmena - kiTxva - wera - metyvelebiTi interaqtivi – zepiri<br />

warmoTqma. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, Cven viRebT TviTSefasebis bades,<br />

romelic qvemoTaa mocemuli. am badis TiToeul blokSi `enaTa<br />

flobis zogadevropuli kompetenciebi~ warmoadgens gansazRvrebas,<br />

romelic gansxvavdeba sxva blokebis Sinaarsisgan vertikaluri<br />

RerZis gaswvriv gamoyenebuli <strong>enis</strong> aqtivobis tipis mixedviT <strong>da</strong><br />

horizontaluri RerZis gaswvriv _ SeZenili kompetenciis doniT. amis<br />

gamo, moswavlis kompetenciis done SesaZlebelia <strong>da</strong>dgindes cal-<br />

calke TiToeul aqtivobaSi misi unaris mixedviT. magaliTad, erTi <strong>da</strong><br />

igive pirovneba sakmaod obieqturad <strong>da</strong> bunebrivad SeiZleba Sefasdes<br />

A2 doneze wakiTxulis gagebaSi (recefciuli unari) <strong>da</strong> A1 doneze _<br />

weriT gamoxatvaSi (producirebis unari, romelic droSi, rogorc<br />

wesi, misdevs recefciul unarebs) qarTul (meore) enaSi...<br />

70


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

swavlis sxva<strong>da</strong>sxva tipebis, piradi saqmianobebis Tu<br />

samsaxurebis moTxovnilebebis <strong>da</strong>sakmayofileblad moswavleebma an<br />

studentebma SesaZlebelia ga<strong>da</strong>wyviton, koncentracia moaxdinon erT<br />

enobriv aqtivobaze, vidre meoreze <strong>da</strong>, amgvarad, gamoavlinon sakmao<br />

disbalansi gagebis (recefciis) Tu producirebis miRweul doneebs<br />

Soris, iqneba es zepiri Tu weriTi. sxva<strong>da</strong>sxva enobriv aqtivobaSi<br />

kompetenciis doneebs Soris disbalansi bunebrivad un<strong>da</strong> miviRoT. es<br />

asimetria ar aris <strong>da</strong>brkoleba, aramed SesaZlebelia swavlis biZgad<br />

iqces. swavlebis Tanamimdevrobebi metad mravalricxovania, kerZod,<br />

lingvistur kvalificiurobaSi gansxvavebebi imas Soris, Tu ra aris<br />

aucilebeli gagebisTvis <strong>da</strong> ra aris aucilebeli producirebisaTvis.<br />

TviTSefasebis badis wyalobiT xuT sxva<strong>da</strong>sxva sakomunikacio<br />

aqtivobaSi amJamad <strong>enis</strong> Semswavlelebs aqvT arsebuli realobis<br />

zustad Caweris saSualeba:<br />

e n i s g a g e b a<br />

audireba<br />

A1 A2 B1<br />

me SemiZlia im<br />

nacnobi sityvebisa<br />

<strong>da</strong> martivi<br />

frazebis gageba,<br />

rac me, Cems<br />

ojaxs <strong>da</strong> Cems<br />

axlo garemocvas<br />

exeba, roca a<strong>da</strong>mianebilaparakoben<br />

nela <strong>da</strong><br />

mkafiod.<br />

me SemiZlia calkeuli<br />

frazebisa<br />

<strong>da</strong> xSirad xmarebuli<br />

sityvebis<br />

gageba im gamonaTqvamebSi,romlebic<br />

CemTvis<br />

saintereso Temebs<br />

exeba (mag. ZiriTadi<br />

informacia<br />

sakuTari Tavis,<br />

ojaxis, sacxovrebeli<br />

adgilis,<br />

samuSaos Sesaxeb).<br />

me SemiZlia imis<br />

gageba, Tu razea<br />

saubari mokle<br />

martiv, mkafiod<br />

naTqvam Setyobinebebsa<br />

<strong>da</strong> gancxadebebSi.<br />

71<br />

me SemiZlia gavigo<br />

naTeli, stan<strong>da</strong>rtulimetyvelebis<br />

mTavari<br />

azri, romelic<br />

regularulad<br />

mesmis samsaxurSi,<br />

skolaSi, <strong>da</strong>svenebis<br />

periodSi <strong>da</strong><br />

a. S. aseve SemiZlia<br />

radio <strong>da</strong> tele<br />

programebSi<br />

Cems pirad <strong>da</strong><br />

profesiul interesebTan<br />

<strong>da</strong>kav-<br />

Sirebuli Tu<br />

mimdinare sakiTxebis<br />

mTavari azris<br />

gageba, rodesac<br />

ga<strong>da</strong>cema mimdinareobsSe<strong>da</strong>rebiT<br />

nela <strong>da</strong>


m e t y v e l e b a<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

wakiTxva me SemiZlia gancxadebebSi,plakatebsa<br />

an katalogebSi<br />

nacnobi<br />

saxelebis, sityvebisa<br />

<strong>da</strong> Zalian<br />

martivi wina<strong>da</strong>debebis<br />

gageba.<br />

dialogi me SemiZlia martivi<br />

dialogi<br />

pirovnebasTan,<br />

Tu is Cemi TxovniT<br />

gai-meorebs<br />

Tavis naTqvams,<br />

an Camo-ayalibebs<br />

mas ufro neli<br />

tempiT <strong>da</strong> <strong>da</strong>mexmareba<br />

Cemi saTqmelisformulirebaSi.<br />

me SemiZlia<br />

martivi<br />

SekiTxvis <strong>da</strong>sma<br />

<strong>da</strong> pasuxis gacema<br />

CemTvis nacnobi<br />

an saintereso<br />

Temebis<br />

farglebSi<br />

monologi me SemiZlia martiviwina<strong>da</strong>debebisa<br />

<strong>da</strong> frazebis<br />

gamoyenebiT<br />

movyve CemTvis<br />

nacnobi a<strong>da</strong>mianebis<br />

an Cemi<br />

sacxovrebeli<br />

me SemiZlia Zalian<br />

mokle teqstebis<br />

gageba. me SemiZliayoveldRiuriurTierTobisas<br />

martivi, konkretuli,<br />

advilad<br />

misaxvedri informaciis<br />

povna: reklamaSi,<br />

meniuSi,<br />

ganrigebSi. me SemiZlia<br />

kerZo xasiaTis<br />

werilebis<br />

gageba<br />

me SemiZlia urTierToba<br />

martiv,<br />

tipobriv situaciebSi,<br />

sa<strong>da</strong>c momeTxoveba<br />

CemTvis<br />

nacnobi Temebisa<br />

<strong>da</strong> saqmianobis<br />

farglebSi informaciis<br />

uSualo<br />

gacvla. me SemiZlia<br />

Caveba Zalian<br />

mokle saubarSi<br />

socialur Temebze<br />

<strong>da</strong> maSinac ki<br />

yvelafers ver<br />

gavigeb ise, rom<br />

<strong>da</strong>moukideblad<br />

warvmarTo dialogi.<br />

me SemiZlia<br />

ubralo frazebi-<br />

Ta <strong>da</strong> wina<strong>da</strong>debebiT<br />

movyve Cemi<br />

ojaxisa <strong>da</strong> sxva<br />

xalxis, cxovrebis<br />

pirobebisa <strong>da</strong><br />

swavlis, amJamin-<br />

72<br />

mkafiod.<br />

me SemiZlia yoveldRiuri<br />

<strong>da</strong><br />

profesiuli ur-<br />

TierTobebis enobriv<br />

masalaze<br />

agebuli teqstis<br />

gageba. me SemiZlia<br />

kerZo xasia-<br />

Tis werilebSi<br />

aRwerili movlenebis,<br />

grZnobebisa<br />

<strong>da</strong> survilebis<br />

gageba<br />

me SemiZlia im<br />

mravalgvar situaciaSi<br />

urTier-<br />

Toba, romelic<br />

warmoiSoba Sesaswavli<br />

<strong>enis</strong> qveyanaSi<br />

yofnisas.<br />

me SemiZlia moumzadeblad<br />

miviRo<br />

monawileoba dialogebSi<br />

CemTvis<br />

nacnob / saintereso<br />

Temebze (mag.<br />

`ojaxi~, `hobi~,<br />

`samsaxuri~, `mogzauroba~,`mimdinare<br />

movlenebi~).<br />

me SemiZlia martivisaSualebebiT<br />

erTmaneTs<br />

<strong>da</strong>ukavSiro frazebi,<br />

rom aRvwero<br />

piradi StabeWdilebebi<br />

<strong>da</strong><br />

movlenebi, movyve


w e r a<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

adgilis Sesaxeb. deli <strong>da</strong> Zveli<br />

samsaxuris Sesaxeb.<br />

wera me SemiZlia misaloci<br />

baraTebis<br />

wera, formularebis<br />

Sevseba,<br />

sastumros saregistraciofurcelSi<br />

gvaris,<br />

erovnebis, misamarTis<br />

Setana.<br />

me SemiZlia mokle<br />

SetyobinebaTa <strong>da</strong><br />

baraTebis wera. me<br />

SemiZlia martivi<br />

piradi xasiaTis<br />

werilis <strong>da</strong>wera<br />

(mag. vinmes mimarT<br />

madlierebis<br />

grZnobis gamoxatva).<br />

73<br />

Cemi ocnebebis,<br />

imedebisa <strong>da</strong> survilebis<br />

Sesaxeb.<br />

me SemiZlia<br />

mokled avxsna <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>vasabuTo Cemi<br />

Sexedulebebi <strong>da</strong><br />

gegmebi. me SemiZlia<br />

ambis moyola<br />

<strong>da</strong> wignis an<br />

filmis Sinaarsis<br />

gadmocema <strong>da</strong> mis<br />

mimarT Cemi <strong>da</strong>mokidebulebisgamoxatva.<br />

me SemiZlia CemTvis<br />

nacnob an<br />

saintereso Temebze<br />

martivi<br />

gabmuli teqstis<br />

<strong>da</strong>wera. me SemiZlia<br />

kerZo xasia-<br />

Tis werilis <strong>da</strong>wera,<br />

romelSic<br />

Cems gancdebsa <strong>da</strong><br />

StabeWdilebebzea<br />

saubari.<br />

qarTuli <strong>enis</strong>aTvis enobrivi portfolio 2011 wels Seiqmna.<br />

wesisamebr, igi 3 nawilisgan Sedgeba <strong>da</strong> efuZneba zogadevropul<br />

stan<strong>da</strong>rtebs. gTvazobT amonarids am portfolio<strong>da</strong>n (srulad ix.<br />

evropuli enobrivi portfolio, Tbilisi, `saimedo~, 2011):


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

T v i T S e f a s e b a<br />

(aramSobliuri enebis Cemeuli <strong>Sefaseba</strong>)<br />

74<br />

<strong>da</strong>narTi 1<br />

`Cemi unarebi~<br />

qvemoT moTavsebuli TiToeuli cxrili gankuTvnilia Seni<br />

unarebis gamosavlenad im aramSobliur enebSi, romlebsac<br />

swavlob. maT <strong>Sefaseba</strong>Si <strong>da</strong>gexmareba TviTSefasebis tabula.<br />

ena ----------------------------------------------<br />

TariRi ---------------------------------------<br />

roca vismen<br />

roca vsaubrob<br />

roca vkiTxulob<br />

me SemiZlia <strong>da</strong>vwero<br />

<strong>enis</strong> gasaRebi<br />

A 1<br />

Cemi unarebi<br />

<strong>enis</strong> safuZveli<br />

A 2<br />

zRvruli done<br />

B 1


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

Mmosmena<br />

<strong>enis</strong> gasaRebi<br />

A 1<br />

75<br />

<strong>da</strong>narTi 2<br />

`Cemi enobrivi biografia~<br />

me SemiZlia calkeuli sityvebisa <strong>da</strong> wina<strong>da</strong>debebis gageba moTxrobebsa<br />

<strong>da</strong> zRaprebSi.<br />

me SemiZlia martivi sabavSvo leqsebisa <strong>da</strong> simRerebis gageba.<br />

me SemiZlia gavigo pirovnebis saxeli, gvari <strong>da</strong> misamarTi.<br />

me SemiZlia martivi Txovnis gageba.<br />

me SemiZlia warmoTqmuli saxelebis, gvarebis, ricxvebis, saaTis<br />

gageba.<br />

me SemiZlia martivi Txovnis, SekiTxvis gageba, Tu melaparakebian<br />

nela.<br />

me SemiZlia martivi brZanebis gageba <strong>da</strong> misi Sesruleba.<br />

me SemiZlia gavigo, roca mekiTxebian Cems vinaobas <strong>da</strong> misamarTs.<br />

me aseve SemiZlia -------------------------------------------------------------------------------<br />

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />

--------------------------------------------------------------------------------------------------------


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

76<br />

<strong>da</strong>narTi 3<br />

`Cemi dosie~<br />

Caawyve saqaRaldeSi yovelive is, ris Senaxva <strong>da</strong> sxvebisTvis<br />

Cveneba gin<strong>da</strong>. es SeiZleba iyos:<br />

_ SenTvis saintereso suraTebi, romlebsac warwerebi aqvs<br />

SenTvis meore an ucxo enaze.<br />

_ weriTi <strong>da</strong>valebebi.<br />

_ Sesworebuli <strong>da</strong> Sefasebuli sakontrolo samuSaoebi.<br />

_ sakuTari metyvelebis magnitofiri an CD.<br />

_ <strong>da</strong> ase Semdeg...<br />

Sen SegiZlia mudmivad Seavso es saqaRalde axali masaliT.


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

maswavleblis gverdi<br />

77<br />

<strong>da</strong>narTi 4<br />

moswavle ----------------------------------------------------------------------------------------<br />

Sesaswavli ena /enebi ------------------------------------------------------------------------<br />

sagnebi, romlebic iswavleba aramSobliur enaze -------------------------<br />

---------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />

<strong>enis</strong> flobis donis <strong>Sefaseba</strong>: moswavlis warmatebebis mokle<br />

<strong>da</strong>xasiaTeba<br />

--------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />

---------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />

-------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />

-------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />

maswavleblis xelmowera ------------------------------------------------------------------<br />

moswavle ----------------------------------------------------------------------------------------<br />

Sesaswavli ena /enebi ------------------------------------------------------------------------<br />

sagnebi, romlebic iswavleba aramSobliur enaze -------------------------<br />

---------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />

<strong>enis</strong> flobis donis <strong>Sefaseba</strong>: moswavlis warmatebebis mokle<br />

<strong>da</strong>xasiaTeba<br />

--------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />

---------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />

-------------------------------------------------------------------------------------------------------


Tavi 3<br />

testirebis mniSvneloba<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

meore <strong>enis</strong> swavlebis procesSi<br />

Sesavali<br />

<strong>testireba</strong> Sefasebis erT-erTi umniSvnelovanesi formaa. ganaTle-<br />

bis sxva<strong>da</strong>sxva safexurze <strong>testireba</strong> gamoiyeneba, rogorc codnisa <strong>da</strong><br />

unarebis Sefasebis erT-erTi obieqturi <strong>da</strong> Se<strong>da</strong>rebiT swrafad<br />

ganxorcielebadi meTodi.<br />

testirebis instruments testi warmoadgens.<br />

ra aris testi?<br />

testi (test) inglisuri sityvaa <strong>da</strong> niSnavs gasinjvas, gamoc<strong>da</strong>s,<br />

Semowmebas. testi specialuri kvlevis meTodia, romelic uzrunvel-<br />

yofs a<strong>da</strong>mianTa codnis, SesaZleblobebisa <strong>da</strong> unar-Cvevebis obieqtur,<br />

swraf <strong>da</strong> sando <strong>Sefaseba</strong>s. testi _ es aris sazomi instrumenti, ro-<br />

melic mecnierul meTodologias efuZneba. testis Seqmnisa <strong>da</strong> anali-<br />

zis Teorias Seiswavlis mecnierebis specialuri <strong>da</strong>rgi, romelsac<br />

fsiqometrika ewodeba.<br />

testis, rogorc sazomi instrumentis umniSvnelovanesi cnebebia<br />

validoba, sandooba, aratendenciuroba _ maT xSirad testis ganzo-<br />

milebebsac uwodeben.<br />

Cveulebriv, testi Sedgeba amocanebisa <strong>da</strong> kiTxvebisgan, romleb-<br />

sac testur <strong>da</strong>valebebs an testur kiTxvebs uwodeben. magram testi<br />

ar aris testuri <strong>da</strong>valebebis (kiTxvebis) ubralo nakrebi, igi mec-<br />

nieruli meTodologiis safuZvelze garkveuli wesebiT Sedgenili<br />

instrumentia, sa<strong>da</strong>c TiToeul testur <strong>da</strong>valebas an <strong>da</strong>valebaTa<br />

jgufs Tavisi gansazRvruli funqcia aqvs. amavdroulad, testSi ga-<br />

moyenebuli yoveli testuri <strong>da</strong>valeba garkveul kriteriumebs un<strong>da</strong><br />

78


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

akmayofilebdes. amitom testis Sedgena sakmaod rTuli <strong>da</strong> Sromate-<br />

vadi procesia. am process testuri <strong>da</strong>valebebis Sedgenas uwodeben.<br />

mecnierebaSi cnobilia testis Sedg<strong>enis</strong> sxva<strong>da</strong>sxva teqnika, Tumca yo-<br />

veli maTgani aucileblad moicavs ramdenime mniSvnelovan etaps. ese-<br />

nia: testis miznis <strong>da</strong> amocanis gansazRvra, Sesafasebeli codnis <strong>da</strong><br />

unarebis gansazRvra, testis specifikaciis Sedgena, testSi testuri<br />

<strong>da</strong>valebebis tipebis balansis <strong>da</strong>dgena, testuri <strong>da</strong>valebebis Sedgena,<br />

testuri <strong>da</strong>valebebis empiriuli gamoc<strong>da</strong> <strong>da</strong> testis konstruireba.<br />

TiToeuli es etapi, Tavis mxriv, moicavs araerT safexurs <strong>da</strong> swored<br />

amitom, Cveulebriv, testis Seqmnaze specialistTa sakmaod didi jgu-<br />

fi muSaobs, romelic Sedgeba fsiqometrikosebis, sagnobrivi <strong>da</strong> tes-<br />

turi <strong>da</strong>valebebis specialistebis, ganviTarebis, kognituri fsiqo-<br />

logiisa <strong>da</strong> sxv. specialistebisgan.<br />

testis Sedg<strong>enis</strong>as pirvel rigSi Zalian mkafiod un<strong>da</strong> iyos gan-<br />

sazRvruli testis saboloo mizani. zustad un<strong>da</strong> ganisazRvros, Tu<br />

ris garkveva gvsurs moswavlis codnisa <strong>da</strong> unarebis Sesaxeb. mniSvne-<br />

lovania gvaxsovdes, rom, testirebis mizans ar warmoadgens moswav-<br />

lis `gamoWera~, aramed imis aRnusxva, Tu ra codna <strong>da</strong> unarebi aqvs<br />

moswavles an ra aiTvisa man swavlis procesSi (testuri <strong>da</strong>valebebis<br />

Seqmnis xelovneba, 2009 gv. 4).<br />

sazogadod, testirebis miznebi SeiZleba iyos: aTvisebuli<br />

codnis <strong>Sefaseba</strong>; qveyanaSi, regionSi, raionSi an romelime konkretul<br />

skolaSi arsebuli codnis donis <strong>da</strong>dgena garkveul sagansa Tu gark-<br />

veul klasSi; swavlasTan <strong>da</strong>kavSirebuli sirTuleebis diagnostireba,<br />

<strong>enis</strong> flobis sertifikatis miniWeba <strong>da</strong> a.S. rogoric ar un<strong>da</strong> iyos<br />

testirebis mizani, igi yovelTvis moicavs arsebuli saganmanaTle-<br />

blo sistemis sxva<strong>da</strong>sxva komponentsa <strong>da</strong> aspeqtebs <strong>da</strong> maTs mimarTebas<br />

moswavleTa testirebis SedegebTan. testirebis miznebi<strong>da</strong>n gamomdina-<br />

re un<strong>da</strong> ganisazRvros, Tu ra codnisa <strong>da</strong> unarebis <strong>Sefaseba</strong> gvin<strong>da</strong><br />

(am sakiTxebze qvemoT specialurad SevCerdebiT) <strong>da</strong> mxolod amis<br />

Semdeg xdeba testuri <strong>da</strong>valebebis (kiTxvebis) Seqmnaze muSaoba.<br />

79


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

testi Sedgeba testuri <strong>da</strong>valebebisgan, romlebic swavlis<br />

procesis sxva<strong>da</strong>sxva komponents, unarebsa <strong>da</strong> codnas zomavs. testuri<br />

<strong>da</strong>valeba ar aris ubralod SekiTxva, iseTi, rogoric maswavlebelma<br />

SeiZleba <strong>da</strong>svas klasSi gakveTilis msvlelobisas an moswavlis gamo-<br />

kiTxvisas. Tumca testis rveulSi (an bukletSi), romelsac moswavle<br />

avsebs, testuri <strong>da</strong>valeba kiTxvis saxiT SeiZleba iyos warmodgenili,<br />

magram is un<strong>da</strong> iyos Zalian mkafiod <strong>da</strong> araorazrovnad Camoyalibe-<br />

buli <strong>da</strong>, amavdroulad, winaswar un<strong>da</strong> arsebobdes am kiTxvis SesaZlo<br />

pasuxebis Sefasebis zusti, sando <strong>da</strong> obieqturi kriteriumebi. Tu<br />

testuri <strong>da</strong>valebis SesaZlo pasuxebi <strong>da</strong> maTi Sefasebis kriteriumebi<br />

ar aris mkafiod gansazRvruli, maSin igi testur <strong>da</strong>valebad ver<br />

CaiTvleba, radgan araerTgvarovani interpretaciis SesaZleblobas<br />

iZleva sxva<strong>da</strong>sxva dros <strong>da</strong> sxva<strong>da</strong>sxva Semfaseblis mxri<strong>da</strong>n.<br />

SesaZlebelia, testuri <strong>da</strong>valeba arc iyos kiTxvis saxiT war-<br />

modgenili <strong>da</strong> moswavles moeTxovebodes konkretuli amocanis an <strong>da</strong>-<br />

valebis Sesruleba, romelic testis an testuri <strong>da</strong>valebis instruq-<br />

ciaSia mocemuli. un<strong>da</strong> aRiniSnos isic, rom TiToeuli testuri <strong>da</strong>-<br />

valeba specifikur mizans emsaxureba <strong>da</strong>, Sesabamisad, <strong>da</strong>moukideblad<br />

funqcionirebs. kargi testis aucilebeli pirobaa yoveli <strong>da</strong>valebis<br />

uSecdomod <strong>da</strong> gamarTulad Camoyalibeba. Tumca es imas ar niSnavs,<br />

rom Tu erTi testuri <strong>da</strong>valeba xarveziania, mTlianad testis Sedege-<br />

bi eWvqveS un<strong>da</strong> <strong>da</strong>dges, radgan saboloo qulasTan mimarTebiT, TiTo-<br />

euli testuri <strong>da</strong>valeba <strong>da</strong>moukidebelia.<br />

maswavleblebi xSirad svamen xolme kiTxvas: romeli testia<br />

ukeTesi <strong>da</strong> aris Tu ara romelime konkretuli testi saukeTeso. pa-<br />

suxi martivia: idealuri testi, romelic yvela miznisTvis iqneba va-<br />

liduri <strong>da</strong> sando (<strong>da</strong>, Sesabamisad, mogvcems obieqtur <strong>da</strong> zust Sede-<br />

gebs) ar arsebobs, radgan erTi testi SeiZleba iyos sruliad adekva-<br />

turi erTi garkveuli miznisTvis <strong>da</strong> sruliad aravaliduri sxva<br />

SemTxvevaSi. swored amitom, rogorc zemoT iTqva, sanam testis kons-<br />

truireba <strong>da</strong>iwyeba, naTlad un<strong>da</strong> iyos gansazRvruli, Tu ra mizne-<br />

80


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

bisTvis iqmneba testi. SeiZleba CamovTvaloT sruliad sxva<strong>da</strong>sxva mi-<br />

zani, romelsac SeiZleba emsaxurebodes <strong>enis</strong> testi. mag.:<br />

gazomo <strong>da</strong> Seafaso enobrivi <strong>da</strong>xelovneba im kursebTan mimar-<br />

TebiT, romlis aRebac (SemdgomSi swavlac) mouwevs moswavles.<br />

Seafaso, rogoria moswavleTa warmateba kursis <strong>da</strong>ZlevaSi;<br />

gansazRvro moswavleTa susti <strong>da</strong> Zlieri mxareebi;<br />

gansazRvro <strong>enis</strong> flobis is safexuri an programis is etapi,<br />

romelic yvelaze metad ergeba moswavlis SesaZleblobebs <strong>da</strong><br />

sxv (hagersi, 1992, gv. 7).<br />

mniSvnelovania gvaxsovdes, rom yoveli situacia, romelSic xdeba<br />

<strong>testireba</strong>, misi miznebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> amocanebi<strong>da</strong>n gamomdinare, garkveulwi-<br />

lad unikaluria. amitom yoveli axali situaciisTvis saWiroa Sesaty-<br />

visi <strong>da</strong> am situaciaze morgebuli sazomi instrumentis - testis Sed-<br />

gena.<br />

81


1. testebis kategoriebi<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

Cven xSirad gvsmenia moswavleebisgan, rom maT Cautar<strong>da</strong>T testi<br />

<strong>da</strong> umaRlesi qula miiRes an piriqiT, Zalian <strong>da</strong>bali qula miiRes.<br />

SegviZlia Tu ara am informaciaze <strong>da</strong>yrdnobiT vimsjeloT am mos-<br />

wavleebis <strong>enis</strong> flobis doneze? cxadia ara, radgan Cven mxolod is<br />

viciT, rom garkveul klasSi moswavleTa erTi nawili ukeT flobs<br />

enas (an, ufro sworad, ukeT flobs im masalas, romelic testSi iyo<br />

gamoyenebuli), vidre - meore nawili. magram Cven ar viciT, Tu ra icis<br />

an ra unarebi aqvs testSi saukeTeso, saSualo an <strong>da</strong>bali qulis<br />

mflobels. amgvarad, am informaciaze <strong>da</strong>yrdnobiT Cven mxolod imaze<br />

SegviZlia vimsjeloT, Tu romeli moswavle romels sjobs am klasSi<br />

<strong>enis</strong> flobis TvalsazrisiT, magram verafers vityviT maTi <strong>enis</strong> flo-<br />

bis doneze.<br />

testirebis Sedegad TiToeuli moswavle garkveul qulas iRebs.<br />

es qulebi TavisTavad aranairi informaciis matarebeli ar aris. isi-<br />

ni azrs iZenen mxolod maSin, roca xdeba maTi analizi. kerZod ki _<br />

maTi interpretacia (<strong>Sefaseba</strong>) sxva moswavleebis mier miRebul qu-<br />

lebTan mimarTebiT, an codnis an unarebis raime <strong>da</strong>dgenil stan<strong>da</strong>rt-<br />

Tan mimarTebiT. testis Sedegebis interpretaciis pirveli midgomis<br />

mixedviT, moswavlis mier testSi miRebuli qulis Se<strong>da</strong>reba xdeba im<br />

moswavleTa qulebTan, visac igive testi Cautar<strong>da</strong>, xolo meore mid-<br />

gomis mixedviT _ <strong>enis</strong> flobis garkveul stan<strong>da</strong>rtTan an <strong>da</strong>xelovne-<br />

bis <strong>da</strong>dgenil fiqsirebul donesTan. pirvel midgomas normaze orien-<br />

tirebul Se<strong>da</strong>rebas uwodeben, radgan testis qulebis interpretacia<br />

xdeba garkveuli jgufis monacemebTan mimarTebiT <strong>da</strong> moswavlis qula<br />

mniSvnelobas iZens imis<strong>da</strong> mixedviT, Tu rogoria igi sxva moswavle-<br />

ebTan Se<strong>da</strong>rebiT. meore midgomas kriteriumze orientirebuli Se<strong>da</strong>-<br />

reba hqvia, radgan moswavlis testuri qula ganixileba <strong>enis</strong> flobis<br />

82


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

donis stan<strong>da</strong>rtTan mimarTebiT <strong>da</strong> dgindeba, ramdenad aRwevs igi am<br />

stan<strong>da</strong>rts (vulfolki, 2007, gv. 521).<br />

rogorc zemoT iTqva (ix. zemoT, gv. 8), arsebobs normasa <strong>da</strong><br />

kriteriumebze orientirebuli <strong>Sefaseba</strong>; Sesabamisad, testirebis dro-<br />

sac, Sefasebis testis qulebis interpretaciis ori ZiriTadi midgoma<br />

ganixileba _ normaze orientirebuli <strong>da</strong> kriteriumze orientirebuli.<br />

normasTan Se<strong>da</strong>rebaze <strong>da</strong>fuZnebuli testebi: normaze orienti-<br />

rebul <strong>testireba</strong>Si konkretuli individis maCveneblis mniSvneloba<br />

ganisazRvreba normasTan - konkretuli jgufisTvis testis Sesrule-<br />

bis tipur donesTan, mimarTebiT. am dros xdeba <strong>testireba</strong>Si monawile<br />

moswavlis swori pasuxebis raodenobis (misi qulis) Se<strong>da</strong>reba testi-<br />

rebaSi monawile jgufis saSualo qulasTan, dgindeba misi qula<br />

jgufis saSualo qulaze maRalia, <strong>da</strong>bali, Tu Tanabaria <strong>da</strong> am gziT<br />

ganisazRvreba moswavlis miRwevis done.<br />

arsebobs normaluri jgufebis (Sesa<strong>da</strong>rebeli jgufebi) sami Zi-<br />

riTadi tipi: klasi an skola, raioni <strong>da</strong> zoga<strong>da</strong>d nacionaluri mo-<br />

deli (vulfolki 2007, gv. 523). roca <strong>testireba</strong> klasSi mimdinareobs<br />

<strong>da</strong> masSi yvela moswavle monawileobs, maSin normatiuli jgufi kla-<br />

sia. magram roca <strong>testireba</strong> raionis an mTeli qveynis masStabiT mimdi-<br />

nareobs, am SemTxvevaSi yvela moswavle ki ar monawileobs gamokvle-<br />

vaSi, aramed maTi garkveuli nawili. moswavleTa SerCevis gakeTeba<br />

xorcieldeba specialuri mecnieruli meTodologiis safuZvelze,<br />

romelzec aq ar SevCerdebiT, Tumca aRvniSnavT: mniSvnelovania, rom,<br />

gar<strong>da</strong> moswavleTa sakmarisi raodenobisa, SerCeva moicavdes yvela im<br />

socialuri f<strong>enis</strong>a Tu eTnikurobis a<strong>da</strong>mians, romelic am raionsa Tu<br />

qveyanaSi cxovrobs. aseve mniSvnelovania, rom normatiuli jgufi ar<br />

iyos <strong>da</strong>kompleqtebuli mxolod e.w. “Zlieri” an “susti” moswavleebiT<br />

(slavini, 2006, gv. 506).<br />

normaze orientirebul testebi gansakuTrebiT gamosadegia iseT<br />

SemTxvevebSi, roca xdeba saukeTeso moswavleTa seleqcia garkveul<br />

83


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

programaSi CasarTvelad (mag., klasSi saukeTesoTa gamovlena <strong>da</strong>jil-<br />

doebis mizniT, an garkveul saswavlebelSi Casaricxad) an swavlebis<br />

sxva<strong>da</strong>sxva meTodis Sedegad, moswavleTa miRwevis Sesafaseblad.<br />

Tumca, roca normaze orientirebul <strong>testireba</strong>s viyenebT, un<strong>da</strong> gvax-<br />

sovdes, rom moswavlis Sedegi interpretirebulia normatiul jguf-<br />

Tan mimarTebiT <strong>da</strong>, aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, misi qula (adgili Sefasebis<br />

skalaze) <strong>da</strong>mokidebulia imaze, Tu rogoria normatiuli jgufis sa-<br />

erTo done. sxvagvarad rom vTqvaT, moswavle SeiZleba iyos saukeTeso<br />

e. w. “sust” klasSi, magram igive moswavle SeiZleba Zalian “susti”<br />

aRmoCndes e. w. “Zlier” klasSi. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, cxadia, rom nor-<br />

maze orientirebuli testebiT Cven SegviZlia <strong>da</strong>vadginoT, ramdenad<br />

ufro meti (an maRali) kompetencia aqvs moswavles enaSi sxvebTan mi-<br />

marTebiT, magram Znelia imis <strong>da</strong>dgena, Tu ra icis man <strong>da</strong> ra SeuZlia.<br />

magaliTad, imis codna, rom mosm<strong>enis</strong> unarebis Semmowmebel testSi<br />

moswavle yvelaze warmatebulTa sam procentSia, ar niSnavs imas, rom<br />

mas ar uWirs es ukanaskneli, radgan klasSi yvela moswavles SeiZle-<br />

ba uWirdes mosmenilis gageba.<br />

am xarvezis <strong>da</strong>saZlevad, Cveulebriv, normaze orientirebuli<br />

testebis momzadeba moswavleTa mier gavlili saswavlo programis<br />

gaTvaliswinebiT xdeba (hagersi (1992, gv. 17). amitom mniSvnelovania,<br />

rom testis Sedg<strong>enis</strong>as gaviTvaliswinoT, rom saswavlo programaSi<br />

Setanili Temebis balansi emTxveodes maT balanss Seqmnil testSi.<br />

kriteriumTan Se<strong>da</strong>rebaze <strong>da</strong>fuZnebuli testebi: kriteriumze<br />

orientirebuli testebis mizania, moaxdinos moswavleTa klasifikacia<br />

imis mixedviT SeuZliaT Tu ara maT garkveul amocanaTa an amocanaTa<br />

simravlis <strong>da</strong>makmayofileblad ga<strong>da</strong>wyveta. sxva gansazRvrebiT, kri-<br />

teriumze orientirebuli testirebis dros moswavlis Sedegis Se<strong>da</strong>-<br />

reba xdeba profesionalebis mier <strong>da</strong>dgenil garkveul kriteriumTan<br />

an stan<strong>da</strong>rtebTan (hagersi, 1992, gv. 19). kriteriumze orientirebuli<br />

testirebis mizani ar aris moswavlis qulebis Se<strong>da</strong>reba klasis, sko-<br />

84


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

lis, raionis an Tun<strong>da</strong>c qveynis masStabiT. misi mizania imis garkveva,<br />

Tu ramdenad aRwevis misi codnisa <strong>da</strong> unarebis done garkveul <strong>da</strong>we-<br />

sebul zRvars. am zRvars xSirad minimalur stan<strong>da</strong>rtsac uwodeben.<br />

amgvarad, SesaZlebelia romelime moswavle iyos klasSi saukeTeso<br />

qarTulis, rogorc meore <strong>enis</strong> testis mixedviT, magram misi kompeten-<br />

ciac ar iyos sakmarisi imisTvis, rom man Tavi gaarTvas umaRles sas-<br />

wavlebelSi qarTul enaze swavlas. amitom kriteriumze orientire-<br />

buli testebis gamoyeneba marTebulia maSin, roca konkretuli mos-<br />

wavlis (<strong>enis</strong> Semswavlelis) garkveuli codnisa <strong>da</strong> unarebis gazomva<br />

gvin<strong>da</strong>, mag., kiTxvis unaris gazomva.<br />

kriteriumze orientirebuli testis minimaluri zRvari SesaZ-<br />

lebelia iyos testur <strong>da</strong>valebaTa 80%-is an metis sworad ga<strong>da</strong>wyveta.<br />

aseT SemTxvevaSi mniSvneloba ar aqvs, moswavlem testur <strong>da</strong>valebaTa<br />

60% gaakeTa sworad Tu 70%, radgan orive SemTxvevaSi man ver <strong>da</strong>a-<br />

grova gamsvleli qula, anu ver ga<strong>da</strong>laxa codnisa <strong>da</strong> unarebis is mi-<br />

nimaluri zRvari, romelic testSi mocemul testur <strong>da</strong>valebaTa mini-<br />

mum 80%-is sworad gakeTebiT iyo SemosazRvruli. kriteriumze<br />

orientirebuli testebis saukeTeso magaliTia <strong>enis</strong> flobis saserti-<br />

fikacio testebi, radgan <strong>enis</strong> flobis garkveuli donis sertifikats<br />

aZleven ara imaSi, rom <strong>enis</strong> Semswavleli <strong>testireba</strong>Si monawile<br />

jgufSi mag., saukeTesoTa 3%-Sia an Tun<strong>da</strong>c yvelaze kargi qula aqvs,<br />

aramed imaSi, rom misi enobrivi kompetenciis done akmayofilebs<br />

garkveul winaswar <strong>da</strong>dgenil stan<strong>da</strong>rts. amitom sruliad mosalod-<br />

nelia, rom sasertifikacio testSi erT romelime jgufSi veravin ver<br />

miiRos sertifikati, Tumca maTi <strong>enis</strong> flobis done erTmaneTisgan<br />

gansxvavebuli iyos.<br />

normaze <strong>da</strong> kriteriumze orientirebuli <strong>testireba</strong>s, iseve, ro-<br />

gorc normasa <strong>da</strong> kriteriumze orientirebul Se<strong>da</strong>rebas Soris gansx-<br />

vavebis arcodnam SeiZleba SecdomaSi Seiyvanos, rogorc maswavlebe-<br />

li, aseve moswavlec <strong>da</strong> mSobelic. SesaZlebelia. maswavlebeli eub-<br />

nebodes mSobels, rom misi Svili saukeTesoa klasSi <strong>da</strong> amitom igi<br />

85


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

<strong>da</strong>rwmunebuli iyos, rom bavSvma kargad icis qarTuli ena. magram ro-<br />

gorc zemoT <strong>da</strong>vrwmundiT, mxolod jgufSi saukeTesos adgili ar<br />

aris sakmarisi misi codnisa <strong>da</strong> unarebis Sesaxeb <strong>da</strong>skvnis gamosata-<br />

nad. am SemTxvevaSi mSoblisTvis ufro mniSvnelovania imis codna Tu<br />

ra icis <strong>da</strong> ra ara anu konkretulad ra unarebi an flobis ra done<br />

aqvs mis Svils enaSi (vulfolki, 2007, gv. 524).<br />

bunebrivad ismis kiTxva, romeli Se<strong>da</strong>rebaa ukeTesi, kriterium-<br />

ze orientirebuli Tu normaze? am kiTxvaze ar arsebobs erTmniSvne-<br />

lovani pasuxi, radgan orive tipis <strong>testireba</strong> mniSvnelovania, gaaCnia,<br />

ra aris testirebis mizani. saswavlo procesis saboloo miznebi<strong>da</strong>n<br />

gamomdinare, kriteriumze orientirebuli <strong>testireba</strong> Zalze mniSvne-<br />

lovania, magram isic cxadia, rom klasis, skolis, raionis an Tun<strong>da</strong>c<br />

qveynis masStabiT saswavlo procesis <strong>da</strong>, saerTod, ganaTlebis poli-<br />

tikis <strong>da</strong>sagegmad metad mniSvnelovania vicodeT, rogoria Cveni Sede-<br />

gebi sxvebTan mimarTebiT.<br />

obieqturi testi: testebis <strong>da</strong>xasiaTebisas termini "obieqturi"<br />

xSirad gamoiyeneba. Cveulebriv, am termins xmaroben imis aRsaniSnad,<br />

rom testis <strong>Sefaseba</strong> ar aris <strong>da</strong>mokidebuli Semfaseblis subieqturo-<br />

baze, mis ganwyobebze, gemovnebaze an Tun<strong>da</strong>c Sinagan stan<strong>da</strong>rtebze. am<br />

TvalsazrisiT obieqturi testis saukeTeso magaliTia arCeviTpa-<br />

suxiani testuri <strong>da</strong>valebebis Semcveli testebi, sa<strong>da</strong>c moswavlis<br />

mier testSi miRebuli qula sruliad ar aris <strong>da</strong>mokidebuli Semfase-<br />

blis kriteriumze an mis xedvaze. amas uzrunvelyofs testuri <strong>da</strong>va-<br />

lebebis winaswar gansazRvruli swori pasuxebi anu gasaRebebi (ege-<br />

ni, koCaki, 2006, gv. 528). am TvalsazrisiT, e.w. Ria testuri <strong>da</strong>valebebi,<br />

rogoricaa, mag., gavrcobilpasuxiani testuri <strong>da</strong>valeba an ese gaci-<br />

lebiT ufro subieqturia, Tumca, am SemTxvevaSic testis Semqmnelebi<br />

winaswar adgenen testuri <strong>da</strong>valebis Sefasebis kriteriumebs anu ru-<br />

brikas, romelsac un<strong>da</strong> <strong>da</strong>eyrdnos Semfasebeli testis gasworebisas.<br />

86


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

obieqturobis gasazrdelad, aseT testur <strong>da</strong>valebebs ramdenime Sem-<br />

fasebeli asworebs.<br />

Tumca termini obieqturi testi xSirad <strong>da</strong>kavSirebulia mis<br />

aratendenciurobasa <strong>da</strong> aradiskriminaciulobasTanac <strong>da</strong> es sakiTxebi<br />

qvemoT ufro detalurad iqneba ganxiluli (ena, <strong>testireba</strong>, <strong>Sefaseba</strong>...,<br />

2008, gv. 211; bekeri 2008).<br />

stan<strong>da</strong>rtizebuli testebi: termini `stan<strong>da</strong>rtizebuli~ ingli-<br />

suri sityvi<strong>da</strong>n "stan<strong>da</strong>rt" momdinareobs <strong>da</strong> stan<strong>da</strong>rtuls, tipurs niS-<br />

navs. testis SemTxvevaSi igi gamoiyeneba testis unificirebis, misi<br />

Catarebisa <strong>da</strong> Sefasebis erTgvarovani normativebis aRsaniSnad. ufro<br />

zustad, stan<strong>da</strong>rtizebuli testi - es aris testi, romelic Sedgeni-<br />

lia stan<strong>da</strong>rtuli procedurebis <strong>da</strong>cviT, misi Catareba xdeba erTsa<br />

<strong>da</strong> imave pirobebSi, instruqtaJi <strong>da</strong> monacemTa Segrovebis blankebi<br />

stan<strong>da</strong>rtulia <strong>da</strong> Sefasebis / Sedegebis interpretirebis sistema uni-<br />

ficirebulia (burlaCuki, 2008, gv. 426). stan<strong>da</strong>rtizebuli testebis<br />

kargi magaliTia testebi, romelTac saxelmwifo iyenebs umaRles sas-<br />

wavlebelSi misaReb saerTo erovnul gamocdebze an erovnuli Sefa-<br />

sebis dros moswavleTa akademiuri moswrebis donis <strong>da</strong>sadgenad.<br />

Tumca, termins "stan<strong>da</strong>rtizacia" sxva mniSvnelobiTac iyeneben.<br />

testSi miRebul qulaTa raodenobrivi maCveneblebi ga<strong>da</strong>iyvaneba<br />

skalaze, romelic gviCvenebs mocemuli qulis adgils sxva monawi-<br />

leebis mier miRebul qulaTa Soris. aseT maCveneblebs stan<strong>da</strong>rtul<br />

qulebs uwodeben. swored aseTi qulebis saSualebiT SegviZlia ganv-<br />

sazRvroT monawilis mier testSi miRebuli qulis namdvili mniSvne-<br />

loba an gavakeToT <strong>da</strong>skvna imis Taobaze, ramdenad maRalia es qula<br />

sxvebTan Se<strong>da</strong>rebiT (anastazi, urbina, 2007, gv. 71; egeni, koCaki, 2006,<br />

gv. 522).<br />

<strong>da</strong>xelovnebis testebi: <strong>da</strong>xelovnebis testebis mizania, gazomos<br />

moswavleTa unarebi enaSi miuxe<strong>da</strong>vad imisa, Tu ra kursebi an momza-<br />

deba gaiara man am enaSi. Sesabamisad, <strong>da</strong>xelovnebis testebis Sinaarsi<br />

87


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

ar aris <strong>da</strong>fuZnebuli <strong>enis</strong> romelime konkretuli kursis Sinaarsze an<br />

amocanebze. igi <strong>da</strong>fuZnebulia im unarebsa <strong>da</strong> codnaze, romelsac igi<br />

un<strong>da</strong> flobdes imisTvis, rom CaiTvalos enaSi <strong>da</strong>xelovnebulad. ra<br />

Tqma un<strong>da</strong>, es ukanaskneli aucileblad moicavs imis ganmartebas, Tu<br />

ras vuwodebT Cven <strong>da</strong>xelovnebuls. Cveulebriv, <strong>da</strong>xelovnebuls gan-<br />

sazRvraven garkveul mizanTan mimarTebiT, anu, sxvagvarad rom<br />

vTqvaT, es niSnavs imas, rom moswavles aqvs garkveuli miznisTvis<br />

sakmarisi enobrivi codna <strong>da</strong> unarebi.<br />

mag., <strong>da</strong>xelovnebis testis mizani SeiZleba iyos gavarkvioT,<br />

ramdenad SeuZlia moswavles an enaze umaRles saswavlebelSi swav-<br />

lis gagrZeleba, an kidev _ ramdenad SeZlebs igi raime profesiuli<br />

kursis aTvisebas am enaze (swored am tipis <strong>testireba</strong> tardeba gana-<br />

Tlebisa <strong>da</strong> mecnierebis saministros mier 2010 wli<strong>da</strong>n warmoebuli<br />

`saSeRavaTo plitikis~ farglebSi, romelic araqarTulenovan stu-<br />

dentebs qarTuli <strong>enis</strong> Semswavlel 1-wlian kursebs sTavazobs). amave<br />

tipis testebiT xdeba imis garkveva, Tu ramdenad SeZlebs igi mag.,<br />

Tarjimnad muSaobas romelime specifikur sferoSi.<br />

Tumca, arsebobs <strong>da</strong>xelovnebis testebi, romelTac ufro zogadi<br />

xasiaTi aqvT <strong>da</strong> ar gulisxmoben raime samuSaosaTvis an swavlis ga-<br />

sagrZeleblad sakmarisi <strong>enis</strong> codnaSi <strong>da</strong>xelovnebas. un<strong>da</strong> iTqvas,<br />

rom <strong>da</strong>xelovnebis swored aseTi testebi gamoiyeneba yvelaze xSirad<br />

dRevandel msoflioSi. aseTi testebis mizania gamoavlinon, Tu ram-<br />

denad aRwevs moswavle garkveuli <strong>enis</strong> flobis stan<strong>da</strong>rtebs. aseTia,<br />

mag, <strong>enis</strong> flobis evropuli doneebis stan<strong>da</strong>rtebi. am tipis testebi<br />

ar aris gaTvlili romelime konkretul profesiaze <strong>da</strong> am Tvalsaz-<br />

risiT, isini ufro zogadia.<br />

<strong>da</strong>xelovnebis testebi, mizni<strong>da</strong>n gamomdinare gansxvavdebian<br />

sirTuliT <strong>da</strong> SinaarsiT, Tumca yvela maTganisTvis saerToa is, rom<br />

isini efuZnebian garkveul enobriv stan<strong>da</strong>rtebs <strong>da</strong> ara raime konkre-<br />

tul kursebs, romelic moswavlem gaiara. amdenad, <strong>da</strong>xelovnebis<br />

testebi kriteriumze orientirebuli testebia (hagersi, 1992, gv. 9).<br />

88


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

miRwevis testebi: <strong>da</strong>xelovnebis testebisgan gansxvavebiT, miRwe-<br />

vis testebi pir<strong>da</strong>pir aris <strong>da</strong>kavSirebuli <strong>enis</strong> kursebTan, radgan maTi<br />

mizania Seafasos, Tu ramdenad warmatebuli iyo kursi, anu ramdenad<br />

miaRwia moswavlem an moswavleTa jgufma kursiT gansazRvrul miz-<br />

nebs. miRwevis testebi ori tipisaa. esaa saboloo miRwevis <strong>da</strong> pro-<br />

gresis miRwevis testebi. saboloo miRwevis testebi kursis <strong>da</strong>srule-<br />

bis Semdeg tardeba <strong>da</strong> maTi mizania imis <strong>da</strong>dgena, Tu ramdenad aris<br />

miRweuli <strong>enis</strong> kursis konkretuli miznebi <strong>da</strong> amocanebi. testis Sina-<br />

arsi srulad aris <strong>da</strong>fuZnebuli konkretul silabusze, gamoyenebul<br />

saxelmZRvanelosa <strong>da</strong> Sinaarsze, romlis swavlebasac kursi isaxav<strong>da</strong><br />

miznad. aseT testebs <strong>da</strong> maT safuZvelze miRebul informacias mos-<br />

wavlis mier <strong>enis</strong> flobis Sesaxeb xSirad iyeneben saskolo praqtika-<br />

Si. Tumca aseTi testebis gamoyenebisas un<strong>da</strong> gvaxsovdes, moswavlis<br />

<strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong>kavSirebulia konkretul kursTan, swavlebis meTodTan <strong>da</strong><br />

gamoyenebul saxelmZRvaneloebTan. amdenad, Tu kursi cu<strong>da</strong>d aris <strong>da</strong>-<br />

gegmili an saxelmZRvaneloebi ar aris sworad SerCeuli, miuxe<strong>da</strong>vad<br />

maRali qulisa, romelic SeiZleba moswavlem miiRos am testSi, misi<br />

<strong>enis</strong> flobis done sakmaod <strong>da</strong>bali iyos. sxvagvarad rom vTqvaT, pro-<br />

blemuria moswavlis qulis mixedviT misi <strong>enis</strong> flobis doneze msje-<br />

loba (hagersi, 1992, gv. 11; slavini, 2006, gv. 496).<br />

progresis miRwevis testebis mizania, gazomos kursis msvlelo-<br />

bisas moswavlis mier miRweuli progresi. cxadia, igi kursis amoca-<br />

nebTan mimarTebiT izomeba. erTi gzaa enobrivi kompetenciebis sabo-<br />

loo donis testis periodulad gameoreba kursis ganmavlobaSi <strong>da</strong><br />

progresis <strong>Sefaseba</strong> gazrdili qulis safuZvelze. mag., Tu kursis mi-<br />

zania wakiTxuli teqstis Sinaarsis gageba, eqspliciturad <strong>da</strong> impli-<br />

citurad mocemuli informaciis amoReba, de<strong>da</strong>azris gageba, mTavari<br />

personaJis an adresatis amocnoba <strong>da</strong> a.S., SesaZlebelia am unarebis<br />

<strong>Sefaseba</strong>ze mimarTuli testebis Sedgena <strong>da</strong> moswavleTaTvis perio-<br />

dulad Catareba. magram am SemTxvevaSi testebis Sedegebs ukuefeqti<br />

89


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

SeiZleba hqondeT <strong>da</strong> isini SesaZloa ara mxolod moswavleTa, aramed<br />

maswavleblis stresis wyarod iqces. amitom progresis gasazomad,<br />

Cveulebriv, iyeneben progresis miRwevis iseT testebs, romlebic <strong>da</strong>-<br />

fuZnebulia kursis Sualedur miznebsa <strong>da</strong> amocanebze. aseTi testebis<br />

Sesadgenad ki, cxadia, rom kursis Sualeduri miznebi <strong>da</strong> amocanebi<br />

mkafiod un<strong>da</strong> iyos gawerili <strong>da</strong> gacnobierebuli maswavleblis mier.<br />

mniSvnelovania im individualuri gzis gaTvaliswinebac, romelsac<br />

maswavlebeli gadis kursis saboloo miznis misaRwevad.<br />

diagnostikuri testebi: diagnostikuri testebi gamoiyeneba imis<br />

gasarkvevad, Tu ra icis <strong>da</strong> ra ara moswavlem, ra uWirs mas <strong>da</strong> ra<br />

aqvs kargad aTvisebuli; romelia misi susti <strong>da</strong> Zlieri mxareebi. misi<br />

Sedegebi pir<strong>da</strong>pir miuTiTeben maswavlebels, Tu ra un<strong>da</strong> aswavlos<br />

moswavles momavalSi. magaliTad, aseTi testis saSualebiT Cven Seg-<br />

viZlia <strong>da</strong>vadginoT, rom moswavles kargad aqvs ganviTarebuli kiTx-<br />

vis kompetencia, magram mis sust mxares warmoadgens mosmenilis gage-<br />

ba. cxadia, testma ufro specifikuri informaciac SeiZleba mogvces,<br />

kerZod ki is, Tu konkretulad ra tipis informaciis mosmena uWirs<br />

mas, an ra tipis problemebi aqvs weraSi, aris es problemebi orTo-<br />

grafiasTan <strong>da</strong>kavSirebuli, Tu - gramatikasTan. Tumca am tipis tes-<br />

tebis gamoyenebisasac mniSvnelovania gvaxsovdes, rom erTi Secdoma<br />

an erTi swori pasuxi ar aris sakmarisi <strong>da</strong>skvnis gamosatanad, radgan<br />

is SeiZleba SemTxveviTobis Sedegi iyos. amitom moswavlis susti an<br />

Zlieri mxareebis <strong>da</strong>sadgenad mniSvnelovania, rom <strong>enis</strong> flobis Sesa-<br />

fasebeli kompetencia an misi romelime aspeqti sakmarisad iyos war-<br />

modgenili testSi testuri <strong>da</strong>valebebis saxiT. es ki xSirad droisa<br />

<strong>da</strong> administrirebis problemebTan aris <strong>da</strong>kavSirebuli (hagersi, 1992,<br />

gv. 13; egeni, koCaki, 2006, gv. 513).<br />

adgilis testebi. es is testebia romelic gamoiyeneba imisTvis,<br />

rom Sefasdes, Tu romeli saswavlo programa (an romeli donis sas-<br />

90


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

wavlo programa) Seesabameba konkretul moswavles misi enobrivi kom-<br />

petenciebis mixedviT. Sesabamisad, adgilis testebi dgeba konkretuli<br />

programebis gaTvaliswinebiT <strong>da</strong> isini morgebulia programaSi arse-<br />

buli kursebis doneebsa Tu safexurebze (hagersi, 1992, gv. 14; egeni,<br />

koCaki, 2006, gv. 514).<br />

91


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

2. testis ZiriTadi ganzomilebebi<br />

testis ZiriTadi ganzomilebebia:<br />

validoba<br />

sandooba<br />

samarTlianoba/aratendenciuroba<br />

a. validoba<br />

mokled ganvixiloT TiToeuli maTgani.<br />

testi validuria, Tu is zustad imas afasebs, risTvisac is<br />

aris gansazRvruli. sxvagvarad rom vTqvaT, es aris sakvlevi instru-<br />

mentis - testis Sesatyvisoba sakvlev unarTan / codnasTan. Teori-<br />

ulad testis am maxasiaTeblis gageba Zalian martivia, Tumca, praqti-<br />

kulad, testis Sedg<strong>enis</strong>as <strong>da</strong> Semdgom, administrirebisas, sakmaod<br />

didi Zalisxmeva <strong>da</strong> sifrTxilea saWiro imisaTvis, rom ar <strong>da</strong>irRves<br />

testis validoba.<br />

testis TeoriaSi gamoyofen validobis ramdenime saxes (burla-<br />

Cuki, 2008, gv. 50; anastazi, urbina, 2007, gv. 133), romelTaganac testis<br />

Sedg<strong>enis</strong>as erT-erTi yvelaze mniSvnelovania Sinaarsobrivi validoba.<br />

amboben, rom tests aqvs Sinaarsobrivi validoba, Tu is moicavs<br />

Sesafaseblad gamiznuli enobrivi unarebis, struqturebis <strong>da</strong> a. S.<br />

Sesatyvis <strong>da</strong>, amavdroulad, sakmaris erTobliobas. mag., gramatikis<br />

testi un<strong>da</strong> Sedgebodes testuri kiTxvebisgan, romlebic zomaven gra-<br />

matikuli struqturebis kontrolis codnas, magram es ar aris sakma-<br />

risi am testis Sinaarsobrivi validurobisTvis. am mizniT Seqmnili<br />

testi validuri iqneba, Tu is Seicavs yvela im struqturasa <strong>da</strong> un-<br />

ars, romelic aucilebelia <strong>da</strong> sakmarisi imisaTvis, rom <strong>da</strong>skvnebi ga-<br />

vakeToT moswavlis mier gramatikis codnis Sesaxeb. cxadia, aq gaT-<br />

valiswinebuli un<strong>da</strong> iyos gramatikis codnis is donec, romelic Se-<br />

92


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

safasebel subieqts (moswavles) moeTxoveba. mag., Tu erTi testis mi-<br />

zania A doneze enobrivi kompetenciebis <strong>Sefaseba</strong>, xolo meorisa _ B<br />

doneze, cxadia, imisTvis, rom Sefasebis adekvaturi Sedegebi mivi-<br />

RoT, es testebi testuri kiTxvebis sxva<strong>da</strong>sxva erTobliobas un<strong>da</strong><br />

moicavdes.<br />

amgvarad, is, Tu ramdenad Sesabamisi <strong>da</strong> sakmarisia testSi gamoye-<br />

nebuli testuri kiTxvebi, <strong>da</strong>mokidebulia imaze, Tu ra mizans emsax-<br />

ureba testi.<br />

ratom aris mniSvnelovani testis Sinaarsobrivi validoba?<br />

rac ufro didia testis Sinaarsobrivi validoba, igi miT ufro<br />

kargi sazomi instrumentia gamiznuli unarebisa Tu codnis Sesafa-<br />

seblad.<br />

testis Sinaarsobrivi validobis misaRwevad saWiroa winaswar<br />

aRiweros is unarebi <strong>da</strong> codna, romelsac testi un<strong>da</strong> moicavdes. Se-<br />

safaseblad gansazRvruli codnisa <strong>da</strong> unarebis aseT aRweras testis<br />

specifikacias (testuri..., 2009, gv. 8) uwodeben. testis specifikaciis<br />

safuZvelze xdeba konkretuli testuri kiTxvebis Seqmna, agreTve, im-<br />

is gansazRvra, Tu ramdenad adekvaturi <strong>da</strong> sakmarisia gansazRvruli<br />

codnisa <strong>da</strong> unarebis <strong>Sefaseba</strong> Seqmnili testuri kiTxvebis safuZ-<br />

velze. amgvarad, kargad Sedgenili testis specifikacia testis<br />

Semdgenlebs saSualebas aZlevs, Seqmnan Sinaarsobrivad validuri<br />

testi. amavdroulad, testis Sinaarsobrivi validobis <strong>da</strong>saxvewad<br />

xSirad iyeneben e.w. eqspertul Sefasebebs, roca <strong>da</strong>moukidebeli eqs-<br />

pertebi afaseben testuri kiTxvebis Sesabamisobas testis specifika-<br />

ciasaTan.<br />

aRsaniSnavia, rom testis specifikaciis Camoyalibeba xdeba<br />

testis konstruirebis adreul etapze, mas Semdeg, rac ganisazRvreba,<br />

Tu ra aris testis mizani <strong>da</strong> konkretulad ris <strong>Sefaseba</strong> gvin<strong>da</strong> am<br />

testiT.<br />

testis validurobis sxvagvari midgomaa misi kriterialuri vali-<br />

dobis <strong>Sefaseba</strong>. es ukanaskneli fasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad<br />

93


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

Seesabameba testis Sedegebi moswavlis Sesafasebeli unaris sazom<br />

sxva <strong>da</strong>moukidebeli instrumentis Sedegebs. kriterialuri validobis<br />

erT-erT saxeobas warmoadgens prediqtoruli validoba, romelic<br />

fasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad SesaZlebelia testis Sedegebis<br />

mixedviT vivaraudoT (viwinaswarmetyveloT) moswavlis momavali war-<br />

matebebi. mag., Tu <strong>enis</strong> flobis testSi miRebuli maRali qula maRal<br />

korelaciaSia momavalSi umaRles saswavlebelSi qarTuli <strong>enis</strong> test-<br />

Si miRebul qulasTan, maSin SegviZlia <strong>da</strong>vaskvnaT, rom <strong>enis</strong> flobis<br />

Sesafasebel tests maRali prediqtoruli validoba aqvs.<br />

testis validurobis erT-erTi formaa TvalsaCino validoba<br />

(hagersi, 1992, gv. 22). Cveulebriv, validobis am formas testis Sesafa-<br />

seblad maSin iyeneben, roca aSkaraa, TvalsaCinoa testis aravalidu-<br />

roba. magaliTad, Tu Cven gvin<strong>da</strong> meore enaSi fonologiuri unarebis<br />

(gamoTqmis) <strong>Sefaseba</strong> testis saSualebiT, xolo testi ar moicavs<br />

testur <strong>da</strong>valebebs, romelSic moswavles laparaki moeTxoveba, maSin<br />

aSkaraa, rom testi aravaliduri iqneba. amgvarad, vityviT, rom aseT<br />

tests ar aqvs TvalsaCino validoba. aRsaniSnavia, rom ramdena<strong>da</strong>c<br />

martivad ar un<strong>da</strong> mogveCvenos TvalsaCino validobis cneba, xSiria<br />

testirebis dros misi <strong>da</strong>rRvevis SesaZlebloba, gansakuTrebiT ki ma-<br />

Sin, roca testirebis obieqtis arapir<strong>da</strong>piri <strong>Sefaseba</strong> xdeba.<br />

amgvarad, validoba aris testis maxasiaTebeli, romelic Aad-<br />

gens, zomavs Tu ara testuri kiTxva (<strong>da</strong>valeba) im unars, ris<br />

gasazoma<strong>da</strong>c aris gankuTvnili.<br />

testis <strong>da</strong> misi Semadgeneli testuri kiTxvebis (<strong>da</strong>valebebis) va-<br />

lidobis Sesafaseblad SegviZlia gamoviyenoT Semdegi sqema (bekeri,<br />

2008):<br />

Seesabameba SerCeul unars;<br />

kiTxvaze swori pasuxis miReba SesaZlebelia swored am<br />

unaris amoqmedebiT <strong>da</strong> ara trivialuri pasuxis gacemiT an<br />

gamocnobiT, rodesac, ubralod, saRi azris gaTvaliswineba<br />

xdeba;<br />

94


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

gamarTulia mecnieruli TvalsazrisiT, ar Seicavs Secdomas;<br />

<strong>da</strong>xuruli kiTxvis alternatiuli pasuxebi warmoadgenen<br />

realur alternativebs, ar aris absurduli, moswavlem<br />

marTla SeiZleba aseTi Secdoma <strong>da</strong>uSvas;<br />

SesaZlebelia Sedegis <strong>da</strong> misi miRwevis TiToeuli donis<br />

testuri <strong>da</strong>valebebis/kiTxvebis meSveobiT <strong>Sefaseba</strong>;<br />

kargad zomavs mocemuli Sedegis miRwevis dones testuri<br />

<strong>da</strong>valebebis kiTxvebi;<br />

reprezentatulia <strong>da</strong>valebebis erToblioba, romliTac un<strong>da</strong>-<br />

moxdes mocemuli Sedegis gazomva.<br />

testis Seqmnis procesSi gansakuTrebuli yuradReba un<strong>da</strong> mieqces<br />

<strong>da</strong>valebebis reprezentatulobas testis mizanTan <strong>da</strong>, Sesabamisad,<br />

testis specifikaciasTan mimarTebiT. amasTan, reprezentatuloba un<strong>da</strong><br />

ganvixiloT ramdenime TvalsazrisiT. cxadia, testi pirvel rigSi re-<br />

prezentatuli un<strong>da</strong> iyos sagnobrivi TvalsazrisiT, rac imas niSnavs,<br />

rom testSi gamoyenebuli testuri kiTxvebi <strong>da</strong> <strong>da</strong>valebebi swored im<br />

sagni<strong>da</strong>n un<strong>da</strong> iyos, romlis Sesafasebla<strong>da</strong>c Seiqmna testi. Teori-<br />

ulad am pirobis <strong>da</strong>cva TiTqos advilia, magram praqtikaSi xSiria<br />

SemTxvevebi, roca testur <strong>da</strong>valebaze pasuxis gacema sxva sagnis<br />

codnazea <strong>da</strong>fuZnebuli. magaliTad, testSi SesaZlebelia iyos gamoye-<br />

nebuli magaliTi, romelic gulisxmobs moswavlis mier geografiis<br />

codnas <strong>da</strong> mxolod am codnaze <strong>da</strong>yrdnobiTaa SesaZlebeli swori pa-<br />

suxis gacema. swori pasuxis SemTxvevaSi, Cven gveqneba informacia, rom<br />

moswavlem geografiis es konkretuli sakiTxic icis <strong>da</strong> qarTul enaze<br />

gagebis unaric aqvs, magram araswori pasuxis SemTxvevaSi, Cven ver ga-<br />

varkvevT, ratom miiRo moswavlem nuli qula, imitom, rom geografiis<br />

es konkretuli Tema ar ico<strong>da</strong>, Tu misi enobrivi kompetencia aris <strong>da</strong>-<br />

bali? mniSvnelovania, agreTve, rom testi srulad moicavdes yvela im<br />

unaris, codnisa <strong>da</strong> Rirebulebebis Sesafasebel testur <strong>da</strong>valebebs,<br />

romlebic testis mizniT gansazRvrul <strong>da</strong> testis specifikaciaSi<br />

95


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

<strong>da</strong>zustebul saswavlo Sedegs/indikators Seadgenen. iseTi testuri<br />

<strong>da</strong>valebebis nimuSi, sa<strong>da</strong>c <strong>da</strong>rRveulia testis SinaarsTan maTi re-<br />

prezentatuloba, moyvanilia qvemoT.<br />

nimuSi:<br />

testis mizania, Seafasos moswavlis kiTxvis unari. am unaris Sesafa-<br />

seblad gamoyofilia Semdegi indikatorebi:<br />

moswavles SeuZlia<br />

1. moiZios <strong>da</strong> amoicnos konkretuli informacia teqsti<strong>da</strong>n;<br />

2. mTliani Sinaarsis gageba;<br />

3. teqstis analizi;<br />

4. teqstis <strong>Sefaseba</strong> - sakuTari argumentirebuli azris ga-<br />

moxatva.<br />

gamoyenebuli teqstebi:<br />

kedlis warwerebi<br />

saSinlad gabrazebuli var imis gamo, rom skolis kedeli ukve<br />

meoTxed gawmindes <strong>da</strong> SeRebes, kedlis warwerebi rom moeSorebinaT.<br />

ra Tqma un<strong>da</strong>, SemoqmedebiToba <strong>da</strong>safasebelia, magram a<strong>da</strong>mianebma<br />

sakuTari Tavis gamosaxatavad sxva gza un<strong>da</strong> moZebnon <strong>da</strong> es<br />

sazogadoebis xarjze ar un<strong>da</strong> xdebodes.<br />

ratom akeTebT kedlis warwerebs iq, sa<strong>da</strong>c es akrZalulia <strong>da</strong><br />

ulaxavT reputacias axalgazrdebs? profesionali mxatvrebi TavianT<br />

naxatebs quCebSi ar fenen, xom marTalia?! Tumca isini mainc axerxeben<br />

popularobis moxveWas kanonieri gamofenebis mowyobiT.<br />

Cemi azriT Senobebi, Robeebi, parkis skamebi TavisTavad<br />

xelovnebis nimuSebi arian. amitom yovlad miuRebelia arqiteqturis<br />

am nimuSebis kedlis warwerebiT gafuWeba. gar<strong>da</strong> amisa ziandeba<br />

ozonis Srec. me namdvilad ar mesmis ratom iwuxeben Tavses<br />

kriminali mxatvrebi <strong>da</strong> TavianT `Semoqmedebas~ xelaxla xataven<br />

gasufTavebul kedlebze.<br />

elene<br />

96


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

gemovnebaze ar <strong>da</strong>voben<br />

sazogadoebas mravlad miewodeba sxva<strong>da</strong>sxva sferos reklamebi,<br />

kompaniis logoebi, quCebi savsea uzarmazari banerebiT <strong>da</strong><br />

posterebiT. ramdenad misaRebia isini?! umeteswilad misaRebia.<br />

ramdenad misaRebia kedlis warwerebi? zogierTis azriT misaRebia,<br />

zogierTis azriT ki ara.<br />

vin ixdis fass kedlis warwerebSi? sabolood vin ixdis fass<br />

reklamebSi? sworia: momxmarebeli.<br />

rodesac bilbordebs kidebdnen quCebSi gkiTxaT vinmem azri? -<br />

ara. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare un<strong>da</strong> gTxovon Tu ara kedlis warwerebis<br />

avtorebma nebarTva? bolos<strong>da</strong>bolos es xom komunikaciis sakiTxiasakuTari<br />

saxelebis, sxva<strong>da</strong>sxva metsaxelebis <strong>da</strong> didi zomis naxatebis<br />

quCaSi gamofena.<br />

gaixseneT kubokruli <strong>da</strong> naxazebiani tansacmeli, romelic<br />

ramdenime wlis win gamoCn<strong>da</strong> maRaziebSi. gaxsovT saTxilamuro<br />

tansacmeli?! ferebi <strong>da</strong> naxatebi zusti asli iyo betonis kedlebze<br />

gakeTebuli warwerebisa <strong>da</strong> naxatebis. gasaocaria, rom es ferebi <strong>da</strong><br />

naxatebi misaRebi <strong>da</strong> mosawonia, magram imave stilis kedlis<br />

warwerebi miuRebelia. cudi dro <strong>da</strong>udga xelovnebas!<br />

sofo<br />

<strong>da</strong>valebebi:<br />

isaubreT imis Sesaxeb, Tu ras Seexeba werili (misi<br />

Sinaarsi);<br />

-----------------------------------------------------<br />

rogor aris werili <strong>da</strong>werili (rogoria misi stili)?<br />

------------------------------------------------------------------<br />

miuxe<strong>da</strong>vad imisa, romels eTanxmebi, Seni azriT, romeli<br />

werilia ukeTesad <strong>da</strong>werili? axseni Seni pasuxi <strong>da</strong><br />

amisaTvis gamoiyene werilebis magaliTebi.<br />

------------------------------------------------------------------------------------<br />

--------------------------------------------------------------------------_---------<br />

nimuSSi warmodgenilia ori teqsti <strong>da</strong> Tan<strong>da</strong>rTuli sami<br />

testuri <strong>da</strong>valeba. isini sruliad relevanturia testis mizanTan,<br />

97


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

magram SeuiaraRebeli TvaliTac Cans, rom mxolod am testur<br />

<strong>da</strong>valebebze <strong>da</strong>yrdnobiT ver moxdeba testirebis miznis miRweva, anu<br />

zemoT CamoTvlili indikatorebis mixedviT, monawilis/moswavlis<br />

<strong>Sefaseba</strong>. imisTvis, rom am indikatorebis mixedviT moswavlis <strong>Sefaseba</strong><br />

ganxorcieldes, saWiroa <strong>da</strong>matebiTi testuri <strong>da</strong>valebebis Sedgena,<br />

romlebic pasuxs gascemen kiTxvebs, Tu rogor arTmevs Tavs moswavle<br />

teqsti<strong>da</strong>n informaciis moZiebas, misi mTliani Sinaarsis gagebas, vin<br />

aris teqstis avtori, adresati, ra argumentebi aqvs avtors moyvanili<br />

sakuTari poziciis sabuTad <strong>da</strong> sxv.<br />

es nimuSi sainteresoa imiTac, rom masSi <strong>da</strong>rRveulia<br />

testirebis kidev erTi mniSvnelovani wesi - maqsimalurad iqnes<br />

gamoyenebuli teqsti, anu maqsimalurad <strong>da</strong>itvirTos igi testuri<br />

<strong>da</strong>valebebiT. am SemTxvevaSi teqsti iZleva saSualebas, Sefasdes<br />

yvela is indikatori, romlis safuZvelzec un<strong>da</strong> Sefasdes moswavlis<br />

kiTxvis unari. sinamdvileSi ki teqstis SesaZleblobebis mxolod<br />

Zalian mcire nawilia gamoyenebuli.<br />

amavdroulad, testi un<strong>da</strong> moicavdes codnisa <strong>da</strong> unarebis<br />

taqsonomiis yvela donis Sesafasebel testur <strong>da</strong>valebebs. cxadia,<br />

saswavlo <strong>da</strong> testirebis mizni<strong>da</strong>n gamomdinare, testis Semqmnelma<br />

SesaZlebelia taqsonomiis mxolod <strong>da</strong>bal doneze gaakeTos aqcenti<br />

<strong>da</strong> naklebad gamoiyenos maRali donis kognituri operaciebis<br />

Sesafasebeli testuri <strong>da</strong>valebebi, magram mniSvnelovania, rom es<br />

arCevani iyos gacnobierebuli <strong>da</strong> ara SemTxveviTi (am sakiTxze qvemoT<br />

ufro detalurad visaubrebT).<br />

gansakuTrebiT un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom validoba ar aris testis<br />

Tanmdevi Tviseba, radgan igi mizanzea <strong>da</strong>mokidebuli. erTi miznisTvis<br />

tests SeiZleba Zalian maRali validoba hqondes, xolo sxva<br />

miznisTvis ki igive testi sruliad aravaliduri aRmoCndes.<br />

98


empiriuli vali<strong>da</strong>ciis meTodebi<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

testis validobaze moqmedebs is pirobebi <strong>da</strong> garemoebebic,<br />

romelSic xdeba testis administrireba (ena, <strong>testireba</strong>, <strong>Sefaseba</strong>...,<br />

2008, gv. 177). qvemoT ganxilulia ZiriTadi etapebi, romelsac gadis<br />

nebismieri testi Catarebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>wyebuli, misi Sedegebis safuZvelze<br />

ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebiT <strong>da</strong>mTavrebuli.<br />

es etapebia:<br />

moswavlis mier testis Sesruleba;<br />

<strong>Sefaseba</strong>;<br />

miRebuli nedli (pirveladi) qula;<br />

analizi;<br />

miRebuli saboloo qula;<br />

interpretacia;<br />

gamoyeneba / ga<strong>da</strong>wyvetilebis miReba.<br />

testis maxasiaTeblebis/garemoebebis zegavlena<br />

testis Sesrulebaze<br />

testis garkveulma maxasiaTebelma SeiZleba zegavlena<br />

moaxdinos enobrivi unarebis Sefasebis adekvaturobaze.<br />

mniSvnelovania <strong>da</strong>vrwmundeT, rom saboloo qulaze zegavlenas ar<br />

axdens <strong>da</strong>matebiTi, gasazomi enobrivi kompetenciebis Seusabamo, maT<br />

mimarT ararelevanturi faqtorebi. mag., kompiuteruli testis<br />

SemTxvevaSi _ kompiuteris xmarebis codna <strong>da</strong> gamocdileba. aseT<br />

SemTxvevaSi, testSi miRebuli qula sinamdvileSi <strong>enis</strong> codnis dones<br />

ki ar gamoxatavs, aramed igi aris ori cvladis: kompiuteris codnisa<br />

<strong>da</strong> <strong>enis</strong> codnis donis urTierTqmedebis Sedegi. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />

cxadi xdeba, rom testis es maxasiaTebeli aravalidurs xdis tests,<br />

radgan testis Sedegze zegavlenas axdens kompiuteris codna/ar<br />

99


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

codna. Sesabamisad, aseT garemoebaSi Catarebuli testis Sedegma<br />

SeiZleba SecdomaSi Segviyvanos <strong>enis</strong> codnis donis Sefasebisas.<br />

Sefasebis kriteriumebi / rubrikebis zegavlena<br />

testis validurobaze<br />

Sefasebis kriteriumebma/ rubrikebma, romlebic ar asaxaven<br />

testuri kiTxvis Sesabamis codnas <strong>da</strong> unarebs, SeiZleba mc<strong>da</strong>r<br />

qulebamde migviyvanon. es ki, Tavis mxriv, safrTxes uqmnis testis<br />

validobas. amitom testis Sedg<strong>enis</strong>as erT-erT mniSvnelovan etaps<br />

warmoadgens adekvaturi, obieqturi <strong>da</strong> stan<strong>da</strong>rtizebuli Sefasebis<br />

kriteriumebis Camoyalibeba. gansakuTrebiT es exeba e. w. Ria tipis<br />

(sa<strong>da</strong>c moiTxoveba avTenturi pasuxebi) testur kiTxvebs <strong>da</strong> eseebs.<br />

Zalze mniSvnelovania, rom winaswar iyos gawerili Sefasebis sqemebi<br />

anu rubrikebi <strong>da</strong> zustad iyos gansazRvruli, Tu ra SemTxvevaSi<br />

iRebs qulas moswavle <strong>da</strong> ra SemTxvevaSi _ ara. situacia kidev ufro<br />

rTuldeba, roca saqme gvaqvs maRalqulian testur <strong>da</strong>valebebTan,<br />

magaliTad, rodesac ese fasdeba 10 an 6 quliT. am SemTxvevaSi<br />

Zalian zustad <strong>da</strong> srulad un<strong>da</strong> iyos gawerili Sefasebis sqemaSi, Tu<br />

ra pasuxebis SemTxvevaSi iRebs moswavle srul qulas <strong>da</strong> ra<br />

komponentebisgan Sedgeba igi. qvemoT warmodgenilia eses Sefasebis<br />

nimuSi, romelic aRebulia amerikis SeerTebuli Statebis<br />

bakalavriatSi Casabarebeli gamocdis testi<strong>da</strong>n SAT (ix. SAT).<br />

eses Sefasebis kriteriumebi:<br />

100<br />

6 qula:<br />

am kategoriis ese naTeli <strong>da</strong> Tanmimdevrulia, Tumca SeiZleba<br />

ramdenime umniSvnelo /patara Secdoma aRmoaCndes. tipuri ese:<br />

efeqturad <strong>da</strong> SorsmWvretelurad ayalibebs Sexedulebas<br />

Temaze <strong>da</strong> migviTiTebs mwerlis SesaniSnav kritikul<br />

azrovnebaze, rac gamoixateba mwerlis mier moyvanili


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

aSkarad ararelevanturi magaliTebiT, mizezebiT <strong>da</strong> sxva<br />

mtkicebulebebiT, sakuTari poziciis <strong>da</strong>sacavad;<br />

aris kargad organizebuli <strong>da</strong> fokusirebuli; ese Zalian<br />

gamarTulia <strong>da</strong> masSi azrTa progresireba aSkara <strong>da</strong><br />

naTelia;<br />

gamoirCeva enobrivi saSualebebis ostaturad flobiT; masSi<br />

gamoyenebulia mravalgvari, zusti <strong>da</strong> saTanado leqsika;<br />

Sedgeba struqturulad mravalgvari azrobrivad gamarTuli<br />

wina<strong>da</strong>debebisgan;<br />

aris TiTqmis uSecdomo gramatikuli / orTografiuli<br />

TvalsazrisiT.<br />

101<br />

5 qula<br />

am kategoriis ese zomierad Tanmimdevrulia, Tumca aqvs ramdenime<br />

Secdoma. tipuri ese:<br />

efeqturad ayalibebs Sexedulebas Temaze <strong>da</strong> migviTiTebs<br />

mwerlis Zlier kritikul azrovnebaze, rac gamoixateba<br />

mwerlis mier moyvanili ZiriTa<strong>da</strong>d aSkarad ararelevanturi<br />

magaliTebiT, mizezebiTa <strong>da</strong> sxva mtkicebulebebiT, sakuTari<br />

poziciis <strong>da</strong>sacavad;<br />

aris kargad organizebuli <strong>da</strong> fokusirebuli; ese<br />

gamarTulia <strong>da</strong> masSi azrTa progresireba naTelia;<br />

gamoirCeva enobrivi simwyobriT; masSi gamoyenebulia<br />

Sesaferisi <strong>da</strong> saTanado leqsika;<br />

Sedgeba struqturulad mravalgvari wina<strong>da</strong>debebisgan;<br />

aris ZiriTa<strong>da</strong>d uSecdomo gramatikuli / orTografiuli<br />

TvalsazrisiT.


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

102<br />

4 qula<br />

am kategoriis ese met-naklebad Tanmimdevrulia, Tumca aqvs Secdomebi.<br />

tipuri ese:<br />

ayalibebs Sexedulebas Temaze <strong>da</strong> migviTiTebs mwerlis<br />

kompetentur kritikul azrovnebaze, rac gamoixateba<br />

mwerlis mier moyvanili ZiriTa<strong>da</strong>d relevanturi<br />

magaliTebiT, mizezebiTa <strong>da</strong> sxva mtkicebulebebiT, sakuTari<br />

poziciis <strong>da</strong>sacavad;<br />

aris ZiriTa<strong>da</strong>d organizebuli <strong>da</strong> fokusirebuli; ese met-<br />

naklebad gamarTulia <strong>da</strong> masSi azrTa progresireba<br />

gasagebia;<br />

gamoirCeva normaluri, magram arasakmarisi enobrivi gamar-<br />

TulobiT; masSi gamoyenebulia ZiriTa<strong>da</strong>d saTanado leqsika;<br />

Sedgeba struqturulad ZiriTa<strong>da</strong>d mravalgvari wina<strong>da</strong>-<br />

debebisgan;<br />

aqvs garkveuli saxis gramatikuli Secdomebi.<br />

3 qula<br />

am kategoriis ese gamoirCeva ganviTarebadi ostatobiT <strong>da</strong> aqvs erTi<br />

aq CamonaTval sisusteTagan:<br />

ayalibebs Sexedulebas Temaze <strong>da</strong> migviTiTebs mwerlis met-<br />

nakleb kritikul azrovnebaze, magram araTanmimdevruli an<br />

araadekvaturi magaliTebiT, mizezebiTa <strong>da</strong> sxva<br />

mtkicebulebebiT, sakuTari poziciis <strong>da</strong>sacavad;<br />

aris limitirebuli organizebulobasa an fokusirebaSi; ese<br />

SeiZleba ar iyos mTlad gamarTuli; SesaZlebelia, masSi<br />

azrTa progresireba cxadi ar iyos;<br />

migviTiTebs ganviTarebad enobriv simwyobreze, magram zog-<br />

jer masSi gamoyenebulia susti an arasaTanado leqsika;


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

Sedgeba struqturulad aramravalferovani, mwiri an struq-<br />

turulad araswori wina<strong>da</strong>debebisgan;<br />

aris bevri gramatikuli Secdoma.<br />

103<br />

2 qula<br />

am kategoriis ese gamoirCeva naklebi ostatobiT <strong>da</strong> aqvs erTi aq Ca-<br />

monaTval sisusteTagan:<br />

ayalibebs ze<strong>da</strong>pirul an Zalian limitirebul (SezRudul)<br />

Sexedulebas Temaze <strong>da</strong> migviTiTebs mwerlis sust kritikul<br />

azrovnebaze, rac gamoixateba arasakmaris an araadekvatur<br />

magaliTebSi, mizezebsa <strong>da</strong> sxva mtkicebulebebSi,<br />

romlebsac mwerali iyenebs sakuTari poziciis <strong>da</strong>sacavad;<br />

aris cu<strong>da</strong>d organizebuli <strong>da</strong>/an fokusirebuli; SesaZlebe-<br />

lia, eseSi azrTa progresireba TiTqmis gaugebari iyos;<br />

migviTiTebs Zalian <strong>da</strong>bali donis enobriv simwyobreze; mas-<br />

Si gamoyenebulia susti <strong>da</strong> limitirebuli (SezRuduli) an<br />

arasaTanado leqsika;<br />

Sedgeba struqturulad araswori wina<strong>da</strong>debebisgan;<br />

aris imdeni gramatikuli Secdoma, rom azris gageba Znelia.<br />

1 qula<br />

am kategoriis ese gamoirCeva Zalian sustia ostatobis TvalsazrisiT<br />

<strong>da</strong> aqvs aqvs erTi an ramdenime Semdegi tipis xarvezi:<br />

ar ayalibebs Sexedulebas Temaze an ar iZleva TiTqmis ara-<br />

nair an aranair mtkicebulebebs, sakuTari poziciis <strong>da</strong>saca-<br />

vad;<br />

araorganizebuli an arafokusirebulia, ris gamoc ese ara-<br />

Tanmimdevruli an gaugebaria;<br />

aris seriozuli leqsikuri Secdomebi;<br />

Sedgeba struqturulad araswori wina<strong>da</strong>debebisgan;<br />

aris imdeni gramatikuli Secdoma, rom azri gaugebaria.


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

104<br />

0 qula<br />

ese, romelic ar aris <strong>da</strong>werili mocemul Temaze (ar pasuxobs kiTxvas<br />

/ Temas) 0 qulas miiRebs.<br />

rogorc nimuSi<strong>da</strong>n Cans, eses Sefasebis maqsimaluri qulaa 6.<br />

Sefasebis rubrikaSi zustad aris gawerili, Tu ra SemTxvevaSi iRebs<br />

moswavle / abiturenti 6, 5, 4, 3, 2 1 an 0 qulas.<br />

Semfaseblis araobieqturoba/tendenciurobis zegavlena<br />

testis validurobaze<br />

Semdegi safrTxe, romelic SeiZleba <strong>da</strong>emuqros testirebis<br />

dros <strong>enis</strong> flobis/codnis donis adekvatur <strong>Sefaseba</strong>s aseve <strong>da</strong>kavSi-<br />

rebulia Sefasebis kriteriumebTan, Tumca is ufro metad aris <strong>da</strong>kav-<br />

Sirebuli Semfaseblis pirovnebasTan (ena, <strong>testireba</strong>, <strong>Sefaseba</strong>..., 2008,<br />

gv. 200, egeni, koCaki, 2006, gv. 529).<br />

araswori qulis kidev erTi mizezi SeiZleba gaxdes Semfaseb-<br />

lis tendenciuroba, romelic SeiZleba ganpirobebuli iyos Semfa-<br />

seblis garkveuli stereotipebiT (mag. lamazi xeliT nawerma <strong>da</strong>debi-<br />

Ti zegavlena moaxdinos, xolo uSno kaligrafiam ki piriqiT - ua-<br />

ryofiTi), <strong>da</strong>RlilobiT an moyirWebiT. saklaso situaciaSi Semfa-<br />

seblis tendenciuroba gaucnobiereblad SeiZleba <strong>da</strong>efuZnos gark-<br />

veul pirad simpaTiebs an warsulSi Seqmnil STabeWdilebebs. Sefa-<br />

sebis rubrikis ararseboba an arasruli Sefasebis rubrika (an sqema)<br />

xels uwyobs Semfaseblis tendenciurobas.<br />

gar<strong>da</strong> zemoT ganxilulisa, cxadia, ganzraxuli unarebis Sesa-<br />

faseblad metad mniSvnelovania testSi miRebuli pirveladi (nedli)<br />

qulebis adekvaturi analizi saboloo qulebis misaRebad. amisaTvis<br />

gamoiyeneba testis fsiqometruli specialuri Teoriebi <strong>da</strong> Sesabami-<br />

si fsiqometruli meTodebi.


. sandooba<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

sandooba _ es aris testis maxasiaTebeli, romelic gviCvenebs,<br />

Tu ramdenad aris <strong>da</strong>mokidebuli testiT miRebuli qulebi gazomvis<br />

cTomilebebze, ganasxvavebs Tu ara testuri kiTxva Zlier <strong>da</strong> sust<br />

moswavleebs? magaliTad, Tu stan<strong>da</strong>rtizebul tests CaabarebT orSa-<br />

baTs, Semdeg imave tests erTi kviris Semdegac CaabarebT <strong>da</strong> orivejer<br />

erTsa <strong>da</strong> imave maCvenebels miiRebT, sakmarisi mizezi geqnebaT ifi-<br />

qroT, rom testis Sedegebi sandoa. Tu erT dRes 100 a<strong>da</strong>miani Caaba-<br />

rebs tests <strong>da</strong> Semdeg isini erTi kviris Semdeg am tests kvlav gai-<br />

meoreben, maTi Sedegebi kvlav igive iqneba ganmeorebiTac _ Tqven ki-<br />

dev ufro meti sababi geqnebaT imis saTqmelad, rom testis Sedegebi<br />

sandoa. (ra Tqma un<strong>da</strong>, igulisxmeba, rom meore testamde SualedSi<br />

a<strong>da</strong>mianebi ar igeben pasuxebs <strong>da</strong> ar swavloben sakiTxebs). monacemebi<br />

sandoa, Tu testi stabilur <strong>da</strong> mdgrad suraTs iZleva individis un-<br />

aris Sesaxeb situacii<strong>da</strong>n situaciamde. sando Termometri erTnairad<br />

muSaobs, erTnairad giCvenebT 100 graduss celsiusiT, roca mduRare<br />

wylis temperaturas zomavT. sandoobis gazomvis es gza, anu testis<br />

Sesruleba or sxva<strong>da</strong>sxva situaciaSi niSnavs stabilurobas <strong>da</strong> san-<br />

doobas testi<strong>da</strong>n testamde. Tu a<strong>da</strong>mianTa jgufi asrulebs testis or<br />

ekvivalentur versias <strong>da</strong> maCveneblebi am orive testSi Se<strong>da</strong>rebiTia,<br />

es sandoobis alternatiuli formaa (burlaCuki, 2008, gv. 265; anasta-<br />

zi, urbina 2007, gv. 103; hagersi, 1992, gv. 29).<br />

sandooba aseve moicavs testis Si<strong>da</strong> mdgradobasa <strong>da</strong> sizustes.<br />

sandoobis mdgradoba gamoiTvleba testis erTi naxevris Sesrulebis<br />

Sedegebis Se<strong>da</strong>rebiT meore naxevris Sesrulebis SedegebTan.<br />

arsebobs sandoobis <strong>da</strong>dg<strong>enis</strong> ramdenime gza, magram yvela Se-<br />

saZlo Sedegi 0-<strong>da</strong>n 1-mde SualedSia moqceuli, rogorc korelaciis<br />

koeficienti. iTvleba, rom sandooba 0.8-is zemoT Zalian maRalia, 0.8-<br />

<strong>da</strong>n 0.6-mde - kargi, 0.6-sa <strong>da</strong> 0.4-s Soris _ <strong>da</strong>bali, xolo 0.4-is qvemoT<br />

105


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

ki _ arasando. sandoobis asamaRleblad yvelaze efeqturi gzaa<br />

testSi <strong>da</strong>matebiTi sakiTxebis Setana. zoga<strong>da</strong>d miiCneva, rom vrceli<br />

(grZeli) testebi ufro sandoa, vidre Se<strong>da</strong>rebiT mcire zomis (mokle)<br />

testebi.<br />

gazomvis Secdomebi<br />

arc erTi testi ar afasebs srulyofilad im codnasa <strong>da</strong> unar-<br />

Cvevebs, romelTa gasazoma<strong>da</strong>c maT iyeneben, radgan yovelTvis xdeba<br />

Secdomebis <strong>da</strong>Sveba. aris iseTi Secdomebi, romlebic moswavlesTan<br />

aris <strong>da</strong>kavSirebuli, <strong>da</strong> gamowveulia, magaliTad, guneba-ganwyobiT,<br />

motivaciiT an testis Cabarebis unar-CvevebiT.<br />

zogjer SesaZlebelia Secdoma moswavlis sasargebloc aR-<br />

moCndes <strong>da</strong> misi maCvenebeli imaze maRali iyos, vidre misi realuri<br />

codnaa. SesaZlebelia, man zustad testirebis win ga<strong>da</strong>xe<strong>da</strong> am kon-<br />

kretul masalas... zogjer Secdoma SeiZleba moswavlisTvis arasaxar-<br />

bielo iyos. magaliTad, igi avad aris testirebis dros, an Tavs<br />

SeuZlod grZnobs, an gamouZinebelia, an kidev ga<strong>da</strong>Rlilia swored<br />

testirebis dRes, an arasaTanado masalaze iyo koncentrirebuli.<br />

Tumca Secdomis wyaro SeiZleba Tavad tests ukavSirdebodes _ miTi-<br />

Tebebi ar iyos naTeli, sakiTxavi masala mizanSeuwonlad rTuli<br />

iyos, sakiTxebi ki orazrovani, an dro iyos Zalian SezRuduli. maCve-<br />

nebeli, romlebsac moswavle iRebs testSi, yovelTvis moicavs gark-<br />

veul Secdomas.<br />

rogor SeiZleba SevamciroT es Secdomebi?<br />

rac ufro sandoa testi, miT ufro naklebad aris mosalodne-<br />

li Secdoma. stan<strong>da</strong>rtizebul testebze muSaobisas misi Semdgenlebi<br />

amas iTvaliswineben <strong>da</strong> cdiloben Seafason, Tu ramdenad gansxvave-<br />

buli SeiZleba iyos moswavlis monacemi, Tu igi ganmeorebiT Seasru-<br />

leb<strong>da</strong> tests. amas gazomvis stan<strong>da</strong>rtuli Secdoma ewodeba. amdenad,<br />

sando testi SeiZleba asec ganisazRvros, rom esaa testi, romelsac<br />

gazomvis mcire stan<strong>da</strong>rtuli Secdoma aqvs. testebis interpretirebi-<br />

106


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

sas maswavlebelma un<strong>da</strong> gaiTvaliswinos Secdomis farglebi (burla-<br />

Cuki, 2008, gv. 315).<br />

farTomasStabiani stan<strong>da</strong>rtizebuli testirebis dros, roca<br />

testirebis mizania, <strong>da</strong>adginos codnisa <strong>da</strong> unarebis TvalsazrisiT<br />

arsebuli saerTo done moswavleTa garkveul jgufebSi (qveynis, re-<br />

gionis, raionis skolis masStabiT) arasistematur (SeiZleba iTqvas,<br />

SemTxveviT) Secdomebs naklebi mniSvneloba eniWeba. magram isini gan-<br />

sakuTrebul <strong>da</strong>tvirTvas iZenen, roca saklaso <strong>testireba</strong>sTan gvaqvs<br />

saqme <strong>da</strong> erTi romelime moswavlis unarisa <strong>da</strong> codnis <strong>Sefaseba</strong> gvi-<br />

wevs testirebis saSualebiT. amitom specialistebi maswavleblebs<br />

urCeven, unaris Sesaxeb azris Camoyalibebisas nurasodes <strong>da</strong>eyrdno-<br />

bian moswavlis zustad im monacems, romelsac igi testSi iRebs.<br />

testebis SemmuSaveblebi monacemebs sando intervalis, anu `stan<strong>da</strong>r-<br />

tuli Secdomis farglebis~ gaTvaliswinebiT aqveyneben. es Semo-<br />

sazRvravs moswavlis realur maCvenebels, rac saWiros xdis gazomvis<br />

stan<strong>da</strong>rtuli Secdomis gamoyenebas <strong>da</strong> saSualebas aZlevs maswavle-<br />

bels, gaiTvaliswinos maCvenebelTa speqtri, romelic SesaZloa moi-<br />

cavdes moswavlis zust qulas _ maCvenebels, romelsac miiReb<strong>da</strong> mos-<br />

wavle, testi rom absoluturad zusti <strong>da</strong> uSecdomo yofiliyo (vul-<br />

folki, 2007, gv. 525).<br />

aucilebelia, gvaxsovdes stan<strong>da</strong>rtuli Secdomis farglebi,<br />

roca moswavleebs varCevT specialuri programebisTvis. arc erTi<br />

bavSvi ar un<strong>da</strong> iyos uaryofili mxolod imitom, rom maTi maCvenebeli<br />

<strong>da</strong>dgenil SesarCev maCvenebels erTi-ori quliT CamorCeba. moswavlis<br />

namdvili maCvenebeli SeiZleba am <strong>da</strong>dgenil maCvenebelze maRali iyos.<br />

zoga<strong>da</strong>d, testis Sedg<strong>enis</strong>as mniSvnelovania, rom gaviTvaliswinoT,<br />

rom sandoobisTvis problemas SeiZleba warmoadgendes (bekeri, 2008):<br />

testSi gamoyenebulia araswori sityvebi an bundovani<br />

formulirebebi;<br />

107


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

orazrovani an Zalian zogadi xasiaTis instruqcia, romlis wa-<br />

kiTxvis Sedega<strong>da</strong>c moswavles gauWirdeba gaigos, ra moeTxoveba<br />

am <strong>da</strong>valebaSi;<br />

testuri kiTxvebi (<strong>da</strong>valebebi), romlebic Seicavs uneblie<br />

miniSnebebs <strong>da</strong> moswavles ubiZgebs swori pasuxisaken;<br />

<strong>da</strong>xurul kiTxvaSi Zalian gamokveTilia swori pasuxi.<br />

qvemoT warmodgenilia aseTi SemTxvevebis magaliTebi. kerZod,<br />

pirvel testur <strong>da</strong>valebaSi gamoyenebulia araswori sityvebi <strong>da</strong><br />

bundovani formulirebebi.<br />

1. ra SeiZleba iyidoT:<br />

2. produqtebis maRaziaSi? ___________________________<br />

3. saparikmaxeroSi? ___________________________<br />

4. afTiaqSi? ___________________________<br />

5. sayofacxovrebo momsaxurebis salonSi? ______________________<br />

6. safunTuSeSi? ___________________________<br />

saparikmaxeroSi arafris yidva ar SeiZleba <strong>da</strong>, aqe<strong>da</strong>n<br />

gamomdinare, es mxolod <strong>da</strong>abnevs moswavles. amavdroulad, sruliad<br />

bundovania gamonaTqvami `sayofacxovrebo momsaxurebis saloni~.<br />

ufro metic, am testur <strong>da</strong>valebaSi winaswari miniSnebacaa, radgan<br />

produqtebis maRaziaSi, cxadia, rom produqtebis yidvaa SesaZlebeli.<br />

sxva yvelaferTan erTad, am testur <strong>da</strong>valebas aklia swori pasuxebis<br />

CamonaTvali anu Sefasebis rubrika <strong>da</strong> Tu is winaswar ar iqneba<br />

ga<strong>da</strong>wyvetili (testirebis mizni<strong>da</strong>n gamomdinare) <strong>da</strong> gawerili,<br />

