epilefsia
epilefsia
epilefsia
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
# 25<br />
<strong>epilefsia</strong><br />
Temas uZRvebian:<br />
eqimi-nevropaTologi, profesori gia natriaSvili<br />
eqimi nevropaTologi, med. mecn. kand. sofio natriaSvili
<strong>epilefsia</strong><br />
2<br />
ra aris <strong>epilefsia</strong>?<br />
<strong>epilefsia</strong> aris qronikuli, progresulad<br />
mimdinare, mravali sxvadasxva<br />
mizeziT pirobadebuli Tavis tvinis<br />
daavadeba, romelsac axasiaTebs tvinis<br />
ujredTa jgufis zemZlavri bioeleqtruli<br />
gantvirTva da amis safuZvelze<br />
aRmocenebuli gulyrebi, emociuri,<br />
Tu fsiqikuri darRvevebi.<br />
ganmartebisaTvis - <strong>epilefsia</strong> Tavis<br />
tvinis daavadebaa, amitom yvela is<br />
mizezi, romelic iwvevs <strong>epilefsia</strong>s,<br />
SeiZleba iwvevdes tvinis iseTi funqciebis<br />
moSlas, rogorebicaa inteleqti,<br />
mexsiereba, metyveleba, emociebi,<br />
qceva, gamiznuli moqmedeba da sxva.<br />
ase rom, gulyra bavSvs SeiZleba ganuviTardes<br />
fsiqoemociuri sferos ukve<br />
arsebuli darRvevebis fonze (magali-<br />
Tad, bavSvTa cerebruli damblis, sam-<br />
Sobiaro travmis, asfiqsiis Sedegad),<br />
an progresulad matulobdes fsiqoemociuri<br />
da nevrologiuri mzardi darRvevebis<br />
paralelurad (magaliTad,<br />
genetikurad pirobadebuli nivTierebaTa<br />
cvlis darRvevebi-fenilketonuria,<br />
amavrozuli idiotia);<br />
emociuri da fsiqikuri darRvevebi<br />
SeiZleba gaCndes epilefsiis msvlelobaSic<br />
- saqme imaSia, rom Tu gulyra<br />
xSirad meordeba, tvinSi TandaTan warmoiSveba<br />
axal-axali, e.w. `sarkisebri”<br />
epilefsiuri kerebi, am kerebis normaluri<br />
funqcionireba darRveulia.<br />
rac metia aseTi kera, miT ufro xSiri,<br />
mZime da mravalsaxovania gulyra, miT<br />
ufro icvleba avadmyofis qceva da<br />
inteleqti. saboloo jamSi, yalibdeba<br />
e.w. `epilefsiuri tvini” myari fsiqoemociuri<br />
darRvevebiT.<br />
xSiri gulyrebis SeCerebis Semdeg<br />
avadmyof bavSvTa fsiqikuri moqmedeba<br />
mkveTrad umjobesdeba. mniSvnelovania,<br />
rom epilefsiuri daavadeba yalibdeba<br />
TandaTanobiT, sawyis darRvevaTa<br />
progresirebis paralelurad. bavSvTa<br />
asakSi umravles SemTxvevaSi <strong>epilefsia</strong><br />
Tavidan Camoyalibebuli ar aris, e.i.<br />
darRvevebi atarebs Seqcevad xasiaTs!<br />
am asakSi drouli CareviT SeiZleba<br />
epilefsiisgan gankurneba!<br />
raSi gamoixateba emociuri<br />
da fsiqikuri darRvevebi?<br />
epilefsiiT daavadebuli bavSvi<br />
gulyrebis gameorebis SemTxvevaSi TandaTan<br />
CamorCeba Tavisi gonebrivi ganviTarebiT<br />
Tanatolebs; is veRar iTvisebs<br />
srulfasovnad winasaskolo an<br />
adreul saskolo masalas, ar uyalibdeba<br />
yofacxovrebiTi Cvevebi. mcire<br />
