Arditurriko etxe okupatutik jende asko pasatu da 25 ... - Boga - Hitza
Arditurriko etxe okupatutik jende asko pasatu da 25 ... - Boga - Hitza
Arditurriko etxe okupatutik jende asko pasatu da 25 ... - Boga - Hitza
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
[ASIER PEREZ-KARKAMO]<br />
Suak itzaliz, elkartasuna piztuz<br />
Hen<strong>da</strong>ia eta Urruñako suhiltzaileek<br />
SCNFren fun<strong>da</strong>zioaren saria jaso dute [10]<br />
OARSO BIDASOKO HITZAren astekaria.Ostirala, 2011ko ekainaren 24a. 19. zenbakia<br />
Euskara eta euskal kultura Argentinan<br />
Idurre Lekuona Antzizar irakasle bezala<br />
<strong>da</strong>bil La Plata hiriko unibertsitatean [4-5]<br />
Zilarrezko okupazioa<br />
<strong>Arditurriko</strong> <strong>etxe</strong> <strong>okupatutik</strong> <strong>jende</strong> <strong>asko</strong> <strong>pasatu</strong> <strong>da</strong> <strong>25</strong> urte hauetan. Orain<br />
gune horretaz edonork gozatzeko moduko txoko bat sortu nahi dute [6-7]
2IRITZIA<br />
Kale kantoitik<br />
Arantxa Urbe<br />
Gureak<br />
diren<br />
denborak<br />
Ke usaina <strong>da</strong>rio gaurko goizari. San Joan!<br />
Bart, eskualdeko, eta Euskal Herri osoko,<br />
hamaika txokotan piztutako suak erabat<br />
amatatu gabe <strong>da</strong>ude, oraindik.<br />
Igaro <strong>da</strong> urteko gaurik motzena edo, nahiago<br />
ba<strong>da</strong>, urteko egunik luzeena.<br />
Bart aukera izan genuen gogotik kendu nahi genuen<br />
hori guztia sutara botatzeko. Sugarretan irudikatu ditugu<br />
hainbeste neke eta aztoramen eragin dizkiguten buruhausteak,<br />
txikitzen ikusi ditugu, desagertzen ia, sugarren<br />
artean.<br />
Eguzkia jarraitu baduzu zeruan egiten duen ibilbidean,<br />
u<strong>da</strong>ko txokora iritsi dela ohartuko zinen, itsas ondora.<br />
Gaurtik aurrera, atzera, mendi aldera hasiko <strong>da</strong>, neguko<br />
txokora iritsi arte; horrela, etengabe, batetik bestera.<br />
Gauak luzatzen eta egunak mozten hasiko dira gaur.<br />
Hala jarraituko du urtetan, eta urteak mendetan pilatu<br />
eta milioika urtetan bilakatuta. Eta hala izan <strong>da</strong> aurretik<br />
ere gaur arte. San Joan suaren inguruan osatu genuen<br />
bart beste katebegi bat kate-maila luze horretan.<br />
Gure arbaso haiek, Aizpitarteko kobazuloetako atarian<br />
sua piztu eta eguzkia gordetzen ikusiko zuten atzo bezalako<br />
gau batean. Auskalo zeintzuk izango ziren kezka-<br />
Gauak luzatzen eta egunak<br />
mozten hasiko dira gaur.<br />
Hala jarraituko du urtetan,<br />
eta urteak mendetan pilatu<br />
eta milioika urtetan<br />
bilakatuta. Eta hala izan <strong>da</strong><br />
aurretik ere gaur arte. San<br />
Joan suaren inguruan osatu<br />
genuen bart beste katebegi<br />
bat kate-maila luze horretan<br />
tzen zituzten kontuak, zein samindu eta zein pozten zituztenak.<br />
Ez <strong>da</strong>kigu gure gisan kontatzen ote zuten denbora,<br />
minututan, egunetan, asteetan, hilabeteetan eta urteetan<br />
sailkaturik. Presa, berandu, goizean, gauean eta gisako<br />
hitzak erabiltzen ote zituzten. Noiztik ote gaude kondenatuta<br />
erlojuaren eta egutegiaren morrontzan bizitzera?<br />
Egun hauetako albistea izan <strong>da</strong> Amazonian bizi den<br />
amon<strong>da</strong>wa tribuak ez duela denboraz aritzeko egitura<br />
linguistikorik. Amon<strong>da</strong>wen hizkuntzak ez du hitzik denbora,<br />
urte, hilabete gisako denbora aldieretarako. Adituek<br />
ez dute haiengan topatu jazotzen ari diren gertaeretatik<br />
independentea den denboraren noziorik. Gure modura,<br />
ordea, ez dira denborarik gabeko <strong>jende</strong>ak, ezta<br />
denboraz kanpo <strong>da</strong>goen <strong>jende</strong>a ere.<br />
Gauza guztiek omen dute esplikazioa eta honek ere,<br />
amon<strong>da</strong>wen denbora nozio ezak, badu berea. Antza, adituek<br />
uste dute denbora kontzeptua ez izateak denboraren<br />
teknologi ezean duela sorburua, ez baitute egutegi eta erloju<br />
sistemarik, alegia.<br />
Hortaz, haien jen<strong>da</strong>rtea erlojuari kasu egin gabe eta<br />
egutegia markatu gabe bizi <strong>da</strong>... eta bizi dira! To! denboraren<br />
kontra bizi garenontzat.<br />
Hizkuntzei erreparatuz eta denboraren kontu horiei zehazki,<br />
euskaraz bi hitz ditugu denbora eta eguraldia izen<strong>da</strong>tzeko;<br />
gaztelaniaz ez bezala, bi kontzeptuak “tiempo”<br />
hitzarekin izen<strong>da</strong>tzen baitituzte.<br />
Eta denboratik eguraldira salto eginik, gure eguraldi<br />
gizon eta Arantzazuko fraide Pello Zabalaren hitz zorrotzak<br />
<strong>da</strong>tozkit gogora. Izan ere, kito esan du, ez duela eguraldia<br />
gehiago iragarriko. Nekatu egin dela. Nekatu, orduro<br />
eguraldia iragarri beharraz. Tiraka-tiraka, ordea,<br />
nekearen gainetik, edo aurretik, haserrea agertu <strong>da</strong>. Nonbait,<br />
unibertsitateko hainbat <strong>jende</strong>k sinadurak bildu ditu<br />
tenporen kontua zientifikoa ez dela-eta iragartzaile lanetatik<br />
ken dezaten eskatzeko.<br />
Hala <strong>da</strong>, ez tenporak eta ez eguraldi iragarpenak ere ez<br />
dira zientzia zehatzak. Bizitza ez den bezala, nahiz eta gu,<br />
<strong>asko</strong>tan, tematu hala balitz bezala jokatzen.<br />
Bizitza, batez ere, ezustea <strong>da</strong>. Hurrengo segundoan zer<br />
gerta <strong>da</strong>itekeenaren irrika eta zirrara. Hainbeste erloju,<br />
egutegi eta eginbeharren atzean ezkutatuta, tapatuta, geratu<br />
den magia beharko luke bizitzak ia-ia ahaztu dugun<br />
magia baitario bizitzari.<br />
Uff! Gau magikoaren biharamona izango <strong>da</strong> pentsamendu<br />
horiek bihotzetik burura eta burutik eskura ekarri<br />
dizki<strong>da</strong>na. Eskerrak itxaropen izpi txiki bat piztu dela<br />
Amazoniako oihanean. Aspaldi, liburu batean irakurritako<br />
zita gogorarazi dit: «Iragana pasatako denbora <strong>da</strong>, ezin<br />
dugu han eragin; etorkizuna iristear <strong>da</strong>go, oraindik; eta<br />
oraina, oraina <strong>da</strong> gurea den denbora bakarra, eragin dezakeguna».<br />
Dagoeneko suak kiskali ditu han botatakoak. Ahalegindu<br />
erlojua eta egutegia ahalik eta gehien alboratzen;<br />
eta, ez ahaztu: oraina <strong>da</strong> gurea den denbora bakarra. Ahalik<br />
eta zuku handiena atera iezaiozu!<br />
Gai librean<br />
Ander<br />
Lizarralde<br />
Itsasoan<br />
barrena<br />
BOGA<br />
Ostirala, 2011ko ekainaren 24a<br />
Duela gutxi irakurri nuen liburu batean,<br />
mundu honetan, aukeratzeko aukera besterik<br />
ez dugula. Geronek aukeratu genezakeela,<br />
gure bizitzaren norantza nolakoa<br />
izango den erabakien bitartez. Aurretik aipatu du<strong>da</strong>na<br />
egia <strong>da</strong>, politikara ekarriz, dirudienez, herritarrek<br />
aukera <strong>da</strong>ukate inguratzen duten guztia al<strong>da</strong>tzeko.<br />
Nire zalantzak ditut zentzu horretan, azken batean,<br />
gaur egun jartzen den alderdia jarrita ere, ezkertiar<br />
zein eskuin<strong>da</strong>r, emaitza berbera izaten baita.<br />
Hauteskundeak bihurtu diren itsaso honetan, berriz<br />
ere, politikak azaldu digu, naturaren legea jarraitzen<br />
duela eta arrain handiek txikiak jan dituztela.<br />
IU, CDN, Aralar, Hamaikabat... bezalako arrainek,<br />
erakutsi digute, itsasoa oso zabala den arren, marrazo<br />
gutxirentzako jana ematen duela. Ez badute marea<br />
egokia aukeratzen, eta beharrezko duten arrain<br />
taldeetan sartzen, baten batek irentsiko ditu guztiz,<br />
edo okerragoa, ahaznturaren itsaso zabalean galduko<br />
dira.<br />
EAEn al<strong>da</strong>keta handiak gertatu dira. Bilduren olatua<br />
deitu duten horrek, politiko bat baino gehiago urperatu<br />
du. Olatuak, mitina ematen ari zen politiko<br />
<strong>asko</strong>, korbata eta guzti, eta bainujantzirik gabe harrapatu<br />
ditu. Odon Elorza bera, itsasoaren inguruan<br />
jaiotako mutilak, irakatsi digu, mareez oso gutxi <strong>da</strong>kiela,<br />
agian argazkietan beti Kontxari bizkar ematen<br />
ateratzen zelako izango <strong>da</strong>.<br />
Pozik nago Bilduk lorturikoarekin. Ez soilik emaitzagatik,<br />
behingoagatik, Kantauri itsasoko arrainen<br />
sindromearekin apurtu duelako, banatzearena alegia.<br />
Azken urtetan, alderdi politiko guztiek izan duten<br />
joera banatzekoa izan <strong>da</strong>, eta Bilduk, joera honekin<br />
apurtu du. Behingoagatik, euskaldunei irakatsiz,<br />
batzen gaituzten gauzak hartu behar ditugula oinarri<br />
eta ez banatzen gaituztenak. Ikusteko <strong>da</strong>go hala<br />
ere, itsaso berri honek ekarriko dituen al<strong>da</strong>ketak zein<br />
izango diren. Itsasoari, hainbesteko kaltea egingo<br />
dion kanpo kaia gelditzeko ba<strong>da</strong>, ez <strong>da</strong> gutxi izango.<br />
Hala ere, susmoa dut, hauteskundeetan herritarra<br />
den arren arrantzalea, berriz ere, arrainek arrantzatu<br />
gaituztela gu.