SesaZlebelia 1.6. kiTxvaze pasuxi: "puri" CaiTvalos swor pasuxad <strong>da</strong><br />

meore SemTxvevaSi (zemoT ganxiluli faqtorebis zegavleniT, mag.,<br />

sxva<strong>da</strong>sxva Semfaseblis pirobebSi) igive pasuxi an, ufro sworad,<br />

arasakmarisad, radgan pasuxi "puri, funTuSa <strong>da</strong> a.S." iyos miCneuli<br />

sworad.<br />

108


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

Semdeg magaliTSi (2) testur <strong>da</strong>valebas aqvs orazrovani an<br />

Zalian zogadi xasiaTis instruqcia, romlis wakiTxvis Sedega<strong>da</strong>c<br />

moswavles gauWirdeba gaigos, ra moeTxoveba am <strong>da</strong>valebaSi<br />

2. teqsti<strong>da</strong>n amoiwereT gansazRvreba, romlebic personaJis<br />

uaryofiTad axasiaTebs, Tumca, sazogadod, uaryofiTi mniSvnelobiT<br />

ar gamoiyeneba.<br />

(igulisxmeba mxatvruli xerxi - ironia - mag.<br />

ilia WavWavaZis leqsSi - `bednieri eri~)<br />

rogorc vxe<strong>da</strong>vT, gaugebaria, ris gansazRvreba un<strong>da</strong> amoiweros<br />

moswavlem, an egeb <strong>da</strong>valebis mixedviT man ironiis gamomxatveli<br />

sityvebi un<strong>da</strong> amoiweros? cxadia, aseTi instruqcia <strong>da</strong>abnevs<br />

moswavles <strong>da</strong>, Sesabamisad, misi enobrivi kompetenciebi<br />

araadekvaturad iqneba Sefasebuli.<br />

mesame magaliTi warmoadgens iseT testur <strong>da</strong>valebas (kiTxvas),<br />

romelic Seicavs uneblie miniSnebebs <strong>da</strong> moswavles ubiZgebs swori<br />

pasuxisaken (Tavad nawarmoebis saTaurSive mocemulia testuri<br />

<strong>da</strong>valebis swori pasuxi: moswavles SeiZleba sulac ar hqondes<br />

wakiTxuli nawarmoebi, magram gasces adekvaturi pasuxi):<br />

3. vin aris Txzulebis - `soloman morbelaZis~ - mTavari personaJi?<br />

Semdeg magaliTSi swori pasuxi Zalian gamokveTilia <strong>da</strong> distraqto-<br />

rebi sruliad xelovnuria.<br />

4. gaarkvie, romelia swori pasuxi:<br />

sarke gakeTebulia:<br />

(a) rZisgan;<br />

(b) Rvinisgan;<br />

(g) minisgan;<br />

109


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

g. samarTlianoba/aratendenciuroba<br />

testis erT-erTi mniSvnelovani maxasiaTebelia samarTlianoba.<br />

am cnebis ekvivalentad xSirad aratendenciurobas iyeneben (bekeri,<br />

2008, hagersi, 1992, gv. 19; ena, <strong>testireba</strong>, <strong>Sefaseba</strong>... 2008, gv. 183). testi<br />

codnisa <strong>da</strong> unarebis sazomi instrumentia <strong>da</strong> igi samarTliani, ara-<br />

tendenciuri un<strong>da</strong> iyos, rac imas niSnavs, rom yvela moswavles un<strong>da</strong><br />

hqondes Tanabari SesaZlebloba, srulad gamoavlinos Tavisi codna<br />

<strong>da</strong> unarebi. testis samarTlianobas xSirad ukavSireben testis admi-<br />

nistrirebis obieqturobasTan <strong>da</strong> imasTan, Tu ramdenad erTnair pi-<br />

robebSi akeTeben tests moswavleebi. es, cxadia, metad mniSvnelovani<br />

sakiTxia, Tumca, SesaZlebelia, TviTon testi, rogorc garkveuli<br />

codnisa <strong>da</strong> unarebis sazomi instrumenti, iyos arasamarTliani, anu<br />

testi ise iyos Sedgenili, rom sxva<strong>da</strong>sxva socialuri jgufis, f<strong>enis</strong><br />

<strong>da</strong> a.S. moswavleebs ar hqondeT Tanabari pirobebi sakuTari codnisa<br />

<strong>da</strong> unarebis gamosavlenad. amdenad, arasamarTlianoba, tendenciuro-<br />

ba gulisxmobs Sefasebis instrumentis Tvisebas, usiamovneba miayenos<br />

an usamarTlod moeqces moswavleebs maTi genderuli, rasobrivi, eT-<br />

nikuri, socialur-ekonomikuri an sxva raime statusis gamo. es SeiZ-<br />

leba iyos gamowveuli testis Sinaarsis, <strong>enis</strong> an magaliTebis sxva-<br />

<strong>da</strong>sxva aspeqtiT, romelmac SeiZleba gaamrudos moswavleebis mier<br />

testis Sesruleba _ Secvalos igi ukeTesobisaken an uaresobisaken.<br />

magaliTad, Tu testSi Setanilia krivTan an fexburTTan <strong>da</strong>kavSire-<br />

buli sakiTxebi, un<strong>da</strong> velodoT, rom am tests biWebi ukeTesad Sea-<br />

sruleben, vidre gogonebi. roca Sinaarsi exeba sportis saxeobebs, es<br />

usamarTlobaa _ gogonebi SeiZleba <strong>da</strong>iCagron codnis naklebobis ga-<br />

mo vTqvaT, fexburTsa <strong>da</strong> krivSi. Tumca testi Aara mxolod usamar-<br />

Tlo, aramed Seuracxmyofelic SeiZleba iyos. es maSin xdeba, roca<br />

testis SemsrulebelTa erTi jgufisaTvis testi an misi garkveuli<br />

<strong>da</strong>valebebi <strong>da</strong>mamcirebelia. <strong>da</strong>mcirebuli, gabrazebuli moswavleebi<br />

ki ver warmoaCenen Tavs saukeTesod.<br />

110


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

testebi SeiZleba procedurulad ar iyos samarTliani. anu Se-<br />

saZloa zogierT jgufs ar hqondes Tanabari SesaZlebloba, testire-<br />

bisas gamoavlinos Tavisi codna.<br />

ganvixiloT ramdenime magaliTi:<br />

1. testisa <strong>da</strong> testis Camtareblis ena xSirad gansxvavdeba<br />

moswavleebis <strong>enis</strong>agan.<br />

2. is pasuxebi, romlebic mxars uWers saSualo f<strong>enis</strong> Rire-<br />

bulebebs, ufro maRali qulebiT fasdeba.<br />

3. individualurad Catarebul testebSi (mag, laparakis), ma-<br />

Rali qulebiT fasdeba maRali verbaluroba <strong>da</strong> bevri la-<br />

paraki <strong>da</strong> ara Sinaarsi. es ukeTes pirobebSi ayenebs im<br />

moswavleebs, romlebic aseTYsituaciebSi Tavs komfortu-<br />

lad grZnoben.<br />

testebi SeiZleba ar iyos samarTliani, ramdena<strong>da</strong>c SesaZlebe-<br />

lia, gansxvavebul jgufebs im masalis swavlis sxva<strong>da</strong>sxva SesaZleb-<br />

loba hqondes, romelic mowmdeba. sakiTxebi, rogorc wesi, exeba<br />

xolme iseT faqtebsa <strong>da</strong> gamocdilebas, romelic dominanturi kul-<br />

turisaTvis aris nacnobi <strong>da</strong> ara umciresobisaTvis.<br />

dRes stan<strong>da</strong>rtizebuli testebis umetesoba yuradRebiT mowmde-<br />

ba, rom masSi ar aRiniSnebodes tendenciuroba (bekeri, 2008), magram<br />

maswavlebelTa mier Sedgenili testebic aseve SeiZleba tendenciuri<br />

iyos. amitom aucilebelia, rom maswavlebelma, gansakuTrebiT ki,<br />

axalbe<strong>da</strong> maswavlebelma, kolegebs an specialistebs sTxovos testis<br />

ga<strong>da</strong>xedva im mizniT, rom Seamowmos:<br />

xom ar ayenebs upirates mdgomareobaSi gogos an biWs;<br />

xom ar ayenebs upirates mdgomareobaSi garkveul jgufs<br />

<strong>da</strong>saxlebis tipis, socialuri statusis an eTnikuri<br />

warmomavlobis mixedviT;<br />

xom ar gaanawyenebs garkveul moswavleebs <strong>da</strong> zegavlenas<br />

moaxdens maTgan swori pasuxis gacemis albaTobaze;<br />

xom ar aris <strong>da</strong>valebaSi Cadebuli usamarTlo xafangi”.<br />

xom ar aris Sefasebis sistema <strong>da</strong>saxvewi...<br />

111


3. testis ZiriTadi Teoriebi<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

yvelaze cnobili Teoria, romlis mixedviTac xdeba testis<br />

monacemebis <strong>da</strong>muSaveba es aris testis klasikuri Teoria (anastazi,<br />

urbina, 2007, gv. 196; burlaCuki, 2008, gv. 448; reini, 2009; fransi). am<br />

Teoriis mixedviT monawilis/moswavlis mier testSi miRebuli qula<br />

Sedgeba WeSmariti qulisagan, romelic Seesabameba<br />

moswavlis/monawilis gasazomi unarebis odenobas <strong>da</strong> gazomvis<br />

Secdomisgan. gazomvis Secdoma <strong>da</strong>mokidebulia SemTxveviTobaze,<br />

iRbalze, motivaciaze, <strong>da</strong>Rlilobaze <strong>da</strong> sxva arasistematur<br />

faqtorebze. rac ufro kargad aris Sedgenili testi <strong>da</strong> rac ufro<br />

stan<strong>da</strong>rtizebuli <strong>da</strong> obieqturia igi, miT ufro mcirea gazomvis<br />

Secdoma.<br />

testis administrirebis Semdeg moswavlis mier miRebul qulaTa<br />

jami warmoadgens im ZiriTad maCvenebels, romelze <strong>da</strong>yrdnobiTac<br />

xdeba moswavlis unaris saboloo <strong>Sefaseba</strong>. klasikuri testis<br />

TeoriaSi mniSvnelovan kriteriums warmoadgens <strong>testireba</strong>Si monawile<br />

moswavleTa qulebis saSualo ariTmetikuli (stan<strong>da</strong>rtul<br />

ga<strong>da</strong>xrasTan erTad), romelic moswavleTa Sefasebis ZiriTad<br />

kriteriums warmoadgens. swored moswavleTa saSualo qula<br />

gamoiyeneba <strong>da</strong>skvnebis gamosatanad imis Taobaze, Tu rogor Sefasdeba<br />

konkretuli moswavlis garkveuli unari: rogorc saSualoze maRali,<br />

<strong>da</strong>bali, Tu saSualo. testis mniSvnelovani maxasiaTebelia<br />

diskriminaciis unari. es aris testis maxasiaTebeli, romelic<br />

saSualebas iZleva, ganasxvaos maRali, saSualo <strong>da</strong> <strong>da</strong>bali unarebisa<br />

<strong>da</strong> codnis mqone moswavleebi erTmaneTisgan.<br />

testis klasikuri Teoria Zalian mosaxerxebelia, roca gvin<strong>da</strong><br />

SevarCioT saukeTeso moswavleebi; vafasebT erT konkretul,<br />

Se<strong>da</strong>rebiT viwro sakiTxs; gvaqvs mxolod erTi testi <strong>da</strong> erTi<br />

112


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

populacia. magram Tu ase ar aris, maSin iqmneba monacemTa<br />

interpretaciis problemebi (reini, 2009). magaliTad, A moswavlem <strong>da</strong> B<br />

moswavlem gaakeTa sxva<strong>da</strong>sxva testi. erTi testi (E) ufro advilia,<br />

vidre - meore (D). rogor Seva<strong>da</strong>roT testis qulebi XAE <strong>da</strong> XBD<br />

erTmaneTs? rogor moviqceT, Tu XAE> XBD?<br />

an meore magaliTi:<br />

k <strong>da</strong> j testuri <strong>da</strong>valeba gaakeTa orma sxva<strong>da</strong>sxva jgufma. erTi<br />

jgufs aqvs naklebi unarebi (l), xolo meores - meti (h).<br />

rogor Seva<strong>da</strong>roT am testuri <strong>da</strong>valebebis sirTule p erTmaneTs?<br />

ra vqnaT, Tu testuri <strong>da</strong>valebis sirTule (P, romelic ganisazRvreba<br />

jgufSi im moswavleTa procentiT, romlebmac sworad gaakeTes<br />

testuri <strong>da</strong>valeba) Pkl


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

Seasrula. magram es testis am modelisTvis aucilebelia testuri<br />

<strong>da</strong>valebebis ganmeoreba <strong>da</strong> moswavleTa sxva<strong>da</strong>sxva SerCevis TanakveTa.<br />

fsiqometruli TvalsazrisiT, es modeli sakmaod rTulia <strong>da</strong> igi<br />

gamoiyeneba farTomasStabiani testirebis dros. ufro metic, igi<br />

Zalze rTul gamoTvlebs moiTxovs <strong>da</strong> misi gamoyeneba SeuZlebelia<br />

specialuri kompiuteruli programebis gareSe.<br />

saklaso testirebis dros, Cveulebriv, testuri qulebis<br />

interpretaciisTvis iyeneben ufro martiv procedurebs, romelTa<br />

Sesaxebac qvemoT (ix. Tavi 5) iqneba moTxrobili.<br />

114


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

4. testis Sedg<strong>enis</strong> safexurebi (etapebi)<br />

testis Sedg<strong>enis</strong> pirveli <strong>da</strong> yvelaze mniSvnelovani etapia imis<br />

gansazRvra, Tu ris <strong>da</strong>dgena gvin<strong>da</strong> testirebis Sedegad <strong>da</strong> ra mizniT.<br />

amisTvis un<strong>da</strong> gavarkvioT, romeli kategoriis testi gvWirdeba (miR-<br />

wevis, <strong>da</strong>xelovnebis Tu sxv.), ra aris maTi mizani konkretul situa-<br />

ciaSi, moswavleTa romeli unarebis <strong>testireba</strong> gvesaWiroeba, rogor<br />

un<strong>da</strong> moxdes monacemTa interpretireba <strong>da</strong> a.S.<br />

testis Seqmna misi detaluri gegmis CamoyalibebiT iwyeba. aseT<br />

gegmas testis specifikacias uwodeben (testuri, 2009, gv. 8). igi tes-<br />

tirebis miznebze <strong>da</strong>yrdnobiT yalibdeba <strong>da</strong> moicavs detalur infor-<br />

macias testis miznis, Sinaarsisa <strong>da</strong> administrirebis Sesaxeb. testis<br />

specifikacias sxva<strong>da</strong>sxva saxe SeiZleba hqondes, magram yvela maTgani<br />

un<strong>da</strong> moicavdes testis mizans, Sinaarss, formats (Sesafasebeli una-<br />

rebis/codnis, gamoyenebuli testuri <strong>da</strong>valebebis <strong>da</strong> testSi maTi wo-<br />

nis matricas), agreTve informacias monawileebis, Sefasebis sistemisa<br />

<strong>da</strong> administrirebis Sesaxeb (hagersi, 1992, gv. 48).<br />

testirebis saSualebiT <strong>enis</strong> flobis Sefasebis drosac saWi-<br />

roa, SevadginoT testirebis gegma anu specifikacia. ganvixiloT tes-<br />

tis specifikaciaSi Semavali informaciis magaliTebi.<br />

Sinaarsi: testis specifikaciaSi srulad un<strong>da</strong> iyos aRwerili<br />

is Sinaarsi, romelze <strong>da</strong>yrdnobiTac SeiZleba aigos testi. mag., gra-<br />

matikuli testis Sinaarsi un<strong>da</strong> Sedgebodes Sesafasebeli gramatiku-<br />

li struqturebis CamonaTvalisgan, xolo enobrivi unarebis saerTo<br />

testi ki un<strong>da</strong> moicavdes enobrivi kompetenciebis yvela ganzomilebis<br />

aRweras. rogorc zemoT iTqva, testis Semqmnelma sxva<strong>da</strong>sxvagvari<br />

forma SeiZleba misces testis specifikacias, magram mTavaria, rom<br />

masSi testis Sinaarsi srulad <strong>da</strong> amomwuravad iyos aRwerili.<br />

115


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

testis specifikaciaSi ara mxolod testis Sinaarsi un<strong>da</strong> iyos<br />

aRwerili, aramed mocemuli un<strong>da</strong> iyos gamoyenebuli masalis Tavise-<br />

burebebi <strong>da</strong> is operaciebi, romelTa Sesrulebac mouwevs moswavles<br />

testirebisas. mag., kiTxvis testSi SeiZleba gamoyenebuli iyos sxva-<br />

<strong>da</strong>sxva tipis teqstebi (publicisturi werilebi, leqsi, moTxroba, sa-<br />

reklamo gancxadebebi <strong>da</strong> sxv.), romelTa tipis, raodenobisa <strong>da</strong> mo-<br />

culobis Sesaxeb informacia winaswar un<strong>da</strong> iyos gansazRvruli tes-<br />

tis specifikaciaSi. aqve un<strong>da</strong> iyos mocemuli im unarebisa <strong>da</strong> codnis<br />

CamonaTvali, romelTa Semowmebasac emsaxureba testi. mag., testis mi-<br />

zani SeiZleba iyos teqstSi specifikuri informaciis moZiebis unaris<br />

<strong>Sefaseba</strong>, konteqstis mixedviT ucxo sityvis mniSvnelobis gageba <strong>da</strong><br />

a.S.<br />

<strong>testireba</strong>Si monawileebis/populaciis aRwera: testis specifi-<br />

kaciis es nawili un<strong>da</strong> moicavdes amomwurav informacias <strong>testireba</strong>Si<br />

monawile a<strong>da</strong>mianebis Sesaxeb. es aris informacia maTi asakis, saganma-<br />

naTleblo safexuris/klasis, <strong>enis</strong> flobis arsebuli donis <strong>da</strong> sxv.<br />

Sesaxeb. <strong>enis</strong> flobis donis testis SemTxvevaSi cxadia, mniSvnelova-<br />

nia testis specifikaciaSi miTiTebuli iyos, es ena mSobliuria mona-<br />

wileebisTvis, Tu igi meore an ucxo enaa.<br />

formati/matrica <strong>da</strong> drois ganawileba: am nawilSi mocemuli<br />

un<strong>da</strong> iyos testis struqtura, romelic moicavs testirebis dros <strong>da</strong><br />

mis ganawilebas testis TiToeuli komponentisTvis, testuri <strong>da</strong>vale-<br />

bebis tipebsa <strong>da</strong> specialur procedurebs. am nawilSi aseve mocemuli<br />

un<strong>da</strong> iyos TiToeuli komponentis wona. aqve gawerili un<strong>da</strong> iyos, ro-<br />

meli tipis ramdeni testuri <strong>da</strong>valeba aris gansazRvruli TiToeuli<br />

komponentisTvis (testuri..., 2009, gv. 12).<br />

qvemoT mogvyavs testis specifikaciaSi warmodgenili testis<br />

formatis/matricis magaliTi qarTuli <strong>enis</strong> testisTvis.<br />

116


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

117<br />

meore ena<br />

mosmenilis gageba 30 wT<br />

25%<br />

15 mravlobiTi arCevanis<br />

Semcveli <strong>da</strong>valeba; 5 –Ria<br />

testuri <strong>da</strong>valeba (2<br />

mokle <strong>da</strong> 3 gavrcobilpa-<br />

suxiani)<br />

wakiTxulis gageba 45 wT<br />

25%<br />

20 mravlobiTi arCevanis<br />

Semcveli <strong>da</strong>valeba; 5 –Ria<br />

testuri <strong>da</strong>valeba (2<br />

mokle <strong>da</strong> 3 gavrcobilpa-<br />

suxiani)<br />

weriTi unar-Cvevebi 45 sT<br />

25%<br />

15 – eses tipis <strong>da</strong>valeba.<br />

gramatikuli kompetencia 30 wT<br />

15%<br />

15 wina<strong>da</strong>deba - Tavisufa-<br />

li pasuxi.<br />

leqsikuri kompetencia 30 wT<br />

10%<br />

30 mravlobiTi arCevanis<br />

Semcveli <strong>da</strong>valeba.<br />

testirebis drois gansazRvrisTvis mniSvnelovania gaviTvalis-<br />

winoT testirebis monawileebis/moswavleebis asaki <strong>da</strong> maTi yuradRe-<br />

bis koncentraciis Taviseburebebi. ase mag., Tu <strong>da</strong>wyebiT safexurze,


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

gansakuTrebiT ki pirvel klasebSi vatarebT tests, igi un<strong>da</strong> Semoi-<br />

farglos 45-60 wuTiT, xolo ufrosklaselebsa <strong>da</strong> zr<strong>da</strong>srulebSi<br />

<strong>testireba</strong> 2 an 3 saaTis ganmavlobaSic SeiZleba gagrZeldes (SesaZ-<br />

lebelia SuaSi mciredi SesvenebiT). Tu monawilis kognituri proce-<br />

sebis Taviseburebebi ar iqneba gaTvaliswinebuli, maSin testis mona-<br />

cemebis didi nawili <strong>da</strong>Rlilobis an moyirWebis faqtoris zegavle-<br />

niT iqneba miRebuli.<br />

miRwevis doneebi: miRwevis doneebi anu moswavleTa SesaZlo<br />

warmatebis doneebi, romelic testSi aris gansazRvruli, winaswar<br />

un<strong>da</strong> iyos gawerili (hagersi, 1992, gv. 50). enaSi "<strong>da</strong>xelovnebis donee-<br />

bi" SesaZloa gansazRvruli iyos monawilis/moswavlis mier sworad<br />

gakeTebuli testuri <strong>da</strong>valebebis procentuli wiliT. mag., 75% <strong>da</strong> me-<br />

ti testuri <strong>da</strong>valebebis sworad gakeTeba miuTiTebdes "<strong>da</strong>xelovnebis"<br />

maRal doneze, 50%-<strong>da</strong>n 75%-mde testuri <strong>da</strong>valebebis sworad gakeTeba<br />

- saSualoze maRal kompetenciaze, 25%-<strong>da</strong>n 50%-mde - saSualoze <strong>da</strong>-<br />

balze, xolo ufro naklebis ki - Zalian <strong>da</strong>bal doneze. Tu testis<br />

mizania kompetenciiis garkveuli donis moswavleTa ga<strong>da</strong>rCeva (mag.,<br />

<strong>enis</strong> swavlebis Semdeg safexurze ga<strong>da</strong>sayvanad), maSin SesaZlebelia<br />

avirCioT Sefasebis sxva midgoma: moswavles moeTxovebodes testis<br />

srulad <strong>da</strong>Zleva, magram imisTvis, rom Semdeg safexurze ga<strong>da</strong>vides,<br />

<strong>da</strong>wesdes minimaluri zRvari, mag., qulaTa 80%.<br />

testis miznebi<strong>da</strong>n gamomdinare, SesaZlebelia miRwevis doneebi<br />

ufro kompleqsuri iyos. mag., `enaTa flobis zogadevropuli<br />

kompetenciebi~ gvTavazobs miRwevis doneebis skalas; sanimuSod<br />

mogvyavs A2 donis aRwera (deskriptorebiTurT):<br />

1. mosmena<br />

nela <strong>da</strong> Zalian garkveviT naTqvami teqstis (mag., gamyidvelisa <strong>da</strong> myidvelis<br />

dialogi maRaziaSi) mosm<strong>enis</strong>as Semswavlels SeuZlia sityvebisa <strong>da</strong> mokle<br />

wina<strong>da</strong>debebis gageba.<br />

118


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

SemswavlelisTvis gasagebia saubari, romelic exeba avtomobilis an sxva<br />

raime nivTis fers, zomas, wonas, moculobas.<br />

Semswavlels SeuZlia gaigos teqsti, romelic misTvis nacnob Temebs (mag.,<br />

swavla, samsaxuri, Tavisufali dro, ojaxi) exeba.<br />

saubris mosm<strong>enis</strong>as Semswavleli xvdeba mosaubreebis ganwyobilebas (rogor<br />

grZnoben isini Tavs, rogor xasiaTze arian; arian avad, kargad, mxned Tu<br />

<strong>da</strong>Rlilebi).<br />

Semswavlels SeuZlia gaigos nela <strong>da</strong> garkveviT warmoTqmuli teqstis<br />

ZiriTadi Sinaarsi, Tu igi sayofacxovrebo sakiTxebs exeba.<br />

Semswavleli mokle <strong>da</strong> martivi Setyobinebebi<strong>da</strong>n igebs ZiriTad informacias.<br />

Semswavlels SeuZlia zepirad warmoTqmuli teqstis arsis gageba.<br />

Tu saubroben nela <strong>da</strong> garkveviT, Semswavleli igebs ZiriTad informacias<br />

sportuli angariSis, sasaqonlo reklamis, amindis prognozis Sesaxeb.<br />

mokle, martivi Setyobinebebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> ambebi<strong>da</strong>n Semswavlels gamoaqvs<br />

de<strong>da</strong>azri, Tu teqsti dinjad <strong>da</strong> garkveviT aris naTqvami <strong>da</strong> misTvis nacnob<br />

Temebs exeba.<br />

roca Semswavlels gzas aswavlian, igi xvdeba, rogor un<strong>da</strong> mivides<br />

<strong>da</strong>niSnul adgilamde fexiT, avtobusiT Tu metroTi.<br />

roca Semswavlels maRaziaSi an transportSi esmis saubari, xvdeba, Tu ras<br />

exeba igi.<br />

zepiri mokle teqsti<strong>da</strong>n Semswavlels esmis ZiriTadi informacia im Temebis<br />

Sesaxeb, romlebic mas ainteresebs.<br />

2. kiTxva<br />

Semswavlels SeuZlia wignis saZiebelsa Tu sarCevSi misTvis saintereso<br />

ZiriTadi informaciis moZieba <strong>da</strong> gageba.<br />

Semswavlels SeuZlia Jurnal-gazeTebSi misTvis nawilobriv nacnob Temebze<br />

agebuli martivi statiebis de<strong>da</strong>azris gageba.<br />

Semswavlels SeuZlia Jurnal-gazeTebis ga<strong>da</strong>Tvalierebisas Tu internetSi<br />

muSaobisas moipovos <strong>da</strong> gaigos misTvis saintereso martivi informaciis<br />

119


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

ZiriTadi azri, gaerkves Tu ras weren a<strong>da</strong>mianebi sakuTar Tavze, rogor<br />

axasiaTeben erTmaneTs <strong>da</strong> mixvdes, vis ra Tviseba aqvs.<br />

Semswavlels SeuZlia gaigos mokle, martivi teqstis Tu Setyobinebis<br />

ZiriTadi azri.<br />

Semswavlels SeuZlia calkeuli frazebisa <strong>da</strong> xSirad xmarebuli sityvebis<br />

gageba maSin, roca teqsti misTvis saintereso Temas exeba.<br />

Semswavlels SeuZlia advilad misaxvedri informaciis moZieba ganrigSi,<br />

cxrilSi, meniuSi, reklamaSi, gancxadebaSi...<br />

Semswavlels SeuZlia piradi werilebis gageba.<br />

3. laparaki<br />

Semswavlels SeuZlia sakuTar Tavze mokle informaciis gacema (waradginos<br />

Tavi _ Tqvas vinaoba, misamarTi, telefonis nomeri, sai<strong>da</strong>n aris <strong>da</strong> sad<br />

muSaobs).<br />

Semswavlels SeuZlia martivi sityvebiT Tqvas, Tu rogor grZnobs Tavs.<br />

Semswavlels SeuZlia gadmosces sakuTari ojaxis Sesaxeb ZiriTadi<br />

informacia (mag., vin arian, ra asakisa <strong>da</strong> profesiis arian misi ojaxis<br />

wevrebi).<br />

Semswavlels SeuZlia Tqvas, romeli sasmeli <strong>da</strong> saWmeli uyvars / moswons an<br />

ar uyvars / ar moswons; romel garemoSi (sofelSi, qalaqSi, zRvaze, mTaSi...)<br />

urCevnia yofna <strong>da</strong> mokled <strong>da</strong>asabuTos mizezi.<br />

Semswavlels SeuZlia Tqvas, ra aris misi hobi (mag., musika, Teatri, kino,<br />

ferwera, qan<strong>da</strong>keba, sporti).<br />

Semswavlels SeuZlia winaswari momzadebis gareSe warmoadginos misTvis<br />

nacnobi sagani / obieqti (qveyana, musikaluri jgufi, gundi).<br />

Semswavlels SeuZlia Zalian martivi <strong>da</strong>saxelebis sakvebi produqtisa <strong>da</strong><br />

sasmelis <strong>da</strong>saxeleba misi yidvis an SekveTis mizniT.<br />

Semswavlels SeuZlia Tavaziani formebis gamoyenebiT mimarTos sxvas <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>usvas arcTu rTuli SekiTxva.<br />

120


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

Semswavlels SeuZlia mokled <strong>da</strong> martivad ilaparakos raime movl<strong>enis</strong>,<br />

faqtis (mag., wveulebaze, eqskursiaze, gakveTilze) an sakuTari gancdis<br />

Sesaxeb.<br />

Semswavlels SeuZlia mokled aRweros sad cxovrobs <strong>da</strong> rogor SeiZleba<br />

masTan misvla (transporti, mgzavrobis xangrZlivoba, manZili).<br />

Semswavlels SeuZlia mokle ambis moyola <strong>da</strong> movlenebis Tanmimdevrulad<br />

warmodgena.<br />

Semswavlels SeuZlia msmenels miawodos informacia sakuTari samsaxuris<br />

Sesaxeb.<br />

Semswavlels SeuZlia mokled gadmosces, Tu ras apirebs kviris bolos an<br />

ar<strong>da</strong>degebze; SeuZlia moyves, Tu rogor aRniSnaven Sobas an sxva<br />

dResaswaulebs mis qveyanaSi.<br />

Semswavlels SeuZlia mokle satelefono saubris warmarTva, mag., Sexvedris<br />

adgilis <strong>da</strong>niSvna.<br />

Semswavlels SeuZlia martivi sityvebiT gamoxatos Tavisi grZnobebi (mag., es<br />

CemTvis naTelia, meSinia, mSia...).<br />

Semswavlels SeuZlia iTxovos <strong>da</strong>xmareba <strong>da</strong> Sesabamisi reagireba moaxdinos,<br />

roca mas sTxoven <strong>da</strong>xmarebas.<br />

Semswavlels SeuZlia isaubros kviris dReebze, <strong>da</strong>asaxelos weliwadi, Tve,<br />

ricxvi, saaTi <strong>da</strong> yovelive amis Sesaxeb Tava<strong>da</strong>c <strong>da</strong>svas SekiTxvebi.<br />

Semswavlels SeuZlia <strong>da</strong>marcvlos sityvebi.<br />

Semswavlels SeuZlia sxva<strong>da</strong>sxva sakiTxze <strong>da</strong>Tanxmeba, SekamaTeba, an uaris<br />

Tqma.<br />

4. wera<br />

Semswavlels SeuZlia martivi sityvebiT <strong>da</strong>weros sakuTari saqmianobis<br />

Sesaxeb (mag., samsaxuris, sportisa <strong>da</strong> Tavisufali drois Taobaze).<br />

Semswavlels SeuZlia martivi sityvebiT <strong>da</strong>weros, rom ga<strong>da</strong>ifiqra Sexvedra;<br />

SeuZlia miwvevaze werilobiT reagireba.<br />

121


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

Semswavlels SeuZlia mokle <strong>da</strong> martivi sityvebiT megobrebs Seatyobinos,<br />

rom agviandeba / avad aris / sxva saqmiT aris <strong>da</strong>kavebuli <strong>da</strong> ar SeuZlia<br />

<strong>da</strong>niSnul adgilas misvla.<br />

Semswavlels SeuZlia TavisTvis Camoweros samecadino gegma kviris dReebisa<br />

<strong>da</strong> TariRebis miTiTebiT.<br />

Semswavlels SeuZlia axloblebis saxelze <strong>da</strong>weros mosawvevi.<br />

Semswavlels SeuZlia martivi wina<strong>da</strong>debebiT aRweros movlena, rodis <strong>da</strong> ra<br />

viTarebaSi mox<strong>da</strong> igi.<br />

Semswavlels SeuZlia mokle, martivi wina<strong>da</strong>debebiT misTvis nacnobi<br />

sagnebisa <strong>da</strong> adgilebis aRwera.<br />

Semswavlels SeuZlia nacnobi Temebis Sesaxeb martivi teqstebis Sedgena,<br />

sakuTari azris werilobiT Camoyalibeba.<br />

Semswavlels SeuZlia martivi istoriis moyola (mag., lamazad gatarebuli<br />

ar<strong>da</strong>degebis an momavali cxovrebis Sesaxeb).<br />

Semswavlels SeuZlia eleqtronuli fostiT, mokle teqsturi SetyobinebiT<br />

(SMS-iT) an mokle weriliT nacnobebsa <strong>da</strong> megobrebs saWiro martivi<br />

informacia, rCeva miawodos (mag., ama Tu im disketis fasi sxva<strong>da</strong>sxva<br />

maRaziaSi, romeli sportuli klubi, sacurao auzi jobs).<br />

Semswavlels SeuZlia martivi, erTmaneTTan logikurad <strong>da</strong>kavSirebuli<br />

wina<strong>da</strong>debebiT aRweros raime movlena.<br />

Semswavlels SeuZlia suraTebiTa <strong>da</strong> mokle teqstebiT aRweros mogzaurobis<br />

mizani.<br />

Semswavlels SeuZlia martivi gancxadebis <strong>da</strong>wera, misTvis saintereso<br />

gancxadebaze reagireba, informaciis ganTavseba axalgazrdul gazeTsa Tu<br />

veb-gverdze.<br />

Semswavlels SeuZlia saswavlo dRiurSi martivad Caiweros, rodis ra<br />

gaakeTa <strong>da</strong> ra aqvs saswavli.<br />

122


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

roca tests vqmniT, un<strong>da</strong> gvaxsovdes, rom miRwevis doneebis<br />

aseTi kompleqsuri skalebis SemTxvevaSi, didia subieqturi Sefasebis<br />

safrTxe <strong>da</strong>, Sesabamisad, arasando Sedegebis miRebis albaToba.<br />

amitom, aseT SemTxvevaSi gansakuTrebiT mniSvnelovania, rom Zalian<br />

zustad moxdes im kognituri (enobrivi) operaciebis gawera, romlis<br />

safuZvelzec keTdeba <strong>Sefaseba</strong>.<br />

qvemoT warmodgenilia qarTulis, rogorc meore <strong>enis</strong> flobis<br />

<strong>da</strong>sadgenad SemuSavebuli testis specifikaciis nimuSi, romelic<br />

eyrdnoba erovnuli saswavlo gegmebisa <strong>da</strong> Sefasebis centris mier<br />

maswavlebelTaTvis gamocemul saxelmZRvaneloSi ganxiluli testis<br />

specifikaciis formas (testuri, 2009, gv. 14).<br />

qarTulis, rogorc meore <strong>enis</strong> testis specifikaciis nimuSi:<br />

1. testis saTauri: qarTulis, rogorc meore <strong>enis</strong> flobis miRwevis<br />

donis <strong>da</strong>dgena<br />

2. testis ZiriTadi mizania Semswavlelis enobrivi kompetenciebis<br />

<strong>da</strong>dgena saxelmwifo <strong>enis</strong> (meore <strong>enis</strong>) modulis (SL1-is) kompetencieb-<br />

Tan mimarTebiT (kriteriumTan Se<strong>da</strong>rebaze <strong>da</strong>fuZnebuli testebi); ga-<br />

moyenebuli iqneba miRwevebis <strong>testireba</strong>, romelic gulisxmobs gamo-<br />

muSavebuli unarebis <strong>testireba</strong>s.<br />

3. mocemuli testiT izomeba testirebis monawilis mier qarTulis,<br />

rogorc meore <strong>enis</strong> im modulis (SL1-is) gavlis Sedegad aTvisebuli<br />

enobrivi kompetenciebi, romlebic ganisazRvra Semswavlelis winaswa-<br />

ri testirebis safuZvelze.<br />

4. <strong>testireba</strong> utardebaT zr<strong>da</strong>sruli asakis umaRlesi ganaTlebis<br />

mqone araqarTulenovan pe<strong>da</strong>gogebs, romelTaTvisac saxelmwifo –<br />

qarTuli ena (romlis <strong>testireba</strong>c xdeba) meore enaa<br />

5. testirebis paralelurad, romelic mxolod mosm<strong>enis</strong>, kiTxvisa <strong>da</strong><br />

weris unarebis Semowmebis saSualebas iZleva, laparakis unaris Se-<br />

safaseblad <strong>da</strong>gegmilia intervius formati.<br />

123


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

6. informaciis gamoyenebis wesi dgindeba testis Semdgeneli jgufis<br />

mier.<br />

7. testirebis xangrZlivoba ganisazRvra 3 saaTiT.<br />

8. informaciis testis Sinaarsi:<br />

mimarTuleba: kiTxva<br />

kiTxulobs <strong>da</strong> igebs sajaro warwerebs (gamafrTxilebeli warwera,<br />

gaCerebis/quCis saxeli, maRaziis/sajaro Senobis <strong>da</strong>saxeleba, informacia<br />

yidva-<strong>da</strong>qiravebis Sesaxeb, memorialuri <strong>da</strong>fa, sxva<strong>da</strong>sxva tipis abra sxva),<br />

savarjiSos pirobas.<br />

kiTxulobs oficialuri/administraciuli xasiaTis dokumentebs, formula-<br />

rebs (kviris ganrigi, gakveTilebis cxrili, anketa, savizito baraTi, pirado-<br />

bis mowmoba, bileTi <strong>da</strong> sxva).<br />

kiTxulobs <strong>da</strong> igebs yofiTi xasiaTis informaciul teqstebs (katalogi, sa-<br />

marSruto gegma, meniu, kulinaruli recepti).<br />

kiTxulobs <strong>da</strong> igebs martiv korespondencias: sxva<strong>da</strong>sxva xasiaTis Ria baraTs<br />

(misaloci, mosawvevi, mowvevis samadlobelo <strong>da</strong> sxva), martiv Setyobinebas.<br />

amoicnobs teqstis kompoziciur maxasiaTeblebs <strong>da</strong> naswavl enobriv formebs.<br />

mimarTavs sxva<strong>da</strong>sxva strategias Sinaarsis gagebis gasaadvileblad.<br />

mimarTuleba: wera<br />

nimuSis mixedviT wers Ria baraTs.<br />

modelis mixedviT wers sxva<strong>da</strong>sxva saxis mcire zomis pragmatul teqstebs<br />

(katalogi, meniu, kulinaruli recepti <strong>da</strong> sxva).<br />

modelis mixedviT wers mcire zomis aRweriT teqsts.<br />

icavs werilobiTi teqstis struqturas, iZens elementarul enobriv unar-<br />

Cvevebs <strong>da</strong> cdilobs funqciurad gamoiyenos isini.<br />

mimarTavs weris strategiebs naweris gaumjobesebis mizniT.<br />

9. matrica/formati: ix. gv. 118.<br />

10. qulebis <strong>da</strong>wera: <strong>da</strong>xuruli tipis testur <strong>da</strong>valebebSi 1 an 2<br />

quliT fasdeba; 1 qula iwereba iseT <strong>da</strong>valebebSi, romelic mosmenili<br />

(wakiTxuli) teqsti<strong>da</strong>n implicituri informaciis moZiebas<br />

gulisxmnobs / martiv codnazea orientirebuli; 2 quliani <strong>Sefaseba</strong> –<br />

maRali donis kognitur operaciebze (blumis taqsonomiis mixedviT)<br />

orientirebul testur <strong>da</strong>valebebSi.<br />

eses formatis (Ria tipis) <strong>da</strong>valebebSi maqsimaluri qula<br />

ganisazRvreba 5 quliT; gra<strong>da</strong>cia mocemuli iqneba <strong>da</strong>valebebSi.<br />

124


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

testis Sedgena/Seqmna: testSi un<strong>da</strong> Sediodes specifikaciaSi<br />

gawerili Sinaarsi. Sinaarsobrivi vali<strong>da</strong>ciisa <strong>da</strong> saswavlo proces-<br />

Tan kavSiri<strong>da</strong>n gamomdinare, mniSvnelovania, rom testi (testuri <strong>da</strong>-<br />

valebebi) farTod asaxavdes Sinaarss. rogorc zemoT iyo aRniSnuli,<br />

testi srulad un<strong>da</strong> moicavdes yvela im unaris, codnisa <strong>da</strong> Rirebu-<br />

lebebis Sesafasebel testur <strong>da</strong>valebebs, romlebic testis mizniT<br />

gansazRvrul <strong>da</strong> testis specifikaciaSi <strong>da</strong>zustebul saswavlo Se-<br />

degs/indikatoris Seadgenen. mniSvnelovania agreTve sxva<strong>da</strong>sxva donis<br />

kognituri operaciebis gaTvaliswinebac <strong>da</strong> Sesabamisi unarebis Sefa-<br />

seba.<br />

arsebobs kognituri unarebis sxva<strong>da</strong>sxva taqsonomia, magram<br />

maTgan ganaTlebis sferoSi yvelaze farTod gavrcelebulia benJamen<br />

blumis kognituri operaciebis taqsonomia (ganmartebiTi,... 2007, gv. 7).<br />

testebis didi nawilic am meTodologiur safuZvelzea agebuli. ami-<br />

tom Cven mokled ganvixilavT blumis taqsonomias <strong>da</strong> <strong>testireba</strong>Si mi-<br />

si misi gamoyenebis mniSvnelobas.<br />

blumis taqsonomiis mixedviT, kognituri operaciebi iyofa Sem-<br />

deg doneebad:<br />

1. codna;<br />

2. gageba;<br />

3. gamoyeneba;<br />

4. analizi;<br />

5. sinTezi;<br />

6. <strong>Sefaseba</strong>.<br />

blumis mixedviT, pirveli sami done azrovnebis qve<strong>da</strong> donis<br />

operaciebia, xolo analizi, sinTezi <strong>da</strong> <strong>Sefaseba</strong> ki maRali donis<br />

kognitur operaciaTa jgufs miekuTvneba.<br />

codna es aris konkretuli masalis mexsierebaSi arseboba. es<br />

masala SeiZleba iyos faqtebi, wesebi, procedurebi, terminebi <strong>da</strong> sxv.<br />

125


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

masSi igulisxmeba agreTve garkveuli informaciis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong><br />

aRdg<strong>enis</strong> unarebic.<br />

gageba gulisxmobs movlenebis, faqtebis, ambebisa <strong>da</strong> a.S. saku-<br />

Tari sityvebiT gadmocemis unars, aseve teqstis ZiriTadi azris gad-<br />

mocemis unars.<br />

gamoyeneba es aris aTvisebuli codnis praqtikulad gamoyenebis<br />

unari, kerZod, saazrovno amocanis ga<strong>da</strong>wyvetis xerxis sxva amocanaze<br />

gavrcobis/ ga<strong>da</strong>tanis unari an nimuSis mixedviT <strong>da</strong>valebis Sesrule-<br />

bis unari.<br />

analizis dros xorcieldeba movlenaTa Semadgenel nawilebad<br />

<strong>da</strong>yofa, maTi gancalkevebulad ganxilva an maT Soris kavSirebis<br />

<strong>da</strong>dgena, mizezebis aRmoCena, mizez-Sedegobrivi kavSirebis gamovle-<br />

na <strong>da</strong> sxv.<br />

sinTezi moicavs movl<strong>enis</strong> calkeuli elementebis an nawilebis<br />

axal struqturul erTeulSi gaerTianebas.<br />

<strong>Sefaseba</strong> es aris garkveul kriteriumebze <strong>da</strong>yrdnobiT <strong>da</strong>skvne-<br />

bis gamotanis unari. kerZod, es aris sakuTari poziciis argumentire-<br />

buli <strong>da</strong>sabuTeba, teqstis struqturis <strong>Sefaseba</strong> an gamomxatvelobiTi<br />

formebis <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> sxv.<br />

testis Sedg<strong>enis</strong>as mniSvnelovania, rom gaviTvaliswinoT kogni-<br />

turi operaciebis doneebi <strong>da</strong> monawilis/moswavlis enobrivi kompe-<br />

tenciebi mxolod <strong>da</strong>bali an mxolod maRali donis operaciebze<br />

<strong>da</strong>yrdnobiT ar SevamowmoT. sasurvelia testis Sinaarsi moicavdes<br />

yvela donis operacias. Tumca zogierT SemTxvevaSi (mag., moswavleTa<br />

asakobrivi Taviseburebebis gaTvaliswinebis gamo) SesaZlebelia <strong>da</strong>-<br />

bali donis kognituri operaciebi ufro didi woniT iyos warmodge-<br />

nili testSi, vidre - maRali donis saazrovno operaciebi. romeli<br />

operaciebi <strong>da</strong> ra woniT Seadgenen Cveni testis Sinaarsobriv-<br />

meTodologiur CarCos _ amis Sesaxeb winaswar un<strong>da</strong> iyos miRebuli<br />

argumentirebuli ga<strong>da</strong>wyvetileba. saqme isaa, rom codnis operaciebis<br />

Sesatyvisi testuri <strong>da</strong>valebebis Sedgena Zalian advilia <strong>da</strong> xSirad<br />

126


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

swored aseTi testuri <strong>da</strong>valebebi gvxvdeba spontanurad, gauazreb-<br />

lad Seqmnil testebSi didi doziT. cxadia, TavisTavad aseTi <strong>da</strong>va-<br />

lebebis testSi arseboba cudi ar aris, magram mxolod codnaze<br />

orientirebuli testuri <strong>da</strong>valebebi SesaZlebelia nakleb informaci-<br />

uli aRmoCndes testis mizanTan mimarTebiT. gansakuTrebiT es exeba<br />

<strong>enis</strong> tests, sa<strong>da</strong>c maRali donis kognituri operaciebis monawileoba<br />

Zalze mniSvnelovania monawilis/moswavlis enobrivi kompetenciiis<br />

obieqturi, sando <strong>da</strong> validuri SefasebisTvis. qvemoT mogvyavs teqs-<br />

tisa <strong>da</strong> kognituri operaciebis Sesabamisi testuri <strong>da</strong>valebebis nimu-<br />

Sebi:<br />

teqsti:<br />

Cemi megobrebi<br />

me bevri megobari myavs. Cemi uaxloesi megobrebi arian aCi <strong>da</strong> ana. Cven<br />

erT ezoSi vcxovrobT, erTad vTamaSobT, erTad <strong>da</strong>vdivarT skolaSi. Cven<br />

erT klasSi varT.<br />

wina kviras Cveni saxlis win garaJebi aiRes <strong>da</strong> fexburTis moe<strong>da</strong>ni<br />

gaakeTes. bavSvebs Zalian gagvixar<strong>da</strong>, ubednieresebi viyaviT, ufrosebsac<br />

gauxar<strong>da</strong>T. marto garaJis patronebi <strong>da</strong>Rondnen.<br />

axla ezoSi fexburTis gundi gvyavs. me <strong>da</strong> aCi am gundSi varT. ana ar<br />

aris am gundSi, am gundSi mxolod biWebi vTamaSobT.<br />

dRes TamaSi gvaqvs. TamaSi saRamos Svid saaTze iwyeba. dRes dili<strong>da</strong>n<br />

wvims. Cven diliT vivarjiSeT <strong>da</strong> axla visvenebT.<br />

me axla fanjarasTan vdgavar <strong>da</strong> viyurebi gareT <strong>da</strong> vfiqrob. isev<br />

wvims. gamvlelebi qolgebiT <strong>da</strong>dian. yvelaferi ruxia, saxlic, moe<strong>da</strong>nic,<br />

gzebic, cac.<br />

me ar miyvars wvimaSi TamaSi, aravis ar uyvars wvimaSi TamaSi. arc<br />

mayurebels moswons aseT amindSi jdoma. is qolgiT an celofniT zis <strong>da</strong><br />

mainc sveldeba. dRes wvimam Tu ar ga<strong>da</strong>iRo, albaT aravin mova stadionze.<br />

TamaSis <strong>da</strong>wyebamde sami saaTi rCeba. moe<strong>da</strong>ni carielia. yvela Tavis<br />

saxlSia Tbilad <strong>da</strong> iq erToba: uyurebs televizors, kiTxulobs wigns. Cemi<br />

klaselebi albaT ar movlen fexburTze. arc ana mova.<br />

amindia.<br />

TamaSis <strong>da</strong>wyebamde erTi saaTi <strong>da</strong>rCa. isev wvims, Zalian wvims. cudi<br />

127


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

stadioni svelia. Cven stadionze mivdivarT. vemzadebiT matCisTvis.<br />

tribunebic ivseba. mayureblebi modian <strong>da</strong> sxdebian. Cveni megobrebi<br />

ukve movidnen. anac tribunaze zis. me aRar meSinia. ukve momwons wvimaSi Ta-<br />

maSi, ukeTesia, sainteresoa.<br />

TamaSi <strong>da</strong>iwyo. moe<strong>da</strong>ni svelia <strong>da</strong> sirbili Znelia. Cven xSirad vvar-<br />

debiT miwaze, TamaSis <strong>da</strong>wyebamde Cven TeTri maisurebi gvecva, axla Cveni<br />

maisurebi Savia. uZnelesi yofila cud amindSi TamaSi.<br />

aCi burTiT Sevar<strong>da</strong> karSi <strong>da</strong> <strong>da</strong>eca.<br />

me gubeSi Camivar<strong>da</strong> fexi, Tavi ver Sevikave, uaxloes moTamaSes <strong>da</strong>veci<br />

zed <strong>da</strong> <strong>da</strong>vagde.<br />

mayurebeli erToba.<br />

dro ise gavi<strong>da</strong>, ver gavigeT.<br />

TamaSis bolos erTi burTi gavitaneT.<br />

Cveni megobrebi ubednieresebi iyvnen. tribunebze xtodnen <strong>da</strong> gvilo-<br />

cavdnen yviriliT.<br />

TamaSi male <strong>da</strong>mTavr<strong>da</strong>. erTiT nuli movigeT. mowinaaRmdege gundma<br />

nuliT erTi waago.<br />

<strong>da</strong> cxeli Cai.<br />

saxlebSi svelebi <strong>da</strong>vbrundiT. axla cxeli wyali min<strong>da</strong>. cxeli wyali<br />

gareT isev wvims. me saxlSi Tbilad vzivar <strong>da</strong> aRar vfiqrob wvimaze.<br />

me Cems megobrebze vfiqrob, me Zalian miyvars isini. Cvenze ukeTesi megobrebi<br />

aravis hyavs! Cven erTad gavimarjveT tribunasa <strong>da</strong> moe<strong>da</strong>nze!<br />

instruqcia: yuradRebiT waikiTxeT teqsti <strong>da</strong> pasuxi gaeciT<br />

qvemoT moyvanil kiTxvebs.<br />

vin arian aCis uaxloesi megobrebi?<br />

vis gauxar<strong>da</strong> <strong>da</strong> vis – ewyina garaJebis aReba?<br />

