0Barbier J, Supazter xokoan.qxd - Armiarma

116
SUPAZTER XOKOAN
lan harat eta hunat, firrindilaka, ezker igan orduko eskuin jautsia, erhotua
eta, mututua! Bai, mututua, eta hortan zen bada mirakuilua: halako zapartetan
zabilan ezkilak... zeinurik ez zuen! Neguko bele zahar zahar handiak
bezala, bazoan goiti, beheiti, ezker eskuin, bainan bethi ixilik, mututua.
Sokaren firrinda ezagun zen bakarrik, bainan hura ez nola nahikoa!
Pettan, bere letanien eta letainen artetik, hirriz ari zen goxoki: «To,
ederra diaguk hori!». Beatterrak eta haurrak, erhiak bethi airean, oro elgarri
beha; gizonak, kapeluak ahoaren gainean, kur, kur, kur, oro hirriz;
jaun bikarioa, alegia eta hasarre, guzieri gaizkika.
Xantrea, hura, kisu-labea bezen handiko aho bat zabalduz, ari
zen hirriz eta orroaz: Ab insidiis diaboli, libera nos, Domine! Bainan ez
zioten ez Josepek, ez bertzeek ihardesten: hirria nausitua; bazuten bertze
egitekorik!...
Proesionea bazoan bizkitartean, andarka, ahal zuen bezala, hogoi'ta
bortzek elgar koskatzen zutela, han, aintzin hartan, norbait osoki gelditurik,
ezkila xarmatuari beira eta beira. Josepi egun hartan, makurtu ere
omen zitzaion sudurra, geroztik bethi goiti behatzen baitio sudur harek,
ezkila mirakuiluzkoa, han, begien gainean balu bezala!
Emaztekiak, kaperaren aldean iragan zirelarik, —hau ere ez zena
mirakuilua?— oro kolpez ixildu ziren; eta, herrestaka heldu ziren azken
atxoetarik zonbaitek, ezkila dorreari behatu eta, Hettoko alderdirat hartu
zuten ikaretan, bai eta ere gurutzearen seinalea hiru aldiz egin hantxet,
kaperako alderdira burua makurtuz eta kokotsa luxatuz, Debrua,
Galtxagorri, handik atheratzen ikusi behar ukan balute bezala!...
Eta huna non, zinez eta minez, kapera barnetik atheratzen den
Galtxagorri. Oren laurden bat, izerditan, ezkilaren sokari tira eta tira arizanik,
gorri-beltzaturik, eta eskuetan frintzak eginik, jali zen beraz...
Piarres, Piarres gorra, larre auzapheza.
Ezkilak jo zuen edo ez zuen, hoi ez zakien, gorra zen bezala, bainan
hortaz ez zen grinatua, ez eta ere den gutienekorik. Ezkilak ez direa,
jotzeko, xoriak airean ibiltzeko bezala? Eta harek othe zakien, Piarresen
jokoaz jelosturik, ezkilari bere mihia kendua ziola, bezperan, herriko biligarro
on batek?...
Izerditan heldu da beraz kanpora, eta kartiereko gizon multxo bat,
proesionea han utzirik, etxerat heldu baitzen hain xuxen, oihu egiten
diote, loriarekin zozotua bezala:
—Gan duk proesionea!... Ba eta, jaun erretorak nahi edo ez nahi, jo
ere dik gure zeinuak!
—Jo! Bai ederki... bainan hire zeinua nehork ez aditu!
Jean Barbier
—Nehork ez aditu? Ezkila?... Nola bada hoi?
Eta hor, hirri maltzur batean, oihuka kondatzen diote, nola —
mihiaz gabeturik, dudarik ez dena— ezkila jo gabe arizan den oren laurden
bat osorik, jende guzia urraturik han zagoela!
Piarres, beharriak aphalik bazoan orai, etxeari buruz... Gorra ere
zelakotz, ez zuen aditu, bainan orduan berean, Hetto aldetik, xantre
ozpina orroaz ari zitzaion...
—Ut inimicos sanctae ecclesiae humiliare digneris....
Eta proesioneko jende guziek ihardesten zioten, orok betan:
—Te rogamus, audi nos!.
Zonbait egunez, kontrabandixtak ahantzirik, Brigadako gardak oro
egon ziren, alegia eta deusere ez, zeletan, barrandan, zerbait atxeman
beharrez. Bainan zer atxeman zezaketen?
Hori zakiena ixilik egon zen, eta gero, lehenbiziko uri-aldian berean,
—bethi mirakuiluz— ezkilaren mihia kausitu zuten... kaperako teilatuaren
urak biltzen zituen aska handian.
Deus onik ez zuen izan handik harat Piarres gaizoak, eta berak
hetsarazi kapera berriz idekia ikusirik, joan zen gain hartarat, Jainkoaren
aintzinerat, agian zeruko ezkilen aditzera!
117