BOGA<br />
Ostirala, 2011ko ekainaren 24a<br />
Ju<strong>da</strong>s Z Ju<strong>da</strong>s Arrieta<br />
BOGA Diruz laguntzen duten erakundeak<br />
U<strong>da</strong>lak: Errenteria, Lezo, Oiartzun, Pasaia<br />
Erakundeak: Gipuzkoako Foru Aldundia - Eusko Jaurlaritza<br />
Bi<strong>da</strong>soa-Txingudi Mugaz Gaindiko Partzuergoa<br />
Zuzen<strong>da</strong>ria: Urko Etxebeste<br />
Kudeatzailea: Maika Tameron<br />
Kolore kolore<br />
Oihana Lucas<br />
Ongi etorri<br />
bainujantzia!<br />
Nahi gabe urte erdia pasa zaigu <strong>da</strong>goeneko!<br />
Konturatu gabe ekainean<br />
gaude, egunak luzatzen doaz, kurtso<br />
bukaera <strong>da</strong> <strong>asko</strong>rentzat, lanaldi<br />
jarraian hasteko unea besteentzat,<br />
jaien hilabetea gehienentzat. Neguko botak duela<br />
gutxi gorde ditugu armairuan, eta iritsi zaigu u<strong>da</strong>!<br />
(edo hori dio egutegiak... eguraldia guztiz horrekin<br />
bat ez <strong>da</strong>torren arren). Lagunekin kalera ateratzeko<br />
urtaroa <strong>da</strong>, gauza gehien egitekoa, izozkiak jatekoa...<br />
eta hon<strong>da</strong>rtzara joatekoa! Iazko bainujantziak<br />
jarri eta... hara! Bikini operazioa martxan jartzeko<br />
beranduegi dela ohartzen gara. Denok (edo<br />
gehienok) gustuko dugu u<strong>da</strong>, hon<strong>da</strong>rtza, itsasoa,<br />
moreno jartzea... baina hilabete honetan <strong>jende</strong><br />
<strong>asko</strong> konturatzen <strong>da</strong> neguan erakusten ez genituen<br />
txitxi batzuk erakusten direla, eta bat-batean,<br />
denoi sobratzen zaizkigu kilo batzuk. Aldizkari,<br />
egunkari eta telebistan dieta berezi eta miraritsuen<br />
berri dugu etengabe... eta gorputz eta fisiko<br />
erakargarri bat izateko obsesioa inoiz baino nabariagoa<br />
<strong>da</strong>. Horren adibide dugu hainbeste entzuten<br />
den Dukan dieta, proteinak jatean oinarritutakoa.<br />
Batzuk era naturalean argalduko zarela diote,<br />
jaki kantitate handiak hartuz. Besteek, aldiz, astakeri<br />
bat dela eta epe luzera ez duela onurarik.<br />
Orain Dukan metodoa<br />
<strong>da</strong>go mo<strong>da</strong>n, horrelako<br />
dieta eta gomendio ugari<br />
aurki ditzakegu<br />
u<strong>da</strong>berrian eta u<strong>da</strong>ran,<br />
baina kontuz gero egiten<br />
dugunarekin!<br />
Koordinatzaileak:<br />
Eihartze Aramendia<br />
Asier Perez-Karkamo<br />
Produkzio arduraduna:<br />
Larraitz Lasa<br />
Argitaratzailea:<br />
Oiartzualdeko He<strong>da</strong>bideak S.L.<br />
Lege gor<strong>da</strong>ilua:<br />
SS-68/2011<br />
Egoitza nagusia:<br />
Santa Klara, 22. 20100,<br />
Errenteria-Orereta<br />
Telefonoa:<br />
(0034) 943 34 03 30<br />
IRITZIA 3<br />
Webgunea:<br />
boga.hitza.info<br />
Posta elektronikoa:<br />
boga@hitza.info<br />
Publizitatea:<br />
(0034) 647 35 42 54<br />
nmujika@bidera.eu<br />
Orain Dukan <strong>da</strong>go mo<strong>da</strong>n, baina horrelako dieta<br />
eta gomendio ugari aurki ditzakegu u<strong>da</strong>berri<br />
eta u<strong>da</strong>ran, baina kontuz gero egiten dugunarekin!<br />
Gure itxuraz gain, gure gorputza zaintzen ere<br />
erakutsi beharko ligukete! Ondo <strong>da</strong>go gure gorputza<br />
ondo ikusi nahi izatea... baina nahi hori gure<br />
eguneroko bizitzaren obsesioa bihurtzen denean<br />
ja<strong>da</strong> ez du zentzurik. Kontuan izan, etengabe saltzen<br />
digutela gorputz perfektuari buruz dugun estereotipoa,<br />
baina <strong>asko</strong>tan ez dira irudi errealak<br />
ere, beraz... ez denbora gehiegi galdu horrelakoa<br />
izaten saiatzen. Gauza guztien gainetik gure osasuna<br />
<strong>da</strong>goela argi <strong>da</strong>go (osasun fisiko naiz psikikoa).<br />
Gorputza zaindu behar dugu osasuntsu egoteko,<br />
eta noski ondo ikusi nahi dugula geure burua,<br />
baina errealistak ere izan behar dugu, eta<br />
behar ez dugunean ez obsesionatu horrekin. Beste<br />
gauza <strong>asko</strong> ikasten diren bezala, gure burua maitatzen<br />
ere ikasi beharko genuke, eta horrekin batera<br />
gure gorputza. Argaldu nahi badugu, egin dezagun<br />
era arduratsu batean, medikuarekin kontsultatuz,<br />
kirola eginez eta gure bizitza erara egokitu<br />
<strong>da</strong>itekeen dieta batekin.<br />
U<strong>da</strong> iritsi <strong>da</strong>, bai, ongi etorria emango diogu bikiniari...<br />
baina kendu begira<strong>da</strong> soberan ditugun<br />
kilo horietatik eta kontenplatu itsasoko olatuak<br />
nola mugitzen diren, menditik eguzkia nola sartzen<br />
den, gure oinak hon<strong>da</strong>rretan uzten duten aztarna,<br />
edo kaleko <strong>jende</strong>tzan gure lagunak non <strong>da</strong>uden<br />
bilatu. Ahaztu ikasturtean izan ditugun arazo<br />
edo kezkak, utzi estresa eta mugitu lasai. Disfrutatu<br />
u<strong>da</strong>ra bakoitzak gustuko duen moduan, baina<br />
disfrutatu, oso epe motza eta polita baita kezkatuta<br />
egoteko!<br />
Gure itxuraz gain, gure<br />
gorputza zaintzen ere<br />
erakutsi beharko ligukete.<br />
Gauza guztien gainetik<br />
gure osasuna <strong>da</strong>goela<br />
argi <strong>da</strong>go, osasun fisiko<br />
nahiz psikikoa
4ELKARRIZKETA<br />
BOGA<br />
Ostirala, 2011ko ekainaren 24a<br />
«Belaunaldi berriak<br />
euskaldun sentitzen dira»<br />
Idurre Lekuona Antzizar<br />
Irakaslea<br />
Argentinako La Plata hiriko Universi<strong>da</strong>d<br />
Nacional de La Platan euskara eta euskal<br />
kulturako irakasle <strong>da</strong>. Etxepare Institutuaren<br />
eta La Platako Unibertsitate Nazionalaren<br />
arteko hitzarmenak eraman du hara.<br />
Goiatz Labandibar<br />
Euskal Herritik Argentinara XIX. mende<br />
bukaeran eta XX. hasieran joaten ziren<br />
euskaldunek itsasontziz egunetako bi<strong>da</strong>ia<br />
egiten zuten. XXI. mendean, bi<strong>da</strong>ia bera<br />
egin du Idurre Lekuona Antzizarrek<br />
(Errenteria-Orereta, 1974), baina ordu batzutan,<br />
hegazkinez. La Platako Unibertsitate<br />
Nazionalean euskara eta euskal kulturako<br />
irakasle <strong>da</strong>.<br />
Eusko Jaurlaritzako Etxepare Institutuak<br />
eta La Platako Unibertsitate Nazionalak<br />
egin<strong>da</strong>ko hitzarmenak eraman<br />
zaitu hiru urterako abentura honetara.<br />
Nolakoa ari <strong>da</strong> izaten esperientzia?<br />
Etxepare Institutua euskara eta euskal<br />
kultura munduan ezagutzera ematen ari<br />
<strong>da</strong>, eta La Platako Unibertsitate Nazionalak<br />
interes handia du, hemen euskal jatorriko<br />
<strong>jende</strong> <strong>asko</strong> <strong>da</strong>goelako. Hau laugarren<br />
ikasturtea <strong>da</strong>; aurretik hiru irakasle aritu<br />
dira eta ni hiru urterako etorri naiz. Oraingoz<br />
primeran nago. Ez dut aspertzeko astirik<br />
izan: <strong>etxe</strong>a bilatu, lagun berriak egin,<br />
hiria eta inguruak ezagutu, ikasleekin lanean<br />
hasi…<br />
Deustoko Unibertsitatean Euskal Filologia<br />
ikasten edo Elixabete Perez Gazteluren<br />
gi<strong>da</strong>ritzapean ‘Jautarkolen sorta<br />
marduldua’-rako bilketa lanetan ari zinela,<br />
imaginatzen al zenuen zure burua<br />
Atlantikoaz bestaldean irakasle?<br />
Batek <strong>da</strong>ki zer nuen orduan buruan! Lehe-<br />
nengo aldia dut beste herrialde batera eta<br />
hain denboraldi luzerako etortzen naizena.<br />
Orain arte, gehienbat euskalgintzan<br />
eta beti Euskal Herrian aritu naiz lanean.<br />
Orain, gogoko lana egiten ari naiz munduko<br />
beste paraje eta kultura batzuk ezagutuz.<br />
Iritsi aurretik, zer zen zuretzako Argentina?<br />
Ez nekien apenas ezer: urruti zegoela, oso<br />
handia zela eta paraje ederrak zituela.<br />
Hori bai, banuen ezagutzeko gogoa, <strong>asko</strong>k<br />
baitugu aspaldi hona etorritako senideren<br />
bat, eta gure <strong>etxe</strong>an beti izan dugu gogoan<br />
Argentinara etorri zen izeba. Txikitatik<br />
izan dut buruan Pampa izena; oso deigarria<br />
iruditzen zitzai<strong>da</strong>n eta joan nahiko nukeela<br />
pentsatzen nuen. Orain pittin bat<br />
ezagutu dut eta harrituta nago. Ikaragarri<br />
handia <strong>da</strong> Pampa, eta zer esanik ez Argentina.<br />
Konparazio batera, Argentinako 23<br />
probintzietako txikiena, Tucuman, Euskal<br />
Herria baino handixeagoa <strong>da</strong>.<br />
Hamabost eguneko tartea eman zizuten<br />
Argentinara joateko.<br />
Hiru aste eta nahikoa lan izan nituen. Nazioarteko<br />
bi erakunderen arteko hitzarmena<br />
izanik, konpromisoa zorrotz bete<br />
nahi izaten dute. Gatazka ederrak izan nituen<br />
denbora horretan den-dena eta dendenak<br />
utzi eta hona etortzeko. Baten bati<br />
adio esan gabe etorri banintzen, barkamenak<br />
eta musu bat bi<strong>da</strong>li nahi dizkiot.<br />
Helduen euskalduntzea ez <strong>da</strong> berria zu-<br />
retzako. Berdin erakutsi al <strong>da</strong>iteke euskara<br />
Euskal Herrian bizi den er<strong>da</strong>ldun<br />
bati edo Argentinan bizi den bati?<br />
Zortzi urte eman nituen Oreretako Xenpelar<br />
euskaltegian eta AEKn lanean, eta beti<br />
euskara ikasteko gogo handia zuen <strong>jende</strong>arekin<br />
lan egin dut, bai Euskal Herrian,<br />
bai Argentinan. Gogoa izanez gero, ikas<br />
prozesua ikaragarri errazten <strong>da</strong>. Hala ere,<br />
ba<strong>da</strong>go alde garrantzitsu bat hango eta hemengo<br />
ikasleen artean: Euskal Herrian,<br />
gutxi edo gehiago, ikasleak badu euskararen<br />
berri eta harreman pizar bat, umeei eskolan<br />
entzun<strong>da</strong>, telebistan edo kalean…<br />
Argentinako ikasleek, salbuespenak salbuespen,<br />
ez dute inolako harremanik euskararekin<br />
eta ezta Euskal Herriarekin ere;<br />
<strong>asko</strong>k ez dute sekulan hitz bakar bat ere<br />
entzun, ezta i<strong>da</strong>tzita ikusi…. Erabat arrotza<br />
eta ezberdina zaie. Zertxobait <strong>da</strong>kitenak<br />
ere badira, hala ere.<br />
Idurre Lekuona Antzizar. [BOGA ]<br />
Arrakasta hutsa izan <strong>da</strong> Euskara eta<br />
Euskal Kulturaren ikasketen eskaintza.<br />
173 ikaslek eman dute izena. Nolakoa <strong>da</strong><br />
ikasleen profila?<br />
Ia denak euskal jatorrikoak dira, etorkinen<br />
hirugarren eta laugarren belaunaldikoak,<br />
salbuespenen bat izan ezik, denak<br />
Argentinan jaioak. Harrigarriena <strong>da</strong><br />
oraindik ere euskaldun sentitzen direla,<br />
argentinar baino gehiago. Argentina nazio<br />
nahiko berria <strong>da</strong>, etorkin kopuru ikaragarria<br />
hartu zuen eta beren herriekiko<br />
atxikimendua mantendu dute. Euskaldunen<br />
kasuan, aurrekoek Euskal Herriarekiko<br />
maitasuna eta euskal nortasunarekiko<br />
harrotasuna trasmititu diete. Garai hartako<br />
etorkinen istorioak latzak dira, gogorrak<br />
eta tristeak. Ikasleek beren jatorriari<br />
eta hizkuntzari buruzko kontuak jakin<br />
nahi dituzte. Maite dute beren jatorria eta<br />
jakin-mina dute.
