19.06.2013 Views

aleqsandre WaWia: vfiqrob, rom jer kidev gvaqvs Sansi, avaSenoT ...

aleqsandre WaWia: vfiqrob, rom jer kidev gvaqvs Sansi, avaSenoT ...

aleqsandre WaWia: vfiqrob, rom jer kidev gvaqvs Sansi, avaSenoT ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

2 18-25 ivnisi 2013<br />

qalbatoni nino didia-ServaSiZe<br />

gaxldaT gamoCenili afxazi pedagogi<br />

da ganmanaTlebeli, saqarTvelos ssr<br />

damsaxurebuli pedagogi, mravali<br />

Rirseuli moqalaqis aRmzrdeli da<br />

damkvalianebeli. mTeli misi Segnebuli<br />

sicocxle da moRvaweoba<br />

dakavSirebuli afxazeTTan, sadac igi<br />

didi avtoritetiT sargeblobda. mis<br />

saxelsa da xsovnas dResac mowiwebiT<br />

epyroba mTeli afxazi eri.<br />

nino didia-ServaSiZe daibada 1881<br />

wlis 14 oqtombers, abaSis raionis<br />

sofel keTilarSi. bavSvs TiTqos<br />

dabadebidan dahyva swavlis niWi _ 17<br />

wlis asakSi warmatebiT daamTavra<br />

Tbilisis me-3 qalTa gimnazia, <strong>rom</strong>lis<br />

Semdeg ganaTlebas eufleboda qalaq<br />

quTaisSi, sadac eziara pedagogis specialobas.<br />

amis Semdeg, <strong>jer</strong> quTaisis<br />

skolebSi maswavleblobda, mere ki<br />

TbilisSi gadavida sacxovreblad da<br />

iq aswavlida.<br />

1913 wlis miwuruls nino didia<br />

colad gahyva mixeil levanis Ze ServaSiZes<br />

(CaCbas) _ mefis armiis<br />

polkovniks, kulturis gamoCenil moRvawes,<br />

swavluls, adamians, <strong>rom</strong>elmac<br />

pirvelma Seadgina afxazeTis geografiuli<br />

ruqa “afsni axsaala”.<br />

maTi qorwinebidan ramdenime Tvis<br />

Semdeg daiwyo pirveli msoflio omi<br />

da mixeil levanis Ze ServaSiZe<br />

frontze gaemgzavra. mixeil ServaSiZe<br />

dainiSna moskovis me-4 grenaderTa<br />

polkis meTaurad, <strong>rom</strong>elic ibrZoda<br />

dasavleTis frontze. 1916 wels ninom<br />

qalaq peterburgSi daamTavra<br />

mowyalebis dis kursebi da moqmed<br />

armiaSi wavida, raTa misTvis Zvirfasi<br />

adamianis gverdiT yofiliyo. swored<br />

meuRlisadmi didma siyvarulma daa-<br />

Zlevina SiSis gancda da daWrili<br />

meomrebisaTvis pirveladi samedicino<br />

daxmarebis aRmoCenisas yuradRebas ar<br />

aqcevda mZime bombebis gamayruebel<br />

afeTqebas da tyviebis ganuwyvetel<br />

zuzuns, <strong>rom</strong>lebic omisa da sikvdilis<br />

ganuyreli musikaluri foni gaxlavT.<br />

didi oqtombris socialisturi revoluciis<br />

Semdeg nino didia-ServaSiZem<br />

da misma meuRlem afxazeTSi daides<br />

bina. samwuxarod, xanmokle gamodga<br />

maTi erTad yofna _ mixeil ServaSiZes<br />

tifi Seeyara da igi 1919 wels Tbilisis<br />

mixeilis saavadmyofoSi gardaic-<br />

vala. ninos mTeli sicocxle axsovda<br />

momakvdavi meuRlis danabarebi: “Cemo<br />

Zvirfaso, mxolod erT rames gTxov.<br />

afxazi xalxi, <strong>rom</strong>elic me yovelTvis<br />

sakuTar Tavze metad miyvarda, amJamad<br />

ganaTlebas Zlier moklebulia. nu dazogav<br />

nurc Zalisxmevas, nurc saxsrebs,<br />

mouyare Tavi afxaz bavSvebs da<br />

aswavle maT wera-kiTxva...”<br />

nino sicocxlis bolomde erTguli<br />

darCa meuRlis am anderZisa.<br />

daqvrivebulma qalma meuRlis<br />

cxedari, yvela qristianuli wesis<br />

dacviT, sofel kvitolSi gadmoasvena<br />

da sagvareulo sasaflao “aSta du”ze<br />

miuCina samaradJamo samyofeli,<br />

Tavadac am afxazur sofelSi daido<br />

bina da aqtiurad Seudga pedagogiuraRmzrdelobiT<br />

saqmianobas. mZime Jami<br />

udga maSin qveyanas, SimSilisagan dasustebuli<br />

da saTanado sanitarulhigienur<br />

pirobebs moklebuli xalxi<br />

ubralo davadebebsac ki ver umklavdeboda.<br />

qveyanaSi Zalian didi iyo<br />

bavSvTa sikvdilianobis maCvenebeli.<br />

e.w. “ispankis” (gripozuli epidemiuri<br />

daavadebis umZimesi forma, <strong>rom</strong>elic am-<br />

Jamad likvidirebulia _ “ilori”) epidemiis<br />

dros qalbatonma ninom Seqmna<br />

“avadmyofTa komiteti” da samedicino<br />

daxmarebas uwevda afxazeTis daavadebul<br />

mosaxleobas. swored nino Serva-<br />

SiZis ZalisxmeviTa da iniciativiT<br />

aSenda sofel kvitolSi saavadmyofo<br />

da afTiaqi.<br />

1919 wels nino didia-ServaSiZem<br />

Rarib glexTa ojaxebebidan Seagrova<br />

bavSvTa jgufi, <strong>rom</strong>lebsac sofel kvitolis<br />

dawyebiTi skola hqondaT<br />

damTavrebuli da moamzada isini soxumis<br />

pedagogiur seminariaSi misaRebi<br />

gamocdebis Casabareblad. 1920 wels,<br />

gazeT “afsniSi”, momavali didi poeti<br />

iua koRonia werda: “...didi madloba<br />

minda vuZRvna qalbaton nino Tomas<br />

asul ServaSiZes, <strong>rom</strong>elmac me<br />

saswavleblad gamagzavna...”. amave<br />

gazeTSi dimitri gulia werda: “yvelas,<br />

visac surs, <strong>rom</strong> afxazeTSi<br />

ganaTlebam daisadguros, didi madloba<br />

unda uZRvnas nino ServaSiZes,<br />

<strong>rom</strong>elic yvelafers akeTebs afxazi<br />

bavSvebisaTvis Sesabamisi ganaTlebis<br />

misacemad”.<br />

1920 wels nino Tomas asuli didia-<br />

ServaSiZe airCies afxazeTis kultu-<br />

rul-saganmanaTleblo sazogadoebis<br />

kodoris mazris ganyofilebis<br />

ufrosad da misi iniciativiT oCam-<br />

CireSi gaixsna internati Raribi<br />

ojaxis SvilebisaTvis. internatSi sistematurad<br />

ewyoboda Sexvedrebi afxazeTis<br />

erovnul-ganmanTavisuflebeli<br />

moZraobis monawileebTan raJden eSbasTan,<br />

platon kvekvesqirTan, pavle<br />

bigvavasTan, evgenia uridiasTan da<br />

sxvebTan. “Tavisi avtoritetiT nino<br />

ServaSiZem miaRwia imas, <strong>rom</strong> am dawesebulebisagan<br />

aeridebina menSevikuri<br />

mTavrobis risxva” _ ixsenebda leonti<br />

golanZia.<br />

1921 wels afxazeTis ganaTlebis<br />

saqmeTa saxalxo komisariati nino<br />

ServaSiZes agzavnis TbilisSi, instruqtor-pedagogTa<br />

kursebze. 1922<br />

wels misi iniciativiT gaixsna afxazeTis<br />

bavSvTa saxli, <strong>rom</strong>lis direqtoradac<br />

Tavad nino dainiSna.<br />

muxlmouRleli qali fexiT dadioda<br />

afxazeTis soflebSi, arCevda bavSvebs.<br />

“es iyo CemTvis uaRresad sapasuxismgeblo<br />

samuSao, _ werda qalbatoni nino<br />

sakuTar avtobiografiaSi, _ didi<br />

S<strong>rom</strong>is fasad xdeboda yovelive, raTa<br />

es bavSvTa saxli sanimuSo gamxdariyo<br />

mTel saqarTveloSi”.<br />

bavSvTa saxlis aRzrdilTa erTerTi<br />

pirveli Taobis warmomadgeneli,<br />

SemdegSi saqarTvelos ministrTa sab-<br />

Wos Tavmjdomaris moadgile arqifo<br />

labaxua werda: “mTeli Tavisi codna<br />

da gamocdileba moaxmara qalbatonma<br />

ninom bavSvTa aRzrdas, dedobriv<br />

mzrunvelobas iCenda TiToeulis mimarT,<br />

maTi ricxvi ki 50-s aWarbebda. es<br />

qali marTlac saswaulebs axdenda<br />

Tavisi mcirericxovani koleqtiviT”.<br />

Semdeg igi axasiaTebs nino ServaSiZis<br />

pirovnul Tvisebebs: “icvamda sadad,<br />

magram didi gemovnebiT, mxrebs<br />

yovelTvis ufaravda naqsovi Savi<br />

feris mandili (rac daRupuli<br />

meuRlis glovis simbolo gaxldaT da<br />

sicocxlis bolomde atara ojaxis<br />

erTgulma adamianma), gamoirCeoda<br />

adamianebisadmi usazRvro siyvaruliT,<br />

iyo mkacri da momTxovni, upirvelesad<br />

ki sakuTari Tavis mimarT, samsaxurSi<br />

yvelasadmi erTnairad Tbili damokidebuleba<br />

hqonda”.<br />

1924 wlis miwuruls nino ServaSiZe<br />

gadahyavT gagris sabavSvo saxlis di-<br />

ilori<br />

afxazi pedagogi-ganmanaTlebeli nino Tomas asuli didia-ServaSiZe<br />

afxazma studentebma monawileoba miiRes<br />

saerTaSoriso banak<br />

“slavianuri Tanadgomis” RonisZiebaSi<br />

afxazi studentebi aRniSnuli RonisZiebidan<br />

ukve dabrundnen.<br />

yoveli wlis ivnisSi krasnodaris<br />

mxaris tuafses raionSi imarTeba studenturi<br />

saerTaSoriso banak “slavianuri<br />

Tanadgomis” Sekrebebi. mimdinare<br />

RonisZieba rigiT meTormete gaxldaT,<br />

<strong>rom</strong>lis organizeba kurskis olqis administraciam<br />

iTava.<br />

wels banakSi oTxasma monawilem<br />

moiyara Tavi ruseTidan, afxazeTidan,<br />

ukrainidan, belorusiidan, moldaveTidan<br />

da israelidan. RoniZiebis erTerTma<br />

organizatorma ala Certovam<br />

ganmarta, <strong>rom</strong> maTi mizania banakis monawile<br />

axalgazrdobisaTvis saqmiani<br />

TanamS<strong>rom</strong>lobis principebis Seswavla<br />

da imis STagoneba, <strong>rom</strong> piradi warmatebis<br />

miRwevaSi maTi mTavari mekavSire<br />

saxelmwifoa.<br />

_ “slavianuri Tanadgoma” is RonisZiebaa,<br />

<strong>rom</strong>elic axalgazrda adamians<br />

piradi iniciativis gamovlenisa da<br />

xelSemwyobi partnioris monaxvis<br />

saSualebas aZlevs, rac xels Seuwyobs<br />

mas ganazraxis aRsrulebaSi, _ ganacxada<br />

qalbatonma ala Certovam, _ Cveni<br />

devizia: “studenturi urTierTanam-<br />

S<strong>rom</strong>lobidan socialur partniorobamde”.<br />

RonisZiebis monawileebi<br />

daukavSirdnen saerTaSoriso kosmosur<br />

sadgurs, riTac xazi gausves imas,<br />

<strong>rom</strong> maTi proeqti bevrad scildeba<br />

erTi <strong>rom</strong>elime saxelmwifos<br />

sazRvrebs. afxazeTis sportisa da axalgazrdobis<br />

saxelmwifo komitetis<br />

specialistis elene Rvinjias SekiTxvaze,<br />

Tu rogor gamoiyureba afxazeTi<br />

kosmosidan, kosmonavtebma upasuxes:<br />

“igi yvelaze lamazia, Cven mas<br />

yovelTvis vakvirdebiT kosmosidan!”<br />

mimdinare wels “slavianuri Tanadgomis”<br />

forums afxazeTidan warmoadgendnen<br />

saopero SemsrulebelTa<br />

italiis akademiis studenti batal<br />

sakania, soxumis saxelmwifo universitetis<br />

studentebi inal xamkogovi,<br />

aslan arSba da astanda lomia.<br />

RonisZiebis monawileebi erTmaneTs<br />

epaeqrebodnen sxvadasxva sadiskusio<br />

moednebze. batal sakania gaxda saer-<br />

TaSoriso festival “slavianuri<br />

Tanavarskvlavedis” premiis laureati.<br />

RonisZiebis organizatorebma ganmartes,<br />

<strong>rom</strong> monawileebi friad saintereso<br />

da saWirboroto sakiTxebs<br />

mimoixilavdnen. batal sakania gaxda<br />

saerTaSoriso festival “slavianuri<br />

Tanadgomis” laureati, <strong>rom</strong>lis mizania<br />

niWieri axalgazrdebis gamovlena, maT<br />

Soris kulturuli kavSirebis ganmtkiceba,<br />

dainteresebul organizaciaTa<br />

Zalisxmevis gaerTianeba da axalgazrduli<br />

SemoqmedebisaTvis saTanado<br />

mxardaWera.<br />

mkiTxveli dameTanxmeba, <strong>rom</strong> es RonisZieba<br />

aSkarad gansxvavdeba mixeil<br />

saakaSvilis mier organizebul<br />

qarTvel axalgazrdaTa anakliis<br />

Tavyrilobisagan, sadac miSam qaraf-<br />

Sutulad miuTiTa gogo-biWebs buCqebisaken.<br />

reqtorad, <strong>rom</strong>lis aRzrdilebi Semdeg<br />

TvalsaCino specialistebi gaxdnen.<br />

samTo inJinerma arqifo labaxuam, in-<br />

Jiner-mSeneblebma i polite faRavam,<br />

evgeni amiCbam, Samil agumavam, saxalxo<br />

artistma minadora zuxbaiam, damsaxurebulma<br />

pedagogebma ilarion labaxuam<br />

da leonti aCbam, gamorCenilma<br />

qirurgma giorgi emxvarma, inJinrebma<br />

valerian marRaniam, nikoloz kemulariam<br />

da sxvebma moipoves farTo aRiareba<br />

da masebis pativiscema. isini<br />

mudam mowiwebiT moixseniebdnen TavianTi<br />

pedagogis saxels.<br />

S<strong>rom</strong>asa da sxvebze zrunvaSi<br />

Caiferfla es RvTisnieri adamiani _<br />

qalbatoni nino didia-ServaSiZe xangr-<br />

Zlivi da mZime avadmyofobis Semdeg<br />

gardaicvala 1966 wels. dakrZalulia<br />

ojaxis sagvareulo sasaflaoze,<br />

meuRlis gverdiT.<br />

nino didia-ServaSiZisTana adamianebi<br />

udavod amSveneben qarTul-afxazur<br />

istorias. swored aseTi<br />

adamianebi aduRabeben siyvaruliTa da<br />

urTierTndobiT moZme da monaTesave<br />

erebs, qmnian saerTo istorias, <strong>rom</strong>elsac<br />

erTnairi mowiwebiT ufrTxildebian<br />

qarTvelebica da afxazebic. nino<br />

didia-ServaSiZe orive xalxis<br />

mexsierebas SemorCa rogorc qvelmoqmedi,<br />

amagdari, ukeTilSobilesi<br />

pirovneba. man mTeli sicocxle uerTgula<br />

daRupul meuRles da misadmi<br />

siyvaruli mTel afxaz xalxs<br />

Tanabrad gadaunawila. dedis siyvaruliT<br />

evleboda TiToeul aRsazrdels,<br />

afxaz bavSvebs da Zalas ar<br />

iSurebda maT mamuliSvilebad aRsazrdelad!<br />

sasixaruloa, <strong>rom</strong> afxazi<br />

xalxi dResac imkis am didebuli<br />

banovanis S<strong>rom</strong>iT moyvanil mosavals.<br />

“xalxisaTvis gaRebuli sicocxle”<br />

_ ase ewodeboda qalbaton nino didia-<br />

ServaSiZisadmi miZRvnil, afxazi Jurnalistis<br />

zaur butbas vrcel statias,<br />

<strong>rom</strong>elic gazeTma “sovetskaia abxaziam”<br />

gamoaqveyna 1975 wlis 3 seqtembers.<br />

Tundac am sam sityvaSi sruladaa<br />

gadmocemuli qarTveli da afxazi<br />

xalxebis saamayo Svilis, SesaniSnavi<br />

moRvawisa da pirovnebis sicocxlis<br />

arsi.<br />

r. SalamberiZe<br />

170 heqtarze baRi gaSendeba<br />

wina wlebi SeiZleba CaiTvalos afxazeTis soflis meurneobis aRorZinebis<br />

wlebad, radgan omisSemdgom wlebis periodi didad ar gamoirCeoda am dargis<br />

winsvliT. ruseTis mier dafinansebuli “afxazeTis socialur-ekonomikuri ganviTarebis<br />

gegmis” Tanaxmad afxazeTis agrosamrewvelo kompleqss gamoeyo 721<br />

milioni rubli. Sesabamisad, 2010 wels aTvisebul iqna 250 milioni rubli, 2011<br />

wels _ 140 milioni rubli, 2012 wels ki 330 milioni rubli. Catarebuli<br />

samuSaoebis Sesaxeb gvesaubreba afxazeTis soflis meurneobis ministri beslan<br />

jopua:<br />

“wina wlebi imiT iyo gamorCeuli, <strong>rom</strong> ZiriTadad dakavebuli viyaviT<br />

sasoflo-sameurneo teqnikis SeZeniT da afxazeTSi SemoyvaniT. saerTo jamSi<br />

qveynis sasoflo-sameurneo meqanizaciis baza Seivso 121 erTeuliT, ramac<br />

ganapiroba saboloo warmateba. yvela raionSi Seiqmna Sesabamisi saremonto<br />

baziT aRWurvili manqana-traqtorTa ris Semdegac sasoflo-sameurneo teqnika<br />

gadaunawildaT raionebs Semdegi TanmimdevrobiT:<br />

galis raions _ 16 erTeuli; tyvarCels _ 10 erTeuli; oCamCires _ 20 er-<br />

Teuli; gulrifSs _ 18 erTeuli, soxums _ 10 erTeuli; gudauTas _ 20 erTeuli;<br />

gagras _ 9 erTeuli. garda amisa, 6 erTeuli teqnika gadaeca afxazeTis mecnierebaTa<br />

akademiis soflis meurneobis samecniero-kvleviT instituts da 5<br />

erTeuli _ gaerTianeba “afxazCais”.<br />

<strong>jer</strong> <strong>kidev</strong> 2011 wels daiwyo xexilis dargvis samuSaoebi, risi momzadebisTvisac<br />

soflis meurneobis instituts Caericxa 30 milioni rubli. sul afxazeTis<br />

masStabiT, sxvadasxva raionebSi, xexilisaTvis, gaiwminda da momzadda<br />

170 heqtari farTobi da konkretuli samuSaoebi gaiSala 2012 wels.<br />

wels ukve mzadaa xexilis baRebi mTel afxazeTSi. vaSlis nergebi italiidan<br />

Camoitanes. esaa tanmorCili xeebi, <strong>rom</strong>elic msxmoiarobiT gamoirCeva da erT<br />

heqtarze 30 tona vaSls iZlevian. heqtarze 2100 xe irgveba. kaklis, feixoas,<br />

leRvisa da xurmis nergebi gamoiyvanes specialur sanergeSi, <strong>rom</strong>elic soflis<br />

meurneobis institutma aaSena. Semodgomaze xexiliT <strong>kidev</strong> 80 heqtari farTobi<br />

daitvirTa. male daviwyebT mosavlis aRebas...<br />

komkretu;ad ki, axalgaSenebuli baRebi ukve gaisad mogvcemen pirvel<br />

mosavals, rac <strong>kidev</strong> erTi wingadadgmuli didi nabiji iqneba soflis meurneobaSi.<br />

amave dros, miRweulia SeTanxmeba ruseTis kompanis “iuJpolivTan”, <strong>rom</strong>elic<br />

afxazeTSi aSenebs wveTovan sarwyav sistemas. kompleqsuri gegmis farglebSi<br />

moxdeba sxva proeqtebis realizaciac. kerZod, qveynis prezidentis <strong>aleqsandre</strong><br />

anqvabis davalebiT moxdeba CernoreCenskis TevzsaSenis aRdgena, risTvisac ukve<br />

mzaddeba konkretuli xarjTaRricxva. am proeqtis Rirebulebaa 57 milioni<br />

rubli.<br />

aseve midis muSaoba mebostneobis dargis ganviTarebisaTvis”.


ilori<br />

18-25 ivnisi 2013<br />

<strong>aleqsandre</strong> <strong>WaWia</strong>: <strong>vfiqrob</strong>, <strong>rom</strong> <strong>jer</strong> <strong>kidev</strong> <strong>gvaqvs</strong> <strong>Sansi</strong>, <strong>avaSenoT</strong> iseTi saqarTvelo, rogorzec vocnebobdi<br />

