saqarTvelos parlamentis aparati

saqarTvelos parlamentis aparati saqarTvelos parlamentis aparati

parliament.ge
from parliament.ge More from this publisher
13.07.2013 Views

mezoblebTan (TurqeTi, somxeTi, azerbaijani, ruseTi) da sxva. ai sakiTxebi, romlebic maSin aRelvebda yvelas. amasTan dakavSirebiT, moZraoba daiwyes mesxeTis moRalate begebmac. aTasnairad midgnen-modgnen da erTiani azris SesamuSaveblad 1918 wlis 3 noembers, vidre Zalaufleba jer kidev Turqebis xelT iyo, axalcixis cixeSi gamarTes kreba, romelsac TurqeTis mxridan daeswrnen xaliT-bei, baki-bei da jemal ximSiaSvili. krebaze begebs xaliT-faSisaTvis uTqvamT: Tqveni wasvlis Semdeg mxare Cven dagvitoveT da ingliselebTan Cven TviTon gavawyobT saqmeso. xaliT-faSa maSin uarze damdgara. radgan es mazrebi Cven qarTvelebma Cagvabares, isev qarTvelebs unda CavabaroTo. kamaTi gamwvavebula politikuri orientaciis sakiTxebzec. begebis yvelaze reaqciuli nawili moiTxovda Zveli mesxeTis teritoriaze axali saxelmwifo erTeulis Seqmnas da mis saqarTvelodan Camocilebas. meore, SedarebiT loialuri nawili Tvlida, rom aucilebeli ar iyo mesxeTis gamoyofa saqarTvelodan Tu igi masSi Sevidoda avtonomiuri uflebiT. begTa Soris TiTo-orola (mag., baxSi-beg maCabeli) iseTic aRmoCnda, romelic SesaZleblad Tvlida sruliad saqarTvelosTan SeerTebas yovelgvari gamoyofisa da avtonomiis gareSe. sulswrafma begebma veRar moiTmines, 5 noembers axali mTavroba Seadgines da portfelebi erTmaneTSi gainawales. ministrprezidentis Tanamdeboba ergo mesxeTis begTa SeTqmulebis upirveles monawiles omar faiks (yifians), samxedro ministris portfeli miiRo server-beg jayelma, qoblianelma. miwaTmoqmedebis ministri gaxda zia-beg avaliSvili, xolo Sinagan saqmeTa da finansTa ministris Tanamdeboba, orive erTad miitaca avantiuristma lekma murxan musakievma. ar arsebuli saxelmwifos kabinetis Sesaxeb meore dRes ukve mTelma mesxeTma icoda. dawyebul moZraobaSi qalaqis TviTmmarTvelobam da piradad axalcixis Tavma zorianma, romelsac sakmaod gamaxvilebuli hqonda politikuri situaciis grZnoba, avantiurist begebTan TanamSromlobis axali Sesaferisi pozicia gamoimuSava: 8 noembers mowveul sxdomaze zorianma da misma jgufma begebs ganucxades, rom dawyebul brZolaSi dadgebodnen maT gverdiT da yvelafers gaakeTebdnen, imisaTvis, rom mesxeTi menSevikur mTavrobas aRar SeerTeboda [S. lomsaZe, mesxebi, axalcixuri qronikebi, II, Tb., 1997, gv. 294]. samcxe-javaxeTis mmarTvelobisaTvis, saomar moqmedebasTan dakavSirebiT, 1918 wlis 2 noembers Seiqmna da 1919 wlis 28 maisamde iarseba Tbilisis guberniis axalcixe-axalqalaqis droebiTma sageneral-gubernatorom, romlis mTavarsardals

samxedro xelisuflebasTan erTad samoqalaqo xelisuflebac emorCileboda. mis mmarTvelobaSi Sedioda TiTo warmomadgeneli qalaqebis TviTmmarTvelobebidan da or-ori glexTa sabWodan, qalaqebis mcxovrebTagan da gaxiznulTa komitetidan. axalcixeaxalqalaqis mazrebis droebiTi general-gubernatori iyo jer generali mayaSvili, Semdeg generali kvinitaZe. am ukanasknelma 1919 wlis 28 maiss Zalaufleba gadasca samoqalaqo-samazro mmarTvelobebs [scssa, f.1946, anaw.1, saq.17, furc.384.; scssa, f.1946, anaw.1, saq.22, furc.15,18,25,30]. male cnobili gaxda, rom dekembris pirvel ricxvebSi saqarTvelos respublikis jari unda Sesuliyo axalcixeSi. zogi aqa-iq miimala, xolo zogma Tavis gadarCenisaTvis daiwyo sirbili. 1 dekembers awyurSi Casuli murxan musakievi general mayaSvils begebisaTvis feodaluri privilegiebis SenarCunebas, patiebas da uSiSroebis garantias sTxovda. 2 dekembers man es moTxovnebi warudgina ukve nirwamxdar xmosanTa krebasac. 1918 wlis 3 dekembers, diliT adre, server-beg qoblianeli da baRSibeg maCabeli axalcixidan aWarisaken gaiparnen [sjimxf, e.#111, furc.76]. 4 dekembers, dRis pirvel saaTze, axalcixeSi Sevida qar- Tuli jari general gelovanis meTaurobiT, samxedro musikis TanxlebiT. ase samarcxvinod damTavrda avantiuristi mesxi begebis pirveli SeTqmuleba, romelsac saTaveSi edga renegati, naqarTvelari, omar faiki neman-zade (yifiani) [S. lomsaZe, mesxebi, axalcixuri qronikebi, II, Tb., 1997, gv. 295]. ingliselTa Semosvlis Semdeg, miuxedavad imisa, rom TurqeTma ukan daixia da mesxeTi saqarTvelos jarma daikava, TurqeT-saqarTvelos sakiTxi kvlav gadauWreli rCeboda. revoluciis SiSiT enver-faSas politikis mimdevari samxedro pirebi veRar dabrundnen saxlebSi da darCnen amierkavkasiis musulmanebTan, rogorc Turqi emisrebi. aseTi emisrebis ricxvi gansakuTrebiT SesamCnevi iyo artaanis, qvablianis da focxovis raionebSi, romelTac mxars uWerdnen adgilobrivi begebi da aRalarebi. kavkasiaSi darCenil am samxedro jgufebs daxmarebas uwevdnen TurqeTis samxedro wreebi stambolidan, romelnic inglisis karnaxiT moqmedebdnen. 1919 wlis dasawyisSi `amierkavkasiis osmaleTis~ Seqmnis lozungiT am jgufebma moqmedeba daiwyes. es axali e. w. `saxelmwifo,~ rogorc idea Tavis gansaxierebas eZebda daaxloebiT Zveli samcxe-saaTabagos sazRvrebSi. mas saxelad unda rqmeoda `samxreT-dasavleT kavkasiis mTavroba~, romlis centri iqneboda qalaq yarsSi. misi teritoria unda Semdgariyo: yarsis, artaanis,