BOGA<br />
Ostirala, 2011ko ekainaren 24a<br />
Euskal kulturari buruz zer nahi zenieke<br />
transmititu zure ikasleei?<br />
Behin eta berriro nabarmentzen diet euskara<br />
eta euskal kultura ez <strong>da</strong>udela bakarbakarrik<br />
baserriari eta antzinako gizarteari<br />
lotuta eta garai berrietara egokitzen ari<br />
direla: rocka, <strong>da</strong>ntza garaikidea, zinea,<br />
zientzia, literatura, prentsa, telebista eta<br />
ez <strong>da</strong>kit zenbat gauza gehiago egiten ditugula,<br />
den-dena euskaraz. Gaur egun ere<br />
etengabe kultura sortzen ari garela, eta<br />
euskaraz egiten dugula. Eta eutsi egin behar<br />
diogula, etengabeko lanaren emaitza<br />
dela dena, egoera ez delako behar genukeen<br />
bezain ona.<br />
Errenteriako (2001) eta Oiartzungo<br />
(2007) toponimiari buruzko liburuak<br />
osatu dituzu. Argentinan euskal toponimiaren<br />
arrastoak aztertzea ere lan mardula<br />
izan liteke, ezta?<br />
Ikaragarria <strong>da</strong> zenbat euskal toponimo<br />
<strong>da</strong>uden Buenos Aires probintzian bertan,<br />
mapa begiratu orduko antzematen dira:<br />
Neko<strong>etxe</strong>a, Etxeberri, Olabarria… Nahi<br />
izanez gero, lana ba<strong>da</strong>go. Mardula izango<br />
litzateke, azterketa eremua ikaragarri<br />
handia baita. Toponimoak Necochea, Etcheverry,<br />
Olavarria bezalako grafiarekin<br />
i<strong>da</strong>tzita ikusteak begietan min egiten dit.<br />
Baina ohitu egin behar! Euskaldunak hemen<br />
egon zirela zalantzarik ez <strong>da</strong>go. Hemengo<br />
historiako pertsonaia ospetsu <strong>asko</strong>k<br />
euskal abizenak dituzte, eta nonahi topatzen<br />
dituzu erakunde edo leku<br />
publikoak euskal izena dutenak, Olazabal<br />
edo Hipolito Hirigoien plazak, esate baterako.<br />
Duela urte gutxi batzuk egin<strong>da</strong>ko azterketa<br />
batek dionez, argentinarren ehuneko<br />
hamarrak behintzat euskal abizenen<br />
bat du. Ez <strong>da</strong> broma; 40 milioi dira, beraz,<br />
lau miloi lagunek dute abizen euskaldunen<br />
bat. Inguruan beti topatzen dut abizen<br />
euskaldunen bat duen norbait: den<strong>da</strong>ria,<br />
taxi gi<strong>da</strong>ria, bizilaguna... Horrelakoetan<br />
<strong>etxe</strong>an bezala sentitzen naiz.<br />
Argentinan euskal <strong>etxe</strong>en mugimendua<br />
handia <strong>da</strong>. Izan al duzu ezagutzeko aukerarik?<br />
La Plata hirian Euzko Etxea izeneko euskal<br />
<strong>etxe</strong>a <strong>da</strong>go; galanta <strong>da</strong> eta ekintza <strong>asko</strong><br />
egiten dituzte: <strong>da</strong>ntza ikastaroak, euskara<br />
eskolak, pilota parti<strong>da</strong>k —frontoia ere bai<br />
baitu—. Jat<strong>etxe</strong> eder bat ere ba<strong>da</strong>go. La<br />
Platatik gertu <strong>da</strong>goen Chascomus herriko<br />
euskal <strong>etxe</strong>a eta komunitatea, Zingirako<br />
euskaldunakizenekoa, ezagutzeko aukera<br />
ere izan dut. Buenos Aires hirian lau euskal<br />
<strong>etxe</strong> <strong>da</strong>ude. 190 bat euskal <strong>etxe</strong> <strong>da</strong>ude<br />
munduan eta horietako 90 inguru Argentinan<br />
<strong>da</strong>ude. Nahikoa lan izango dut denak<br />
ezagutzen baina mordoska bat ezagutzeko<br />
asmoa dut eta ahal izanez gero, ekarpenen<br />
bat egitekoa ere bai.<br />
Jakin dugu Realaren zaletu argentina-<br />
rrekin parti<strong>da</strong>k ikusten ere izan zarela.<br />
Herrimina edo futbolzaletasun isla <strong>da</strong><br />
hori?<br />
Sekulan ez dut futbola maitatu eta ez dut<br />
uste al<strong>da</strong>tuko naizenik. Hemengo zaletasuna<br />
ikaragarria <strong>da</strong>. Futbola nola bizi duten<br />
ikusita, jakin-mina sortzen zaizu futbol<br />
zelaiko giroa ikusteko. Horixe dute hemengo<br />
erlijioa.<br />
Zamalbiden jaio, Hernanin bizi eta Oiartzunekin<br />
ere lotura handia duzu. Zer du<br />
gure inguruak eta La Platak berdina eta<br />
ezberdina?<br />
Inguruari <strong>da</strong>gokionez, La Platak eta gure<br />
parajeek ez dute zerikusirik; hemen ez<br />
<strong>da</strong>go mendirik, hau ere Pamparen zati baita.<br />
Ez <strong>da</strong>kite zer den mendira joatea. Zorionez,<br />
hiria bera eta inguruak berde samarrak<br />
dira, nahiz eta Zamalbideko Tellegiñeta<br />
gure baserria zenaren zelaiak ez izan.<br />
Pertsonei <strong>da</strong>gokienez, hiri handietan harremanak<br />
beste era batera izaten dira, baina<br />
esaerak dioen bezala, bazter guztietan<br />
txakurrak hankutsik ibiltzen dira.<br />
Argentinarrei euskal kulturari buruzko<br />
kontzeptuak erakusten ari zara. Zu Argentinako<br />
kultura ezagutzen ari al zara?<br />
Hori izan zen etortzera bultzatu ninduen<br />
arrazoietako bat. Ezinbestekoa iruditzen<br />
zait hona etorri eta bertako kultura edo<br />
kulturak, <strong>asko</strong> baitira, ezagutzea; errespetu<br />
falta izango litzateke hala ez egitea. Euskaldunok<br />
eskarmentua dugu, gure larruan<br />
bizitu dugulako kanpotarren errespetu<br />
eza, eta uste dut, horregatik, tokian<br />
tokiko ohiturak errespetatzen saiatzen garela.<br />
Ez al dugu hori bera nahi guretzat?<br />
Zuen izeba ere Argentinara joan zen,<br />
Euskal Herritik Ameriketara migrazio<br />
handia izan zenean. Historia errepikatzen<br />
dela diote batzuk…<br />
Joxepa Lekuona, izeba Joxepa, 20 urte inguru<br />
zituela etorri zen Oiartzungo Aranburu<br />
baserritik. 84 urte inguru ditu eta ez<br />
<strong>da</strong> sekula bueltatu Euskal Herrira. Hogei<br />
egun baino gehiago eman omen zituzten<br />
itsasontzian. Herrimina zer den pittin bat<br />
sumatu eta gero, ez dut pentsatu ere egin<br />
nahi zer pasako zuten orduan! Orain joanetorrian<br />
ibil <strong>da</strong>iteke pertsona. Hona etorri<br />
baino lehen, krisia zela eta, bati baino<br />
gehiagori entzun nion ez zela astakeria<br />
pentsatzea berriz ere Ameriketara<br />
etorri beharko dugula bizimodu bila. Espainiatik<br />
hasi omen dira etortzen. Argentinarrak<br />
kexu dira, Espainiako Estatuan<br />
sartzeko gero eta traba gehiago jartzen dizkietela-eta<br />
batzuei itzularazi ere egin<br />
omen diete. Euskal migratzaileez<br />
harago, deigarria <strong>da</strong> estatuek nola maneiatzen<br />
dituzten migrazio mugimenduak<br />
beren komenentziara. Garai eta leku ezberdinetan<br />
baina historia errepikatu egiten<br />
<strong>da</strong>, bai.<br />
Lehenengo urteko taldea. [BOGA ]<br />
Bigarren urteko taldea. [BOGA ]<br />
Aurtengo taldeko ikasle batzuekin. [BOGA ]<br />
ELKARRIZKETA 5
6 KULTURA<br />
Aske bizitzeko<br />
eremuak irabazi nahian<br />
Jende <strong>asko</strong> <strong>pasatu</strong> <strong>da</strong> <strong>Arditurriko</strong> <strong>etxe</strong> <strong>okupatutik</strong> <strong>25</strong> urtean.<br />
Orain bi pertsona bizi dira bertan modu iraunkorrean.<br />
Egin<strong>da</strong>ko ibilbidearen errepasoa egin du horietako batek: Iñaki<br />
Garmendia ‘Pirata’-k. Etorkizuneko asmoak ere kontatu ditu.<br />
Nagore Vega Oiartzun<br />
Iñaki Garmendia Pirata eta Koldo<br />
Arrillaga bizi dira gaur egun Arditurrin,<br />
okupatutako gunean. Baina<br />
bertatik 2.000 pertsonatik gora <strong>pasatu</strong><br />
dira azkeneko <strong>25</strong> urteotan. Bai,<br />
Arditurriren <strong>25</strong>. urteurrena ospatzen<br />
ari dira aurten okupazio mugimenduko<br />
kideak.<br />
1985. urtean hasi ziren okupazio mugimenduko<br />
lehenego urratsak egiten Oiartzunen.<br />
Pirata bera, Belabaratzen bizi zen<br />
aurretik, Errenteria-Oreretan. Horixe<br />
izan zen inguruko lehenengoetariko okupazio<br />
esperientzia, eta baita komunitatean<br />
elkarbizitzeko saiakera ere.<br />