(gagrZeleba 1 gverdidan)<br />

rac Seexeba evropuli struqturebis<br />

zewolas, Cveni sazogadoeba unda<br />

gaTavisufldes maT winaSe monuri Tayvaniscemisgan.<br />

sasacilo da amazrzeni<br />

sanaxavia, rogor Camodis TbilisSi<br />

TaRliTebis jgufi evroparlamentidan<br />

da gvaswavlis maTi kanonebiT cxovrebas.<br />

mcodne xalxma icis, <strong>rom</strong><br />

evroparlamentis minimum naxevari<br />

mainc dakompleqtebulia avantiuristebiT,<br />

meqrTameebiT, homoseqsualebiT,<br />

lesboselebiT, <strong>rom</strong>lebmac sakuTar<br />

erovnul saxelmwifoebSi veranairi<br />

pozitiuri saqmianobiT Tavi ver warmoaCines.<br />

isini dakavebulebi arian lobizmiT<br />

– rogorc oficiluriT, ise<br />

meqrTameobaze agebuliT. TavianT saxelmwifoebSi<br />

qrTamis aRebis eSiniaT<br />

da iReben iseT provinciul qveynebSi,<br />

rogoricaa saqarTvelo, sadac am parlamentarebs,<br />

rogorc kerpebs, ise<br />

uyureben. saxalxo partiis warmomadgenelTa<br />

jgufi, <strong>rom</strong>elic aqtiurad<br />

akritikebs saqarTvelos dRevandel<br />

xelisuflebas, ubralod cdilobs<br />

aiTvisos is fuli, <strong>rom</strong>elic wina<br />

xelisuflebam gadauxada. ivaniSvilma<br />

maT werilebi ki ar unda misweros,<br />

aramed fuli gadauxados da isini<br />

masac iseve Seaqeben, rogorc miSas<br />

aqebdnen.<br />

_ gadawyda, <strong>rom</strong> wleuls, damoukideblobis<br />

dRes ar gamarTuliyo samxedro<br />

aRlumi. opozicias miaCnia, <strong>rom</strong><br />

amiT dairRva tradicia da sakuTari<br />

armiisadmi upativcemuloba gamom-<br />

JRavnda...<br />

_ Tanamedrove saqarTveloSi samxedro<br />

aRlumebi sasacilo da samarcxvino<br />

movlenaa. Camoyalibebidan<br />

dRemde qarTuli armia damarcxda<br />

yvela SeiaraRebul konfliqtSi,<br />

<strong>rom</strong>elSic ki monawileobda, amasTan,<br />

yoveli damarcxebis Semdeg imarTeboda<br />

brwyinvale aRlumebi maRalfardovani<br />

trabaxiT. dRemde pirad<br />

Seuracxyofad mimaCnia aRlumi,<br />

<strong>rom</strong>elic SevardnaZem afxazeTis<br />

dakargvis Semdeg gamarTa. misi armia<br />

panikurad gamorboda iqidan da upatronod<br />

tovebda mosaxleobas _<br />

bavSvebs, qalebs, moxucebs. yvelaze win<br />

generlebi garbodnen... da mere igive<br />

generlebi TavianT mTavarsardalTan<br />

erTad, sadResaswaulo mundirebSi<br />

gamowyobilni, tribunaze idgnen da<br />

amayad ibarebdnen gamoqceuli armiis<br />

aRlums. am dros ki Wuberis uReltexilze<br />

qalebi SimSilisgan gardacvlil<br />

Svilebs marxavdnen.<br />

saakaSvilma es praqtika srul<br />

marazmamde miiyvana. omSi damarcxebis<br />

aRniSvna man aramarto aRlumebiT gaagrZela,<br />

aramed grandiozuli koncertebic<br />

daumata. sxvaTa Soris, qarTul<br />

aRlumebs yovelTvis aCvenebdnen afxazuri<br />

da osuri televiziebi. Cvens<br />

armiasa da samxedro aRlumebze iq<br />

aTobiT anekdots yvebian. <strong>vfiqrob</strong>,<br />

droa, aRar viyoT xalxis TvalSi<br />

sasaciloni.<br />

qarTulma sazogadoebam unda<br />

gadaxedos misTvis Tavsmoxveul warmodgenas<br />

Cveni armiis rolsa da<br />

mniSvnelobaze. saRad moazrovne adamiani<br />

xvdeba, <strong>rom</strong> mezobel qveynebTan,<br />

xalxebTan uTanxmoebis mogvarebas Zalismieri<br />

gziT ver SevZlebT. Cven arasodes<br />

gveyoleba iseTi armia, <strong>rom</strong>elic<br />

SeZlebs daupirispirdes ruseTs, irans,<br />

TurqeTs. swored es giganturi saxelmwifoebia<br />

Cveni mezoblebi da Cveni<br />

mezobeli patara qveynebis mokav-<br />

Sireebi. sazogadoebis orientireba<br />

`Tanamedroved SeiaraRebuli Zlieri<br />

armiis~ aucileblobaze _ es aris<br />

xelisuflebisa da misi ucxoeli kuratorebis<br />

blefi da gulubryvilo<br />

obivatelis mavne fantazia.<br />

Tu Cvens ersa da saxelmwifoebriobas<br />

SenarCuneba uweria, mas<br />

gadaarCens ara armia, aramed mezobeli<br />

qveynebis interesebis gaTvaliwineba, am<br />

interesebis safuZvelze frTxili<br />

sagareo-politikuri TamaSi da<br />

saqarTvelos gadaqceva regionSi<br />

ZalTa da interesTa balansis<br />

mniSvnelovan faqtorad. amitom gamudmebiT<br />

vimeoreb, <strong>rom</strong> yvelaze<br />

mniSvnelovan, maRalkvalificiur, finansurad<br />

uzrunvelyofil da aqtiur<br />

uwyebas saqarTveloSi unda warmoadgendes<br />

ara Tavdacvis, aramed sagareo<br />

saqmeTa saministro. swored diplomatia<br />

da ara armia SeiZleba gaxdes regionSi<br />

Cveni mniSvnelobisa da<br />

usafrTxoebis safuZveli.<br />

ukve 20 welia, Cveni xelisufleba<br />

cdilobs, daarwmunos xalxi, <strong>rom</strong><br />

keTilSobili amerikelebi exmarebian<br />

saqarTvelos profesionaluri armiis<br />

CamoyalibebaSi, Cveni Tavdacvis uzrunvelsayofad.<br />

arian adamianebi,<br />

<strong>rom</strong>elTac es s<strong>jer</strong>aT. magram sazogadoebis<br />

saRad moazrovne nawili<br />

xvdeba, <strong>rom</strong> amerikelebi Cvens armias<br />

mxolod imitom afinanseben, <strong>rom</strong> Tavisive<br />

interesebisaTvis gamoiyenon<br />

msoflios sxvadasxva cxel wertilSi,<br />

sadac maT cocxali Zala sWirdebaT.<br />

samxedro ekonomistebi cifrebis enaze<br />

agixsnian, ramdenad xelsayrelia<br />

amerikisTvis qarTuli batalionis<br />

Senaxva amerikulTan SedarebiT, ramdenad<br />

xelsayrelia misTvis qarTveli<br />

jariskacis daRupva amerikelis daRupvasTan<br />

SedarebiT, <strong>rom</strong>lis ojaxs msgavs<br />

SemTxvevaSi kolosaluri<br />

sadazRvevo Tanxa unda gadauxados.<br />

amitom, Cven jariskacebs <strong>kidev</strong> didxans<br />

mouwevT `avRaneli xalxis TavisuflebisTvis~<br />

sisxlis daRvra. Tu gaviTvaliswinebT,<br />

<strong>rom</strong> amerika sadRac<br />

viRacas gamudmebiT eomeba, avRaneTiT<br />

`sxvis omSi~ Cveni monawileoba ar<br />

amoiwureba. xelisufleba da suleli<br />

obivateli ki xalxs imas CasCiCineben,<br />

<strong>rom</strong> Cveni jariskacebi iq saqarTvelos<br />

damoukideblobisa da TavisuflebisTvis<br />

ibrZvian. Cveni politikosebi<br />

imiT amayoben, <strong>rom</strong> qarTuli<br />

kontingenti avRaneTSi yvelaze<br />

mravalricxovania, amerikulis Semdeg.<br />

magram ase imitom ki ar aris, <strong>rom</strong> sxva<br />

qveynebs ufro mcirericxovani an<br />

naklebadmomzadebuli armiebi hyavT,<br />

ubralod, im qveynebis xelisuflebasa<br />

da sazogadoebas, maT Soris natos<br />

wevrebisac, ar surT amerikul avantiuraSi<br />

CaTreva da islamuri samyaros<br />

siZulvilisa da agresiis<br />

gamowveva. Cven ki, muslimani xalxebis<br />

garemocvaSi myofni, jiutad mivdivarT<br />

am TviTmkvlelobaze.<br />

_ msoflio iZireba globalur<br />

dapirispirebaSi. ukve, faqtobrivad,<br />

dawyebulia civilizaciaTa omi, erTmaneTs<br />

ejaxebian globaluri Zalebi.<br />

aseT pirobebSi rogor unda gadairCinos<br />

Tavi patara saqarTvelom? gasagebia,<br />

<strong>rom</strong> armia amaSi ver gviSvelis.<br />

Tqven axseneT di plomatia, awon-dawonili<br />

Wkvianuri sagareo politika,<br />

es sakmarisia?<br />

_ ara, ra Tqma unda. Cven unda gadavxedoT<br />

Cvens Sexedulebebs<br />

saqarTvelos rolisa da funqciis<br />

Sesaxeb saerTaSoriso konteqstSi. SevardnaZem<br />

da saakaSvilma gareSe<br />

ZalTa miTiTebiT saqarTvelos Tavs<br />

moaxvies `problemuri qveynis~, `minavluli<br />

cxeli wertilis~ roli.<br />

ruseTTan dapirispirebis spekulirebiT,<br />

regionSi sakuTari reJimis<br />

dasavluri demokratiis forpostad<br />

warmoCenis sanacvlod isini<br />

dasavleTisgan kreditebs, subsidiebs,<br />

grantebs Rebulobdnen, paralelurad<br />

ki erovnul simdidres yiddnen, miwis<br />

CaTvliT. miRebuli fuli Caijibes, mxolod<br />

nawili moaxmares xalxis<br />

Ratakuri yofis uzrunvelyofas. es<br />

xarjebi <strong>kidev</strong> ufro <strong>rom</strong> SeemcirebinaT,<br />

yovelnairad xdeboda im socialuri<br />

procesebis waxaliseba,<br />

<strong>rom</strong>lebic xels uwyobda emigracias,<br />

Sobadobis Semcirebas, mosaxleobis<br />

sikvdilianobas. politikuri elitisa<br />

da masTan daaxloebuli biznesisTvis<br />

mCagvreli `demokratiis kunZulis~<br />

roli sakmaod momgebiani aRmoCnda, magram<br />

qveyanasa da xalxs es roli<br />

daRupvas uqadis.<br />

mimaCnia, <strong>rom</strong> saqarTvelo unda<br />

Seudges regionSi im rolis Sesrulebas,<br />

<strong>rom</strong>elic mas istoriulad ergo<br />

Tavisi geopolitikuri mdgomareobis,<br />

bunebrivi pirobebis, mosaxleobis<br />

erovnuli da konfesiuri Semadgenlobis,<br />

qarTveli xalxis, rogorc saxelmwifos<br />

warmomqmneli eris<br />

mentalobis gamo. saqarTvelo mdebareobs<br />

dasavleTisa da aRmosavleTis<br />

gzagasayarze, civilizaciebis gzajvaredinze,<br />

qristianobisa da islamis<br />

Sexebis adgilas, metic, qristianobis<br />

ZiriTadi ganStoebebis _ marTlmadideblobis,<br />

kaTolikobis, grigorianobisa<br />

da islamis ZiriTadi<br />

ganStoebebis _ sunitebisa da Siitebis<br />

Sexebis adgilas. aqve istoriulad arsebobs<br />

iudaizmi, aseve qurTebis,<br />

iezidebis, asirielebisa da mTeli rigi<br />

xalxebis religiebi. da miuxedavad<br />

amisa, istorias ar axsovs, <strong>rom</strong><br />

saqarTveloSi religiuri uTanxmoebis<br />

niadagze momxdariyos seriozuli Setakeba,<br />

miT ufro religiuri omebi.<br />

amitom saqarTvelo, RvTisa da istoriis<br />

nebiT, warmoadgens bunebriv<br />

moedans konfesiaTaSorisi, erovnebaTa-<br />

Sorisi, civilizaciaTaSorisi urTieTobebis<br />

SeswavlisTvis, anu Tanamedrove<br />

msoflioSi adamianuri arsebobis<br />

am yvelaze mniSvnelovani<br />

aspeqtebis SemecnebisTvis. marTalia,<br />

SevardnaZem da saakaSvilma sakuTar<br />

mosaxleobasTan omis gaCaRebiT, ramac<br />

eTnokonfliqtebis saxe miiRo, udavod<br />

seriozulad Selaxes saqarTvelosa<br />

da qarTvelebis reputacia, magram,<br />

<strong>vfiqrob</strong>, sakiTxis Wkvianurad dasmiT<br />

es gamocdilebac SeiZleba vaqcioT<br />

kvlevis sagnad, rogorc, magaliTad,<br />

avantiuristi xelisuflebis voluntaristuli<br />

Careva xalxebis bunebrivad<br />

mimdinare TanacxovrebaSi.<br />

ideaSi saqarTvelo SeiZleba iqces<br />

demilitarizirebul qveynad, Tanamedrove<br />

msoflios umniSvnelovanesi<br />

problemebis Semswavlel laboratoriad,<br />

regionSi wamoWrili seriozuli<br />

sakiTxebis dasaregulirebelad saer-<br />

TaSoriso Sexvedrebis adgilad, sadac<br />

mTeli rigi msxvili saerTaSoriso institutebi<br />

ganTavsdebian. swored sxvadasxva<br />

xalxebTan da religiebTan<br />

mravalsaukunovani Tanacxovrebis<br />

gamocdilebis gamo saqarTvelos Seu-<br />

Zlia dialogebis arenad iqces iseTi<br />

sakiTxebis gadasawyvetaSi, rogoricaa<br />

Turqul-qurTuli, somxur-azerbaijanuli,<br />

iranul-Turquli, iranul-azerbaijanuli,<br />

Turqul-somxuri problemebi,<br />

rameTu saqarTveloSi TiToeuli mxare<br />

dainaxavs monaTesave garemos ukonfliqto<br />

Tanacxovrebis Cveneuli<br />

gamocdilebiT. msgavsi saqmianobisTvis<br />

uzarmazari perspeqtivebi aris<br />

CrdiloeT kavkasiaSic. ruseTTan<br />

urTierTobis normalizebiT Cven Sev-<br />

ZlebdiT maT arsebiT daxmarebas problemebis<br />

daregulirebaSi, <strong>rom</strong>lebic<br />

mudmivad warmoiSoba xolme<br />

saqarTvelosTan istoriulad mravali<br />

ZafiT dakavSirebul CrdiloeT<br />

kavkasiis xalxebs Soris.<br />

saqarTvelos aqvs aseve yvela<br />

winapiroba, <strong>rom</strong> msoflio religiur<br />

3<br />

konfesiaTa Soris dialogis adgili<br />

gaxdes. aseTi roli _ Jenevis roli<br />

Cvens regionSi _ uzrunvelyofda<br />

saqarTvelos saWiroebas yvela mezobeli<br />

saxelmwifosTvis, SesZenda mas pativiscemas<br />

da Seuqmnida avtoritets<br />

regionis xalxebSi, rac TavisTavad<br />

uzrunvelyofda Cven usafrTxoebas.<br />

garda amisa, aseTi mniSvnelovani funqciis<br />

SeZena gamoiwvevda qveyanaSi Zalian<br />

soliduri finansuri saxsrebis<br />

mozidvas, moaxdenda ganaTlebisa da<br />

mecnierebis ganviTarebas, kvleviTi<br />

muSaobis stimulirebas istoriis, religiis,<br />

ekonomikis, sociologiis, politologiis,<br />

filosofiis, xelovnebaTmcodneobisa<br />

da sxva dargebSi. Cven<br />

ukve dagvaviwyda, <strong>rom</strong> Tbilisi, ruseTis<br />

imperiis droidan moyolebuli,<br />

kavkasiis Seswavlis centri iyo, xolo<br />

gasuli saukunis 30-70-ian wlebSi aRmosavleTmcodneobis<br />

qarTuli skola<br />

pirveli iyo sabWoTa kavSirSi.<br />

saerTod, mimaCnia, <strong>rom</strong> saqarTvelos<br />

momavali ekonomikuri ganviTareba<br />

unda emyarebodes inteleqtualur, mecnierebatevad<br />

dargebs. magaliTad, Cven<br />

<strong>jer</strong><strong>jer</strong>obiT mTlianad ar dagvikargavs<br />

sabazo potenciali bioteqnologiis,<br />

mikroeleqtronikis, farmacevtikis<br />

gansaviTareblad. amasTan,<br />

saqarTvelos Tavisuflad SeuZlia<br />

iqces saerTaSoriso mniSvnelobis<br />

samedicino-sareabilitacio centrad<br />

maRali klasis klinikebiTa da sanatoriuli<br />

baziT. dResac ki saqarTveloSi<br />

mkurnalobaze moTxovna kavkasiaSi sakmaod<br />

maRalia; am dargSi fulis Cadeba<br />

mniSvnelovan mogebas moitans. garda<br />

amisa, saqarTvelos SeuZlia gaxdes<br />

mezobeli xalxebisTvis maTi kulturuli<br />

miRwevebis demonstrirebis adgili:<br />

aq SesaZlebelia saerTaSoriso<br />

Teatraluri da kinofestivalebis,<br />

samxatvro gamofenebis, musikalur RonisZiebaTa<br />

Catareba; Cven xom gvqonda<br />

amis gamocdileba, ubralod saWiroa<br />

aRvadginoT da gavaRrmaoT igi.<br />

arc is unda daviviwyoT, <strong>rom</strong> sab-<br />

WoTa periodSi arsebobda qarTuli<br />

maTematikuri skola, qarTuli<br />

fsiqologiuri skola. bevr ers ar<br />

SeuZlia moiwonos Tavi erovnuli<br />

samecniero skolebiT. Wkvianuri<br />

midgomiT yvelaferi amis aRorZineba<br />

SeiZleba, yvelaferi es moTxovnadia<br />

Tanamedrove msoflioSi, yovelive es<br />

saqarTvelos moutans pozitiuri, efeqturad<br />

ganviTarebadi qveynis saxels,<br />

xolo qarTvelebs _ Tanamedrove, inteleqtualuri<br />

eris reputacias,<br />

<strong>rom</strong>elic tradiciul Rirebulebebze<br />

dayrdnobiT mecnierebasa da kulturas<br />

aviTarebs.<br />

me vocnebobdi, <strong>rom</strong> damoukideblobis<br />

mopovebis Semdeg Cven swored aseT<br />

saqarTvelos avaSenebdiT. swored<br />

aseT models vTavazobdi 90-ian<br />

wlebSi da imedi mqonda, <strong>rom</strong> eduard<br />

SevardnaZe, Tavisi saerTaSoriso<br />

gamocdilebidan da maSindeli avtoritetidan<br />

gamomdinare, am gziT<br />

wavidoda. magram man sagareo diqtatisadmi<br />

morCileba, qveynis deindustralizacia,<br />

samegrelos aoxreba da<br />

gaZarcva, afxazeTSi ZmaTakvla<br />

amjobina. saakaSvilma ki gaagrZela<br />

Tavisi sulieri mamis sisxliani moRvaweoba.<br />

saqarTvelo daiqca, misi ganviTareba<br />

SeCerda, daiwyo degradaciis<br />

procesi. dRes Cven kritikul mdgomareobaSi<br />

varT. magram mainc <strong>vfiqrob</strong>,<br />

<strong>rom</strong> <strong>jer</strong> <strong>kidev</strong> <strong>gvaqvs</strong> <strong>Sansi</strong>, <strong>avaSenoT</strong><br />