asakis bavSvebs uferxdeba metyvelebis<br />
ganviTareba. gonebrivad CamorCenili<br />
bavSvi veRar akontrolebs saTanadod<br />
Tavis qcevas - viTardeba agzneba, avadmyofi<br />
ver Cerdeba erT adgilze, umiznod<br />
waepotineba xan erT, xan meore<br />
sagans da maSinve kargavs misdami interess,<br />
aqvs midrekileba gafuWebisadmi<br />
- magaliTad, saTamaSos amtvrevs, wigns<br />
xevs. aseTi bavSvebi agresiulebi xdebian<br />
irgvliv myofTa mimarT, maTTan<br />
sxva Tanatolebis gaCereba saxifaToa.<br />
yvelaze meti muSti, nakawri, nakbeni<br />
mainc mSoblebis wilad modis. aseTi<br />
avadmyofebi asocialurni arian, skolaSi<br />
maTi gaCereba SeuZlebelia gonebrivi<br />
CamorCenilobis, agznebisa da<br />
qcevis darRvevis gamo.<br />
Tu <strong>epilefsia</strong> viTardeba SedarebiT<br />
mogvianebiT asakSi, rodesac ZiriTadi<br />
inteleqtualuri funqciebis da qceviTi<br />
stereotipebis Camoyalibeba ukve
damTavrebulia, mozardebs aRwerili<br />
darRvevebi, cxadia, aRar uviTardeba.<br />
rig SemTxvevebSi epilefsiiT daavadebuli<br />
pirebi maRal inteleqtsac<br />
ki floben - gaixseneT, Tundac, napoleoni,<br />
dostoevski, iulius keisari!<br />
aseT dros, uxSiresad yalibdeba<br />
metad Taviseburi xasiaTi, romelsac<br />
epilefsiuri xasiaTi ewodeba: es aris<br />
saocar zomebs miRweuli egoizmi da<br />
pedanturoba. avadmyofma zustad icis<br />
yoveli Tavisi sagnis adgili, icavs<br />
tansacmlis tarebis niuansebs, punqtualuria<br />
wamebSi da araadekvaturad<br />
Zlier reaqciebs avlens, Tu stereotipi<br />
daerRva. aseve pedanturia igi<br />
kontaqtebSi, ramdenjerme iZleva<br />
erTi da imave SekiTxvas, Zneli mosacilebelia<br />
e.i. aReniSneba fsiqikis stereotipuloba<br />
da inertuloba (Znelad<br />
gadarTvadoba). misTvis damaxasiaTebelia<br />
disforia - xasiaTis umizezod<br />
gafuWeba da aseT dros SesaZlebelia<br />
agresiac gamoavlinos.<br />
ra gansxvavebaa gulyrasa<br />
da krunCxvas Soris, da<br />
romelia maT Soris ufro<br />
msubuqi?<br />
gulyra aris swored is Seteva, romelic<br />
zemZlavri gantvirTvis dros<br />
viTardeba. amitom gulyris sinonimad<br />
xSirad `gantvirTvas” xmaroben. gulyra<br />
SeiZleba mimdinareobdes krunCxvebiT<br />
da krunCxvebis gareSe, e.i. krunCxva<br />
warmoadgens gulyris erT-erT saxes.<br />
gulyris dros SesaZlebelia cnobierebis<br />
sruli daxSoba (gonebis dakargva),<br />
cnobierebis Secvla (dabinduli<br />
cnobiereba) da cnobierebis sruli<br />
SenarCuneba. ukanasknel SemTxvevaSi<br />
avadmyofi gulyris dros pasuxobs<br />
3<br />
SekiTxvebze, momxdari axsovs. xolo<br />
dabinduli cnobierebis dros adamiani<br />
imaxsovrebs momxdars nawilobrivad,<br />
fragmentulad - rogorc sizmars.<br />
mosaxleobisTvis `klasikurs” warmoadgens<br />
e.w. didi gulyra, romlis<br />