Piratak, ordea, zerbait ezberdina bilatzen<br />
zuen: «Jende ezberdin gehiagorekin<br />
elkarbizitzeko aukera izan nahi nuen, bizitza<br />
historia ezberdinak zituztenekin; alegia,<br />
ez nuen komunitate bakar bateko<br />
gune batean bizi nahi».<br />
<strong>Arditurriko</strong> ingurua deskubritu zuen<br />
orduan, eta egun meategietako bisita egiten<br />
den eremuaren gaineko guneak horretarako<br />
aukera eskaintzen zuela ohartu<br />
zen: «Asko gustatu zitzai<strong>da</strong>n».<br />
1984. urtean itxi zuten meategia, eta Pirata<br />
eta beste sei pertsona 1985 urte bukaeran<br />
eta 86ko hasieran <strong>da</strong>goeneko Arditurrin<br />
hasi ziren bizitzen. Hasieran lan dezente<br />
egin behar izan zutela dio Piratak:<br />
«Dena txikituta zegoen, baina pixkanaka<br />
hasi ginen lanak egiten. Pixka bat txukundu<br />
eta jarduerak ere egiten hasi ginen. Zazpi<br />
ginen orduko hartan».<br />
Sei urte argi gabe bizi izan ziren. Gero argia<br />
Arditurriraino iristea lortu zuten. Ondoren<br />
turbinen txan<strong>da</strong> izan zen. Plaka fo-<br />
tovoltaikoak beranduago iritsi dira. Horiek<br />
<strong>etxe</strong>a egokitzeko eman<strong>da</strong>ko urrats nagusienetakoak.<br />
Elkarbizitza eta lana<br />
Elkarbizitzari <strong>da</strong>gokionez, denbora honetan<br />
guztian hainbat garai bizi izan dituzte<br />
Arditurrin. Guztiak ezagutu ditu Piratak,<br />
hasieratik baitago bertan. Azaldu duenez,<br />
lehenengo garaian familia komunitarioagoa<br />
izan zen.<br />
Okin lanetan hasi ziren, 1987. urtean.<br />
Belabaratzen ere egiten zuten ogia aurretik,<br />
baina Arditurrin, Lakabeko <strong>jende</strong>a<br />
etorri zenean hasi ziren: «Lakabe, lehen<br />
Nafarroako herri okupatua zen, egun u<strong>da</strong>la<br />
ere badu. Handik etorritakoak ogia egiten<br />
hasi ziren, eta gu ikasten. Hala, Arditu-<br />
rrin 1987. urtean hasi ziren ogia egiten eta<br />
jarraitzen dugu. Egun, astean zehar, inguruan<br />
banatzeko egiten dut, eta ostiraletan<br />
eta larunbatetan, Donostiarako».<br />
Denborarekin, elkarbizitza hartan<br />
hausturak izan ziren, al<strong>da</strong>ketak... «ohi bezala».<br />
Baina esperientziaren aberastasuna nabarmendu<br />
du Piratak: «Jende <strong>asko</strong> ezagutu<br />
dugu, batez ere kanpotarrak, pelikulak<br />
egin ditugu, jardunaldiak, kontzertuak,<br />
ekitaldiak, jarduerak...».<br />
Eta ideia berarekin jarraitzen duela berretsi<br />
du: «Gehienbat ideia honakoa <strong>da</strong>:<br />
aske bizitzen saiatu, komunitatean bizitzen<br />
saiatu, gauzak konpartitu, elkarrekin<br />
lan egin, kanpoaldean ere gauzak egin, espazio<br />
irekiak lortu... Laburbilduz, askata-<br />
Erakusketa bisitatu nahi dutenei azalpenak ematen dizkiete Piratak eta Arrillagak. [A. P.-K.]<br />
BOGA<br />
Ostirala, 2011ko ekainaren 24a<br />
sunerako, aske bizitzeko eremuak irabaztea<br />
<strong>da</strong> asmoa. Horixe behar <strong>da</strong>, baita espazio<br />
irekiak ere. Gainera hemen, naturan,<br />
are hobeagoa <strong>da</strong>».<br />
<strong>25</strong>. urteurrena<br />
Honaino iritsita, bide beretik jarraitzea <strong>da</strong><br />
<strong>Arditurriko</strong> okupazio mugimenduaren<br />
sustatzaileen asmoa (bertan bizi ez direnena<br />
ere bai). Aurtengo erronka jarrita dute:<br />
<strong>25</strong>. urteurrena ospatzea. Eta hasi dira.<br />
Beste <strong>etxe</strong> okupatu batzuek <strong>da</strong>ta zehatza<br />
izaten dute ospakizunetarako: <strong>etxe</strong>a<br />
okupatu zuten eguna. Arditurrin, ordea,<br />
<strong>da</strong>ta zehatzik ez dute, eta urte guztian ekitaldiak<br />
antolatu nahi dituzte. Lehenengoa<br />
hilaren 2an inauguratu zuten: pintura erakusketa.<br />
Gero, hilaren 10eko asteburuan,<br />
festak egin zituzten.<br />
Etxeko dinamikan parte<br />
hartzen ez dutenek ere<br />
Arditurriz goza dezaten<br />
txoko bat sortu nahi dute<br />
Horrez gain, urtean zehar, muralak eta<br />
kamisetak ere egiteko asmoa dute. Urteurrena<br />
biribiltzeko, talde handiekin, «Sozie<strong>da</strong>d<br />
Alkoholika eta halakoekin», kontzertua<br />
egitea ere gustatuko litzaiekela jakinarazi<br />
dute.<br />
Eta erakusketa jarrita duten lokala elkarte<br />
edo antzeko zerbait bihurtzea: «Jarduera<br />
gehiago egin nahi ditugu, zerbait jarraiagoa.<br />
Erakusketak, baina gauza gehiago<br />
ere bai. Sukaldea, mahaiak… halakoak<br />
jarri eta elkarte antzeko bat sortu. Izan ere,<br />
<strong>jende</strong> <strong>asko</strong> ez <strong>da</strong> hurbiltzen <strong>etxe</strong>an ez<br />
duelako parte hartzen, baina elkarte gisako<br />
horrekin, <strong>etxe</strong>an parte hartu gabe ere,<br />
espazio hori <strong>jende</strong>ak baliatu ahal izatea<br />
nahi dugu. Askaria egin, jarduerak egin,<br />
arratsalde edo egun pasa etorri… edozeinek<br />
erabili ahal izatea <strong>da</strong> asmoa,<br />
eta horretara animatu nahi ditugu.<br />
Tokia paregabea <strong>da</strong> eta denek goza dezakete».
BOGA<br />
Ostirala, 2011ko ekainaren 24a<br />
Egun, Iñaki Garmendia Pirata eta Koldo Arrillaga bizi dira, modu iraunkorrean, Arditurrin. Atzean, Detritusen koadro bat. [ASIER PEREZ-KARKAMO]<br />
KULTURA 7<br />
Munduko hainbat<br />
artisten lanen<br />
erakusketa<br />
Barbiturikoaren Jaiak. <strong>25</strong> urtez insurgentzian<br />
(matxina<strong>da</strong>n). Lelo horren<br />
pean, Arditurriren aldeko pintura erakusketa<br />
antolatu dute bertan bizi eta<br />
ibiltzen diren lagunek. Hilaren 2an<br />
inauguratu zuten, eta bisitatzeko aukera<br />
egongo <strong>da</strong> uztailaren 2ra arte.<br />
Hainbat artistaren lanak bildu dituzte<br />
erakusketan: Iñaki Saez (Bilbo,<br />
Bizkaia); David Segeta (Txekia, Arditurri);<br />
Imanol (Errenteria-Orereta, Altzibar);<br />
Idoia Monton (Donostia, Bartzelona);<br />
Detritus (Donostia, Madril);<br />
Iñaki Maño (Zaragoza, Donostia);<br />
Iñaki Garmendia (Iztieta, Arditurri);<br />
Koldo Balentziaga (Oiartzun, Arditurri);<br />
Patricia (Valentzia, Donostia),<br />
eta Ch<strong>asko</strong> (Donostia).<br />
Iazko martxoan sortu zen erakusketaren<br />
ideia, Pirataren arabera: «Iaz,<br />
martxoan, txekiar bat egon zen hemen,<br />
ezin zuelako Bordelen margotu.<br />
Hemen estudioa egokitu zuen, erakusketa<br />
<strong>da</strong>goen txokoan, eta hilabete<br />
batean hamar koadro pintatu zituen.<br />
Egun New Yorken eta Parisen<br />
ditu erakusketak».<br />
David Segeta <strong>da</strong> txekiar hori, eta<br />
berak, Arditurrin ere nahi zuen erakusketa<br />
jarri: «Erakusketa tokia konpondu<br />
gabe, horrela utzita egin nahi<br />
zuen. Aita izan <strong>da</strong> eta ezin izan zuen<br />
inauguraziora etorri ekainaren 2an,<br />
baina ideia berea izan zen. Erakusketa<br />
beregatik egin dugu hemen, bere<br />
omenez».<br />
Segetarenak bi lan dira. Beste bost,<br />
Idoia Montonek egin zituen: «Hemen<br />
bizitu zen hiru urtez. Orain Bartzelonan<br />
<strong>da</strong>go margotzen, eta azkeneko<br />
erakusketa han egin du. Minetako<br />
gaiak dira koadroetakoak, mihise gainean<br />
eginak».<br />
Piratak berak ere egin ditu erakusketako<br />
hainbat koadro: «Guztiek<br />
Jaizkibel dute gai gisa».<br />
Gainontzeko lanak Koldo Arrillaga<br />
<strong>etxe</strong>kidearenak, Ch<strong>asko</strong>renak, Patriciarenak,<br />
eta Detritusenak dira. Detritus<br />
margolari ezaguna <strong>da</strong>, egun Madrilen<br />
bizi dena.<br />
Piratak nabarmendu duenez, edonork<br />
bisita dezake Arditurrin <strong>da</strong>goen<br />
erakusketa, bertatik <strong>pasatu</strong>ta. Norbaitek<br />
azalpenak ere nahi baditu, telefono<br />
zenbaki honetara dei dezake:<br />
943 49 50 96.