iseTi saqarTvelo, rogorzec vocnebobdi.<br />

darwmunebuli var, swored<br />

aseTi unda iyos `qarTuli ocneba~.<br />

Eesaubra irakli Todua


4 18-25 ivnisi 2013<br />

xalxma unda icodes simarTle<br />

afxazeTsa da samaCabloze...<br />

2013 wlis 4 ivniss gaimarTa<br />

saqarTvelos uxucesTa sabWos sxdoma,<br />

<strong>rom</strong>elmac ganixila sazogadoebis<br />

didi nawilis gancxadebamoTxovna.<br />

darbazi mouwodebs saqar-<br />

Tvelos xelisuflebas, <strong>rom</strong> gamo-<br />

Ziebuli iqnas 1991-1992 wlebis putCi,<br />

ris Sedegadac daemxo saqarTvelos<br />

kanonieri xelisufleba, aseve<br />

gamoZiebul iqnas 1992-1993 wlebSi<br />

afxazeTSi gaCaRebuli ZmaTamkvleli<br />

omis dawyebis mizezebi,<br />

ramac aTasobiT qarTvelisa da afxazis<br />

sicocxle Seiwira.<br />

ukve aRaravis epareba eWvi, <strong>rom</strong> am<br />

orive tragikuli movlenis mTavari<br />

SemkveTi eduard SevardnaZe iyo,<br />

<strong>rom</strong>elmac Tengiz kitovanis, jaba<br />

ioselianisa da Tengiz siguas<br />

gamoyenebiT saqarTvelos bandformirebebi<br />

daasia da qveyana<br />

ubedurebis morevSi CaZira. am<br />

borotma Zalam moawyo provokaciebi<br />

afxazeTSi, rac Semdeg far-<br />

TomasStabian saomar moqmedebebSi<br />

gadaizarda.<br />

ra Tqma unda, afxazeTis provokaciaSi<br />

aqtiurad iyvnen Careuli gare<br />

mtruli Zalebi, magram isini moqmedebdnen<br />

SevardnaZesa da mis bandasTan<br />

winaswar SeTanxmebuli<br />

gegmiT, rac iTvaliswinebda saqarTvelodan<br />

afxazeTisa da samaCablos<br />

upirobod Camocilebas.<br />

mterma mizans miaRwia, daiRupa<br />

uamravi qarTveli da afxazi axalgazrda,<br />

riTac aunazRaurebeli zarali<br />

miadga am ori xalxis<br />

genofonds. da rac mTavaria, istoriulad<br />

or moZme ers Soris daeSva<br />

siZulvilisa da mtrobis farda, da<br />

Tu situacia droulad ar ganimuxta,<br />

male afxazeTsa da samaCabloSi<br />

mova axali Taoba, <strong>rom</strong>elsac<br />

aRar ecodineba Tu ra aris qar-<br />

Tuli suli, rogori erTobiT<br />

umklavdebodnen Cveni winaprebi<br />

momxvdur mters!<br />

swored es gaxlavT omiT<br />

gamowveuli tragediis gagrZeleba,<br />

rac ar unda davuSvaT rogorc<br />

qarTvelebma, ise afxazebma da osebma,<br />

radgan Cveni daSoriSoreba<br />

gasuli Tvis bolo paraskevs _ 2013<br />

wlis 25 maiss, yofili mmarTveli partiis<br />

“erTiani nacionaluri moZraobis“<br />

centralur ofisSi... sakmaod didi<br />

gveli aRmoaCines!<br />

“erTiani nacionaluri moZraobis<br />

erT-erTi lideris, givi TargamaZis<br />

brifingamde ramdenime wuTiT adre ofisis<br />

“wiTel darbazSi“ SeniSnes gveli<br />

(savaraudod _ giurza), <strong>rom</strong>elic iataksa<br />

da xaliCas Soris arsebul RreCoSi<br />

Secocebuliyo. partiis pressamsaxuris<br />

xelmZRvanelis giorgi pataraias TqmiT,<br />

gvelis iqidan amosayvanad dedaqalaqis<br />

meriis Sesabamisi samsaxuri gamoiZaxes“,<br />

_ iuwyeba vano merabiSvilis sainformacio<br />

analitikuri portali «Грузия<br />

Онлайн».<br />

magram gveli, <strong>rom</strong>elic Sxamiani<br />

gvelgesla aRmoCnda, maSvelebs ar<br />

daeloda, gamoZvra samalavidan da xaliCaze<br />

cifri “5“-is formiT Caxveulma<br />

swored im gaumaZRari mtris gegmebSi<br />

Sedis, <strong>rom</strong>elic iolad moaxerxebs<br />

Cvens cal-calke ganadgurebas!<br />

didi mtkiceba ar unda im ambavs,<br />

<strong>rom</strong> SevardnaZem afxazeTi da samaCablo<br />

gayida garkveuli sazRauris<br />

sanacvlod, Semdeg ki saakaSvilis<br />

xeliT CamoaSora es kuTxeebi<br />

saqarTvelos.<br />

faqtia, <strong>rom</strong>, Cven wagvarTves afxazeTi<br />

da samaCablo, afxazebi da<br />

osebi ki gayides. dameTanxmeT, adamianisaTvis<br />

ramis warTmeva danaSaulia,<br />

adamianis gayidva ki Seuracxmyofeli<br />

danaSaulia.<br />

amitom migvaCnia Cven dagvCagres,<br />

afxazebi da osebi ki Seuracxyves,<br />

<strong>rom</strong>lebic, dRes, ara mgonia, <strong>rom</strong> saku-<br />

Tari bediT kmayofilebi iyvnen.<br />

saqarTvelos uxucesTa sabWom<br />

daadgina, <strong>rom</strong> unda dakmayofildes<br />

qarTveli da afxazi xalxis moTxovna<br />

da gamoZiebul unda iqnas<br />

yvela is damnaSave piri, <strong>rom</strong>elic<br />

aqtiur monawileobas iRebda 1991<br />

wlis “putCis” mowyobasa da afxazeTSi<br />

ZmaTamkvleli omis gaCaRebaSi,<br />

rasac Sedegad mohyva didi<br />

msxverpli da devnilad iqca asiaTasobiT<br />

udanaSaulo adamiani. sabWom<br />

aseve daadgina, <strong>rom</strong> eduard SevardnaZe,<br />

Tengiz sigua da Tengiz kitovani<br />

unda gamocxaddnen qarTveli<br />

da afxazi xalxis mtrebad.<br />

aseve unda aRiZras sisxlis<br />

samarTlis saqme mixeil saakaSvilisa<br />

da giorgi baramiZis winaaRmdeg,<br />

<strong>rom</strong>elTac yaCaRuri Tavdasxma<br />

moaxdines svaneTis sofel ecerSi<br />

afrasiZeebis ojaxze da sicocxles<br />

gamoasalmes udanaSaulo adamianebi.<br />

saakaSvili xom Tavad aRiarebs mis<br />

mier Cadenil danaSauls, roca<br />

teleinterviuebSi araerTgzis ganucxadebia,<br />

<strong>rom</strong> swored man gasca<br />

svaneTSi Tu kortebTan udanaSaulo<br />

xalxis Caxocvis brZaneba.<br />

am farsadanebisa da yor-<br />

RanaSvilebis adgili ar aris qar-<br />

Tul sazogadoebaSi!<br />

sak. inf.<br />

moikalaTa. Tavs ise grZnobda, rogorc<br />

sakuTar saxlSi da irgvliv myofebis<br />

sulac ar eSinoda.<br />

amitom givis brifingis Semdeg, partiis<br />

wevrTa mwvave deficitis gaTvaliswinebiT,<br />

miRebuli iqna gadawyvetileba,<br />

gveli “nacmoZraobis“ ofisSi daetovebinaT<br />

da masze gaecaT partbileTi<br />

“vasiliCis“ saxelze (ase daarqves<br />

gvelgeslas givi TargamaZis pativsacemad).<br />

saqinformi<br />

gazeT “iloris” redaqciisagan: meoce<br />

saukunis samocdaaTian wlebSi aqtiurad<br />

vTanamS<strong>rom</strong>lobdi saqarTvelos televiziasTan<br />

_ siuJetebs vamzadebdi<br />

satirul-iumoristuli gadacemisaTvis<br />

“oqropiri”. am dros saqarTvelos televiziis<br />

saxelmwifo komitets xelmZRvanelobda<br />

cnobili partiuli muSaki<br />

karlo gardafxaZe. es gaxldaT uaRresad<br />

seriozuli pirovneba, inteligenti,<br />

taqtiani, obieqturi adamiani,<br />

svani Tavadebis _ gardafxaZeebis _<br />

Rirseuli STamomavali (naTeli daadges<br />

mis suls!). Jurnalistebs ki, rogorc mogexsenebaT,<br />

yovelTvis iumoris siWarbe<br />

awuxebT da, amis gamo, arc Tu iSviaTad<br />

aRmoCndebian xolme araordinalur<br />

garemoSi.<br />

erTxel, teleradiokomitetis Tanam-<br />

S<strong>rom</strong>lebma televiziaSi patara maimuni<br />

moiyvanes _ erTi bewo makaka, <strong>rom</strong>elsac<br />

cnobismoyvare Jurnalistebi Semoexvivnen<br />

da cdilobdnen moferebodnen,<br />

ilori<br />

saqarTvelos zneobrivi istoriis nawili...<br />

amas winaT, Cemma megobarma, sazogadoeba<br />

“WkaduaSelis” prezidentma oTar<br />

WiTanavam mweral emzar kvitaiSvilis<br />

avtorobiT gamocemuli wigni maCuqa,<br />

<strong>rom</strong>elic eZRvneba samegrelos Rirseul<br />

Svilebs, tragikuli bedis mqone mamuliSvilebs<br />

gvanji Ciqovansa da muSni<br />

dadians.<br />

proeqtis avtorebi arian Tavad batoni<br />

oTar WiTanava da giorgi yufnia.<br />

wignis avtoris mamis, SesaniSnavi pediatris<br />

daviT kvitaiSvilis xsovnisadmi<br />

miZRvnili wignis winasityvaobaSi<br />

aRniSnulia: “Cvens Tvalwin iwereba<br />

saqarTvelos istoria _<br />

WeSmariti, Seulamazebeli, iseTi, rogorc<br />

sinamdvileSi iyo.<br />

iwereba piruTvnel TviTmxilvelTa<br />

naambobebsa da sando dokumentur<br />

cnobebze dayrdnobiT.<br />

iwereba miukerZoebel istorikosTa<br />

xeliT.<br />

ivseba, izrdeba, garda mTavari dinebebisa,<br />

bevri niuansic warmoCindeba, iseTi<br />

detalebi, xan grandiozul ambebze uke-<br />

Tac <strong>rom</strong> gvaxedebs movlenaTa arsSi.<br />

emateba da emateba axali saxelebi<br />

Cvens didebul da koloritul<br />

pirovnebaTa galereas.<br />

gvanji Ciqovani da muSni dadiani im<br />

pirovnebaTa Soris arian sagulvebelni,<br />

<strong>rom</strong>elnic amSveneben saqarTvelos zneobriv<br />

istorias, samagaliToni TavianTi<br />

cxovrebis wesiTa da qveynisaTvis<br />

TavSewirvis unariT, imgvari biografiebiT,<br />

<strong>rom</strong>anTa siuJetebsac <strong>rom</strong><br />

mouxdeba.<br />

maT upirvelesad swored is zneobrivi<br />

niSani aerTianebT da marTlac<br />

Zvirfasia is masala _ maTi saxelebis<br />

irgvliv <strong>rom</strong> iyris Tavs da Cveni TvalsaCino<br />

poetisa da mkvlevaris emzar kvitaiSvilis<br />

garjiT saqarTvelos<br />

istoriis sanukvar furclebad ikinZeba”.<br />

eqvsi wlis win gamoaqveyna batonma<br />

emzar kvitaiSvilma saqarTvelos<br />

giorgi leoniZis saxelobis qarTuli<br />

literaturis saxelmwifo muzeumis krebulSi<br />

“literaturuli matiane-5” mamamisis,<br />

cnobili qarTveli pediatris<br />

daviT kvitaiSvilis mier 1948 wels or-<br />

TaWalis cixeSi Cawerili “cxovreba<br />

gvanji Ciqovanisa”. am masalas maSin<br />

bevri adamiani gamoexmaura Tavisi<br />

mniSvnelobis gamo da survils gamoTqvamdnen,<br />

iqve darTul avtorseul<br />

“nacmoZraobaSi“ Sevsebaa: partiis centralur ofisSi gveli aRmoaCines!<br />

radgan amgvari egzotikuri arseba maSin<br />

did iSviaTobas warmoadgenda saqarTveloSi<br />

da misi xilva mxolod<br />

zooparkSi Tu SeiZleboda. amgvari “yuradRebiT”<br />

damfrTxali makaka patrons<br />

xelidan gausxlta da grZel koridorSi<br />

gaiqca, Jurnalistebi ki gamoedevnen.<br />

aman ufro gaafrTxo sabralo<br />

arseba da siCqares umata. am dros,<br />

Turme, koridorSi batoni karlo<br />

gardafxaZe modioda, <strong>rom</strong>elsac maimuni<br />

gulze miaxta. batoni karlo uzomod<br />

SeSinda, radgan koridorSi naxevrad<br />

bneloda. amitom, uceb ver mixvda, raSi<br />

iyo saqme, magram roca gons moego,<br />

tansacmeli CamoiferTxa da ganrisxebulma<br />

gamwarebiT daiyvira:<br />

_ maimuni minda me, <strong>kidev</strong>, televiziaSi,<br />

isedac maimunebiTaa savse aqauroba!<br />

vicodiT ra batoni karlos seriozuloba,<br />

im wuTs gacineba veravin gabeda,<br />

yvelani gulwrfelad SevwuxdiT da bodiSi<br />

movuxadeT baton karlos, Tumca<br />

Semdeg yvelani vimeorebdiT mis hitad<br />

qceul frazas: “maimuni minda me, <strong>kidev</strong>,<br />

televiziaSi...”<br />

axla, roca nacionalTa rigebis<br />

“Sevsebis” ambavi gavige, televiziaSi<br />

aTwleulebis ukan datrialebuli konfliqti<br />

gamaxsenda, sadac batoni karlos<br />

Secxadeba Semdeg konteqstSi<br />

gaiJRerebda:<br />

_ gveli undodaT <strong>kidev</strong>, nacionalebs,<br />

isedac gvelebiT da morielebiTaa iqauroba<br />

savse?!<br />

magram. isic faqtia, <strong>rom</strong> maRalma Semoqmedma<br />

icis, vis rogori Sevseba unda<br />

gaugzavnos!<br />

roland jalaRania<br />

narkvevTan erTad, calke wignad gamosuliyo...<br />

mogonebebSi gamoyvanilia erT-erTi<br />

mTavari figura _ vano jorjaZe _ vinc fasdaudebeli<br />

daxmareba gauwia sofel aleqsandrovkaSi<br />

gadasaxlebul gvanji Ciqovans.<br />

winasityvaobis dasasruls, wignis avtori<br />

ambobs: “maxsovs, oriod wlis win,<br />

megobruli saubrisas, oTar WiTanavam<br />

miTxra _ gvanji Ciqovanis xasiaTs, mis<br />

aristokratul bunebas kargad <strong>rom</strong><br />

Caswvde, pirobiTad erT magaliTs moviyvano<br />

da ganagrZo _ vTqvaT, gzaze momavalma,<br />

qarTul Coxa-axaluxSi<br />

gamowyobilma, Savyabalaxianma gvanji<br />

Ciqovanma uecrad dainaxa fulis didi<br />

Sekvra, sityvaze _ milioni. arasdidebiT<br />

ar ikadrebda, <strong>rom</strong> is dagdebuli fulis<br />

asaRebad daxriliyo. daicdida, sanam<br />

<strong>rom</strong>elime patara bavSvi ar gamoivlida.<br />

mere im bavSvs alersianad etyoda _<br />

babu, Sens gazrdas, es Sekvra momawodeo.<br />

sabolood napovn fuls Suaze gayofda,<br />

naxevars daunaneblad, alalbedad<br />

gamoCenil bavSvs gaatanda, danarCens ki<br />

gaWirvebul megobrebs, axloblebs<br />

gadaunawilebda, rogorc cxovrebaSi<br />

bevr<strong>jer</strong> gaukeTebiao, daamTavra oTarma<br />

da umal mivxvdi, igi marTals ambobda.<br />

ai, aseTi kacis cxovreba Caiwera patimrobaSi<br />

myofma mamaCemma da me ar Semi-<br />

Zlia, uRvTod natanj mSobels samudamod<br />

ar vemadlierebode”.<br />

gazeTis momdevno nomrebSi Semog-<br />

TavazebT nawyvetebs aRniSnuli wignidan.<br />

poeziis kuTxe<br />

ofuCeri Cqimi<br />

dixa!<br />

eC wanare safleS dudis vadominTeb<br />

sanTelia,<br />

galSa xolo Cqini dorTa,<br />

amdRa-Wuman varenia.<br />

RoronT malas dimorTineT,<br />

vara wanef meursia,<br />

ofuCersu moko vorde, Cqim<br />

dixa do ჸebursia.<br />

gemuan do, onatreli, didaS<br />

kidircalo tibu,<br />

Cqim osafle samudamo, merCqineli<br />

Teqi miRu.<br />

galiS dixa, Cqim oZvale, amdRa<br />

onatreli mafu,<br />

muJams jveSef Teqi saflu,<br />

papiS-papu, bebi-babu.<br />

samurzayanoS jveS dixasu,<br />

dida-baba miTomSvandu,<br />

Cqimi Jiri gergez jima Tinefs<br />

xaslas iluSvandu.<br />

odabades ginorailq, moko<br />

fTque marTalia:<br />

Sxvado qarvaslaSa misxum, Cqim<br />

gals miRvdas jargvalia!<br />

iuri kakava,<br />

zugdidi


ilori<br />

18-25 ivnisi 2013<br />

umaduroba Tu realobis Segnebulad damaxinjeba?<br />

didi samamulo omis dawyebis<br />

72 wlisTavTan dakavSirebiT<br />

`usircxvilo adamiani _ adamiani ar<br />

aris~<br />

Cinuri sibrZne<br />

Svidma aTeulma welma ganvlo mas<br />

Semdeg rac germaneli faSistebi _ 1941<br />

wlis 22 ivniss _ muxanaTurad Tavs daesxnen<br />

sabWoTa kavSirs. kacobriobis istoriaSi,<br />

manamde, aseTi maStabis omi ar yofila.<br />

usamarTlo omSi, misi dawyebis pirvelive<br />

dRidan, Caeba sabWoTa kavSiris mTeli<br />

mosaxleoba. droebiTma warumateblobam<br />

ver gatexa sabWoTa xalxis maRali patriotuli<br />

SemarTeba, _ mizani erTi iyo _<br />

mSvidobismoyvare xalxs, radac ar unda<br />

dajdomoda, faSizmi unda daemarcxebina.<br />

aasrula kidec sakuTari neba _ 1945 wlis<br />

9 maiss hitleruli faSizmi Tavisive<br />

bunagSi sabolood iqna ganadgurebuli.<br />

nuravis gaukvirdeba, <strong>rom</strong> saqarTvelos<br />

dRevandeli `didi megobari” _ omisdroindeli<br />

TurqeTi, Tavdasxmas apirebda sab-<br />

WoTa kavSirze _ musulmanebs meore<br />

fronti swored saqarTvelodan undoda<br />

gaexsnaT. amis Sesaxeb uiston CerCilTan<br />

saubarSi ioseb stalins uTqvams: `arsebobs<br />

miTqma-moTqma, <strong>rom</strong> TurqeTi Cvenze<br />

Tavdasxmas apirebs, Tu es moxda, SemiZlia<br />

maTac kargi dRe davayaro~ (CerCili `ori<br />

Sexvedra~ gv. 58-59).<br />

meore msoflio omSi, mokavSireebma _<br />

inglisma da amerikam, saomari moqmedebebi<br />

daiwyes mxolod 1944 wels (roca sabWoTa<br />

jarebi ukve berlins uaxlovdebodnen da<br />

faSizmis damarcxeba gardauvali iyo).<br />

rogorc cnobilia, mokavSireTa aviaciis<br />

mier ibombeboda iseTi adgilebi, sadac<br />

arc samxedro obieqtebi iyo da arc<br />

dasaxlebuli punqtebi _ maTi mfrinavebi<br />

safrTxes eridebodnen da mxolod germanelTa<br />

sazenito artileriiT daucav<br />

teritoriebs utevdnen. mokavSireebi darwmundnen,<br />

<strong>rom</strong> wiTeli armia germanel fa-<br />

Sistebs sabolood daamarcxebda, _ am<br />

fonze TavianTi mokrZalebuli wvlilic<br />

Seitanes, rasac didi gavlena ar mouxdenia<br />

saomari moqmedebis daCqarebaze.<br />

sabWoTa xalxma i. stalinis xelmZRvanelobiT<br />

yvelaze didi, metad grZeli da<br />

mZime gza ganvlo, _ maT Tvalwin cecxlis<br />

alSi gaxveuli iwvoda Cveni winaprebis<br />

Tavdadebuli S<strong>rom</strong>iT aSenebuli qalaqebi<br />

da dabebi, qarxnebi da fabrikebi, skolebi<br />

da saavadmyofoebi, yvelaferi is, riTac esoden<br />

amayobda mS<strong>rom</strong>eli sabWoTa xalxi.<br />

wiTelarmielebi sicocxles ar iSurebdnen<br />

da TavgametebiT utevdnen kbilebamde<br />

SeiaraRebul mters. faSistebma ver gaiTvaliswines,<br />

<strong>rom</strong> Tavisuflebismoyvare<br />

xalxis damoneba SeuZlebelia, _<br />

gansakuTrebiT ki maSin, rodesac am xalxs<br />

xelmZRvanelobda msoflios mier yvela<br />

mS<strong>rom</strong>el xalxTa beladad aRiarebuli<br />

politikosi da samxedro xelovnebis<br />

ubadlo ostati ioseb besarionis Ze<br />

stalini. zogadsakacobrio mniSvnelobis<br />

arcerT saxelmwifo moRvaweze imdeni<br />

mogonebebi da gamokvlevebi ar dawerila<br />

ramdenic stalinze daiwera. yvela maTganis<br />

Segroveba, <strong>rom</strong> moxdes, uzarmazari biblioTeka<br />

Seiqmneboda, <strong>rom</strong>elsac analogi<br />

ar eqneba msoflioSi (Tu am Canafiqris<br />

ganxorcielebas vinme xels mohkidebs, misi<br />

saxelic iseve ukvdavi da saamayo gaxdeba,<br />

rogorc Tavad stalinisa).<br />

gangebam gamudmebulad omSi triali da<br />

mSfoTvare cxovreba daanaTla ioseb<br />

stalins.<br />

igi omSi <strong>jer</strong> <strong>kidev</strong> revoluciamde<br />

CaerTo, roca amierkavkasiis muSaTa<br />

moZraobas Caudga saTaveSi. omobda<br />

gadasaxlebaSic, roca turuxanskidan Sua<br />

zamTarSi gamoiqca da gaToSili, taigis<br />

gavliT, asobiT kilometr gzas fexiT kecavda<br />

mSier-mwyurvali, raTa gamarjvebamde<br />

misvla ar dagvianeboda. omSi<br />

imyofeboda 1918 welSi gaCaRebuli samoqalaqo<br />

dapirispirebisas, roca caricini<br />

daixsna TeTrgvardielTa Semotevebisagan,<br />

<strong>rom</strong>elsac Semdgom savsebiT damsaxurebulad<br />

daenaTla misi saxeli. yvelaze<br />

didi da daundobeli omi mas Jidomasonebma<br />

gaumarTes, <strong>rom</strong>elTa gamanadgurebeli<br />

svla aRmosavleT ruseTisaken<br />

swored stalinma SeaCera 50 wliT (stalinis<br />

sikvdilis Semdeg mainc dai pyres<br />

Jido-masonebma aRmosavleT ruseTis<br />

wiaRiseuliT umdidresi mxare da aq aRmocenebuli<br />

70 miliarderidan arcerTi<br />

ar gaxlavT rusi erovnebis). am omSi man<br />

brZnuli WvretiT Camoicila politikuri<br />

sarbielidan pirwavardnili Jidomasonebi<br />

trocki, zinovievi, kamenevi, piatakovi,<br />

buxarini, bliuxeri, gamarniki, <strong>rom</strong>lebic<br />

yoveli veraguli meTodebis gamoyenebiT<br />

cdilobdnen socialisturi banakis<br />

qveynebis dasustebas da mis damonebas...<br />

Semdeg iyo omi sabWoTa kavSiris<br />

soflis meurneobisa da mrewvelobis<br />

aRorZinebisaTvis, <strong>rom</strong>elmac wertili<br />

dausva qveyanaSi nepmanebisa da kulakebis<br />

parpaSs!<br />

Semdeg ki iyo didi samamulo omi, msxverplad<br />

gaRebuli umrwmesi Ze _ iakobi,<br />

moskovTan momdgari mteri, uZilo Rameebi,<br />

da bolos _ diadi gamarjvebis gancda!<br />

TiTqos veraferi unda moreoda am devgmirs,<br />

<strong>rom</strong>elmac gauZlo mravalgzis<br />

gansacdels da tuberkulozsac ki, magram<br />

adamiani RmerTi ar aris da dgeba sabediswero<br />

Jami, roca masac miswvdeba xolme<br />

gangebis msaxvrali xeli.<br />

swored am omebSi Caiferfla azris titani,<br />

aTaswleulis adamiani, sicocxle-<br />

Sive legendad qceuli beladi. magram,<br />

Turme, arc gardacvalebis Semdeg ewera<br />

mis suls simSvide _ uwminduri Jidomasonuri<br />

Zalebi, <strong>rom</strong>elTac cocxal genioss<br />

veraferi daakles, afTrebiviT<br />

daesivnen gardacvlils da daundobeli<br />

omi gamoucxades mis saxels.<br />

stalinis winaaRmdeg mimarTul binZur<br />

kampanias saTaveSi Caudga politikosad<br />

wodebuli araraoba, avantiuristi da intrigani<br />

nikita xruSCovi, riTac man sa-<br />

Tave daudo sabWoTa kavSiris dangrevis<br />

procesebs.<br />

winamdebare werilis mizania mkiTxvels<br />

gavacnoT sazogadoebisTvis<br />

naklebad cnobili faqtebi, <strong>rom</strong>elic<br />

swored xruSCovisa da misnairi avkacebis<br />

borotebis Sedegadaa namoqmedari.<br />

Cveni Tanamemamule profesori bat.<br />

nodar zaqariaZe, avtori wignisa `stalini<br />

da saqarTvelo~, 1989 wlis 26 Tebervals<br />

monawileobda moskovis lomonosovis<br />

saxelobis universitetis profesormaswavleblebis<br />

kvalifikaciis asamaRlebel<br />

institutis msmenelTa SexvedraSi,<br />

sadac ganixileboda metad aqtualuri<br />

Tema: `mecnieris sindisi~. gamomsvlelebi<br />

Seexen i.b. stalinis pirovnebas da mis<br />

moRvaweobas. rogorc batoni nodar zaqariaZe<br />

wers, gansakuTrebuli araferi Tqmula.<br />

Sekrebis msvlelobis dros gaiRo<br />

darbazis karebi da darbazSi erTnairi<br />

maisurebiT gadacmuli, lomonosovis saxelobis<br />

universitetis filosofiis<br />

fakultetis me-5 kursis studentebi SemoiWren.<br />

maisurebze eweraT `sam-<br />

SoblosaTvis, stalinisaTvis~.<br />

axalgazrdebs mikrofonis gamoyenebis<br />

saSualeba ar misces. am dros darbazSi<br />

wamodga moskovis lomonosovis saxelobis<br />

universitetis sabWoTa xalxTa istoriis<br />

kaTedris profesori, 84 wlis<br />

xandazmuli qalbatoni elena vernadskaia<br />

(<strong>rom</strong>elic wina gamomsvlelTa araobieqturobiT<br />

aSkarad gaRizianebuli iyo), da<br />

ganacxada, <strong>rom</strong> igi erovnebiT ebraelia da<br />

didi xania muSaobs lomonosovis saxelobis<br />

universitetSi. 1937 wels misi<br />

meuRle da vaJiSvili daxvrites, <strong>rom</strong>lebic<br />

maRal Tanamdebobebze muSaobdnen<br />

da ZirgamomTxrel saqmianobas eweodnen<br />

ssrk-s winaaRmdeg. qalbatonma vernadskaiam<br />

ganacxada, <strong>rom</strong> mTavrobisa da sagamomZieblo<br />

organoebis gadawyvetilebebs<br />

samarTlianad miiCnevs da aRniSna, <strong>rom</strong> mas<br />

represia ar Sexebia, radgan qmar-Svilis<br />

ZirgamomTxrel saqmianobaSi monawileobas<br />

ar iRebda. manve ganmarta, <strong>rom</strong><br />

`daxvretilTa 90 procenti damnaSave iyo.<br />

ar SeiZleba represiebis droindeli<br />

yvela danaSauli stalins davabraloT,<br />

yvelaferi es gamogonilia, monaWoria<br />

<strong>rom</strong>elsac araviTari saerTo ar aqvs Cveni<br />

qveynis did istoriasTan, Cven namdvili<br />

socializmi avaSeneT~ (n. zaqariaZe<br />

`stalini da saqarTvelo~ gv. 286).<br />

kinofilmebidan, wignebidan da presidan<br />

yvelasaTvis cnobilia, <strong>rom</strong> omis dros<br />

umaRlesi mxedarTmTavris banakSi yvela<br />

operatiuli samuSaoebi mimdinareobda<br />

ruqis gamoyenebiT. masze aRniSnavdnen<br />

yvela saomari operaciebs _ aseTi ruqa,<br />

mTeli omis ganmavlobaSi, win edo<br />

mTavarsardals i.b. stalins, _ masze<br />

dahqonda yvela saomari operaciebi, mimar-<br />

Tulebebi da SeniSvnebi. ioseb stalini am<br />

ruqas rogorc did mxatvrul nawarmoebs<br />

ise aRiqvamda. omis damTavrebis Semdeg<br />

aRniSnuli ruqa inaxeboda skkp marqsizleninizmis<br />

institutSi. stalinis gardacvalebis<br />

Semdeg, 1954 wlis seqtemberSi,<br />

pirveli politbiuros sxdomis Catarebis<br />

win, n. xruSCovis saxeliT kremlSi<br />

gamoiZaxes maSindeli skkp marqsizmleninizmis<br />

institutis xelmZRvaneli<br />

leonid mixeilis Ze spirini da ubrZanes<br />

aRniSnuli ruqis kremlSi mitana. ruqaze<br />

stalinis xeliT iyo miwerili: `TiTo operaciaze<br />

sqeltaniani wignebi daiwereba~.<br />

l. spirinma ruqa kremlSi miitana, mis<br />

Tvalwin, naZirala xruSCovma moatanina<br />

Tasi da sanaTebeli da ramdenime wuTSi<br />

ferflad aqcia es udidesi istoriuli<br />

dokumenti. rogorc l. spirini aRniSnavs,<br />

_ <strong>rom</strong> codnoda xruSCovis aseTi boroti<br />

ganzraxva, maSin ruqis fotopirs mainc<br />

