02.07.2013 Views

FISIKA 11

FISIKA 11

FISIKA 11

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

T e r o p o n g<br />

Integral merupakan kebalikan<br />

dari differensial/<br />

turunan. Untuk menyelesaikan<br />

integral, kita bisa<br />

menggunakan persamaan<br />

berikut.<br />

Jika integral dibatasi,<br />

maka berlaku persamaan<br />

(p t ) dt =<br />

berikut.<br />

1<br />

n n+1<br />

∫<br />

pt +c<br />

n +1<br />

Contoh<br />

Perhatikan contoh berikut.<br />

1. Sebuah mobil bergerak dengan persamaan<br />

kecepatan r v = (4t i + 8t j ) m/s.<br />

Seseorang melihat mobil tersebut bergerak<br />

dari koordinat (5,10) m. Nyatakan<br />

posisi mobil pada saat t = 1 s dan t = 3 s.<br />

Penyelesaian:<br />

Diketahui:<br />

r<br />

v = (4t i + 8t j ) m/s<br />

Posisi awal pada koordinat (5,10)<br />

r r<br />

Ditanyakan: r = untuk t = 1 s dan t = 3 s<br />

8<br />

(p t ) dt = 1<br />

n<br />

∫ t ) dt<br />

1<br />

n +1<br />

n<br />

+1<br />

pt +c<br />

(pt )dt = 1<br />

b<br />

n<br />

(p t ) dt ∫ = p b − a<br />

a n +1<br />

1<br />

n n+1<br />

∫<br />

pt +c<br />

n +1<br />

(pt )dt = 1<br />

b<br />

n<br />

∫<br />

n+1 n+1<br />

p ( b − a )<br />

a n +1<br />

Fisika Kelas XI<br />

n+1 n+1<br />

t 0<br />

c. Mencari Vektor Posisi dari Vektor Kecepatan<br />

Jika kecepatan sebagai fungsi waktu diketahui, kita dapat mencari<br />

persamaan vektor posisi dengan operasi integral. Persamaan vektor kecepatan<br />

sebagai fungsi waktu, yang telah kalian pelajari, dirumuskan sebagai<br />

berikut.<br />

r<br />

r<br />

v(t) =<br />

r r<br />

r r<br />

r r r<br />

r r r<br />

dr<br />

dt<br />

r<br />

r<br />

v(t)<br />

v dt<br />

=<br />

atau dapat = dituliskan dr dalam bentuk,<br />

r r<br />

t<br />

∫v<br />

dt = ∫ dr<br />

r r0<br />

r<br />

∫v<br />

dt = rt - r0<br />

r r r<br />

t<br />

r t = r0 + ∫v<br />

dt<br />

r r 0 r<br />

r r r<br />

r t = r0 + v t<br />

r<br />

v = (4t i + 8 t j)<br />

r 0 = 5i + 10 j<br />

dr<br />

dt r<br />

r<br />

v(t) v dt = = dr<br />

rt rJika kedua r ruas diintegralkan, kita akan mendapatkan persamaan vektor<br />

posisi. ∫v<br />

dt = ∫ dr<br />

r0<br />

r r<br />

∫v<br />

dt = rt - r0<br />

r rt r<br />

r t = r0 + ∫v<br />

dt<br />

0<br />

rr r r<br />

r t = rr0 + vrt r<br />

v = (4t i + 8 t j)<br />

r 0 = 5i + 10 j<br />

dr<br />

dt<br />

r<br />

v dt = dr<br />

r<br />

v(t) =<br />

rt v dt = dr<br />

r r<br />

∫ ∫<br />

r0<br />

r r<br />

∫v<br />

dt = rt - r0<br />

t<br />

r r r<br />

Dari persamaan tersebut, vektor posisi pada waktu t (<br />

r t = r0 + ∫v<br />

dt<br />

0<br />

r r r<br />

r t = r0 + v t<br />

r r r<br />

r<br />

v = (4t i + 8 t j)<br />

r 0 = 5i + 10 j<br />

dr<br />

r<br />

r<br />

v(t) = dt<br />

r r<br />

v dt = dr<br />

rt r r<br />

∫v<br />

dt = ∫ dr<br />

r0<br />

r r r<br />

∫v<br />

dt = rt ) - rdinyatakan<br />

0<br />

sebagai berikut.<br />

t<br />

r r r<br />

r t = r0 + ∫v<br />

dt<br />

0<br />

r r r<br />

r t = r0 + v t<br />

r<br />

v = (4t i + 8 t j)<br />

r 0 = 5i + 10 j<br />

dr<br />

r<br />

r<br />

v(t) =<br />

dt<br />

r r<br />

v dt = dr<br />

rt r r<br />

∫v<br />

dt = ∫ dr<br />

r0<br />

r r r<br />

∫v<br />

dt = rt - r0<br />

t<br />

Keterangan:<br />

r r r<br />

r t = r0 + ∫v<br />

dt<br />

0<br />

r r r<br />

r t = r0 + v t<br />

r<br />

v = (4t i + 8 t j)<br />

r 0 = 5i + 10 j<br />

dr<br />

r<br />

r<br />

v(t) =<br />

dt<br />

v dt = dr<br />

r r<br />

rt v dt = dr<br />

r ∫ r∫<br />

r0<br />

∫v<br />

dt = rt - r0<br />

r r r<br />

t<br />

r t = rvektor 0 + ∫v<br />

dt posisi pada saat t<br />

r r r 0<br />

r r r<br />

r t = r0 + v t<br />

r<br />

v = (4t i + 8 t j)<br />

r 0 = 5i + 10 j<br />

dr<br />

dt<br />

r v dt = dr<br />

r<br />

v(t) = rt r r ∫v<br />

dt = ∫ dr<br />

r0<br />

r r<br />

∫v<br />

dt = rt - r0<br />

t<br />

r r r r t = r = 0 + vektor ∫v<br />

dt posisi mula-mula<br />

0<br />

r r r<br />

Jika t0 = 0, dan v konstan r t = r0 (GLB), + v t didapatkan persamaan vektor posisi<br />

r r r<br />

setiap waktu sebagai berikut. r<br />

v = (4t i + 8 t j)<br />

r 0 = 5i + 10 j<br />

dr<br />

dt<br />

v dt = dr<br />

rt ∫v<br />

dt = ∫ dr<br />

r0<br />

∫v<br />

dt = rt - r0<br />

t<br />

r t = r0 + ∫v<br />

dt<br />

0<br />

r r r<br />

r t = r0 + v t<br />

r<br />

v = (4t i + 8 t j)<br />

r = 5i + 10 j<br />

0<br />

Jawab: Posisi awal mobil pada koordinat<br />

(5,10), berarti r r = 5 i + 1<br />

0 j j.<br />

r r r<br />

r = r + v dt<br />

t 0<br />

t<br />

∫<br />

0<br />

0<br />

= (5 5 i + 1<br />

0 j ) +<br />

(4t i + 8 t j ) dt<br />

t<br />

∫<br />

0<br />

2<br />

= (55 i 1 0 j )<br />

) ( t i<br />

1<br />

2 4<br />

2 1 2<br />

5 i + 1 0 j )<br />

) +<br />

× 4 t i +<br />

+ × 8 t j<br />

)<br />

2<br />

2 2<br />

2<br />

= (5 5 i + 10 <strong>11</strong>0<br />

1 <strong>11</strong>0<br />

0 j ) +<br />

+ (2 t i<br />

+ 4 t j<br />

)<br />

2 2<br />

2<br />

= (5 5 + 2 t ) i<br />

+<br />

+ ( (10 ( (10 ( 10 + 4 t ) j

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!