8 ASTEKO ERREPASOA<br />
Zoom Asteko irudia<br />
Gauza txikien gor<strong>da</strong>ilua<br />
Irungo Arr<strong>etxe</strong> gainean Gor<strong>da</strong>ilua zabaldu dute. Altzairuzko kaiola antzekoa<br />
<strong>da</strong>, eta bertan, Gipuzkoako on<strong>da</strong>re higigarriak ordenatu, artikulatu,<br />
bildu eta erakutsi nahi dituzte.<br />
Denera 55.000 bat pieza jasoko ditu Gor<strong>da</strong>iluak. Gehienen balio etnografiko<br />
eta historikoa handia <strong>da</strong>, eta nahiz eta pieza <strong>asko</strong> ezezagunak izan, horien<br />
guztien atzean Gipuzkoako eta Euskal Herriko izanaren zati bat <strong>da</strong>go.<br />
Kutxak, Donostiako U<strong>da</strong>lak, arte ederretako adituek edo San Telmo Museoko<br />
kideek utzi dituzte pieza horiek, besteak beste.<br />
Bilduma hori guztia, ordea, ez <strong>da</strong> ikusteko bakarrik. Izan ere, piezek hainbat<br />
ikerlariri lagunduko diote euren lanak osatzen, behingoz, batera egongo<br />
direlako tamaina txikiko baina balio handiko altxor horiek. Astelehenean<br />
inauguratu zuten Gor<strong>da</strong>ilua, historiaz betetako altzairuzko kaiola.<br />
BOGA<br />
BOGA<br />
Ostirala, 2011ko ekainaren 24a Ostirala, 2011ko ekainaren 24a<br />
ASTEKO ERREPASOA 9<br />
Kareletik<br />
Eñaut<br />
Mitxelena<br />
On<strong>da</strong>rea<br />
Asteon inauguratu dute Irunen Gor<strong>da</strong>ilua,<br />
Gipuzkoako kultur on<strong>da</strong>re higigarria behar<br />
den bezala zaintzeko eraikina. Museo,<br />
erakunde eta elkarteek eskertuko dute.<br />
Zeinen ondo zaintzen den batzuetan on<strong>da</strong>rea, eta<br />
zeinen gaizki beste batzuetan: Gaintxurizketan egin<br />
nahi duten plataforma logistikoa eraikiz gero, 180<br />
hektareako giza eta natur on<strong>da</strong>rea pikutara bi<strong>da</strong>liko<br />
dute di-<strong>da</strong> batean. 22 <strong>etxe</strong>, zenbait erreka, nekazaritza<br />
lurrak… denak hormigoi azpira! Horixe salatu zuen<br />
iragan asteburuan Lurraldeko Zatikako Planaren<br />
Kontrako Kaltetuen Asanbla<strong>da</strong>k Lezon, Gaintxurizketara<br />
eginiko ibilaldian. Zein buruargik erabakitzen<br />
du zer den babestu beharreko on<strong>da</strong>re eta zer ez?<br />
Lan merkatuaren egoera ikusita, lana bera zaindu<br />
beharreko on<strong>da</strong>re izen<strong>da</strong>tu beharko lukete. Zehazkiago,<br />
baldintza duinetan egiten den lana, aspaldian galbidean<br />
dena. Berez, alferkeriari gorazarre egitea<br />
nahiago izaten dut, baina lan egitea oinarrizko eskubidea<br />
dela ezin ahaztu. Eskubide hori ukatu izan zaie<br />
urte luzez adimen urritasuna dutenei, bizitza arrunta<br />
egitea ukatu izan zaien moduan. Zorionez, integrazioaren<br />
bidean aurrerapauso ugari eman dituzte, baita<br />
lan munduan ere. Bide horri heldu diote azken hilabetetan<br />
Pasaia, Errenteria eta Irungo u<strong>da</strong>lek, adimen<br />
urritasuna duten hainbat laguni praktiketako lan hitzarmenak<br />
egin<strong>da</strong>. Ekimenak saria merezi izan du,<br />
eta hiru u<strong>da</strong>lak saritu ditu Atzegi elkarteak. Nolanahi<br />
ere, halakoak saririk merezi ez duten eguna iristea<br />
sari hobea izango <strong>da</strong>.<br />
Irribarrez ageri ziren argazkietan Atzegizale saria<br />
jaso zuten u<strong>da</strong>letako ordezkariak eta langileak, normala<br />
denez. Barrea bai, funtsezko on<strong>da</strong>rea! Haserretzeko<br />
motibo gehiago eman ohi dizkigute politikariek,<br />
barre egiteko baino. Harritzekoa oraindik ere<br />
barre egitea ez debekatu izana, are gehiago politikarien<br />
kontura barre egitea zeinen arrunta zaigun ikusita.<br />
Oiartzungo adibidea hartu beharko lukete agintari<br />
eta politikariek: iragan ostiralean Oiartzungo<br />
u<strong>da</strong>l<strong>etxe</strong>ko areto nagusian barre egiteko aukera izan<br />
zen. Ez, ordea, U<strong>da</strong>lbatza bildu zelako, Girizia Mendi<br />
Taldeak bakarrizketa saioa antolatu zuelako baizik.<br />
Tarteka halako lekuetan umoreari lekua egitea ez <strong>da</strong><br />
ideia txarra, ez. Finean, poetak esango lukeen moduan,<br />
barre egiten duen herria ez <strong>da</strong> inoiz hilko.
10 ELKARTASUNA<br />
Mugarik<br />
gabeko<br />
elkartasuna<br />
Haitiko lurrikararen ostean erreskate lanetan<br />
aritutako Hen<strong>da</strong>ia eta inguruko suhiltzaileek<br />
PSID erakundea sortu zuten otsailean, nazioarte<br />
mailan elkartasun proiektuak aurrera eramateko.<br />
SCNF tren konpainiako fun<strong>da</strong>zioak saritu ditu.<br />
Asier Perez-Karkamo Hen<strong>da</strong>ia<br />
Frantziako SNCF (Societe Nationale<br />
des Chemins de Fer Francais)<br />
enpresaren fun<strong>da</strong>zioak Les<br />
coups de coeur soli<strong>da</strong>ires (Elkartasunezko<br />
bihotz taupa<strong>da</strong>k) saria<br />
eman dio Urruñan egoitza duen PSID<br />
erakundeari.<br />
PSID (Pompiers pour le Secours International<br />
et le Developpement/ Suhiltzaileak,<br />
nazioarteko sorospen eta garapenarako)<br />
nazioarteko elkartasunerako Gobernuz<br />
Kanpoko Erakundea (GKE) <strong>da</strong>, Urruñan<br />
egoitza duena. Haitiko lurrikararen ondoren<br />
erreskate lanetara joan ziren Urruña<br />
eta Hen<strong>da</strong>iako suhiltzaileek sortu dute<br />
aurten elkartea, halako egoeratan ahalik<br />
eta hoberen lagundu ahal izateko beharrezko<br />
egitura antolatzeko. Horrela, 2011ko<br />
otsailan Urruñako U<strong>da</strong>leko erregistrora<br />
Lurrikararen ondoren<br />
Port-au-Princen<br />
bizitakoak <strong>asko</strong> hunkitu<br />
zituen suhiltzaileak<br />
joan ziren, erakundearen izena ematera.<br />
Herriko Etxean aurkeztu zituzten estatutuen<br />
arabera, honako lau helbururekin<br />
abiatu ziren:<br />
1.- Babes Zibilerako agente publiko eta<br />
pribatuei laguntza ematea misioak prestatzeko<br />
(hon<strong>da</strong>mendi naturalak, biktimen<br />
laguntza, suteak, pertsonen, on<strong>da</strong>rearen<br />
eta ingurumenari babesa...). Krisian den<br />
herrialdeko aktoreekin elkarlanean, PSI-<br />
Dek egoeraren azterketa egingo du, ekintzetarako<br />
formazioa eta materiala eskaini,<br />
eta babes zibilerako azpiegiturak sortzen<br />
lagunduko du.<br />
2.- Beharrezko egoeretan urgentziaz ekitea:<br />
hon<strong>da</strong>mendi natural edo teknikoetan,<br />
gatazketan, populazioaren exodoetan, eta<br />
laguntza premia <strong>da</strong>goen ahalik eta egoera<br />
gehienetan.<br />
3.- Hezkuntza, formazioa eta oinarrizko<br />
zerbitzuetan (e<strong>da</strong>teko ura, janaria, saneamendua,<br />
osasun zerbitzua...) munduan diren<br />
desorekak murrizten laguntzea.<br />
4.- Zailtasunak dituzten herrien garapenerako<br />
ahal den laguntzarik handiena<br />
ematea.<br />
Urruñako PSIDren taldea Urruñako eta<br />
Hen<strong>da</strong>iako suhiltzaileak osatzen dute, besteak<br />
beste, eta Euskal Herria-Biarno taldean<br />
hartzen dute parte. Frantziako Estatuan<br />
beste hiru talde <strong>da</strong>ude: Bretainiakoa,<br />
Giron<strong>da</strong>koa, eta Languedoc Rousillonekoa,<br />
denak Euskal Herrikoa eta gero sortuak.<br />
Nikolas Regerat urruñarra <strong>da</strong> denen<br />
kudeatzailea, hogei urtez Hen<strong>da</strong>iako suhiltzaileen<br />
buru izan<strong>da</strong>koa, eta egun Angeluko<br />
bonberoen arduraduna <strong>da</strong>. Frantziako<br />
Estatuko Mugarik Gabeko Suhiltzaileen<br />
larrialdetako arduraduna ere <strong>da</strong> Regerat.<br />
Hiru proiektu abiatzeko<br />
Une honetan hiru misiotan <strong>da</strong>biltza eskualdeko<br />
PSIDeko kideak lanean, hirurak<br />
munduko herrialde behartsuenetan abiatutakoak.<br />
Batetik Ma<strong>da</strong>gaskarren eta Bur-<br />
kina Fason proiektu bana prestatzen ari<br />
dira, behin herrialde horietako diagnostikoa<br />
egin<strong>da</strong>, ekimen zehatzak abiatze aldera.<br />
Eta bestetik, Haitiko hon<strong>da</strong>mendiaren<br />
kudeaketarekin segitzen dute. Hain zuzen<br />
ere, maiatzean suhiltzaile talde bat hara<br />
abiatu zen, egoera aztertzeko. Lurrikararen<br />
ondoren Port-au-Prince hiriburuan bizitakoak<br />
<strong>asko</strong> hunkitu zituen Lapurdiko<br />
kostaldeko suhiltzaileak, eta herrialde hartako<br />
berreraikitze lanetan oso inplikatuta<br />
<strong>da</strong>ude. Erreskate lanetako argazki sortak<br />
oihartzun handia eduki zuen, eta lehen<br />
erreskate taldea Euskal Herrira itzuli zene-<br />
BOGA<br />
Ostirala, 2011ko ekainaren 24a<br />
[ISABEL MANCEBO BALDA ]<br />
an abiatutako diru biltzeak arrakasta itzela<br />
lortu, hasierako asmoetatik haratago joateko<br />
baliagarria izan zaiena.<br />
Le coup de coeur soli<strong>da</strong>rites sariarekin<br />
batera hiru mila euroko txekea jaso dute<br />
suhiltzaileek. Dirua beren lana gizarteratzeko<br />
bultza<strong>da</strong>, abiatutako egitasmoak<br />
gauzatzeko diru gehiago biltzeko lagungarri<br />
gertatuko zaie.<br />
Ongi irabazitako saria izan <strong>da</strong> Urruñako<br />
eta Hen<strong>da</strong>iako suhiltzaileek SNCF enpresako<br />
Fun<strong>da</strong>zioaren eskutik jaso dutena,<br />
merezitako saria mugarik gabeko bihotza<br />
izateagatik.