gadaiRebda da momaval Taobas Semounaxavda.<br />

_ aseTive meTodiT, _ aRniSnavs l.<br />

spirini, _ nikita xruSCovis gankargulebiT,<br />

ramdenime dReSi, ferflad iqca<br />

sabWoTa kavSiris arqivebi. gansakuTrebiT<br />

– moskovisa da leningradis arqivebi, skkp<br />

marqsizm-leninizmis institutSi daculi<br />

unikaluri dokumentebi da masalebi, <strong>rom</strong>lebic<br />

amarTlebdnen i.b. stalins 1937<br />

wlis movlenebTan dakavSirebiT. aRniSnuli<br />

dokumentebi Tanamedroveebs<br />

daarwmunebda, <strong>rom</strong> arc ise yofila saqme,<br />

rogorc axlaa warmodgenili, mTeli es<br />

periodi, sabWoTa kavSiris istoriaSi~<br />

(dasax. naS<strong>rom</strong>i gv. 288).<br />

aseTi qmedebebiT gamouTxara Ziri<br />

mZlavr sabWoTa kavSirs uavtoriteto,<br />

borotma da lazRandara xruSCovma, <strong>rom</strong>lis<br />

azrebiTa da meTodebiT ikvebebian<br />

dRevandeli nacionaluri partiis wamyvani<br />

molaybeebi: wiklaurebi, darCiaSvilebi,<br />

TargamaZeebi, malaSxiebi,<br />

TaqTaqiSvilebi, xaCiZeebi, xabazebi, oCiaurebi,<br />

gogoriSvilebi da mTeli nacionalebis<br />

brbo. saakaSvilisa da<br />

xruSCovis `marTvelobis~ meTodi mxolod<br />

droSi gansxvavdebian erTmaneTisagan,<br />

Sinaarsobrivad ki isini erTi da<br />

igivea. dRevandeli pirveli piris uazro<br />

gamonaTqvamebi mis gaunaTleblobaze<br />

metyvelebs, rasac xSirad savalalo mdgomareobamde<br />

mivyavarT.<br />

`rasakvirvelia, stalini, aramarto me-20<br />

saukunis, aramed msoflio yvela drois<br />

udidesi pirovnebaa, mova dro da istoria<br />

saTanadod daafasebs mas, ...Tanamedroveebis<br />

mier didi pirovnebis Sefasebas azri<br />

ar aqvs, mas saukuneebi sWirdeba. didi<br />

pirovneba isaa vinc ramdenime saukunis<br />

Semdeg aRsdgeba~ _ ambobda viaCeslav<br />

molotovi.<br />

`isini visac stalini piradad ar<br />

gaucvnia, masSi mxolod tirans xedaven, me<br />

ki meore mxarec maqvs nanaxi, _ misi Wkua,<br />

detalebis fantastikurad aRqmis niWi,<br />

...gansacvifrebeli adamianuri yuradReba,<br />

omis wlebSi, _ liderebs Soris igi yvelaze<br />

mniSvnelovan figuras warmoadgenda~<br />

_ es sityvebi ki meoce saukunis<br />

samocian wlebSi amerikis elCs sabWoTa<br />

kavSirSi uiliam harimans ekuTvnoda.<br />

leonti biwaZe,<br />

inJiner-ekonomisti<br />

gaxariebis gvaris dalocva<br />

2013 wlis 1 seqtembers saqarTvelos kaTalikos patriarqi ilia<br />

II dalocavs gaxariebis gvars. amisaTvis aucilebelia sagvareulo<br />

xatis erToblivi ZaliT dawera (daxatva), risTvisac “liberTi<br />

bankSi” gaxsnilia angariSi. GE36LBO111199431911000 (p.a. liana<br />

gaxarias saxelze) mniSvnelovania, yvela gaxariam miiRos monawileoba<br />

am sasikeTo saqmeSi da SesaZleblobis farglebSi CaricxoT<br />

nebismieri Tanxa. detalebis dasazusteblad SegiZliaT darekoT:<br />

599728591 _ zaur gaxaria.<br />

5<br />

poeziis kuTxe<br />

hfojb<br />

uriastaniSi dixa reni,<br />

sodeT xaxami RoronT ჸunani;<br />

nojoxobue mindors genia,<br />

sode baRanebs Telo Wunani.<br />

tviniS ukmelaT vardu dRaSini,<br />

JiniS bJalaraq adams dakordu;<br />

baRana Telo Wvili, xaSili<br />

namTini Roronsi Tena vakodu!<br />

muTuni bwansian eTiq vaTquas!<br />

SxvaS rina oko giorZialon;<br />

Toli bJalaraS ginokvaTua,<br />

muSi rinaSi mioZinalon.<br />

kosi dRa muSis coda vaRine<br />

do varTi JiniS sinTe ginare;<br />

muT goWiruni qidebaRine,<br />

skani tviniSi sileqinare.<br />

Jini RoronTi skan dus goria,<br />

qumurCqileTi arZoq Ti hangems,<br />

TaSi ragadans: mexi, boria,<br />

koCi, si oko svenaT ixargen.<br />

moko Ti kaTas jgiro guage,<br />

muSeni ore Te zRva wyiTeni;<br />

Tolefi oko bJasi gumange<br />

do ukulneSe dixas kiTxeni.<br />

sodeT Surdgumils uRu akarTu,<br />

koCi gukini tviniS agvaras;<br />

skan Cilamuri zRvasi akaTu,<br />

wyari wyiTere, skani nangara.<br />

alaWofandi CqiCqus lafaras...<br />

muT dinajinenq iesos, lazars?<br />

skua didaSe giwnatyabara,<br />

brel gimoCame TurqiS bazarems.<br />

persona, adams Tezma darkini,<br />

gonebaq TaSi dekuntarasin:<br />

koCiSi Suri Wvili, xarkili,<br />

muTun qoreno TeS unwaraSi?<br />

daasxiT Rvino<br />

daasxiT Rvino, <strong>rom</strong> davilocoT,<br />

sanam wavediT marad ukuneTs;<br />

ar varT mesia da arc uxorco,<br />

Cvenia mxolod dRe – saukune.<br />

guliT SeundoT vinc sapyaria,<br />

SemodgiT Rvino maRla `bidoniT~...<br />

vinZlo, dRes Cveni gasayaria,<br />

egeb mogvadga armagedoni?!<br />

magram me, Zmebo, ar vurCev<br />

mokvdavs:<br />

cxovrebis gzaSi armad icuros.<br />

sanam gonebis naTeli mokvda,<br />

momavlis rwmena ar gadiwuros.<br />

goneba sibrZniT dagvigeSia,<br />

veras dagvaklebs susxi zamTaris;<br />

daasxiT Rvino, getyviT eSxians:<br />

patara leqsebs mzisa da mTvaris.<br />

daasxiT Rvino, sanam mwyuria,<br />

nu damamadliT Rvino-eleqsirs...<br />

qalis tuCiviT ra macduria,<br />

mainc Rvinoa upirvelesi!<br />

daasxiT Rvino, morCiT bodials,<br />

gulTan varami ar gaikaroT;<br />

qali moicdis, mgeli rodia,<br />

tyeSi gaiqces an gaiparos.<br />

geyoT layboba, enis tartali,<br />

midi Tamadav, ho kapitano!<br />

RviniT SemivseT ludis<br />

`bokali~,<br />

goli cxrianSi <strong>rom</strong> gavitano!<br />

netav, uRvinod ra gagvacinebs,<br />

SevimsubuqoT gulis dardebi,<br />

mere rad gvinda, ros gagvacilebs:<br />

Rvino, musika, cremli, vardebi?!<br />

momarTe Cangi, aba maestro,<br />

Tamadav, Sen xar sufris ganmgebi;<br />

Cvens gverdiT yofnas vinc<br />

ver moeswro,<br />

maT sakadrisi vuZRvnaT hangebi.<br />

daasxi biWo, colikauri,<br />

ZarRvebSi cecxlad gaibrialos;<br />

kolxa-aias eSxiT, auriT<br />

megrulma sufram daigrialos!<br />

guram jiqia.<br />

Cxorowyu, s. lesiWine


ilori<br />

kolxeTi _ kacobriobis civilizaciis saTave<br />

6 18-25 ivnisi 2013<br />

dasawyisi “ilori” #171-222<br />

asu re li ma me bi did su li er da<br />

kul tu rul moR va we o bas ewe od nen. mi -<br />

u xe da vad wi na aR mde go bi sa, saqarTve lo -<br />

Si qris ti a no bis gav rce le bis<br />

mdgo ma re o ba gviC ve nebs qar Tve li xal -<br />

xis ga naT le bi sa da kul tu ris ma Ral<br />

do nes (sam wu xa rod, ga re jis mi wis, uZ ve -<br />

le si qar Tu li ek le sia-taZ re bis kuT -<br />

vni le bis sa kiT xSi sru li ad usa -<br />

fuZ vlod gve da ve ba er Ti me zo be li sa -<br />

xel mwi fo); 13 iv niss da viT ga re je lis<br />

xsene bi sad mi miZ Rvni li sa ze i mo loc -<br />

vis dRes Tan da kav Si re biT, sa qar Tve -<br />

los ka Ta li kos-pat ri ar qi ilia II<br />

mi u Ti Tebs, <strong>rom</strong> da viT ga re je li 13 asu -<br />

rel ma mas Tan er Tad sa qar Tve lo Si Se -<br />

mo vi da da TbilisSi qa la qis ga na pi ra<br />

mTa ze dam kvid rda, ro mel sac Sem dgom -<br />

Si ma ma da vi Ti (mTaw min da) ewo da. mTa ze<br />

da yu de bul ma ber ma Ta vis sak vir ve li<br />

qa da ge bi Ta da sa ma ga li To cxov re biT<br />

bev ri ada mi a ni, maT So ris cec xlTay va -<br />

nis mcem le bi mo i zi da (ix. gaz. `alia~,<br />

2003, 12-13 iv ni si). ma ma da viT Tan da kav -<br />

Si re biT ramdenime le gen da ar se bobs.<br />

erT-er Ti am bobs, <strong>rom</strong> mas uda na Sa u lod<br />

ci li das wa ma spar sma mog vma xos<strong>rom</strong>,<br />

ra Ta xalxs mi si qris ti a nu li siw min -<br />

de Se eb Ra la. da viT ma Ta vis ga mar Tle -<br />

ba RvTa eb ri vi siwmin diT SeZ lo, mag ram<br />

gul ga te xil ma mi a to va Ta vi si se na ki<br />

Tbi lis Si da Ta vis mo wa fe lukianesTan<br />

er Tad ga rejs Se a fa ra Ta vi. xal -<br />

xma ga daw yvi ta mis sa xel ze ek le sia<br />

ae Se ne bi na da xma ga av rce les, vinc mTa -<br />

ze qvas ai tans cod ve bi mi e te ve bao. ase<br />

aSen da pa ta ra ek le sia `ma ma da vi Ti~<br />

`mTawmin da ze~, ro me lic aTo nis mTa ze<br />

qar Tve le bis mi er da ar se bu li mTaw min -<br />

dis sa pa tiv cem lod da ur qme vi aT).<br />

Se iZ le ba ase Ti das kvna ga keT des:<br />

asu rel ma ma Ta Se mad gen lo ba Si (si a Si)<br />

Sem de gi sa xe le bia: Sio, daviTi, io seb,<br />

an to ni, Te o do si, Ta Tai, pi ros, elia, pi -<br />

men, na Tan, abi bos, io a ne. ar se bobs gan -<br />

sxva ve bu li si ac: da viT ga re je li,<br />

ste fa ne qi zi ye li, io seb ala ver de li,<br />

ze non iyal To e li, an ton mar tom yo fe -<br />

li, ise wil kne li, Ta Ta ste fan wmin de -<br />

li, elia di a ko ni, Sio mRvi me li,<br />

isi do re sam Tav ne li, mi qa el ulumboe -<br />

li, pi ros bre Te li, abi bos nek re se li<br />

(vax tang go i la Ze, asu rel ma ma Ta sam -<br />

Sob lo da saqarTve lo, gv. 146-147.) (8<br />

sa xe li sa er Toa ori ve Se mad gen lo ba -<br />

Si).<br />

k. ke ke li Ze am tki cebs, <strong>rom</strong> yve la ze<br />

ad re qar TlSi mo vi da da vi Ti – da ax -<br />

lo e biT 520 wlis Sem deg, yvela ze gvi -<br />

an – 571 wels abi bo si.<br />

qar TlSi asu rel ma maTa mos vla da<br />

sxva das xva re gi on Si mo nas tre bis mSe -<br />

neb lo ba di o fi zi to bis pozicie bis<br />

gam ya re bas mo as wa veb da. (ix. za za aleq -<br />

si Ze, di o fi zi to ba, qar Tu li sab Wo Ta<br />

en cik lo pe dia, t.3, gv. 562.).<br />

iv. ja va xiS vi li asu rel ma mebs di o -<br />

fi zi te bad Tvli da, k. ke ke li Ze mo no fi -<br />

zi te bad.<br />

v. go i la Ze xaz gas miT wers: asu reT -<br />

Si mcxov reb ma war mo So biT qar Tvel ma<br />

ma meb ma sa moR va we od air Ci es qar Tlis<br />

sa me fos sxva das xva kuT xe e bi.<br />

io a ne ze daz ne lis wi nam ZRo lo biT _<br />

da ax lo e biT 534 wlis ax lo xan Si, me fe<br />

far smanis dro sac mosulan qar TlSi<br />

asu re li ma me bi. isi ni di o fi zi tu ri<br />

mrwam si sa iy vnen. an to ni da ax lo e biT<br />

aTi wlis Sem deg mo su la qar TlSi.<br />

aR niS nu li faq ti, er Txel ki dev gar -<br />

kve viT adas tu rebs, <strong>rom</strong> sa qar Tve lo uZ -<br />

ve le si ga naT le bi sa da kultu ris<br />

qve ya naa.<br />

gvin da aR vniS noT, <strong>rom</strong> qris ti a nu li<br />

re li gi is Ta nax mad, ie so qris tes Tan<br />

da kav Si re bu li wmin da adgile bia:<br />

pa les ti na – wmin da mi wa.<br />

ie ru sa li mi – wmin da qa la qi.<br />

ie ru sa lim Si – uf lis saf la vi.<br />

gol go Ta – ie so qris tes jvar cmis<br />

ad gi li.<br />

beT le mi – qris tes So bis ad gi li.<br />

Ta bo ri – fe ric va le bis ad gi li.<br />

mdi na re ior da ne – qris tes mo naT -<br />

vlis ad gi li.<br />

na za re Ti – si nas mTa – Rmer Tma mo -<br />

ses ga das ca aTi mcne ba (qris tes sam -<br />

Sob lo).<br />

geT sa ma ni is ba Ri _ ilo ca ufal ma<br />

jvar cmis win, aq vea dak rZa lu li RvTis -<br />

mSo be li da sxva.<br />

sa qar Tve los mar Tlma di deb lu ri<br />

ek le sia wmin da ad gi le bad mi iC nevs:<br />

axa li aTo ni – dak rZa lu lia svi mon<br />

ka na ne li.<br />

sve tic xo ve li – daf lu lia kvar Ti<br />

uf li sa.<br />

Tbi li sis si o ni – ina xe ba ni no se u -<br />

li va zis jva ri da sxva.<br />

cno bi lia <strong>rom</strong> 4 de kem bers, mar Tlma -<br />

di deb lu ri ek le sia yov ldaw min da<br />

RvTis mSob lis taZ rad miy va ne bis dRe -<br />

sas wa uls aR niS navs. wmin da io a ki mem<br />

da wmin da anam 50 wels er Tad ic xov -<br />

res, mag ram Svi li ar miecaT. wmin da<br />

anam go de biT aRuT qva ufals, Tu<br />

Svils aCu qeb da, mas ve Ses wi rav da. qals<br />

mTavarangelozi gab ri e li ga mo ec xa da<br />

da axa ra, <strong>rom</strong> eyo le bo da asu li ma ri a -<br />

mi, <strong>rom</strong> lis wi a Ri da nac qvey ni e re bas<br />

macxo va ri mo ev li ne bo da. na nat ri Svi -<br />

li ma ri a mi sa mi wlis gax da da dad ga<br />

Ja mi mSoblebTan gan So re bi sa. ro gorc<br />

me si as ekad re bo da, ga daw yvi tes sa ze i -<br />

mod mi ey va naT taZ rad yrma maria mi. ase<br />

ga ud gnen gzas na za re Ti dan ie ru sa li -<br />

mi sa ken, ta Zar Tan maT Sex vda mRvdel -<br />

mTa va ri za qa ria, ma ma io a ne<br />

naT lis mcem li sa. ga xa re bul ma mSob -<br />

leb ma mad lo ba Ses wi res ufals da<br />

Sin dab run dnen, maT ma kur Txe ul ma<br />

asul ma RvTis sax lSi ga nag rZo cxov -<br />

re ba.<br />

rogorc iTqva, sapatriarqos gamomcemloba<br />

`madlis~ Tavmjdomare filologiur<br />

mecnierebaTa doqtori,<br />

profesori gvanca koplataZe aRni-<br />

Snavs, pirveli cnoba wminda giorgis<br />

Sesaxeb moZiebuli aqvs I saukunis<br />

istorikos ioseb flaviuss. wminda<br />

giorgis wamebis Sesaxeb qarTvelebs<br />

Seatyobina misma (giorgis) biZaSvilma<br />

wminda ninom (orove kabadokielia).<br />

rogorc varaudoben, pirveli taZari<br />

wminda giorgis saxelze aSenebula<br />

bodbeSi wminda ninos TaosnobiT. (ix.<br />

gvanca koplataZis saubari nino saba-<br />

SvilTan, `wminda giorgi warmoSobiT<br />

mesxi iyo~ (e.i. megreli) gaz. `kviris<br />

rezonansi~, 2008, 4 maisi, #118, gv. 1 da 16.)<br />

ga naT le ba da mec ni e re ba Zvel<br />

kol xeTSi<br />

vinc ara hgavs kaxabersa,<br />

me ver vityvi kaxaberad<br />

daviT guramiSvili<br />

qar Tve le bis uZ ve les ga naT le ba sa<br />

da ma Ral kul tu ra ze mi u Ti Tebs is<br />

faq ti, <strong>rom</strong> uZ ve le si sko lis fesvebi<br />

sa qar Tve los is to ri is So re uli war -<br />

su li dan mom di na re obs. sa qar Tve lo Si<br />

ar se bul sas wav lo-samec ni e ro da we se -<br />

bu le bebs sak ma od mWid rod, mi zan mi mar -<br />

Tu li ur Ti er To ba hqon da sxva<br />

ci vi li ze bu li qvey ne bis sa mec ni e ro<br />

cen treb Tan. an ti kur pe ri od Si kol -<br />

xeT Si iyo umaR le si sko la. fa zi sis<br />

aka de mi a Si gan sas wav lad, aka de mi e biT<br />

da di di swav lu lebiT mdi da ri ela di -<br />

da nac mo di od nen. III-IV sa u ku ne eb Si saqarTve<br />

los hqon da umaR le si<br />

ga naT le bis ke ra, ro me lic im dro in de -<br />

li kul tu ru li sam ya ro saT vis cnobili<br />

iyo, ro gorc kol xe Tis aka de mia.<br />

eg ris-la zeT Si, ker Zod, qa laq fa zi sis<br />

(dRe van del fo Ti) akademi a Si _ uni ver -<br />

si tet Si mu Sa ob dnen, swav lob dnen da<br />

as wav lid nen ara mar to qar Tve le bi,<br />

ara med ucxoelebic, msof li os sxva -<br />

das xva qvey nis war mo mad gen le bi, maT<br />

So ris ber Zne bi da ro ma e li axalgazrdebi<br />

da mec ni e re bi. kol xe Tis aka -<br />

de mi a Si _ fi lo so fi ur-ri to ri kul<br />

sko la Si swav lob dnen filo so fi as, as -<br />

tro no mi as, as tro lo gi as, ge o met ri as,<br />

enaT mec ni e re bas, ri to ri kas. mos wav le -<br />

ebs amzadebdnen sa xel mwi fo moR va we -<br />

o bi saT vis. swav lob dnen sa ja rod<br />

ga mos vlis xe lov ne bas. kol xe Tis akademi<br />

is de vi zi iyo: cu di met yve le ba<br />

cu di az rov ne bis ni Sa nia, cu di mo az -<br />

rov ne da met yve li qve ya nas ar ga mo ad -<br />

ge ba, igi ar Se iZ le ba xal xis rCe u li<br />

iyos. kol xe Tis umaR les sko la Si _<br />

aka de mi a Si swav lob dnen sa yo vel Ta od<br />

cno bi li bi zan ti e li (ber Ze ni) mec ni e -<br />

re bi _ fi lo so fo se bi, ma ma-Svi li ev ge -<br />

ni o si da Temistio si (317-383), es<br />

uka nas kne li ama yob da imiT, <strong>rom</strong> ga naT -<br />

le ba kol xe Tis aka de mi a Si mi i Ro da<br />

im de nad kma yo fi li iyo aka de mi a Si<br />

swav le bis do niT, gul wrfel qe ba-di -<br />

de bas uZ Rvni da pon tos bo lo Si, fa zi -<br />

sis max lob lad (fo Tis mi da mo eb Si)<br />

ar se bul kol xe Tis sko las, sa dac sib -<br />

rZnes da e wa fa, ro gorc aRi niS na, <strong>jer</strong><br />

ma ma, sa xel mwi fo moR va we, fi lo so fo si<br />

ev ge ni o si, Sem deg Tvi Ton Te mis ti o si.<br />

ai ras wer da Temietiosi: `ri to ri kis<br />

na yo fi mov wyvi te ga ci le biT uCi nar<br />

ad gi leb ze, vid re es Cve ni ad gi lia, ara<br />

wynarsa da eli nur ad gi las, ara med,<br />

pon tos bo lo Si. Ca ve di me ara sa ku Ta -<br />

ri mis wra fe be bi Ta da gadawyveti le be -<br />

bis, ara med iq ga mag zav na iseT ma<br />

ke Til mo sur ne kac ma, ro go ric Se iZ le -<br />

ba iyos ma ma, da iseTma mar Te bu lad mo -<br />

az rov nem, ro go ric Se iZ le ba iyos<br />

fi lo so fo si~ (ge or gi ka, t. III, s. ya ux -<br />

CiS vi lis na Tar gmni, Tb., 1936, gv. 50, an ix.<br />

s. ya ux CiS vi lis wig ni `ras gvi am bo ben<br />

Zve li ber Zne bi sa qar Tve los Sesa xeb~.).<br />

ev ge ni os ma ur Cia Ta vis vaJs Te mis ti -<br />

oss: `Tu gsurs sa u ke Te so ga naT le ba<br />

da aR zrda mi i Ro, uTuod fa zi sis aka -<br />

de mi a Si ga nag rZe swav lao~. ber Ze ni mwe -<br />

ra li Te mis ti o si siy va ru liT<br />

aR niS navs, <strong>rom</strong> kol xe Tis sas wav le bel -<br />

Si as wav lid nen `ara isar tyor cnas da<br />

orolT sro las an ji riTs, me zo bel<br />

barbaros Ta we se bis da mi xed viT, ara med<br />

imas, Tu ro gor ga iw vrTna ri to ri kul<br />

xe lov ne ba Si da ro gor brwyi na v de<br />

elin Ta dRe o beb ze~ (ix. gi or gi jib la -<br />

Ze, ga naT le ba, Tb.,, 1976, gv. 5.).<br />

ra pi ro beb ma uz run vel yves fa zi sis<br />

(kol xe Tis) aka de mi is _ umaR le si sas -<br />

wav leb lis Seq mna III sa u ku ne Si? (cno -<br />

bi lia, <strong>rom</strong> q. ede sa Si ar se bob da<br />

umaR le si sko la, sa dac sa va ra u doa<br />

swav lob dnen Su am di na re Te li qar Tve -<br />

le bi da kol xe Ti dan Ca su li axal gaz -<br />

rde bi. umaR le si sas wav le be li<br />

da i xu ra 489 wels im pe ra tor ze no nis<br />

(475-491) brZa ne biT).<br />

aka de mia ar Se iZ le bo da Seq mni li yo<br />

nu lo van saw yis ze, mas aTas wlo va ni<br />

pre is to ria aqvs. aka de mia Seiqmna swo -<br />

red kol xeT Si, rad gan man _ kol xeT ma<br />

udi de si wvli li Se i ta na ka cob ri o bis<br />

civilizaciaSi.<br />

Cven ze moT, Se saZ leb lo bis gva rad Ca -<br />

moT vli li <strong>gvaqvs</strong> kol xe Tis mniS vne -<br />

lo va ni ro li msof lio civiliza ci is<br />

gan vi Ta re ba Si. aq ki Se ve xe biT im zo -<br />

gi erT sa kiTxs, <strong>rom</strong> leb mac, Cve ni az riT,<br />

Seq mnes Sesaferi si pi ro be bi kol xe Tis<br />

aka de mi is Seq mni saT vis (am sa kiT xeb ze<br />

uf ro vrclad sxva ga nac <strong>gvaqvs</strong> la pa -<br />

ra ki.).<br />

kol xebs hqon daT msof li o Si erTer<br />

Ti pir ve li dam wer lo ba `kir be bi~,<br />

ase ve hqon daT bib li o Te ka, ar qi vi, wig -<br />

nsa ca vi; apo lo ni os ro do se li wer da:<br />

`kol xebs Se mo na xu li aqvT Ta vi anT ma -<br />

ma Ta gan na we ri kir be bi~, e. i. aqvT wig -<br />

nsa ca ve bi. `Se mo na xu li aqvT Ta vi anT<br />

ma ma Ta gan~, e. i. Zve li kol xe bi ina xav -<br />

dnen wig nebs, ru kebs; apolo ni os ro do -<br />

se li moR va we ob da eg vi p tis qa laq<br />

aleq san dri a Si, Cans, am qa la qis udi des<br />

wig nsa cav Si, <strong>rom</strong>e lic fa na ti kos qris -<br />

ti an bar ba ro seb ma da mus li ma neb ma<br />

daw ves da ro me lic bevr cno bebs ina -<br />

xav da preis to ri ul kol xeT ze.<br />

kol xebs per ga men ti sa da pa pi ru sis<br />

nac vlad hqon daT `kir be bi~, e. i. kra vis,<br />

cxvris tya ve bi. aRsaniSnavia, <strong>rom</strong> la -<br />

Ti nu rad `we ras~ ewo de ba kol xu ri<br />

sit yva skribs _ cxvris tyav ze we ra,<br />

ro me lic ev ro pis mra val ena Sic Se vi -<br />

da.<br />

ro gorc aR i niS na, me fe ai e tis Zmam, he -<br />

li o sis Ze aq ci am (aq ci us ma) eg vip te Si<br />

da a ar sa ma ma mi sis saxelobis qa la qi he -<br />

li o po li (he li o po li si) _ `mzis qa la -<br />

qi~, `mzis Rmer Tis qa la qi~, ro me lic<br />

gvi an `mzis Rmer Tis~ `ras~ mTa va ri sa -<br />

kul to qa la qi gax da, <strong>rom</strong> aq ci u si, ber -<br />

Znu li mi Te bis Ta nax mad, astrono mi a sa<br />

da as tro lo gi as as wav lis eg vi p te -<br />

lebs, <strong>rom</strong> es mec ni e re ba ai e ti de bis `sa -<br />

o ja xo mecnierebaa~, ai e ti de bi xom<br />

`mzi sa~ da `mTva ris~ `Svi le bi~ ari an.<br />

uZ ve le si kol xe bis mi xed viT: `mzededaa<br />

Ce mi, mTva re-ma ma Ce mi, wvril-wvri -<br />

li var skvla ve bi da da Zmaa Ce mi~.<br />

qebaTa qeba qarTul enas<br />

megruli xalxuri leqsi<br />

Cqimi nana qorTuli,<br />

sariko do morkuli,<br />

miჸors Cqimi didacalo,<br />

TiSo voreq, TiSo vxandenq,<br />

ubirq mafSaliacalo.<br />

Tisi qogualufuq<br />

sanTelo da okmafuo.<br />

sicocxle da samoTxe re<br />

ofuCeri saqorTuo...<br />

Cemi ena qarTuli,<br />

saarako da sakvirveli,<br />

miyvars dedasaviT,<br />

misTvisa var, misTvis viRwvi,<br />

vumRer bulbuliviTa.<br />

mas Semovevlebi<br />

sanTlad da sakmevlad,<br />

sicocxle da samoTxea<br />

saficari saqarTvelo.<br />

ro gorc iT qva, fars TeR la jis enciklope<br />

di ur leq si kon Si naT qva mia: `la -<br />

zu ri ena ax los dgas qarTul Tan da<br />

war mo ad gens meg ru li enis ki los~.<br />

as tro no mia da as tro lo gia swo red<br />

moZ Rvre baa mze ze, mTva re ze, var skvla -<br />

veb ze.<br />

he li o po li da ar sda Cvens wel TaR -<br />

ric xvam de mra va li sa u ku nis win _ eg -<br />

vi p tis `Zve li sa me fos periodSi<br />

(epo qa Si). es qa la qi id ga, fun qci o ni -<br />

reb da 2700-2600 wlis gan mav lo ba Si. e.<br />

i. yve la miTologi u ri gad mo ce miT, wya -<br />

ro e biT das tur de ba, <strong>rom</strong> kol xi aq ci u -<br />

si da ax lo e biT 3300 wlis wi naT<br />

aar sebs qa laq he li o po liss”.<br />

ro gorc aRi niS na, kol xur ma tom ma<br />

xa li beb ma msof lio is to ri a Si pir ve -<br />

leb ma Seq mnes me ta lur gi is kere bi da<br />

da iw yes rki nis, fo la dis da mu Sa ve ba _<br />

ga mod no ba-war mo e ba. rad gan la Ti nebs,<br />

ber Znebs ar hqon daT Ta vi anT ena ze am<br />

sag ne bis sa xel wo de ba, `xa li bi~ da ud -<br />

ves sa fuZ vlad `rki nis~, `fo la dis~,<br />

`spi len Zis~ sa xe lebs, kol xu ri dan<br />

ises xes es sit yve bi.<br />

cno bi lia, Tu ra did mniS vne lo bas<br />

ani Web da f. en gel si rki nis aR mo Ce nas,<br />

mi iC nev da mas sa zo ga do e bis win svlagan<br />

vi Ta re bis sa fuZ vlad.<br />

prof. Te mur (Teimuraz) mi qe la Ze<br />

exe ba ra ar go nav te bis Tqmu le bis sa -<br />

kiT xebs, wers: `esaa spi len Zis uRe li<br />

da spi len Zis Cli qe bi a ni xa re bi, <strong>rom</strong> le -<br />

bic sim bo lu rad asa xa ven im dros, ro -<br />

ca kol xe Tis miwaT moq me de ba spi len Zis<br />

(brin ja os) in dus tri is sa fuZ vel ze wa -<br />

ri mar Te ba _ me tic, Tqmu le ba Si<br />

moxsene bu lia ra Rac ma ga ri li To ni~<br />

da Sem deg das Zens: na Te lia, <strong>rom</strong> kol -<br />

xe Tis sa me fos sa fuZ vels Se ad gen da<br />

mi waT moq me de ba da me ta lur gia” (Te mur<br />

mi qe la Ze, Zi e ba ni kol xe Ti sa da sam -<br />

xreT-aR mo sav le Ti Sa viz Rvis pi re Tis<br />

uZ ve le si mo sax le o bis is to ri i dan (Zv.<br />

w. II-I aTas wle u le bi). gv. 158-160.).<br />

klimenti Selia,<br />

profesori, mecnierebis<br />

damsaxurebuli moRvawe<br />

(gagrZeleba Semdeg nomerSi


ilori<br />

18-25 ivnisi 2013<br />

teraqtis mcdelobisTvis dakavebuli kadievi mixeil saakaSvilis mfrinavis saxlSi cxovrobda<br />