...<br />

(am tipis <strong>da</strong>valebebi eqsplicituri informaciis<br />

moZiebaze / martivi kognituri operaciebis Sesru-<br />

lebazea orientirebuli).<br />

128


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

sanimuSod moyvanili <strong>da</strong>valebebi Se<strong>da</strong>rebiT maRali donis kog-<br />

nituri operaciebis Sesrulebazea orientirebuli: analizs, sinTezsa<br />

Tu <strong>Sefaseba</strong>s gulisxmobs:<br />

ganmarteT teqsti<strong>da</strong>n monakveTi:<br />

`TamaSis <strong>da</strong>wyebamde Cven TeTri maisurebi gvecva, axla Cveni maisurebi<br />

Savia~.<br />

__________________________________________________________<br />

__________________________________________________________<br />

rogor ganmartavT aCis sityvebs:<br />

`Cven erTad gavimarjveT tribunasa <strong>da</strong> moe<strong>da</strong>nze!~<br />

__________________________________________________________<br />

__________________________________________________________<br />

__________________________________________________________<br />

129<br />

<strong>da</strong> a.S.<br />

testuri <strong>da</strong>valebebis Sedgena: xSirad gamoucdel maswavleb-<br />

lebs miaCniaT, rom testuri <strong>da</strong>valebebis Sedgena Zalian advilia <strong>da</strong><br />

maT mier Sedgenili yvela testuri <strong>da</strong>valeba (kiTxva) kargia. sinamd-<br />

vileSi testuri <strong>da</strong>valebebis Sedgena Zalian rTuli amocanaa <strong>da</strong><br />

umetes SemTxvevaSi pirvel jerze Sedgenili testuri <strong>da</strong>valebebis<br />

did nawils xelaxali ga<strong>da</strong>muSaveba <strong>da</strong> <strong>da</strong>xvewa sWirdeba, nawili ki<br />

ubralod ar varga <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>sagdebia.<br />

Sedgenili testuri <strong>da</strong>valebebis pirveladi ga<strong>da</strong>rCevisaTvis<br />

saukeTeso gzaa eqspertuli analizi, raTa testur <strong>da</strong>valebebSi moi-<br />

Zebnos Secdomebi, uzustobebi <strong>da</strong> <strong>da</strong>dgindes, romeli maTgani SiZleba,<br />

rom gamoswordes / ga<strong>da</strong>muSavdes <strong>da</strong> romeli un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>vagdoT. cnobi-<br />

lia, rom testuri <strong>da</strong>valebebis <strong>da</strong>mwerebs garkveuli emociuri <strong>da</strong>mo-<br />

kidebuleba uyalibdebaT sakuTari namuSevris mimarT <strong>da</strong> amitom mniSv-<br />

nelovania, rom isini mimReblebi iyvnen kritikis mimarT <strong>da</strong> saqmis in-


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

teresebi<strong>da</strong>n gamomdinare, pozitiurad Seafason <strong>da</strong> miiRon kritikuli<br />

SeniSvnebi.<br />

qulebis <strong>da</strong>wera: roca testur <strong>da</strong>valebaSi mxolod erTi swori<br />

pasuxia, maSin situacia martivia. magram xSirad saklaso testebSi,<br />

mizni<strong>da</strong>n gamomdinare, SesaZlebelia misaRebi iyos ramdenime pasuxi.<br />

roca arsebobs alternatiuli swori pasuxebi, romlebic gansxvave-<br />

buli qulebiT un<strong>da</strong> Sefasdes an SesaZlebelia testuri <strong>da</strong>valebis<br />

pasuxi nawilobriv sworad CaiTvalos, am SemTxvevaSi gansakuTrebuli<br />

yuradRebis gamovlenaa saWiro <strong>da</strong> qulaTa ganawileba meTodolo-<br />

giur safuZvels (Sesafasebeli sagnis/unaris taqsonomias) un<strong>da</strong> emya-<br />

rebodes.<br />

testuri <strong>da</strong>valebebis (kiTxvebis) empiriuli gamoc<strong>da</strong>: testis<br />

Sedg<strong>enis</strong> mniSvnelovani etapia testuri <strong>da</strong>valebebis gamoc<strong>da</strong>. igi<br />

xorcieldeba saboloo <strong>testireba</strong>Si monawile moswavleebis msgavs<br />

jgufze. am gziT xdeba Sefasebis problemebis identificireba. sac-<br />

deli testirebebis safuZvelze xdeba testis sandoobis koeficientis<br />

gamoTvla <strong>da</strong> dgindeba TiToeuli testuri <strong>da</strong>valebis gazomvisunaria-<br />

noba.<br />

Tu <strong>testireba</strong> ise Catardeba, rom ar moxdeba testuri <strong>da</strong>vale-<br />

bebis empiriuli gamoc<strong>da</strong> <strong>da</strong> winaswari <strong>testireba</strong>, maSin cxadia, rom<br />

yvela Secdoma <strong>da</strong> problema, romelic tests, rogorc gazomvis in-<br />

struments gaaCnia, testirebis dros warmoCindeba. es SeiZleba iyos<br />

testis <strong>da</strong>bali sandooba, Sefasebis araswori sqema/rubrika, qulaTa<br />

miniWebis araadekvaturi sistema, ufunqcio an sulac cu<strong>da</strong>d momuSave<br />

testuri <strong>da</strong>valeba, proceduruli Secdomebi <strong>da</strong> sxv. amdenad, aseTi<br />

testis Sedegebi eWvqveS <strong>da</strong>dgeba, magram ukve <strong>da</strong>gvianebuli iqneba<br />

testis ga<strong>da</strong>muSaveba <strong>da</strong> xelaxali Catareba.<br />

130


5. testuri <strong>da</strong>valebebis tipebi<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

<strong>testireba</strong>Si gamoiyeneba sxva<strong>da</strong>sxva tipis testuri <strong>da</strong>valebebi.<br />

arsebobs maTi kategorizaciis sxva<strong>da</strong>sxva mcdelobac. terminologiis<br />

aRrevis Tavi<strong>da</strong>n acilebis mizniT, Cven <strong>da</strong>veyrdnobiT erovnuli sas-<br />

wavlo gegmebisa <strong>da</strong> Sefasebis centris mier maswavlebelTaTvis Sed-<br />

genil saxelmZRvaneloSi (testuri..., 2009, gv. 20) mocemul kategori-<br />

zacias, mokled warmogidgenT testuri <strong>da</strong>valebis TiToeuli tipis<br />

<strong>da</strong>xasiaTebas <strong>da</strong> moviyvanT magaliTs qarTulis, rogorc meore <strong>enis</strong><br />

testi<strong>da</strong>n.<br />

qvemoT ganvixilavT testuri <strong>da</strong>valebebis Semdegi tipebi:<br />

Sesabamisobis (urTierTmisa<strong>da</strong>gebis);<br />

klasifikaciis;<br />

mravlobiTi arCevanis;<br />

Ria anu pasuxis konstruirebis moklepasuxiani;<br />

Ria anu pasuxis konstruirebis gavrcobili pasuxis mqone;<br />

Ria anu pasuxis konstruirebis teqstis "<strong>da</strong>xurvis";<br />

Ria anu pasuxis konstruirebis wina<strong>da</strong>debis Sevsebis <strong>da</strong> <strong>da</strong>sru-<br />

lebis;<br />

WeSmariteba-mc<strong>da</strong>robis;<br />

problemis ga<strong>da</strong>Wraze orientirebuli.<br />

rogori tipisac ar un<strong>da</strong> iyos testuri <strong>da</strong>valeba (kiTxva) igi moi-<br />

cavs or ZiriTad nawils. esaa miwodebuli masala (stimulis nawili)<br />

<strong>da</strong> pasuxis nawili (testuri, 2009, gv. 21). ganvixiloT TiToeuli maT-<br />

gani cal-calke.<br />

miwodebuli masala anu stimuli orgvari SeiZleba iyos: informa-<br />

ciuli <strong>da</strong> direqtiuli. xolo pasuxis nawili ki imazea <strong>da</strong>mokidebuli,<br />

Tu rogoria testuri <strong>da</strong>valeba. mravlobiTi arCevanis tipis <strong>da</strong>vale-<br />

131


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

bebSi arsebobs pasuxTa alternativebi, romelTaganac erTi swori pa-<br />

suxia <strong>da</strong> <strong>da</strong>narCeni ki _ araswori pasuxebi anu distraqtorebi. am<br />

tipis <strong>da</strong>valebebSi pasuxi faqtiurad igive Sefasebis sqema anu rubri-<br />

kaa. masSi warmodgenilia yvela SesaZlo swori pasuxi <strong>da</strong> yvela Se-<br />

saZlo araswori pasuxi.<br />

miwodebuli informaciuli xasiaTis masala _ es aris teqsti, nawy-<br />

veti, leqsi, romelsac testuri <strong>da</strong>valeba eyrdnoba an sqema, diagra-<br />

ma, fotosuraTi, naxati, naxazi, grafiki <strong>da</strong>sxv., romelic amocanis<br />

(testuri <strong>da</strong>valebis) ga<strong>da</strong>Wris safuZvelia.<br />

miwodebuli direqtiuli xasiaTis masala (stimuli) moicavs wamyvan<br />

wina<strong>da</strong>debas anu “birTvs”, romelSic miTiTebulia, Tu ra kiTxvas un-<br />

<strong>da</strong> gasces pasuxi moswavlem an ra tipis <strong>da</strong>valeba un<strong>da</strong> Sesrulos man.<br />

faqtobrivad, es aris sakuTriv testuri <strong>da</strong>valebis kiTxva an <strong>da</strong>vale-<br />

ba.<br />

miwodebuli direqtiuli xasiaTis masala anu wamyvani wina<strong>da</strong>deba,<br />

Cveulebriv, moicavs iseT sityvebs, rogoricaa, moiZie, amoiwere,<br />

Seafase, Sea<strong>da</strong>re, Seapirispire, moitane argumenti, gaakeTe inter-<br />

pretacia, <strong>da</strong>amtkice, <strong>da</strong>asabuTe, moaxdine kategorizacia, moax-<br />

dine klasifikacia, Seqmeni, Seadgine, moigone meTodi, gaakeTe<br />

gegma <strong>da</strong> sxv.<br />

qvemoT mocemulia testuri <strong>da</strong>valebis nawilebis nimuSebi.<br />

miwodebuli masalis (stimulis) nimuSebi:<br />

informaciuli xasiaTis masala (stimuli)<br />

ixileT 49-e gverdze warmodgenil nimuSSi mocemuli werili.<br />

direqtiuli xasiaTis masala (stimuli)<br />

mag: `vin aris werilis adresati? vis swers avtori we-<br />

rils?~<br />

pasuxebis nimuSi mravlobiTi arCevanis tipis testuri <strong>da</strong>valebisTvis:<br />

a. <strong>da</strong>viTs;<br />

132


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

b. lias;<br />

g. zaurs;<br />

d. levans.<br />

pasuxebis nimuSi Ria tipis testuri <strong>da</strong>valebisTvis:<br />

1. `rodis wers werils avtori? (<strong>da</strong>asaxeleT Tvis romeli<br />

dRea <strong>da</strong> ricxvi)~<br />

swori pasuxi: --------------Caiweros ---------------<br />

qvemoT mocemulia mravlobiTi arCevanis tipis testuri <strong>da</strong>valeba, ro-<br />

melSic identificirebulia misi Semadgeneli nawilebi:<br />

nimuSi.<br />

MmravlobiTi arCevanis Semcveli testis <strong>da</strong>valebis nawilebi<br />

instruqcia <strong>enis</strong><br />

SemswavlelebisTvis<br />

informaciuli xa-<br />

siaTis masala (sti-<br />

muli)<br />

direqtiuli xasia-<br />

Tis masala (stimu-<br />

li - zogadi)<br />

waikiTxeT Semdegi nawyveti <strong>da</strong> upasuxeT qve-<br />

moT motanil kiTxvebs<br />

gamarjoba, Svilo, rogor xar? de<strong>da</strong> ro-<br />

gor aris? Seni Zma xom ar celqobs?<br />

lia, quTaisSi veRar CamovaRwie. baTumi<strong>da</strong>n<br />

pir<strong>da</strong>pir samtrediaSi Cavedi, rogorc Sen<br />

mTxove, Seni megobrisTvis saCuqris ga<strong>da</strong>sace-<br />

mad. kargi vqeni, rom Cavedi. mamamisi avad iyo<br />

<strong>da</strong> miwa hqon<strong>da</strong>T gasaToxni. ar meubnebo<strong>da</strong>, ma-<br />

gram roca gavige, vuTxari, <strong>da</strong>gexmarebiT-meTqi.<br />

gvianobamde vimuSaveT <strong>da</strong> Rame iq <strong>da</strong>rCena momi-<br />

wia. samSabaTs ki zugdidSi wavedi seminarze.<br />

xom ici, 16 ivniss iwyeba seminari <strong>da</strong> dilis 9<br />

saaTze iq Casvlas ver movaswrebdi. Rame zug-<br />

didSi, Cems ZmasTan <strong>da</strong>vrCebi.<br />

yuradRebiT waikiTxeT teqsti <strong>da</strong> pasuxi gae-<br />

ciT qvemoT moyvanil kiTxvebs<br />

133


wamyvani wina<strong>da</strong>deba<br />

anu RerZi/birTvi<br />

pasuxis<br />

variantebi<br />

gasaRebi anu<br />

swori pasuxi<br />

mc<strong>da</strong>ri pasuxis va-<br />

riantebi<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

vin aris lia <strong>da</strong>viTisTvis?<br />

a. coli<br />

a. coli<br />

b. Svili<br />

g. <strong>da</strong><br />

b, g <strong>da</strong> d<br />

d. megobari.<br />

testur <strong>da</strong>valebebs sam msxvil kategoriad yofen; esenia:<br />

1. testuri <strong>da</strong>valebebi, romlebic pasuxis SerCevas moiTxovs.<br />

am kategoriaSi Sedis<br />

"WeSmariti-mc<strong>da</strong>ri"-s tipis testuri <strong>da</strong>valebebi, sa<strong>da</strong>c moce-<br />

mulia pasuxis mxolod ori alternativaa mocemuli. testire-<br />

bis monawile/moswavle an a<strong>da</strong>sturebs stimulis nawilSi ga-<br />

moTqmuli debulebis WeSmaritebas (irCevs pasuxs: "sworia") an<br />

uaryofs mas <strong>da</strong> irCevs pasuxs "ar aris swori". am tipis tes-<br />

turi <strong>da</strong>valebis <strong>da</strong>debiTi mxarea is, rom igi advili Sesadge-<br />

nia <strong>da</strong> misi interpretaciac advilia. Tumca mas aqvs uaryofi-<br />

Ti mxareebic. kerZod, maTi nakli isaa, rom maRalia swori<br />

pasuxis SemTxveviT gamocnobis albaToba (0.5). amavdroulad,<br />

isini ver afaseben maRali donis kognitur operaciebs.<br />

urTierTmisa<strong>da</strong>gebis testuri <strong>da</strong>valebebi. urTierTmisa<strong>da</strong>gebis<br />

(Sesabamisobis) tipis testuri <strong>da</strong>valebebi, sa<strong>da</strong>c moswavlem<br />

testuri <strong>da</strong>valebis mocemul direqtiul nawilSi mocemuli<br />

principiT garkveul stimulebs un<strong>da</strong> Seusabamos pasuxebi.<br />

amasTan, pasuxebi SesaZlebelia winaswar gansazRvruli iyos<br />

an moswavles uwevdes maTi moZebna teqstSi an sakuTar gamoc-<br />

dilebaSi/codnaSi (mexsierebaSi). Tu pasuxebi winaswar aris<br />

134


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

mocemuli, maSin, Cveulebriv, maTi raodenoba aRemateba im<br />

sityvebis raodenobas, romlebic wyvilebs qmnian. am tipis<br />

testuri <strong>da</strong>valebebi sasargebloa kavSirebisa <strong>da</strong> mimarTebebis<br />

testirebisaTvis, advilia <strong>Sefaseba</strong>, advilia am tipis testuri<br />

<strong>da</strong>valebebis didi raodenobis Sedgena. maTi nakli isaa, rom<br />

rTulia instruqciebis sityvieri formulireba.<br />

mravlobiTi arCevanis tipis testuri <strong>da</strong>valebebi, sa<strong>da</strong>c<br />

testirebis monawiles moeTxoveba CamoTvlili SesaZlo<br />

pasuxebi<strong>da</strong>n airCios erTi pasuxi, romelic mas sworad miaCnia.<br />

mniSvnelovania gvaxsovdes, rom arCeviTpasuxian testur<br />

<strong>da</strong>valebebSi mxolod erTi pasuxia swori, xolo <strong>da</strong>narCeni<br />

pasuxebi distraqtorebis rols asruleben. aqve<br />

mniSvnelovania aRiniSnos, rom, Cveulebriv, mravlobiTi<br />

arCevanis tipis testur <strong>da</strong>valebebSi gamoiyeneba 3, 4 an 5<br />

SesaZlo pasuxi. cxadia, rac ufro metia pasuxebis<br />

alternativebi, miT ufro rTuli xdeba testuri <strong>da</strong>valeba <strong>da</strong><br />

miT ufro mcirdeba swori pasuxis gamocnobis albaToba.<br />

pasuxTa sam alternativiani testuri <strong>da</strong>valebis swori pasuxis<br />

SemTxveviTad gamocnobis albaToba 33%-s Seadgens, oTx<br />

pasuxianis - 25%-s, xolo xuTi SesaZlo pasuxis SemTxvevaSi<br />

gamocnobis albaToba mxolod 20%-ia. amdenad, rac ufro metia<br />

pasuxTa alternativebi, miT ufro sarwmunoa, rom testuri<br />

<strong>da</strong>valeba namdvilad moswavlis codnasa <strong>da</strong> unars zomavs, <strong>da</strong><br />

ara mis iRbals. Tumca gamocdilebam aCvena, rom TiTqmis<br />

SeuZlebelia xuTze meti SesaZlo adekvaturi pasuxis<br />

mofiqreba <strong>da</strong> maTi raodenobis gazr<strong>da</strong> mxolod xelovnurad<br />

aris SesaZlebeli. es pasuxebi ar funqcionirebs, isini<br />

arafers ar zomaven <strong>da</strong>, Sesabamisad, sruliad tyuilad<br />

gvakargvineben jer dros maTze fiqriT <strong>da</strong> Semdgom adgils<br />

testis rveulSi. am tipis testuri <strong>da</strong>valebebi<br />

mravalferovania - gamoiyeneba sxva<strong>da</strong>sxva donis kognituri<br />

135


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

operaciebis gasazomad, maTi gamoyenebisas SeuZlebelia<br />

subieqturi <strong>Sefaseba</strong>, Tumca Znelia mc<strong>da</strong>ri pasuxis variantebis<br />

formulireba.<br />

klasifikaciis testuri <strong>da</strong>valebebi, romelSic testirebis<br />

monawiles moeTxoveba testur <strong>da</strong>valebaSi mocemuli masalis<br />

eqspliciturad an impliciturad mocemuli principiT<br />

kategorizacia. am tipis testuri <strong>da</strong>valebebi Se<strong>da</strong>rebiT iolia<br />

Sesadgenia, advilia maTi <strong>Sefaseba</strong>c, isini kargad gamoiyeneba<br />

faqtobrivi xasiaTis informaciisa <strong>da</strong> martivi mimarTebebis<br />

testirebisTvis. maTi uaryofiTi mxarea is, rom isini<br />

SezRuduli kognituri operaciebis Sefasebis saSualebas<br />

iZlevian, radgan ifarglebian faqtebis <strong>da</strong>xarisxebiT.<br />

2. testuri <strong>da</strong>valebebi, romlebic pasuxis konstruirebas moiTxovs.<br />

am tipis <strong>da</strong>valebebs xSirad Ria tipis <strong>da</strong>valebebs uwodeben<br />

xolme, zemoT ganxiluli testuri <strong>da</strong>valebebisgan gansxvavebiT,<br />

romlebic pasuxis SerCevas saWiroeben. am ukanasknelT e.w. <strong>da</strong>xuruli<br />

tipis testur <strong>da</strong>valebebsac uwodeben. Ria testur <strong>da</strong>valebebSi<br />

testirebis monawiles moeTxoveba pasuxis konstruireba. aq ar aris<br />

winaswar mocemuli alternatiul pasuxTa CamonaTvali, monawilem<br />

TviTon un<strong>da</strong> Caweros swori pasuxi. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, swori pasuxis<br />

<strong>da</strong>Stampuli, erTaderTi forma ar arsebobs <strong>da</strong> SefasebisTvis<br />

gamoiyeneba Sefasebis sqema/rubrika. testuri <strong>da</strong>valebebi, romlebic<br />

pasuxis konstruirebas moiTxoven, Semdegi tipisaa:<br />

moklepasuxiani testuri <strong>da</strong>valebebi, sa<strong>da</strong>c erTi an ramdenime<br />

sityviT xdeba pasuxis gacema. aseTi <strong>da</strong>valeba Cveulebriv<br />

moiTxovs mokle <strong>da</strong> konkretul pasuxs. am tipis testuri<br />

<strong>da</strong>valebebi kargad afaseben faqtobriv codnas, advili<br />

Sesadgenia <strong>da</strong> advili Sesafasebelia, magram gamousadegaria<br />

rTuli kognituri operaciebis Sesafaseblad.<br />

136


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

testuri <strong>da</strong>valebebi, romlebic teqstis gamotovebuli<br />

adgilebis Sevsebas <strong>da</strong> wina<strong>da</strong>debebis <strong>da</strong>srulebas moiTxovs. am<br />

tipis testebSi Cveulebriv mocemulia wina<strong>da</strong>debebi, romlebic<br />

swori pasuxiT un<strong>da</strong> <strong>da</strong>sruldes. swori pasuxis aRmniSvneli<br />

sityva gamotovebulia. aseTi testuri <strong>da</strong>valebebi Zalian<br />

sasargebloa, mag., <strong>enis</strong> leqsikuri maragis Sesafaseblad. am<br />

tipis testuri <strong>da</strong>valebebiT advilia faqtobrivi codnis<br />

<strong>Sefaseba</strong>, minimumamde <strong>da</strong>dis gamocnobis SesaZlebloba, isini<br />

advili Sesadgeni <strong>da</strong> Sesafasebelia, magram isini ver zomaven<br />

maRali donis kognitur operaciebs.<br />

testuri <strong>da</strong>valebebi, romlebic teqstis "<strong>da</strong>xurvas" moiTxovs.<br />

am tipis testebSi Cveulebriv mocemulia erTi an ramdenime<br />

wina<strong>da</strong>deba, sa<strong>da</strong>c gamotovebulia garkveuli sityvebi.<br />

testirebis monawiles moeTxoveba wina<strong>da</strong>debebis <strong>da</strong>sruleba an<br />

Sevseba. am tipis testuri <strong>da</strong>valebebi gansakuTrebiT farTod<br />

gamoiyeneba enobrivi kompetenciebis Sesafaseblad. SesaZlebe-<br />

lia, testur <strong>da</strong>valebaSi sityvebi ki ar iyos gamotovebuli,<br />

aramed - sityvis TavsarTebi an bolosarTebi. am SemTxvevaSi<br />

moswavles moeTxoveba gamotovebuli adgilebis Sevseba ise,<br />

rom wina<strong>da</strong>deba gramatikulad gamarTuli iyos. aseTi tipis<br />

testuri <strong>da</strong>valebebi advili Sesadgenia, kargad zomavs leqsi-<br />

kur marags <strong>da</strong> gramatikuli wesebis codnas, Tumca <strong>da</strong>zRveuli<br />

ar aris SemTxveviTi pasuxebisgan.<br />

testuri <strong>da</strong>valeba, romelic gavrcobil pasuxs moiTxovs (Tema<br />

<strong>da</strong> ese). aseTi tipis testuri <strong>da</strong>valeba kandi<strong>da</strong>tisgan moiTxovs<br />

raime Temaze testis teqstSi mocemul informaciaze an saku-<br />

Tar gamocdilebze <strong>da</strong>yrdnobiTDSeadginos garkveuli argumen-<br />

tirebuli Txzuleba. am tipis testuri <strong>da</strong>valeba metad Sroma-<br />

tevadia, igi drosa <strong>da</strong> energias moiTxovs, rogorc testuri<br />

<strong>da</strong>valebis Semqmnelisagan, aseve <strong>testireba</strong>Si monawilisgan.<br />

rogorc zemoT iyo naCvenebi, eses Sefasebis sqema winaswar<br />

137


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

un<strong>da</strong> iyos Camoyalibebuli <strong>da</strong> mkacrad gawerili. amasTan ze-<br />

moT moyvanili nimuSi sulac ar warmoadgens erTaderT swor<br />

Sefasebis sqemas esesa Tu TemisTvis. Sefasebis rubrika <strong>da</strong>mo-<br />

kidebulia imaze, Tu ris <strong>Sefaseba</strong> gvin<strong>da</strong> testiT <strong>da</strong> am kon-<br />

kretuli testuri <strong>da</strong>valebiT. meore mxriv, eses an Temis <strong>da</strong>we-<br />

ras garkveuli dro sWirdeba <strong>da</strong>, aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, testire-<br />

bis specifikaciaSi misTvis adekvaturi dro un<strong>da</strong> iyos ga-<br />

moyofili. droiTi <strong>da</strong> sxva argumentebis (mag., stan<strong>da</strong>rtizebis,<br />

Sefasebis obieqturobis <strong>da</strong> a.S.) gaTvaliswinebiT, xSirad ase-<br />

Ti testuri <strong>da</strong>valebis moculoba SemosazRvrulia sityvaTa<br />

raodenobiT, mag., maqsimum 100-150 sityviT. aseTi testuri <strong>da</strong>-<br />

valebebi iZleva maRali donis kognituri operaciebisa <strong>da</strong> un-<br />

arebis Sefasebis saSualebas. maTTvis Zneli Sesadgenia Sefa-<br />

sebis rubrika <strong>da</strong> Zneli <strong>da</strong> Sromatevadia <strong>Sefaseba</strong>. ar aris ga-<br />

moricxuli subieqturoba.<br />

problemis ga<strong>da</strong>Wris Semcveli testuri <strong>da</strong>valebebi, romlebic<br />

SesaZlebelia eses kategoriaSi movaTavsoT, radgan am tipis<br />

<strong>da</strong>valebaSi Cveulebriv mocemulia erTi sakiTxis Sesaxeb ori<br />

alternatiuli mosazreba <strong>da</strong> testirebis monawiles moeTxoveba<br />

sakuTaris poziciis <strong>da</strong>fiqsireba <strong>da</strong> sakuTari gamocdilebi<strong>da</strong>n<br />

an wakiTxuli masali<strong>da</strong>n motanili magaliTebiT <strong>da</strong> argumente-<br />

biT gamyareba. aseTi testuri <strong>da</strong>valebebic, iseve, rogorc ese<br />

<strong>da</strong> Tema iZleva maRali donis kognituri operaciebisa <strong>da</strong> un-<br />

arebis Sefasebis saSualebas. Tumca Zneli Sesadgenia Sefase-<br />

bis rubrika <strong>da</strong> Zneli <strong>da</strong> Sromatevadia <strong>Sefaseba</strong>. igi ar aris<br />

<strong>da</strong>zRveuli subieqturobisgan.<br />

qvemoT ganxilulia testuri <strong>da</strong>valebebis nimuSebi:<br />

138


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

1. WeSmariti-mc<strong>da</strong>robis tipis testuri <strong>da</strong>valebis nimuSi:<br />

<strong>da</strong>viTi zugdidSi Tavis ZmasTan <strong>da</strong>rCa.<br />

a) sworia<br />

b) mc<strong>da</strong>ria.<br />

2. Sesabamisobis (urTierTmisa<strong>da</strong>gebis) tipis testuri <strong>da</strong>valebis<br />

nimuSi:<br />

moZebneT sinonimuri wyvilebi <strong>da</strong> <strong>da</strong>akavSireT erTmaneTs isrebiT:<br />

an<br />

mamaci <strong>da</strong>asrula<br />

<strong>da</strong>amTavra guladi<br />

mokurcxla ga<strong>da</strong>eRoba<br />

win ga<strong>da</strong>udga gaqusla<br />

gaixsene sapirispiro sityva:<br />

• dila .................................<br />

• SuadRe .................................<br />

• adriani ...........................<br />

3. klasifikaciis tipis testuri <strong>da</strong>valebis nimuSi.<br />

<strong>da</strong>alageT qronologiuri TanamimdevrobiT, ra ris mere mox<strong>da</strong>:<br />

a) sadili restoranSi<br />

b) zugdidSi Casvla<br />

g) dmanisis pirveli sajaro skolis direqtoris moxseneba<br />

d) samtrediaSi Casvla<br />

e) zugdidSi ZmasTan gasvla<br />

v) seminaris <strong>da</strong>wyeba<br />

z) ministris moadgilis gamosvla<br />

1 2 3 4 5 6 7<br />

139


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

4. mravlobiTi arCevanis tipis testuri <strong>da</strong>valebis nimuSi:<br />

romel ricxvSi Cavi<strong>da</strong> <strong>da</strong>viTi lias megobarTan:<br />

a. 13-Si<br />

b. 14-Si<br />

g. 15-Si<br />

d. 16-Si.<br />

5. Ria anu pasuxis konstruirebis teqstis "<strong>da</strong>xurvis" tipis<br />

testuri <strong>da</strong>valebis nimuSi:<br />

<strong>da</strong>urTeT saTanado Tandebulebi saxelebs:<br />

yvelani saxl......... vbrundebiT; am a<strong>da</strong>mian........ yvela kargs am-<br />

bobs; Teatr........ dRes premieraa; saxurav........ karlsoni <strong>da</strong>bi-<br />

nav<strong>da</strong>; am ambav....... didxans vfiqrobdi; skola........ mivdivar;<br />

Tixis........ WurWeli keTdeba; saxlisa........ wavedi.<br />

an<br />

mocemuli formebi<strong>da</strong>n SearCieT swori forma:<br />

midixarT movi<strong>da</strong> waxval<br />

miva waval midian wavsulvar midis<br />

wavedi waxvediT<br />

1. me salomesTan ___________________________________.<br />

2. guSin skolaSi ver ___________________________________.<br />

3. xval Sen ___________________________________ skolaSi?<br />

4. naTia marikasTan ___________________________________ <strong>da</strong> mere<br />

erTad _______________________________ CemTan.<br />

5. sad ___________________________________ guSin Sen <strong>da</strong> rezo?<br />

6. guSinwin <strong>da</strong> guSin skolaSi ar _________________________________.<br />

7. sad ___________________________________ Sen <strong>da</strong> merabi?<br />

140


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

8. sad _____________________ nana? _ is <strong>da</strong> niniko TeatrSi<br />

_____________________.<br />

9. xval skolaSi ver ____________________________, avad var.<br />

10. nona ____________________? _ ara, jer ar _______________________.<br />

6. Ria anu pasuxis konstruirebis moklepasuxiani testuri <strong>da</strong>va-<br />

lebis nimuSi.<br />

moifiqre wakiTxuli moTxrobisaTvis saTauri.<br />

an<br />

rodis wers werils avtori? (<strong>da</strong>asaxeleT Tvis romeli dRea <strong>da</strong> ricx-<br />

vi).<br />

________________________________________________________________________<br />

an<br />

vis moxsenebebs <strong>da</strong>eswro seminaris pirvel dRes <strong>da</strong>viTi? CamoTvaleT.<br />

________________________________________________________________________<br />

7. nimuSi testuri <strong>da</strong>valebisa, romelic carieli adgilis Sevse-<br />

basa <strong>da</strong> wina<strong>da</strong>debis <strong>da</strong>srulebas moiTxovs:<br />

<strong>da</strong>asruleT wina<strong>da</strong>deba:<br />

`giorgim <strong>da</strong>valeba Seasrula <strong>da</strong> <strong>da</strong>fasTan . . . . . . . . . . . .<br />

8. Ria anu pasuxis konstruirebis ganvrcobili pasuxis mqone<br />

testuri <strong>da</strong>valebis nimuSi (mokle Tema <strong>da</strong> ese)<br />

warmoidgineT, rom wasuli xarT mivlinebaSi kolegasTan erTad.<br />

miswereT werili Tqveni ojaxis wevrs (meuRles, de<strong>da</strong>s, Svils...);<br />

mouyeviT, sad xarT, visTan erTad, rogori amindia, ras akeTebT<br />

dilas, SuadRisas, saRamoTi; moifiqreT, ras gaakeTebT Tqveni ojaxis<br />

wevrebTan erTad, roca mivlinebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>brundebiT.<br />

sityvebis minimaluri raodenoba - 50, maqsimaluri _ 100<br />

141


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

9. ga<strong>da</strong>saWreli problemebis Semcveli testuri <strong>da</strong>valebis nimuSi<br />

gamoxateT sakuTari pozicia mocemul TemasTan <strong>da</strong>kavSirebiT:<br />

umaRles saswavlo <strong>da</strong>wesebulebaSi swavlisas saWiroa Tu<br />

ara saSinao <strong>da</strong>valebebis Sesruleba?<br />

142


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

6. <strong>da</strong>matebiTi rCevebi testis SeqmnisaTvis<br />

rogorc zemoT iyo aRniSnuli, testis Seqmnisas mniSvnelovania<br />

srulad <strong>da</strong>vfaroT saswavlo masala <strong>da</strong> amisTvis ki aucilebelia<br />

testSi sxva<strong>da</strong>sxva tipis testuri <strong>da</strong>valebebis gamoyeneba. isini saSu-<br />

alebas gvaZleven, sxva<strong>da</strong>sxva gzebiT <strong>da</strong> wyaroebiT SevagrovoT in-<br />

formacia testirebis monawilis enobrivi kompetenciebis Sesaxeb. ase-<br />

Ti masala ki metad sando <strong>da</strong> validuria, vidre erTgvarovani testuri<br />

<strong>da</strong>valebebi<strong>da</strong>n Segrovebuli monacemebi.<br />

testuri <strong>da</strong>valebebis formulirebisas gaiTvaliswineT, rom<br />

isini Seesabamebodnen moswavleTa klasis, donis an saganmanaTleblo<br />

safexurisTvis <strong>da</strong>dgenil garkveul stan<strong>da</strong>rtebs an normebs.<br />

aseve gasaTvaliswinebelia testuri <strong>da</strong>valebebis sirTulis <strong>da</strong><br />

moculobis Sesatyvisoba moswavleTa asakTan <strong>da</strong> maTi kognituri un-<br />

arebis ganzomilebebTan. gamoiyeneT asakisa <strong>da</strong> codnis donis adekva-<br />

turi sirTulis ena.<br />

ecadeT, testuri <strong>da</strong>valebebi, gansakuTrebiT ki <strong>da</strong>valebis di-<br />

reqtiuli masala martivad, cxa<strong>da</strong>d <strong>da</strong> mokled iyos formulirebuli;<br />

mravlobiTi arCevanis testur <strong>da</strong>valebebSi moerideT xelovnur<br />

pasuxebs, ecadeT, SesaZlo pasuxebi bunebrivad JRerdnen; gaxsovdeT,<br />

rom aseTi tipis <strong>da</strong>valebebSi mxolod erTi swori pasuxi un<strong>da</strong> iyos;<br />

Ria tipis testur <strong>da</strong>valebebSi Sefasebis sqema/rubrika un<strong>da</strong> Seesa-<br />

tyvisebodes Sesatyvisoba testur <strong>da</strong>valebas <strong>da</strong> igi maqsimalurad<br />

sruli un<strong>da</strong> iyos.<br />

<strong>da</strong>icaviT testuri <strong>da</strong>valebebis avtonomiuroba, rac imas niS-<br />

navs, rom erTi testuri <strong>da</strong>valeba ar un<strong>da</strong> uwyobdes xels sxva tes-<br />

tur <strong>da</strong>valebaze swori pasuxis gacemas. sxvagvarad rom vTqvaT, erT<br />

testur <strong>da</strong>valebaze gacemuli pasuxi ar un<strong>da</strong> iyos <strong>da</strong>mokidebuli<br />

meore testur <strong>da</strong>valebaSi nagulisxmev informaciaze. am Tvalsazri-<br />

siT, cudi testuri <strong>da</strong>valebebis nimuSia Semdeg magaliTi:<br />

143


stimuli (teqsti):<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

lia, quTaisSi veRar CamovaRwie. baTumi<strong>da</strong>n pir<strong>da</strong>pir samtredia-<br />

Si Cavedi, rogorc Sen mTxove, Seni megobrisTvis saCuqris ga<strong>da</strong>sace-<br />

mad. kargi vqeni, rom Cavedi. mamamisi avad iyo <strong>da</strong> miwa hqon<strong>da</strong>T gasa-<br />

Toxni. ar meubnebo<strong>da</strong>, magram roca gavige, vuTxari, <strong>da</strong>gexmarebiT-<br />

meTqi. gvianobamde vimuSaveT <strong>da</strong> Rame iq <strong>da</strong>rCena momiwia. samSabaTs ki<br />

zugdidSi wavedi seminarze. xom ici, 16 ivniss iwyeba seminari <strong>da</strong> di-<br />

lis 9 saaTze iq Casvlas ver movaswrebdi. Rame zugdidSi, Cems ZmasTan<br />

<strong>da</strong>vrCebi.<br />

miwis Toxna <strong>da</strong>iwyes:<br />

a. orSabaTs<br />

b. samSabaTs<br />

g. oTxSabaTs<br />

d. kviras.<br />

romel ricxvSi Cavi<strong>da</strong> <strong>da</strong>viTi lias megobarTan:<br />

a. 13-Si<br />

b. 14-Si<br />

g. 15-Si<br />

d. 16-Si.<br />

teqstis mixedviT, ra dRe iyo 14 maisi:<br />

a. orSabaTi<br />

b. samSabaTi<br />

g. oTxSabaTi<br />

d. kvira.<br />

yvela am <strong>da</strong>valebaSi sakmaod rTuli logikuri operaciebis<br />

Catarebaa saWiro swori pasuxebis amosacnobad (analizi, sinTezi...).<br />

Tumca, aRsaniSnavia, rom Tuki erTi maTganis amocnoba moaxerxa <strong>enis</strong><br />

Semswavlelma (logikuri operaciebis saSualebiT <strong>da</strong> ara SemTxveviTi<br />

144


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

mignebiT), <strong>da</strong>narCenebisTvis amave operaciebis warmoeba aRar uwevs <strong>da</strong>,<br />

Sesabamisad, momdevno ori <strong>da</strong>valeba aRarafers gvaZlevs misi kompe-<br />

tenciebis Sefasebis TvalsazrisiT.<br />

amasTanave, testuri <strong>da</strong>valebebis Sedg<strong>enis</strong>as moerideT:<br />

gamoricxeT:<br />

rTuli Sedgenili wina<strong>da</strong>debebis gamoyenebas;<br />

uaryofiT an ormagad uaryofiT wina<strong>da</strong>debebs;<br />

ramdenime kiTxvis Semcvel direqtiul masalas;<br />

zedmeti, arasaWiro, miznisgan <strong>da</strong>Sorebuli informaciis<br />

Semcvel masalas;<br />

specialur maxeebs, “xrikebs”, “gamoWeras”;<br />

zedmetad literaturul enas an Jargons;<br />

iseT sityvebs, rogoricaa “yovelTvis”, “arasdros”;<br />

sxva<strong>da</strong>sxva sigrZis pasuxebs.<br />

Secdomebi (SemTxveviTi, teqnikuri);<br />

arasrulad miwodebuli masala;<br />

pasuxis Semcveli masalis miwodeba;<br />

ararsebuli/SeuZlebeli pasuxis micema.<br />

145


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

7. testirebis monacemebis pirveladi analizi<br />

testis administrirebisa (Catarebisa) <strong>da</strong> monacemTa Segrovebis<br />

Semdeg xorcieldeba testirebis Sedegebis - empiriuli monacemebis<br />

fsiqometruli analizi testuri <strong>da</strong>valebebis <strong>da</strong>xvewis mizniT. amisT-<br />

vis tardeba specialuri fsiqometruli analizi <strong>da</strong> pirvel rigSi<br />

dgindeba TiToeuli testuri <strong>da</strong>valebis sirTule <strong>da</strong> diskriminaciis<br />

indeqsi. sirTule pirvel etapze ganisazRvreba im moswavleTa (kandi-<br />

<strong>da</strong>tTa) procentuli wiliT, romlebmac sworad gaakeTes mocemuli<br />

testuri <strong>da</strong>valeba. Cveulebriv, testis Semqmnelebi eridebian testSi<br />

iseTi testuri <strong>da</strong>valebebis gamoyenebas, romlebic Zalian advilia an<br />

Zalian rTulia. mag., Tu Tu testuri <strong>da</strong>valebas monawileTa TiTqmis<br />

100%-ma gaarTva Tavi an piriqiT _ TiTqmis vercerTma moswavlem ver<br />

gasca swori pasuxi, maSin aseTi testuri <strong>da</strong>valeba arafers ar zo-<br />

mavs, radgan pirvel SemTxvevaSi Cven mxolod is viciT, rom jgufis<br />

yoveli wevrisaTvis es <strong>da</strong>valeba Zalian advilia anu yvelas aqvs sak-<br />

marisi codna am <strong>da</strong>valebis Sesasruleblad, xolo meore SemTxvevaSi<br />

- jgufis yoveli wevrisaTvis es <strong>da</strong>valeba Zalian rTuli aRmoCn<strong>da</strong><br />

anu arc erT moswavles ar aRmoaCn<strong>da</strong> sakmarisi codna mis ga<strong>da</strong>sawyve-<br />

tad. aseTi testuri <strong>da</strong>valebebi ver gvexmarebian moswavleTa saseleq-<br />

ciod codnisa <strong>da</strong> unarebis TvalsazrisiT. arc kriteriumze orienti-<br />

rebuli interpretaciisTvis aris aseTi testuri <strong>da</strong>valebebi sasar-<br />

geblo, radgan Cven ver vigebT, rogoria sxvaobebi <strong>testireba</strong>Si mona-<br />

wile moswavleebs Soris codnisa <strong>da</strong> unarebis TvalsazrisiT. Tumca,<br />

isic un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom am tipis <strong>da</strong>valebebi karg orientirs war-<br />

moadgens maswavleblisTvis an <strong>da</strong>mwyebi specialistisTvis testuri<br />

<strong>da</strong>valebebis <strong>da</strong>xvewaSi.<br />

meore mniSvnelovani Tviseba, romelic testur <strong>da</strong>valebas un<strong>da</strong><br />

hqondes, es aris diskriminaciis unari, romelsac gansazRvraven, ro-<br />

gorc <strong>da</strong>valebis unars, gaarCios <strong>da</strong>bali, saSualo <strong>da</strong> maRali codnis<br />

146


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

donis mqone moswavleebi erTmaneTisgan. <strong>da</strong>valebis am unaris gamosaT-<br />

vlelad specialuri fsiqometruli meTodebi gamoiyeneba. analizis<br />

Sedegad <strong>da</strong>bali diskriminaciis unaris mqone testuri <strong>da</strong>valebebi sa-<br />

Wiroa an gaumjobesdes, an, ubralod, `ga<strong>da</strong>iyaros~. Cveulebriv, tes-<br />

turi <strong>da</strong>valebebis Sedegebis fsiqometruli analizis safuZvelze,<br />

testis <strong>da</strong>mwerebi <strong>da</strong> sagnis eqspertebi cdiloben, gaaumjobeson tes-<br />

turi <strong>da</strong>valebebi. testis Seqmnis es etapi sakmaod rTulia <strong>da</strong> igi<br />

specialur codnasa <strong>da</strong> gamocdilebas moiTxovs. am etapze xorciel-<br />

deba TiToeuli e.w. "cudi" testuri <strong>da</strong>valebis detaluri analizi. ga-<br />

nixileba testuri <strong>da</strong>valebis TiToeuli nawili (stimuli, birTvi, pa-<br />

suxebi); mowmdeba Sinaarsobrivi mxaris siswore, teqnikuri gamarTu-<br />

loba, sastimulo masalis Sesatyvisoba pasuxebTan, swori pasuxisa <strong>da</strong><br />

distraqtorebis adekvaturoba, Sefasebis sqemis anu rubrikis adekva-<br />

turoba <strong>da</strong> sisrule.<br />

amgvarad, sanam saboloo testi Sedgeba, masSi Semavali testu-<br />

ri <strong>da</strong>valebebi safuZvlianad mowmdeba rogorc sagnis eqspertebis<br />

mier, aseve - fsiqometrula<strong>da</strong>c.<br />

testis Sedegebis analizi rTul fsiqometrul meTodebzea <strong>da</strong>-<br />

fuZnebuli <strong>da</strong> igi specialur codnas moiTxovs. Tumca, testirebis<br />

Sedegebis martivi analizi SesaZlebelia saklaso pirobebSic. amitom<br />

qvemoT mokled ganvixiloT testis Sedegebis ZiriTadi maxasiaTeble-<br />

bi <strong>da</strong> monacemTa Se<strong>da</strong>rebis instrumentebi.<br />

sixSireTa ganawileba testSi monawileTa mier miRebuli qule-<br />

bis (monacemebis) ubralo CamonaTvalia. magaliTad, marTlweris<br />

testSi 19-ma moswavlem <strong>da</strong>agrova es qulebi: 100, 95, 90, 86, 84, 85, 80, 75,<br />

75, 75, 70, 65, 60, 60, 55, 50, 50, 45, 40. am monacemebis warmodgena SesaZ-<br />

lebelia grafikula<strong>da</strong>c, mag., histogramis saxiT.<br />

centraluri tendenciis maCvenebeli <strong>da</strong> stan<strong>da</strong>rtuli ga<strong>da</strong>xra.<br />

saSualo, Cveulebriv, jgufis monacemebis saSualo ariTmetikulia.<br />

mis gamosaTvlelad monacemebi un<strong>da</strong> SekriboT <strong>da</strong> miRebuli ricxvi<br />

gavyoT monacemebis raodenobaze. magaliTad, Tu marTlweris testSi<br />

147


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

19 monawilem mTlianad <strong>da</strong>agrova 1340 qula, saSualo iqneba 1340/19,<br />

anu 70,53. saSualos gamoTvla erT-erTi gzaa jgufis monacemTa cen-<br />

traluri tendenciis Sesafaseblad.<br />

Tumca, jgufSi arsebuli Zalian maRali an Zalian <strong>da</strong>bali qu-<br />

lebi gavlenas axdens saSualoze <strong>da</strong> amaxinjebs saerTo suraTs. am<br />

SemTxvevaSi jgufis maCveneblebis centraluri tendenciis Sesafaseb-<br />

lad SeiZleba gamoviyenoT sxva sazomebi. esenia mediana <strong>da</strong> mo<strong>da</strong>. me-<br />

diana aris zr<strong>da</strong>dobis an klebadobis mixedviT <strong>da</strong>lagebul monacemTa<br />

ganawilebis Sualeduri ricxvi. zemoT ganxiluli 19 maCveneblis me-<br />

diana aris 75. cxra maCvenebeli ganawilebaSi 75-ze meti an misi tolia<br />

<strong>da</strong> cxrac masze naklebi. rodesac aris ramdenime Zalian maRali an<br />

ramdenime Zalian <strong>da</strong>bali maCvenebeli, mediana SeiZleba ukeTesad war-<br />

moadgendes jgufis mTavar tendencias. mo<strong>da</strong> aris is maCvenebeli, ro-<br />

melic yvelaze xSirad gvxvdeba. zemoT warmodgenil monacemebSi mo<strong>da</strong><br />

85-a, radgan igi samjer meordeba.<br />

jgufis monacemebis <strong>da</strong>xasiaTebisTvis mxolod centraluri<br />

tendenciis sazomi ar aris sakmarisi, radgan SesaZlebelia ori jgu-<br />

fis monacemTa saSualo ariTmetikuli erTnairi iyos, magram maTSi<br />

monacemebi sxva<strong>da</strong>sxvagvarad iyos ganawilebuli. magaliTad, erTSi<br />

monacemebi mcired gansxvavdebodes saSualo ariTmetikulisgan, xolo<br />

meoreSi ki monacemTa gabnevis diapazoni didi iyos.<br />

stan<strong>da</strong>rtuli ga<strong>da</strong>xra gviCvenebs ramdenad gansxvavdeba maCve-<br />

neblebi saSualosgan. rac ufro didia stan<strong>da</strong>rtuli ga<strong>da</strong>xra, miT<br />

ufro vrclad aris ganawilebuli maCveneblebi. <strong>da</strong> piriqiT rac ufro<br />

mcirea stan<strong>da</strong>rtuli ga<strong>da</strong>xra, miT ufro axlosaa saSualosTan mona-<br />

cemebi ganlagebuli.<br />

stan<strong>da</strong>rtuli ga<strong>da</strong>xris gamoTvla skolis sabazo safexurze is-<br />

wavleba, igi sakmaod advili gamosaTvlelia, magram mas garkveuli<br />

dro sWirdeba. stan<strong>da</strong>rtuli ga<strong>da</strong>xris gamoTvlis safexurebia:<br />

