saqarTvelos parlamentis aparati

saqarTvelos parlamentis aparati saqarTvelos parlamentis aparati

parliament.ge
from parliament.ge More from this publisher
13.07.2013 Views

gayo. orad gayofili provinciis erTi didi nawili, axalcixis mazris saxeliT, Sevida quTaisis guberniaSi, xolo meore nawili _ axalqalaqis ubani _ Tbilisis guberniaSi, magram ara rogorc damoukidebeli axalqalaqis mazra, aramed, rogorc aleqsandropolis mazris erTi ubani. ase xelovnurad da dausabuTeblad moiwadines viTomc eTnikurad somxuri mazris Seqmna saqarTvelos istoriul miwa-wyalze. aRsaniSnavi is iyo, rom aseTi SeerTebis sababs ar iZleoda arc am ori raionis ekonomikuri kavSiri, arc maTi meurneobis xasiaTi da daniSnuleba. mTavroba male mixvda, rom am ugunuri nabijiT mTeli mxaris istoriulad Camoyalibebul sameurneo urTierTobas didi ziani miayena da male, axali administraciuli gadanawilebis dros, es Secdoma gamoaswora. 1849 wels aleqsandropolis mazra SeuerTes axlad Seqmnil erevnis gubernias, axalqalaqis ubani ki daubrunda axalcixis mazras [Шахатунян А, Административный передель Закавказского краяб Тфл., 1918, ст. 89]. amrigad, SemoerTebuli mesxeTi moicavda axalcixisa da axalqalaqis mazrebs da artaanis da olTisis okrugebs. mTlianad teritoria udrida 14,006 kvadratul kilometrs [Кавказский календарь, ст. 88;]. 1867w. 31 dekembers gamoqveynda mefisnacvlis brZaneba kavkasiis mTavar sammarTvelos, sagubernio da samazro sammarTveloebisadmi. igi acnobebda morCil moxeleebs, rom imperatorma daamtkica mxaris marTva-gamgeobis reorganizaciis kanondebuleba da imave imperatoris survilia axali kanoni moqmedebaSi Sevides 1868 wlis 1 ianvridan [scssa, f.13, anaw.10, saq.737, furc.1-4;]. 1868 wlis 10 Tebervals ZalaSi Sevida mefisnacvlis instruqcia sagubernio da samazro sammarTveloebis Sinagani mowyobisa da policiis organizaciis Sesaxeb. garkveuli cvlilebebi xdeboda mazrebis administraciul dayofaSi. 1867 wels mefisnacvali imperators swerda, rom axali sasamarTlo wesdebis SemoRebisa da policiis sasamarTlo funqciebisagan gan- Tavisuflebis Semdeg, agreTve imis gamo, rom Camoyalibda soflis sazogadoebrivi TviTmmarTvelobis organoebi, saubno sammarTveloebis uwyebaSi myofi saqmeebi Zalian Semcirda da amdenad mazrebis sapolicio ubnebad dayofa zedmeti xdeba. sakmarisia viqonioT sapolicio xelisuflebis ori instancia _ sagubernio da samazro. magram aseTi Sekveca-gamartiveba SeiZleba mxolod im SemTxvevaSi, Tu mazrebis teritoriebi ar iqneba Zalian vrceli [scssa, f.13, anaw.10, saq.737, furc.1-4;]. mefisnacvlis es winadadeba dakmayofilda da amis Sedegad Seiqmna axalqalaqis mazra da Tbilisis guberniaSi Sevida. dawesda mazris

ufrosis TanaSemwis Tanamdeboba. am postze daniSnuli piri sxvadasxva davalebiT igzavneboda adgilebze, asrulebda moZravi sapolicio organos xelmZRvanelis rols. mazrebis sapolicio ubnebad dayofa gauqmda. amierkavkasiaSi mazris ufrosebs igive ufleba-movaleoba ekisreboda, rac centralur ruseTSi, magram imis gamo, rom am mxareSi erobebi jer ar iyo SemoRebuli, aqaur mazris ufrosebs daekisraT saerobo saqmis warmoeba da saTanado angariSebis Sedgena mosaxleobis mier fuladi saerobo gamosaRebis Setanisa da naturaluri valdebulebis moxdis Taobaze. mazris ufrosebi saqmeTa aRsrulebis dros iyenebdnen policiis moxeleebs da sasoflo mmarTvelobis Tanamdebobis pirebs. magram 1867 wlis administraciuli reformis gatarebis praqtikam cxadyo, rom sapolicio ubnebisa da msajulTa institutis gauqmeba, adgilobrivi xelisuflebis mazris ufrosTa xelSi koncentrireba ar iyo swori. gubernatorebis azriT, samazro qalaqSi mTeli sapolicio Zalebis Tavmoyra, saubno msajulebis Secvla mazris ufrosTa TanaSemweebiT, mxolod im SemTxvevaSi uzrunvelyofda sapolicio zedamxedvelobis sa- Tanado dones, Tu mazris teritoria da mosaxleoba ar iqneboda didi da soflis sammarTveloebi qmediT daxmarebas gauwevdnen sapolicio xelisuflebas. am sakiTxis ganxilvisas wamoyenebul iqna winadadeba mazrebis sapolicio ubnebad dayofis aRdgenis Sesaxeb, magram es winadadeba ver gavida. axali mmarTvelobiTi cvlileba moxda saqarTveloSi 1881 wlis 22 noembers aleqsandre III-is brZanebiT, romlis ZaliTac amierkavkasiam dakarga administraciuli TviTmmarTveloba. gauqmda avtonomiuri xelisuflebis mefisnacvlis instituti. am brZanebis Sedegad mefis mTavrobis administraciis xelmZRvaneli mTavarmmarTebeli gaxda, romelic Tavisi uflebamosilebiT didad CamorCeboda mefisnacvals [S. vaniSvili, amierkavkasia ruseTis mmarTvelobis sistemaSi 1864-1917w., Tb., 1989. gv. 54]. ministrTa komitetis 1882 wlis 29 ianvris dadgenilebis me-3 punqtis Tanaxmad, TbilisSi Seiqmna specialuri komisia, romelsac daevala kavkasiis marTva-gamgeobis axali kanondebulebis Sedgena. kavkasiis marTva-gamgeobis reorganizaciis proeqti da winadadebebi gadaeca saxelmwifo sabWos. kavkasiis marTva-gamgeobis reorganizacia or etapad ganxorcielda. pirveli kanoni miRebul iqna 1883 wels, meore dasrulebul-dazustebuli kanondebuleba ki imperatorma daamtkica 1885 wlis ianvars. 1886 wels ki igi peterburgSi gamo-