mimdinareobaSi avadmyofi uecrad<br />
kargavs gonebas, mowyvetiT ecema da<br />
viTardeba krunCxvebi kidurebisa da<br />
sxeulis kunTTa daWimviT (tonuri<br />
krunCxva) an kankaliT da xmauriani<br />
sunTqviT (klonuri krunCxva). xSirad<br />
ki erTi gulyra moicavs am ori saxis<br />
krunCxvis Tanmimdevrobas. kriWa Sekrulia,<br />
Tvalebi gaxelili da ukan an<br />
gverdze gadaweuli, guga sinaTleze<br />
ar reagirebs. ufrosi asakis bavSvebs<br />
aReniSnebaT duJis gamosvla, romelic<br />
zogjer sisxliTaa SeRebili, Tu<br />
kriWaSi enaa moyolili. xSiria uneblie<br />
Sardva (es movlenebi mcire asakis bavSvebs<br />
TiTqmis ar aReniSneba).<br />
didi gulyris dros goneba sruliad<br />
daxSulia, avadmyofi umweoa da Sei-<br />
Zleba moigudos duJiT, baliSiT (Tu<br />
TavdaRmaa sawolSi), xolo Tu gulyra<br />
ganviTarda wyalSi, daixrCos. gulyris<br />
Semdeg bavSvi gabruebuli da moTen-<br />
Tilia, darRveuli aqvs orientacia,<br />
gadadis Rrma ZilSi. aseTi gulyra er-<br />
Tianad xuT wuTamde grZeldeba.<br />
zogjer did gulyras aqvs winamorbedi<br />
aura (berZnulad - niavis Seberva)<br />
- es uSualod gulyris wina wamieri SegrZnebaa<br />
usiamovno sunis, TvalebSi naperwklebis,<br />
saxesTan siTbos miwolis,<br />
yurebis daxSobis an xmauris saxiT.<br />
avadmyofma sakuTari gamocdilebiT<br />
icis, rac moyveba auras, magram xSirad<br />
Tavis Svelas var aswrebs...<br />
krunCxvis gareSe mimdinare gulyra<br />
ufro xanmokle da msubuqia, magram<br />
<strong>epilefsia</strong>
<strong>epilefsia</strong><br />
4<br />
xSirad ufro avTvisebianic. misi klasikuri<br />
magaliTia e.w. mcire gulyra,<br />
anu absansi (frangulad - `aryofna”).<br />
absansi grZeldeba ara umetes 1-3 wamis<br />
ganmavlobaSi da SeiZleba didi xani<br />
darCes mSoblebis yuradRebis miRma.<br />
aseT dros bavSvi uecrad Sewyvets im<br />
moqmedebas, romelsac awarmoebda (mag.<br />
laparaks, Wamas, TamaSs, siaruls), Tvalebs<br />
umoZraod `miaSterebs” erT wertils<br />
da araferze ar reagirebs. swrafadve<br />
SekrTeba, TiTqos Cafiqrebuli<br />
mdgomareobidan gamodis da ganagrZobs<br />
moqmedebas. gaTiSvis periodi mexsierebaSi<br />
ar rCeba. zogjer absansis dros<br />
bavSvi avtomaturad agrZelebs dawyebul<br />
moqmedebas, magram arasworad (mag.<br />
siarulis dros icvlis swor mimarTulebas,<br />
Wamis dros kovzi miaqvs piris<br />
acdeniT da sxv.) es e.w. martivi absansia.<br />
arsebobs rTuli absansis saxeebic,<br />
romelTa dros wamieri gaTiSvis<br />
garda viTardeba Tavis swrafi erTjeradi<br />
Caqindvra, aRmosavluri salmis<br />
tipis moZraoba, Tavis win moxriT da<br />
xelebis gulze swrafi dakrefiT; win,<br />
ukan an gverdze biZgisebri gadavardniT,<br />
sxeulis an quTuToebis kankaliT,<br />
sxeulis kunTebis erTbaSad modunebiT<br />
(atoniuri gulyra). rTuli absansis<br />