1. monacemTa saSualo ariTmetikulis gamoTvla;<br />

148


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

2. TiToeuli monacemisa <strong>da</strong> saSualo ariTmetikulis sxvaobis ga-<br />

moTvla;<br />

3. miRebuli monacemebis kvadratebis gamoTvla;<br />

4. miRebuli monacemebis saSualo ariTmetikulis gamoTvla;<br />

5. miRebuli monacemi<strong>da</strong>n kvadratuli fesvis amoReba.<br />

N jgufis qulebis (monacemebis) saSualo ariTmetikulisa <strong>da</strong><br />

stan<strong>da</strong>rtuli ga<strong>da</strong>xris codna gvexmareba moswavlis monacemis mniSv-<br />

nelobis garkvevaSi. magaliTad, <strong>da</strong>vuSvaT, rom testSi miiReT 60 qula.<br />

es faqti Zalian gagaxarebT, Tu gecodinebaT, rom jgufis saSualo<br />

50-is tolia, xolo stan<strong>da</strong>rtuli ga<strong>da</strong>xra 4-s udris. am SemTxvevaSi<br />

Tqveni maCvenebeli saSualoze bevrad maRalia. magram Tu jgufis sa-<br />

Sualo ariTmetikuli igivea, magram stan<strong>da</strong>rtuli ga<strong>da</strong>xra 20-is to-<br />

lia, maSin Tqveni monacemi aRar aris iseTi maRali, radgan igi axlos<br />

aris saSualo qulasTan. sakiTxSi ukeT gasarkvevad ganvixiloT nor-<br />

maluri ganawileba <strong>da</strong> misi maxasiaTeblebi.<br />

normaluri ganawileba. Zalian bevri bunebrivad mimdinare fi-<br />

zikuri, socialuri <strong>da</strong> fsiqologiuri fenomeni (maT Soris kognitu-<br />

ri) normalura<strong>da</strong>a ganawilebuli, rac martivi eniT imas niSnavs, rom<br />

Zalian mcire <strong>da</strong> Zalian didi monacemebi Se<strong>da</strong>rebiT iSviaTad gvxvdeba,<br />

xolo saSualo monacemebi ki Se<strong>da</strong>rebiT xSirad. magaliTad, Zalian<br />

iSviaTia Zalian Wkviani (geniosi) a<strong>da</strong>mianebi <strong>da</strong> aseve iSviaTia Zalian<br />

sulelic _ a<strong>da</strong>mianTa umravlesobas saSualo inteleqti aqvs an iS-<br />

viaTia Zalian <strong>da</strong>bali an Zalian maRali a<strong>da</strong>mianebi, a<strong>da</strong>mianebis umete-<br />

soba saSualo simaRlisaa. igive viTarebaa testirebis drosac, cxa-<br />

dia, rodesac <strong>testireba</strong> moswavleTa sakmarisad did jgufSi tardeba:<br />

iSviaTad gvxvdeba Zalian <strong>da</strong>bali an zalian maRali qulebi <strong>da</strong> mos-<br />

wavleTa umravlesobis qulebi saSualo diapazonSi Tavsdeba. swored<br />

amitom stan<strong>da</strong>rtuli ga<strong>da</strong>xra SesaniSnavi gzaa testis Sedegebis ga-<br />

sagebad. gansakuTrebiT gvadgeba maSin, roca Sedegebi normalurad<br />

149


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

aris ganawilebuli. normalur ganawilebas grafikulad zaris forma<br />

aqvs <strong>da</strong> igi qvemoT mocemul suraTzea warmodgenili.<br />

normalur ganawilebaSi saSualo, mediana <strong>da</strong> mo<strong>da</strong> erTmaneTs<br />

emTxveva. amasTanave, monacemTa normaluri ganawilebis SemTxvevaSi<br />

jgufis monacemTa 68% Tavsdeba intervalSi, romelic metia erTi<br />

stan<strong>da</strong>rtuli ga<strong>da</strong>xriT saSualo ariTmetikulze <strong>da</strong> aseve erTi stan-<br />

<strong>da</strong>rtuli ga<strong>da</strong>xriT naklebia masze. monacemTa 95% Tavsdeba saSualo<br />

aritmetikuli<strong>da</strong>n plius minus ori stan<strong>da</strong>rtuli ga<strong>da</strong>xris interval-<br />

Si, xolo monacemTa 99% ki – sami stan<strong>da</strong>rtuli ga<strong>da</strong>xris intervalSi.<br />

cxadia, am codnaze <strong>da</strong>yrdnobiT Cven SegviZlia SevafasoT, ramdenad<br />

kargia <strong>testireba</strong>Si miRebuli konkretuli qula. zemoT ganxilul ma-<br />

galiTs Tu <strong>da</strong>vubrundebiT, SegviZlia vTqvaT, rom pirvel SemTxveva-<br />

Si Tqveni qula 60 quliT Tqven saukeTeso 2%-Si moxvdiT, xolo meore<br />

SemTxvevaSi ki Tqveni 60 qula saSualoa, radganac aseTi <strong>da</strong> masze me-<br />

ti monacemi <strong>testireba</strong>Si monawile moswavleebis naxevars aqvs.<br />

150


Tavi 4<br />

Sefasebis meTodebi<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

1. skalebis SemuSavebis meTodebi<br />

gansxvavebul doneTa arseboba gulisxmobs imas, rom unarebi<br />

SeiZleba mivakuTvnoT mxolod erT <strong>da</strong> ara sxva dones <strong>da</strong> rom <strong>enis</strong><br />

flobis gansazRvruli donis parametrebi miekuTvneba erT<br />

gansazRvrul dones <strong>da</strong> ara sxvas. yovelive es gulisxmobs garkveuli<br />

erTgvarovani skalis arsebobas. arsebobs ramdenime meTodi, romelTa<br />

<strong>da</strong>xmarebiT <strong>enis</strong> flobis parametrebi SeiZleba mivakuTvnoT<br />

gansxvavebul doneebs. es meTodebi SeiZleba <strong>da</strong>vyoT sam jgufad:<br />

intuituri, Tvisebrivi <strong>da</strong> raodenobrivi. <strong>enis</strong> flobis Sefasebis<br />

arsebul skalaTa umetesoba <strong>da</strong> doneTa sxva sistemebi SemuSav<strong>da</strong><br />

intuituri meTodebis pirveli jgufis erT-erTi Semadgenlis<br />

meSveobiT. saukeTeso midgoma aerTianebs samive meTods imgvarad, rom<br />

maT Seavson <strong>da</strong> gaaZlieron <strong>da</strong>debiTi zemoqmedeba erTi-meoris mimarT.<br />

Tvisebrivi meTodebi gulisxmoben masalis intuitur momzadebasa <strong>da</strong><br />

SerCevas, amasTanave, Sedegis intuitur <strong>Sefaseba</strong>s. raodenobrivi<br />

meTodebi un<strong>da</strong> axorcielebdnen Tvisebrivi meTodebis saSualebiT<br />

winaswar testirebuli masalis aRnusxvas; isini un<strong>da</strong> Seivsos<br />

Sedegebis intuituri interpretaciiT. amgvarad, doneTa<br />

zogadevropuli sistemis SemuSavebisas gamoyenebuli iqna intuituri,<br />

Tvisebrivi <strong>da</strong> raodenobrivi meTodebis Sexameba..<br />

Tvisebrivi <strong>da</strong> raodenobrivi meTodebis gamoyenebisas SeiZleba<br />

<strong>da</strong>viwyoT rogorc indikatorebi<strong>da</strong>n, ise qcevis nimuSebi<strong>da</strong>n.<br />

151


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

indikatorebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>wyebisas: pirveli amosavali punqti _ un<strong>da</strong><br />

iqnes gaazrebuli is, ris aRwerasac vapirebT, xolo Semdeg<br />

movaxdinoT mniSvnelovani kategoriebisTvis aucilebeli<br />

indikatorebis nusxis re<strong>da</strong>qtireba <strong>da</strong> Tavmoyra, raTa mivceT maT<br />

Tvisebrivi meTodebis gamoyenebis etapisTvis momzadebis saxe. aseTi<br />

meTodika ufro gamarTlebulia iseTi kategoriis indikatorTa<br />

SemuSavebisas, romlebic saswavlo programaSi Sedis, rogorc<br />

qmedebis komunikaciuri saxeebi, magram igive meTodika SeiZleba<br />

gamoviyenoT enobrivi kompetenciis calkeuli aspeqtebis indikatorTa<br />

SemuSavebis drosac, <strong>da</strong>wyebiT etapze indikatorebisa <strong>da</strong> kategoriebis<br />

formulireba iZleva Teoriulad <strong>da</strong>balansebuli sistemis<br />

Camoyalibebis saSualebas (<strong>da</strong>wvrilebiT ix. enaTa flobis... (1), 2008,<br />

gv. 199-201).<br />

qcevis nimuSebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>wyebisas: alternatiuli midgoma, romlis<br />

drosac indikatorTa sistemis SemuSaveba iwyeba <strong>enis</strong> flobis donis<br />

Sefasebis mizniT, iwyeba qcevis tipobrivi nimuSebiT. aseTi<br />

midgomisas gamomcdeli afasebs imas, rasac xe<strong>da</strong>ven nimuSebTan<br />

muSaobis procesSi. kerZod, Semfasebeli aRwers SemoTavazebul<br />

nimuSebs. Semdgom es aRwera muSavdeba statistikuri meTodebis<br />

gamoyenebiT, imis gamosavlenad, Tu romeli maxasiaTeblebia sakvanZo<br />

ZiriTadi SefasebisTvis (Tvisebrivi meTodebi). am midgomis<br />

upiratesoba isaa, rom miRebuli aRwera eyrdnoba konkretul<br />

monacemebs.<br />

statistikuri meTodebi SeiZleba gamoviyenoT ara mxolod<br />

zogadi skalis SemuSavebisTvis, aramed skalis SemuSavebis<br />

Semdgomac, misi praqtikuli gamoyenebis <strong>da</strong>sabuTebisa <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>sinjvis<br />

<strong>da</strong>dg<strong>enis</strong> aucileblobisTvis.<br />

(<strong>da</strong>wvrilebiT ix. enaTa flobis... (1), 2008, gv. 199-203).<br />

152


a. intuituri meTodebi<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

es meTodebi ar moiTxovs monacemTa specialurad organizebul<br />

Tavmoyras, isini efuZneba gamocdilebis interpretacias garkveuli<br />

principebis Sesabamisad.<br />

I. eqsperti: skala iqmneba eqspertTa jgufis mier arsebuli<br />

skalebis, saswavlo programebisa <strong>da</strong> sxva mniSvnelovani masalebis<br />

safuZvelze. SesaZloa im jgufis moTxovnilebaTa gaTvaliswinebiT,<br />

romlisTvisac es skala muSavdeba. amis Semdeg jgufi axdens skalis<br />

aprobacias <strong>da</strong> koreqtirebas, <strong>da</strong>saSvebia informantebis monawileobac.<br />

II. komiteti: muSaobs iseve, rogorc eqsperti, Tumca aq CarTulia<br />

SemmuSaveblis mcirericxovani <strong>da</strong> konsultantebis didi jgufi,<br />

romelic axdens SemmuSaveblis mier SemoTavazebuli variantebis<br />

recenzirebas. konsultantebma SeiZleba imuSaon intuiciaze<br />

<strong>da</strong>yrdnobiT, TavianTi gamocdilebi<strong>da</strong>n gamomdinare, <strong>da</strong> / an sakuTari<br />

Tavis SemswavlelebTan an urTierTSorisi sametyvelo qcevis<br />

nimuSebis Se<strong>da</strong>rebis gziT.<br />

III. gamocdilebis gziT: muSaobs iseve, rogorc komiteti, magram<br />

procesi ufro didxans grZeldeba <strong>da</strong> <strong>da</strong>sruldeba `erTiani<br />

Tvalsazrisis~ gamomuSavebiT. specialistTa jgufi iziarebs<br />

Sefasebis kriteriumebisa <strong>da</strong> doneebis sistemis garkveul gagebas.<br />

formulirebaTa <strong>da</strong>zustebis mizniT SeiZleba gamoyenebul iqnes<br />

eqsperimentuli pilotireba <strong>da</strong> misi Sedegebis ganxilva.<br />

gamomcdelebma SeiZleba imsjelon indikatorTa formulirebasa <strong>da</strong><br />

enobriv qcevas Soris arsebul mimarTebaze, an imaze, Tu rogor<br />

iwvevs erTis cvlileba meoris cvlilebas. es _ enobrivi<br />

kompetenciis doneTa SemuSavebis tradiciuli saSualebaa (enaTa<br />

flobis... (1), 2008, gv. 200).<br />

153


. Tvisebrivi meTodebi<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

es meTodebi gulisxmobs samuSao seqciaTa gamoyenebas<br />

informatebis TanamonawileobiT <strong>da</strong> miRebuli Sedegebis Tvisebriv <strong>da</strong><br />

ara statikur interpretacias.<br />

I. sakvanZo konceptebis formulireba: winaswari skalis Seqmnis<br />

Semdeg yvelaze martivi meTodia _ misi <strong>da</strong>yofa nawilebad <strong>da</strong><br />

informantebisTvis (am skalis momxmarebelTa im jgufis tipobrivi<br />

warmomadgenlebisTvis romlebic gamoiyeneben mas SemdgomSi)<br />

miwodeba, raTa maT (a) ganalagon gansazRvrebebi im TanamimdevrobiT,<br />

romelic maT miaCniaT marTebulad, (b) ganmarton, ratom miaCniaT ase<br />

<strong>da</strong> mas mere, rac gamovlindeba sxvaoba Tav<strong>da</strong>pirvelsa <strong>da</strong> maT mier<br />

SemoTavazebul wyobas Soris. (g) warmoaCinon, romeli sakvanZo<br />

debulebebi exmarebo<strong>da</strong>T <strong>da</strong> romeli uSli<strong>da</strong>T xels. es meTodi<br />

SeiZleba gavarTuloT, movxsnaT erT-erTi done <strong>da</strong> SevTavazoT im<br />

xarvezis moZebna, romelic miuTiTebs gamotovebul doneze. aseTi<br />

meTodiT iqna SemuSavebuli skalebi sertificirebisTvis<br />

evrocentrebSi.<br />

II. sakvanZo cnebebi _ enobrivi qceva: indikatorebi Seefardeba<br />

tipur enobriv qcevebs gamoyofil doneebze imgvarad, rom raimes<br />

aRwera Seesabamebodes realurad mimdinare movlenebs. kembrijis<br />

zogierT sagamocdo cnobarSi mocemulia am procesis aRwera<br />

gamomcdelebisaTvis. aq erTmaneTs u<strong>da</strong>rdeba sxva<strong>da</strong>sxva skalis<br />

indikatorTa formulirebebi <strong>da</strong> is Sefasebebi, rac <strong>da</strong>imsaxures<br />

konkretulma sagamocdo namuSevrebma. enobrivi testirebis<br />

saerTaSoriso sistemis (IELTS) CarCoSi indikatorTa Seqmnis procesSi<br />

profesional gamomcdelebs sTxoves, ganesazRvraT `tipobrivi<br />

namuSevris nimuSi~ yoveli donisTvis, Semdeg ki gamoevlinaT yoveli<br />

154


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

namuSevris `sakvanZo Taviseburebebi~. is Taviseburebebi, romlebic<br />

sxva<strong>da</strong>sxva donisTvis tipobrivad iqneba miCneuli, sabolood<br />

indikatorebSi ganTavseba saTanado msjelobis Semdeg.<br />

III. pirveladi <strong>da</strong>xasiaTeba: individualuri informatorebi<br />

ganalageben namuSevrebs (rogorc wesi, werilobiTs) garkveuli<br />

TanamimdevrobiT. jgufuri ganxilvisas yvela <strong>da</strong>xarisxebuli<br />

namuSevari ganlagdeba erTiani TanamimdevrobiT. Semdgom xdeba im<br />

principis gamoyofa, misi gamovl<strong>enis</strong> aRwera, ris mixedviTac mox<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>xarisxeba. gansakuTrebuli yuradReba eqceva im mimarTulebebs,<br />

romlebic yoveli donisTvis individualuria. is, rac iyo aRwerili,<br />

warmoadgens pirvelad <strong>da</strong>xasiaTebas, swored is gansazRvravs<br />

ganlagebis wesebs. am meTodis nairsaxeobas warmoadgens namuSevrebis<br />

ramdenime wyebad <strong>da</strong>lageba erTiani rigis nacvlad. am klasikur<br />

midgomasac aqvs Tavisi mravalganzomilebiani sortirebis varianti.<br />

am SemTxvevaSi sakvanZo Taviseburebebis meSveobiT xdeba pirveladi<br />

maxasiaTeblebis gansazRvra. Semdeg xdeba naSromebis sortireba<br />

yoveli pirveladi maxasiaTeblis Sesabamisad. Sedegad vRebulobT<br />

ara erTganzomilebian qolistur skalas erTi pirveladi<br />

maxasiaTeblisTvis (TvisebisTvis), aramed mravalganzomilebian<br />

analitikur skalas ramdenime maxasiaTeblisaTvis.<br />

IV. ori varianti<strong>da</strong>n erT-erTis amorCeva. es aris pirveladi<br />

<strong>da</strong>xasiaTebis meTodis <strong>da</strong>dg<strong>enis</strong> kidev erTi varianti. pirvel etapze<br />

xdeba warmodgenili nimuSebis sortireba ramdenime jgufad, maTi<br />

doni<strong>da</strong>n gamomdinare. Semdeg, doneTa Soris sazRvrebis <strong>da</strong>dg<strong>enis</strong><br />

principi mis Taobaze msjelobisas xdeba sakvanZo maxasiaTeblebis<br />

gamoyofa (ix. meTodi #5). zemoxsenebuli meTodisgan gansxvavebiT,<br />

xdeba yoveli sakvanZo maxasiaTeblis formulireba iseTi kiTxvis<br />

saxiT, romelic gulisxmobs pasuxs: `ki / ara~. amgvarad, yalibdeba<br />

155


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

binarul opoziciaTa gaSlili struqtura. es struqtura aZlevs<br />

gamomcdels ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebis algoriTms.<br />

V. Se<strong>da</strong>rebiTi mcdelobebi: jgufebi wyvil-wyvilad a<strong>da</strong>reben<br />

sagamocdo namuSevrebs imis gansasazRvrad, Tu romeli maTgania<br />

ukeTesi <strong>da</strong> ratom. es meTodi iZleva iseTi meta<strong>enis</strong> Seqmnis<br />

saSualebas, romelic gamoiyeneba enobrivi kompetenciis Sefasebis<br />

dros <strong>da</strong> emsaxureba yoveli donisTvis mniSvnelovani maxasiaTeblis<br />

gamovlenas. es maxasiaTeblebi Semdeg formulirdeba, rogorc<br />

indikatorebi.<br />

VI. sortireba: mas mere, rac Camoyalibdeba indikatorTa aRweris<br />

pirveladi variantebi, informantebi miiReben wina<strong>da</strong>debas,<br />

<strong>da</strong>akompleqton isini im kategoriaTa Sesabamisad, romlebsac isini<br />

aRweren, <strong>da</strong> / an im doneTa Sesabamisad, romlebsac isini<br />

ganekuTvnebian. informantebs SeuZliaT agreTve <strong>da</strong>azuston,<br />

moaxdinon indikatorebis re<strong>da</strong>qtireba <strong>da</strong> / an sruliad uaryon isini,<br />

agreTve gamoyon mniSvnelovani, mkafio, an sasargeblo indikatorebi.<br />

am meTodikis SemweobiT arCeul iqna indikatorebis saerTo nusxa,<br />

romlis safuZvelze Camoyalib<strong>da</strong> <strong>da</strong> re<strong>da</strong>qtireba gaukeT<strong>da</strong> aRweriT<br />

skalebs (enaTa flobis... (1), 2008, gv. 201-202).<br />

g. raodenobrivi meTodebi<br />

raodenobrivi meTodebi gulisxmobs miRebuli Sedegebis<br />

mniSvnelovan statistikur analizsa <strong>da</strong> gamowvlilviT<br />

interpretacias.<br />

I. diskriminantuli analizi: pirvel etapze rigi sagamocdo<br />

namuSevari, romelmac gaiara sortireba (umjobesia gamomcdelTa<br />

156


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

jgufis mier) gaivlis diskursiul analizs. es Tvisebrivi analizi<br />

gamoavlens <strong>da</strong> <strong>da</strong>ajamebs sxva<strong>da</strong>sxva Tvisebrivi maxasiaTeblis<br />

sixSires. Semdeg mravlobiTi regresiis meSveobiT ganisazRvreba, Tu<br />

gamoyofil maxasiaTebelTagan romeli ufro mniSvnelovania masalis<br />

garkveuli donisaTvis misakuTvneblad. es sakvanZo maxasiaTeblebi<br />

SemdgomSi <strong>da</strong>erTveba yoveli donis indikatoris formulirebas.<br />

II. mravalaspeqtiani skalireba: saxelwodebis miuxe<strong>da</strong>vad, es aris<br />

aRweriTi meTodika, romlis meSveobiTac xdeba calkeuli sakvanZo<br />

maxasiaTeblis gamoyofa <strong>da</strong> maT Soris mimarTebis gansazRvra.<br />

enobrivi kompetenciis <strong>Sefaseba</strong> xdeba iseTi analitikuri skalis<br />

meSveobiT, romelic ramdenime kategorias aerTianebs. analizi<br />

aCvenebs, romelma kategoriebma iTamaSes ganmsazRvreli roli<br />

enobrivi kompetenciis gamovl<strong>enis</strong> saqmeSi, ris Semdegac SeiZleba<br />

SevadginoT diagrama, romelic gamoxatavs kategoriebis<br />

Tanaarsebobas an maT <strong>da</strong>Sorebas erTmaneTisagan. amrigad, es<br />

moTodika gvaZlevs saSualebas, gamovavlinoT <strong>da</strong> eqsperimentis gziT<br />

SevamowmoT mniSvnelobis mqone kategoriebi.<br />

III. testur <strong>da</strong>valebaze <strong>da</strong>fuZnebuli Teoria (tddT) anu<br />

`faruli (latenturi) unarebis / Tvisebebis~ analizi: tddT<br />

gvTavazobs urTierT<strong>da</strong>kavSirebul ganzomilebaTa anu skalebis<br />

modelebis sistemas (testirebis am midgomaze zemoT ukve iyo saubari<br />

– ix. Tavi 3, aq ki ufro konkretulad ganvixilavT erT-erT pirvel<br />

<strong>da</strong> yvelaze martiv models, romelsac <strong>da</strong>nieli maTematikosis georg<br />

raSis sapativcemulod raSis modeli ewo<strong>da</strong>).<br />

tddT warmoadgens albaTobis Teoriis ganviTarebas <strong>da</strong><br />

gamoiyeneba ZiriTa<strong>da</strong>d <strong>da</strong>valebaTa bankSi ama Tu im amocanis<br />

sirTulis gansasazRvrad. Tu Tqveni enobrivi kompetencia<br />

`ganviTarebulia~, maSin martiv SekiTxvebze Tqven mier gacemuli<br />

pasuxis albaToba Zalian maRalia. <strong>da</strong>mwyebisTvis ki swori pasuxis<br />

157


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

albaToba ganviTarebul doneze metad mcirea. es ubralo faqti<br />

ga<strong>da</strong>tanilia skalirebis meTodSi, romelic raSis modelzea<br />

<strong>da</strong>fuZnebuli <strong>da</strong> romelic SemdgomSi gamoiyeneba erTi skalis<br />

farglebSi punqtebis erTgvarovnebis uzrunvelsayofad. am midgomis<br />

Semdgomi ganviTareba iZleva misi gamoyenebis saSualebas rogorc<br />

komunikaciur CvevaTa xasiaTis mqone indikatorTa skalirebisaTvis,<br />

aseve testuri <strong>da</strong>valebebis Sesasruleblad.<br />

raSis meTodikiT analizisas, sxva<strong>da</strong>sxva testuri <strong>da</strong>valeba an<br />

kiTxvari SeiZleba gar<strong>da</strong>iqmnas uwyvet jaWvad `Ruzis elementebis~<br />

gamoyenebis wyalobiT, romlebic saerToa erTmaneTTan axlos mdgomi<br />

doneebisTvis. qvemoT moyvanil sqemaSi aRniSnuli `Ruzis elementebi~<br />

nacrisfra<strong>da</strong>a Seferili. amgvarad, <strong>da</strong>valeba SeiZleba miesa<strong>da</strong>gos<br />

moswavleTa individualur kategoriebs <strong>da</strong>, amasTanave, <strong>da</strong>rCes<br />

erTiani skalis im SemswavlelTa SedegebisTvis, vinc agrovebs<br />

qulaTa maqsimalur an minimalur raodenobas sxva<strong>da</strong>sxva doneze.<br />

testi A<br />

testi B<br />

raSis meTodiT analizis upiratesoba isaa, rom igi iZleva iseTi<br />

skalirebis miRebis saSualebas, romelic analizisTvis gamoyenebuli<br />

testis an testuri <strong>da</strong>valebebis / kiTxvarebis konkretul Sedegebze<br />

araa <strong>da</strong>mokidebuli. miRebuli skalis mniSvnelobebi rCeba ucvleli<br />

Semdgomi testirebisTvis im pirobiT, rom am testirebis obieqtebi<br />

SeiZleba ganvixiloT, rogorc axali jgufebi mosaxleobis imave<br />

statistikuri jgufis farglebSi. droTa ganmavlobaSi skalaTa<br />

mniSvnelobis sistematuri cvlilebebi (magaliTad, saswavlo<br />

158<br />

testi C


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

programis Secvlis an gamomcdelTa momzadebis gamo) SeiZleba<br />

ricxobrivad iqnes gamoxatuli <strong>da</strong> gaTvaliswinebuli.<br />

indikatorTa skalirebis mimarT raSis meTodiT analizi<br />

SeiZleba nairgvarad gamoviyenoT:<br />

(a) Tvisebrivi meTodebiT miRebuli monacemebi SeiZleba<br />

aRiweros raSis meTodis moSveliebiT ariTmetikuli skalis saxiT.<br />

(b) SeiZleba SemuSavdes testebi imisTvis, rom gamartivdes iseT<br />

indikatorTa praqtikuli gamoyeneba, romlebic aRweren <strong>enis</strong> codnas,<br />

kerZod ki sagamocdo <strong>da</strong>valebaSi. am <strong>da</strong>valebaTa skalireba SeiZleba<br />

Catardes raSis meTodis saSualebiT <strong>da</strong> maTi mniSvnelobebi mocemul<br />

skalaSi gamoxataven calkeuli indikatoris siZneles.<br />

(g) indikatorebi SeiZleba gamoyenebul iqnes rogorc kiTxvaris<br />

punqtebi maswavleblis mier Tavisi moswavleebis Sefasebis mizniT<br />

(SeuZlia mas x <strong>da</strong>valebis Sesruleba?). amgvarad, indikatorebi<br />

SeiZleba <strong>da</strong>vayenoT erT yai<strong>da</strong>ze <strong>da</strong> ganvalagoT ariTmetikul<br />

skalaze imgvarad, rogorc es xdeba <strong>da</strong>valebaTa bankSi <strong>da</strong>valebaTa<br />

siZnelis mixedviT klasificirebisas.<br />

skalaTa SemuSavebis gar<strong>da</strong>, raSis meTodi SeiZleba gamoviyenoT<br />

imis <strong>da</strong>sadgenad, Tu rogor xorcieldeba miRebuli Sefasebis<br />

skalebis praqtikuli gamoyeneba. es iZleva arazusti formulirebebis<br />

<strong>da</strong>zustebis, gamoyenebul skalaTa monakveTebis sididisa <strong>da</strong> maTi<br />

ga<strong>da</strong>xedvis saSualebas (enaTa flobis... (1), 2008, gv. 202-203).<br />

159


Tavi 5<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

bilingvuri ganaTlebis procesis <strong>Sefaseba</strong><br />

1. bilingvuri / multilingvuri ganaTlebis arsi <strong>da</strong><br />

Sefasebis mniSvneloba<br />

multilingvalia pirovneba, romelsac or an met enaze SeuZlia<br />

laparaki. Tumca, imis gansazRvra, Tu vin aris bi/multilingvali <strong>da</strong><br />

vin _ ara, gacilebiT ufro rTulia, vidre SeiZleba Tavi<strong>da</strong>n<br />

mogveCvenos. multilingvizmis definicia SesaZlebelia<br />

warmomavlobis, komperenturobis, funqciebisa <strong>da</strong> identifikaciis<br />

kriteriumebze <strong>da</strong>yrdnobiT. umeteswilad definiciisTvis mTavar<br />

kriteriumad gamoiyeneba mravalenovani pirovnebis lingvisturi<br />

kompetenciebi.<br />

multilingvizmis definiciebi:<br />

`.,,multilingvizmi - ori an meti <strong>enis</strong> mSobliuri <strong>enis</strong> doneze floba.~<br />

`...aqtiuri, ori an meti <strong>enis</strong> sruliad erTnair doneze floba.~<br />

`...sruliad sxva<strong>da</strong>sxva ori (an meti) <strong>enis</strong> codna lingvistur<br />

procesebSi erTmaneTis xelis SeSlis gareSe.~<br />

`...bilingvizmi iwyeba maSin, roca erTi <strong>enis</strong> momxmarebels<br />

<strong>da</strong>srulebuli <strong>da</strong> Sinaarsis TvalsazrisiT srulyofili azris<br />

gamoTqma SeuZlia meore enaze.~<br />

`ori (an meti <strong>enis</strong> alternatiuli gamoyenebis gamocdilebas SeiZleba<br />

vuwodoT bilingvizmi <strong>da</strong> am praqtikis momxmarebels -<br />

multilingvali.~<br />

`multilingvizmad un<strong>da</strong> CaiTvalos ori an meti <strong>enis</strong> alternatiuli<br />

gamoyeneba, Tu amas erTi individi akeTebs.~<br />

160


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

...multilingvalia a<strong>da</strong>miani, `romelic, situaciaTa umravlesobaSi,<br />

komunikaciis saSualebad Tavisuflad iyenebs or an met enas <strong>da</strong>,<br />

saWiroebis SemTxvevaSi, SeuZlia erTi<strong>da</strong>n meore enaze ga<strong>da</strong>svla”.<br />

`multilingvalad SeiZleba CaiTvalos bavSvi, romelsac Tavis mier<br />

Semofarglul enobriv <strong>da</strong> socialur garemoSi esmis yvelaferi <strong>da</strong><br />

agebinebs yvelafers (asakisa <strong>da</strong> situaciis Sesabamisad, romelSic igi<br />

imyofeba).~<br />

`mosaubre ar un<strong>da</strong> gamoirCeodes sazogadoebisgan, romelSic meore<br />

enas xmarobs, sxvebma igi mSobliur enaze molaparaked un<strong>da</strong> aRiqvan.~<br />

`namdvili multilingvalia pirovneba, romelsac ori sxva<strong>da</strong>sxva,<br />

enobrivad <strong>da</strong>axloebiT erTnairi, socialuri <strong>da</strong> kulturuli donis<br />

mqone jgufi Tavisianad miiCnevs.~ (ix. bilingvuri ganaTleba, 2010, gv.<br />

9-10).<br />

Tavad termini<strong>da</strong>n gamomdinare, naTelia, rom, martivad, biling-<br />

vizmi or enasTan <strong>da</strong>kavSirebul sakiTxebs gulisxmobs. Tumca, rogori<br />

interpretaciac ar un<strong>da</strong> mieces termins - `bilingvali~ - oris <strong>enis</strong><br />

floba arcTu ise iolia... mniSvnelovania gavmijnoT bilingvizmi, ro-<br />

gorc individualuri <strong>da</strong> rogorc jgufuri an socialuri fenomeni.<br />

rasakvirvelia, individualur <strong>da</strong> jgufur bilingvizms Soris mniSv-<br />

nelovani kavSiri arsebobs: arsebobs araerTi magaliTi, roca a<strong>da</strong>-<br />

mianma icis ori ena, Tumca iyenebs mxolod erTs; an iyenebs yovel-<br />

dRiur cxovrebaSi or enas, Tumca erT-erT enaSi SesaZloa gaaCndes<br />

SezRuduli enobrivi kompetencia. ufro metic, SeiZleba a<strong>da</strong>mianisTvis<br />

sasaubro ena iyos erTi, xolo kiTxvisa <strong>da</strong> werisTvis iyenebdes meore<br />

enas. Sesabamisad, rodesac vsaubrobT enaze, mniSvnelovania gavmijnoT<br />

<strong>enis</strong> flobis unari <strong>da</strong> <strong>enis</strong> gamoyeneba (beikeri, 2010, gv. 2-3). Sesabami-<br />

sad, rodesac bilingvalis enobrivi kompetenciebis <strong>Sefaseba</strong>s vaxdenT,<br />

imTaviTve un<strong>da</strong> ganisazRvros, raze vakeTebT aqcents...<br />

bilingvuri ganaTlebis erT-erTi umTavresi principia _ ar<br />

moxdes enobrivi kompetenciebis amaRleba sagnobrivi kompetenciebis<br />

xarjze; sxvagvarad rom vTqvaT, meore <strong>enis</strong> <strong>da</strong>uflebaSi warmateba<br />

161


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

calsaxad ar niSnavs imas, rom bilingvuri ganaTlebis mocemuli<br />

programa warmatebulia. magaliTad, SesaZloa, romelime `Zlieri~<br />

saskolo bilingvuri ganaTlebis programis pirobebSi moswavlem maR-<br />

al doneze Seiswavlos meore (aramSobliuri) ena, Tumca sagnobrivi<br />

kompetenciebis TvalsazrisiT, <strong>da</strong>bali qulebi <strong>da</strong>imsaxuros... aseT<br />

SemTxvevaSi aucileblad sakvlevia, es mox<strong>da</strong> xsenebuli programis<br />

xarvezebis gamo Tu mizezi sxvaa (mSobliur enaze swavlebis pirobeb-<br />

Sic amgvari Sedegi iqnebo<strong>da</strong>)...<br />

Sefasebisas aqcenti aseve keTdeba bilingvalebis meore <strong>enis</strong><br />

kompetenciaze <strong>da</strong> ar fasdeba is mniSvnelovani warmatebebi <strong>da</strong><br />

upiratesobebi, rac bilingvizms axlavs Tan (magaliTad, iseTi<br />

faqtorebi, rogoricaa interpersonaluri unarebi _ informaciis<br />

mopovebisa <strong>da</strong> interpretirebis unari, kritikuli <strong>da</strong> SemoqmedebiTi<br />

azrovnebis unari, pasuxismgeblobis aRebisa <strong>da</strong> ganawilebis,<br />

soli<strong>da</strong>robisa <strong>da</strong> a.S. unarebi (ix. beikeri, 2010).<br />

bilingvuri ganaTlebis mTeli procesis (bilingvali<br />

Semswavlelis enobrivi kompetenciebi, bilingvuri programebis<br />

<strong>Sefaseba</strong>, bilingvuri sagakveTilo procesi, Semswavlelis/moswavlis<br />

sagnobrivi kompetenciebi, sxva eqstra-faqtorebi, romlebzec zemoT<br />

iyo saubari...) adekvaturad, yvela aspeqtis gaTvaliswinebiT<br />

<strong>Sefaseba</strong>s udidesi mniSvneloba eniWeba. rogorc mxolod<br />

kategorizacia ver asaxavs bilingvizmis srul suraTs, ise<br />

bilingvizmis gazomvisa <strong>da</strong> Sefasebis mcdelobac warumatebeli iqneba<br />

sruli suraTis warmosaCenad....<br />

162


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

2. orenovnebis (bilingvizmis) <strong>Sefaseba</strong><br />

bilingvizmis <strong>Sefaseba</strong> SesaZlebelia sxva<strong>da</strong>sxva mizniT<br />

ganxorcieldes. qvemoT ganvixilavT bilingvalebis Sefasebis<br />

ramdenime mizans <strong>da</strong> am miznebs Soris arsebul Tanxvedris wertilebs.<br />

bilingvalebis Sefasebis magaliTia mosaxleobis aRwerisas<br />

moTxovnili informacia ori <strong>enis</strong> gamoyenebis unaris Taobaze<br />

(magaliTad aSS, kana<strong>da</strong>, irlandia, israeli). aRniSnuli monacemi<br />

mkvlevars aZlevs informacias bilingvalebis raodenobisa <strong>da</strong><br />

(ga<strong>da</strong>nawilebis) Sesaxeb konkretul geografiul arealSi. am<br />

monacemebze <strong>da</strong>yrdnobiT, SesaZlebelia, magaliTad, geografiuli<br />

rukis Sedgena ama Tu im qveyanaSi Tu regionSi umciresobaTa<br />

jgufebis gansaxlebisa <strong>da</strong> maTi proporciebis Sesaxeb (uiliamsi, 2004).<br />

bilingvalebi SeiZleba gamovyoT, rogor calke jgufi<br />

seleqciis mizniT. magaliTad, SesaZlebelia, skolas surdes bavSvebis<br />

<strong>da</strong>jgufeba klasebSi ori <strong>enis</strong> flobisa <strong>da</strong> maTi enobrivi fonis<br />

Sesabamisad. bilingvalebi SeiZleba SevarCioT specialuri<br />

saWiroebebis mqone moswavleebis klasisTvis. analogiurad,<br />

samecniero kvlevis miznisTvis SesaZlebelia saWiro gaxdes kvlevaSi<br />

monawileTa or an 3 jgufad <strong>da</strong>yofa (magaliTad, <strong>da</strong>balansebuli<br />

bilingvalebi, nawilobrivi bilingvalebi <strong>da</strong> monolingvalebi).<br />

bilingvalebis <strong>Sefaseba</strong><br />

rogorc zemoT iTqva, <strong>enis</strong> flobis <strong>Sefaseba</strong> ZiriTa<strong>da</strong>d ori<br />

tipis testebis meSveobiT xdeba. pirveli gaxlavT normaze<br />

<strong>da</strong>fuZnebuli testebi, romlebsac Semajamebeli / saboloo<br />

Sefasebisas iyeneben <strong>da</strong> meore gaxlavT kriteriumze <strong>da</strong>fuZnebuli<br />

<strong>Sefaseba</strong>, romelic mimdinare (formatuli) tipis <strong>Sefaseba</strong>s<br />

ganekuTvneba (ix. Tavi, I).<br />

163


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

bilingvalebis SemTxvevaSi, kriteriumze <strong>da</strong>fuZnebul<br />

<strong>testireba</strong>s aqvs upiratesoba normaze <strong>da</strong>fuZnebul <strong>testireba</strong>sTan<br />

mimarTebiT, radgan is ar iyenebs Se<strong>da</strong>rebis princips. Tumca, normaze<br />

<strong>da</strong>fuZnebuli testirebisas SesaZlebelia bilingvalis Se<strong>da</strong>reba<br />

moxdes monolingvalTan, rac Tavad bilingvuri swavlebis procesis<br />

SefasebisTvis <strong>da</strong> misi upiratesobisTvis xazgasasmelad zogjer<br />

aucilebelia.. am SemTxvevaSi normad ganisazRvreba mSobliur enaze<br />

mosaubre, rac, araerTi mecnieris azriT, usamarTlo <strong>da</strong><br />

aravaliduria (frederiqsoni <strong>da</strong> kline, 1996, kuki, 2002, grosieni 1985,<br />

1994; ix. beikeri, 2010).<br />

kriteriumze <strong>da</strong>fuZnebuli testirebisas ki mowmdeba moswavlis<br />

unarebi <strong>da</strong>wesebul stan<strong>da</strong>rtTan mimarTebiT <strong>da</strong>, Sesabamisad, TiTqos<br />

gamoiricxeba usamarTlo Se<strong>da</strong>reba bilingvalsa <strong>da</strong> monolingvals<br />

Soris, Tumca, praqtikulad, kriteriumze <strong>da</strong>fuZnebuli testebis<br />

Sedegebis gamoyenebac SeiZleba moxdes Se<strong>da</strong>rebisTvis (magaliTad,<br />

mSobliur enaze mosaubreTa <strong>da</strong> bilingvalebis maCveneblebis<br />

Se<strong>da</strong>reba, sxva<strong>da</strong>sxva asakisa <strong>da</strong> skolis moswavleTa maCveneblebis<br />

Se<strong>da</strong>reba).<br />

bilingvali bavSvebis specialur saganmanaTleblo saWiroebebis<br />

mqone moswavleTa programebze ga<strong>da</strong>nawileba efuZneba garkveul<br />

<strong>Sefaseba</strong>s. testebi xSirad ar aris akuratuli <strong>da</strong> ZiriTa<strong>da</strong>d<br />

emsaxureba moswavlis meore enaSi kompetenciis Semowmebas an enobrivi<br />

umciresobis moswavleTaTvis misTvis sust enaze <strong>testireba</strong>s.<br />

sakananonmdeblo bazis Secvlis, kvlevebisa <strong>da</strong> mecnierebis mier<br />

gakeTebuli araerTi rekomen<strong>da</strong>ciis miuxe<strong>da</strong>vad, enobrivi umciresobis<br />

moswavleebi diskriminirebulni arian testirebisa <strong>da</strong> Sefasebis<br />

arsebuli sistemis pirobebSi. Sesabamisad, mniSvnelovania, ganvixiloT<br />

is faqtorebi, romlebic ganapirobebs Sefasebis mikerZoebulobas <strong>da</strong><br />

am sistemis gamosworebis alternatiul gzebze vimsjeloT. am mxriv<br />

kolin beikeri ramdenime rekomen<strong>da</strong>cias gvTavazobs:<br />

164


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

mniSvnelovania gaimijnos moswavlis droebiTi <strong>da</strong> xangrZlivi<br />

problemebi. magaliTad, imigranti bavSvis enobrivi Seferxeba<br />

droebiT siZneles warmoadgens, romelic male <strong>da</strong>iZleva. xolo,<br />

disleqsia, sm<strong>enis</strong> <strong>da</strong>kargva, maRali neirocitizmi <strong>da</strong> sxva <strong>da</strong>avadebebi<br />

aris ufro seriozuli <strong>da</strong> xangrZlivi problemebisa <strong>da</strong> siZneleebis<br />

gamomwvevi <strong>da</strong>, Sesabamisad, maT <strong>da</strong>saZlevad ufro xangrZlivi <strong>da</strong><br />

gansxvavebuli intervenciuli RonisZiebebis gatarebaa saWiro<br />

(beikeri, 2010, gv. 355).<br />

specialuri saWiroebebis diagnozireba un<strong>da</strong> gascdes mxolod<br />

testirebis Sedegebs <strong>da</strong> Sefasebis ufro farTo <strong>da</strong> mravalmxrivi<br />

meqanizmebiT un<strong>da</strong> moxdes. bavSvebis sxva<strong>da</strong>sxva konteqstSi <strong>da</strong>kvirveba<br />

(klasSi <strong>da</strong> gareT), agreTve moswavlis ojaxis, Temis <strong>da</strong> kulturis<br />

Seswavla moswavlis ufro marTebuli profilis Seqmnis<br />

SesaZleblobas iZleva. mniSvnelovania, rom <strong>Sefaseba</strong> moaxdinos<br />

multidisciplinarulma gundma <strong>da</strong> multidisciplinaruli gundis<br />

mravalmxrivi Sefasebis meTodebiT gakeTebuli <strong>da</strong>skvna ufro metad<br />

relevanturia.<br />

moswavleTa SefasebisTvis <strong>da</strong> Sedegebis interpretaciisTvis<br />

mniSvnelovania moswavleTa ojaxis, Temis, kulturis <strong>da</strong><br />

individualuri maxasiaTeblebis gaazreba. moswavleebi skolaSi<br />

modian ojaxebi<strong>da</strong>n, sa<strong>da</strong>c swavla/swavlebis procesi gansxvavebulad<br />

aRiqmeba. magaliTad, TamaSiT, SekiTxvebis <strong>da</strong>smiT, <strong>da</strong>kvirvebiTa <strong>da</strong><br />

aRmoCenebiT swavla ar aris misaRebi zogierTi kulturisTvis. am<br />

kulturaSi gavrcelebulia avtoritaruli swavlebis stili, sa<strong>da</strong>c<br />

bavSvs evaleba <strong>da</strong>imaxsovros ufrosis mier naswavlebi, magaliTad<br />

`saRvTo wigni~ (beikeri, 2010, gv. 355); saqarTvelos SemTxvevaSic<br />

xSirad irRveva kulturuli (metwilad – religiuri) gansxvavebisadmi<br />

pativiscemis principi: aris skolebi, romlebSic maswavleblebi<br />

kategoriulad moiTxoven qristianuli <strong>da</strong>tvirTvis mqone<br />

literaturis aTvisebas, rac, rasakvirvelia, musulmanTaTvis<br />

miuRebeli <strong>da</strong> diskomfortulia...<br />

165


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

mniSvnelovania moxdes testirebis Sedegebis dekonteqstualiza-<br />

cia. testirebis sistemis rukis Sedg<strong>enis</strong> Se<strong>da</strong>reba iZleva TvalnaTel<br />

suraTs. rukis Sedg<strong>enis</strong>as xdeba rukaze ama Tu im adgilis martivad<br />

<strong>da</strong>tana, xolo rukaze <strong>da</strong>tanili obieqtebis Sesaxeb naklebi<br />

informaciaa. magaliTad, adgili, romelic usayvarlesia SenTvis,<br />

radgan aris ulamazesi tba <strong>da</strong> Tvalwarmtaci buneba _ es adgili<br />

gamorCeulia. Tumca, rukaze is <strong>da</strong>tanilia ubralod, rogorc tbisa<br />

<strong>da</strong>, zoga<strong>da</strong>d, bunebis silamaze <strong>da</strong> sxva mniSvnelovani Tvisebebi ar<br />

Cans. analogiurad, <strong>testireba</strong> ver aCens moswavlis Rrma <strong>da</strong> farTo<br />

maxasiaTeblebs <strong>da</strong> mxolod ze<strong>da</strong>pirul suraTs iZleva bavSvis<br />

monacemebis Sesaxeb (ix. beikeri, 2010, gv. 355).<br />

SemfasebelTa SerCeva ganapirobebs Sefasebis Sedegebs.<br />

<strong>Sefaseba</strong>ze gavlenas moaxdens, Tuki Semfasebeli aris maRali donis<br />

profesionali <strong>da</strong>, amave dros, warmoadgens Sesafasebeli moswavlis<br />

enobriv jgufs. Semfaseblis asaki, sqesi, socialuri klasi,<br />

Zalaufleba _ aseve ganapirobebs moswavlis pasuxebs <strong>da</strong> Sefasebis<br />

Sedegebs. <strong>Sefaseba</strong> ar aris neitraluri procesi. SemfasebelTa<br />

araswori SerCeva ori tipis xarvezs iwvevs Sefasebisas bilingval<br />

bavSvebTan mimarTebiT: (1) problemis <strong>da</strong>dgena, roca realurad<br />

problema ar arsebobs; (2) problemis verSemCneva misi arsebobis<br />

pirobebSic ki (beikeri, 2010, gv. 356).<br />

moswavlis <strong>Sefaseba</strong> un<strong>da</strong> moxdes moswavlisTvis ufro `Zlier~<br />

enaSi, anu, romelsac ukeTesad flobs. <strong>Sefaseba</strong>, romelic tardeba<br />

moswavlis `sust~ enaSi, xels uwyobs araswori diagnozis <strong>da</strong>smas;<br />

mSoblebi <strong>da</strong> maswavleblebi <strong>da</strong>rwmunebulni un<strong>da</strong> iyvnen, rom<br />

testebSi gamoyenebuli ena Sesabamisia. magaliTad, Tu testi<br />

naTargmnia qarTuli<strong>da</strong>n somxurad, SeiZleba Targmanis gamo araerTi<br />

uzustoba gaiparos testSi, rac asaxvas hpovebs testebis Sedegebze.<br />

amasTanave, gasaTvaliswinebelia enaTa saxesxvaobebi, magaliTad,<br />

somxur enas gaaCnia saxesxvaobebi <strong>da</strong> SesaZlebelia testebi iyos<br />

somxur saliteraturo enaze _ erTi SexedviT, moswavlis mSobliur<br />

166


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

enaze. magram somxuri <strong>enis</strong> saxesxvaoba, romelic warmoadgens<br />

moswavlis realur mSobliur enas (javaxeTSi somxuris erT-erT<br />

gavrcelebul dialeqtze saubroben), ar iZleodes saSualebas,<br />

Sefasdes moswavleTa realuri Sedegebi. Tuki testebSi moswavleTa<br />

enobrivi kompetenciebis problemebi ikveTeba, mniSvnelovania<br />

gaimijnos bavSvis enobrivi profili <strong>da</strong> enobrivi performansis<br />

profili, romlebic xSirad erTmaneTs ar emTxveva (kuminsi, 1984).<br />

performansis profili gansakuTrebiT mniSvnelovania, radgan aq<br />

warmoCindeba moswavlis kognituri unarebic <strong>da</strong> ara mxolod enobrivi<br />

kompetenciebi.<br />

mniSvnelovani problemaa testirebisas mxolod moswavleze<br />

fokusireba. testirebis Sedegebi<strong>da</strong>n Cans, TiTqos mxolod moswavlea<br />

