0Barbier J, Supazter xokoan.qxd - Armiarma

8
SUPAZTER XOKOAN
—Mézié le Curé, je viens pour marier.
—Ederki; zerbeit holako aditua ere nintzen.
—Oui, je voudrié pour le vint et deuss de mois d'Abril.
—Ontsa da. Zuk nahi bezala eginen dugu.
Eta, briepola, nere jakitate guziarekin, nik hura ezin eskuaralat eroraraz!
—Je vous erremercie bien, Mézié le Curé.
—Eta zerika duzu zure jauna, zer lanetan ari da?
—Oh! il a une très bonne emplacement. Il est gardabil.
Soberakina soberakina da, ez dea hala? Hirria ezin gehiago atxikiz,
ezpainak mehe mehea, erran nion beraz:
—Oh! haurra, zure frantses zerratu hoi ezin dezaket urrunago segi.
Eskuara baitakit hobekiago, emazu othoi eskuaraz, ene gatik...
Gorritu zen pixka bat, eta nonbeit han eskuaraz bururatu gintuen
gure solasak...
Soldado banuen, orai duela bultatto bat, nere muthil-gazte bat
ona, prestua, bainan frantses tuntik ez zakiena. Hazpandar lagun bati
eginarazten ziozkan bere letrak oro, eta ederkixko oraino, sinhesten
ahal nauzue.
Noizetik noizera, diru zerbeit igortzen ere nion, gogo onez. Huna
egun batez nere Eskualdun gaizoaren ganik izan nituen lerroak, hitzez
hitz hemen emanak:
«Meusier lé Curé, jé rezu lé menda, et jé vou merz bien. Mé, aparti
ce joure, jé voudré qé vous écririé en francé oblié basq. Jé mé port tré
bien. Adié».
Egun hartarik harat, ene soldado gaixoak ez du ez dirurik, ez letrarik
izan bere Senpertar adixkidearen ganik. Eta, erran behar balinbadut,
etzen ene diruaren beharretan ere, baitezpada...
Eskuaraz mintza gaiten! Gauden Eskualdun! Etxean lehena ez othe
da hobe, ezen ez eta auzoan azkena?
Laphurtarrez eta bardin Baxenabartarrez, huna beraz liburu bat,
dena Eskuaraz. Behin bederen, hainbertze frantses hosto xuriren erdian!
Eskual-Herriarentzat, Eskualdunentzat dudan amodio guziaz bethe
dut bururen-buru. Dohala gora, dohala barna, eta eskuratuko duten
guzieri, agian oraino gehiago, maitharaziko diozkate Eskuara, Eskual-
Herria eta Eskualdunak!
J. BARBIER
Jean Barbier
ZIKIRO AZPIA
(Lehenagoko kondaira)
Aspaldiko adixkideak ziren herri hartako Jaun Erretora eta Jaun
Errienta.
Erretor bat! Nehun guti baitzen halakorik. Ona, Itsasuko gereziak
eta Kanboko bixkotxak bezenbat, edo Ezpeletako haxua eta Senpereko
makallaua bezenbat ere. Bihotza ahurrean eta moltsa xilo xilo xilo. Hots,
eliza gizona osoki, eta gizon gaitza! Nola ziteken bertzela? Bi berga oihal,
edo hurbil, behar zituen eta, zangoetarik lephora, guziaren estaltzeko.
Boza zuen bakarrik hala hulakoa; ez, nahi baduzue, makurra ere, bainan,
hola, pitta bat... oxkeduna.
Jaun Errientak, oh! harek! bazuen boz bat pullita, leguna, sutik athera
kruxpetak bezen beroa, Makeako ezti goxoena bezen eztia, batre
zerra-oxkerik gabekoa. Bainan, gero, deus guti zuen onik gure Jaun
Errientak. Alafede ez zela Senpereko makallaua, Ezpeletako haxua,
Kanboko bixkotxak edo Itsasuko gereziak bezen ona! Ahurra zuen
harek bihotzean, eta Bilbil Errienta deithua zuten herrian. Hots, gizon
ttiki ttikia osoki, berga bat oihalek estaltzen zuen gizona.
Erran gabe doa, elizako xantre zela Bil-bil Errienta. Loria zen haren
entzutea, bai igandetan, bai ehortz-egunetan.
Haren dolamen pullita herriko etxek'andre zabalño bat ehorzten
zelarik! Oi, orduan ofizio edo elizkizun luzea, hunkigarria zinez!
Bere boza bezen xuria eta leguna ere zelakotz, igande gehienetan,
bazkariz gomit zen gure Bil-bil, Jaun Erretoraren etxera. Eta, bezperan
edo biharamunean berak barur egin edo eginen bazuen ere, Jaun
Erretorak bazkari ontto bat emaiten zion aintzinera, herriko arno goxoenarekin,
xikorerik gabeko kafeñoarekin. Ondokoak eta oro, hots!
Herriko etxean segretario zelakotz, begi-gorri multxo baten gainera,
frango puska biltzen zuen Bil-bil Errientak: dela oilo, oilasko, ahate eta
pekada moko luze. Bainan sekulan ez zitzaion gogoratuko, bere etxera,
ordainez, noizetik eta noizera ekarraraz zezakela Jaun Erretor gaizoa.
Eta, egia erraiteko, hain ona ere zen Aphez maitea! Ez deus bat aski,
haurrek bezala, oro ongi kausitzeko. Bi ahamenen artean, edo baso arnoa
hustean, Amen erran zezola Errient jaramanak, eta bazkaria aski pagatua
zen bethi, eta, Elizan hain maiz kantatzen ere zuelakotz, delako Amen
9