Sss-s mier teraqtis mcdelobisTvis<br />

dakavebuli pirebi mixeil saakaSvilis<br />

mfrinavis saxlSi cxovrobdnen, _ amis<br />

Sesaxeb qarTul sazogadoebas sarwmuno<br />

wya<strong>rom</strong> acnoba. aRniSnulis<br />

gadasamowmeblad Jurnalisti Sinagan<br />

saqmeTa saministros pressamsaxuris<br />

ufross, qalbaton nino giorgobians<br />

daukavSirda.<br />

SekiTxvaze: “adasturebT Tu ara informacias,<br />

<strong>rom</strong> Sss-s mier dakavebuli<br />

mikael kadievi da rizvan omarovi<br />

prezidentis uaxloesi garemocvis, ker-<br />

Zod, misi piradi mfrinavis, vertmfrenebis<br />

kompania “TuSeTis” mflobelis,<br />

zaur qorToSiZis kuTvnil<br />

saxlSi cxovrobdnen?”, nino giorgobianma<br />

ganacxada: “diax, me gidasturebT,<br />

<strong>rom</strong> kadievs nacnoboba akavSirebs zaur<br />

qorToSiZesTan da garkveuli periodis<br />

ganmavlobaSi is cxovrobda qorTo-<br />

SiZeebis kuTvnil binaSi. es pirovneba<br />

ukve dakiTxulia Cvens mier da man amis<br />

Sesaxeb ganucxada ukve gamoZiebas”.<br />

rogorc cnobilia, saqarTvelos<br />

Sinagan saqmeTa saminist<strong>rom</strong> momzadebis<br />

stadiaze teroristuli aqtis Cadenis<br />

mcdeloba aRkveTa. rogorc<br />

sagangebo brifingze Sss-s sazogadoebasTan<br />

urTierTobis samsaxuris<br />

ufrosma nino giorgobianma ganacxada,<br />

saqarTvelos antiteroristuli centris,<br />

Ss saministros sxva operatiuli<br />

danayofebisa da saqarTvelos prokuraturis<br />

mWidro da efeqturi Tanam-<br />

S<strong>rom</strong>lobis farglebSi gatarebuli<br />

operatiul-samZebro da sagamoZiebo<br />

moqmedebebis Sedegad, 2013 wlis 13<br />

ivniss, gamTeniisas, q.TbilisSi dakavebuli<br />

iqnen ucxo qveynis moqalaqeebi<br />

mikail kadievi da rizvan omarovi.<br />

maTi droebiTi sacxovrisidan,<br />

Cxrekis Sedegad amoRebuli iqna didi<br />

(qarTveli “fut-lingvistebi“ da<br />

„erToblivi saqarTvelosTvis“<br />

mebrZoli maTi istorikosi<br />

mimdevrebi)<br />

minci Tofi giluR, mara<br />

iSen vare monadire,<br />

SxvaSnotyelc gazuminu,<br />

muWoT Wandi _ moladire,<br />

Toli arZas alabrsxuna,<br />

mara zRva-qvinc akaorwye...<br />

Wifelia WiniS Rober<br />

sqvamas irkoc vawkirowke.<br />

(laSa gaxaria, megruli poezia)<br />

saintereso kuTxiTaa gujejiani-xoravas<br />

statiaSi moxseniebuli “evropuli<br />

qartia regionaluri da<br />

umciresobaTa enebis Sesaxeb” da<br />

“CarCo konvencia erovnul umciresobaTa<br />

dacvis Sesaxeb“. mTavari postulati,<br />

ra Tqma unda, baton futkaraZes<br />

gaaSifrines: “qartia konkretul saxelmwifoebs<br />

aniWebs uflebas, TviTon<br />

gansazRvros mis teritoriaze vis mianiWos<br />

umciresobis enis statusi” (t.<br />

futkaraZe, 2005 w). (r.gujejiani, b.xorava,<br />

2010, gv.9 ).<br />

da mere TviTon agrZeleben: “am sakiTxebis<br />

gansazRvrisas gadamwyveti<br />

roli mecnierebs unda hqondeT,<br />

<strong>rom</strong>elTa Se<strong>jer</strong>ebuli poziciiT<br />

gamoikveTeba qarTvelTaTvis er-<br />

TaderTi enis arseboba da yvela sxva<br />

enobrivi erTeuli ganixileba mxolod<br />

dialeqtebad” (r.gujejiani, b.xorava,<br />

2010, gv.9 ).<br />

mainc vin da sad unda Sea<strong>jer</strong>os es<br />

poziciebi?<br />

mgoni batoni futkaraZe isea „dialeqtebze“<br />

Seyvarebuli, <strong>rom</strong> ver<br />

itans, Tu sadme vinme dialeqts enis<br />

statuss mianiWebs?!.<br />

mokled _ verafriT ver moiges germanelebma<br />

gvancelaZe-futkaraZis<br />

guli. _ g.o.<br />

batonma futkaraZem ukve izruna<br />

amaze _ 2002 wels quTaisSi Catarebuli<br />

qarTvelologTa IX simpoziumis<br />

farglebSi warmodgenil memorandumSi<br />

weria:<br />

odenobiT Zliermoqmedi asafeTqebeli<br />

nivTiereba (savaraudod, plastidi) da<br />

eleqtrodetonatorebi, agreTve, cecxlsasroli<br />

iaraRi, sabrZolo masala da<br />

piradobis damadasturebeli yalbi<br />

dokumentacia.<br />

gamoZiebis am etapze utyuarad<br />

dadasturebulia, <strong>rom</strong> interpolis mier<br />

Zebnili kadievi saqarTvelos Tavs 2011<br />

wlidan afarebda, Tumca periodulad<br />

tovebda qveynis farglebs.<br />

amJamad mimdinareobs intensiuri sagamoZiebo<br />

da operatiul-samZebro RonisZiebebi<br />

teroristuli aqtis<br />

momzadebaSi mxilebul pirTa<br />

danaSaulebrivi kavSirebis _<br />

xelSemwyobebisa da mfarvelebis _<br />

gamovlenisa da gauvnebelyofis mizniT<br />

rogorc qveynis SigniT, agreTve saer-<br />

TaSoriso antiteroristuli Tanam-<br />

S<strong>rom</strong>lobis farglebSi, vinaidan mikail<br />

kadievis mier sxva qveynis teritoriaze<br />

Cadenili danaSaulis Tanamonawile<br />

piri dasavleT evropis erT-erTi qveynis<br />

samarTaldamcavebis mier <strong>jer</strong><br />

<strong>kidev</strong> 2012 wels iqna dakavebuli.<br />

“Cven gavagrZelebT sazogadoebis periodul<br />

informirebas gamoZiebis<br />

Sedegebis Taobaze da gvsurs dagarwmunoT,<br />

saqarTvelos Sinagan saqmeTa<br />

saministro gaakeTebs yvelafers<br />

terorizmis safrTxisgan saqarTvelos<br />

moqalaqeebis dacvis mizniT”, _ ganacxada<br />

giorgobianma.<br />

aRniSnul movlenas gamoexmaura<br />

saqinformi, <strong>rom</strong>elmac ganacxada, <strong>rom</strong><br />

2013 wlis 11 ivniss, ruseTis federaciis<br />

prezidentma vladimer<br />

vladimeris Ze putinma telekompleqsi<br />

Russia Today daaTvaliera da telearxis<br />

Jurnalistebis SekiTxvebs upasuxa.<br />

moskovis da Tbilisis urTierTobis<br />

perspeqtivebze saubrisas prezidentma<br />

1. humanitarul dargebSi moRvawe<br />

qarTvel mecnierTa poziciebis Se<strong>jer</strong>eba<br />

da saerTo Tvalsazrisis gamomuSaveba<br />

aRniSnul sakiTxTan<br />

dakavSirebiT...<br />

3. saqarTvelos eTnolingvistur<br />

problemasTan dakavSirebiT ucxouri<br />

publikaciebis mudmivi monitoringi...<br />

warmodgenili amocanebis Sesasruleblad<br />

aucilebelia:<br />

6. gafarTovdes da saTanado dafinansebiTa<br />

da aparaturiT aRiWurvos<br />

quTaisis akaki wereTlis saxelobis<br />

universitetTan arsebuli dialeqtologiis<br />

samecniero-kvleviTi instituti.<br />

(T. gvanceliZe, 2006, gv. 135).<br />

maincdamainc TavmdablobiT ar<br />

gamoirCeva batoni futkaraZe, Torem<br />

amxela tvirTs ar aiRebda Tavis<br />

Tavze, cota samuSaos mainc gadaunawilebda<br />

enaTmecnierebis, literaturisa<br />

Tu istoriis kvleviT institutebs an<br />

saqarTveloSi arsebuli sxva <strong>rom</strong>elime<br />

universitetsa Tu dawesebulebas.<br />

garda amisa, etyoba mas da mis mimdevrebs<br />

miaCniaT, <strong>rom</strong> quTaisis dialeqtologiis<br />

institutSi irweva<br />

qarTvelologiis akvani: “sasurvelia<br />

saqarTvelos yvela regionis universitetTanac<br />

Seiqmnas msgavsi miznis<br />

mqone ganyofileba/centri, <strong>rom</strong>elTac<br />

koordinacias gauwevs qarTvelologiis<br />

samecniero–kvleviTi instituti“<br />

(e.dadiani, t.futkaraZe,<br />

r.Serozia _ 2010, gv. 139 ).<br />

mgoni aqac gamotova batonma<br />

futkaraZem dedaqalaqSi arsebuli<br />

mSobliuri universiteti da enaTmecnierebis<br />

instituti, Tu sxva saswavlo<br />

da samecniero dawesebulebebi. etyoba<br />

Tvlis, <strong>rom</strong> dialeqtebis Seswavla mxolod<br />

regionebSia SesaZlebeli, anda<br />

xvdeba <strong>rom</strong> “koordinaciis” problemebi<br />

Seeqmneba.<br />

„ucxour publikaciebze udmivi monitoringi“<br />

ki etyoba imitom dasWirda<br />

baton futkaraZes, <strong>rom</strong> verafriT<br />

TavisTvis ver moizida misgan bevr<strong>jer</strong><br />

avadxsenebuli „Vol kswagenst if tung”-is<br />

finansebi. amitomacaa ase agresiulad<br />

ganwyobili germaneli qarTvelologis<br />

baton gipertisa da qalbaton Tan-<br />

gansakuTrebiT gamohyo terorizmis<br />

problema da masTan brZolis sakiTxi:<br />

“Cven gvinda saqarTvelosTan Tanam-<br />

S<strong>rom</strong>loba, gvinda saqarTvelosTan<br />

muSaoba, gvinda urTierTobis sruli<br />

moculobiT aRdgena. vimeoreb: Tu Cven<br />

SevZlebT avawyoT aseTi muSaoba<br />

samarTaldamcavi organoebis, specsamsaxurebis<br />

sferoSi, es iqneba pirveli<br />

nabiji iqiTken, <strong>rom</strong> uvizo reJimi<br />

aRdges.<br />

saqarTvelos teritoriidan Cvenken<br />

kavkasiaSi gamudmebiT Jonaven teroristuli<br />

elementebi... da is naklebsasiamovno<br />

epizodebi, <strong>rom</strong>lebic<br />

dakavSirebuli iyo saqarTvelos teritoriisTvis<br />

dartymebis miyenebasTan,<br />

imiT aixsneboda, <strong>rom</strong> Cven dartymebs<br />

vayenebdiT ara ubralod saqarTvelos<br />

teritorias, aramed bandformirebebs,<br />

<strong>rom</strong>lebic 30 km-ze miuaxlovdnen soWs.<br />

ai, sadamde mivida saqme! Sss-s satvirTo<br />

manqanebs isini ruseTis sazRvarTan gadmohyavda.<br />

Cven iZulebuli viyaviT, prevenciuli<br />

qmedebebi gagvexorcielebina. me<br />

maSin es moqmed prezidents vuTxari. Zalian<br />

gvinda, <strong>rom</strong> aseTi ram Cvens istoriaSi<br />

aRarasodes ganmeordes“.<br />

13 ivniss ki, anu, putinis gancxadebidan<br />

ori dRis Semdeg, saqarTvelos<br />

Sinagan saqmeTa saministros mier<br />

momzadebis stadiaze iqna aRkveTili<br />

teroristuli aqtis Cadenis mcdeloba<br />

_ “saqarTvelos antiteroristuli<br />

centris, Ss saministros sxva operatiuli<br />

danayofebisa da saqarTvelos<br />

prokuraturis mWidro da efeqturi<br />

TanamS<strong>rom</strong>lobis farglebSi gatarebuli<br />

operatiul-samZebro da sagamoZiebo<br />

moqmedebebis Sedegad<br />

gamovlenili da dakavebuli iqnen<br />

teroristebi“.<br />

amgvarad, putini isev marTali aRmoCnda,<br />

Tumca saqarTveloSi bevrs<br />

daSvilis mimarT: ara da aseT proeqtebSi<br />

monawileobas evropuli enebisa<br />

Tu ara, megrul-lazuri da svanuri<br />

„dialeqtebis“ codna mainc Wirdeba<br />

winapirobad.<br />

umniSvnelo detalia TiTqos, magram<br />

Tu daukvirdebiT amave memorandumis<br />

xelmowerebs, erTi rame mogxvdebaT<br />

TvalSi: saerTod, roca memorandumis<br />

saxis dokumentebs aweren xels an am<br />

xelmowerebs krebulSi aqveyneben, ramdenime<br />

martiv eTikur wess icaven rigiTobisas:<br />

an anbanis mixedviT, an asakis<br />

mixedviT, an mecnierebis dargSi miRweuli<br />

warmatebebis mixedviT;<br />

maspinZeli organizaciis xelmZRvaneli<br />

ki rogorc wesi, bolos awers<br />

xels: batoni futkaraZis pirvel xelmomwerad<br />

yofna ki naTlad miuTiTebs<br />

mis mecnierul da pirovnul „Tavmdablobaze“.<br />

_ iarsebeben iseve rogorc qarTuli<br />

enis sxva kiloebi“! _ brZaneben gujejiani-xorava.<br />

_ „maradiuli mxolod kavkasiis<br />

mTebia!“ _ pativcemulo istorikosebo.<br />

Tqvens mier ase udierad moxseniebuli<br />

germaneli profesori batoni<br />

giperti, batoni boederi, qalbaton TandaSvilTan<br />

da sxva qarTvel enaTmecnierebTan<br />

erTad ki swored im<br />

„katastrofuli mdgomareobis“<br />

gamosworebas cdiloben, <strong>rom</strong>elic<br />

marto baton futkaraZes ar SeumCnevia,<br />

mxolod ara futkaraZe-gvancelaZiseuli<br />

„dialeqtologiis“ axali<br />

TeoriebiT, aramed „standartuli,<br />

dasavleT da aRmosavleT evropis sociolingvisturi<br />

aRwerisaTvis aprobirebuli<br />

meTodebiT“ (m. qurdiani,<br />

krebuli – 2007, gv. 5). im TqvenTvis miuRebel<br />

kiTxvebze ki, <strong>rom</strong>elic Tqveni<br />

azriT viTomda “eWvqveS ayenebs saxelmwifo/qarTuli<br />

enis statuss“, Tundac<br />

imitom unda gacemuliyo pasuxebi,<br />

<strong>rom</strong> mavans marTla sxvanirad ar<br />

gamoeyenebina maTze pasuxis gaucemloba.<br />

Tqvens mier naxseneb krebulSive<br />

brZana batonma T. uTurgaiZem: „Tu<br />

kiTxvars gaveqceviT, swori ar iqneba.<br />

Cven unda SevavsoT es kiTxvari da gav-<br />

7<br />

dRemde ar s<strong>jer</strong>oda, <strong>rom</strong> saakaSvilis<br />

xelisuflebam saqarTvelo yvela<br />

juris teroristebis gasavlel ezod<br />

da TavSesafrad gadaaqcia! arada, putini<br />

<strong>jer</strong> <strong>kidev</strong> 2004 wels sTavazobda<br />

saakaSvils aWaraSi erToblivi antiteroristuli<br />

centris Seqmnas, ba-<br />

TumSi ganlagebuli rusuli samxedro<br />

bazis nacvlad!<br />

saqarTveloSi teraqtis mzadebis<br />

faqtic ar aRmoCnda siurprizi<br />

qarTveli samxedroebis da<br />

saakaSvilisTvis jihadis gamocxadebis<br />

Sesaxeb ori videorgolis Semdeg, <strong>rom</strong>lebic<br />

gasul kviras gavrcelda<br />

avRaneTSi qarTul bazaze ganxorcielebuli<br />

teraqtis win, <strong>rom</strong>elmac<br />

Svidi qarTveli samxedros sicocxle<br />

Seiwira. ubralod, panikis Tavidan<br />

asacileblad, saqinformma ar<br />

gamoaqveyna Tavisi hipoTeza, <strong>rom</strong> teraqti<br />

mosalodnelia metropolitenSi<br />

an xalxis TavSeyris sxva adgilze.<br />

da bolos _ madloba qarTul specsamsaxurebs,<br />

<strong>rom</strong>lebmac is aRkveTes, magram<br />

iqneb ruseTis da saqarTvelos<br />

specsamsaxurebs Soris TanamS<strong>rom</strong>loba<br />

terorizmTan brZolis mizniT<br />

ukve daiwyo?<br />

sak. inf.<br />

qarTveluri enebi da “evropuli qartia regionaluri da umciresobaTa enebis Sesaxeb“<br />

igoT realuri pasuxebi, raTa gvqondes<br />

Cveni sakuTari interpretacia, winaaRmdeg<br />

SemTxvevaSi amas sxvebi gaakeTeben<br />

da SeiZleba arasworad Sedgenil pasuxebze<br />

mogviwios pasuxis gacema...” (T.<br />

uTurgaiZe, krebuli -2007, gv. 14).<br />

mravali aseTi citatis moyvana<br />

SegveZlo am krebulidan, <strong>rom</strong>lebic<br />

naTlad warmoaCenen futkaraZe-gvancelaZe-tabiZis<br />

„novatoruli aRmoCenis“<br />

ususurobas da im „saSiSroebebis“ usafuZvlobas,<br />

<strong>rom</strong>elTa advokatobasac<br />

cdiloben gujejiani-xorava, Tu sxva<br />

maTi kolega istorikosebi „erToblivi<br />

saqarTvelos“ lozungiT. am<strong>jer</strong>ad<br />

amaze mets ar SevCerdebiT da<br />

batoni futkaraZisa da misi<br />

Tanamoazreebis im naS<strong>rom</strong>ze gadavalT,<br />

<strong>rom</strong>lis Teoriebic namdvilad saSiSi<br />

SeiZleba aRmoCndes Cveni qveynisTvis,<br />

Tu maTi naazrevis, vinme am saxiT<br />

damkvidrebas marTla Seecdeba.<br />

2010 wels gamovida wigni „evropuli<br />

qartia regionuli an umciresobis enis<br />

Sesaxeb da saqarTvelo“ (avtorebi: eka<br />

dadiani, tariel futkaraZe, revaz<br />

Serozia 22). redaqtorebi: m. gvazava, r.<br />

gujejiani).<br />

am<strong>jer</strong>ad ar SevudgebiT im nawilebis<br />

ganxilvas, <strong>rom</strong>elic Seexeba<br />

sameulis „mravalsaukunovan Sexedulebas“<br />

qarTvelur enaTa klasifikaciis<br />

Sesaxeb, <strong>rom</strong>elzec ukve<br />

zemoT vilaparakeT. mas Semdeg rac batonma<br />

futkaraZem 2002 wels Catarebul<br />

memorandumze “poziciebis<br />

Sema<strong>jer</strong>eblad“ daigula Tavi<br />

saqarTveloSi, eqxpertebis SefasebiT,<br />

im 6700-mde enidan, <strong>rom</strong>elzec Cvens<br />

planetaze dRes laparakoben, erT<br />

mesameds XXI saukuneSi gadaSeneba<br />

emuqreba. pesimisturi SefasebiT ki maT<br />

90 procents – g.o.<br />

vrosabWos dokumentis saxelwodebac<br />

ki Secvales avtorebma, sakuTari<br />

Teoriebis ufro ukeTesad warmosaCenad.<br />

amaze cota qvemoT vimsjelebT. _<br />

g.o.<br />

gia okujava,<br />

(gagrZeleba iqneba)