BOGA<br />
Ostirala, 2011ko ekainaren 24a<br />
2012: Interneteko domeinu<br />
berriak eskatzeko aukera<br />
Nagore Vega<br />
ICANNek, Interneteko domeinuak<br />
arautzen dituen erakundeak, lehen<br />
mailako domeinu orokor berriak eskatzeko<br />
aukera irekiko du <strong>da</strong>torren<br />
urtean (2012ko urtarrilaren 12tik apirilaren<br />
12ra).<br />
Orain arte, lehen mailako domeinuak bi<br />
multzotan zeuden banatuta. Batetik, estatu<br />
kodeak zeuden —Nazio Batuek estatutzat<br />
jotzen dituen herrialdeen domeinuak—:<br />
.it, .es, .co. Bestetik, orokorrak.<br />
Horien barruan <strong>da</strong>ude historikoak, Internetekin<br />
batera jaio zirenak: .com, .net, .org;<br />
komunitateek eskatuak, eta bestelakoak.<br />
Guztira, 22.<br />
Datorren urtetik aurrera, domeinu orokor<br />
berriak eskatzeko aukera ez ezik, do-<br />
PuntuEus-en oharra<br />
2012an ‘.eus’ domeinua<br />
eskatuko dugu<br />
Hilaren 19an hasi eta 24ra bitarte [gaur<br />
arte], ICANN erakundea bere 41. bilera<br />
egiten ari <strong>da</strong> Singapurren. Eta hilaren<br />
20an, domeinu berrien prozesuan inflexio<br />
puntu bat suposatzen duen erabaki<br />
bat hartu zuen ICANNek: 2012ko urtarrilaren<br />
12an lehen mailako domeinu orokor<br />
berriak eskatzeko aukera irekiko <strong>da</strong><br />
[gTLD, generic Top Level Domain].<br />
«Gaurko erabakiak Interneteko aro<br />
berri baten hasiera» iragartzen duela<br />
esan du Peter Dengate Thrush-ek,<br />
ICANNen Zuzen<strong>da</strong>ritza Mahaiko lehen<strong>da</strong>kariak.<br />
ICANNeko CEO Rod Beckstrom-ek<br />
berriz, «edozein hizkuntza eta<br />
i<strong>da</strong>zkerako lehen mailako domeinu berriak»<br />
eskatu ahal izango direla nabarmendu<br />
zuen. Izan ere, domeinuen historian<br />
lehen aldiz, hizkuntza eta i<strong>da</strong>zkera<br />
ezberdinetako domeinuak eskatzeko<br />
aukera irekiko <strong>da</strong> [i<strong>da</strong>zkera arabiarra edo<br />
txinatarra, esaterako].<br />
Asteleheneko erabakira iristeko bidea,<br />
ordea, luzea izan <strong>da</strong>. Lehen mailako domeinuak<br />
eskatzeko azken aukera<br />
meinu propioa eskatu ahal izango dute enpresek,<br />
hiriek eta erakundeek.<br />
ICANNek hartutako erabakiak bidea<br />
irekiko die hizkuntza eta i<strong>da</strong>zkera guztiei.<br />
‘.eus’<br />
2004tik ez du domeinuen zerren<strong>da</strong> zabaldu<br />
ICANNek. Azken urteetan eztabai<strong>da</strong> prozesuan<br />
izan <strong>da</strong>. Aste honetako erabakiarekin,<br />
bidea ireki du ordea, .eus euskararen<br />
eta euskal kulturaren komunitatea ordezkatuko<br />
duen domeinua eskatzeko.<br />
Hiru urte eta zertxobait <strong>da</strong>ramatza PuntuEus<br />
elkarteak horren alde lanean.<br />
Orain, domeinua izan, izango dela argi<br />
dute bertako kideek. .eus lortuta, euskararen<br />
eta euskal kulturaren komunitateko<br />
edozeinek eskatu ahal izango du bere webgunerako,<br />
urteko kuota or<strong>da</strong>induta.<br />
2004an ireki zen eta, azken zazpi urtetan,<br />
ICANN erakundea domeinu berriak<br />
eskatzeko politikak definitu eta horien<br />
ebaluaziorako irizpideak zehazteko eztabai<strong>da</strong><br />
prozesu batean murgilduta<br />
egon <strong>da</strong>. Prozesu hori gertutik jarraitu du<br />
PuntuEus elkarteak, eztabai<strong>da</strong>ren parte<br />
ere izanez. Baina ez dugu horren berri<br />
eman, ez baitago .eus domeinua eskatzeko<br />
<strong>da</strong>ta zehatz eta hain egiazkorik<br />
gaur arte ezagutu.<br />
Hori horrela, orain arteko esperientziatik<br />
abiatuta, <strong>da</strong>ta zehatz horren gaineko<br />
ziurtasuna ez <strong>da</strong> %100ean kokatzen.<br />
Azken zazpi urtetan ICANNek aurkeztu<br />
dituen <strong>da</strong>tak ICANNek berak<br />
atzeratu ditu. Baina egia <strong>da</strong> eztabai<strong>da</strong><br />
prozesuak inoiz baino fruitu gehiago<br />
eman dituela azken urtebetean, eta horrek<br />
erakusten du 2012ko urtarrilaren<br />
12an domeinuak eskatzeko aukera kasik<br />
ziurra izango dela.<br />
ICANNek egutegi zehatza du eskuetan:<br />
uztaila erdialdean Applicant Guidebook-aren<br />
azken bertsioa onartuko<br />
dute [hori <strong>da</strong> domeinuak eskatzeko<br />
bete behar diren baldintzen eta dokumentuen<br />
gi<strong>da</strong>liburua]; abuztutik aurrera<br />
eta lau bat hilabetez, domeinu berriak<br />
eskatzeko prozesuaren irekieraren berri<br />
PuntuEus elkarteak hiru urte <strong>da</strong>ramatza .eus domeinua lortzeko lanean. [BOGA]<br />
emateko mundu mailako komunikazio<br />
kanpaina jarriko dute martxan; eta, horren<br />
ondoren, 2012ko urtarrilaren 12an<br />
hasi eta apirilaren 12ra arte, lehen mailako<br />
domeinu berriak eskatzeko leihoa irekita<br />
mantenduko <strong>da</strong>.<br />
PuntuEus Elkartea albiste horren zain<br />
egon <strong>da</strong> jaio zen egunetik. Hiru urte baino<br />
gehiago <strong>da</strong>ramatza prozesua gertutik<br />
jarraitu eta bertan parte hartzen. Hiru<br />
urte horietan izaera, tamaina eta jatorri<br />
ezberdinetako 60 elkarte eta erakundek<br />
baino gehiagok egin dute bat PuntuEus<br />
Elkartean, eta 26.500 atxikimendu pertsonaletik<br />
gora jaso dituzte bere webgunean<br />
(http://www.puntueus.org/eu/).<br />
Orain hilabete erabakigarriak <strong>da</strong>toz:<br />
eskatzen dituzten baldintza guztiak<br />
bete eta proiektuari benetako bultza<strong>da</strong><br />
ematekoa. PuntuEus Elkarteak horretan<br />
jardun du, eta .eus eskatu eta lortzera<br />
bideratuko ditu bere in<strong>da</strong>r guztiak.<br />
2012arekin .eus eskatuko dute, nahiz eta<br />
ebaluazio fase osoaren ondoren, domeinua<br />
eskatze hutsak bere onarpena<br />
bermatzen ez duen. 2013a martxan<br />
egongo den .eus domeinuarekin hasteko<br />
aukera izango dela uste du hala ere<br />
PuntuEus Elkarteak. Euskal komunitatearentzako<br />
albiste ona izango <strong>da</strong>.<br />
Zer <strong>da</strong> ICANN<br />
erakundea?<br />
AMUA 11<br />
ICANN edo Internet Corporation for<br />
Assigned Names and Numbers (Izen<br />
eta Zenbakien Esleipenerako Interneteko<br />
Korporazioa) 1998ko irailaren<br />
18an sortu zen, ordura arte IANA Internet<br />
Assigned Numbers Authority<br />
erakundeak zituen zeregin batzuk<br />
bere gain hartzeko. Zeregin horiek<br />
domeinu izen eta IP helbideak esleitzeko<br />
egin beharreko tramiteak dira.<br />
ICANN irabazi asmorik gabeko erakundea<br />
<strong>da</strong>.<br />
Paul Townmey-ek sortu zuen erakundea,<br />
inongo irabazi asmorik gabe,<br />
eta bere egoitza Marina del Reyen<br />
(Kalifornia, AEB) <strong>da</strong>go.<br />
Sortu zenetik, ICANNeko zuzen<strong>da</strong>ritzako<br />
batzarrean ondorengo herrialdeetako<br />
biztanleek hartu dute<br />
parte: Australia, Brasil, Bulgaria, Kana<strong>da</strong>,<br />
Txina, Frantzia, Alemania, Ghana,<br />
Japonia, Kenia, Hego Korea, Mexiko,<br />
Herbehereak, Portugal, Senegal,<br />
Espainia, Erresuma Batua eta Ameriketako<br />
Estatu Batuak.<br />
Hau <strong>da</strong> erakundearen webgunea<br />
(ingelesez): http://www.icann.org.
12 TXOKOA<br />
Brutalismo izeneko mugimendu estetikoaren isla biltzen du Trintxerpeko itsas eskolaren eraikinak. [ASIER PEREZ-KARKAMO]<br />
Itsas eskola, eraikin<br />
enblematikoa<br />
1966an proiektatu zuten Pasaiako Itsas Eskola eta Arrantzarako<br />
Institutu Politeknikoa. Gaur egun Itsasmendikoik kudeatzen duen<br />
eskola Pasaiak duen eraikin modernoenetakoa <strong>da</strong>.<br />
Olatz Mitxelena Pasaia<br />
BOGA<br />
Ostirala, 2011ko ekainaren 24a<br />
Bere arkitekturarengatik eraikin<br />
moderno eta enblematikorik<br />
baldin ba<strong>da</strong> Pasaian,<br />
hori Pasaiako Itsas Arrantzarako<br />
Ikast<strong>etxe</strong> Politeknikoa<br />
izan <strong>da</strong>iteke. San Pedro eta Trintxerpe arteko<br />
mugan kokaturik, portuaren parean,<br />
eta muino batean eraikia, ikusgarria <strong>da</strong><br />
eraikinaren itxura, eta bisitariaren arreta<br />
bereganatzen du, erraz.<br />
Luis Laforga eta J. Lopez Zanon arkitektuek<br />
proiektatu zuten 1966. urtean. Eraikinak<br />
lau maila ditu, zabaleran garatuak,<br />
hiru sarbide eta, goitik beherako komunikaziorako<br />
bi eskailera zabal.<br />
Fatxa<strong>da</strong> mailakatua <strong>da</strong>, eta nahikoa<br />
ganbila edo konbexua. Eraikinaren erdigunean<br />
kokatua, piramide lerden bat nabarmentzen<br />
<strong>da</strong>.<br />
Arkitekturan adituek diotenez, eraikina<br />
garai hartako mugimendu estetikoaren<br />
adibide <strong>da</strong>, brutalismoaderitzan estiloarena,<br />
hain zuzen.<br />
Seoaneko markesa<br />
Espainiako Estatuko lehen arrantza eskola<br />
izan zena, Donostiako kaian kokatu zuten,<br />
Pedro Deunaren elizan, 1.912. urtean.<br />
Eskola hura, Pasaiako itsas eskolaren antzin<strong>da</strong>ria<br />
izan zen eta Gipuzkoako Elkarte<br />
Ozeanografikoaren ekimenez sortu zen.<br />
Elkarte horretako kide zen Seoaneko<br />
Markes ezaguna, hain justu, Pasaiako<br />
itsas eskolaren lehen egoitza izango zenaren<br />
jabea. Salinas jauregia, San Pedro eta<br />
Trintxerpe bat egiten duten tokian zegoen<br />
eta han eraiki zuten Pasaiako lehen itsas<br />
eskola izan zena, 1940. urtearen inguruan.<br />
Gerora, norbanako batek erosi zuen Seoaneko<br />
markesaren jauregia, eta eskola<br />
egun ezagutzen den bezala 1.969 inauguratu<br />
zuten.<br />
Salinas jauregiaren arrasto bakarra<br />
ikus <strong>da</strong>iteke gaur egun, armarria, eskola<br />
berriaren horma batean txertatua.