dros, martivisagan gansxvavebiT, avadmyofi<br />
SeiZleba erTbaSad daeces.<br />
romeli gulyra<br />
mimdinareobs gonebis<br />
dakargvis gareSe?<br />
es aris e.w. parcialuri (nawilobrivi)<br />
gulyra, rodesac krunCxva vi-<br />
Tardeba saxis, erT-erTi kiduris an<br />
sxeulis naxevris kunTebSi upiratesad<br />
klonuri (kankala) xasiaTis. am dros<br />
cnobiereba sruliad SenarCunebulia<br />
(Tu krunCxva ar gavrcelda sxeulis<br />
meore naxevarzec). SesaZlebelia krun-<br />
Cxvas win uZRodes imave kiduris dabuJeba,<br />
wvis an daWimulobis SegrZneba,<br />
xolo gulyris CamTavrebis Semdeg<br />
krunCxvaSi monawile kunTebSi droebiT<br />
gamovlindes Zalis daqveiTeba. am<br />
saxis gulyra, gansakuTrebiT Tu igi<br />
ganviTarda saskolo asakSi, SeiZleba<br />
miuTiTebdes saskolo asakSi Tavis<br />
tvinSi mimdinare procesis arsebobaze<br />
da saWiroebs dauyovnebliv srul nevrologiur<br />
gamokvlevas.<br />
parcialuri gulyris saxeobaa e.w.<br />
visceraluri an vegeto-visceraluri<br />
gulyra. am dros avadmyofs SeiZleba<br />
SeteviTad ganuviTardes Zlieri tkivili<br />
muclis areSi, RebinebiT, sifermkrTaliT,<br />
civi ofliT, majis aCqarebiT;<br />
SesaZlebelia gulyris msvlelobaSi<br />
aRiniSnos woviTi, ylapviTi da<br />
ReWviTi moZraobebi. Seteva grZeldeba<br />
1-3 wuTs da, rogorc wesi, mTavrdeba<br />
Rebinebis Semdeg. avadmyofi gonebas<br />
ar kargavs, Seteva axsovs, xolo mis Semdeg<br />
aqvs moTenTiloba, Zilianoba. Tu<br />
aseTi gulyra atarebs seriul xasiaTs,<br />
e.i. ramdenjerme zedized meordeba -<br />
es xdeba rig SemTxvevaSi `mowamvlis”<br />
araswori diagnozis da gaumarTlebeli<br />
Sesabamisi `mkurnalobis” (kuWis<br />
amorecxva, gadasxmebi) mizezi.<br />
Zilis fsiqomotoruli gulyra epilefsiuri<br />
gulyris erT-erTi saxeobaa.<br />
igi imaSi gamoixateba, rom Zilis dros<br />
bavSvi uecrad iwyebs tirils, yvirils,<br />
miiwevs sadRac, an mZinare wamojdeba<br />
sawolSi farTod gaxelili TvalebiT,<br />
awarmoebs xelebiT gaugebar mo-<br />
Zraobebs, Tan laparakobs. aseT dros<br />
bavSvi kontaqtisTvis miuwvdomelia,<br />
mSoblebs ver scnobs, maT SekiTxvebze
ar pasuxobs, an iZleva gaugebar, araadekvatur<br />
pasuxebs. ramdenime xanSi<br />
iZinebs, xolo meore diliT Setevis<br />
Sesaxeb araferi axsovs.<br />
aris Tu ara <strong>epilefsia</strong><br />
memkvidreobiTi daavadeba?<br />
epilefsiuri daavadeba ar gadadis<br />
memkvidreobiT, zogierTi Zalze iSviaTi<br />
SemTxvevebis garda (rodesac<br />
orive mSobeli daavadebulia epilefsiis<br />
genetikuri formiT). memkvidreobiT<br />
gadadis organizmis mzadyofna<br />
(ganwyoba) epilefsiis mimarT, ramac<br />
Sesabamisi gareSe mavne faqtorebis<br />
daxmarebiT SesaZlebelia gamoiwvios<br />
epilefsiis ganviTareba.<br />
ra gamokvleva tardeba<br />
epilefsiis dros?<br />