<strong>da</strong>mnaSave. mniSvnelovania, fokusma ga<strong>da</strong>inacvlos bavSvisgan<br />

skolisken. iqneb warumateblobis mizezi swored skolaa, romelic ar<br />

sTavazobs moswavles mSobliur enaze swavlebis saSualebas <strong>da</strong>,<br />

Sesabamisad, codnisa <strong>da</strong> unarebis ganviTarebis SesaZleblobebs?<br />

Sesabamisad, aseT situaciaSi gamosavali iqneba ara moswavlis<br />

specialuri saganmanaTleblo saWiroebebis mqone moswavleebis (sssm)<br />

programaSi ga<strong>da</strong>yvana, aramed skolis filosofiis Secvla.<br />

sazogadod, <strong>testireba</strong>m SesaZloa gamoiwvios bilingvali bavSvis<br />

<strong>da</strong>Zabuneba misi gaZlierebis nacvlad (kuminsi 1984). <strong>Sefaseba</strong>m<br />

SeiZleba gamoiwvios moswavleTa kategorizacia warmatebul <strong>da</strong><br />

CamorCenil moswavleebad <strong>da</strong> potencialis mqone moswavlis<br />

Tav<strong>da</strong>jerebulobac ki minimumade <strong>da</strong>iyvanos, ramac asaxva SeiZleba<br />

hpovos misi Semdgomi swavlis procesze <strong>da</strong> maTi saboloo<br />

marginalizacia gamoiwvios; es uaRresad sensitiuri procesia <strong>da</strong><br />

pe<strong>da</strong>gogs didi sifrTxile hmarTebs. mniSvnelovania bavSvis<br />

maswavleblis poziciis mosmena Sefasebisas. maswavlebeli metad<br />

icnobs moswavles <strong>da</strong> sainteresoa misi mosazreba, Tu ra aris<br />

moswavlis akademiuri problemebis mizezi, ra ga<strong>da</strong>wyvetisa <strong>da</strong><br />

intervenciis gzebia saWiro problemis mosagvareblad <strong>da</strong> a.S.<br />

167


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

bilingvalebis <strong>testireba</strong>, sazogadod, gavrcel<strong>da</strong><br />

monolingvalebis <strong>testireba</strong>ze <strong>da</strong>fuZnebiT. Tumca, amTaviTve un<strong>da</strong><br />

iTqvas, rom bilingvalebis enobrivi kompetencia gansxvavebulia,<br />

radgan enas bilingvalebi sxva<strong>da</strong>sxva konteqstSi gamoiyeneben <strong>da</strong><br />

sxva<strong>da</strong>sxva situaciaSi maTi enobrivi kompetencia gansxvavebulia.<br />

Sesabamisad, bilingvalebisa <strong>da</strong> monolingvalebis Se<strong>da</strong>reba enobrivi<br />

kompetenciebis TvalsazrisiT usamarTloa. amasTanave, rogorc wesi,<br />

testebi Sedgenilia dominanti kulturis warmomadgenlebis mier <strong>da</strong>,<br />

Sesabamisad, kulturulad mikerZoebulia, radgan umravlesobis<br />

enobriv stilsa <strong>da</strong> kulturas gamoxatavs. testebis umravlesoba<br />

gulisxmobs ramdenime arCevani<strong>da</strong>n swori pasuxis SerCevas. msgavsi<br />

testebisas SeuZlebelia sxva<strong>da</strong>sxva enobrivi unarebis <strong>Sefaseba</strong>,<br />

salaparako / sasaubro ena ver fasdeba msgavsi tipis testirebis<br />

gziT.<br />

normaze <strong>da</strong>fuZnebuli testi a<strong>da</strong>rebs erT moswavles sxvasTan.<br />

bilingval bavSvTan mimarTebiT ki gacilebiT mniSvnelovania am<br />

bavSvis codnisa <strong>da</strong> unarebis Semowmeba TiToeul saganSi, vidre maTi<br />

Se<strong>da</strong>reba sxva moswavleebTan. Sesabamisad, alternatiuli midgomaa<br />

bavSvis progresis <strong>Sefaseba</strong> saswavlo gegmiT gansazRvrul sagnebSi.<br />

msgavsi testebi ufro mniSvnelovan informacias iZleva mSoblisTvis,<br />

iseve, rogorc maswavleblisTvis, radgan TvalnaTels xdis, ras ver<br />

miaRwia moswavlem konkretul saganSi (magaliTad, maTematikaSi) <strong>da</strong><br />

saswavlo procesSic aqcentireba ukve amis mixedviT keTdeba.<br />

amasTanave, aRsaniSnavia, rom kriteriumze <strong>da</strong>fuZnebuli testebic ar<br />

aris <strong>da</strong>zRveuli kulturuli mikerZoebulobisagan.<br />

168


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

3. meore <strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> bilingvur gakveTilze<br />

B bilingvuri swavlebis procesis Sefasebisas gansakuTrebuli<br />

yuradReba eqceva Tavad swavlebis processa (formatuli <strong>Sefaseba</strong>) <strong>da</strong><br />

Sedegebs (Semajamebeli <strong>Sefaseba</strong>). amisaTvis gamoiyeneba sxva<strong>da</strong>sxva<br />

xerxi, kerZod: <strong>da</strong>kvirveba, interviu, testebi <strong>da</strong> sxva. producirebis<br />

unarebis <strong>Sefaseba</strong> gulisxmobs pasuxs Semdeg kiTxvebze:<br />

ra informaciis / sametyvelo funqciis gamoyeneba SeuZliaT<br />

mSobliur <strong>da</strong> meore enaze moswavleebs SecdomebiT Tu uSec-<br />

domod (<strong>da</strong>saxuli amocanebis Sesrulebis <strong>Sefaseba</strong>)?<br />

visTan _ maswavleblebTan, TanatolebTan <strong>da</strong> stumrebTan _<br />

SeuZliaT urTierTqmedeba (komunikaciis problema)?<br />

rogoria maTi lingvisturi unarebi (enobrivi konstruqciebis<br />

aTvisebis donis <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> ara Secdomebis aRnusxva)?<br />

SemfasebelTa amocanebSi un<strong>da</strong> Sediodes saswavlo procesis<br />

analizi (<strong>da</strong>kvirveba klasSi), maswavleblis / moswavleebis /<br />

mSoblebis urTierTobebi, saswavlo masalebi, aseve moswavleTa<br />

kompetenciebis <strong>testireba</strong> (formatuli / Semajamebeli). klasSi<br />

<strong>da</strong>kvirvebisas yuradReba un<strong>da</strong> mieqces ara marto moswavleebis, aramed<br />

maswavleblis qcevasac: ra gavlenas axdens is moswavleebze <strong>da</strong> rodis<br />

<strong>da</strong> rogor iyenebs enebs? rogor qmnis motivacias? rogor reagirebs<br />

Secdomebze? Secdomebis gasworebis rogor formebs iyenebs:<br />

modelirebas (swori formis Tanamimdevruli <strong>da</strong> xSiri gameoreba<br />

Secdomebis pir<strong>da</strong>piri Sesworebis gareSe) Tu xelaxla formulirebas<br />

(moswavlis SecdomiT naTqvamis sworad <strong>da</strong> gasagebad formulireba)?<br />

rogor aris organizebuli saswavlo procesi?<br />

moswavleTa progresis Sesafaseblad bilingvur skolaSi<br />

yuradReba un<strong>da</strong> mieqces maT miRwevebs saganSi. bilingvur skolaSi<br />

moswavles xuTi weli mainc sWirdeba imisaTvis, rom igi <strong>da</strong>euflos<br />

169


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

meore enas sagnebis Sesaswavlad. Aam xangrZlivobis gamo moswavles<br />

SeiZleba gauCndes sakuTari ususurobis ganc<strong>da</strong>, Camouyalibdes<br />

<strong>da</strong>bali TviT<strong>Sefaseba</strong>. am problemis ga<strong>da</strong>sawyvetad arsebobs ori gza:<br />

pirveli _ bilingvuri klasis moswavleTa <strong>Sefaseba</strong> specialurad<br />

maTTvis Sedgenili stan<strong>da</strong>rtebis mixedviT. am midgomam SeiZleba<br />

mSoblebisa <strong>da</strong> sagnebis maswavlebelTa gansakuTrebuli <strong>da</strong>intereseba<br />

gamoiwvios, radgan maTi survilia, moswavlis Sedegebi Seesabamebodes<br />

saxelmwifo stan<strong>da</strong>rts. amis gamo aucilebeli xdeba Cveulebrivi<br />

skolebisaTvis gankuTvnili testebis gamoyeneba. Mmagram, amasTan,<br />

un<strong>da</strong> vifiqroT testebSi garkveuli cvlilebebis Setanis Sesaxeb.<br />

magaliTad, aseTi SeiZleba iyos orenovani testi. aseve SeiZleba<br />

moswavleebs mieceT <strong>da</strong>matebiTi dro, neba <strong>da</strong>vrToT, isargeblon<br />

leqsikonebiT an gavumartivoT testuri <strong>da</strong>valebebis pirobebi.<br />

vafasebT ra bilingvur programebs, ar un<strong>da</strong> SemovifargloT<br />

mxolod enobrivi unarebis SefasebiT. un<strong>da</strong> Sefasdes Sinaarsi, mizani<br />

<strong>da</strong> meTodika.<br />

qvemoT gTavazobT Sesafasebel obieqtTa savaraudo<br />

CamonaTvalis cxrils:<br />

ras<br />

vafasebT?<br />

moswavleTa <strong>Sefaseba</strong> bilingvuri swavlebis<br />

kompetencias<br />

mSobliur enaSi;<br />

kompetencias sa-<br />

ganSi;<br />

kompetencias<br />

meore enaSi;<br />

motivacias;<br />

sxva kompetenciebi<br />

(kognituri unare-<br />

bi, socialuri un-<br />

arebi, sxva sas-<br />

wavlo una-rebi);<br />

komponentebis <strong>Sefaseba</strong><br />

swavlebis meTodika;<br />

saswavlo Sinaarsi;<br />

maswavlebelTa ur-<br />

TierToba moswavle-<br />

ebTan.<br />

170<br />

bilingvuri modelis<br />

<strong>Sefaseba</strong><br />

modelis efeq-<br />

turoba;<br />

bilingvuri<br />

swavlebis mas-<br />

wavlebelTa<br />

momzadeba.


vin<br />

afasebs?<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

maswavleble-bi;<br />

saatestacio /<br />

saga-mocdo<br />

komisia.<br />

mizani moswavleTa<br />

rogor<br />

vafasebT?<br />

Zlieri <strong>da</strong> susti<br />

mxare-ebis<br />

gamovlena;<br />

stan<strong>da</strong>rtis Sede-<br />

gebis miRweva;<br />

informacia mSo-<br />

belTaTvis;<br />

SerCeva.<br />

kiTxvarebi;<br />

testebi;<br />

interviu;<br />

<strong>da</strong>kvirveba.<br />

<strong>da</strong>mkvirvebelTa jgufi.<br />

xarisxis kontroli;<br />

masalebis ga<strong>da</strong>muSa-veba;<br />

maswavlebelTa mom-<br />

zadebis done.<br />

interviu;<br />

<strong>da</strong>kvirveba klasSi<br />

Catarebul samuSa-<br />

oebze;<br />

zepirmetyvelebis<br />

analizi;<br />

saswavlo masalebis<br />

analizi.<br />

171<br />

gare monitor-<br />

ingis jgufi.<br />

ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />

miReba modelis<br />

SenarCuneba /<br />

arSenarCunebaze,<br />

ganviTarebaze.<br />

saswavlo prog-<br />

ramebisanali- zi;<br />

kiTxvarebi;<br />

kvlevebi.<br />

bilingvuri saswavlo procesis Sefasebisas gansakuTrebul<br />

mniSvnelobas iZens gakveTilis <strong>Sefaseba</strong>. gakveTilis Sefasebisas,<br />

rekomendebulia, rom maswavleblebma upasuxon Semdeg kiTxvebs:<br />

miRweuli iyo Tu ara gakveTilis miznebi?<br />

SerCeuli strategiebis saSualebiT ramdenad moxerx<strong>da</strong><br />

gakveTilis winaSe <strong>da</strong>smuli amocanebis (rogorc sagnobrivi, ise<br />

enobrivi) ga<strong>da</strong>Wra?<br />

Seesabameba Tu ara gakveTilisaTvis gamoyofili drois<br />

ga<strong>da</strong>nawileba moswavleTa realur SesaZleblobebs,<br />

saWiroebebsa <strong>da</strong> moTxovnebs?


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

rogor gamoiyeneben moswavleebi gakveTilze miRebul codnas<br />

momavalSi?<br />

ra enobrivi kompetenciebis ganviTarebas Seuwyo xeli<br />

gakveTilma?<br />

ra SeiZlebo<strong>da</strong> gakeTebuliyo sxvagvarad?<br />

bilingvur gakveTilze mniSvnelovania imis gansazRvra, Tu ra <strong>da</strong><br />

rogor SeiZleba Sefasdes <strong>enis</strong> gamoyenebis TvalsazrisiT.<br />

imisaTvis, rom maswavleblebma ukeT gaiazron bilingvur gakve-<br />

Tilze Sefasebis sagani <strong>da</strong> saSualebebi <strong>enis</strong> gamoyenebis kuTxiT,<br />

gTavazobT gakveTilebis scenarebis nimuSebs Tan<strong>da</strong>rTuli rekomen-<br />

<strong>da</strong>ciebiT SefasebisaTvis.<br />

172


sagani: buneba<br />

Tema: frinvelebi <strong>da</strong> cxovelebi.<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

I klasi<br />

akademiuri miznebi: SeuZlia cxovelebisa <strong>da</strong> frinvelebis garCeva,<br />

maTi amocnoba naxatze.<br />

enobrivi miznebi: icis cxovelebisa <strong>da</strong> frinvelebis <strong>da</strong>saxeleba <strong>da</strong><br />

ilustraciaze <strong>da</strong>yrdnobiT martivi kiTxvebis <strong>da</strong>sma? ra cxovelia? ra<br />

frinvelia?<br />

leqsika: cxovelebi, frinvelebi, <strong>da</strong>Tvi, ZaRli, kata, Rori, cxeni, bu,<br />

mamali, qaTami, arwivi...<br />

socialuri miznebi: SeZlebs aqtiur mosmenas, monawileobas.<br />

provocireba: maswavlebels gakveTilze Seaqvs cxovelebisa <strong>da</strong> frin-<br />

velebis winaswar gamzadebuli suraTebi / naxatebi, akravs <strong>da</strong>faze.<br />

aqtivobebi: 1) moswavleebi mSobliur enaze asaxeleben naxatze moce-<br />

mul cxovels an frinvels.<br />

2) calke momzadebuli T sqemiT (qarTul-somxurad frinvelebi <strong>da</strong><br />

cxovelebi) ajgufeben cxovelebisa <strong>da</strong> frinvelebis suraTebs.<br />

organizeba wuTi;<br />

resursi: naxatebi,<br />

momzadebuli T sqema.<br />

3) sakomunikacio situacia: walkaSi un<strong>da</strong> gaxsnan zooparki, Tbilisi-<br />

<strong>da</strong>n un<strong>da</strong> CamoviyvanoT cxovelebi <strong>da</strong> frinvelebi. viswavloT saxele-<br />

bi qarTulad, rom zooparkis direqtors CamovuTvaloT sasurveli<br />

cxovelebi, frinvelebi.<br />

4) leqsikaze muSaoba:<br />

naxats:<br />

cxovels / frinvels asaxelebs pe<strong>da</strong>gogi <strong>da</strong> aCvenebs Sesabamis<br />

asaxelebs <strong>da</strong> bavSvebi aCveneben naxatebs;<br />

maswavlebeli aCvenebs naxats, bavSvebi asaxeleben.<br />

173


O organizeba: 8 wuTi<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

5) kedelze ganTavsebul sityvebs (frinvelTa <strong>da</strong> cxovelTa saxelebi)<br />

zemo<strong>da</strong>n amagrebs Sesabamis suraTs <strong>da</strong> ekiTxeba qarTulad: ra cxo-<br />

velia? ra frinvelia? vinc sworad upasuxebs, airCevs naxats, Seusa-<br />

bamebs nawers <strong>da</strong> svams kiTxvas.<br />

O organizeba: 8 wuTi.<br />

6) bavSvebi muSaoben wyvilebSi. <strong>da</strong>xataven sayvarel cxovelsa Tu<br />

frinvels, cvlian erTmaneTSi <strong>da</strong> adgenen maT qarTul saxelwodebas,<br />

Semdeg akraven TavianT namuSevrebs, asaxeleben <strong>da</strong> kiTxuloben: cxo-<br />

velia Tu frinveli?<br />

saSinao <strong>da</strong>valeba: saxelmZRvanelo<strong>da</strong>n amoWran <strong>da</strong> warwerian ujraSi<br />

Caakran Sesabamisi cxovelisa <strong>da</strong> frinvelis naxati.<br />

rekomen<strong>da</strong>ciebi SefasebisaTvis<br />

upirveles yovlisa, un<strong>da</strong> ganvsazRvroT, ras vafasebT? D<strong>da</strong> rogor<br />

vafasebT?<br />

miznebi<strong>da</strong>n gamomdinare,Ffasdeba rogorc akademiuri, ise enobrivi<br />

unarebi. akademiuri unarebi<strong>da</strong>n arsebiTia klasificirebis unari.<br />

swored es unari Sefasdeba T sqemis Sevsebis procesSi <strong>da</strong>kvirvebis<br />

saSualebiT. rac Seexeba enobriv aspeqtebs, un<strong>da</strong> Sefasdes;<br />

a) martivi instruqciebis (funqciuri frazebis) gageba, kerZod:<br />

ga<strong>da</strong>SaleT wignebi, CasviT cxrilSi, <strong>da</strong>asaxeleT, monaxeT<br />

saxeli.<br />

b) Seswavlili leqsikisa <strong>da</strong> enobrivi formulebis gamoyeneba.<br />

g) “aris” zmnis Semoklebuli formis marTebuli gamoyeneba.<br />

d) SekiTxvebis (ra aris es? ra hqvia? Ffrinvelia? cxovelia?)<br />

gageba <strong>da</strong> sworad pasuxi.<br />

TiToeulze SeiZleba Sedges Sefasebis sqema. magaliTad,<br />

axalSeswavlili leqsikisa <strong>da</strong> enobrivi formulebis gamoyenebaze:<br />

174


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

kriteriumebi Kkargi <strong>da</strong>makmayof. ara<strong>da</strong>makmay.<br />

naxatebis Sesabameba <strong>da</strong>sax-<br />

elebebTan <strong>da</strong> piriqiT<br />

warmoTqma (aqcenti specifi-<br />

kur bgerebze)<br />

komunikaciur situaciaSi<br />

adekvaturi reagireba<br />

enobrivi formulebis mar-<br />

Tebuli gamoyeneba sakomu-<br />

nikacio situaciaSi<br />

175


sagani: NqarTuli ena<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

II klasi<br />

Tema: `zamTari~ (amjerad ivaraudeba, rom <strong>Sefaseba</strong> xdeba Temis<br />

<strong>da</strong>srulebis Semdeg).<br />

mizani: moswavle SeZlebs<br />

zamTris suraTis aRweras;<br />

martivi sityvebis amokiTxvas (ilustraciaze <strong>da</strong>yrdnobiT);<br />

martivi sityvebis <strong>da</strong>weras (ilustraciaze <strong>da</strong>yrdnobiT);<br />

nimuSis safuZvelze martivi wina<strong>da</strong>debis <strong>da</strong>werasa <strong>da</strong><br />

amokiTxvas;<br />

suraTze <strong>da</strong> masze miweril saxelebze <strong>da</strong>yrdnobiT martivi<br />

kiTxvebis <strong>da</strong>smas <strong>da</strong> maTze pasuxs.<br />

saWiro frazebi: Tovs. civa. yinvaa. mTebi TeTria.<br />

romelia zamTris Tveebi? zamTris Tveebia dekemberi, ianvari,<br />

Tebervali.<br />

me miyvars / ar miyvars zamTari.<br />

ras TamaSob zamTarSi? zamTarSi miyvars cigaoba, gun<strong>da</strong>oba, cigure-<br />

biT sriali.<br />

leqsika: Tovli, zamTari, Tovlis papa, civa, yinva,<br />

TeTri, didi, gun<strong>da</strong>/gun<strong>da</strong>oba, ciga/cigaoba, TamaSi,<br />

cigurebi.<br />

(werisTvis aqe<strong>da</strong>n airCeva sityvebi imis<strong>da</strong> mixedviT, Tu ra asoebi aqvT<br />

gavlili <strong>da</strong> ra un<strong>da</strong> gaiaron).<br />

176


ekomen<strong>da</strong>ciebi SefasebisaTvis<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

Temis <strong>da</strong>srulebis Semdeg, sasurvelia, moswavleebi Sefasdnen yve-<br />

la mimarTulebiT: mosmena, kiTxva, wera <strong>da</strong> zepirmetyveleba. gTava-<br />

zobT Sefasebis sqemebs yvela mimarTuebiT:<br />

mosmena:<br />

kriteriumi yovelTvis iSviaTad arasodes<br />

yuradRebiT ismens<br />

adekvaturad rea-<br />

girebsinstruq- ciebze<br />

mcire xmauric ki<br />

xels uSlis mosme-<br />

naSi<br />

esmis <strong>da</strong>smuli<br />

SekiTxvis /<br />

SekiTxvebis<br />

Sinaarsi<br />

kiTxva:<br />

kriteriumi yovelTvis iSviaTad arasodes<br />

Seusabamebs suraTs<br />

amokiTxul sityvas<br />

/ frazas<br />

marcvlebisagan<br />

awyobs sityvas<br />

svams wina<strong>da</strong>debaSi<br />

Sesabamis sityvas<br />

177


wera:<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

kriteriumi yovelTvis iSviaTad arasodes<br />

nimuSis mixedviT<br />

uSecdomod iwers<br />

sityvas<br />

ilustracias uke-<br />

Tebs Sesabamis<br />

warweras<br />

aRadgens sityvaSi<br />

gamotovebul asos<br />

laparaki:<br />

kriteriumi yovelTvis iSviaTad arasodes<br />

mkafiod <strong>da</strong> sworad<br />

warmoTqvams sity-<br />

vebs (maT Soris<br />

specifikur bge-<br />

rebs)<br />

aRwers suraTs<br />

Seswavlili sity-<br />

vebisa <strong>da</strong> frazebis<br />

gamoyenebiT<br />

svams martiv Se-<br />

kiTxvas<br />

upasuxebs sxvis<br />

mier <strong>da</strong>smul<br />

martiv SekiTxvas<br />

178


sagani: maTematika<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

III klasi<br />

Tema: geometriuli figurebi (ferTa mozaika, Cven vqmniT<br />

kompoziciuri naxazebis silamazes).<br />

saxelmZRvanelo: maTematika _ n. gvilava; e. CiloCava, s. CxeiZe.<br />

akademiuri miznebi:<br />

amoicnobs naxatze gamosaxul geometriul figurebs;<br />

qmnis axal kompozicias;<br />

gamoTvlis mocemuli figurebis gverdebis jams;<br />

gamoTvlis TiToeuli Fferis figurebis raodenobas (metoba-<br />

nakleboba).<br />

enobrivi miznebi:<br />

asaxelebs suraTze gamosaxul figurebs;<br />

aRwers ilustracias ferebisa <strong>da</strong> figurebis miTiTebiT <strong>da</strong> gamoxatavs<br />

sakuTar <strong>da</strong>mokidebulebas (momwons / ar momwons, lamazia / ar aris<br />

lamazi);<br />

leqsika <strong>da</strong> konstruqciebi: ferebiT, figurebiT, wiTeli metia cis-<br />

ferze /<br />

naklebia, _iT,... gverdi, sigrZe...<br />

socialuri miznebi:<br />

SeuZlia Seafasos sxvisi <strong>da</strong> sakuTari namuSevari;<br />

aRiaros sxvisi Rirseba;<br />

hqondes erTobis ganc<strong>da</strong>;<br />

SeZlos resursebis ganawileba.<br />

aqtivobebi:<br />

aqtivoba 1: wyvilebi un<strong>da</strong> <strong>da</strong>ukvirdnen saxelmZRvaneloSi miTiTebul<br />

frangi mxatvris pol mondorianis naxats <strong>da</strong> gascen pasuxi Semdeg<br />

kiTxvebs:<br />

179


a aris gamosaxuli naxatze?<br />

ra figurebia?<br />

ramdeni kuTxe aqvs TiToeuls?<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

riT hgavs es figurebi erTmaneTs?<br />

riT gansxvavdebian es figurebi erTmaneTisgan?<br />

dro: 5 wuTi;<br />

resursi: wigni, gv. 26;<br />

organizeba - muSaoba wyvilebSi.<br />

aqtivoba 2. _ moswavleebs isev vTxovT <strong>da</strong>ukvirdnen naxats.<br />

eZlevaT Sesavsebad cxrili, romelSic un<strong>da</strong> Caweron suraTze ferTa<br />

raodenoba, ferebis <strong>da</strong>saxeleba.<br />

wyvilebi asruleben Semdeg <strong>da</strong>valebas: asaxeleben figurebis raode-<br />

nobas ferebis mixedviT; akeTeben Canawers: cisferi figurebis raode-<br />

noba metia Tu wiTlis? ramdeniT naklebia Savi feris figura na-<br />

crisfer figuraze?<br />

dro: 7 wuTi;<br />

resursebi: saxelmZRvanelo gv. 26.;<br />

organizeba _ muSaoba wyvilebSi.<br />

aqtivoba 3. moswavleebs vurigebT sxva<strong>da</strong>sxva feris, zomis, formis<br />

figurebs <strong>da</strong> vTxovT Seadginon msgavsi kompozicia.<br />

dro: 10 wuTi;<br />

resursi: feradi qaRaldebi (figurebi), TeTri furclebi, webo;<br />

organizeba: jgufuri.<br />

aqtivoba 4. jgufebi cvlian erTmaneTis namuSevrebs <strong>da</strong> upasuxeben<br />

kiTxvebs (werilobiT):<br />

ramdeni figuraa furcelze?<br />

romeli ferebia gamoyenebuli?<br />

romeli feris figuraa meti <strong>da</strong> ramdeniT?<br />

(kiTxvebi Camowerilia <strong>da</strong>faze)<br />

180


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

aqtivoba 5. jgufebi asruleben <strong>da</strong>valebas: zomaven mocemul fur-<br />

celze yvelaze didi <strong>da</strong> yvelaze patara oTxkuTxedebis gverdebis<br />

sigrZes <strong>da</strong> iTvlian TiToeulis sigrZeTa jams.<br />

jgufebi akeTeben prezentacias (TiTo jgufs TiTo wuTi).<br />

dro: 7 wuTi;<br />

resursebi: jgufebis namuSevrebi, furclebi, kalmebi;<br />

organizeba: jgufuri.<br />

aqtivoba 6. amoicnon <strong>da</strong>viT kakabaZis naxatSi msgavsi figurebi <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>iTvalon ramdeni figuraa aseTi.<br />

dro: 3 wuTi;<br />

resursi: saxelmZRvanelo gv. 26;<br />

organizeba: muSaoba jgufebSi.<br />

aqtivoba 7. vurigebT baraTebs, romlebzec wertilebiT moniSnulia<br />

oTxkuTxedebi. vTxovT, SeaerTon wertilebi <strong>da</strong> miaweron, ramdeni<br />

oTxkuTxedia moniSnul baraTze?<br />

dro: 7 wuTi,<br />

resursi: baraTebi, markerebi;<br />

organizeba: individualuri.<br />

saSinao <strong>da</strong>valeba:<br />

Seqmnan naxati sxva geometriuli figurebis gamoyenebiT<br />

<strong>da</strong> miaweron, ramdeni figura gamoiyenes <strong>da</strong> ramdeni feri.<br />

rekomen<strong>da</strong>ciebi SefasebisaTvis<br />

enobrivi unarebis TvalsazrisiT un<strong>da</strong> Sefasdes:<br />

<strong>da</strong>valebis pirobis / instruqciis gageba <strong>da</strong> adekvaturi<br />

reagireba;<br />

maTematikuri cnebebis (metia, naklebia) <strong>da</strong> terminebis<br />

(samkuTxedi, oTxkuTxedi, wre, kuTxe, gverdi... <strong>da</strong> a.S.)<br />

marTebuli gamoyeneba;<br />

181


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

gramatikuli konstruqciebis _ -iT naklebia, -iT metia, -iT<br />

hgavs, -iT gansxvavdeba _ marTebuli gamoyeneba.<br />

imisaTvis, rom moswavlem mizanmimarTulad warmarTos saswavlo<br />

saqmianoba, man un<strong>da</strong> icodes, ras iTxoven misgan. roca moswavlem<br />

icis is konkretuli miznebi, romelTa misaRweva<strong>da</strong>c warmarTavs samu-<br />

Saos <strong>da</strong> icis kriteriumebic, romelTa mixedviTac Seafaseben, aris<br />

ufro motivirebulic <strong>da</strong> mobilizebulic.<br />

A amjerad Cven gTavazobT gakveTilze <strong>enis</strong> gamoyenebis Sefasebis<br />

kriteriumebs:<br />

kriteriumebi Kdiax ara SeniSvna<br />

adekvaturad reagirebs instruqciebze<br />

sworad amoicnobs <strong>da</strong> asaxelebs suraTze<br />

gamosaxul geometriul figurebs<br />

asaxelebs minimum erT gansxvavebas <strong>da</strong><br />

erT msgavsebas <strong>da</strong> marTebulad iyenebs<br />

enobriv konstruqcias: hgavs –iT,<br />

gansxvavdeba –iT.<br />

marTebulad iyenebs enobriv konstruq-<br />

cias: -iT metia, -iT naklebia.<br />

icis ferebis saxelwodebebi (martivi <strong>da</strong><br />

Sedgenili).<br />

iyenebs <strong>da</strong>mokidebulebis gamomxatvel<br />

enobriv formulebs: momwons / ar mom-<br />

wons.<br />

mniSvnelovania, maswavlebelma <strong>da</strong>adginos, maTematikis sakiTxebSi<br />

Secdomebis <strong>da</strong>Svebis SemTxvevaSi moswavles ar hyofnis maTematikuri<br />

codna Tu enobrivi, amitom Semowmebis mizniT SesaZlebelia pasuxis<br />

dros qarTuli <strong>enis</strong> mSobliuriT Canacvleba.<br />

182


sagani: bunebismcodneoba<br />

Tema: cxovelTa jgufebi<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

IV klasi<br />

akademiuriMmiznebi: icis <strong>da</strong> asaxelebs cxovelTa jgufebs.<br />

enobrivi miznebi: iswavlis cxovelTa klasebis <strong>da</strong>saxelebas<br />

(ZuZumwovari, qvewarmavali, amfibia...), am jgufebSi Semavali<br />

cxovelebis saxelwodebebs <strong>da</strong> axasiaTebs cxovelebs ga<strong>da</strong>adgilebis<br />

(<strong>da</strong>xoxavs, <strong>da</strong>frinavs, curavs), arsebobis sxva maxasiaTeblebis (riT<br />

ikvebeba, rogor mravldeba...)…mixedviT.<br />

aqtivobebi:<br />

aqtivoba 1:<br />

bavSvi gamodis kalaTTan, iRebs cxovelis suraTs, ambobs<br />

<strong>da</strong>saxelebas qarTulad; klasifikacias _ jgufs akuTvnebs mSobliur<br />

enaze, moZebnis im jgufs somxur enaze warweril plakatze,<br />

waikiTxavs am sityvis qarTul Sesatyviss <strong>da</strong> ityvis wina<strong>da</strong>debas _<br />

lomi aris ZuZumwovari cxoveli... ku aris qvewarmavali...<br />

dro _ 20 wuTi; O<br />

organizeba _ individualuri;<br />

resursebi _ kalaTSi yria cxovelTa suraTebi; plakati cxovelTa<br />

klasifikaciis <strong>da</strong>saxelebebiT somxurad <strong>da</strong><br />

qarTulad.<br />

aqtivoba 2:<br />

maswavlebeli aZlevs mSobliur enaze ganmartebebs _<br />

jgufebSi geZlevaT <strong>da</strong>valeba: <strong>da</strong>asaxeleT jgufebSi Semavali cxove-<br />

lebi qmedebebis mixedviT, visac SeuZlia, qarTul enaze Semdegi saxis<br />

wina<strong>da</strong>debebiT _ lomi aris ZuZumwovari cxoveli _ is <strong>da</strong>dis, <strong>da</strong>rbis;<br />

delfini aris ZuZumwvari cxoveli _ is <strong>da</strong>curavs. Tu moswavles amis<br />

183


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

Tqma gauWirdeba, imaves ambobs mSobliur enaze, mxolod cxovelTa<br />

jgufs plakatze vakiTxebT qarTulad.<br />

dro: 15 wuTi;<br />

organizeba: jgufebSi.<br />

saSinao <strong>da</strong>valeba: vaZlevT Sefasebis sqemas (miTiTeba somxurad), ro-<br />

melic un<strong>da</strong> Seavson (cxrili iqneba Sesavsebi qarTul enaze):<br />

<strong>Sefaseba</strong>: prezentaciebis zepiri <strong>Sefaseba</strong>. formaluri <strong>da</strong>kvirvebiT <strong>da</strong><br />

CaniSvniT.<br />

rekomen<strong>da</strong>cia SefasebisaTvis<br />

am SemTxvevaSi SesaZlebelia gamoviyenoT TviTSefasebis sqema, ro-<br />

melic kidev ufro konkretuli SeiZleba gavxadoT. es <strong>da</strong>exmareba ara<br />

marto maswavlebels obieqturobis <strong>da</strong>cvaSi, aramed moswavlesac ob-<br />

ieqtur TviT<strong>Sefaseba</strong>Si. Sefasebis sqemaSi sasurvelia iyos ori sveti:<br />

erTi moswavlisaTvis, meore _ maswavleblisaTvis. meore sveti mas-<br />

wavlebels aZlevs saSualebas <strong>da</strong>akvirdes, ramdenad obieqturia mos-<br />

wavle sakuTari saswavlo saqmianobis Sefasebisas. moswavles uvi-<br />

Tardeba TviTSefasebis unari. is kargad xe<strong>da</strong>vs sakuTar Zlier mxa-<br />

reebs <strong>da</strong> imasac, ra un<strong>da</strong> gaaumjobesos. gTavazobT aseTi sqemis ni-<br />

muSs (yvelgan igulisxmeba, rom CamoTvlil saswavlo qmedebebs mos-<br />

wavle asrulebs meore enaze):<br />

kriteriumi<br />

me yovelTvis vigeb maswav-<br />

leblis instruqciebs<br />

me SemiZlia cxovelTa <strong>da</strong>-<br />

saxeleba suraTebis mixed-<br />

moswavlis<br />

TviT<strong>Sefaseba</strong><br />

184<br />

maswavleb-<br />

lisSefa- seba<br />

diax ara diax ara<br />

ra un<strong>da</strong> ga-<br />

vaumjobeso


viT<br />

me SemiZlia cxovelTa<br />

jgufis (klasis) <strong>da</strong>saxele-<br />

ba<br />

me SemiZlia zmnebis sworad<br />

SerCeva<br />

me SemiZlia sworad vupa-<br />

suxo SekiTxvebs<br />

me SemiZlia cxrilis Sevse-<br />

ba<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

SeniSvna: <strong>da</strong>wyebiT klasebSi aseTi sqema SeiZleba gakeTdes or enaze.<br />

185


sagani: xelovneba<br />

Tema: xelovnebis ruka.<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

V klasi<br />

akademiuri miznebi: icis <strong>da</strong> asaxelebs qveynebis saxelwodebebsa <strong>da</strong><br />

qveynebis RirsSesaniSnav adgilebs.<br />

enobrivi miznebi:<br />

Sesaswavli cnebebi: safrangeTi, saberZneTi, egvipte, CineTi,<br />

avstralia, brazilia, amerikis SeerTebuli Statebi.<br />

Senoba taZari, nageboba, qan<strong>da</strong>keba.<br />

enobrivi konstruqciebi: es Senoba mdebareobs . . . . . . . -Si.<br />

aqtivoba 1. maswavlebeli mSobliur enaze sTxovs moswavleebs,<br />

CamoTvalon qveynebi, romlebic ician <strong>da</strong> Tu ician, ra<br />

RirSesaniSnaobebia im qveynebSi. ra RirSesaniSnaobebia maT<br />

sofelSi/qalaqSi?<br />

dro: 5-7 wuTi<br />

aqtivoba 2. maswavlebeli akravs sqemas, romelSic mSobliur enaze<br />

weria qveynebis saxelwodebebi. Mmoswavleebma wyvilebSi un<strong>da</strong><br />

mouZebnon maT qarTuli Sesatyvisebi.<br />

wyvilebi cxrilSi pouloben qveynebis <strong>da</strong>saxelebas mSobliur enaze,<br />

kiTxuloben qarTul <strong>da</strong>saxelebas <strong>da</strong> Sesabamis grafaSi weren swor<br />

pasuxs.<br />

dro _ 15 wuTi; resursi: saxelmZRvanelo, sqema;<br />

organizeba: jgufuri muSaoba.<br />

aqtivoba 3. maswavlebeli TiToeul jgufs unawilebs or-or tests<br />

<strong>da</strong> qarTul enaze aZlevs miTiTebebs: waikiTxeT testi <strong>da</strong> <strong>da</strong>wereT,<br />

romel qveyanaSia es Senoba?<br />

186


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

maswavlebeli qarTul enaze acnobs <strong>da</strong>valebis pirobas (saWiroebis<br />

SemTxvevaSi, ganmartebebs vakeTebT maT mSobliur enaze): swori pa-<br />

suxis rigiTi nomeri SemoxazeT, araswori pasuxis SemTxvevaSi gaas-<br />

woreT <strong>da</strong> miuTiTeT swori varianti (testic, aseve, qarTul enazea).<br />

dro – 10 wuTi;<br />

resursi _ winaswar <strong>da</strong>beWdili testebi. O<br />

organizeba _ wyvilebSi.<br />

aqtivoba 4. maswavlebeli mcire jgufebs aZlevs sqemas, romlis<br />

mixedviTac un<strong>da</strong> <strong>da</strong>ajgufon RirsSesaniSnavi adgilebi Semdegi<br />

klasifikaciiT:<br />

taZari / Senoba-nageboba / qan<strong>da</strong>keba.<br />

SeniSvna – es warwerebi qarTul enaze keTdeba.<br />

keTdeba namuSevrebis prezentacia.<br />

dro: 5 wuTi;<br />

resursi: sqema;<br />

organizeba: jgufuri muSaoba.<br />

saSinao <strong>da</strong>valeba _ wignSi mocemuli rukis mixedviT ga<strong>da</strong>anawilon<br />

RirSesaniSnaobebi qveynebis mixedviT.<br />

rekomen<strong>da</strong>ciebi SefasebisaTvis<br />

am gakveTilze efeqtiani iqneba urTierTSefasebis formis<br />

gamoyeneba. meore aqtivobis Semdeg wyvilebi cvlian erTmaneTSi<br />

namuSevrebs <strong>da</strong> erTi wyvili afasebs meore wyvilis namuSevars (TiTo<br />

swori pasuxi – TiTo qula).<br />

urTierTSefasebis forma SeiZleba gamoviyenoT meore aqtivobis<br />

drosac. testebi moswavleebma un<strong>da</strong> gausworon erTmaneTs. gTavazobT<br />

testis nimuSs:<br />

jvris taZari mdebareobs saqarTveloSi.<br />

187<br />

sworia ar aris<br />

swori


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

piramidebi mdebareobs safrangeTSi.<br />

Tavisuflebis qan<strong>da</strong>keba mdebareobs niu-<br />

iorkSi.<br />

CineTis kedeli mdebareobs egvipteSi.<br />

qristes qan<strong>da</strong>keba mdebareobs braziliaSi.<br />

luvri mdebareobs avstraliaSi.<br />

Taj_mahali mdebareobs indoeTSi.<br />

parTenoni mdebareobs saqarTveloSi.<br />

M mewyvilis naweris Sesafaseblad moswavles SeuZlia <strong>da</strong>ubrundes<br />

teqsts. kidev erTxel ga<strong>da</strong>amowmos informacia, romelic amoikiTxa.<br />

amdenad, urTierT<strong>Sefaseba</strong> mxlod Sefasebis unars ki ar aviTarebs,<br />

aramed codnis aTviseba-ganmtkicebis kargi saSualebacaa.<br />

188


sagani: Zveli msoflio istoria.<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

VI klasi<br />

Tema - istoriuli (arqeologiuri) periodizacia.<br />

akademiuri (sagnobrivi) miznebi: moswavleebi Seiswavlian istoriuli<br />

periodizaciis aRmniSvnel terminebs (paleoliTi, mezoliTi,<br />

neoliTi, eneoliTi, brinjaos xana, rkinis xana), TiToeuli periodis<br />

<strong>da</strong>sawyissa <strong>da</strong> <strong>da</strong>sasruls.<br />

enobrivi miznebi: Seiswavlian saerTaSoriso terminebis qarTul<br />

Sesatyvisebs (paleoliTi = Zveli qvis xana, mezoliTi = Sua qvis<br />

xana, neoliTi = axali qvis xana, eneoliTi = spilenZ-qvis xana, anu<br />

spilenZis xana). <strong>da</strong>adgenen mimarTebas: aTaswleuli = 1000 weli,<br />

aswleuli = 100 weli.<br />

Sesaswavli leqsika: dro, periodi, Zveli, Sua, axali, qva, spilenZi,<br />

brinjao, rkina, saukune, aswleuli, aTaswleuli.<br />

aqtivobebi:<br />

aqtivoba 1. maswavlebeli <strong>da</strong>faze / formatze asaxavs terminebis<br />

saerTo <strong>da</strong> gansxvavebul nawilebs:<br />

,,Zveli’’ = pale<br />

,,Sua’’ = mezzo<br />

liTi = ,,qva ‘’<br />

,,axali’’ = neo<br />

,,spilenZi’’ = eneo<br />

imis Sesamowmeblad, <strong>da</strong>imaxsovres Tu ara axali terminebi, maswavle-<br />

beli ambobs qarTul sityvebs (Zveli, Sua, axali, spilenZi + qva),<br />

moswavleebi <strong>da</strong>Wril muyaoze <strong>da</strong>werili Sesabamisi laTinuri sityve-<br />

biT (pale, mezo, neo, eneo + liTi) adgenen periodebis saxelwode-<br />

bebs.<br />

dro _ 10 wuTi,<br />

189


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

organizeba _ muSaoba mTel jgufTan,<br />

resursebi: muyao laTinuri sityvebiT.<br />

aqtivoba 2. maswavlebeli jgufebs sTavazobs cxrils, romelSic un-<br />

<strong>da</strong> Caweron TiToeuli periodis gaswvriv <strong>da</strong>sawyisi <strong>da</strong> misi<br />

xangrZlivoba, e.w. qronologiuri CarCo. mag: paleoliTi _ a<strong>da</strong>mianis<br />

gaCeni<strong>da</strong>n 12 aTaswleuli (12.000).<br />

dro – 10 wuTi,<br />

organizeba _ jgufuri,<br />

resursi _ cxrilis qseroaslebi.<br />

aqtivoba 3. moswavleebi individualurad kiTxuloben masalas sax-<br />

elmZRvanelo<strong>da</strong>n periodebis Sesaxeb.<br />

dro _ 10 wT., organizeba _ individualuri,<br />

resursi _ saxelmZRvanelo.<br />

aqtivoba 4. maswavlebeli jgufebSi arigebs cxrilebs. TiToeuli<br />

jgufi avsebs monacemebs qarTulad erTi periodisaTvis. Semdeg xdeba<br />

TiToeuli<br />

jgufis mier am masalis warmodgena.<br />

periodi dro (TariRi)<br />

dro _ 15 wuTi;<br />

organizeba _ jgufuri;<br />

resursebi: saxelmZRvanelo, cxrilebi.<br />

saSinao <strong>da</strong>valeba:<br />

190<br />

ra mniSvnelovani<br />

movlena ukavSirdeba<br />

am dros<br />

1. gakveTilze Seswavlili sityvebis, terminebisa <strong>da</strong> frazebis gamoye-<br />

nebiT Seadginon periodizaciis amsaxveli Sedgenili sruli cxrili<br />

qarTul enaze.<br />

2. moamzadon qarTulad prezentacia TiToeuli periodis Sesaxeb.


ekomen<strong>da</strong>ciebi SefasebisaTvis<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

am gakveTilze im terminebis <strong>da</strong>maxsovreba, romlebic laTinuri fu-<br />

Zisaa, moswavleebs ar un<strong>da</strong> gauWirdeT. Uუfro metic, es terminebi<br />

maTTvis SeiZleba erTgvar “kunZulebad” gamodges, romlebic mTliani<br />

teqstis gagebas gauadvilebs. arsebiTi swored is aris, rom moswav-<br />

leebma gaigon <strong>da</strong> gaiazron teqsti, romelze<strong>da</strong>c <strong>da</strong>yrdnobiT moaxde-<br />

nen informaciis organizebas. mniSvnelovania, moswavleebi <strong>da</strong>vakvir-<br />

voT kompozitebis, warmoqmnili sityvebis Semadgenlobas (magaliTad,<br />

aTaswleuli, aswleuli).<br />

<strong>Sefaseba</strong> SesaZlebelia moxdes Semdegi rubrikebis saSualebiT.<br />

kiTxvis procesze <strong>da</strong>kvirvebis safuZvelze maswavlebeli avsebs<br />

cxrils. magaliTad:<br />

rubrika diax ara SeniSvna<br />

teqstis wakiTxvisas igebs ZiriTad<br />

informacias;<br />

teqstis gasaazreblad iyenebs<br />

terminebs laTinuri fuZiT;<br />

cxrilis Sesavsebad ramdenimegzis<br />

ubrundeba teqsts, kiTxulobs Se-<br />

sabamis adgilebs;<br />

misTvis bundovani / gaugebari ad-<br />

gilebis <strong>da</strong>sazusteblad svams<br />

kiTxvebs / sTxovs <strong>da</strong>xmarebas mas-<br />

wavlebels / Tanatolebs.<br />

Mmoswavleebs eZlevaT prezentaciis Sefasebis sqemac, romlis mixed-<br />

viTac afaseben erTmaneTis namuSevrebs. magaliTad:<br />

191


informaciis sakmarisoba<br />

(teqsti<strong>da</strong>n ar tovebs arsebiT<br />

<strong>da</strong> mniSvnelovan informacias)<br />

informaciis sizuste (ar<br />

amaxinjebs faqtebs, zustad<br />

asaxelebs TariRebs)<br />

Sesabamisi araverbaluri<br />

saSualebebi (enobrivi<br />

saSualebebis deficitis<br />

SemTxvevaSi adekvaturad iyenebs<br />

Jestebs, mimikas)<br />

Sesaferisi ena (iyenebs<br />

Seswavlil leqsikas, terminebsa<br />

<strong>da</strong> frazebs)<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

192<br />

1-2 3-5 6-7 8-10<br />

Mmocemuli cxrlebi orientirebulia ara marto <strong>enis</strong> gamoyenebis<br />

unaris <strong>Sefaseba</strong>ze, aramed sagnobrivi codnisa <strong>da</strong> zogadi unarebis<br />

(magaliTad, informaciis organizebis unari) Semowmebaze.


sagani: istoria<br />

Tema – istoriuli dro<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

VII klasi<br />

gakveTilis mizani - moswavleebi gaecnobian istoriuli drois<br />

erTeulebsa <strong>da</strong> SeZleben maT erTmaneTTan <strong>da</strong>kavSirebas.<br />

Sesaswavli leqsika - dro, weli, aTwleuli, saukune, aTaswleuli,<br />

istoriuli dro, geologiuri dro, aTvlis sistema, cxrili,<br />

flifCarti, religia, islami,<br />

teqnika, kalen<strong>da</strong>ri.<br />

enobrivi mizani - moswavle Seiswavlis istoriuli periodebis<br />

aRmniSvnel ZiriTad terminebs - mag. Zveli welTaRricxva, axali<br />

welTaRricxva; aseve gaecnoba istoriis periodebad <strong>da</strong>yofis<br />

aRmniSvnel terminebs - Zveli dro, Sua saukuneebi, axali dro.<br />

funqciuri frazebi - ga<strong>da</strong>ixazeT, iyofa, iwyeba, mTavrdeba,<br />

gamoiangariSeT, gansazRvreT, SeavseT, CawereT, <strong>da</strong>viwyoT Temis<br />

zogadi ganxilviT, axla gagacnobT gakveTilis Temasa <strong>da</strong> mizans, ras<br />

SeviswavliT am gakveTilze, ga<strong>da</strong>SaleT saxelmZRvaneloebi,<br />

waikiTxeT (gaecaniT), SekiTxvebi xom ar gaqvT? wera <strong>da</strong>srulebulia -<br />

CamabareT nawerebi.<br />

dro - 45 wuTi.<br />

resursebi - maswavlebeli - didi formatis qaRaldi (flifCarti),<br />

<strong>da</strong>fa, carci; moswavleebi - saxelmZRvanelo me-7<br />

klasi (moswavlis wigni), rveuli, kalmistari, saxatavi<br />

furclebi.<br />

aqtivobebi:<br />

aqtivoba 1<br />

maswavlebeli amowmebs saSinao <strong>da</strong>valebas: aTvalierebs SerCeviT<br />

moswavleTa rveulebs <strong>da</strong> aseve zepirad gamoikiTxavs <strong>da</strong>valebas.<br />

