0Barbier J, Supazter xokoan.qxd - Armiarma
0Barbier J, Supazter xokoan.qxd - Armiarma
0Barbier J, Supazter xokoan.qxd - Armiarma
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
136<br />
SUPAZTER XOKOAN<br />
KONTZIENTZIA ETA... BERTZA<br />
Hor, orai duela ainixko urthe, Suhuskuneri hurbileko Jalsuar batek<br />
erosia zion bertz bat, pandero bat... gero pagatzekotan.<br />
Bakarrak bazituen hola saldurik Cinqualbres Donibaneko Kauter<br />
gaizoak, Xuitotik eta Behorlegi arte hortan! Eta nehor guti heldu pandero<br />
heien pagatzera, ordaintzera...<br />
Astelehen guzietako merkatuetara bazoan xuxen, itzuli bat egin<br />
beharrez bere zordunen harrotzeko. Bainan Jainkoak haundisko eginik,<br />
ez ziteken nahi bezala gorda. Eta gero, —giza gaizoa!— kobrezko bertz<br />
gorri bat ez zuen bizkarrean emaiten, bere itzuli-inguruaren egiteko?...<br />
Hots, iguzkiak panderoan dir dir eginik edo bertzela, zordun asko brixtez<br />
itzaliak ziren eta Mesaarrainean sartuak edo Leonenean... Arnoa hiru<br />
sosetan baitzen orduan, orentto batendako hantxet ziren ostatuan,<br />
hurrup eta klik, goxara goxatzen; eta gero, Kauteraren bertz gorria merkatutik<br />
itzalia zen aspaldi, gure Garaztar ihiziak begiak ñir-ñir,<br />
Leonenetik atheratzen zirelarik, makilak herrestan.<br />
Ordutik, zer zuen egitekorik Cinqualbres gaizoak?<br />
Ori, zuek eta nik eginen ginuena: athez-athe biltzea Donianeko<br />
merkatuan biltzen ez zena.<br />
Eta holaxet egiten ere zuen. Mando haundi baten gainerat iganik, bi<br />
bertz handi, —bide-naar saltzen bazituen ere— aldean emanik, auzoherrietarat<br />
bazoan, hemen gaitzuru bat ogi bil eta hantxet bi gaitzuru<br />
artho, bere hartzekoak, poxika poxika, hola kobratuko zituelakoan, Bettiri<br />
zenak bezala.<br />
Beraz, egun batez, bere mandoaren gainean, bertze orduz, Errege-<br />
Magoak beren kameluen gainean bezen xut, bazoan gure Bezkin<br />
Kautera, Suhuskuneri buruz. Xoxoak xixtuz ari ziren oihanetik, biligarroak<br />
ttirrittaka mahastietarik, bainan esker guti zuen Kauterak heien<br />
xaramela guzientzat. Hinkili, hankala, bideari gora bazoan Jan-Petit mandoaren<br />
gainean, bertze biligarrorik non ikusiko zuen erne ernea.<br />
Eta, hain xuxen, hantxet, alhor mehe batean, bi behi txarren ondotik<br />
iraul den ari, ikusten du... bere Jatsuar zorduna, hiru edo laur urthe<br />
hartan bertz bat, pandero bat zor diona. Jatsuar maltzurrak ere ikusia<br />
zuen Bezkin kalamanka, bainan, berea gogoan, alegia eta ez ikusi egin<br />
zuen berehala.<br />
—So mandoa, so!...<br />
Jean Barbier<br />
Eta, ogiz eta arthoz, bertze eta bezkinez lehertzeko heinean kargatua<br />
ere baitzen, zankez gelditzen da hor mandoa. Eta, Jean-Petiten bizkar<br />
gainetik, erdi xutiturik, huna oihuka gure Kautera:<br />
—Errak, to, hoo!<br />
—Behia, bee!<br />
—Errak, to, hi, gizona! Hoo!...<br />
—Alo, Katzo!<br />
—Ez dela hik entzuten? Heu!...<br />
—Hots, Gorria, berma hadi ba!<br />
—Elkorra dela hi egun, Pello!...<br />
—Hauxeuk alimalea!<br />
—Too! Jautsi behar dela beraz ni mandotik... Berdin jautsiko dela, ba...<br />
Izura Pazientziako semeak ere amor emanen zuen Bezkin thematsuaren<br />
aintzinean, eta amor eman zuen beraz gure Pellok.<br />
—Joa, behiak, joa!<br />
Eta eskuak bere akhulu handiaren gainean kurutzaturik, han, urrunxko,<br />
alhorraren erdian, Bezkinari beha emaiten da, kopeta zimurturik:<br />
—Zer da? Zer da? Zer tuk oihu horiek guziak? Berdin likek emekixago<br />
arizanik ere...<br />
—Hi aise mintzo dela, bana noiz pagatuko dela to, hik, ene bertza?<br />
—Bertza pagatuko? Zer bertza?<br />
—Ba, nik hiri saldu dela bertza, eta hik ez dela eni pagatu bertza!...<br />
—Zer derasak, hire eskuara pollitarekin, saldu dela bertza, ez dela pagatu<br />
bertza? Zer tuk elhe txar horiek? Ala koblaka hasia othe hiz orai, zahartzeari<br />
buruz?<br />
—Zer! Ez dela orhoitzen hi, nik hiri saldu dela bertza, eta ez dela<br />
hik eni pagatu bertza?<br />
—To! Bakea emanezadak hire bertzarekin, eta utz nezak ene lanari;<br />
ez nuk gero batre elhe gose!...<br />
—Zer! Ukatzen dela hik, nik hiri saldu dela bertza eta ez dela hik<br />
eni pagatu bertza?... Galdu dela beraz hik kontzientzia?...<br />
—Ba, to, nik galdu balinbadut kontzientzia, hik ere hire bertza... Behiak,<br />
bee!...<br />
Eta demontren firridan emaiten da Pello, sist eta sast bere behien<br />
akhulatzen...<br />
Doi doiak egin zuen, odolak ithorik, ez baitzen hantxet Kauter gaizoa<br />
bere mandotik erori!...<br />
Pello, irri maltzur batean joana zen jada alhorraren bertze burura...<br />
137
Change language