8 18-25 ivnisi 2013<br />

ilori<br />

vis xelTaa saqarTvelos bedi?<br />

gulSi daWril saqarTvelos<br />

mSveleli Wirdeba, magram vaglax,<br />

mSveleli <strong>jer</strong> arsaidan Cans!<br />

17 maisamde ramdenime dRiT adre<br />

socialur qselSi gavrcelda vinme<br />

daviT zurabiSvilis werili, <strong>rom</strong>elsac<br />

`saxadi #5~ hqvia.<br />

am werilidan vrceli amonaridebis<br />

gareSe mkiTxveli ar dami<strong>jer</strong>ebs Tu<br />

vityvi imas, <strong>rom</strong> saqarTveloSi mexuTe<br />

kolona farulad ki aRar moqmedebs,<br />

aramed, saxelisuflebo struqturebSi<br />

Cinovnikebad mokalaTebulni, ukve<br />

aSkarad ebrZvian yovelive qarTuls.<br />

xsenebuli werilis avtori<br />

gvauwyebs: `mTeli Cveni uaxlesi istoria<br />

sworedac <strong>rom</strong> erTgvari ganswavlulobis<br />

periodia, garkveul<br />

iluziebTan damSvidobebis wlebi.<br />

unda vTqva, <strong>rom</strong> sakmaod saxifaTo<br />

iluziebTan da sakmaod mZime damSvidobebis.<br />

da yovelive maTgani iyo ara<br />

marto iluzia, aramed erTgvari<br />

saxadic, avadmyofoba, <strong>rom</strong>elic arc Tu<br />

sasiamovno gadasatania, magram gadatanis<br />

Semdeg imunitets gimuSavebs da<br />

meored aRar Segeyreba. ver vityvi, <strong>rom</strong><br />

gamojansaRebis Semdeg es imuniteti<br />

mTel sazogadoebas gamoumuSavda, magram<br />

politikurad aqtiur nawilSi, im<br />

wreebSi, sadac gadawyvetilebebi miiReba<br />

da xorcieldeba, amgvari tendencia<br />

aSkaraa...~<br />

werilis avtori saqarTvelos<br />

uaxles istoriaSi mxolod iluziebs<br />

xedavs. es iluziebi amave dros mZime<br />

avadmyofobaa, saxadi yofila. avadmyofobis<br />

mimarT xalxma imuniteti ver<br />

gamoimuSava, samagierod gamoumuSavda<br />

`politikurad aqtiur nawils~, maT,<br />

vinc gadawyvetilebebs iRebs da axorcielebs...<br />

rogorc Cans werilis avtori Tavis<br />

Tavs `politikurad aqtiur nawils~<br />

miakuTvnebs, im politikurad aqtiur<br />

nawils, <strong>rom</strong>elmac xalxis mier<br />

arCeuli kanonieri erovnuli xelisufleba<br />

daamxo da monaniebis nacvlad<br />

dRes ukve erovnul suls ebrZvian TavianTi<br />

`gadawyvetilebebiT~ da `ganxorcielebiT~!<br />

saxadmoxdilisTvis, imunitetgamomuSavebulisTvis<br />

da amave dros `ganswavlulisTvis~<br />

#1 saxadi Turme `iyo<br />

zviadi~, ufro zustad, eTnocentruli<br />

nacionalizmi, <strong>rom</strong>elmac erovnuli<br />

moZraobis periodSi vulkaniviT amoxeTqa<br />

da iseTi amazrzeni saxiT warsdga<br />

Cvens winaSe, kinaRam srul<br />

nihilizmSi gadaisrola mTeli<br />

moazrovne sazogadoeba...~<br />

`srul nihilizmSi~ (!) gadausroleli,<br />

saxadmoxdili baton zurabiSvilisTvis<br />

`suniani~ qarTveli eri<br />

amave dros ugunuri yofila, <strong>rom</strong>elmac<br />

`amazrzeni saxiT~ gamoxata erovnuli<br />

da saxelmwifoebrivi interesebis<br />

dacva!<br />

`aTwleulebis manZilze ikvebeboda<br />

qarTuli nacionalizmi imiT, <strong>rom</strong><br />

araqarTvelebi Segnebulad cdiloben,<br />

fexi moikidon Cvens miwa-wyalze, nelnela<br />

Segvaviwrovon da gangvdevnon. es<br />

miewereboda aramarto kremlis farul<br />

zraxvebs, aramed TviT araqarTul eTnosebsac,<br />

<strong>rom</strong>lebic demografiuli<br />

aneqsiisTvis gamzadebul zombebad iyvnen<br />

warmodgenilebi~. _ wers<br />

Wkuiskolofa zurabiSvili.<br />

nuTu ver xedavs `moazrovne sazogadoebis~<br />

es dedisZuZunawyeni wevri, <strong>rom</strong><br />

araqarTvelebi mamuls, teritoriebs<br />

Segnebulad gvedavebian: skolebSi<br />

bavSvebs gayalbebul istorias<br />

aswavlian, beWdaven rukebs, sadac<br />

saqarTvelo ganawilebuli aqvT mezobel<br />

qveynebs: somxebi samxreT<br />

saqarTvelos da mTlianad saqarTvelos<br />

iCemeben, azerbaijanelebi daviT<br />

garejs, ivris xeobas da saerTod teritoriebs<br />

rusTavamde, Turqebi baTums,<br />

eTnikuri umciresoba osebi Suagul<br />

qarTls mcxeTamde, xolo afxazebi<br />

dasavleT saqarTvelos lixamde...<br />

yovel weliwads CrdiloeTis, aRmosavleTis,<br />

samxreTis sazRvrebi erTiori<br />

kilometriT aqeT iwevs...<br />

saqarTvelos teritoria, ZirZveli miwebi<br />

Segrenis tyaviviT pataravdeba<br />

mtrebis survilebis aRsrulebis-<br />

Tanave!<br />

nuTu ver Seigno `moazrovne~ zurabiSvilma,<br />

<strong>rom</strong> qarTveli eri demografiuli<br />

katastrofis win dgas,<br />

<strong>rom</strong> ramdenime aTeuli wlis Semdeg<br />

qarTveloba saqarTveloSi umciresoba<br />

iqneba, <strong>rom</strong> araqarTvelebi umravlesobad<br />

mogvevlineba da Cvenze, rogorc<br />

eTnikur umciresobaze zrunviT Rame<br />

mSvidad veRar daiZineben... am perspeqtivas<br />

xom gaeroc aRiarebs, magram<br />

`saxadmoxdils~ iseTi imuniteti aqvs...<br />

erTi sityviT, atomguliviT Seuvalia!..<br />

rogoc vxedavT `moazrovne sazogadoebis~<br />

warmomadgenlebi ver xedaven,<br />

an ara surT dainaxon qarTveli eris<br />

win CaCoqili gadaSenebis aqlemi. es<br />

xalxi xedavs da demokratiis gamarjvebad<br />

miiCnevs piradobis mowmobidan<br />

erovnebis amoRebas, ucxoelebze miwebis<br />

gayidvas, gei-aRlumebis gamarTvas...<br />

ai, amgvari demokratia surT gadagvarebis<br />

mosurneT!<br />

nuTu ara smenia `ganswavlul~ da<br />

`Rrmad moazrovne~ zurabiSvils, <strong>rom</strong><br />

kremlis zogierTi odiozuri lideri<br />

qarTvelTa eTnowmendaze, cimbirSi<br />

gadasaxlebaze ocnebobda (aseTebi<br />

faqtobrivad ruseTis diskreditacias<br />

eweodnen, ruseTis siZlieres farulad<br />

ebrZodnen).<br />

<strong>jer</strong> <strong>kidev</strong> 50-70 wlebSi suslovi<br />

(namdvili gvaria zussi) werda:<br />

`Soreul aRmosavleTSi momsaxure Cven<br />

generlebs unda mieces cxovrebis normaluri<br />

saSualeba. maT Camosasaxleblad<br />

gvWirdeba Savi zRvis sanapiro<br />

teritoria, sadac, rogorc mogexsenebaT,<br />

qarTvelebi saxloben.<br />

unda gaviTvaliswinoT, qarTvelebi<br />

Cvengan Zlier gansxvavdebian. adre Tu<br />

gvian isini saqarTvelos damoukideblobis<br />

sakiTxs daayeneben da Tavisuflebas<br />

moiTxoven.<br />

maTTan brZola afxazeTidan unda<br />

daviwyoT. afxazeTis gamoyenebiT<br />

samegrelos, svaneTs, aWaras da sxva<br />

kuTxeebs unda mieceT damoukidebloba...<br />

qarTvelebi mecnierulad unda<br />

davarwmunoT, <strong>rom</strong> sxvadasxva<br />

qveynebidan Camosaxlebulni sxvadasxva<br />

eris warmomadgenlebi arian, rac<br />

saqarTvelos teritoriidan maTi<br />

gaZevebis saSualebas mogvcems~ (gazeTi<br />

`sarkmeli saqarTvelosi~, #4, 2001 w.<br />

aseve g. axuaSvili `stalini da masonebi~.<br />

wignSi elizbar javeliZe<br />

`avahme, Cemo mamulo!..~, Tb., 2007 w. gv. 33).<br />

pativcemulo mkiTxvelo!<br />

homunkulusi daviT zurabiSvili mxolod<br />

erovnul moZraobas ar<br />

adanaSaulebs `eTnocentruli nacionalizmis~<br />

warmoSobaSi. am saxadis<br />

gamomwvevi bacila Turme iseTi literaturac<br />

yofila, rogoric aris mixeil<br />

javaxiSvilis `jayos xiznebi~ da<br />

muxran maWavarianis leqsebi. amgvari<br />

literatura aTeuli wlebis manZilze<br />

kvebavda `qarTul nacionalizms~!<br />

`marto literaturuli nawarmoebebi<br />

imdenia Seqmnili am Temaze, <strong>rom</strong><br />

mTeli anTologiac ki SeiZleba Seadgino,<br />

mixeil javaxiSvilis `jayos<br />

xiznebidan~ dawyebuli muxran maWavarianis<br />

leqsebiT damTavrebuli~. wers<br />

zurabiSvili.<br />

vidre amgvari `inteleqtualebi~ daborialoben<br />

da vidre maT ar alagmaven,<br />

saqarTvelos saSveli ar iqneba!<br />

radgan anTologiazea laparaki,<br />

amitom am literaturaSi aucileblad<br />

moiazreba ilia WavWavaZis (erTma respublikelma<br />

kbili ukve gakra ilias),<br />

akaki wereTlis, vaJa-fSavelas, dutu<br />

megrelis, rafiel erisTavis, iakob<br />

gogebaSvilis da mravali sxva ma-<br />

muliSvilis patriotuli nawarmoebebi.<br />

37-iani wlebi <strong>rom</strong> yofiliyo, zurabiSvili<br />

sasikvdilod gaimetebda did<br />

mwerlebsa da poetebs `qarTuli nacionalizmis~<br />

braldebiT, rogorc<br />

dasaxvretad gaimeta mixeil javaxiSvili.<br />

`moazrovne~ da `optimist~ zurabiSvils<br />

`eTnocentruli nacionalizmis~<br />

aRar eSinia, radgan `es koSmari,<br />

faqtobrivad, zviad gamsaxurdias<br />

xelisuflebasTan erTad damTavrda,<br />

aranairi politikuri Tu sazogadoebrivi<br />

dividendebis momtani eTnocentruli<br />

nacionalizmi mas Semdeg aRar<br />

aris. erTxans piradobis mowmobaSi<br />

erovnebis aRniSvnis da miwaze kerZo<br />

sakuTrebis araqarTvelebisTvis<br />

dakanoneba rCeboda ukanasknel bastionad,<br />

magram es ori bastionic ise<br />

daeca, seriozuli ryevebi ar gamouwvevia~.<br />

amgvari sityvebi saqarTvelos<br />

dauZinebel mters Tu amouva piridan.<br />

zurabiSvils ra RmerTi gauwyra?<br />

ar mogvwons es sityvebi?<br />

Zvel kolx-iberielTa modgmas Tu<br />

gvsurs evro-amerikuli yaidis<br />

demokratia, maSin pedarastobasTan<br />

erTad amgvari azrebis Tavisuflad<br />

gamoTqmac unda SevirgoT!<br />

`qeddrekili~ da `madlieri~, `yvela<br />

unji~ da `yvela munji~ parlamentis<br />

deputatebi ki `megobari~ qveynebis amgvari<br />

demokratiis adeptebad iqcnen!<br />

es daviT eSmakSeCenili #6 saxadad<br />

qarTul eklesias, marTlmadideblobas<br />

miiCnevs: `ukiduresad gaZlierda eklesia,<br />

erTaderTi instituti, <strong>rom</strong>elsac<br />

saakaSvilma veraferi daaklo da dRes<br />

eklesiis moraluri avtoriteti ise<br />

maRalia, rogorc arasodes. bunebrivia,<br />

movlenaTa amgvarma ganviTarebam Zalian<br />

Seuwyo xeli religiuri nacionalizmis<br />

aRmavlobas. da es iqneba<br />

<strong>kidev</strong> erTi Znelad da mtkivneulad<br />

mosaSorebeli saxadi...~<br />

SeiZleba me vcdebi, magram meCveneba,<br />

<strong>rom</strong> daviT zurabiSvili Zalian kmayofilia<br />

mixeil saakaSvilis saqmianobiT,<br />

gansakuTrebiT imiT, <strong>rom</strong> ori<br />

bastioni daangria: piradobis mowmobaSi<br />

erovnebas aRar aRniSnaven da<br />

nebismier ucxoels SeuZlia ramdenic<br />

unda imdeni qarTuli miwa iyidos,<br />

daikanonos, daisakuTros!<br />

rCeba erTi auRebeli bastioni, qar-<br />

Tuli eklesia, <strong>rom</strong>elsac saakaSvilma<br />

veraferi daaklo da amitom dRes `religiuri<br />

nacionalizmi~(!) aRmavlobas<br />

ganicdis! es saxadi ki Znelad da<br />

mtkivneulad mosaSorebelia!<br />

eklesia, rwmena, marTlmadidebloba<br />

saxadi da `religiuri nacionalizmi~<br />

yofila!<br />

vin xar Sen, daviT zurabiSvilo?<br />

murvan yru, Temur-lengi, buRa Turqi,<br />

Sah abasi Tu osmaleTis faSa? Tu<br />

yvela erTad, inglisurisa da kompiuteris<br />

mcodne Tanamedrove homunkulusi?<br />

me vicnob <strong>kidev</strong> erT daviT zurabiSvils,<br />

Zvel respublikels, <strong>rom</strong>lis<br />

naazrevi gaWrili vaSliviT hgavs socialur<br />

qselSi gavrcelebuli werilis<br />

Sinaarssa da paToss. es ori<br />

daviTi, SesaZlebelia erTmaneTs arc<br />

icnobdnen, magram maTi sulieri naTesaoba<br />

aSkaraa!<br />

meore daviTi `Tavisuflebis institutSi~<br />

`dabrZenebuli~ politikosia,<br />

<strong>rom</strong>elic qarTul xasiaTs, qarTul<br />

cnobierebas, erovnul gamanTavisuflebel<br />

moZraobas erTob uaryofiTad<br />

afasebs.<br />

misi azriT `erovnuli cnobierebis<br />

fesvebidan” amozrdilia totalisturi<br />

tendenciebi da `stalinis<br />

fenomeni~. qarTveli kacis fsiqika<br />

feodalisturia da Tanamedrove<br />

qarTveli kvlav feodalisturi<br />

fsiqikis tyveobaSi rCeba. `erovnuli<br />

damoukideblobis ideac qarTveli<br />

eris feodalisturi fsiqikis fesvebidanaa<br />

amozrdili, <strong>rom</strong>elic Tavisi<br />

arsiT fundamentalisturi cnobierebaa...<br />

aseTi fundamentalizmi<br />

gansazRvravs erovnuli moZraobis saxesac~.<br />

am moZraobas aklia `Sinagani<br />

zneobrivi dvrita~, magram erovnuli<br />

moZraobis mTavari nakli mainc is<br />

aris, <strong>rom</strong> feodalisturi cnobierebidan<br />

gamomdinare, aris `monuri cnobiereba~<br />

da `sanam Cven qarTvelebi ar<br />

davamsxvrevT d<strong>rom</strong>oWmuli fsiqikis<br />

borkilebs, TviTeuli CvenTaganis<br />

gulSi icocxlebs Cveni monuri<br />

suliskveTebis jojoxeTuri xati~ (d.<br />

zurabiSvili, saqarTvelos ukanaskneli<br />

mefe. gazeTi `qarTuli filmi~,<br />

6. VI. 1990 w. wignSi elizbar javeliZe<br />

`avahme, Cemo mamulo!..” Tb., 2007 w. gv.<br />

49).<br />

am nabodvaris wakiTxvisas magondeba<br />

Tu rogor axasiaTebs didi fsiqiatri<br />

Cezare lombrozo SeSlil inteleqtual<br />

matiodebs: “Находясь под влиянием<br />

какогото лихорадочного умственного возбуждения,<br />

они говорят без логической связи<br />

и нередко приходят к выводам, совершенно<br />

противоположным тому, что они хотели доказать”.<br />

erovnul ganmanTavisuflebeli moZraoba<br />

da monuri suliskveTeba?<br />

xedavT raime logikur kavSirs? es<br />

xom SeSlilis, matiodis nabodvaria!<br />

`monuri cnobierebis~ garda<br />

qarTveli eris dRevandel mdgomareobas<br />

axasiaTebs gonebrivi sisuste,<br />

msubuqi debilobis forma, Seusabamoba<br />

TviTSefasebasa da nebelobasTan mimarTebaSi:<br />

is moklebulia socialur<br />

azrovnebas da pasuxismgeblobis<br />

grZnobas! aseTia g. margvelaSvilis<br />

verdiqti, <strong>rom</strong>elic gasaCivrebas ar<br />

eqvemdebareba (Jurnali `dro da mSvidoba~<br />

2001 w. #2. wignSi elizbar<br />

javeliZe `avahme, Cemo mamulo!..” gv. 69).<br />

isRa damrCenia mwared SevZaxo:<br />

avahme, Cveno axalgazrdobav, vis xelTaa<br />

ganaTleba Tqveni?!<br />

rogorc eqspertebi varaudoben<br />

saqarTveloSi amerikeli `megobrebis~<br />

mier dageSili daaxloebiT 10.000 mdedrobiTi<br />

da mamrobiTi sqesis axalgazrda<br />

grantiWamia arseba daZrwis.<br />

saqarTvelo gadaaqcies eqsperimentebis<br />

poligonad, sadac, ukve praqtikulad<br />

gamoyavT axali adamiani-homunkulusi,<br />

urwmuno, uzneo, uerovnebo, usamarTlo<br />

tvingamorecxili zombebi,<br />

<strong>rom</strong>lebic mxolod instinqtiT imoqmedeben,<br />

daikmayofileben gaukuRmar-<br />

Tebuli seqsisken ltolvas da<br />

gastronomiul moTxovnilebebs.<br />

17 maisis movlenebma dagvanaxa, <strong>rom</strong><br />

iberiul modgmas Seswevs Zala win<br />

aRudges boroteuls qarTuli eklesiis<br />

da erovnuli xelisuflebis<br />

winamZRolobiT.<br />

es sulac ar niSnavs imas, <strong>rom</strong> ers<br />

safrTxe aRar emuqreba.<br />

satana boboqrobs!<br />

satanasTan kohabitacia daRupvis<br />

tolfasia!<br />

saqarTveloSi sulgayidulTa, fsevdoliberalTa,<br />

qvegamxedvarTa, qvebudanaTa<br />

simravlem kritikul zRvars<br />

miaRwia!<br />

Cven unda SevZloT avirCioT gvargadaukeTebeli,<br />

kolx-iberiuli modgmis,<br />

saxelmwifoebrivad moazrovne, mousyidavi<br />

xelisufleba, <strong>rom</strong>elic ruseTTan<br />

saerTo enas gamonaxavs.<br />

imedi maqvs momavalSi batoni biZina<br />

ivaniSvili gaiTvaliswinebs Tavis<br />

mware gamocdilebas da sakanonmdeblo<br />

da aRmasrulebel xelisuflebaSi rekomendacias<br />

gauwevs iseT pirovnebebs,<br />

<strong>rom</strong>lebic qarTveli kacis ocnebas<br />

realobad aqcevs.<br />

Tengiz kublaSvili,<br />

saqarTvelos uzenaesi sabWos<br />

deputati


ilori<br />

yvelas kargad moexsneba is<br />

viTareba, rac Cvens qveyanaSi sufevda,<br />

rac qveyanas da mosaxleobas Tavs<br />

hqonda moxveuli, risi gameorebac<br />

arafers mogvitanda, garda imisa, <strong>rom</strong><br />

isev tkiviliani, koSmaruli mogonebebis<br />

aSla iqneboda.<br />

dResac, roca saSiSroeba TiTqmis<br />

CamoSorda saqarTvelos, vrCebiT<br />

Zalze cudi Sedegebis winaSe, rac<br />

yofili xelisuflebis nebsiTi Tu<br />

uneblie Secdomebis, an gamiznuli<br />

politikis Sedegia. magram Zveleburad,<br />

TiTqos araferi momxdarao, utifrad<br />

agrZeleben qarTveli eris damoZRvras,<br />

rac gulgrilad ver datovebs veravis.<br />

rasakvirvelia, moraluri, fsiqikuri,<br />

ekonomiuri Tu sxva ziani, <strong>rom</strong>elic<br />

Tavs daatyda Cvens ers, seriozul<br />

daRad daemCneva dids Tu pataras da<br />

wlebi daWirdeba adaptacias.<br />

maxsovs, garkveulma adamianebis<br />

jgufma Tavis droze daTvales, Tu ra<br />

ziani miayena saqarTvelos SevardnaZem<br />

misi saqarTvelos Sinagan saqmeTa ministrobisas,<br />

ramdenad gazarda man cixeebSi<br />

patimrebis raodenoba, riTac<br />

uamravi axalSobili daaklo Cvens<br />

ers... amisTvis ki mas gasamarTleba da<br />

mZime sasjeli ekuTvnis.<br />

nacionalebis diqtaturis dros<br />

xelovnurad Seqmnilma ekonomiurma<br />

siduxWirem, damcirebam, SiSma, imis albaTobam,<br />

<strong>rom</strong> diliT gamosuli, saRamos<br />

Sin SeiZleboda ver misuliyavi, uimedobam,<br />

gausaZlisi mdgomareobis gamo<br />

TviTmkvlelobebma (<strong>rom</strong>elsac<br />

gulmodgined malavdnen), mosaxleobis<br />

masiurma gaxizvnam, diax, gaxiznvam<br />

qveynidan da a.S. da bolos cixeebis<br />

gadaWedvam mtyuan-marTliT, Zalze<br />

dawia Sobadoba, rasac sxva saxeli<br />

ara, mxolod eris Ralati hqvia.<br />

ara mecniereba, ara kultura, marTlmadidebluri<br />

rwmenis abuCad agdeba da<br />

a.S., aramed garyvniloba, umsgavsoba,<br />

aTasgvari gaukuRmarTebuli azris agitacia,<br />

aTasgvari juris seqtebis gamravleba<br />

da maTi waxaliseba, dRemde<br />

meZavebis afiSireba (`rusTavi-2~), qu-<br />

CaSi gaRimebul adamians ver naxavdiT<br />

da es yvelaferi nacionalebis miRwevaa.<br />

gaeros ekonomikisa da socialuri<br />

sakiTxebis departamentis mier gamoqveynebuli<br />

monacemebiT saqarTvelos<br />

mosaxleoba katastrofad mcirdeba<br />

(ixile gaz. “rezonansi”, saqarTvelos<br />

ambebi, 2011 wlis 28 oqtomberi)!<br />

dRevandeli Sobadobis monacemiT<br />

sagangaSo mdgomareobaa saqarTveloSi.<br />

TiTqos Sobadoba ar ganixileba, rogorc<br />

aqtualuri sakiTxi, da es maSin,<br />

roca qarTveloba ar mravldeba!<br />

is xalxi, <strong>rom</strong>elic sityvis Tavisuflebas<br />

da demonstraciebis (gei-aRlumebis)<br />

upirobo uflebas iTxovs,<br />

waxalisebulni arian nacionaluri<br />

moZraobis, yofili e.w. `axalgazrda<br />

reformatorTa~ mier! isini marTulni<br />

arian!<br />

2000 wels TbilisSi Camovida<br />

prokrizisuli kvleviTi institutis<br />

direqtori, filosofiis doqtori,<br />

gaerosTan arsebuli saerTaSoriso informaciis<br />

akademikosi vaxtang<br />

Wkuaseli, <strong>rom</strong>elmac ramdenime dReSi<br />

gamarTa sakmaod vrceli preskonferencia.<br />

aRniSnuli RonisZieba lamis muStikrivSi<br />

gadaizarda!<br />

vaxtang Wkuaseli: _ `axla minda<br />

giTxraT is, ris saTqmeladac Camovedi<br />

TbilisSi da ar maTqmevines... me var<br />

erTi Cveulebrivi adamiani, <strong>rom</strong>elic<br />

sakmaod kargad erkveva msoflio<br />

politikur sakiTxebSi. me da Cemi instituti<br />

36 saxelmwifos parlamentis,<br />

usafrTxoebis Tu Tavdacvis samsaxurebis<br />

konsultantebi varT.<br />

cnobilia, <strong>rom</strong> arsebobs specialuri<br />

ideologiis matarebeli msoflio<br />

mTavroba. arsebobs e.w. `bildirbergis<br />

klubi~, sadac gawevrianebulni arian<br />

finansuri magnatebi, mTavrobis<br />

xelmZRvanelebi, politikosebi,<br />

ezoTezuri da mistikuri jgufebis<br />

warmomadgenlebi, klasikuri bibliuri<br />

ojaxebis warmomadgenlebi da maTi<br />

mizania TavianTi udidesi finansuri<br />

saSualebebiT msoflios marTva. proeqti<br />

`amerika~, <strong>rom</strong>elic 200 wlis win<br />

Seiqmna da misi realizeba unda momxdariyo,<br />

CaiSala, radgan moxda gauTvaliswinebeli<br />

ram, fuli da<br />

ideologia daupirispirda erTmaneTs,<br />

moxda aRreva, riTac unda isargeblos<br />

msofliom, winaaRmdeg SemTxvevaSi,<br />

xelSi Cauvardeba investor<br />

mmarTvelobas, <strong>rom</strong>elsac dResdReobiT<br />

hqvia amerikis mTavroba...<br />

aba gaixseneT, amerikis prezidentis<br />

erT-erTi pirveli programa iyo, <strong>rom</strong><br />

msoflioSi farTo gza gaexsna e.w.<br />

~cisfrebisTvis.~ `Пороком управлять<br />

легче~ _ es aris ZiriTadi principi.<br />

rac ufro garyvni sazogadoebas da<br />

rac ufro garyvnils moiyvan saxelmwifos<br />

saTaveSi, miT ufro advilia<br />

misi marTva.<br />

Tu amas ar daupirispirda raRac<br />

Zala, moxdeba msoflio warRvna, meored<br />

mosvla, gadavxedoT mistikurad am<br />

situacias da gavixsenoT uwmindesis<br />

sityvebi, _ es saqarTveloSi unda<br />

moxdes!<br />

minda gavafrTxilo qarTveli eri,<br />

<strong>rom</strong> viyoT fxizlad, mter-moyvaris<br />

garCeva viswavloT, gavuZloT `cisferi<br />

talRis~ moxeTqebas!<br />

me <strong>kidev</strong> erTxel vambob, ar vasaxeleb<br />

arc erT maTgans, vambob mxolod<br />

imas, rac msoflio geopolitikur<br />

ruqaze xdeba _ saqarTvelo, miuxedavad<br />

imisa, <strong>rom</strong> cotani varT, am<br />

ruqaze aris erT-erTi mniSvnelovani<br />

wertili. msoflios cisferi warRvna<br />

emuqreba da misi SeCereba aq,<br />

saqarTveloSi unda moxdes!<br />

aris mcdeloba, <strong>rom</strong> Cagvinergon<br />

arasrulfasovnebis kompleqsi _ me<br />

amas eris dadaunebis process varqmev.<br />

amas cdilobda ruseTi 200 wlis ganmavlobaSi,<br />

magram gikeTebs amerika,<br />

roca aq gigzavnis seqtas...~<br />

vaxtang Wkuasels preskonferenciis<br />

bolomde Catarebis saSualeba ar<br />

misca maSindelma `axalgazrda reformatorebma~,<br />

SemdegSi nacionaluri<br />

moZraobis liderebma da protestis<br />

motivad moyvanil iqna – damwyebi<br />

politikosis seqsualur orientaciaze<br />

miniSneba, anu eris Seuracxyofa.<br />

nacionaluri moZraoba gvTavazobda<br />

`reformirebuli (Tu deformirebuli)<br />

saqarTvelos~ evroojaxSi misaRebad –<br />

marTlmadideblobis dakninebas, homoseqsualizmis<br />

da msgavsi mimdinareobebis<br />

Ria reklamirebas.<br />

nacionaluri moZraobis mmarTvelobis<br />

dros, rogorc vaxtang Wkuaseli<br />

brZanebda, eris dadaunebis procesi<br />

gadasuli iyo Ria fazaSi, rasac leitmotivad<br />

gasdevda, marTlmadidebloba<br />

18-25 ivnisi 2013<br />

eSmaki saswors misjdomia da simarTles wonis...<br />

amJamad ki usircxvilod gvmoZRvraven,<br />

Tu rogori unda iyos<br />

demokratiisken mimavali gza, gza,<br />

<strong>rom</strong>elic TviTon Caxerges, ris<br />

gawmendasac didi Zalisxmeva<br />

daWirdeba da es maSin, roca uamravi<br />

sxva sakiTxebia misaxedi<br />

qveynis fexze wamosayeneblad.<br />

– damTrgunveli, homoseqsualizmi –<br />

pirovnebis Tavisufleba.<br />