193


saSinao <strong>da</strong>valeba<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

rveulSi ga<strong>da</strong>ixazeT geologiuri <strong>da</strong> istoriuli drois cxrili<br />

(cnoba 1). qve<strong>da</strong>, cariel grafebSi CawereT TiTo-TiTo iseTi movlena,<br />

romelsac geologiuri <strong>da</strong> istoriuli droiT angariSoben (ix - me- 7<br />

klasi saxelmZRvanelo, paragrafi 1 - ”dro <strong>da</strong> istoria”).<br />

aqtivoba 2<br />

maswavlebeli moswavleebs acnobs Sesaswavli gakveTilis Temasa <strong>da</strong><br />

mizans <strong>da</strong> wers <strong>da</strong>faze. is saubrobs istoriuli drois<br />

mniSvnelobaze.<br />

aqtivobas eTmoba - 5 wT.<br />

aqtivoba 3<br />

maswavlebeli avalebs moswavleebs gaecnon Sesaswavli gakveTilis 1-<br />

el qveTavs (ix. -me- 7 klasi saxelmZRvanelo, paragrafi 2 -<br />

”istoriuli dro”) <strong>da</strong> svams SekiTxvebs, romlebsac moswavleebi<br />

adgili<strong>da</strong>n pasuxoben.<br />

SekiTxvebi:<br />

• Tqveni azriT, ratom sWirdebaT istorikosebs erTiani aTvlis<br />

sistema?<br />

• im SemTxvevSi, Tu istorikosebi gamoiyenebdnen sxva<strong>da</strong>sxva aTvlis<br />

sistemebs, ra moxdebo<strong>da</strong>?<br />

aqtivobas eTmoba - 10 wT.<br />

aqtivoba 4<br />

maswavlebeli mokled saubrobs istoriuli drois erTeulebze <strong>da</strong><br />

winaswar momzadebuli flifCartis demonstrirebas axdens an (Tu<br />

flifCarti ar aqvs), wers <strong>da</strong>faze:<br />

1 weli;<br />

100 weli - 10 aTwleuli - 1 saukune;<br />

1000 weli - 100 aTwleuli - 1 aTaswleuli.<br />

maswavlebeli saubrisas ganumartavs moswavleebs, rom 1-eli saukune<br />

grZeldeba 1-eli wli<strong>da</strong>n 100 wlis CaTvliT, me-2 saukune 101 wli<strong>da</strong>n<br />

200 wlis CaTvliT <strong>da</strong> a.S. aseve uxsnis aTaswleulebs:<br />

194


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

1-eli aTaswleuli _ 1-eli wli<strong>da</strong>n 1000 CaTvliT,<br />

me-2 aTaswleuli _ 1001 wli<strong>da</strong>n 2000 wlis CaTvliT <strong>da</strong> a.S. <strong>da</strong> wers<br />

<strong>da</strong>faze an winaswar aqvs momzadebuli flifCartze.<br />

drois erTeulebis axsnis Semdeg moswavleebma SesaZlebelia <strong>da</strong>svan<br />

SekiTxvebi - maswavlebeli pasuxobs.<br />

aqtivobas eTmoba 10 wT.<br />

aqtivoba 5<br />

maswavlebeli moswavleebs aZlevs klasSi Sesasrulebel <strong>da</strong>valebas<br />

(savarjiSo #1 <strong>da</strong> savarjiSo #2 - ix. <strong>da</strong>narTi # 1). am <strong>da</strong>valebis<br />

teqsti mas winaswar aqvs <strong>da</strong>werili flifCartze (akravs <strong>da</strong>faze) an<br />

<strong>da</strong>beWdili aqvs Tabaxis furclebze (personalurad urigebs moswav-<br />

leebs). maswavlebeli <strong>da</strong>valebas amowmebs gakveTilebis Semdeg:<br />

aqtivobas eTmoba 15 wuTi.<br />

rekomen<strong>da</strong>ciebi SefasebisaTvis<br />

am SemTxvevaSi gakveTilis bolos moswavleebisaTvis micemuli sa-<br />

varjiSoebi (minitestebi) ZiriTa<strong>da</strong>d gakveTilze miRebuli codnis<br />

<strong>Sefaseba</strong>zea orientirebuli, magram, radgan isini qarTul enaze<br />

sruldeba, garkveul enobriv kompetenciasac moiTxovs. am savarji-<br />

SoebiT Semowmdeba:<br />

pirobis gageba <strong>da</strong> gaazreba;<br />

axla<strong>da</strong>Tvisebuli terminebisa <strong>da</strong> specifikuri leqsikuri<br />

erTeulebis codna <strong>da</strong> gamoyeneba;<br />

rTuli ricxviTi saxelebis codna <strong>da</strong> adekvaturi gamoyeneba.<br />

efeqtiania TviTSefasebis sqemis gamoyeneba, romelic kidev ufro<br />

met informacias miscems maswavlebels moswavlis codnasa <strong>da</strong> unar-<br />

Cvevebze, <strong>da</strong>examereba mas imis <strong>da</strong>dgenaSi, Tu ra uZneldeba moswavles,<br />

ra saWiroebebi aqvs, moswavles ki <strong>da</strong>afiqrebs imaze, ra gaaumjobesos.<br />

gTavazobT TviTSefasebis sqemas am konkretuli gakveTilisaTvis:<br />

195


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

mosmena vigeb maswavleblis yvela<br />

instruqcias.<br />

maswavleblis saubrisas<br />

CemTvis nacnob sityvebsa<br />

<strong>da</strong> frazebze <strong>da</strong>yrdnobiT<br />

SemiZlia saubris Sinaar-<br />

sis gageba.<br />

zepirmetyveleba vpasuxob maswavleblis<br />

mier <strong>da</strong>smul SekiTxvebs.<br />

SemiZlia sakuTari misa-<br />

zrebis gamoTqma.<br />

kiTxva SemiZlia sakuTari mosa-<br />

zrebisargumentirebisaT- vis <strong>da</strong>vimowmo (amovikiTxo)<br />

saxelmZRvanelos Sesaba-<br />

misi monakveTi.<br />

teqstis kiTxvisas veyrd-<br />

nobi Cems codnas Temis<br />

Sesaxeb <strong>da</strong> nacnob sity-<br />

vebsa <strong>da</strong> frazebs, risi<br />

saSualebiTac vigeb wa-<br />

kiTxulis Sinaarss.<br />

wera vavseb cxrils mocemuli<br />

instruqciis mixedviT.<br />

leqsika TariRebis aRsaniSnavad<br />

viyeneb martiv <strong>da</strong> rTul<br />

ricxviT saxelebs, yvela<br />

axladSeswavlil leqsi-<br />

kur erTeuls.<br />

196<br />

8-10 6-7 4-5 3-2 1-0


gasaumjobesebelia:<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

______________________________________________________________<br />

______________________________________________________________<br />

______________________________________________________________<br />

______________________________________________________________<br />

_________________________________________________________<br />

197


sagani: qimia<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

VIII klasi<br />

Tema: mJava, marili. zogadi <strong>da</strong>xasiaTeba<br />

gakveTilis mizani: araorganul naerTTa klasebis - mJavebisa <strong>da</strong> ma-<br />

rilebis gacnoba-<strong>da</strong>xasiaTeba, formulebis Sedgena, <strong>da</strong>saxeleba.<br />

enobrivi mizani: moswavle Seiswavlis mJavebisa <strong>da</strong> marilebis qarTul<br />

saxelwodebebs, qarTulad ganmartavs mJavebis klasifikacias, aRwers<br />

sqematurad gamosaxul masalas qarTulad. amisaTvis iyenebs iseT<br />

martiv wina<strong>da</strong>debebs, rogoricaa: gogirdmJava aris orfuZiani Jangba-<br />

diani mJava; marilmJava aris erTfuZiani uJangbado mJava; marili<br />

Sedgeba metalisa <strong>da</strong> mJavas naSTisagan <strong>da</strong> a.S.<br />

nacnobi cnebebi: qimiuri elementi, oqsidi, metali, arametali, qimi-<br />

uri elementis simbolo, qimiuri formula.<br />

Sesaswavli cnebebi: mJava, mJavas naSTi, mJavas fuZianoba, Jangbadiano-<br />

ba, marili, marilebis saxelwodebebi.<br />

funqciuri frazebi: Seicavs mJavas naSTs, <strong>da</strong>axasiaTeT fuZianobis<br />

mixedviT, gansazRvreT mJavas naSTis valentoba, SeavseT cxrili,<br />

<strong>da</strong>axasiaTeT Jangbadianobis mixedviT, SeavseT gamotovebuli adgile-<br />

bi, SeadgineT marilis formula, <strong>da</strong>asaxeleT naerTi.<br />

xangrZlivoba: 45 wT.<br />

resursebi: saxelmZRvanelo, sqemebi, cxrilebi, perioduli sistema.<br />

SeniSvna: detalurad gakveTilis scenari ix. broSuraSi . . . . . . . .<br />

rekomen<strong>da</strong>ciebi SefasebisaTvis<br />

gakveTilis scenarSi warmodgenili sqemebisa <strong>da</strong> cxrilebis Sevseba<br />

mcire jgufebSi / wyvilebSi moswavleebs saSualebas miscems ara<br />

marto gacvalon miRebuli informacia, aramed <strong>da</strong>exmaron erTmaneTs<br />

gaugebari cnebebisa <strong>da</strong> terminebis ganmartebaSi. imis Sesafaseblad,<br />

ramdenad nayofieria jgufuri / wyvilebSi muSaoba, maswavlebeli<br />

198


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

un<strong>da</strong> akvirdebodes jgufebis muSaobas <strong>da</strong> iniSnavdes winaswar Semu-<br />

Savebul formaSi TiToeuli jgufis saqmianobas. gTavazobT aseTi<br />

formis nimuSs:<br />

kriteriumebi 4-5 6-7 8-10<br />

jgufis mier<br />

<strong>da</strong>valebis pi-<br />

robis,Sinaar- sis gaazreba<br />

jgufis mier<br />

samuSaos orga-<br />

nizeba<br />

jgufSi <strong>enis</strong><br />

gamoyeneba<br />

jgufis wevrTa<br />

Soris urTier-<br />

Toba<br />

jgufma <strong>da</strong>vale-<br />

bis piroba <strong>da</strong><br />

Sinaarsi kargad<br />

ver gaigo<br />

samuSao ar iyo<br />

organizebuli.<br />

jgufis wevre-<br />

bi<strong>da</strong>n sqemaze<br />

muSaob<strong>da</strong> mxo-<br />

lod is, vinc<br />

enas ukeTesad<br />

flobs.<br />

jgufis wevrebi<br />

mxolod mSob-<br />

liur enaze<br />

urTierTobdnen<br />

muSaobis pro-<br />

cesSi<br />

jgufis aqtiur<br />

wevrsa <strong>da</strong> pa-<br />

siur wevrebs<br />

Soris zogjer<br />

urTierTobebi<br />

iZabebo<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>valebis piroba<br />

<strong>da</strong> Sinaarsi gai-<br />

go mxolod mas-<br />

wavleblis<strong>da</strong>ma- tebiTikomenta- rebis Semdeg<br />

samuSao organi-<br />

zebuli iyo, ma-<br />

gram jgufis we-<br />

vrebs Soris<br />

funqciebi araTa-<br />

nabradga<strong>da</strong>na- wil<strong>da</strong><br />

jgufis wevrebi<br />

ZiriTa<strong>da</strong>d mSob-<br />

liur enaze ur-<br />

TierTobdnen,<br />

Tumca muSaobis<br />

procesSi iyo<br />

momentebi, roca<br />

meore enas iye-<br />

nebdnen<br />

jgufis wevrTa<br />

Soris ZiriTa<strong>da</strong>d<br />

pozitiuri ur-<br />

TierTobebi iyo<br />

199<br />

jgufma<br />

<strong>da</strong>valebis<br />

piroba <strong>da</strong><br />

Sinaarsi kargad<br />

gaigo <strong>da</strong><br />

gaacnobiera<br />

samuSao kargad<br />

iyo or-<br />

ganizebuli,<br />

jgufis wevrebs<br />

Soris fun-<br />

qciebi sworad<br />

<strong>da</strong> Tanabrad<br />

ga<strong>da</strong>nawil<strong>da</strong><br />

jgufis wevrebi<br />

adekvaturad<br />

anacvlebdnen<br />

mSobliursa <strong>da</strong><br />

meore enas<br />

urTierTobisa<br />

<strong>da</strong> muSaobis<br />

procesSi<br />

jgufis wevrTa<br />

Soris iyo<br />

pozitiuri <strong>da</strong><br />

saqmiani<br />

urTierTobebi


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

Aam gakveTilze SeiZleba aseve jgufis wevrTa TviTSefasebisa <strong>da</strong><br />

urTierTSefasebis kiTxvarebis gamoyenebac, romelTa nimuSebi zemoT<br />

mogawodeT.<br />

200


sagani: samoqalaqo ganaTleba<br />

Tema: referendumi <strong>da</strong> plebisciti<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

IX klasi<br />

gakveTilis mizani - moswavleebi gaecnobian demokratiis iseT<br />

cnebebs, rogorebicaa referendumi <strong>da</strong> plebisciti.<br />

erTmaneTs Sea<strong>da</strong>reben am or cnebas <strong>da</strong> <strong>da</strong>adgenen maT<br />

msgavsebasa <strong>da</strong> gansxvavebas.<br />

enobrivi mizani - moswavleebi Seiswavlian referendumTan <strong>da</strong><br />

plebiscitTan <strong>da</strong>kavSirebul qarTul <strong>da</strong> saerTaSoriso<br />

terminologias.<br />

Sesaswavli leqsika - demokratia, konstitucia, kanonmdebloba,<br />

referendumi, plebisciti, prezidenti, parlamenti,<br />

qmeduunaro, msjavrdebuli.<br />

funqciuri frazebi - <strong>da</strong>akvirdiT, waikiTxeT, gaecaniT, <strong>da</strong>asaxeleT,<br />

dro - 45 wuTi.<br />

vin mipasuxebs, romel Tqvengans surs? vin <strong>da</strong>exmareba<br />

amxanags? imuSaveT wyvilebSi, SeavseT testebi, SeavseT<br />

gamotovebuli adgilebi, gaucvaleT Tqvens mewyviles,<br />

SeafaseT Tqveni mewyvile, SeasworeT megobris naweri <strong>da</strong><br />

miuwereT komentarebi, klass warudgineT Tqveni<br />

namuSevari, <strong>da</strong>asabuTeT Tqveni pasuxi, pasuxi saWiroebs<br />

argumentacias, samuSao furclebs <strong>da</strong>awereT Tqveni<br />

saxeli <strong>da</strong> gvari, <strong>da</strong>viwyoT Temis zogadi ganxilviT,<br />

axla gagacnobT gakveTilis Temasa <strong>da</strong> mizans, ras<br />

SeviswavliT am gakveTilze, ga<strong>da</strong>SaleT<br />

saxelmZRvaneloebi, vin metyvis? vin mipasuxebs? <strong>da</strong>exmareT<br />

mopasuxes, Tu arsebobs sxva mosazreba, SekiTxvebi xom ar<br />

gaqvT? wera <strong>da</strong>srulebulia - CamabareT nawerebi.<br />

201


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

resursebi - maswavlebeli - <strong>da</strong>fa, carci;. moswavleebi -<br />

saxelmZRvanelo me-9 klasi (moswavlis wigni), ori feris<br />

kalmistari, Savi fanqari, saweri furclebi, <strong>da</strong>narTi #1.<br />

aqtivoba 1. maswavlebeli moswavleebs acnobs gakveTilis Temasa <strong>da</strong><br />

mizans (wers <strong>da</strong>faze), xolo Semdeg sTxovs maT (gameorebis mizniT)<br />

upasuxon SekiTxvebs:<br />

- ra aris demokratia? (25 -e paragrafi);<br />

- riTi gansxvavdebian erTmaneTisgan pir<strong>da</strong>piri <strong>da</strong> arCeviTi<br />

demokratia (26 -paragrafi).<br />

aqtivobas eTmoba 10 wuTi.<br />

aqtivoba 2. maswavlebeli moswavleebs sTxovs gaecnon 34-e paragrafis<br />

(”referendumi <strong>da</strong> plebisciti”) teqsts <strong>da</strong> am teqstze <strong>da</strong>yrdnobiT<br />

Seavson <strong>da</strong>rigebuli testi.<br />

(<strong>da</strong>narTi #1).<br />

1. saqarTveloSi referendumi gaimarTa ...................wels<br />

.................................................. sakiTxze.<br />

2. referendumi aris<br />

......................................................................................................................<br />

3. plebisciti aris<br />

........................................................................................................................<br />

4. referendumSi <strong>da</strong> plebiscitSi monawileobis miRebis ufleba aqvs<br />

moqalaqes .................... asaki<strong>da</strong>n.<br />

5. referendums niSnavs ........................................<br />

6. plebiscits niSnavs ..............................................<br />

weris <strong>da</strong>srulebis Semdeg, maswavlebeli krebs nawerebs, erT-erT<br />

moswavles iZaxebs <strong>da</strong>fasTan, ga<strong>da</strong>scems sakuTar nawers <strong>da</strong> sTxovs<br />

klasis winaSe waikiTxos sakuTari pasuxebi.<br />

202


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

aqtivoba - 2 fasdeba Semdegnairad: 1- eli <strong>da</strong> me - 4 SekiTxvebi<br />

fasdeba 1 quliT, xolo me-2, me-3, me-4 <strong>da</strong> me-5 SekiTxvebi fasdeba 2<br />

quliT.<br />

aqtivobas eTmoba 20 wuTi.<br />

aqtivoba 3. maswavlebeli sTxovs moswavleebs: ga<strong>da</strong>ixazon <strong>da</strong>fi<strong>da</strong>n<br />

cxrili (maswavlebeli am cxrils winaswar xazavs <strong>da</strong>faze, raTa dro<br />

ar <strong>da</strong>ikargos) <strong>da</strong> Caweron am cxrilSi sami msgavseba <strong>da</strong> sami<br />

gansxvaveba referendumsa <strong>da</strong> plebiscits Soris:<br />

msgavseba gansxvaveba<br />

1.<br />

2.<br />

3.<br />

rekomen<strong>da</strong>ciebi SefasebebisaTvis<br />

gakveTilis scenaris mixedviT, teqstis wakiTxvis Semdeg moswav-<br />

leebi avseben tests. imis miuxe<strong>da</strong>vad, teqstis ra nawilia qarTu-<br />

lad, testi qarTul enaze un<strong>da</strong> iyos <strong>da</strong> Seivsos mxolod qarTu-<br />

lad. im variantis gar<strong>da</strong>, romelic scenarSia (igulisxmeba moswav-<br />

lis prezentacia <strong>da</strong> klasis gamoxmaureba), sasurvelia, maswavle-<br />

belma gamoiyenos moswavleTa urTierTSefasebis forma. wyvilebi<br />

gacvlian erTmaneTSi nawerebs <strong>da</strong> asworeben. maswavlebeli testebs<br />

asworebs saxlSi <strong>da</strong> amowmebs rogorc Sesrulebuli testebis sis-<br />

wores, ise gasworebis xarisxs (tests un<strong>da</strong> eweros rogorc uSu-<br />

lod pasuxebis avtoris saxeli <strong>da</strong> gvari, ise gamsworeblisa).<br />

testebiT Semowmdeba ara marto codna saganSi, aramed:<br />

referendumTan <strong>da</strong> plebiscitTan <strong>da</strong>kavSirebul qarTuli <strong>da</strong><br />

saerTaSoriso terminologiis codna;<br />

ganmartebebis formulireba qarTulad nakluli teqstis<br />

gamoyenebiT;<br />

203


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

instruqciebis gageba.<br />

imisaTvis, rom Semowmdes, ramdenad gaiazres referendumisa <strong>da</strong><br />

plebiscitis arsi <strong>da</strong> SeuZliaT Tu ara maTi <strong>da</strong>maxasiaTebeli niSne-<br />

bis Camoyalibeba qarTulad, moswavleebi avseben cxrils. imisaTvis,<br />

rom <strong>da</strong>vadginoTAaxerxebs Tu ara moswavle teqsti<strong>da</strong>n mTavari <strong>da</strong><br />

arsebiTi informaciis amoRebas, gTavazobT TviTSefasebis kiTxvars:<br />

kriteriumi<br />

teqstis kiTxvisas vaxerxebdi<br />

arsebiTi <strong>da</strong> mniSvnelovani in-<br />

formaciis moniSvnas.<br />

imisaTvis, rom Sevavso cxrili,<br />

teqsts xelaxla vubrundebi <strong>da</strong><br />

advilad vpoulob saWiro ad-<br />

gils.<br />

me SemiZlia qarTuli <strong>da</strong> saerTa-<br />

Soriso terminologiis adekva-<br />

turi gamoyeneba.<br />

me SemiZlia referendumisa <strong>da</strong><br />

pebiscitis arsebiTi niSnebis Ca-<br />

moTvla.<br />

me SemiZlia gansxvavebebis <strong>da</strong>nax-<br />

va referendumisa <strong>da</strong> pebiscitis<br />

niSnebs Soris.<br />

me cxrilis Sevsebisas advilad<br />

varCevdi saWiro leqsikasa <strong>da</strong><br />

enobriv konstruqciebs.<br />

moswavlis<br />

TviT<strong>Sefaseba</strong> ra un<strong>da</strong> gavaumjobeso<br />

diax ara<br />

204


sagani: geografia<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

X klasi<br />

Tema _ geografiis Seswavlis obieqti <strong>da</strong> miznebi<br />

gakveTilis miznebi _ moswavlem gaixsenos geografiis <strong>da</strong>rgebi, misi<br />

Seswavlis obieqti <strong>da</strong> kvlevis meTodebi; <strong>da</strong>akavSiros erTmaneTTan<br />

geografiuli garsis Semadgenel komponentebi; ecodineba bunebrivi<br />

resursebi <strong>da</strong> misi mravalferovneba. agreTve, geografiis mniSvneloba.<br />

enobrivi miznebi _ moswavlem icodes geografiis <strong>da</strong>rgebi <strong>da</strong> kvlevis<br />

meTodebi; geografiuli garsi <strong>da</strong> misi Semadgenloba; bunebrivi<br />

resursebi <strong>da</strong> misi klasifikacia.<br />

Sesaswavli leqsika/terminebi _ sabunebismetyvelo <strong>da</strong> sazogadoebrivi<br />

geografia, aRwerilobiTi <strong>da</strong> Se<strong>da</strong>rebiTi meTodebi, geografiuli<br />

garemo, resursi, bunebrivi resursebis klasifikacia<br />

funqciuri frazebi _ ras niSnavs, . . . . niSnavs, <strong>da</strong>akavSire isrebiT,<br />

aris Tu ara saWiro, imisaTvis aris saWiro, rom. . .<br />

dro _ 45 wuTi.<br />

resursebi _ saxelmZRvanelo, sqemebi, <strong>da</strong>fa, carci.<br />

aqtivoba 1.<br />

I. ras niSnavs sityva ,,geografia’’<br />

,,geo” - miwa de<strong>da</strong>miwis aRwera<br />

,,grafos”-aRwera<br />

205


II. geografiis mimarTulebebi<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

sabunebismetyvelo<br />

sazogadoebrivi<br />

III. kvlevis meTodebi<br />

aRwerilobiTi Se<strong>da</strong>rebiTi<br />

dro 10 wuTi.<br />

aqtivoba 2<br />

geografiuli garsis Semadgenloba<br />

liTosfero biosfero<br />

atmosfero<br />

liTos_qvis garsi<br />

liTosfero<br />

206<br />

hidrosfero<br />

qerqi mantia guli/birTvi


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

atmosfero<br />

207<br />

vakuumsfero<br />

haeris ionosfero<br />

garsi stratosfero<br />

troposfero<br />

hidrosfero<br />

okeaneebi, zRvebi<br />

wylis garsi miwisqveSa wylebi<br />

sicocxlis<br />

garsi<br />

dro 15 wT.<br />

aqtivoba 3<br />

xmeleTis wylebi<br />

mcenareebi<br />

biosfero<br />

cxovelebi<br />

a<strong>da</strong>mianebi<br />

ze<strong>da</strong>piruli wylebi<br />

bunebrivi resursi franguli _ qarT. maragi


aqtivoba 4<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

bunebrivi resursebis klasifikacia<br />

gamolevadi gamoulevadi<br />

aRdgenadi aRudgenadi<br />

dro 5 wuTi.<br />

aqtivoba 5<br />

maswavlebeli wyvilebs aZlevs savarjiSos.<br />

qvemoT CamoTvlili bunebrivi resursebi <strong>da</strong>akavSireT isrebiT imis<br />

mixedviT, romelia gamolevadi <strong>da</strong> romeli _ gamoulevadi:<br />

msoflio okeanis<br />

qari<br />

nia<strong>da</strong>gebi gamolevadi<br />

tyis<br />

mzis gamoulevadi<br />

wiaRiseuli<br />

dro 10 wuTi.<br />

aqtivoba 6.<br />

maswavlebeli svams SekiTxvas: aris Tu ara saWiro geografiis codna<br />

<strong>da</strong> risTvis?<br />

maswavlebeli klass uTiTebs teqsts saxelmZRvaneloSi <strong>da</strong> sTxovs mis<br />

wakiTxvas. moswavleebi sakuTar pasuxebs a<strong>da</strong>reben wakiTxuls.<br />

dro 5 wuTi.<br />

208


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

rekomen<strong>da</strong>ciebi SefasebebisaTvis<br />

gakveTilis scenaris mixedviT, moswavleebma geografiaSi manamde<br />

miRebul <strong>da</strong> axal codnaze <strong>da</strong>yrdnobiT un<strong>da</strong> moaxdinon informaciis<br />

organizeba. radgan sqemebis Sevsebisas moswavleebs, upirveles yov-<br />

lisa, sWirdebaT terminebisa <strong>da</strong> cnebebis codna, Sefasebis sqemis<br />

Sedg<strong>enis</strong>as aqcenti un<strong>da</strong> gakeTdes zogadkognitur unarze (informa-<br />

ciis organizebis unari) <strong>da</strong> geografiuli terminebisa <strong>da</strong> cnebebis<br />

gaazrebul codnaze, agreTve imaze, ramdenad adekvaturad igebs in-<br />

struqciebs: <strong>da</strong>akavSire isrebiT, SeavseT ierarqiuli diagrama, <strong>da</strong> a.S.<br />

mniSvnelvania, rom bolo aqtivoba Sesruldes qarTul enaze. mos-<br />

wavleebma un<strong>da</strong> gamoTqvan mosazrebebi geografiis codnis mniSvnelo-<br />

baze. am aqtivobis Sesafaseblad SesaZlebelia gamoviyenoT rogorc<br />

moswavlis TviTSefasebis sqema,ise sqema maswavleblisaTvis gTava-<br />

zobT am ukanasknelis nimuSs:<br />

kriteriumi 3-4 5-6 7-8 9 10<br />

igebs SekiTxvis Sinaarss <strong>da</strong><br />

adekvaturad upasuxebs<br />

azrs SeuzRu<strong>da</strong>vad gamoTqvams,<br />

ar iborkeba enobrivi Secdomis<br />

<strong>da</strong>Svebis SiSiT<br />

adekvaturad iyenebs Seswavlil<br />

cnebebsa <strong>da</strong> terminebs<br />

SeniSvna: am SemTxvevaSi yuradReba ar un<strong>da</strong> mivaqcioT metyvelebaSi<br />

<strong>da</strong>Svebul enobriv Secdomebs. mTavaria, moswavles gauCndes azris<br />

gamoTqmis survili <strong>da</strong> moaxerxos am azris adresatamde mitana.<br />

209


sagani: fizika<br />

Tema - rxeviTi moZraoba<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

XI klasi<br />

სagnobrivi mizani: moswavle cdis saSualebiT akvirdeba qanqaris<br />

rxevas, monacemebs warmoadgens cxrilis saxiT.<br />

enobrivi miznebi: moswavle Seiswavlis qarTul terminebs, qarTulad<br />

avsebs cxrils, <strong>da</strong>skvnas ayalibebs qarTulad.<br />

Sesaswavli leqsika/terminebi: rxevis amplitu<strong>da</strong>, rxevis sixSire,<br />

rxevis periodi.<br />

funqciuri frazebi: Caatare c<strong>da</strong>, <strong>da</strong>iniSne dro, <strong>da</strong>iTvale rxevaTa<br />

ricxvi, gamoTvale rxevis periodi, gamoTvale<br />

rxevis sixSire, Caiwere monacemebi, Seadgine<br />

cxrili. Seitane <strong>da</strong>kvirvebis Sedegebi.<br />

warmoadgineT Sedegebi, gaakeTeT <strong>da</strong>skvna.<br />

resursebi: 40 <strong>da</strong> 50 sm sigrZis ori Zafi, ori tvirTi: 100 <strong>da</strong> 150 g<br />

aqtivoba 1.<br />

masis, wammzomi, skotCi, Tabaxis furclebi,<br />

kalmistrebi<br />

maswavlebeli <strong>da</strong>faze wers gakveTilis mizans: ”rxeviTi<br />

moZraobis Seswavla”. maswavlebeli axdens Tavisufali rxevis<br />

demonstrirebas zambaraze <strong>da</strong>kidebuli tvirTis moZraobis<br />

magaliTze <strong>da</strong> ganmartavs rxevis amplitu<strong>da</strong>s, rxevis periods <strong>da</strong><br />

sixSires.<br />

aqtivoba 2 _ eqsperimenti<br />

mizani: qanqaras rxeviTi moZraobis Seswavla<br />

moswavleTa organizeba: jgufuri, TiTo jgufSi 4-5 moswavle<br />

eqsperimentis mizania gamoikvlion, aris Tu ara <strong>da</strong>mokidebuli<br />

rxevis periodi qanqaras sigrZeze <strong>da</strong> masaze <strong>da</strong> rogor.<br />

TiToeul jgufs eZleva konkretuli <strong>da</strong>valeba.<br />

210


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

I jgufi: atarebs eqsperiments 100 g tvirTisTvis, roca qanqaras<br />

sigrZea 50 sm.<br />

II jgufi: m = 100 g, l = 40 sm.<br />

III jgufi: m = 150 g, l = 50 sm.<br />

IV jgufi: m = 150 g, l = 40 sm.<br />

moswavleebi inawileben funqciebs: erTi _ iniSnavs dros, meore<br />

_ iTvlis Sesrulebul rxevaTa ricxvs, mesame _ iTvlis rxevaTa<br />

periods, meoTxe _ sixSires, mexuTe _ adgens cxrils, Seaqvs<br />

<strong>da</strong>kvirvebis Sedegebi.<br />

m_qanqaras<br />

masa, g<br />

ℓ_qanqaras<br />

sigrZe, sm<br />

t_rxevebis<br />

dro, wm<br />

211<br />

N_rxevebis<br />

ricxvi<br />

T_ rxevis<br />

periodi,wm<br />

1 jg. 100 50 20 12 1,67 0,6<br />

2 jg. 100 40 20 14 1.43 0.7<br />

3 jg. 150 50 20 12 1.67 0.6<br />

4 jg. 150 40 20 14 1.43 0.7<br />

aqtivoba 3 _ prezentacia<br />

jgufebi warmoadgenen sakuTar Sedegebs.<br />

maswavleblis <strong>da</strong>xmarebiT keTdeba <strong>da</strong>skvnebi:<br />

qanqaras rxevis periodi <strong>da</strong>mokidebulia qanqaras sigrZeze.<br />

rac metia qanqaras sigrZe, miT metia rxevis periodi.<br />

qanqaras rxevis periodi masaze <strong>da</strong>mokidebuli ar aris.<br />

rekomen<strong>da</strong>ciebi SefasebebisaTvis<br />

v_rxevis<br />

sixSire,<br />

mocemul gakveTilze, moswavleebis saswavlo saqmianobi<strong>da</strong>n<br />

gamomdinare, sasurvelia enaSi Semowmdes mosm<strong>enis</strong>, weris,<br />

kiTxvis,zepirmetyvelebis unarebi. moswavlem un<strong>da</strong> gaigos<br />

maswavleblis mier miwodebuli informacia, gaiazros eqsperimentis<br />

Catarebis pirobebi, waikiTxos cxrilSi Cawerili monacemebi,<br />

1/wm


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

gaakeTos Canawerebi, <strong>da</strong>bolos, gaakeTos eqsperimentis Sedegebis<br />

prezentacia. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, Sefasebis sqema iqneba kompleqsuri,<br />

orientirebuli erTdroulad ramdenime unaris <strong>Sefaseba</strong>ze. gTavazobT<br />

aseTi sqemis nimuSs:<br />

mosmena yuradRebiT ismens <strong>da</strong><br />

igebs maswavleblis mier<br />

ga<strong>da</strong>cemul informacias<br />

igebs instruqciebsa <strong>da</strong><br />

pirobebs eqsperimentis<br />

Casatareblad.<br />

zepirmetyveleba upasuxebs maswavleblis<br />

mier <strong>da</strong>smul SekiTxvebs.<br />

jgufSi muSaobisas cvli-<br />

an informacias erTmaneT-<br />

Si.<br />

prezentaciisas iyenebs<br />

eqsperimentis Sedegebis<br />

SejamebisaTvis (<strong>da</strong>skvnis)<br />

saWiro enobriv formu-<br />

lebsa <strong>da</strong> Sesabamis cne-<br />

bebsa <strong>da</strong> terminebs.<br />

kiTxva adekvaturad igebs<br />

cxrilSi mocemul cnebeb-<br />

sa <strong>da</strong> pirobiT aRniSvnebs<br />

wera avsebs cxrils mocemuli<br />

gasaumjobesebelia:<br />

instruqciis mixedviT.<br />

212<br />

8-10 6-7 4-5 3-2 1-0<br />

______________________________________________________________<br />

______________________________________________________________


sagani: maTematika<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

XII klasi<br />

Tema: `zogierTi racionaluri <strong>da</strong> iracionaluri funqcia~<br />

sagnobrivi miznebi: moswavleebi Seiswavlian wilad-wrfiv funqcias,<br />

gamoikvleven mis Tvisebebs <strong>da</strong> aageben grafiks; ganiviTareben<br />

funqciaTa ojaxebis Se<strong>da</strong>rebis unar-Cvevevas iseTi Tvisebebis<br />

mixedviT, rogorebicaa gansazRvris are <strong>da</strong> mniSvnelobaTa simravle,<br />

fesvebisa<br />

<strong>da</strong> eqstremumebis SesaZlo raodenoba, niSanmudmivobis <strong>da</strong> zr<strong>da</strong>doba-<br />

klebadobis Sualedebi, asimptoturi qceva, grafikis geometriuli<br />

Tvisebebi.<br />

winapirobebi: sakiTxis SeswavlisTvis moswavleebma un<strong>da</strong> icodnen<br />

wrfivi funqcia <strong>da</strong> misi grafiki, cvladebs Soris ukuproporciuli<br />

<strong>da</strong>mokidebuleba, misi Tvisebebi <strong>da</strong> grafiki (hiperbola), polinomuri<br />

funqcia; figuraTa geometriuli gar<strong>da</strong>qmnebi sibrtyeze; SeeZloT<br />

martivi gar<strong>da</strong>qmnebis Sesruleba algebrul gamosaxulebebze.<br />

enobrivi miznebi: moswavle Seiswavlis funqciis yofaqcevis<br />

<strong>da</strong>maxasiaTebel ZiriTad terminebs, ecodineba funqciis Tvisebebis<br />

qarTuli saxelwodebebi, SeZlebs qarTulad aRweros funqciis<br />

grafikis Taviseburebani <strong>da</strong> ganmartos parametrebis zegavlena<br />

funqciis Tvisebebze.<br />

Sesaswavli leqsika/terminebi: racionaluri funqcia, wilad-wrfivi<br />

funqcia, polinomur funqciaTa Sefardeba, grafikis asimptoti, funq-<br />

ciis yofaqceva argumentis usasrulod gazrdis/Semcirebisas.<br />

funqciuri frazebi: <strong>da</strong>moukideblad Seasrule savarjiSo, Seasrule<br />

geometriuli/algebruli gar<strong>da</strong>qmnebi, aRwere funqciis yofaqceva, ga-<br />

moiyene algebruli <strong>da</strong> grafikuli meTodebi, gamoikvlie parametrebis<br />

zegavlena funqciis Tvisebebze.<br />

213


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

resursebi: gakveTili ar saWiroebs raime gansakuTrebuli instrumen-<br />

tebis, TvalsaCinoebebisa <strong>da</strong> teqnologiebis gamoyenebas.<br />

aqtivobebi<br />

moswavleTa motivacia<br />

moswavleebs <strong>da</strong>vusvamT amocanas: gaarkvieT, ra funqciis grafiki mii-<br />

Reba y = 1/x funqciis grafikisgan paraleluri ga<strong>da</strong>taniT marcxniv (X<br />

RerZis paralelurad) 1 erTeuliT <strong>da</strong> zemoT (y RerZis paralelurad<br />

3 erTeuliT (ix. saxelmZRvanelo, nax. gv. 244).<br />

dro - 2-3 wT.<br />

kavSiri wina masalasTan<br />

moswavleebs vTxovT y = 1/x funqciis grafikis agebas <strong>da</strong> funqciis yo-<br />

faqcevis aRweras, roca argumenti usazRvrod izrdeba, an mcirdeba.<br />

dro – 2-3 wT.<br />

axali masalis wardgena<br />

moswavleebs gavacnobT racionaluri funqciis, wilad-wrfivi funq-<br />

ciis, funqciis grafikis asimptotis cnebebs, moswavleTa <strong>da</strong>xmarebT<br />

aRvwer wilad-wrfivi funqciis yofaqcevas, roca argumenti<br />

usazRvrod izrdeba an mcirdeba.<br />

dro – 7-9 wT.<br />

moswavleTa aqtivobebi<br />

frontaluri muSaobisTvis moswavleebs SevTavazebT saxelmZRvanelos<br />

savarjiSoebs # 1, 4, 5, 6, 14 (a, b).<br />

dro – 10-12 wT.<br />

codnis gamyareba<br />

moswavleebs <strong>da</strong>vavalebT, <strong>da</strong>moukideblad Seasrulon saxelmZRvanelos<br />

# 17 (a, g), xolo maRali SesaZleblobebis moswavleebs <strong>da</strong>matebiT –<br />

# 16 savarjiSoebi.<br />

dro – 8-10 wT.<br />

gakveTilze <strong>da</strong>saxuli miznebis Sesrulebis <strong>Sefaseba</strong><br />

moswavleebs vTxovT, individualurad upasuxon saxelmZRvanelos<br />

# 20 savarjiSos kiTxvebs.<br />

dro – 3-5 wT.<br />

214


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

rekomen<strong>da</strong>ciebi SefasebisaTvis<br />

mocemul gakveTilze enobrivi miznebi<strong>da</strong>n umTavresia cnebebisa<br />

<strong>da</strong> terminebis gageba-gaazreba <strong>da</strong> amicanebis, <strong>da</strong>valebebis pirobis<br />

gageba-gaazreba. arsebiT problemas aq Seqmnis imis gansazRvra,<br />

moswavlis Secdomas ganapirobebs maTematikuri codnisa Tu eno-<br />

brivi kompetenciis nakleboba. amitom aseT SemTxvevaSi yvelaze<br />

efeqtiani TviTSefasebis kiTxvaris gamoyenebaa. gTavazobT aseTi<br />

kiTxvaris nimuSs:<br />

kriteriumebi diax ara SeniSvna<br />

me mesmis funqciis yofaqcevis <strong>da</strong>-<br />

maxasiaTebeli terminebis qarTuli<br />

ganmartebebi.<br />

SemiZlia funqciis Tvisebebis gan-<br />

sazRvra axlad Seswavlili termi-<br />

nebis gamoyenebiT.<br />

SemiZlia aRvwero funqciis grafi-<br />

kis Taviseburebani.<br />

srulad vigeb amocanis / <strong>da</strong>vale-<br />

bis pirobas.<br />

SemiZlia avago maTematikuri<br />

msjeloba, ganvmarto parametrebis<br />

zegavlena funqciis Tvisebebze.<br />

SeniSvnis grafaSi moswavles SeuZlia Caweros komentari, ram<br />

gauadvila / gaurTula maTematikuri <strong>da</strong>valebis Sesruleba, rac<br />

saSualebas mogvcems ga<strong>da</strong>vWraT zemoT <strong>da</strong>saxelebuli problema.<br />

215


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

4. bilingvuri ganaTlebis programebis <strong>Sefaseba</strong><br />

Sefasebisas aqcenti keTdeba bilingvalebis meore <strong>enis</strong><br />

kompetenciaze <strong>da</strong> ar fasdeba is mniSvnelovani warmatebebi <strong>da</strong><br />

upiratesobebi, rac, sazogadod, bilingvuri ganaTlebis process<br />

axlavs Tan. saWiro unarebis miRwevis Sefasebis procesSi yuradReba<br />

un<strong>da</strong> gamaxvildes iseT faqtorebze, rogorebicaa interpersonaluri<br />

unarebi (gunduri muSaoba, molaparakeba, kulturulad mravalferovan<br />

a<strong>da</strong>mianebTan urTierToba <strong>da</strong> TanamSromloba <strong>da</strong> a.S.), informaciis<br />

mopovebisa <strong>da</strong> interpretirebis unari, kritikuli <strong>da</strong> SemoqmedebiTi<br />

azrovnebis unari, pasuxismgeblobis aRebisa <strong>da</strong> ganawilebis,<br />

soli<strong>da</strong>robisa <strong>da</strong> a.S. unarebi. am unarebis nawilSi ki bilingvalebis<br />

upiratesoba monolingvalebTan Se<strong>da</strong>rebiT kvlevebiTaa<br />

<strong>da</strong><strong>da</strong>sturebuli. Tuki <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong>efuZneba <strong>da</strong> moicavs am unarebis<br />

<strong>Sefaseba</strong>sac <strong>da</strong> ara mxolod klasSi gamoxatul lingvisturi<br />

kompetenciis <strong>Sefaseba</strong>s, maSin bilingvali bavSvebisadmi <strong>da</strong><br />

bilingvizmisadmi sazogadoebrivi ganwyobebic pozitiurad Seicvleba.<br />

Bbilingvuri programis, swavlebisa <strong>da</strong> Sefasebis erTmaneTTan<br />

Sesabamisoba <strong>da</strong> Tanmimdevruloba erT-erT yvelaze rTul amocanas<br />

warmoadgens. aris SemTxvevebi, rodesac calkeuli sagnis<br />

maswavleblebi mxolod TavianTi SexedulebiT adgenen Sefasebis<br />

sqemebs, romelSic ver iTvaliswineben meore <strong>enis</strong> komponents, verc<br />

imas, rogor Seusabamon erTmaneTs moTxovnebi saganSi <strong>da</strong> enaSi.<br />

msgavsi mdgomareobis Tavi<strong>da</strong>n acilebis mizniT skolis direqtorebsa<br />

<strong>da</strong> maswavleblebs Semdeg startegiebs SeiZleba SevTavazoT:<br />

kargad SeiswavleT stan<strong>da</strong>rtebi <strong>da</strong> <strong>da</strong>rwmundiT, rom kargad<br />

gesmiT Tu ra un<strong>da</strong> icodnen <strong>da</strong> risi gakeTeba un<strong>da</strong> SeeZloT<br />

moswavleebs mocemul sagansa <strong>da</strong> meore enaSi;<br />

uzrunvelyaviT saskolo saswavlo gegmaSi Tanmimdevruloba<br />

sagansa <strong>da</strong> enaSi safexurebis, klasebis mixedviT;<br />

216


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

saswavlo gegmebis SemuSavebis dros gamoiyeneT “ukuRma”<br />

<strong>da</strong>gegmvis principi: stan<strong>da</strong>rtebze <strong>da</strong>fuZnebiT, jer<br />

gansazRvreT misaRwevi Sedegebi rogorc saganSi, ise enaSi<br />

<strong>da</strong> Semdeg SeimuSaveTY misi miRwevisTvis saWiro saswavlo<br />

programa;<br />

gansazRvreT, saganSi saswavlo programis ra nawilis<br />

<strong>da</strong>farvas SeZlebT mocemuli drois monakveTSi mSobliur<br />

enaze, ras – meore enaze;<br />

gansazRvreT is meTodebi, romlebiTac SeafasebT rogorc<br />

codnasa <strong>da</strong> unar-Cvevebs saganSi, ise <strong>enis</strong> flobasa <strong>da</strong><br />

gamoyenebas;<br />

<strong>Sefaseba</strong> gaxadeT swavlebis procesis Semadgeneli nawili,<br />

romelic mogcemT SesaZleblobas droulad aRmoaCinoT<br />

“Cavardna” saganSi an/<strong>da</strong> enaSi <strong>da</strong> moaxdinoT koreqcia;<br />

bilingvur skolebSi, sa<strong>da</strong>c regularulad akvirdebian <strong>da</strong><br />

agroveben informacias imis Sesaxeb, rogor swavloben moswavleebi,<br />

ra Sedegebi aqvT saganSi, rogor iyeneben klasSi enas rogorc<br />

moswavleebi, ise maswavleblebi, yovelTvis iqneba imis garantia, rom<br />

orenovani maswavleblebi ar ga<strong>da</strong>uxveven moTxovnebs <strong>da</strong><br />

moswavleTaTvis swavlis gaadvilebis mizniT, mxolod mSobliur<br />

enaze ar Caatareben gakveTils.<br />

sasurveli miznis misaRwevad nebismier sferoSi, maT Soris<br />

ganaTlebaSi, mniSvnelovania arsebuli mdgomareobis xSirad <strong>Sefaseba</strong><br />

sasurvel mdgomareobasTan mimarTebiT. monitoringis gareSe<br />

SeuZlebelia swavlebisa <strong>da</strong> swavlis praqtikaSi arsebuli xarvezebis<br />

identificireba <strong>da</strong> moswavleTa miRwevebis gaumjobesebis mizniT maTi<br />

koreqtireba.<br />

bilingvur skolebSi swavlisa <strong>da</strong> swavlebis monitoringi<br />

orientirebuli un<strong>da</strong> iyos rogorc moswavleebis swavlis Sedegebze<br />

sagansa <strong>da</strong> enaSi, aseve saklaso oTaxSi bilingvuri swavlebis<br />

praqtikaze.<br />

217


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

swavlis monitoringi gulisxmobs moswavleebis akademiuri<br />

progresis <strong>Sefaseba</strong>s <strong>da</strong> miRebuli Sedegebis gaanalizebas sagansa <strong>da</strong><br />

enaSi. am mimarTulebiT swavlis, anu moswavleebis miRwevebis<br />

monitorings ZiriTa<strong>da</strong>d axorcielebs maswavlebeli sami saxis<br />

Sefasebis xSiri gamoyenebiT, rogorebicaa:<br />

sadiagnostiko <strong>Sefaseba</strong> - swavlis <strong>da</strong>wyebamde: ra ician<br />

moswavleebma saganSi <strong>da</strong> ra - enaSi?<br />

ganmaviTarebeli <strong>Sefaseba</strong> - swavlis dros: ras swavloben<br />

moswavleebi saganSi <strong>da</strong> ras - enaSi?<br />

ganmsazRvreli <strong>Sefaseba</strong> - swavlis Semdeg: ra iswavles<br />

moswavleebma saganSi <strong>da</strong> ra - enaSi?<br />

sadiagnostiko, ganmaviTarebeli <strong>da</strong> ganmsazRvreli <strong>Sefaseba</strong><br />

sadiagnostiko<br />

ra mizani aqvs? moswavlis<br />

sawyisi<br />

codnisa <strong>da</strong><br />

unar-Cvevebis<br />

<strong>da</strong>dgena sagansa<br />

<strong>da</strong> enaSi;<br />

moswavlis<br />

interesebisa<br />

<strong>da</strong> swavlis<br />

stilis<br />

<strong>da</strong>dgena.<br />

ra fasdeba? sawyisi<br />

mdgomareoba<br />

sagansa <strong>da</strong><br />

enaSi.<br />

Sefasebis Sedegad<br />

ra tipis<br />

saswavlo procesis<br />

<strong>da</strong>gegmva<br />

218<br />

ganmaviTarebeli<br />

moswavlis<br />

enobrivi<br />

kompetenciisa <strong>da</strong><br />

sagnobrivi<br />

codnisa <strong>da</strong><br />

unarebis<br />

ganviTarebis<br />

xelSewyoba.<br />

swavlis<br />

procesi.<br />

koreqtivebis<br />

Setana saswavlo<br />

ganmsazRvreli<br />

moswavlis<br />

miRwevebis<br />

donis <strong>da</strong>dgena<br />

sagansa <strong>da</strong><br />

enaSi.<br />

swavlis<br />

Sedegebi<br />

sagansa <strong>da</strong><br />

enaSi.<br />

moswrebis<br />

donis


ga<strong>da</strong>wyvetilebas<br />

viRebT?<br />

rogor<br />

ganisazRvreba<br />

warmateba?<br />

Sefasebis<br />

romeli<br />

instrumentebi<br />

gamoiyeneba?<br />

Sefasebis<br />

forma<br />

<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

– ra <strong>da</strong> rogor<br />

un<strong>da</strong> vaswavloT<br />

imisTvis,<br />

rom SevZloT<br />

arsebuli<strong>da</strong>n<br />

sasurvel<br />

mdgomareobaSi<br />

ga<strong>da</strong>svla<br />

sagnisa <strong>da</strong> <strong>enis</strong><br />

stan<strong>da</strong>rtiT<br />

gansazRvruli<br />

SedegebTan<br />

Sesabamisobis<br />

safuZvelze.<br />

testi;<br />

SekiTxvebi;<br />

zepiri<br />

gasaubreba, ese<br />

<strong>da</strong> sxva.<br />

niSani an/<strong>da</strong><br />

komentari<br />

219<br />

procesSi (meTodebi,strategiebi,<br />

saswavlo masalebi<br />

<strong>da</strong> a.S.)<br />

konkretuli<br />

moswavlis<br />

winsvlis<br />

safuZvelze<br />

(sakuTar<br />

miRwevebTan<br />

mimarTebiT – ra<br />

dones flob<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> ra dones<br />

flobs sagansa<br />

<strong>da</strong> enaSi).<br />

<strong>da</strong>kvirveba,<br />

kiTxvebi,<br />

grafikuli<br />

organizatorebi,<br />

individualuri<br />

gasaubreba,<br />

TviTSefasebis<br />

kiTxvari,<br />

saSinao<br />

<strong>da</strong>valeba <strong>da</strong><br />

sxva.<br />

zepiri an<br />

werilobiTi<br />

komentari<br />

gansazRvra<br />

sagansa<strong>da</strong><br />

enaSi;<br />

swavlebis<br />

momdevno<br />

etapis<br />

<strong>da</strong>gegmva.<br />

sagnisa <strong>da</strong> <strong>enis</strong><br />

stan<strong>da</strong>rtiT<br />

gansazRvruli<br />

Sedegebis<br />

miRwevis<br />

safuZvelze.<br />

Semajamebeli<br />

zepiri an werilobiTigamokiTxva,<br />

portfolio <strong>da</strong><br />

sxva.<br />

niSani an<br />

qulebi<br />

yvelaze rTuli problema, romelic SeiZleba Seiqmnas biling-<br />

vuri saswavlo procesis Sefasebisas, es aris is, Tu rogor Sevafa-<br />

soT adekvaturad moswavleTa codna saganSi <strong>da</strong> misi progresi enaSi?