BOGA<br />
Ostirala, 2011ko ekainaren 24a<br />
Salinas jauregia izan<strong>da</strong>koaren armarria ikus <strong>da</strong>iteke oraindik. [ASIER PEREZ-KARKAMO]<br />
Iberiar Penintsulako<br />
lehen planetarioa<br />
Planetarioa hartzen du itsas eskolaren<br />
eraikinak. 1968. urtean inauguratu zuten<br />
eta aitzin<strong>da</strong>ria izan zen, zerua bere horretan,<br />
fikziorik gabe ikusteko aukera ematen<br />
zuen Iberiar Penintsulako lehen planetarioa<br />
izan zelako. Edozein latitudetik azter<br />
<strong>da</strong>iteke zerua itsas eskolako<br />
planetarioan, bertan duten Zeiss proiektoreari<br />
esker. Proiektorea, bisitariei erakusteko<br />
ez ezik, astronomia nautikoko eskolak<br />
emateko ere erabiltzen dute.<br />
40 pertsonentzako aretoa <strong>da</strong> eta izarrak<br />
interpretatzen ikasteko oso egokia. Sarrera<br />
doakoa <strong>da</strong>, eta bisita gi<strong>da</strong>tuak izaten<br />
dira astelehenetik ostiralera. Horiek egin<br />
ahal izateko aurrez hitzordua eskatu behar<br />
<strong>da</strong>, (0034) 943 39 93 40 telefono zenbakira<br />
deituta.<br />
Belaunaldi <strong>asko</strong>ren<br />
formakuntzarako eskola<br />
Itsasorako formazioa beharrezkoa duten<br />
guztiek jotzen dute Pasaiako Itsas Eskolara.<br />
Garai batean Institutu Politeknikoa<br />
izan<strong>da</strong>koa, Itsasmendikoik kudeatzen du<br />
Nola iritsi<br />
Ipar Euskal Herritik edo Bi<strong>da</strong>sotik etorriz<br />
gero bi aukera ditu bi<strong>da</strong>iariak: A-8a<br />
hartzea edota N-1 errepidea. Azken horren<br />
aldeko hautua eginez gero, Irun/Altza/Donostia<br />
ekialdea/Intxaurrondo<br />
norabidean irteera hartu behar <strong>da</strong>, eta<br />
Trintxerpera iritsiko <strong>da</strong> bi<strong>da</strong>iaria. Euskadi<br />
etorbidetik zehar, ezkerretara ikusiko<br />
du bisitariak itsas eskolaren eraikina.<br />
gaur egun. Itsasoan, arrantza ontzietan<br />
zein merkantzia ontzietan lan egiteko behar<br />
diren titulu akademiko guztiak eskaintzen<br />
dituzte itsas eskolan. Baita era<br />
guztietako espezialitateetarako beharrezko<br />
ziurtagiriak ere, egunetik egunera ugariagoak.<br />
Gipuzkoako itsas eskola bakarra izan<strong>da</strong>,<br />
herrialde osotik hartzen dute <strong>jende</strong>a<br />
Pasaiakoan, baina urrutiagotik ere etortzen<br />
omen dira ikasleak. Kataluniar <strong>asko</strong><br />
<strong>da</strong>toz, eta etorkinak ere gero eta gehiago<br />
dira, atzerritik <strong>da</strong>tozen guztiak etorkinak<br />
ez diren arren. Emakumeak, ordea, oso gutxi<br />
izaten dira, gaur egun zein iraganean.<br />
Eskolak ikasturteko 1.600 ikasle zitueneko<br />
garaiak ez <strong>da</strong>ude denboran urruti.<br />
Baina azken urteetan matrikulen kopuruak,<br />
titulazioei <strong>da</strong>gokionez behintzat, nabarmen<br />
egin du behera. HSAOLren aplikazioaz<br />
geroztik gertatu omen <strong>da</strong> beheraka<strong>da</strong>,<br />
lehen ez bezala, orain ikasleek titulu<br />
akademikoa beharrezkoa dutelako itsas<br />
eskolan ikasten hasi ahal izateko.<br />
Hala ere, eskolak etorkizuna bermatuta<br />
du, itsasoa den bitartean itsasgizonak eta<br />
ontziak izango direlako.<br />
Donostiatik etorrita bi aukera <strong>da</strong>ude<br />
baita ere: A-8a erabiltzea, edo N-1 errepidea.<br />
Saihesbidetik <strong>da</strong>torren bi<strong>da</strong>iaria,<br />
Gomistegiko biribilgunera irtengo <strong>da</strong><br />
Pasaiako irteera hartuta. Trintxerpeko<br />
Euskadi etorbidean sartu eta San Pedrora<br />
iritsi gabe, ezkerrera ikus <strong>da</strong>iteke<br />
itsas eskola. N-1 errepidetik etorriz gero,<br />
Kontadoreetako biribilgunean Trintxerpe-San<br />
Pedrorako norabidea hartu behar<br />
<strong>da</strong>.<br />
Azken Bala<strong>da</strong><br />
Exte eta Xamoa<br />
TXOKOA 13<br />
Teknologia berriak<br />
Extek eta Xamoak euren<br />
burutazioak ekarri<br />
dituzte hona:<br />
Exteban Martiarena<br />
EExxttee: Teknologia<br />
berriyen eskutik, itxuran aroan,<br />
irudiyan aroan murgilduta bizi gattukenetik,<br />
tokiz kanpo, basajaundua<br />
sentitzen nak. Azken aldiko<br />
zenbait joera ulertu (nahi) ezinik<br />
nabilek... erretratukin gertatzen ai<br />
dena, adibidez. Derepente, denak<br />
argazkilaritu in gattuk, eozein duk<br />
azgazki kamara baten (eo bin, eo<br />
hirun...) jabe, eozin trastok be argazki<br />
kamaratxua zeramak (ez harrittu<br />
laster komoneko paperak<br />
eta itxeko fregonak e flashazoka<br />
hasten badia ) ta krixto guziya klik<br />
eta klik zebilek. Hau pasiyua!!! Megakamara<br />
hartu ta oporreta eamango<br />
yau, miño lanin aitzeko,<br />
noski, 1000 erretratu ate arte jai zakak.<br />
Parran<strong>da</strong>ra ate eta ditxosozko<br />
kamarak, batetik klik ta bestetik<br />
flash, aujetakin bukatukoik. Eozein<br />
ekitaldira jon ta begiyak pantallatik<br />
altxa gabe ikusiko yau sayua...<br />
geo fotuk, eskuzabal, sarian<br />
edonoren eskura jarriko ttiyau,<br />
munduak gure bageala jakin dezan.<br />
Akaso ni nak rarua ta hola<br />
ibiltzia goza<strong>da</strong> bat duk, ta, beti bezela,<br />
enteatu gabe, tokiz kanpo nabilek...<br />
Basajauntzen ai te nak?<br />
Arkaitz Oiartzabal XXaammooaa:Geyo<br />
itten bayaz erra zakayeu! Teknologia<br />
berriyak irentsitako mundu batin<br />
bizi gattukela etzakat dudik.<br />
Sorgin gurpil bat duk gaña, zenbat<br />
eta aparato berriyo ordun ta hobia<br />
duk ta hobia dukenez gauza geyotako<br />
ibillikouk ta ordun berrize<br />
beste aparato bat berkouk.... Eskalatzea<br />
joteko argazki kamaraz eta<br />
California furgonetez betetako<br />
mundu ezkertiar hontan irudiyak<br />
izanai gain hartu ziok. Ta pertsonak<br />
hala itten battiyeu nola ettiyeu<br />
ingo bakaziyuk? Ze inporta zik<br />
nei hi Punta Canan eotia bakaziyotan,<br />
ez badiak demostratzen zoragarriya<br />
yula? Eo hi itxea bueltatzeko<br />
amurratzen yitzela, illunabar<br />
zelestial batin irriparrez atetzen<br />
bayaz?<br />
Exte: Teknologia berriyak, drogak<br />
bezela, berez, ettuk kaltegarriyak,<br />
erabilpena duk arriskutsua eta hemen,<br />
bai batea zein bestea, oso engantxatuk<br />
gaudela iruitzen zik .<br />
Basajauntzen ai nak, bai, miño azken<br />
aldiyan argazkimaniakun juga<strong>da</strong><br />
ulertzen hasi nakela, usteit:<br />
momentua bizitziana, helburui<br />
kaso in gabe, hau lortzeko intako<br />
biria baloratziana eta holako kontuk<br />
ettuk modernuk gaur egun .<br />
Gaur eztuk momentua bizitzen,<br />
gaur helburua eztuk garrantzitsua,<br />
gaur hau lortzeko biria bigarren<br />
mallan geatzeuk, gaur une gorena,<br />
orgasmikua, dena delakua<br />
bukatu eta erretratuk eakusten<br />
ttugunin bizitzen yau, Xelebria benetan<br />
. Xam, bayun ligoi bat be<br />
konkista guziyen berri launei ematen<br />
ziyena, «Ezin badit kontatu ,<br />
zertako ligatu?» ziyona... enfin.<br />
Xamoa: Momento orgasmiko horrek<br />
galtzen gattik, beraz. Enfin,<br />
bai, ba eztuk hain berriya re... Argazki<br />
makina batek bizi gattik, inmortalizatuko<br />
gattikelako, ta gaña<br />
autoretzara iritsi gattuk. Ez duk<br />
hainbeste zein atetzen duken ditxosozko<br />
argazkiyin, zer atea duken<br />
ta zeñek atea diken artelan hoi<br />
baizik. Argazkiyak bizi gattik.<br />
Ameriketako indio natibuk kamaran<br />
flash-ak arima lapurtzen tzila<br />
saten tziten, ta oandik ere, periodikoko<br />
argazki gehinak eskelen<br />
orrialdetan zeuden. Amen.
