0Barbier J, Supazter xokoan.qxd - Armiarma
0Barbier J, Supazter xokoan.qxd - Armiarma
0Barbier J, Supazter xokoan.qxd - Armiarma
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
122<br />
SUPAZTER XOKOAN<br />
nola Sansonek bere arbola ondoa! Sansonek bezala, lephoko zainetan,<br />
lephoko ileetan zuela bere indar guzia! Bai eta esku-muthurretan eta<br />
besoetan ere, alafede! Zorigaitz, tokien hustera ez aski goiz ernaturik,<br />
makila-palangaren menean egon zireneri! Orduan, Izurako Daunatuak<br />
bazuen lan, zonbait egunez, Lohilakaten makilak hautsi hexurren xuxentzen!...<br />
Hala, hala, noizbait azkenean, makila horrek galdu beharra zen gure<br />
gizona!<br />
Beraz, iragan mendearen erditsuan, mila zortzi, ehun eta berrogoi'ta<br />
zortziko Erreboluzione-egunetan soldado joan nahi ez zirelakotz,<br />
Eskualdun gazte andana bat preso altxatu zituzten, eta, merkatu egun<br />
batez, Donianen, Mesaarraineko plazari gora bazeramaten hetarik multzo<br />
bat, gaztelurat buruz. Jendeketa handia bazen han, jandarma eta soldadoeri<br />
beha, kirrikan, beren odoleko gazteak mañotaturik ikusteak oro<br />
suminduak.<br />
Hor, bet betan, presonerretarik batek oihu egiten diote hango jendeeri:<br />
«Hel, hel guri!... Anaiak ez girea, eta ez othe zaizkigute urrikalduko?»...<br />
Kalerna aintzinean gauzak bezala, oro ixilik zauden, esku-muthurrak<br />
makileri kurumilkatuak. Soldadoak, zuri zuria eginak, beldurtitzen<br />
hasiak, elgarri kontra kontra eman ziren berehala. Bainan, berantegi...<br />
Irrintzina ikharagarri bat aurthikiz, alimaleko gizon bat hantxet zen, soldadoen<br />
ondorat jauzi batean jina... Lohilakat eta haren makila! Begien<br />
hesteko artean, berrehun makila altxatu ziren, Lohilakatenaren aldean,<br />
eta soldadoak kiski kaska ohildurik, Lohilakaten ondotik, irrintzinaka,<br />
Garaztar gizonak joan ziren gaztelura, presondegiko atheen xintxikatzera<br />
eta hango bertze presoner guzien libratzera... Darius zenaren aita<br />
Donianeko mera omen baitzen orduan, gauzak xuxendu nahiz jin<br />
zitzaioten bidera... Lohilakaten makila kaska batek firrindilaka errekarat<br />
aurthiki zion xapela, eta gure jaun mera, lasterka eta xitun, buru-has sartu<br />
omen zen bere etxean.<br />
Gauza ederra bertzez urrikaltzea! bainan, gero zinak eta minak!<br />
Aiphatu asaldura gaitzaren ondotik, deserturrak Luzaireko bentetan<br />
deskantsatzen ari zirelarik oraino, Lohilakat... Lohilakateko alhor batean<br />
golden ari zen hura, bere bi behi ederren ondotik: «Behia, be!». Handik<br />
hurbil, beren zaldi haundien gainean jinik, Donianeko lau jandarma, zaldiak<br />
keeta edo xeila bati estekaturik, Lohilakati ixil ixila beha zauden sasi<br />
artetik: «Joanen girea, edo ez girea? Eta, bizkitartean gizon debru haren<br />
gana joan behar, bertzerik ezin egin! Hura mañotatu behar... Mañotatu!...<br />
Lohilakat!».<br />
Jean Barbier<br />
Azkenean, lauak betan, eta xedeerik hoberenak baluzte bezala<br />
gogoan, badoazi lerroan, pilpira bat bihotzean... Sabre azantz zerbait<br />
entzunik edo bertzela, Lohilakatek altxatzen du burua eta jandarmeri<br />
ohartzen zaiote. Zimurdura bat ere ez zen agertu haren begitartean,<br />
begiek dir dir egin zioten bakarrik beren xara beltz ikharagarrian. Eta,<br />
orai, deskantsuan, bere eskalapoin haundiekin, behiak aintzinean bethi<br />
akulatuz, jandarmeri buruz heldu zen Lohilakat... «Behia, be!»... Segur,<br />
jandarmek nahiagoko zuketela serora edo fraide gaixo zonbait preso<br />
hartu, Lohilakaten orde. Bainan, orduan oraino, ez zen fraiderik, ez serorarik<br />
preso hartzen, eta Lohilakat hartu behar zen beraz.<br />
Bethiko bere golde-hurratsean, jandarmen ondorat heldu izan zelarik,<br />
Lohilakatek, zankez, geldiarazten du behi parea: «Joa, behiak, joa!!».<br />
Eta, athorra-mahunkas, bulhar batzu gaitzak athorra hartarik beltz beltza<br />
ageri, bi beso izigarri golde-nabarraren gider gainean dena zain eta<br />
korropilo emanak, han dute Lohilakat!...<br />
—Zer nahi duzue ene ganik?<br />
Zerbait erran behar, zerbait erran nahi, eta deusik ezin erran!...<br />
Azkenean, daldara batean, jandarma batek erraiten dio:<br />
—Lohilakatera nahi ginuen...<br />
Orduan ikusi zen gauza bat, nihun ikusten ez den bezalakoa.<br />
Golde-nabarraren gainetik altxatu zen Lohilakat, bi jandarma bezain<br />
handi, Arradoi gibelean ja etzatera zoan iguzkia itzaltzen ziotela lau gizon<br />
dohkabeeri. Esku bakhar batez, xuxen xuxena altxatzen du golde-nabar<br />
pisua, eta, golde-nabar harekin, erhi alimale batekin bezala, erakusten<br />
diote Lohilakatea, erranez:<br />
—Horra Lohilakatea!... Eta huna Lohilakat!... Zer behar duzue<br />
haren ganik?...<br />
Arrats hartan, Lohilakatean etzan zen oraino Lohilakat, eta bizkarhezurrean<br />
halako ikhare hotz batekin itzuli ziren jandarmak,<br />
Lohilakatera zertara joanak ziren Lohilakati erran ere gabe...<br />
Bainan , legeak azken hitza bere behar bethi eta, uste gabetarik edo<br />
bertzela, preso altxatu zuten Lohilakat! Zabaltzako zubi mehar batean iragaitearekin,<br />
diote Lohilakatek bere bi jandarmak harturik, batto esku<br />
bakotxean, manatu ziotela burdinak khen ziozkaten, edo biak aurthikitzen<br />
zituela urerat. Bai eta hek zalukara libratu gure gizona!...<br />
Zorigaitzez, azkenean, amor eman behartu zitzaion Lohilakat gaizoari.<br />
Eta ordutik hasi ziren haren nahigabeak. Gobernioa, hari eta haren<br />
onthasuneri, lapharra bezala lothurik, errekan ezarri zuen bere etxalde<br />
ederra, eta, orai hogoi'ta bost bat urthe, hiru hogoi eta hamabost urthe-<br />
123
Change language