avadmyofis sruli nevrologiuri<br />
gamokvleva gulisxmobs pirvel rigSi<br />
mSoblis gamokiTxvas (anamnezi) ojaxis<br />
biologiuri da socialuri garemos,<br />
naTesavebSi arsebuli daavadebebis Sesaxeb:<br />
amiT SesaZlebeli xdeba rig SemTxvevebSi<br />
epilefsiisadmi genetikuri<br />
ganwyobis dadgena. didi mniSvneloba<br />
aqvs dedis orsulobisa da mSobiarobis<br />
periodSi nayofze SesaZlo mavne<br />
moqmed faqtorebis gamovlenas, axal-<br />
Sobilobis periodis mdgomareobis Sefasebas,<br />
bavSvis zrdisa da ganviTarebis<br />
Taviseburebebis dadgenas.<br />
gansakuTrebiT sinatifiT, dawvrilebiT<br />
gamovkiTxavT mSoblebs gulyris<br />
aRmocenebis pirobebis Sesaxeb (travma,<br />
SeSineba, maRali temperatura, infeqcia,<br />
mzeze gadaxureba, televizorTan<br />
jdoma - an am faqtorTa ararseboba).<br />
maT gulyris xelSemwyobi anu maprovocirebeli<br />
faqtorebi ewodeba. Za-<br />
5<br />
lian didi mniSvneloba diagnostikisa<br />
da swori mkurnalobisTvis eniWeba<br />
gulyris formulas. e.i. ra tipiT, ra<br />
TavmimdevrobiT viTardeba gulyra,<br />
yovelTvis erTtipiuria, Tu sxvadasxvanairi<br />
(polimorfuli).<br />
gulyris formulis analizi xSirad<br />
warmodgenas gviqmnis Tavis tvinSi<br />
epilefsiuri keris lokalizaciis Sesaxeb.<br />
anamnezis Segrovebis Semdeg modis<br />
avadmyofis gasinjva eqimis mier da<br />
instrumentuli gamokvleva<br />
ZiriTadi standartuli gamokvlevebi<br />
epilefsiis dros ar aris Zviri.<br />
esaa eqoencefaloskopia-ultrabgeriTi<br />
gamokvleva, romlis mixedviT SesaZlebeli<br />
xdeba qalas Sida wnevis registracia,<br />
agreTve Tavis tvinis centraluri<br />
warmonaqmnebis centridan gadanacvlebis<br />
dadgena. es mniSvnelovania Tavis<br />
tvinSi simsivnis gamosaricxad, rodesac<br />
gulyra avadmyofs aqvs ara epilefsiis,<br />
aramed simsivnis tvinze zewolis<br />
gamo (e.w. simptomaturi <strong>epilefsia</strong>).<br />
amave miznebs emsaxureba Tvalis fskeris<br />
gamokvleva. mcire asakis (2wlamde)<br />
bavSvebSi xSirad saWiro xdeba sisxlSi<br />
kalciumis Semcvelobis gamokvleva, vinaidan<br />
misi nakleboba am asakSi xSirad<br />
xdeba krunCxvis ganviTarebis mizezi<br />
(e.w. hipokalcemiuri krunCxva). sanam<br />
bavSvs Ria aqvs yiflibandi, Zalian informatiulia<br />
neirosonografiac - esec<br />
ultrabgeriTi arasaziano gamokvlevaa,<br />
romlis meSveobiTac ekranze mosCans<br />
Tavis tvinis sxvadasxva nawili, Rruebi,<br />
sisxlZarRvTa wnulebi. am gamokvlevebiT<br />
xdeba tvinis ganviTarebis darRvevebis,<br />
sxvadasxva defeqtis, agreTve sam-<br />
Sobiaro travmis Sedegad Tavis tvinSi<br />
sisxlCaqcevis diagnozi.<br />
<strong>epilefsia</strong>
<strong>epilefsia</strong><br />
6<br />
eleqtroencefalograma (eeg) Tavis<br />
tvinis biologiuri eleqtrobis Canaweria.<br />