baton vaxtang Wkuaselis Sesaxeb<br />

araerTxel dawerila, magram CavTvale<br />

aucileblad sityvasityviT misi gameoreba.<br />

sakvirveli da dasanania is, <strong>rom</strong> 2011<br />

wlis 26 maisis movlenebze imis meaTedic<br />

ar Tqmula (ar gamouxatiaT `aRSfoTeba~<br />

mavanT da mavanT), rac 2013<br />

wlis 17 maisis gei aRlumis Catarebis<br />

mcdelobas mohyva.<br />

am `aRSfoTebulebis~ saqcielidan<br />

gamomdinare 26 maisis gardacvlilebi<br />

da dasaxiCrebulebi `cisferebi~ unda<br />

yofiliyvnen da maSin amoiRebdnen<br />

xmas?!<br />

mogiyvanT 17 maisis movlenis dros<br />

gamonaTqvamebs:<br />

_ neta forma ar mecvas, ras gvanan<br />

es maTxovrebi!<br />

_ biWebo, nu awvebiT jebirs, veRar<br />

viWerT, rame ar daizianoT!<br />

_ me qali var, kaciviT ver Seviginebi,<br />

magram siamovnebiT yvela maTgans<br />

vcemdi!<br />

_ pederastebi ar Segxvedrian?<br />

_ ara, magaTi...<br />

_ Tu Zma xar, mase nu ityvi, es maT<br />

piriqiT, siamovnebT...<br />

_ neta <strong>rom</strong>els ramdeni gadauxades<br />

~qaliSviloba~ <strong>rom</strong> dakarga?<br />

_ biWo, ra dro dagvidga quCaSi pederastebs<br />

daveZebT...<br />

“siglaxeSi maimunebic ki ar arian<br />

iseTi wambaZvelebi, rogorc Cven,<br />

qarTvelebi” (kita buaCiZe). simarTlea,<br />

mware simarTle.<br />

yvelas Tavisi azri gaaCnia 17 maisis<br />

movlenebis Sesaxeb. me ki guliT<br />

mixaria, <strong>rom</strong> policielebis moqmedeba<br />

`aradamakmayofilebeli~ iyo _<br />

RmerTma daifaros Cemi samSoblo, ase<br />

<strong>rom</strong> ar iyos!<br />

da es maSin, roca gaeros<br />

`winaswarmetyveleba~ win gvidevs, roca<br />

yoveli qarTveli wiTel wignSia Sesayvani,<br />

roca Sobadoba (qarTvelebis)<br />

katastrofulad daweulia!<br />

_ an ratom unda Seiwiros viRacis<br />

Seurigebel skamis dakargvas Cveni<br />

eris imiji?!<br />

_ an ratom unda Seewiros<br />

qarTvelebis gamravleba viRacis<br />

sulelur Tu avadmyofur propagandas,<br />

<strong>rom</strong> homoseqsualizmi da lesboseloba<br />

wavaxalisoT, roca ers gamravleba<br />

sWirdeba?<br />

_ `aversis~ saafTiaqo qseli exmareba<br />

xuTi da met Svilian ojaxebs<br />

da, Tu daTvala vinmem, ramdenia aqedan<br />

qarTuli ojaxidan. nuTu ar SeiZleba<br />

televiziiT am monacemis mosaxleobisTvis<br />

miwodeba da Tu ra prognozi<br />

dado gae<strong>rom</strong>, <strong>rom</strong> saqarTvelos<br />

mosaxleoba katastrofulad klebulobs?!<br />

_ Tu evrokavSiris, Tu natos moTxovniT<br />

unda gadavSendeT, ratom ar scemen<br />

gangaSis zars specialistebi? Tu<br />

is sjobia es umgvano seqtebi Tu geebi<br />

vamravloT?<br />

_ ratom unda gadmoviRoT yovelgvari<br />

cudi da uvargisi sxvisgan da<br />

ratom da rodemde vicxovroT sxvisi<br />

karnaxiT? da, Tu ara, ese igi _ `Tqveni<br />

gza erovnuli saxelmwifos mSeneblobisa<br />

ar aris swori, amovardnilia<br />

msoflio konteqstidan da unda Seicvalos<br />

strategia da miznebi~. ase mimarTa<br />

niqsonma saqarTvelos pirvel<br />

prezidents.<br />

_ qarTveli kaci yovelTvis<br />

gamoirCeoda WkuiT da am<strong>jer</strong>ad ra gvemarTeba?<br />

Tu vxedavT, <strong>rom</strong> igive<br />

evrokavSiri Tu nato iTxovs sarevela<br />

gavurioT Cvens yofas, afaTuros xeli<br />

9<br />

Cvens mrwamsSi, religiasa da TviTmyofadobaSi,<br />

dagvadaunos, Cven TviTon<br />

vTqvaT maTze uari.<br />

cnobisaTvis, Tu maincdamainc<br />

natoSi unda SevideT, amis msurvelebma<br />

isic icodnen, <strong>rom</strong> imdroindel msgavs<br />

gaerTianebaSi saqarTvelo <strong>jer</strong> <strong>kidev</strong><br />

me-12 saukuneSi ukve iyo gaerTianebuli.<br />

amis TvalnaTeli magaliTia, is,<br />

<strong>rom</strong> erTaderTi marTlmadidebeli<br />

qveyana, saqarTvelo monawileobda<br />

jvarosnul laSqrobaSi. dResac,<br />

avRaneTSi gvyavs procentulad yvelaze<br />

meti jariskaci!?<br />

Cven ar unda gviwodon `Savi muSa~!<br />

da am da sxva mravali problemebis<br />

fonze, roca gangaSi unda gamocxaddes<br />

qveyanaSi, mavanT uCndebaT survili geiaRlumis<br />

gamarTvisa?!<br />

`sazogadoebis mrisxaneba unda<br />

daatydes Tavs yvela im vaieqims,<br />

abortmaxers, vinc masTan misul, dabneul<br />

axalgazrda qals ar auxels<br />

Tvals momaval saSiSroebaze, vinc angarebas,<br />

momxveWelobas anacvlebs<br />

adamianis beds, eris interesebs.<br />

samwuxarod ukanasknel xans am vaieqimTa<br />

ricxvi momravlda. dabali inteleqtisa<br />

da kulturis abortmaxerebi<br />

ganuzomlad did zians<br />

ayeneben Cvens xalxs. me maT eris<br />

moRalateebs vuwodeb da sruladac<br />

ar meSinia am sityvebis dawera~ _<br />

werda konstantine CaCava.<br />

<strong>rom</strong> icodeT, ekaterine gabaSvilma<br />

mamuls ~magdanas lurjas~ garda 11<br />

Svili aCuqa!<br />

Tqven ki, Cemo Tanamemamuleno, Cemo<br />

axalgazrdebo! Tu Tqvenc iseTive patriotebi<br />

xarT Cveni qveynisa, igive ambiciebi<br />

da pretenziebi gagaCniaT, vin<br />

mogcaT ufleba Tqveni gaukuRmarTebuli<br />

(aramarTlmadidebluri) saqcieliT,<br />

azrovnebiT Tu cxovrebiT<br />

aTasobiT Svili daakloT saqarTvelos,<br />

es xom eris da samSoblos winaSe<br />

danaSaulia, codvaa?! TqvenTvis ukve<br />

meore codva.<br />

erTad mivxedoT Cvens qveyanas,<br />

CamoiSoreT is xalxi, <strong>rom</strong>lebic gmar-<br />

Taven, Torem Casafrebuli Tu aSkara<br />

mteri bevri gvyavs da sabolood<br />

darCeba saqarTvelo qarTvelebis<br />

namosaxlari.<br />

`sada gansuenebai ars, mun ars<br />

mtrisa igi sayofeli, sada Suebai da<br />

gancx<strong>rom</strong>ai ars, mun nayofi sulisai<br />

ara yuavis~ _ saRvTo werili.<br />

icodeT yvelam: arasodes ar<br />

dadgeba iseTi dro, roca Zala aRmarTs<br />

ver daxnavs!<br />

ufalma daifaros saqarTvelo. amin!<br />

omar nanava


10 18-25 ivnisi 2013 ilori<br />

megruli enis, sxva qarTveluri enebis, sxvadasxva enis<br />

asakisa da genetikuri kavSirurTierTobis Sesaxeb<br />

`Tavisi winamorbedebisagan gansxvavebiT,<br />

am rasis adamianebi<br />

(igulisxmeba iberebi. _ m. Z., c. Z.)<br />

guldagul marxavdnen micvalebulebs,<br />

amitom Cvenamde Cemoinaxa Tavis<br />

qalebisa da ConCxebis sakmao raodenoba,<br />

<strong>rom</strong>elTa mixedviT SeiZleba maTi<br />

sxeulis agebulebis Sesaxeb<br />

msjeloba. kerZod, Tavis qalebi, mcire<br />

simaRle (dedakacebisaTvis<br />

daaxloebiT 1,46 sm, mamakacebisaTvis<br />

1,65 sm) dabali Subli, arwiviseburi<br />

cxviri, gamoxatuli warbzeda rkali,<br />

daxvewili yvrimalebi da sustad ganviTarebuli<br />

ybebi, migvaniSneben rasas,<br />

<strong>rom</strong>lis ukanaskneli warmomadgenlebi<br />

aq dRes baskebi arian. neoliTur<br />

mosaxleobas ara marto espaneTis,<br />

aramed safrangeTis, inglisisa da germaniis<br />

mTeli teritoriis, yovel<br />

SemTxvevaSi rainamde, ekuTvnoda, rogorc<br />

Cans, iberiul rasas. arielebis<br />

mosvlamde italia agreTve dasaxlebuli<br />

iyo msgavsi dabaltaniani rasiT.<br />

baskebTan maTi met-naklebi Soreuli<br />

naTesaobis Sesaxeb amJamad Znelia<br />

msjeloba~ (fr. engelsi).<br />

`didi berZeni filosofosi platoni<br />

werda, <strong>rom</strong> uZveles droSi iyo qveyana<br />

atlantida, <strong>rom</strong>elic globaluri<br />

katastrofis dros ganadgurda da<br />

iberebi (baskebi) am kunZulze gadarCenili<br />

xalxis STamomavlebi ariano~ (r.<br />

erisTavi, mzis Svilebi, `aia~, 2000, gv. 9,<br />

14).<br />

Cven, aq, garda oriode magaliTisa, mxolod<br />

ucxoel avtorebTan moxmobili<br />

(cxadia, calkeuli) monacemebi warmovadgineT<br />

(maTi erTi nawili damowmebulia<br />

akaki gasvianTan da kliment<br />

SeliasTan) da araferi gviTqvams Tundac<br />

mixeil javaxiSvilis, sergi<br />

makalaTias, akaki uruSaZis, rismag<br />

gordezianis, klimenti Selias,<br />

vladimer alfeniZis da sxva rCeuli<br />

qarTveli mecnierebis didmniSvnelovan<br />

naS<strong>rom</strong>ebSi warmodgenil friad<br />

saintereso da umdidres monacemebze,<br />

<strong>rom</strong>elTac, vrclad vexebiT zemoT<br />

xsenebul samtomeulSi, 200-mde sxva<br />

qarTvel mecnierTa monacemebTan<br />

erTad.<br />

rad Rirs marto is faqti, <strong>rom</strong><br />

amerikis kontinentze dResac arsebobs<br />

administraciuli erTeuli kolxuakani,<br />

rac sityva-sityviT niSnavs<br />

kolxebis adgils (akani megr. adgili).<br />

amaze, Turme, amerikaSi yofnisas<br />

SemTxveviT gaigo akad. vl. alfeniZem<br />

da daaskvna, <strong>rom</strong> SeiZleba, igi atlantidis<br />

dangrevis dros gadarCenili<br />

kolxebis erTi nawilis iq<br />

gansaxlebis maCvenebeli iyos.<br />

rad Rirs, am ukanasknelad, Sveicarieli<br />

mecnierebis aRmoCena, <strong>rom</strong><br />

tutanxamons _ Zv. w. V saukunis<br />

faraons (mumias) da Tanamedrive<br />

evropis mkvidrTa naxevarze mets kavkasiuri<br />

genebi aqvT, kerZod, germanelTa<br />

45 procents, SveicarielTa _ 50 procents,<br />

britanelTa da frangTa _ 70-80<br />

procents (gaz. `ilori~).<br />

kolxeTis istoriisa da kulturis<br />

warmoCenasTan erTad, Zvelad kolxebis<br />

gansaxlebis Cvenebis TvalsazrisiTac<br />

fasdaudebelia profesorisa da<br />

akademikosis klimenti Selias mier<br />

ukanasknel periodSi gamocemuli<br />

unikaluri S<strong>rom</strong>ebi: `kolxeTi Cveni<br />

samyaros karibWe~, `kacobriobis istoria<br />

kolxeTiT iwyeba~ da `kolxeTi<br />

(saqarTvelo) kacobriobis civilizaciis<br />

saTave~.<br />

Ddedamiwis zurgze qarTulqarTveluri<br />

eTnosis xalxebis<br />

gansaxlebisa da maTi kulturuli<br />

memkvidreobis Sesaxeb monacemebs Cvens<br />

samtomeulSi 500-mde gverdi uWiravs,<br />

razec mkiTxvels garkveul warmodgenas<br />

albaT es mciredi masalac Seuqmnis.<br />

amrigad, megrul-qarTulis Cvens<br />

mier mopovebuli enobrivi monacemebi<br />

da maTgan gamomdinare Cveni winaswari<br />

varaudebi savsebiT emTxveva<br />

uSoreules da Soreul epoqebSi qar-<br />

Tul-qarTveluri eTnosis xalxebis<br />

dedamiwis zurgze gansaxlebis monacemebs,<br />

da, mas amagrebs qarTulqarTveluri<br />

eTnosis xalxebis yofil<br />

sacxovris teritoriebze amJamad<br />

gansaxlebuli sxvadasxva erovnebis<br />

xalxebis enebSi qarTul-qarTveluri<br />

enebis sityvaTa Zirebis uxvad arsebobis<br />

faqti. es ukanaskneli ki, msoflios<br />

xalxebTan da enebTan qarTulqarTveluri<br />

eTnosis (rasis) xalxebisa<br />

da enebis monaTesaveobis damadasturebel<br />

faqtadac gvevlineba.<br />

maSasadame, zemoaRniSnulis mixedviT,<br />

<strong>gvaqvs</strong> sruli safuZveli, vivaraudoT,<br />

<strong>rom</strong> erTiani warmomavlobis<br />

qarTul-qarTveluri eTnosis (rasis)<br />

pirvelyofil adamianebs, erTian<br />

sivrceSi ucxovriaT enis warmoSobis<br />

erT garkveul sawyis periodSi. SemdgomSi<br />

ki, isini, TandaTanobiT<br />

gaSlilan da aTaswleulebis<br />

manZilze mosdebian dedamiwis TiTqmis<br />

yvela kontinentis uuvrceles teritoriebs,<br />

rac uTuod, arseboba-cxovrebisaTvis<br />

saWiro bunebrivi da<br />

ekonomikuri pirobebis moZiebagamoyenebis<br />

aucileblobiT, maT Soris,<br />

sakvebisa da TavSesafris mopovebis,<br />

mtacebeli cxovelebis, frinvelebis,<br />

qvewarmavlebisa da sxvaTagan<br />

Tavdacvis, aseve, bunebis stiqiaTagan<br />

gadarCenis aucilebeli moTxovnebiT<br />

iyo ganpirobebuli.<br />

cxadia, teritoriuli gancalkevebulobis<br />

safuZvelze unda momxdariyo am<br />

xalxebSi sxvadasxva enebis warmoSobaganviTarebac,<br />

rasac, Tavis mxriv, xels<br />

uwyobda qarTul-qarTveluri eTnosis<br />

xalxebis Tu tomebis sacxovris teritoriebze<br />

manamde sxvagan mosaxle sxva<br />

rasis xalxebis Tu tomebis gaadgileba-gansaxlebis<br />

intensiuri procesi,<br />

rasac uTuod Tan sdevda<br />

sakuTriv qarTul-qarTveluri eTnosis<br />

xalxebis Tu tomebis erTi nawilis<br />

ganadgurebis, xolo meore nawilis, _<br />

Semosaxlebul Zlier xalxebTan Tu<br />

tomebTan aseve intensiurad asimilaciis<br />

procesebi.<br />

magram, gvian periodSi, Cans, momxdara<br />

istoriis qartexilebisagan damcrobili<br />

da gadarCenili wminda qarTulqarTveluri<br />

eTnosis xalxebis erT<br />

garkveul sivrceSi Tavmoyragansaxleba,<br />

anu geniT SeduRabeba _<br />

calkeuli qarTveluri enebis Semdgomi<br />

ganviTarebis, qarTveluri tomebis<br />

erovnuli konsolidaciisa da, am<br />

safuZvelze erTiani saxelmwifos Seqmnisa<br />

da erTiani enis _ saerTo qar-<br />

Tuli enis _ warmoSoba-ganviTarebis<br />

pirobebSi. saerTo qarTul enas ki,<br />

Cans, uwinares safuZvlad daedo im<br />

droisaTvis politikurad dawinaurebuli<br />

qarTleli tomis ena _<br />

qarTluri ena, igive, `sakuTriv qar-<br />

Tuli ena~, rogorc mas enaTmecnierebi<br />

uwodeben. yovelive es, udavoa, qarTulqarTveluri<br />

eTnosis xalxebis<br />

gadarCenisa da Semdgomi cxovrebis<br />

uzrunvelyofis aucilebeli moTxovniT<br />

iyo ganpirobebuli, da, mas<br />

dResac da momavalSic mudam dacvaganmtkiceba<br />

sWirdeba.<br />

is faqti, <strong>rom</strong> megrul-qarTulSi<br />

urTierTgagebinebis done Tavdapirveli<br />

enobrivi niSnebis, igive,<br />

pirvelqmnili xmabaZviTi formebis<br />

mixedviT procentulad erTob mcirea<br />

da Seadgens mxolod 5,7 procents,<br />

xolo meoreuli (SedarebiT gviandeli)<br />

warmoSobis araxmabaZviTi<br />

formebis mixedviT didad maRalia da<br />

aRwevs 70,1 procents, savsebiT bunebrivi<br />

movlenaa, zemoaRniSnuli garemoebebis<br />

gaTvaliswinebiT.<br />

am<strong>jer</strong>ad, saWiroa, sakiTxTan<br />

dakavSirebiT gavaanalizoT Semdegi<br />

monacemebi:<br />

rogorc zemoT aRiniSna, megrulis<br />

zmnuri fondi, <strong>rom</strong>elic am enis mTeli<br />

leqsikis 99,9 procents Seadgens, emyareba<br />

sul raRac 2202 Ziriseul Tanxmovnur<br />

formas, saidanac xmabaZviTi<br />

warmomavlobisaa 1869 forma, anu 85<br />

procenti. magram imis gamo, <strong>rom</strong><br />

xmabaZviTi formebi xasiaTdebian<br />

gansakuTrebiT maRali produqtiulobiT,<br />

amaTzea damyarebuli megrulis<br />

zmnuri fondis da TviT mTeli<br />

leqsikis 99,2 procenti. da, swored<br />

aseT pirobebSi:<br />

megrulis zmnuri fondis<br />

warmomdgeni aRniSnuli 2202<br />

Ziriseuli Tanxmovnuri formidan:<br />

1. zedsarTavi saxeliseuli<br />

warmomavlobisaa 1279 Ziriseuli<br />

Tanxmovnuri forma anu 58,1 procenti.<br />

aqedan ki, sagnis rogoradobis kon-<br />

kretuli niSanTvisebis gamomxatveli:<br />

bizali, biTqali, wirkali da misTana<br />

z e d s a r T a v i s a x e l i s e u l i<br />

warmomavlobisaa 1169 Ziriseuli<br />

Tanxmovnuri forma anu 91,7 procenti<br />

(mTeli zmnuri fondis warmomdgen 2202<br />

Ziriseul Tanxmovnur formebTan<br />

mimarTebaSi ki 53,1 procenti) da, sagnis<br />

rogoradobis zogadi niSanTvisebis<br />

gamomxatveli: didi, WiWe, maRali, WiTa<br />

da misTana zedsarTavisaxeliseuli<br />

warmomavlobisaa 110 Ziriseuli<br />

Tanxmovnuri forma anu 8,9 procenti<br />

(mTeli zmnuri fondis warmomdgen 2202<br />

Ziriseul Tanxmovnur formebTan<br />

mimarTebaSi ki 5 procenti);<br />

2. sakuTriv zmnuri warmomavlobisaa<br />

614 Ziriseuli Tanxmovnuri forma anu<br />

27,9 procenti;<br />

3. arsebiTi saxeliseuli<br />

warmomavlobisaa 309 Ziriseuli<br />

Tanxmovnuri forma anu 14 procenti.<br />

am monacemebis mixedviT gansakuTrebiT<br />

sainteresoa Semdegi<br />

realobani:<br />

megrulis zmnuri fondis sakuTriv<br />

sagnis rogoradobis gamomxatveli:<br />

bizali, biTqali, wirkali da misTana<br />

z e d s a r T a v i s a x e l i s e u l i<br />

warmomavlobis 1169 Ziriseul formaze<br />

damyarebuli leqsika Seadgens<br />

megrulis znuri fondis da TviT<br />

mTeli leqsikis 91,7 procents da<br />

eseni mTlianad xmabaZviTi<br />

warmomavlobisaa;<br />

aseT pirobebSi, megrulis zmnuri<br />

fondis da TviT mTeli leqsikis 91,7<br />

procentis warmomdgeni, sagnis<br />

rogoradobis konkretuli niSan-<br />

Tvisebis warmomCeni 1169 xmabaZviTi<br />

Ziriseuli Tanxmovnuri formidan<br />

qarTulSic <strong>gvaqvs</strong> mxolod 29 forma<br />

anu 2,5 procenti.<br />

es imas niSnavs, <strong>rom</strong> aRniSnuli<br />

fondis mixedviT megrul-qarTulSi<br />

urTierTgagebinebis done Seadgens<br />

mxolod 2,5 procents. sxvagvarad <strong>rom</strong><br />

vTqvaT, aRniSnuli pirvelqmnili<br />

xmabaZviTi fondis mixedviT megrulsa<br />

da qarTulSi maTi winamavali<br />

qarTveluri _ preqarTuli, protoqarTuli<br />

Tu iafeturi enis masala<br />

Seadgens mxolod 2,5 procents.<br />

TvalsaCinoebisaTvis, mokled da<br />

Sejamebulad gavimeorebT: megrulis<br />

sagnis rogoradobis konkretuli<br />

niSanTvisebis gamomxatveli: bizali,<br />

biTqali, wirkali da misTana<br />

z e d s a r T a v i s a x e l i s e u l i<br />

warmomavlobis zmnuri fondis<br />

warmomdgeni 1169 xmabaZviTi Ziriseuli<br />

Tanxmovnuri formidan, _ rasac (xazs<br />

vusvamT) emyareba megruli enis zmnuri<br />

fondis da TviT mTeli leqsikis 91,7<br />

procenti, _ qarTulSiac gvqonia<br />

mxolod 29 Ziriseuli Tanxmovnuri<br />

forma, anu daaxloebiT 2,5 procenti.<br />

xolo megrulis mTeli xmabaZviTi<br />

Ziriseuli Tanxmovnuri formebidan ki,<br />

qarTulSiac gvqonia 5, 6 procenti.<br />

yovelive es naTlad metyvelebs<br />

imaze, <strong>rom</strong> protoqarTuli (iafeturi)<br />

enidan calkeuli qarTveluri enebis<br />

damoukidebel enobriv erTeulebad<br />

(imdaTavad, _ dialeqtebad, SemdegSi ki<br />

enebad) gamoyofa momxdaria<br />

uSoreules warsulSi, _<br />

pirvelyofili xmabaZviTi Tanxmovnuri<br />

metyvelebis sawyis periodSi, roca<br />

protoqarTuli enis leqsika Zalze<br />

mcirericxovani iyo, anu roca misi<br />

simdidre, daaxloebiT, afrikisa da<br />

avstraliis junglebSi napovni<br />

Tanamedrove velurebis enis leqsikis<br />

simdidrisa (50-mde sityva) iyo. amas,<br />

megruli enis calke damoukideblad<br />

arsebobis pirobebSi am enis leqsikis<br />

esodeni simdidris Seqmnis faqtic<br />

adasturebs. amasTan, es ukanaskneli<br />

faqti (megruli enis leqsikis gansakuTrebuli<br />

simdidre) adastutebs imas,<br />

<strong>rom</strong> kolxuri ena, igive, iberiuli ena,<br />

anu megruli ena uSualo gagrZelebaa<br />

protoqarTuli enisa, igive adamJamieri<br />

winareqarTuri enisa.<br />

sakiTxis sicxadeSi <strong>kidev</strong> ufro meti<br />

sinaTlis Setanis mizniT, ganvmartavT:<br />

protoqarTuli, igive iafeturi<br />

enidan calkeuli dialeqturi<br />

metyvelebebis gamoyofas da am<br />

safuZvelze cal-calke qarTveluri<br />

enebis, kerZod, kolxuris (megrul-<br />

Wanuris), svanurisa da sakuTriv<br />

qarTulis (maTi Semdgomi saxelwodebebis<br />

mixedviT) warmoSobas udavod<br />

adgili hqonda pirvelqmnili iafeturi<br />

(igive winareqarTuli anu protoqarTuli)<br />

enidan, _ misi mcirericxovani<br />

xmabaZviTi Ziriseuli Tanxmovnuri<br />

formebis <strong>jer</strong> <strong>kidev</strong> Sigagaxmovanebaafiqsacia-gramatizaciis<br />

procesis<br />

dawyebamde. ase <strong>rom</strong> ara, magaliTad, bz)<br />

(||b)z)) Ziriseuli Tanxmovnuri formis<br />

xuTive xmovniT Sigagaxmovaneba da<br />

imTavidanve gaxuTmageba ara mxolod<br />

megrulSi (mag., baz-ali, baz-afa, bez-eri,<br />

bez-eria, biz-ali, biz-ini, boz-oria, buzuria,<br />

buz-urua...), aramed qarTulSiac<br />

gveqneboda, nacvlad am enaSi misi<br />

mxolod erTaderTi u xmovniT<br />

Sigagaxmovanebisa (bzuili da buzi).<br />

ormarcvliani Ziriseuli Tanxmovnuri<br />

formebis xuTive, oTxi, sami an ori<br />

xmovniT Sigagaxmovaneba ki, Cveulebrivi<br />

movlenaa megruli enisaTvis.<br />

mTlianobaSi, megruli enis esoden<br />

mdidari afiqsebi da zmniswinebi,<br />

saerTod sagramatiko saSualebebi<br />

imitomac aris kerZod am enis<br />

kuTvnileba, <strong>rom</strong> <strong>jer</strong> <strong>kidev</strong> adre, sakuTriv<br />

mis dialeqtur arsenalSia<br />

momxdari Ziriseuli Tanxmovnuri formebis<br />

mravalferovani Sigagaxmovanebaafiqsacia<br />

da formaTa formobrivi da<br />

semantikuri (Sinaarsobrivi)<br />

gadiferencireba, rac am dialeqtis<br />

calke enad Camoyalibebasa da misi<br />

leqsikis esoden kolosalur<br />

simdidreSi aisaxa. <strong>rom</strong> ara ase, amgvari<br />

garemoebebis pirobebSi, isRa<br />

dagvrCeboda, <strong>rom</strong> gvefiqra:<br />

qarTveluri enebi, kerZod, megruli da<br />

qarTuli, TavisTavadi anu sxvadasxva<br />

genetikuri warmomavlobis enebia.<br />

maSasadame, megruli da qarTuli<br />

enebi, saerTod qarTveluri enebi, maTi<br />

winamavali protoqarTuli (iafeturi)<br />

enidan uSoreules epoqaSi gamoyofilwarmoSobili<br />

enebia.<br />

aseTia sinamdvile, anu WeSmariteba,<br />

cocxali enobrivi monacemebis mixedviT<br />

da ara raime savaraudo gaTvlebis<br />

safuZvelze. sakvlevaZiebo muSaobisas<br />

ki, mTavaria sinamdvile, WeSmariteba da<br />

ara mosazrebebi.<br />

swored aman gansazRvra, sxva realobebTan<br />

erTad, mocemuli statiebis ciklis<br />

saerTo dasaTaurebac:<br />

`WeSmariteba da mxolod WeSmariteba~.<br />

aq, saWiroa <strong>kidev</strong> erTxel davubrundeT<br />

calkeul konkretul sakiTxebs<br />

da <strong>kidev</strong> ufro sruli sinaTle movfinoT<br />

maT.<br />

rogorc es saenaTmecniero literaturaSiM(mag.,<br />

g. nebieriZesTan) aris<br />

mocemuli, qarTul-megrulSi urTierTgagebinebis<br />

done Seadgens daaxloebiT<br />

14 procents. es monacemi Cveni analiziTac<br />

dasturdeba. es imas niSnavs, <strong>rom</strong><br />

qarTulis armcodne megrels SeuZlia<br />

gaigos qarTulis sityvebis 14 procenti,<br />

cxadia, am sityvebis erTgvarovnebis,<br />

da maSasadame, erTiani genetikuri<br />

warmomavlobisa gamo.<br />

daismis kiTxva: milionobiT sityvis<br />

Semcveli megruli enis mflobeli<br />

qarTuli enis armcodne megrels<br />

Tumca SeuZlia gaigos ramdenime<br />

aTeuli, gnebavT, aseuli aTasi sityvis<br />

momcveli qarTuli enis sityvebis 14<br />

procenti, magram aseT pirobebSi, megrulis<br />

armcodne sakuTriv qarTvels ESeuZlia<br />

ki, gaigos megrulis<br />

mravalmilioniani sityvis momcveli<br />

leqsikis 14 procenti? sxvagvarad <strong>rom</strong><br />

vTqvaT, roca qarTul-megrulSi urTierTgagebinebis<br />

done Seadgens 14 procents,<br />

SeiZleba ki, piriqiT, anu,<br />

megrul-qarTulis urTierTgagebinebis<br />

done Seadgendes igive 14 procents? da,<br />

<strong>kidev</strong> sxvagvarad <strong>rom</strong> vTqvaT: roca SesaZlebelia<br />