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

testebi, gamartivebuli formulirebebiTa <strong>da</strong> mokle arCeviTi<br />

pasuxebiT, miT umetes, pasuxebiT – “diax” <strong>da</strong> “ara”, ar iZleva srul<br />

informacias. aucilebelia Sefasebis Sefasebis alternatiuli siste-<br />

mis gamoyenebac. alternatiuli Sefasebis qveS igulisxmeba saswavlo<br />

procesSi ganxorcielebuli qmedebebis Sefasebis kriteriumebis sis-<br />

tema. erT-erTi aseTi meqanizmia moswavlis portfolio, proeqtebi,<br />

romlebze<strong>da</strong>c zemoT gvqon<strong>da</strong> saubari, referati, romelic gulisxmobs<br />

aRweras, <strong>da</strong>kvirvebas, kvlevas, Canawerebis gakeTebas. Tumca referate-<br />

bis Sefasebisasac iCens Tavs sirTuleebi: ra moqmedebs referatis xa-<br />

risxze: arasakmarisi enobrivi kompetencia Tu sakiTxis siRrmiseuli<br />

codnis nakleboba? zogjer saintereso ideis xorcSesxmas, saintereso<br />

Tvalsazrisis gaSlas xels uSlis ara imdenad saganSi codnis nak-<br />

leboba, ramdena<strong>da</strong>c erTgvari SiSi, kompleqsi gramatikuli Secdome-<br />

bis <strong>da</strong>Svebisa enaSi. es erTgvarad borkavs moswavlis `SemoqmedebiT<br />

potencials~. am problemis ga<strong>da</strong>Wris erT-erTi gza aris is, rom mos-<br />

wavlem pirveli variantis Seqmnisas ifiqros mxolod saganze. SeiZle-<br />

ba referatis bilingvurad <strong>da</strong>werac ki. naSroms, upirveles yovlisa,<br />

afasebs sagnis maswavlebeli mxolod sagnobrivi kuTxiT, Semdeg kiT-<br />

xulobs <strong>enis</strong> maswavlebeli <strong>da</strong> moswavlesTan erTad xvews nawers eno-<br />

brivad.<br />

Sefasebisas efeqtiania maswavleblis Canawerebis gamoyenebac.<br />

TiToeul gkveTilze maswavlebels JurnalSi / rveulSi TiToeuli<br />

moswavlisaTvis <strong>da</strong>Tmobili adgili gayofili aqvs or svetad, erTSi<br />

is wers im kompetenciebs, romelTa Semowmebac surs saganSi, meoreSi<br />

ki – enobrivs. TiToeuli sveti <strong>da</strong>yofilia imden ujrad, ramdeni un-<br />

aris Semowmebac un<strong>da</strong> maswavlebels. magaliTad, gamosaxulebis Cawe-<br />

ra, movl<strong>enis</strong> analizi. . . enobrivSi – terminebis gageba <strong>da</strong> adekvaturi<br />

gamoyeneba, movl<strong>enis</strong> axsna meore enaze. . .…<br />

adre moswavleebis miRwevebis monitoringi gulisxmob<strong>da</strong> maswav-<br />

leblis mier moswavlis swavlis procesisa Tu Sedegebis <strong>Sefaseba</strong>s<br />

<strong>da</strong> swavlebis praqtikaSi Sesabamisi koreqtivebis Setanas. Tumca aR-<br />

220


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

niSnul procesSi udidesi mniSvneloba eniWeba moswavlis TviTSefa-<br />

sebas. bilingvur skolebSi maswavleblebTan erTad monitoringis<br />

procesSi aqtiurad un<strong>da</strong> monawileoben moswavleebi, romlebic akvir-<br />

debian sakuTari swavlis process rogorc saganSi, ise enaSi, aanali-<br />

zeben <strong>da</strong> iReben Sesabamis zomebs. TviT<strong>Sefaseba</strong> SeiZleba moxdes ro-<br />

gorc aTbaliani sistemiT, ise aRweriTi formiTac. maswavleblebs<br />

SeuZliaT mniSvnelovnad <strong>da</strong>exmaron moswavleebs TviTSefasebis gan-<br />

xorcielebaSi sxva<strong>da</strong>sxva kiTxvisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>valebis saSualebiT. magali-<br />

Tad:<br />

Tqveni namuSevris romeli nawili iyo yvelaze metad efeqturi?<br />

ratom fiqrobT ase? rodis grZnobdiT Tavs yvelaze ufro kom-<br />

fortulad enas gamoyenebisas?<br />

rodis <strong>da</strong>brkoldiT <strong>enis</strong> gamoyenebis procesSi? ra leqsikuri<br />

erTeulebisa <strong>da</strong> enobrivi konstruqciebis nakleboba igrZeniT?<br />

Tavi<strong>da</strong>n rom swavlobdeT aRniSnul sakiTxs, ras gaakeTebdiT<br />

gansxvavebulad?<br />

ra <strong>da</strong>gexmarebaT ukeTesi Sedegebis miRwevaSi?<br />

TviT<strong>Sefaseba</strong> rom sando <strong>da</strong> obieqturi iyos, masTan erTad<br />

mniSvnelovania moswavleTa urTierTSefasebis gamoyenebac. Sefasebis<br />

alternatiul formebSi moiazreba prezentaciebi, ese, interviu.<br />

mniSvnelovania imis gansazRvra, romel unars vafasebT. es<br />

SeiZleba iyos:<br />

1. problemis ga<strong>da</strong>Wra. am unaris farglebSi moswavlem un<strong>da</strong><br />

SeZlos Seswavlili masalis grafikulad warmodgena<br />

(diagramebi, sqemebi, cxrilebi <strong>da</strong> a.S.), obieqtebis<br />

klasificireba, cdebisa <strong>da</strong> eqsperimentis Sedegebis axsna<br />

TanaklaselebisaTvis, problemis ga<strong>da</strong>Wris alternatiuli<br />

gzebis SeTavazeba.<br />

2. SinaarsSi orientireba <strong>da</strong> misi adekvaturi aRqma. moswavlem<br />

un<strong>da</strong> gamoavlinos, rom mas esmis <strong>da</strong>valebis Sinaarsi<br />

(magaliTad, gaamartive algebruli gamosaxuleba, Seadgine<br />

221


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

qimiuri reaqciis toloba, monaxe rukaze...). es ufro<br />

<strong>da</strong>mokidebulia moswavlis saerTo ganviTarebis doneze, radgan<br />

mwiri enobrivi kompetenciis moswavleebsac ki SeuZliaT<br />

sakuTari SesaZleblobebis gamovlena saganSi, Tu adekvaturad<br />

aRiqvamen sagnobrivi masalis Sinaarss. Mmoswavles SeuZlia<br />

warmatebiT gamoiyenos pirobiTi aRniSvnebi, laTinuri<br />

warmoSobis (Ziris) sityvebi, saerTaSoriso terminologia.<br />

moswavleebs un<strong>da</strong> SeeZloT kompiuteruli leqsikonebiT<br />

sargebloba. es xels Seuwyobs <strong>enis</strong> <strong>da</strong>uflebis processac.<br />

3. koncefciis gageba <strong>da</strong> gaazreba. moswavlem un<strong>da</strong> <strong>da</strong>amtkicos,<br />

rom marto <strong>da</strong>valebis Sinaarsi ki ar gaigo, SeuZlia sakuTari<br />

codnis gamoyenebac. magaliTad, advilad arCevs erTmaneTisgan<br />

perimetris cnebasa <strong>da</strong> farTobis cnebas, SeuZlia grafikulad<br />

gamosaxuli informaciis axsna, SeuZlia Seadginos qarTvel<br />

mefeTa genealogiuri xe <strong>da</strong> a.S.<br />

4. akademiuri miznebisaTvis <strong>enis</strong> gamoyenebis xarisxi. marTebulad<br />

iyeneben Tu ara moswavle akademiur terminologias, SeuZlia<br />

Tu ara koreqtulad gamoiyenos is, axerxebs Tu ara<br />

gansxvavebis <strong>da</strong>naxvas logikuri operaciebisaTvis saWiro<br />

sityvebs Soris (magaliTad, „zogjer“, „iSviaTad“, „xSirad“<br />

„regularulad“ <strong>da</strong> a.S.)<br />

5. komunikaciuri unarebi. moswavlem un<strong>da</strong> SeZlos sakuTari<br />

saqmianobis etapebis axsna <strong>da</strong> am saqmianobis Sesaxeb sxvebis<br />

informireba, ideebis gaziareba, sakuTari Tvalsazrisis<br />

gamoxatva.<br />

6. TanamSromloba. Mmoswavles un<strong>da</strong> SeeZlos saerTo saqmeSi<br />

sakuTari wvlilis Setana, <strong>da</strong>xmarebis gaweva sxvebisaTvis,<br />

gansakuTrebiT im SemTxvevaSi, Tu jgufSi problema Seiqmna <strong>enis</strong><br />

gamoyenebasTan <strong>da</strong>kavSirebiT an, piriqiT, mimarTavs Tu ara<br />

TviTon megobrebs <strong>da</strong>xmarebisaTvis <strong>enis</strong> gamoyenebasTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebiT.<br />

222


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

7. <strong>da</strong>mokidebuleba. maswavlebelma un<strong>da</strong> Seafasos moswavlis<br />

<strong>da</strong>mokidebuleba sagnisa <strong>da</strong> <strong>enis</strong> mimarT. xalisiT ukavSirebs Tu<br />

ara codnas cxovrebiseul sakiTxebs, uxaria Tu ara raimes<br />

aRmoCena saganSi, “iZulebiT” <strong>da</strong> amitom uxalisod saubrobs Tu<br />

ara meore enaze.<br />

bilingvur skolebSi moswavleebis swavlis procesisa <strong>da</strong><br />

swavlis Sedegebis paralelurad monitoringi un<strong>da</strong> gaewios uSualod<br />

swavlebis process. swavlebis monitoringisTvisac saWiroa<br />

informaciis Segroveba <strong>da</strong> analizi im procesebisa <strong>da</strong> praqtikis<br />

Sesaxeb, romlebic saklaso oTaxebSi mimdinareobs. am mimarTulebiT<br />

monitoringi fokusirebuli un<strong>da</strong> iyos ramdenime ZiriTadi sakiTxis<br />

garSemo:<br />

ra saswavlo miznebi (codnis SeZena <strong>da</strong> unar-Cvevebis<br />

ganviTareba sagansa <strong>da</strong> enaSi) aqvT maswavleblebs<br />

<strong>da</strong>saxuli moswavleebisTvis?<br />

rogor uzrunvelyofen maswavleblebi moswavleebis mier<br />

aRniSnuli miznebis miRwevas?<br />

ra doziT aris gamoyenebuli ena gakveTilze?<br />

aris TuU ara klasSi emociurad <strong>da</strong> inteleqtualurad<br />

usafrTxo garemo?<br />

xdeba Tu ara interkulturuli elementebis adekvaturi<br />

gamoyeneba?<br />

bilingvuri swavlebis monitoringze upirvelesi pasuxismgebeli<br />

piri aris skolis direqtori. misi uSualo monawileobiTa <strong>da</strong><br />

xelmZRvanelobiT skolis administracia un<strong>da</strong> <strong>da</strong>rwmundes, rom<br />

skolaSi swavleba mimdinareobs skolis mier SemuSavebuli miznebis<br />

Sesabamisad <strong>da</strong> Tanamedrove meTodebisa <strong>da</strong> saswavlo masalebis<br />

gamoyenebiT. winaaRmdeg SemTxvevaSi izolirebuli saklaso oTaxebSi<br />

223


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

maswavleblebi akeTeben imas, rac SeuZliaT <strong>da</strong>/an rac surT, rac<br />

yovelTvis ar niSnavs xarisxian swavlebas.<br />

monitoringis saSualebebs Soris gansakuTrebuli adgili<br />

uWiravs gakveTilze formalur an araformalur <strong>da</strong>swrebas. swored<br />

gakveTilebze xSiri <strong>da</strong>swrebiTa <strong>da</strong> maswavleblebisTvis<br />

rekomen<strong>da</strong>ciebis micemiT SeuZlia skolis direqtorsa <strong>da</strong><br />

administraciis sxva warmomadgenlebs yvelaze didi gavlena<br />

moaxdinon moswavleebis Sedegebze.<br />

gakveTilze <strong>da</strong>swreba mxolod im SemTxvevaSi SeiZleba iyos<br />

swavlebis monitoringis Sedegiani instrumenti, Tu skolis<br />

direqtorma an Sesabamisma uflebamosilma pirma zustad icis, ras<br />

akvirdeba, ris Sesaxeb agrovebs informacias <strong>da</strong> ras afasebs.<br />

variants:<br />

gTavazobT bilingvuri gakveTilze <strong>da</strong>kvirvebis sqemis erT-erT<br />

# saqmianobebis aRwera xSirad iSviaTad arasodes<br />

1. Mmkafio<strong>da</strong>a Camoyalibebuli gak-<br />

veTilis mizani saganSi <strong>da</strong> eno-<br />

brivi miznebi.<br />

2. iTvaliswinebs moswavleTa wi-<br />

3.<br />

nare codnas rogorc saganSi,<br />

ise enaSi.<br />

moswavleebs aZlevs mkafio <strong>da</strong><br />

advilad aRsaqmel instruqciebs.<br />

4. svams rogorc faqtologiur,<br />

ise maRali donis saazrovno<br />

SekiTxvebs.<br />

5. maRali donis saazrovno<br />

SekiTxvebis <strong>da</strong>smisas adevnebs<br />

Tvals, xom ar Seeqmna<br />

moswavles enobrivi problemebi.<br />

224


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

amisaTvis azustebs SekiTxvas,<br />

exmareba meore enaze pasuxis<br />

formulirebaSi.<br />

6. iyenebs informaciis organize-<br />

bis saSualebebs, masalis vizu-<br />

alizacias.<br />

7. amyarebs kavSirs sxva sagnebTan.<br />

8. iyenebs aqtiur meTodebs.<br />

9. iyenebs TanamSromlobis<br />

formebs (muSaoba wyvilebSi,<br />

jgufebSi) <strong>da</strong> yuradRebiT<br />

adevnebs Tvals moswavleebis<br />

muSaobas imis <strong>da</strong>sadgenad,<br />

ramdenad iyeneben urTierTobaSi<br />

meore enas <strong>da</strong> akeTebs<br />

Canawerebs.<br />

10. afasebs moswavleebs winaswar<br />

SemuSavebuli kriteriumebis<br />

safuZvelze (Sefasebis sqemebis,<br />

rubrikebis gamoyenebiT) <strong>da</strong><br />

aZlevs ganmaviTarebel<br />

komentars.<br />

225


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

terminTa ganmarteba<br />

auTenturi – anu TviTmyofi; namdvili, sarwmuno, pirvelwyaroze<br />

<strong>da</strong>myarebuli, dednis Sesabamisi.<br />

bilingvizmi sxva<strong>da</strong>sxva saxisa SeiZleba iyos: gawonasworebuli _<br />

roca orive ena Tanabrad ukavSirdeba azrovnebas <strong>da</strong> a<strong>da</strong>miani<br />

gonebaSi xan erT enaze metyvelebs <strong>da</strong> xan _ meoreze; an<br />

dominirebuli _ roca meore ena azrovnebas mxolod maSin<br />

ukavSirdeba, roca a<strong>da</strong>miani am enaze urTierTobis viTarebaSi<br />

moxvdeba, marto yofnisas ki, rogorc wesi, mxolod mSobliur<br />

enaze metyvelebs gonebaSi.<br />

gazomvis stan<strong>da</strong>rtuli Secdoma – maCveneblebi, romlebsac moswavle<br />

iRebs testSi, yovelTvis moicavs garkveul Secdomas. rac<br />

ufro sandoa testi, miT ufro naklebad aris mosalodneli<br />

Secdoma. stan<strong>da</strong>rtizebul testebze muSaobisas misi Semdgen-<br />

lebi amas iTvaliswineben <strong>da</strong> cdiloben Seafason, Tu ramdenad<br />

gansxvavebuli SeiZleba iyos moswavlis monacemi, Tu igi gan-<br />

meorebiT Seasruleb<strong>da</strong> tests. amas gazomvis stan<strong>da</strong>rtuli<br />

Secdoma ewodeba. amdenad, sando testi SeiZleba asec gani-<br />

sazRvros, rom esaa testi, romelsac gazomvis mcire stan<strong>da</strong>r-<br />

tuli Secdoma aqvs.<br />

ganmaviTarebeli <strong>Sefaseba</strong> emsaxureba moswavleTa swavlis procesisa<br />

<strong>da</strong> warmatebebis gaumjobesebas. ganmaviTarebeli Sefasebis<br />

dros moswavle, maswavleblis gamoxmaurebisa <strong>da</strong> komentarebis<br />

<strong>da</strong>xmarebiT, mudmivad iRebs iseT informacias, romelic<br />

sakuTari swavlis gaTviTcnobierebaSi exmareba. maswavleblis<br />

226


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

mizania: aswavlos moswavles, rogor iswavlos (swavlis<br />

swavla) <strong>da</strong>, amave dros, miiRos informacia moswavlis<br />

saswavlo saWiroebebis Sesaxeb, raTa <strong>da</strong>exmaros mas swori<br />

ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebaSi. ganmaviTarebeli <strong>Sefaseba</strong> emsaxureba<br />

swavlebis <strong>da</strong>regulirebas – <strong>da</strong>grovebul informaciaze<br />

<strong>da</strong>yrdnobiT TiToeuli moswavlisaTvis saTanado <strong>da</strong>xmarebis<br />

aRmoCenasa <strong>da</strong> pe<strong>da</strong>gogiuri praqtikis gaumjobesebas.<br />

ganmaviTarebel <strong>Sefaseba</strong>s `swavlisaTvis <strong>Sefaseba</strong>sac~<br />

uwodeben. ganmaviTarebeli Sefasebis yvelaze gavrcelebuli<br />

formebia werilobiTi komentarebi, <strong>Sefaseba</strong> cxrilebis<br />

(rubrikebis) saSualebiT <strong>da</strong> sxv.<br />

deskriptorebi – `enaTa flobis zogadevropuli kompetenciebis~ mier<br />

gansazRvruli doneTa skalebSi oTxive sametyvelo funqciis<br />

(laparaki, mosmena, kiTxva, wera) mixedviT aris gawerili<br />

deskriptorebi _ indikatorebi, romelTa Sesrulebis<br />

SemTxvevaSic miiCneva, rom stan<strong>da</strong>rtiT gansazRvruli Sedegi<br />

miiRweva.<br />

diagnostikuri <strong>Sefaseba</strong> – diagnostikuri <strong>Sefaseba</strong> ganmaviTarebeli<br />

(mimdinare) Sefasebis komponentad ganixileba. diagnostikuri<br />

Sefasebis dros xdeba moswavlis garkveuli momentisaTvis<br />

arsebuli codnis donis <strong>da</strong> unar-Cvevebis <strong>Sefaseba</strong>, raTa<br />

zustad <strong>da</strong>igegmos swavlis procesi moswavlis susti <strong>da</strong><br />

Zlieri mxareebis gaTvaliswinebiT. diagnostikuri Sefasebis<br />

mizania moswavlis momzadebis sawyisi donis <strong>da</strong>dgena.<br />

moswavlis Sedegebs va<strong>da</strong>rebT ara <strong>da</strong>dgenil stan<strong>da</strong>rts, aramed<br />

sawyis dones. diagnostikuri Sefasebis saSualebiT Cven<br />

vigebT, ra viTarebaa klasSi, arian Tu ara moswavleebi mzad<br />

axali saprogramo masalis aTvisebisaTvis, ra sirTuleebi<br />

SeiZleba Segveqmnas <strong>da</strong> rogor <strong>da</strong>vZlioT isini. miRebuli<br />

227


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

informacia gamoiyeneba calkeuli moswavlis an moswavleTa<br />

jgufis saswavlo saWiroebebis <strong>da</strong>sadgenad <strong>da</strong> igi gvexmareba<br />

saswavlo miznebis sworad gansazRvraSi, am miznebis miRwevis<br />

optimaluri gzebis monaxvaSi. diagnostikuri <strong>Sefaseba</strong>,<br />

rogorc wesi, tardeba saswavlo wlis <strong>da</strong>sawyisSi an axali<br />

Temis swavlebamde.<br />

diskursi warmoadgens raRac konkretuli praqtikis sagnis garSemo<br />

codnis konstruirebas an am saganze msjelobis gzebs:<br />

kompleqsi (erToblioba) ideebisa, gamosaxulebebisa <strong>da</strong><br />

praqtikisa, rac <strong>da</strong>kavSirebulia garkveul TemasTan, socialur<br />

aqtivobasTan an instituticiasTan sazogadoebaSi. es<br />

diskursuli Camoyalibebuli erToblioba gansazRvravs, Tu ra<br />

aris <strong>da</strong> ra ar aris misaRebi ama Tu im konkretuli sagnisa Tu<br />

socialuri aqtivobis Sesaxeb msjelobisas, ra codna aris<br />

aucilebeli <strong>da</strong> aqtualuri im mocemul konteqstSi <strong>da</strong> ra<br />

tipis individebi atareben am maxasiaTeblebs.<br />

Tanamedrove humanitarul mecnierebebSi diskursis<br />

gansxvavebuli ganmertebebi gvxvdeba. magaliTad, lingvistikur<br />

<strong>da</strong> semiotikur terminTa inglisur-rusul leqsikonSi<br />

diskursi gansazRvrulia, rogorc Tematurad, kulturulad an<br />

kidev rame niSniT urTierT<strong>da</strong>kavSirebuli teqstebis<br />

erToblioba, romlis ganviTareba <strong>da</strong> Sevseba SesaZlebelia<br />

<strong>da</strong>matebiTi teqstebiT. meore ganmartebiT, romelic<br />

sociologiasa <strong>da</strong> socialur semiotikaSia miRebuli, diskursi<br />

aris urTierToba, romelic ganixileba rogorc garkveuli<br />

diskursuli „praqtikebis~ ganxorcieleba (m. fuko). mesame<br />

definicia aseve gamoiyeneba sociologiaSi, magram gamoiyeneba<br />

agreTve logikasa <strong>da</strong> filosofiaSic: igi gansazRvrulia<br />

rogorc sametyvelo komunikaciis saxeoba, romelic<br />

gulisxmobs socialuri cxovrebis RirebulebaTa, normaTa <strong>da</strong><br />

228


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

wesTa racionalur kritikul ganxilvas <strong>da</strong> romlis<br />

erTaderTi motivia urTierTgagebis miRweva (i. habermasi).<br />

evropuli enobrivi portfolio _ aRiarebuli dokumenti, romelic<br />

farTod gamoiyeneba <strong>da</strong> romelSic fiqsirdeba enaTa<br />

Seswavlisas miRebuli miRwevebis done.<br />

enaTa flobis zogadevropuli kompetenciebi _ saxelmZRvanelo, sa<strong>da</strong>c<br />

warmodgenilia enaTa <strong>da</strong>uflebis doneebis, swavlebisa <strong>da</strong><br />

Seswavlis procesebisa <strong>da</strong> saSualebebisadmi zogadi midgoma.<br />

enobrivi biografia _ dokumenti, romelic mxars uWers winare<br />

swavlisa <strong>da</strong> TviTSefasebis asaxvas.<br />

enobrivi pasporti _ dokumenti, romelSic momxmareblebi iweren<br />

informacias donis Sesaxeb yvela im enaSi, romelic maT ician<br />

an swavloben.<br />

enobrivi repertuari _ enobrivi saxesxvaobebis jgufi (pirveli ena,<br />

regionuli ena, skolaSi Seswavlili enebi...), erTi<br />

molaparakis mier <strong>da</strong>uflebuli codnis sxva<strong>da</strong>sxva doneze <strong>da</strong><br />

sxva<strong>da</strong>sxva gamoyenebisTvis. es individualuri repertuari<br />

cvlis individis cxovrebas (axali enebis <strong>da</strong>ufleba,<br />

Seswavlili `<strong>da</strong>viwyebadi~' enebi).<br />

validoba – es aris sakvlevi instrumentis - testis Sesatyvisoba<br />

sakvlev unarTan / codnasTan. testi validuria, Tu is zustad<br />

imas afasebs, risTvisac is aris gansazRvruli.<br />

TviTmyofi – ix. auTenturi.<br />

229


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

TviT<strong>Sefaseba</strong> aris procesi, romlis saSulebiTac moswavle erTveba<br />

sakuTari swavlis miznebis Camoyalibebasa <strong>da</strong> sakuTari<br />

swavlis procesis marTvaSi. imisaTvis, rom moswavle SeeCvios<br />

sakuTari pasuxis Semowmebas, Camouyalibdes Secdomis mimarT<br />

swori <strong>da</strong>mokidebuleba, <strong>da</strong>Zlios SiSi Secdomis winaSe, xSirad<br />

un<strong>da</strong> mivceT sakuTari namuSevris Sefasebis saSualeba.<br />

TviT<strong>Sefaseba</strong> mas exmareba imis gacnobierebaSi, rom<br />

Secdomebis aRiareba <strong>da</strong> gamosworeba winsvlis aucilebeli<br />

pirobaa. TviTSefasebiT igi grZnobs met valdebulebas <strong>da</strong><br />

cdilobs iyos maqsimalurad obieqturi. TviTSefasebis mudmivi<br />

warmoeba moswavleebs uyalibebs Secdomis mimarT swor<br />

<strong>da</strong>mokidebulebas. moswavle xvdeba, rom mxolod Secdomis<br />

gamosworebiT aris SesaZlebeli misi TviTganviTareba.<br />

kriterialuri validoba _ validobis nairsaxeoba, romelic fasdeba<br />

imis mixedviT, Tu ramdenad Seesabameba testis Sedegebi mos-<br />

wavlis Sesafasebeli unaris sazom sxva <strong>da</strong>moukidebeli ins-<br />

trumentis Sedegebs.<br />

kriteriumze orientirebuli <strong>Sefaseba</strong> - iseTi <strong>Sefaseba</strong>, rodesac<br />

moswavlis moswrebas a<strong>da</strong>reben winaswar <strong>da</strong>dgenil<br />

kriteriumebs; kriteriumze orientirebuli <strong>Sefaseba</strong> adgens,<br />

miaRwia Tu ara moswavlem kriteriumebiT gansazRvrul dones<br />

an ramdenma moswavlem miaRwia amas klasSi.<br />

mediana – mediana aris zr<strong>da</strong>dobis an klebadobis mixedviT <strong>da</strong>lagebul<br />

monacemTa ganawilebis Sualeduri ricxvi.<br />

mimdinare, anu formatuli <strong>Sefaseba</strong> xdeba yovel gakveTilze,<br />

yoveldRe, yoveli aqtivobis dros. ar aris savaldebulo<br />

qulebiT <strong>Sefaseba</strong>. mniSvnelovania is, rom aseTi <strong>Sefaseba</strong><br />

230


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

gvaZlevs moswavlis mravalmxrivi Seswavlis saSualebas, aqvs<br />

Tu ara winsvla, Tu ara _ ra aris warumateblobis mizezi an<br />

ra ganapirobebs mis warmatebas, aqvs Tu ara ganviTarebuli<br />

SemoqmedebiTi, saazrovno <strong>da</strong> socialuri unarebi, rogoria<br />

misi interesebis sfero, individualuri Taviseburebebi, ra<br />

Zlieri <strong>da</strong> susti mxareebi aqvs. mimdinare Sefasebis procesSi<br />

mniSvnelovania ara imdenad qulebis <strong>da</strong>wera (niSniT <strong>Sefaseba</strong>),<br />

ramdena<strong>da</strong>c Cveni rCevebi, ra <strong>da</strong> rogor gaaumjobesos.<br />

formatuli <strong>Sefaseba</strong> moswavlis Sesaxeb amomwurav,<br />

mravalmxriv informacias iZleva <strong>da</strong> obieqturobis garantia.<br />

mo<strong>da</strong> _ mo<strong>da</strong> aris is maCvenebeli, romelic yvelaze xSirad gvxvdeba.<br />

monitoringi aris specifikuri indikatorebis (maCveneblebis) mixedviT<br />

monacemebis Segrovebis <strong>da</strong> gaanalizebis sistemuri procesi,<br />

romelic miznad isaxavs mocemuli situaciis / viTarebis<br />

Seswavlis <strong>da</strong> miRebul Sedegebze <strong>da</strong>yrdnobiT Sesabamisi<br />

Carevebis ganxorcielebas. ganaTlebis sferoSi monitoringi<br />

aris saswavlo procesze meTvalyureoba, <strong>da</strong>kvirveba, romlis<br />

Sedega<strong>da</strong>c miRebuli monacemebi (procesis zusti aRricxva)<br />

safuZvlad edeba analizsa <strong>da</strong> <strong>Sefaseba</strong>s. mniSvnelovania, rom<br />

monitoringis mimdinareobisas Tavi avaridoT SefasebiT<br />

<strong>da</strong>mokidebulebebs. mTavaria, zustad vicodeT, ras vakvirdebiT<br />

<strong>da</strong> rogor, ra formiT aRvnusxoT monitoringis sagnis<br />

TiToeuli aspeqti ise, rom masze <strong>da</strong>fuZnebuli <strong>Sefaseba</strong><br />

obieqturi iyos.<br />

mravalenovneba _ sazogadoebis an misi sakmao nawilis mier ramdenime<br />

<strong>enis</strong> floba (floba _ <strong>da</strong> ara mxolod pasiuri codna). rogorc<br />

wesi, esaa ori ena <strong>da</strong>, Sesabamisad, mravalenovnebis mTavari<br />

saxea orenovneba (bilingvizmi).<br />

231


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

multilingvizmi – ix. mravalenovneba.<br />

normaze orientirebuli <strong>Sefaseba</strong> – iseTi <strong>Sefaseba</strong>, rodesac xdeba<br />

calkeuli moswavleebis moswrebis erTmaneTTan Se<strong>da</strong>reba, an<br />

moswavlis moswrebisa _ <strong>da</strong>dgenil normasTan (norma<br />

ganisazRvreba romelime jgufis moswrebiT).<br />

orenovneba _ ix. bilingvizmi.<br />

percefcia – obieqturi samyaros, sinamdvilis asaxva grZnobis<br />

organoebis saSualebiT; aRqma.<br />

pirovnebaze orientirebuli <strong>Sefaseba</strong> _ iseTi <strong>Sefaseba</strong>, rodesac<br />

moswavlis moswrebas a<strong>da</strong>reben mis warsul moswrebas.<br />

portfolio – ix. saqaRalde.<br />

prediqtoruli validoba _ kriterialuri validobis erT-erTi saxeo-<br />

baa, romelic fasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad SesaZlebe-<br />

lia testis Sedegebis mixedviT vivaraudoT (viwinaswarmetyve-<br />

loT) moswavlis momavali warmatebebi. mag., Tu <strong>enis</strong> flobis<br />

testSi miRebuli maRali qula maRal korelaciaSia momavalSi<br />

umaRles saswavlebelSi qarTuli <strong>enis</strong> testSi miRebul qu-<br />

lasTan, maSin SegviZlia <strong>da</strong>vaskvnaT, rom <strong>enis</strong> flobis Sesafa-<br />

sebel tests maRali prediqtoruli validoba aqvs.<br />

referenti _ kavSirSi myofi, Setyobinebis gamgzavni.<br />

rubrikebi aris konkretuli informacia Cveni moTxovnebisa <strong>da</strong><br />

Sefasebis kriteriumebis Sesaxeb; moswavleTa Cabma Sefasebis<br />

procesSi gaadvildeba, Tu isini kargad gaacnobiereben, ras<br />

232


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

iTxoven, ra Sedegebs elian maTgan. amis gacnobierebaSi maT<br />

<strong>da</strong>exmareba martivad, maTTvis gasagebi eniT Camoyalibebuli<br />

kriteriumebi, anu e.w. rubrikebi.<br />

sandooba _ es aris testis maxasiaTebeli, romelic gviCvenebs, Tu<br />

ramdenad aris <strong>da</strong>mokidebuli testiT miRebuli qulebi gazom-<br />

vis cTomilebebze, ganasxvavebsTuara testuri kiTxva<br />

Zlier<strong>da</strong>sustmoswavleebs.<br />

saqaRalde anu e.w. “portfolio" Sefasebis xangrZlivi <strong>da</strong><br />

Sromatevadi formaa. maswavlebeli acnobs moswavleebs<br />

Sefasebis mizans. maswavlebeli <strong>da</strong> moswavle winaswar<br />

Tanxmdebian im masalebze, romlebic <strong>da</strong>a<strong>da</strong>stureben, rom<br />

moswavlem <strong>da</strong>akmayofila moTxovnebi <strong>da</strong> miaRwia saswavlo<br />

Sedegs. moswavle xsnis sakuTar saqaRaldes, romelSic ideba<br />

samuSaos Sefasebisas gamosayenebeli namuSevrebi. Sefasebis<br />

periodis <strong>da</strong>srulebisaTvis moswavle wers eses, romelSic<br />

aRwers, Tu ra iswavla Sefasebis procesSi <strong>da</strong> ratom SearCia<br />

saqaRaldisaTvis mainc<strong>da</strong>mainc warmodgenili masala.<br />

saqaRaldiT moswavlis <strong>Sefaseba</strong> saSualebas gvaZlevs Tvali<br />

gavadevnoT moswavlis individualuri progress, Seva<strong>da</strong>roT<br />

sxva<strong>da</strong>sxva dros Seqmnili namuSevrebi erTmaneTs, vnaxoT,<br />

rogor gaiTvaliswina man Cveni komentarebi <strong>da</strong> rCevebi,<br />

romlebsac dro<strong>da</strong>dro vaZlevdiT.<br />

stan<strong>da</strong>rtuli ga<strong>da</strong>xra _ stan<strong>da</strong>rtuli ga<strong>da</strong>xra gviCvenebs, ramdenad<br />

gansxvavdeba maCveneblebi saSualosgan. rac ufro didia<br />

stan<strong>da</strong>rtuli ga<strong>da</strong>xra, miT ufro vrclad aris ganawilebuli<br />

maCveneblebi. <strong>da</strong> piriqiT _ rac ufro mcirea stan<strong>da</strong>rtuli<br />

ga<strong>da</strong>xra, miT ufro axlosaa saSualosTan monacemebi<br />

ganlagebuli.<br />

233


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

testis specifikacia _ testis Seqmna misi detaluri gegmis Camoyali-<br />

bebiT iwyeba. aseT gegmas testis specifikacias uwodeben. igi<br />

testirebis miznebze <strong>da</strong>yrdnobiT yalibdeba <strong>da</strong> moicavs deta-<br />

lur informacias testis miznis, Sinaarsisa <strong>da</strong> administrire-<br />

bis Sesaxeb. testis specifikacias sxva<strong>da</strong>sxva saxe SeiZleba<br />

hqondes, magram yvela maTgani un<strong>da</strong> moicavdes testis mizans,<br />

Sinaarss, formats (Sesafasebeli unarebis/codnis, gamoyenebu-<br />

li testuri <strong>da</strong>valebebis <strong>da</strong> testSi maTi wonis matricas),<br />

agreTve informacias monawileebis, Sefasebis sistemisa <strong>da</strong> ad-<br />

ministrirebis Sesaxeb.<br />

transferi erTgvar situaciaSi naswavlis sxvagvar, gansxvavebul<br />

situaciaSi gamoyenebas niSnavs.<br />

Semajamebeli <strong>Sefaseba</strong> adgens moswavlis warmatebas swavlebisa <strong>da</strong><br />

swavlis konkretul etapze: Temis <strong>da</strong>srulebisas, semestris<br />

bolos, saswavlo wlis bolos. aseTi Sefasebisas mowmdeba is,<br />

Tu ramdenad miaRwia calkeulma moswavlem <strong>da</strong> moswavleTa<br />

jgufma stan<strong>da</strong>rtiT gaTvaliswinebul Sedegs / Sedegebs.<br />

heterogenuli _ SemadgenlobiT, warmoSobiT, TvisebebiT<br />

sxva<strong>da</strong>sxvagvari (sapirisp. homogenuri).<br />

homogenuri _ SemadgenlobiT, warmoSobiT, TvisebebiT erTgvari<br />

(sapirisp. heterogenuri).<br />

234


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

gamoyenebuli literatura<br />

adreuli wignierebis kvleva, egra, 2009 - EARLY GRADE READING AS-<br />

SESSMENT TOOLKIT, Prepared for The World Bank Office of Human Devel-<br />

opment, 2009<br />

anastazi, urbina, 2007 – А. Анастази, С. Урбина, Психологическое тестирование,<br />

"ПИТЕР", 2007<br />

beikeri, 2010 - kolin beikeri, bilingvizmisa <strong>da</strong> bilingvuri<br />

ganaTlebis safuZvlebi. samoqalaqo integraciisa <strong>da</strong><br />

erovnebaTSorisi urTierTobebis centris 2010 wlis qarTuli<br />

versiis gamocema;<br />

bekeri, 2008 – stiven bekeri, testis Seqmna, prezentaciis masalebi,<br />

erovnuli saswavlo gegmebisa <strong>da</strong> Sefasebis centri, 2008.<br />

bilingvuri ganaTleba, 2009 – bilingvuri ganaTleba, samagido wigni<br />

maswavleblebisTvis; Tbilisi, saimedo, 2009.<br />

boltoni, 1996 _ BOLTON, S., Probleme der Leistungsmessung: Lernfortschritt-tests<br />

in der Grundstufe.Berlin: Langenscheidt. 1996<br />

brauni, 1995 _ BROWN, G., 1995, Dimensions of Difficulty in Listening Comprehen-<br />

sion. In: Mendelsohn, D. J. / Rubin, J. (eds.). A Guide for the Teaching of Second<br />

Language Listening. San Giego, CA: Dominie Press, 59-73.<br />

bugate, 2001 _ BUGATE, M., SKEHAN, P., SWAIN M. (eds). 2001, Researching pe-<br />

<strong>da</strong>gogical tasks: second language learning, teaching and assessment. London: tear-<br />

son.<br />

buki, 2001 _ BUCK, G., 2001, Assessing Listening. Cambridge: Cambridge University<br />

Press.<br />

burlaCuki, 2008 - Л. Ф. Бурлачук - Словарь-Справочник по психодиагностике,<br />

"ПИТЕР", 2008<br />

235


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

ganmartebiTi leqsikoni ganaTlebis specialistebisTvis, naw. I, 2007 -<br />

erovnuli saswavlo gegmebisa <strong>da</strong> Sefasebis centri, saqarTve-<br />

los ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis saministro, 2007<br />

gohi, 2000 _ GOH, C., C., M., 2000, A Congitive Perspective on Language Learners' Lis-<br />

tening Comprehension Problems. In: System 28 (1), 55-75.<br />

grosieni 1985 - GROSJEAN, F. 1985, The bilingual as a competent but specific speak-<br />

er-hearer. Journal of Multilingual and Multicultural Development 6 (6), 467 477.<br />

grotiani, 1998 _ GROTJAHN, R., 1998, Ausspracheunterricht: Ausgewählte Befunde<br />

aus der Grundlagenforschung und di<strong>da</strong>ktisch-methodische Implikationen. In:<br />

Zeitschrift für Fremdsprachenforschung 9 (1), 35-83.<br />

gulie, 2008 – frensis gulie, evropis sabWos enaTa swavlebis<br />

instrumentebi: zogadevropuli kompetenciebi <strong>da</strong><br />

portfolioebi, Tbilisi, `saimedo~, 2008.<br />

egeni, koCaki (2006) – Paul Eggen, Don Kauchak, Educational Psychology, Windows on<br />

Classrooms, Pearson, 2007<br />

enaTa flobis... (1), 2008 - enaTa flobis zogadevropuli kompetenciebi:<br />

Seswavla, swavleba, <strong>Sefaseba</strong>, Tbilisi, `saimedo~, 2008.<br />

enaTa flobis... (2), 2008 - enaTa flobis zogadevropuli kompetenciebi:<br />

Seswavla, swavleba, <strong>Sefaseba</strong>: momxmarebelTa gzamkvlevi,<br />

Tbilisi, `saimedo~, 2008.<br />

enaTa flobis... (3), 2008 - enaTa flobis zogadevropuli kompetenciebi:<br />

Seswavla, swavleba, <strong>Sefaseba</strong>: magaliTebis ganxilva, Tbilisi,<br />

`saimedo~, 2008.<br />

ena, <strong>testireba</strong>, <strong>Sefaseba</strong>, 2008 - Language, Testing and Assessment, Encyclopedia<br />

of Language and Education, V 7, SPRINGER, 2008<br />

erovnuli saswavlo gegma (2011-2016), 2011 - 2011-2016 w.; erovnuli<br />

saswavlo gegmebisa <strong>da</strong> Sefasebis centri, 2011.<br />

erovnuli saswavlo gegmis pilotirebis <strong>da</strong> <strong>da</strong>nergvis kvlevebi, I<br />

nawili, 2007 - erovnuli saswavlo gegmebisa <strong>da</strong> Sefasebis<br />

centri, saqarTvelos ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis saministro,<br />

2007.<br />

236


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

erovnuli saswavlo gegmis pilotirebis <strong>da</strong> <strong>da</strong>nergvis kvlevebi, II<br />

nawili, 2008 - erovnuli saswavlo gegmebisa <strong>da</strong> Sefasebis<br />

centri, saqarTvelos ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis saministro,<br />

2008.<br />

erovnuli <strong>Sefaseba</strong> qarTul enasa <strong>da</strong> literaturaSi, 2010 – erovnuli<br />

saswavlo gegmebisa <strong>da</strong> Sefasebis centris mier Catarebuli<br />

kvleva: http://www.ncac.ge/ index.php?m=841<br />

erovnuli saswavlo gegmebisa <strong>da</strong> Sefasebis centri - www.ncac.ge.<br />

volfi, 2003 _ WOLFF, D., 2003, Hören und Lesen als Interaktion: zur<br />

Prozesshaftigkeit der Sprachverarbeitung. In: Der fremdsprachliche Unterricht<br />

Englisch 64/65, 11-16.<br />

vulfolki, 2007 – Anita Woolfolk, Educational Psychology, Pearson, 2007<br />

Tomasi, angerla, 1993 - Thomas A., Angerla. K. Patricia Cross, Classroom Assess-<br />

ment Technologues, Jossey-Bass Publishers, San Francisco, 1993.<br />

inasariZe, naWyebia, 2006 – m. inasariZe, m. naWyebia, qarTuli <strong>enis</strong>a <strong>da</strong><br />

literaturis swavlebis Tanamedrove meTodebi; Tbilisi,<br />

`saimedo~, 2006.<br />

kvo, 2010 - Kwo, O. (Ed.). (2010). Teachers as Learners. Critical Discorse on Challanges<br />

and Opportunities. Hong Kong University. Springer ;<br />

kubiJini, boriCi, 2003 - Tom Kubiszyn, Gary Borich, Educational Testing and Mea-<br />

surement (Classroom Application and Practice), John Wiley & Sons, inc., 2003;<br />

kuki, 2002 - COOK, V., 2002, Language teaching methodology and the L2 user perspec-<br />

tive. In V. COOK (ed.), Portraits of the L2 User.Clevedon: Multilingual Matters.<br />

kuminsi, 1984 - CUMMINS, J. Bilingualism and Special Education: Issues in Assessment<br />

and Pe<strong>da</strong>gogy. Clevedon: Multilingual Matters; 1984.<br />

mravalenovani ganaTleba evropaSi, 2008 - mravalenovani ganaTleba<br />

evropaSi, Tbilisi, `saimedo~, 2008.<br />

muijsi, reinoldsi, 2005 - Muijs, D., Reynolds, D. (2005). Effective Teaching: Evi-<br />

dence and Practice. Second Edition. Sage Publications<br />

munozi, alvarezi, 2010 - Ana P. Muñoz, Marta E. Álvarez, Washback of an oral assessment<br />

system in the EFL classroom<br />

237


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

muri, 2009 - Moore, K. D. (2009). Effective Instructional Strategies. From Theory to<br />

Practice. Sage Publications<br />

mujiri, 2011 - enobrivi kompetenciebis mikuTvnebis problemebi<br />

erTiani evropuli sarekomen<strong>da</strong>cio CarCos doneebisadmi,<br />

krebuli, Tsu gamomcemloba; Tbilisi, 2011.<br />

noineri, hunfeldi, 1993 - NEUNER, G., HUNFELD, H. 1993, Methoden des<br />

fremdsprachlichen Deutschunterrichts. Eine Einführung. Langenscheidt. München.<br />

reini, 2009 - piter van reini, testis fsiqometruli Teoriebi, prezen-<br />

taciis masalebi, erovnuli saswavlo gegmebisa <strong>da</strong> Sefasebis<br />

centri, 2009<br />

riageni, liudi, 2008 - padraig o' riageni, jorj liudi, bilingvuri<br />

ganaTleba: ZiriTadi strategiuli amocanebi; Tbilisi,<br />

`saimedo~, 2008.<br />

rudneri, 2002 - Rudner, L. M. (2002). What Teachers Need to Know About Assesment<br />

(Student Assessment Series). Natl Education Assn<br />

slavini, 2006 - Robert E. Slavin, Educational Psychology, Pearson, 2006<br />

testuri <strong>da</strong>valebebis Seqmnis xelovneba, 2009 – erovnuli saswavlo<br />

gegmebisa <strong>da</strong> Sefasebis centri (S. saZagliSvilis, m. wereTlisa<br />

<strong>da</strong> T. berZeniSvilis re<strong>da</strong>qtorobiT); Tbilisi, 2009.<br />

tyemalaZe, <strong>da</strong>laqiSvili, TofaZe, paWkoria, buwaSvili, swavleba <strong>da</strong><br />

<strong>Sefaseba</strong>, maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centri,<br />

Tbilisi, 2008 w.;<br />

frederiqsoni <strong>da</strong> kline, 1996, FREDERICKSON, N. and CLINE, T. 1996, The de-<br />

velopment of model of curriculum related assessment. In CLINE, T. & FREDE-<br />

RICKSON, N. (eds), Curriculum Related Assessment. Cummins and Bilingual<br />

Children. Clevedon: Multilingual Matters.<br />

wignierebis saerTaSoriso kvlevis angariSi (PIRLS), 2010 -<br />

http://www.naec.ge/images/ doc/SXVA/pirlspre-2010.pdf<br />

238


<strong>enis</strong> <strong>Sefaseba</strong> <strong>da</strong> <strong>testireba</strong><br />

wignierebis saerTaSoriso kvlevis angariSi (PISA), 2009 -<br />

http://www.naec.ge/ saerthashoriso-kvlevebi-<strong>da</strong>-shefaseba/tsignebis-<br />

saerthashoriso-kvleva/2048-tsignierebis-saerthashoriso-kvleva.html?lang=ka-GE<br />

janaSia, qitiaSvili, labartyava, abaSiZe, aruTinova, rogor<br />

SevadginoT testebi, 2009 – s. janaSia, a. qitiaSvili, n.<br />

labartyava, T. abaSiZe, l. aruTinova, rogor SevadginoT<br />

testebi, saqarTvelos ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis saministro,<br />

erovnuli saswavlo gegmebisa <strong>da</strong> Sefasebis centri, Tbilisi,<br />

2009.<br />

hagersi, 1992 - Arthur Hughes, Testing for language teachers , Cambrige Universiity<br />

Press, 1992<br />

SAT – http://sat.collegeboard.org/scores/sat-essay-scoring-guide<br />

239

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!