ufrosis TanaSemwis Tanamdeboba. am postze daniSnuli piri<br />

sxvadasxva davalebiT igzavneboda adgilebze, asrulebda moZravi<br />

sapolicio organos xelmZRvanelis rols. mazrebis sapolicio<br />

ubnebad dayofa gauqmda.<br />

amierkavkasiaSi mazris ufrosebs igive ufleba-movaleoba<br />

ekisreboda, rac centralur ruseTSi, magram imis gamo, rom am<br />

mxareSi erobebi jer ar iyo SemoRebuli, aqaur mazris ufrosebs<br />

daekisraT saerobo saqmis warmoeba da saTanado angariSebis<br />

Sedgena mosaxleobis mier fuladi saerobo gamosaRebis Setanisa<br />

da naturaluri valdebulebis moxdis Taobaze. mazris ufrosebi<br />

saqmeTa aRsrulebis dros iyenebdnen policiis moxeleebs da sasoflo<br />

mmarTvelobis Tanamdebobis pirebs.<br />

magram 1867 wlis administraciuli reformis gatarebis<br />

praqtikam cxadyo, rom sapolicio ubnebisa da msajulTa institutis<br />

gauqmeba, adgilobrivi xelisuflebis mazris ufrosTa<br />

xelSi koncentrireba ar iyo swori. gubernatorebis azriT,<br />

samazro qalaqSi mTeli sapolicio Zalebis Tavmoyra, saubno<br />

msajulebis Secvla mazris ufrosTa TanaSemweebiT, mxolod im<br />

SemTxvevaSi uzrunvelyofda sapolicio zedamxedvelobis sa-<br />

Tanado dones, Tu mazris teritoria da mosaxleoba ar iqneboda<br />

didi da soflis sammarTveloebi qmediT daxmarebas gauwevdnen<br />

sapolicio xelisuflebas.<br />

am sakiTxis ganxilvisas wamoyenebul iqna winadadeba mazrebis<br />

sapolicio ubnebad dayofis aRdgenis Sesaxeb, magram es winadadeba<br />

ver gavida.<br />

axali mmarTvelobiTi cvlileba moxda saqarTveloSi 1881<br />

wlis 22 noembers aleqsandre III-is brZanebiT, romlis ZaliTac<br />

amierkavkasiam dakarga administraciuli TviTmmarTveloba. gauqmda<br />

avtonomiuri xelisuflebis mefisnacvlis instituti. am<br />

brZanebis Sedegad mefis mTavrobis administraciis xelmZRvaneli<br />

mTavarmmarTebeli gaxda, romelic Tavisi uflebamosilebiT didad<br />

CamorCeboda mefisnacvals [S. vaniSvili, amierkavkasia<br />

ruseTis mmarTvelobis sistemaSi 1864-1917w., Tb., 1989. gv. 54].<br />

ministrTa komitetis 1882 wlis 29 ianvris dadgenilebis me-3<br />

punqtis Tanaxmad, TbilisSi Seiqmna specialuri komisia, romelsac<br />

daevala kavkasiis marTva-gamgeobis axali kanondebulebis<br />

Sedgena. kavkasiis marTva-gamgeobis reorganizaciis proeqti da<br />

winadadebebi gadaeca saxelmwifo sabWos.<br />

kavkasiis marTva-gamgeobis reorganizacia or etapad<br />

ganxorcielda. pirveli kanoni miRebul iqna 1883 wels, meore<br />

dasrulebul-dazustebuli kanondebuleba ki imperatorma<br />

daamtkica 1885 wlis ianvars. 1886 wels ki igi peterburgSi gamo-

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!