14TXANPA<br />
Asteburuko agen<strong>da</strong><br />
Musika<br />
Errenteria-Orereta: Etzi, U<strong>da</strong>l Txistulari<br />
Taldeko txistulariek Erdialdeko kaleak<br />
alaituko dituzte, goizeko bederatzietatik<br />
aurrera.<br />
Hon<strong>da</strong>rribia: Etzi, Hon<strong>da</strong>rribiko Txistu<br />
Taldearen albora<strong>da</strong>k izango dira Alde<br />
Zaharra eta Soroeta-Zezen Plazan, goizeko<br />
zortzietatik aurrera.<br />
Jaiak<br />
Donibane: Asteburuan sanjoanak ospatuko<br />
dituzte Pasaiako barrutian. Musika,<br />
<strong>da</strong>ntza, bazkaria... egitarau oparoa prestatu<br />
dute. Egitaraua ikusi ahal izateko pasaia.hitza.info<br />
webgunean topa <strong>da</strong>iteke.<br />
Errenteria-Orereta: Gaur, bihar eta etzi<br />
XXII. Errenteriako Galiziako Kultur Astea<br />
izango <strong>da</strong> Casa Galiciak antolatua. Hiru<br />
egun horietan 10:30etik 22:30era gastronomia<br />
eta folklore jaialdiaz gozatzeko<br />
aukera izango <strong>da</strong> Gamon Zumardian.<br />
Errenteria-Orereta: Gaur hasi eta etzi<br />
bitarte, Galtzarabor<strong>da</strong>ko jaiak ospatuko<br />
dituzte auzoan. Egitaraua ikusteko errenteria.hitza.info<br />
atarian sartu.<br />
Irun: San Martzial jaiak izango dira asteburuan.<br />
Egitarau zabala prestatu dute.<br />
Hori ikusteko, irun.hitza.info webgunea<br />
bisitatu.<br />
Dantza<br />
Errenteria-Orereta: Etzi, ikasle eta irakasleen<br />
II. Ekialdeko Dantzen Jaialdia<br />
izango <strong>da</strong> Errenteria Hiria Kulturgunean.<br />
Emanaldia 19:30ean hasiko <strong>da</strong>. Sabel<br />
<strong>da</strong>ntza, hindu <strong>da</strong>ntza, Bollywood, <strong>da</strong>ntza<br />
modernoa eta <strong>da</strong>ntza latinoak ikusteko<br />
aukera izango <strong>da</strong>. Horrez gain, ekialdeko<br />
[EL WATAN]<br />
Haur sahararrei ongietorria. U<strong>da</strong> Oiartzunen <strong>pasatu</strong>ko<br />
duten haur sahararrentzako ongietorri festa antolatu du biharko El<br />
Watan elkarteak. Festa Doneztebe plazan izango <strong>da</strong>, arratsaldeko<br />
bost eta erdietatik aurrera. Jolasak, askaria... guztiek ongi pasatzeko<br />
jarduerak prestatu dituzte.<br />
jantzien den<strong>da</strong> egongo <strong>da</strong> eta sariak zozkatuko<br />
dituzte bertaratzen direnen artean.<br />
Sarrera orokorrak zortzi euro balio du<br />
eta 9 urtetik beherakoek bost euro or<strong>da</strong>indu<br />
beharko dituzte. Leihatilan ordubete<br />
lehenago eros <strong>da</strong>itezke sarrerak,<br />
bestela Santa Klara kalean (14. zenbakia)<br />
<strong>da</strong>goen Toki-Eder den<strong>da</strong>n.<br />
Hen<strong>da</strong>ia: Etzi, hilabeteroko ohiturari jarraituz,<br />
eskualdeko mutxiko zaleak Gaz-<br />
telu Zahar pilotalekuan bilduko dira,<br />
11:30ean, ordubetez <strong>da</strong>ntzatzeko. Hen<strong>da</strong>iako<br />
Mutxiko Elkarteak antolatu du.<br />
Ikastaroak<br />
Oiartzun: Biharko musikoterapia tailerra<br />
antolatu dute Kiribila Sanergia Zentroan<br />
(Kontzejupe plazako behealdean, anbulatorioaren<br />
atzean). 10:00etatik<br />
14:00etara izango <strong>da</strong> tailerra. 60 euro<br />
BOGA<br />
Ostirala, 2011ko ekainaren 24a<br />
balio du, eta aurretik izena eman behar<br />
<strong>da</strong>, honako telefono zenbakian: 686 81<br />
19 14. Xuxuna Juanesek emango du eskola.<br />
Musikoterapeuta <strong>da</strong> Juanes, musika<br />
irakaslea eta Gestalt terapian formakuntza<br />
duena.<br />
Antzerkia<br />
Hen<strong>da</strong>ia: Etzi, Rideau Rouge konpainiak<br />
Messieurs les guides baigneurs de Biarritz<br />
obra antzeztuko du Mendi Zolanen.<br />
Gerard Bagardiek zuzenduko du eta<br />
15:00etan hasiko <strong>da</strong>. Bi familiek abentura<br />
barregarriak edukitzen dituzte Biarritzen.<br />
1910. urtean <strong>da</strong>go kokatua antzezlana,<br />
Belle Epoque garaian. Herriko Etxeko<br />
Kultura Zerbitzuak antolatu du.<br />
Informazio gehiagorako deitu 0559-<br />
483049 telefono zenbakira.<br />
<strong>Hitza</strong>ldiak<br />
Hen<strong>da</strong>ia: Biharko Jaizkibel mendiko paramoudrak<br />
ezagutzeko natura ateraldia<br />
antolatu du CPIE Euskal Itsasbazterrak.<br />
Arazandiko kide batek Eozenoko garaian<br />
(55-40 milioi urte atzera) sorturiko zizare-zuloetako<br />
konkrezio batzuen inguruko<br />
azalpenak emango ditu. Ateraldi<br />
hori hilaren 8an gai beraren gainean Abbadia<br />
eremuko Nekatoenea baserrian<br />
eman<strong>da</strong>ko hitzaldiaren jarraipena <strong>da</strong>, eta<br />
Bizkai-G<strong>asko</strong>niako golkoko ikuspegi paregabeaz<br />
gozatzeko aukera izanen <strong>da</strong>.<br />
Ateraldia frantsesez izango <strong>da</strong>, eta ezinbestekoa<br />
<strong>da</strong> aldez aurretik izena ematea<br />
(0559-203720). Izena ematerakoan<br />
esango dute abiapuntua zein den. Prezioa<br />
hamabi euroan jarri dute, eta bakoitzak<br />
bere bazkaria eraman behar du.<br />
Azoka<br />
Hon<strong>da</strong>rribia: Etzi, arte azoka egongo <strong>da</strong><br />
Minatera kalean (kirol kaian), 10:00etatik<br />
14:00etara.<br />
Bestelakoak<br />
Hon<strong>da</strong>rribia: Hon<strong>da</strong>rribia, itsaso zapo-
BOGA<br />
Ostirala, 2011ko ekainaren 24a<br />
rea gastronomia ekimena asteburu honetan<br />
bukatuko <strong>da</strong>. Gaur izango dira gastronomia<br />
ekitaldien azken bi afariak, Enbata<br />
eta Arraunlari jat<strong>etxe</strong>etan. Gainera,<br />
gaur tabernetan pintxoak <strong>da</strong>statzeko aukera<br />
izango <strong>da</strong>, eta Kanariar Uharteetara<br />
bi<strong>da</strong>ia zozkatuko dute pintxoak <strong>da</strong>statu<br />
dituztenen artean.<br />
Hen<strong>da</strong>ia: Gaur, hiri barneko eta Hon<strong>da</strong>rtzako<br />
ama-eskolek urte amaierako festak<br />
egingo dituzte. Hiri barnekoena<br />
17:00etan hasiko <strong>da</strong>, eta Hon<strong>da</strong>rtzakoen<br />
Zinemak<br />
NIESSEN<br />
(ERRENTERIA-ORERETA)<br />
Resacón 2: Ahora en Tailandia:<br />
17:30; 20:00; 22:30; 01:00 (lar.).<br />
Kung Fu pan<strong>da</strong> 2 3D:<br />
17:00; 19:30; 22:00; 00:30 (lar.).<br />
Kung Fu pan<strong>da</strong>:<br />
17:30; 20:00; 22:30; 00:45 (lar.).<br />
Algo prestado: 22:45; 01:00 (lar.).<br />
Insidious:<br />
17:30; 20:00; 22:40; 01:00 (lar.).<br />
X-Men. Primera generación:<br />
17:15; 20:00.<br />
Piratas del Caribe: En mareas peligrosas:<br />
17:00; 19:50.<br />
Midnight in Paris:<br />
22:45; 00:50 (lar.).<br />
LES VARIETES (HENDAIA)<br />
La fille du puisatier:<br />
17:00 (ig.); 21:00 (ost., lar.).<br />
Un vie de chat: 15:00 (lar., ig.).<br />
Je n’ai rien oublié: 17:00 (lar.).<br />
TXINGUDI (IRUN)<br />
Kung Fu pan<strong>da</strong> 2 3D: 22:00 (lar.).<br />
Kung Fu pan<strong>da</strong> 2:<br />
16:30; 18:30 (lar., ig.).<br />
Midnight in Paris filmaren fotograma bat. [BOGA]<br />
ikuskizuna arratsaldeko sei eta erdietatik<br />
aurrera izanen <strong>da</strong>.<br />
Hen<strong>da</strong>ia: Bihar, San Bixente eskolan<br />
besta antolatu dute egun osoz.<br />
10:00etan hasiko <strong>da</strong>, eta 22:00etan bukatuko<br />
<strong>da</strong>.<br />
San Pedro: Gaur, altxorraren bila jolasean<br />
ibiltzeko aukera izango <strong>da</strong> Mater ontzian,<br />
Itsas Gela elkartearen eskutik.<br />
17:00etan hasiko <strong>da</strong>. Eta bihar, Mater ontzia<br />
dohainik bisitatzeko aukera izango<br />
<strong>da</strong> 12:00etatik 14:00etara.<br />
Insidious:<br />
20:30 (lar., ig.); 22:30 (lar.).<br />
Piratas del Caribe: En mareas peligrosas<br />
3D: 22:00 (lar.).<br />
Piratas del Caribe: En mareas peligrosas:<br />
16:45.<br />
X-Men. Primera generación:<br />
19:30 (lar., ig.); 22:15 (lar.).<br />
Blitz: 16:00; 18:00 (lar., ig.); 20:00<br />
(lar., ig.); 22:15 (lar.).<br />
Algo prestado: 16:00; 18:15 (lar., ig.);<br />
20:30 (lar., ig); 22:45 (lar.).<br />
Hanna: 16:00; 18:10 (lar., ig.).<br />
Midnight in Paris:<br />
20:20 (lar., ig.); 22:30 (lar.).<br />
Resacón 2: Ahora en Tailandia:<br />
16:10; 18:15 (lar., ig.); 20:30 (lar., ig.);<br />
22:45 (lar.).<br />
MENDIBIL (IRUN)<br />
Resacón 2: Ahora en Tailandia:<br />
16:00 (lar., ig.); 18:00; 20:15; 22:<strong>25</strong>.<br />
Kung Fu pan<strong>da</strong> 2:<br />
16:00 (lar., ig.); 18:00; 20:15; 22:<strong>25</strong>.<br />
Insidious: 16:00 (lar., ig.); 18:00;<br />
20:15; 22:30.<br />
Piratas del Caribe: En mareas peligrosas:<br />
16:00 (lar., ig.); 19:00; 22:00.<br />
X-Men. Primera generación:<br />
16:00 (lar., ig.); 19:00; 22:00.<br />
Algo prestado: 20:20; 22:30.<br />
El inocente: 15:45 (lar., ig.); 18:00.<br />
[BOGA]<br />
TXANPA 15<br />
‘Grease’, U<strong>da</strong>l Aretoan. Gaur Grease antzezlana ikusteko<br />
aukera izango <strong>da</strong> San Pedroko U<strong>da</strong>l Aretoan. Sudurpunti antzerki<br />
taldeak taularatuko du lana, 19:30etik aurrera. San Pedroko jaietako<br />
egitarauan barruan sartzen <strong>da</strong> ekitaldia.<br />
[BOGA]<br />
Rocka Ur<strong>da</strong>nibian. Bihar, sanmartzialetako egitarauaren<br />
barruan, Boogie Van eta Txarrena taldeek kontzertua emango<br />
dute Ur<strong>da</strong>nibia plazan, 22:30etik aurrera.
Change language