igi gvaZlevs informacias Tavis<br />
tvinis normaluri da paTologiuri<br />
bioeleqtruli aqtivobis Sesaxeb<br />
da aqedan gamomdinare - epilefsiuri<br />
procesis gamoxatulebis xarisxis Sesaxeb.<br />
eeg-s saSualebiT rig SemTxvevaSi<br />
xdeba agreTve epilefsiuri keris<br />
registracia. amitom epilefsiis<br />
dros eeg-gamokvleva unda warmoebdes<br />
6 TveSi erTxel mainc. regularuli<br />
eeg-gamokvleva iZleva saSualebas gavakontroloT<br />
warmoebuli mkurnalobis<br />
efeqturoba. eeg gvexmareba agre-<br />
Tve mkurnalobis vadebis dadgenaSic.<br />
magram ar unda dagvaviwydes, rom SemTxvevaTa<br />
daaxloebiT 25%-Si eeg da<br />
avadmyofis gamovlinebebi ar emTxveva<br />
erTmaneTs. swored amitom eeg ar aris<br />
erTaderTi gadamwyveti kriteriumi<br />
epilefsiis dros.<br />
Tavis tvinis kompiuteruli tomografia<br />
da e.w. birTvul-magnituri<br />
rezonansi rTuli da ZviradRirebuli<br />
gamokvlevebia. isini mxolod gansaku-<br />
Trebul SemTxvevaSi iniSneba maSin, rodesac<br />
warmoebuli mkurnaloba araefeqturia,<br />
ufro ki rodesac mkurnalobis<br />
fonze gvaqvs gulyraTa gaxSireba,<br />
gulyris formulis Secvla.<br />
aris Tu ara yvela gulyra<br />
<strong>epilefsia</strong>?<br />
ra Tqma unda ara! aris mTeli rigi<br />
gulyrebisa, romlebic <strong>epilefsia</strong>s ar<br />
warmoadgens. esaa, pirvel rigSi, maRali<br />
temperaturis fonze ganviTarebuli<br />
gulyraTa (e.w.febriluri gulyra)<br />
didi nawili, organizmSi kalciumis<br />
da B6 vitaminis ukmarisobiT pirobadebuli<br />
gulyrebi 2 wlamde bavSvebSi,<br />
afeqtur-respiraciuli gulyra (Cab-<br />
Jireba, Casusteba) 4-5 wlamde asakSi,<br />
sinkopaluri gulyra (gulis wasvla)<br />
ufro mozard bavSvebSi da sxv. meore<br />
ambavia, rom am saxis gulyris diagnozi<br />
kvlavac specialistma unda moaxdinos<br />
da kvlavac mxolod mizandasaxuli gamokvlevis<br />
Semdeg. isic unda iTqvas,<br />
rom aseTi araepilefsiuri saxis<br />
gulyra swori mkurnalobis gareSe<br />
rig SemTxvevaSi SeiZleba gadaizardos<br />
epilefsiurSi. xolo sapirispiro SemTxvevaSi,<br />
e.i. bavSvTa asakSi krunCxvis<br />
swori da xangrZlivi mkurnalobisas,<br />
SesaZlebelia bevr SemTxvevaSi pacientis<br />
sruli gankurneba.<br />
rogor vumkurnaloT<br />
<strong>epilefsia</strong>s?<br />
epilefsiuri gulyris saxeobebi<br />
imdenad bevria da samkurnalwamlo<br />
saSualebebi imdenad mravalferovania,<br />
rom epilefsiis swori mkurnaloba<br />
eqimis did gamocdilebas moiTxovs. medikamenti,<br />
an maTi kompleqsi, SeirCeva<br />
yovel konkretul SemTxvevaSi avadmyofis<br />
individualuri Taviseburebebis<br />
da natifi nevrologiuri gamokvlevis<br />
safuZvelze.<br />
ra unda icodes mSobelma?<br />
• gulyris ganviTarebisTanave mimarTeT<br />
eqims, nu daelodebiT<br />
momdevno gulyraTa ganviTarebas,<br />