samxedro xelisuflebasTan erTad samoqalaqo xelisuflebac<br />

emorCileboda. mis mmarTvelobaSi Sedioda TiTo warmomadgeneli<br />

qalaqebis TviTmmarTvelobebidan da or-ori glexTa sabWodan,<br />

qalaqebis mcxovrebTagan da gaxiznulTa komitetidan. axalcixeaxalqalaqis<br />

mazrebis droebiTi general-gubernatori iyo jer<br />

generali mayaSvili, Semdeg generali kvinitaZe. am ukanasknelma<br />

1919 wlis 28 maiss Zalaufleba gadasca samoqalaqo-samazro<br />

mmarTvelobebs [scssa, f.1946, anaw.1, saq.17, furc.384.; scssa, f.1946,<br />

anaw.1, saq.22, furc.15,18,25,30].<br />

male cnobili gaxda, rom dekembris pirvel ricxvebSi<br />

<strong>saqarTvelos</strong> respublikis jari unda Sesuliyo axalcixeSi. zogi<br />

aqa-iq miimala, xolo zogma Tavis gadarCenisaTvis daiwyo sirbili.<br />

1 dekembers awyurSi Casuli murxan musakievi general mayaSvils<br />

begebisaTvis feodaluri privilegiebis SenarCunebas, patiebas<br />

da uSiSroebis garantias sTxovda. 2 dekembers man es<br />

moTxovnebi warudgina ukve nirwamxdar xmosanTa krebasac. 1918<br />

wlis 3 dekembers, diliT adre, server-beg qoblianeli da baRSibeg<br />

maCabeli axalcixidan aWarisaken gaiparnen [sjimxf, e.#111,<br />

furc.76].<br />

4 dekembers, dRis pirvel saaTze, axalcixeSi Sevida qar-<br />

Tuli jari general gelovanis meTaurobiT, samxedro musikis<br />

TanxlebiT. ase samarcxvinod damTavrda avantiuristi mesxi begebis<br />

pirveli SeTqmuleba, romelsac saTaveSi edga renegati,<br />

naqarTvelari, omar faiki neman-zade (yifiani) [S. lomsaZe,<br />

mesxebi, axalcixuri qronikebi, II, Tb., 1997, gv. 295].<br />

ingliselTa Semosvlis Semdeg, miuxedavad imisa, rom<br />

TurqeTma ukan daixia da mesxeTi <strong>saqarTvelos</strong> jarma daikava,<br />

TurqeT-<strong>saqarTvelos</strong> sakiTxi kvlav gadauWreli rCeboda.<br />

revoluciis SiSiT enver-faSas politikis mimdevari samxedro<br />

pirebi veRar dabrundnen saxlebSi da darCnen amierkavkasiis<br />

musulmanebTan, rogorc Turqi emisrebi. aseTi emisrebis ricxvi<br />

gansakuTrebiT SesamCnevi iyo artaanis, qvablianis da focxovis<br />

raionebSi, romelTac mxars uWerdnen adgilobrivi begebi da<br />

aRalarebi. kavkasiaSi darCenil am samxedro jgufebs daxmarebas<br />

uwevdnen TurqeTis samxedro wreebi stambolidan, romelnic<br />

inglisis karnaxiT moqmedebdnen.<br />

1919 wlis dasawyisSi `amierkavkasiis osmaleTis~ Seqmnis<br />

lozungiT am jgufebma moqmedeba daiwyes. es axali e. w. `saxelmwifo,~<br />

rogorc idea Tavis gansaxierebas eZebda daaxloebiT<br />

Zveli samcxe-saaTabagos sazRvrebSi. mas saxelad unda rqmeoda<br />

`samxreT-dasavleT kavkasiis mTavroba~, romlis centri iqneboda<br />

qalaq yarsSi. misi teritoria unda Semdgariyo: yarsis, artaanis,

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!