rac did umravlesobaSi xdeba.<br />
• ar mimarToT e.w. Sinauri saSualebebiT<br />
mkurnalobas.<br />
• CaatareT bavSvis regularuli Semowmeba<br />
eqimTan 2-3 TveSi erTxel,<br />
xolo laboratoriuli gamokvleva<br />
5-6 TveSi erTxel.<br />
• <strong>epilefsia</strong> saWiroebs xangrZliv da
ganuwyvetliv mkurnalobas.<br />
• araviTar SemTxvevaSi ar moxsnaT<br />
da ar SecvaloT wamali Tqveni<br />
eqimis gareSe. aman SeiZleba gamoiwvios<br />
gulyris ganaxleba ufro<br />
mZime formiT, vidre manamde iyo.<br />
• mkurnalobis uecrad, erTbaSad<br />
Sewyvetam SeiZleba gamoiwvios xangrZlivi<br />
ganuwyveteli gulyriTi<br />
mdgomareobis ganviTareba (e.w.<br />
epilefsiuri statusi).<br />
• epilefsiuri statusis dros<br />
sikvdilianoba stacionarSi aRwevs<br />
20%-s, xolo misi Semdgomi invalidoba<br />
30%-s.<br />
pirvel rigSi daimaxsovreT, ar gamoketoT<br />
bavSvi saxlSi, ar SezRudoT<br />
TanatolebTan kontaqtebSi, raTa mas<br />
SemdgomSi mTeli sicocxlis ganmavlobaSi<br />
ar dayves arasrulfasovnebis<br />
kompleqsi.<br />
SeumuSaveT mas racionaluri, magram<br />
srulfasovani dRis reJimi: iaros sabavSvo<br />
baRSi, an skolaSi, iswavlos da<br />
iTamaSos, mxolod gadauWarbeblad,<br />
gadaRlis gareSe. aucilebelia Zili<br />
sakmarisi periodis ganmavlobaSi, dasveneba<br />
dRisiT 1-2 saaTi.<br />
uyureT gadacemas<br />
`Tqveni eqimi”, kviras 13:15 imedis arxze<br />
7<br />
udidesi mniSvneloba aqvs medikamentebis<br />
regularul saaTobriv miRebas.<br />
nu SeayovnebT pacients mzeze da televizorTan,<br />
vinaidan radiacia da sinaTlis<br />
cimcimi xels uwyobs gulyris<br />
ganviTarebas. amave mizeziT, sazafxulo<br />
dasasvenebeli adgilis SerCevisas<br />
nu SeCerdebiT zRvis kurortebze, mieciT<br />
upiratesoba saSualo simaRlis<br />
mTis kurortebs (mag. surami-borjomis<br />
monakveTi).<br />
epilefsiiT daavadebuli bavSvis kvebis<br />
racionidan amoRebuli unda iyos<br />
cxvris da Roris xorci. Warbi cximi,<br />
Sokoladi, kakao, yava, magari Cai, Sebolili<br />
produqtebi da konservi, mware,<br />
mJave da mariliani sakvebi. nu daalevinebT<br />
dilidan (II kvebaze) rZes, gansaku-<br />
TrebiT auduRars. rig SemTxvevebSi<br />
saWiro xdeba didi raodenobiT cximebis<br />
micema. aseT dros eqimi mogawvdiT<br />
instruqciebs.<br />
gaxsovdeT, rom gulyra, Tundac epilefsiuri<br />
xasiaTis, bavSvTa asakSi jer<br />
kidev ar niSnavs <strong>epilefsia</strong>s. <strong>epilefsia</strong><br />
viTardeba mxolod gulyraTa ganmeorebis<br />
Sedegad, xSirad umkurnalo, an<br />
cudad namkurnaleb SemTxvevebSi.<br />
dausviT SekiTxva “Tqvens eqims”<br />
telefonis nomerze: 46 30 10<br />
eleqtronul misamarTze: n.korsantia@ho.gpc.ge<br />
an “wiTeli A”-s afTiaqebSi moiTxoveT da<br />
SeavseT specialuri kiTxvarebi<br />
<strong>epilefsia</strong>