qarTulis ramdenime<br />

aTeuli, gnabavT, aseuli aTasi sityvis<br />

14 procentis Targmna megrulis mravalmilioniani<br />

sityvebiT, SeiZleba ki,<br />

igive 14 procenti megrulis mravalmilioniani<br />

sityvebisa iTargmnos qarTulis<br />

ramdenime aTeuli, gnabavT, aseuli<br />

aTasi sityviT? cxadia, aseTi ram SeuZlebelia.<br />

mamanti ZaZamia,<br />

profesori, akademikosi,<br />

cira ZaZamia<br />

profesori, akademikosi


ilori<br />

qalbatono guCa!<br />

saqarTvelos parlamentis Sesabamisi<br />

komitetidan Tqven miiReT kolxuri<br />

kulturuli memkvidreobis Seswavlisa<br />

da dacvis asociaciis prezidentis, 5<br />

universitetis sapatio profesoris batn<br />

mamanti ZaZamias werili, <strong>rom</strong>elic exeba<br />

svanuri, megruli da lazuri arasamwerlobo<br />

enebis, rogorc regionaluri<br />

enebis movlisa da saTanado dacvis sakiTxs,<br />

rac friad mniSvnelovania.<br />

dasaxelebuli enebisadmi zogierTi<br />

vai-mecnieris udieri damokidebuleba da<br />

saxelmwifosagan maTdami gulgriloba<br />

gvaRelvebs ara mxolod samegrelosa da<br />

svaneTSi mcxovreb mosaxleobas, aramed<br />

am enebze mosaubre saqarTvelosa da mis<br />

sazRvrebs gareT myof aTiaTasobiT<br />

adamians.<br />

yofili xelisuflebis mier<br />

ugulisyurod iqna mitovebuli regionaluri<br />

ki ara, Cveni erovnuli siamaye _<br />

deda ena. isini jiutad cdilobdnen inglisuri<br />

enis damkvidrebas CvenSi. amiT<br />

akninebdnen ubiT naloliaveb qarTuls,<br />

<strong>rom</strong>elic mzesaviT gvaTbobs da gvWirdeba.<br />

inglisuri ena saxelmwifo enis statusiT<br />

68 qveyanaSia dakanonebuli, maT<br />

Soris 12 qveyanaSi _ adgilobriv<br />

xalxTa enebTan erTad. saakaSvilis<br />

xelisuflebam veraguli gegmis gansaxorcieleblad<br />

ara mxolod evropidan<br />

Camoiyvana inglisurenovani ,,pedagogebi“<br />

<strong>rom</strong>elTa Soris aTobiT uzneo, moralurad<br />

gaxrwnili aRmoCnda. mizani iyo qar-<br />

Tuli ena mxolod salaparakod<br />

darCeniliyo, xolo inglisuri ena<br />

qceuliyo saxelmwifo enad.<br />

amas gulistkiviliT imitomac mogaxsenebT,<br />

<strong>rom</strong> CvenTvis Zvirfasia qar-<br />

Tuli ena, rogorc erovnuli saganZuri.<br />

amasTan, vforiaqobT imis gamoc, <strong>rom</strong> rogorc<br />

bat. m. ZaZamia aRniSnavs ,,globalizaciis<br />

viTarebaSi gaqroba uwinares<br />

yovlisa emuqreba mcirericxovani xalxebis<br />

regionalur da umwerlobo enebs“.<br />

diax! gancdisa da gangaSis zari<br />

Camokvris sababi namdvilad arsebobs.<br />

mas aqvs realuri safuZveli. Tqven kargad<br />

mogexsenebaT, <strong>rom</strong> kolxuri, igive<br />

qarTveluri enebi (svanuri, megruli, Wanuri)<br />

msoflioSi universaluri da uZvelesi<br />

enebia. mecnierTa kvleviT udaod<br />

damtkicebulia, <strong>rom</strong> am enaze saubrobda<br />

sami kontinetis mosaxleobis didi nawili.<br />

sabednierod, kolxebs damwerlobac<br />

hqondaT, rac protoqarTul damwerlobad<br />

miiCneva. amas adasturebs mraval-<br />

Tagan msofloSi uZvelesi beWduri<br />

dokumenti “festosis disko”, napovni<br />

xmelTaSua zRvis kunZul kretaze, italieli<br />

arqeologis luiji pernies mier,<br />

100 wlis winaT, <strong>rom</strong>elic gaSifra<br />

qarTvelma mecnierma g. kvaSilavam.<br />

Tumca, axla damwerlobis<br />

unikalurobaze ki ar aris saubari,<br />

aramed Tavad dasaxelebuli enebis<br />

gadarCenasa da SenarCunebaze.<br />

svanuri, megruli da lazuri enebis<br />

universalurobaze da maT zrunvaze<br />

didi xania weren da iTxoven cnobili<br />

moRvaweni da mecnierebi. amis sailustraciod<br />

kmara didi akakis sityvebi:<br />

,,megrul enaSi Senaxulan obol margalitebad<br />

is Zveli sityvebi. Cven<br />

urCevT mweral-mwignobrebs, meti yuradReba<br />

miaqcion megruls, <strong>rom</strong> iqidan<br />

amokrebili sityvebiT Seavson dRes maTi<br />

Selaxuli qarTuli leqsikoni“. cnobilma<br />

mecnierma al. cagarelma me-19<br />

saukuneSi. Seqmna ,,megruli etiudebis“<br />

ori tomi, da <strong>kidev</strong> ramdeni naS<strong>rom</strong>is<br />

moxmoba SeiZleba. Tumca, maTi<br />

gansaxlebis areali TandaTan mcirdeba.<br />

magaliTad niko berZeniSvilma brZana<br />

,,arqeologiuri da istoriul-toponimikuri<br />

monacemebiT da werilobiTi<br />

cnobebiT, TiTqmis TanxmobiT mowmoben,<br />

<strong>rom</strong> Sua da brinjaos xanaSi awindeli<br />

tao-klarjeTis, samcxis da Tavad Sida<br />

qarTlis didi (dasavleT nawili)<br />

megrul-Wanur tomebis sacxovrebels<br />

warmoadgenda“. iv. javaxiSvilis TqmiT<br />

qristianobis damkvidrebamde da Semdeg<br />

,,egrisi mTel dasavleT saqarTvelos<br />

erqva, sazRvrebi Sesabamisad iyo gafar-<br />

Toebulio“.<br />

kolxurenovani mosaxleoba anu<br />

megrelebi me-20 sauk. dasawyisSi mxolod<br />

9 raionSi cxovrobdnen, amJamad ki<br />

8-Si saxloben. rogorc Cans, TandaTan<br />

mcirdeba maTi gansaxlebis areali.<br />

safrTxe emuqreba sasaubro enasac,<br />

amitom, aucileblia misi dacva, dafaseba<br />

da Senaxva, rogorc eris unikaluri<br />

saunjisa, radgan ena qmnis im bajaRlos,<br />

<strong>rom</strong>lis margalitebi amSveneben saerTo<br />

erovnul saganZurs.<br />

TqvenTvis cxadia, qalbatono guCa, <strong>rom</strong><br />

megruli da svanuri enebi gamorCeulia<br />

mravalmilioniani leqsikuri maragiT.<br />

amis dasturia bat. mamanti da cira ZaZamiebis<br />

fundamentaluri naS<strong>rom</strong>ebi. m.<br />

janjRavas, j. jiqias, k Selias, k. fifias<br />

da uamrav sxvaTa naRvawi, arafers vityvi<br />

winaparTa mier Seqmnil unikalur qm-<br />

18-25 ivnisi 2013<br />

saqarTvelos mecnierebaTa akademiis enis, literaturisa da xelovnebis<br />

ganyofilebis akademikos-mdivans qal-n guCa kvaracxelias<br />

pativcemulo redaqcia, wavikiTxe<br />

Tqvens gazeTSi gamoqveynebuli<br />

werili saxalxo mkurnal gagniZeze<br />

da msurs gamogexmauroT, radgan<br />

Tqven erT-erTi im mcire raodenobis<br />

gazeTTagani xarT, vinc principulad<br />

dgas WeSmaritebis mxares da<br />

cdilobs daicvas aSkarad<br />

warmatebuli saxalxo mkurnali<br />

arakacebis Semotevisagan.<br />

“...kargia mudam mtrianio...” _ swored<br />

gagniZisnair adamianebze ambobda<br />

didi vaJa-fSavela:<br />

simarTle giTxraT, veraferi gamigia<br />

im xalxisa, sxvisi warmateba <strong>rom</strong> SurT<br />

da boRma axrCobT.<br />

albaT gsmeniaT saxalxo mkurnal<br />

domenti gagniZis saxeli, <strong>rom</strong>lis<br />

preparatebis saswaulmoqmedebaze dRes<br />

bevri msjelobs. “gagenoli”, “domentoli”<br />

da “levanoli” mravali<br />

klinikuri gamokvleviT dadasturebuli<br />

da rekomendirebulia imeddakargul<br />

sneulTaTvis rasac uamravi<br />

gankurnebulis gamoxmaureba mowmobs.<br />

swored amitom gamoucxada omi farmakomafiam<br />

domenti gagniZes, radgan<br />

imedgadawurul daavdebulTa umetesma<br />

nawilma Tavi mianeba klasikur medicinas<br />

da saxalxo mkurnals moaSura.<br />

isic faqtia, <strong>rom</strong> klasikuri medicinis<br />

mesveurebs xalxis janmrTelobaze<br />

metad sakuTari jibe ainteresebT, rasac<br />

isini swored ucxoeTidan kapikebSi Semotanili<br />

preparatebis cecxlis fasad<br />

gayidviT isqeleben. xSirad ki am<br />

preparatebs araviTari efeqti ar gaaCniaT.<br />

gagniZis wamlebi <strong>rom</strong> efeqturi ar<br />

iyos, mafia mas brZolas ar gamoucxadebda,<br />

radgan, yoveli uZluri saqme<br />

TavisTavad gasaqrobadaa ganwiruli.<br />

amitom, am vai-medikosebma daiviwyes<br />

hipokrates fici, namuszec xeli aiRes<br />

da lamis gaanadgures sazogadoebisaTvis<br />

sikeTis momtani adamiani.<br />

rogorc Tqveni gazeTi ukve iuwyeboda,<br />

arakacebma am saZraxis saqmeSi<br />

daixmares telekompania ”imedis” Jurnalisti<br />

nodar melaZe <strong>rom</strong>elmac Tavis<br />

gadacemaSi ”asi gradusi celsiusiT”<br />

ciliswamebis da Sxamis korianteli<br />

daayena (ra Tqma unda, farmakomafiis<br />

dakveTiT).<br />

maxsendeba, gadacemaSi erTi qalbatoni,<br />

dedofliswyarodan, <strong>rom</strong>elsac<br />

Svili gardaecvala da did agresias<br />

avlenda baton domentis mimarT. me<br />

gavesaubre im qalbatonis axlobels _<br />

maT yvelaferi gaukeTebiaT avadmyofis<br />

saSvelad, magram eqimebs uTqvamT: Cven<br />

aRaraferi SegviZlia, samiode Tve darCa<br />

sicocxleo. amis Semdeg mouyvaniaT<br />

avadmyofi baton domentisTan, <strong>rom</strong>elmac<br />

icoda, <strong>rom</strong> mas aRaraferi eSveleboda<br />

magram dedas ver gaumxila mosalodneli<br />

tragedia, ganwirul adamians ki<br />

lamis erTi wliT gauxangrZliva sicocxle.<br />

nodar melaZem swored im gaubedurebuli<br />

qalbatonis naTqvami gauSva<br />

eTerSi, mravali madlieri pacientis<br />

nilebebze <strong>rom</strong>elTa CamoTvla Sors<br />

wagviyvans.<br />

madloba ufals, <strong>rom</strong> evrosabWos miRebuli<br />

aqvs konvencia ,,regionalur enaTa<br />

qartia“. mgonia, <strong>rom</strong> am sakiTxze<br />

evrokavSiris miTiTeba <strong>rom</strong> ar yofiliyo,<br />

Tavadve qarTul saxelmwifos unda<br />

ezruna, sakuTari neba daefiqsirebina am<br />

friad saTuTi da mgrZnobiare Temisadmi,<br />

radgan igi aTi aTasobiT adamianis<br />

mSobliuria, dedis ZuZusTan erTad, akvanidan<br />

Sesisxorcebuli da misi<br />

“sikvdili” didi ubedurebaa.<br />

bat-n m. ZaZamias TxovnaSi naTladaa<br />

ganmartebuli, <strong>rom</strong> “saqarTvelos teritoriaze<br />

mcxovrebi azerbaijanuli, somxuri,<br />

Turquli da sxva enebi, <strong>rom</strong>elTa<br />

mflobelebi mcirericxovani xalxebi<br />

CvenSi cxovroben, saerTo gaqrobis<br />

saSiSroebis winaSe ar imyofebian, manamde<br />

mainc, vidre es enebi TavianT sam-<br />

SobloSi icocxleben“.<br />

diax, realuri saSiSroeba regionalur:<br />

svanur. megrul da Wanurs<br />

emuqreba. nu ifiqrebT, <strong>rom</strong> amiT dasaxelebuli<br />

enebis deda qarTulisagan<br />

gamorCevas vcdilobT. amgvari azri Zir-<br />

Sive usafuZvloa. arc qarTulTan<br />

dapirispirebisa da misi daCrdilvis<br />

mcdelobaa ganzraxuli, piriqiT. radgan<br />

amgvari briyvuli wadili ganwirulia.<br />

Tumca, zogierTi vai-mecnieri garkveul<br />

saSiSroebas xedavs megruli da svanuri<br />

enebis dacvasa da xelSewyobaSi. kacobriobis<br />

istoriaSi erebs, xalxebsa da<br />

tomebs Soris samarcxvino dapirispirebis<br />

magaliTebi uamravia. es upirvelesad<br />

ganpirobebuli iyo aRzevebis, pirvelobis<br />

JiniT. ukve xmamaRla aTas<strong>jer</strong> ganvacxadeT,<br />

<strong>rom</strong> deda qarTuli RviZlia...<br />

arc is gvainteresebs, ra xdeboda<br />

Soreul warsulSi, amocana martivi da<br />

cxadia. xelisuflebas vTxovT gamoavlinos<br />

keTili neba da mouaros Cvens ubeSi<br />

CaTbilul da dedis nanasTan erTad<br />

gamotarebul enebs, <strong>rom</strong>lsac gaqrobis<br />

realuri saSiSroeba emuqrebaT.<br />

swored amas exeba bat. m. ZaZamias Txovna.<br />

amgvari wadil-survili pirveli ar<br />

aris. analogiuri TxovniT 2011 wlis<br />

dekemberSi mec mivmarTe saqarTvelos<br />

parlamentis maSindel Tavmjomares bat.<br />

daviT baqraZes. maSin viTxovdi:<br />

,,...vTqvaT, raa imaSi cudi Tu skolaSi<br />

moswavles auxsnian, <strong>rom</strong> megruli ena<br />

yvela komponentiT enaTa jgufs<br />

miekuTvneba da erT-erTi uZvelesia<br />

msoflioSi, <strong>rom</strong> megrelebi kolxebis<br />

uSualo memkvidreebi arian da hqondaT<br />

gamoxmaureba ki _ ara. amis Semdeg daiwyo<br />

batoni domentis devna _<br />

dauyadaRes uZrav-moZravi qoneba, saxlidan<br />

yvelaferi faseuli waiRes, seifi<br />

gaWres da naRdi fuli gaitanes.<br />

magram suliT mainc ver gatexes es<br />

mxne adamiani, <strong>rom</strong>elic kanonis meSveobiT<br />

cdilobs samarTlianobis aRdgenas<br />

da, darwmunebuli var, <strong>rom</strong> sawadels<br />

male miaRwevs!<br />

rogorc iqna baton domentis yvela<br />

braldeba moexsna sasamarTlos<br />

ganCinebiT, yvelaferi rac misgan<br />

waiRes ubrundeba, magram sagadasaxado<br />

samsaxuri raRacis momizezebiT Tanxis<br />

dabrunebisgan Tavs ikavebs. es Tanxa ki<br />

mas preparatebis warmoebis gasafar-<br />

Toeblad hqonda gadanaxuli.<br />

sxvaTa Soris, batoni domentis<br />

unikalurma Sedegebma ucxoeTamdec miaRwia.<br />

dainteresdnen kidec, magram batoni<br />

domentis garSemo atexilma<br />

aurzaurma procesi droebiT SeaCera.<br />

imedia, situacia male Seicvleba da<br />

batoni domentis preparatebi yvelgan<br />

gauwevs daxmarebas uimedo sneulebs.<br />

marto Cems ambavs mogaxsenebT: wlebis<br />

ganmavlobaSi me da Cems meuRles _<br />

darejan qobalias _ Svili ar gviCndeboda.<br />

domentis wamlebis daxmarebiT ki<br />

mravali wlis ocneba amixda _ mama<br />

gavxdi. Cemi biWi ukve wlinaxevrisaa. is<br />

ki ara, ukve meore Svilsac velodebi!<br />

batonma domentim bednier adamianad<br />

maqcia da Cemi madliereba am werili-<br />

Tac minda gamovxato. arc mwerali var,<br />

11<br />

kolxebs damwerloba. <strong>rom</strong>elsac ,,kirbebi”<br />

erqva, <strong>rom</strong> saberZneTSi napovnia<br />

“festosis disko”, <strong>rom</strong>elzec oqrodamwerlobiT<br />

megruli sagalobelia amotvifruli<br />

da ase Semdeg... gavacnoT<br />

cnobili mkvlevarebis s. yauxCiSvilis.<br />

iv. javaxiSvilis. n, maris, da sxvaTa<br />

naazrevebi am Temaze”.<br />

“aseve ganvumartoT svanur da lazur<br />

enebze.“<br />

“ena ki ar vaswavloT, vaswavloT<br />

erTi-ori leqsi, simRera, andaza, enobrivi<br />

Taviseburebani. darwmunebuli var es<br />

<strong>kidev</strong> ufro daaxloebs, <strong>kidev</strong> ufro<br />

SeaduRabebs saqarTvelos mxareebs Tu<br />

regionebs, Seqmnis saocar harmonias, zog<strong>jer</strong><br />

<strong>rom</strong> aklia Cvens sinamdviles”.<br />

“sad da rodis aris arasamwerlobo<br />

enebis margalitebis aTviseba advili da<br />

SesaZlebeli? rasakvirvelia adreul<br />

asakSi, amitom skolis programaSi Zalian<br />

faqizad, mecnierulad mofiqrebulad<br />

unda ganTavsdes saTanado masala...“<br />

ai, Cemi Txovnis mokle anotacia. pasuxi<br />

am Txovnaze ar mimiRia. iZulebuli<br />

gavxdi sakuTari naazrevi ori gazeTis<br />

saSualebiT gamomeTqva, (gaz.<br />

“saqarTvelo da msoflio” 2012 wl. 1-7<br />

Tebervali da gaz. ,,mrwamsi“ 2012 w. #35.)<br />

magram es metad mniSvnelovani sakiTxi<br />

dRemde elis xelisuflebis keTili<br />

nebis gamoxatvas, swored amitom mimaCnia<br />

bat. m. ZaZamias winadadebisadmi gonivruli<br />

damokidebuleba aucilebeli<br />

da ara saxvaliod gadasadebi.<br />

mosaxleobam axal xelisuflebas imitomac<br />

dauWira mxari, <strong>rom</strong> saxelmwifo<br />

struqturebs daecva tradiciuli<br />

sulieri Rirebulebebi, moraluri<br />

normebi, mxari daeWira qarTveli xalxis<br />

socio-kulturuli TviTmyofadobis-<br />

Tvis, riTac iqneba SenarCunebuli<br />

mravalsaukunovani Rirebulebebi.<br />

darwmunebuli var, mecnierebaTa<br />

akademia gulisyuriT moekideba bat, m. Za-<br />

Zamias winadadebas, rac aTasobiTi adamianis<br />

survilic aris da miawodebs<br />

saqarTvelos parlaments gonivrul, mecnierulad<br />

dasabuTebul argumentebs, <strong>rom</strong>lis<br />

safuZvelze sakanondeblo organo<br />

miiRebs sasargeblo gadawyvetilebas,<br />

<strong>rom</strong>elic waadgeba qarTul kulturas,<br />

sulierebasa da eris momavals.<br />

boris daviTaia,<br />

mwerali. ak, wereTlis saxelobis<br />

premiis laureati, mecnierebaTa<br />

akademia “aias “ namdvili wevri<br />

cudas rad unda mteroba, kargia mudam mtriani...<br />

arc Jurnalisti. erTi mS<strong>rom</strong>eli kaxeli<br />

kaci var da minda qveyanam icodes<br />

_ <strong>rom</strong> ara batoni domenti, Cems cxovrebas<br />

azri daekargeboda.<br />

amitom minda gamarjveba vusurvo<br />

baton domenti gagniZes!<br />

vimeoreb, dainteresebuli pirebisaTvis:<br />

biWiko gagniZis mier gamogonili<br />

preparati arCens simsivnur<br />

daavadebebs, kuWnawlavis gauvalobas,<br />

kolits, fistulas, prostatits,<br />

buasils, nervis anTebas, nevrozs,<br />

fsiqikurad daavadebulebs, parkinsons,<br />

asTmas, Ciyvs, gulisa da Tirkmelebis<br />

daavadebebs, spobs azots TirkmelSi,<br />

hkurnavs gafantuli sklerozs da<br />

Sidss, Svelis cerebralur damblas,<br />

yurebidan Cirqdenas, osteoqondrozs,<br />

gaimorits, sisxlis gaTeTrebas, sefsiss,<br />

botulizms, tuberkulozs, cerozs<br />

I da II stadiebSi, C-hepatits, botkins,<br />

elenTis, naRvlis buStis daavadebebs,<br />

anTebiT procesebs, qlamidias, klimaqss,<br />

wyluls, fsoriazs, saxsrebis daavadebebs,<br />

epilefsias, amyarebs sxeulis imunitets,<br />

axdens Tavis tvinis ujredebis<br />

aRdgena-SenarCunebas, dadebiTad moqmedebs<br />

seqsualur darRvevebze da<br />

narkotikebTan damokidebulebebze.<br />

mkurnalis koordinatebia: Tbilisi,<br />

awyuris q. #70 (metros sadgur “isan-<br />

Tan”). yovel dRe, garda kvirisa. tel:<br />

893-22-66-51<br />

ivane deminaSvili,<br />

Telavi


12 18-25 ivnisi 2013<br />

sportuli kuTxe mihyavs Jurnalist giorgi jalaRanias<br />

ISSN 1987-8966 ilori redaqciis misamarTi:<br />

Tbilisi,<br />

baqraZis quCa #6<br />

me-4 sarTuli<br />

sareg. #01018002930<br />

234-32-95<br />

mTavari redaqtori: roland jalaRania<br />

teqnikuri redaqtori: mixeil CodriSvili<br />

gazeTis mene<strong>jer</strong>i: zurab qobalia 599-34-37-27<br />

saredaqcio sabWo: zaur gaxaria, zurab jamburia,<br />

Tengiz kublaSvili, klimenti Selia,<br />

givi somxiSvili, daviT qobalia,<br />

giorgi siWinava, nugzar salayaia (gali)<br />

ilori<br />

saukunis ringis mtrebi: muhamed ali _ jo frezeri<br />

msoflio sportis istoriaSi yofilan<br />

iseTi monumenturi masStabis<br />

sportsmenebi, <strong>rom</strong>elTa piradi<br />

dapirispireba sportis ama Tu im saxeobaSi<br />

klasikuri brZolis magaliTad<br />

qceula. erT-erT TvalsaCino magali-<br />

Tad ori udidesi mZimewonosani<br />

mokrivis ringsa da rings miRma mtrobis<br />

moyvana SeiZleba, <strong>rom</strong>elTa gzebi<br />

1970-ian wlebSi gadaikveTa.<br />

legendaruli muhamed alisa da jo<br />

frezeris dapirispirebaze giambobT.<br />

medali da kanis feri<br />

1960 wels <strong>rom</strong>is olimpiur TamaSebze<br />

axalgazrda niWierma mokrivem kasius<br />

marselius klei-umcrosma<br />

naxevrad mZime wonaSi oqros medali<br />

moi pova. klei ise STambeWdavad ibr-<br />

Zoda da imdenad qarizmatuli iyo, <strong>rom</strong><br />

masmediam umal kerpad aqcia.<br />

da ai, morig preskonferenciaze sab-<br />

WoTa Jurnalistma, <strong>rom</strong>lisTvisac<br />

sportica da olimpiadac, rogorc<br />

yvela sabWoelisTvis, dasavlur samyarosTan<br />

ideologiuri omis “frontis<br />

xazic” iyo, feradkanian mokrives aseTi<br />

SekiTxva dausva:<br />

“amxanago klei, Tqven, vinc ase asaxeleT<br />

sakuTari samSoblo, ras ityviT<br />

imaze, <strong>rom</strong> kanis feris gamo ar Segi-<br />

ZliaT amerikis zogierT restoranSi<br />

Sesvla?..”<br />

aqve vTqvaT, 1960-iani wlebi amerikis<br />

SeerTebuli Statebis istoriaSi gardamtexi<br />

iyo. es iyo sisxliT SeRebili<br />

mZime periodi, magram mainc samudamod<br />

gamyofi “monuri” warsulisgan. qveynis<br />

gamovida pirveli tomi sergei<br />

kremliovis wignisa “beria _<br />

XXI saukunis saukeTeso mene<strong>jer</strong>i”.<br />

gamocema ganxorcielda<br />

saxalxo moZraoba “samegrelos”<br />

mxardaWeriT. wignis SeZena Sei-<br />

Zleba zugdidSi, rusTavelis<br />

q.#68-Si, saxalxo moZraoba<br />

“samegrelos ofisSi. tel.<br />

599.209.624<br />

TbilisSi wignis realizacia<br />

moxdeba yovel oTxSabaT dRes,<br />

dilis 9 saaTze, baqraZis q.#6-<br />

Si (didube). tel. 599.573.322.<br />

sagamocemo jgufi<br />

avtorebs ekisrebaT pasuxismgebloba<br />

faqtebisa da monacemebis sizusteze<br />

samxreTSi <strong>jer</strong> <strong>kidev</strong> moqmedebda “jim<br />

krous kanonebi”, <strong>rom</strong>lebic rasobriv<br />

segregacias (feradkanianTa iZulebiTi<br />

gamoyofa TeTrkanianebisgan) uSvebda:<br />

restornebi, kinoTeatrebi, skolebi, adgilebi<br />

sazogadoebriv transportSi<br />

gamijnuli iyo mxolod TeTrebisa da<br />

mxolod SavebisTvis. rasistuli wesis<br />

damrRvevi Savkaniani SeiZleboda adgilzeve,<br />

saxalxod, linCis wesiT gaesamarTlebinaT...<br />

sabWoTa Jurnalistis kiTxvis qveteqsti<br />

gasagebi iyo, Tumca aRmoCnda, <strong>rom</strong><br />

kasius marselius klei-ufross Tavisi<br />

vaJi kunTmagar, magram utvino moCxubrad<br />

ar gauzrdia. amerikelma<br />

mokrivem SekiTxvas Rirseulad upasuxa.<br />

“CvenTan, StatebSi, mravladaa<br />

restorani, sadac SemiZlia Sevide, _<br />

upasuxa kasiusma, _ aseTi ki gacilebiT<br />

metia, vidre iseTi, sadac es mekrZaleba.<br />

am problemaze Wkviani adamianebi<br />

muSaoben, <strong>rom</strong>lebic CvenTan aseve<br />

mravlad arian... gaige es da kargad<br />

daimaxsovre, ruso provokatoro!”<br />

am ambidan karga xnis Semdeg,<br />

mSobliur qalaq luisvilSi yofnisas,<br />

kasiusi erT-erT bars miadga, <strong>rom</strong>elsac<br />

karze warwera hqonda: “mxolod<br />

TeTrebisTvis”. olimpiuri Cempioni<br />

barSi ar SeuSves.<br />

_ magram me xom kasius klei var?! _<br />

SesZaxa mokrivem da Tan <strong>rom</strong>Si mopovebuli<br />

oqros medali gamoaCina, <strong>rom</strong>elsac<br />

yelze Camokidebuls mudam Tan<br />

atarebda. baris mepatronem amreziT<br />

miugo: _ fexze mkidia Seni medali,<br />

zangebs ar vemsaxurebi, mousvi aqedan!<br />

amboben, kasiusis patriotuli idealebi<br />

sabolood swored maSin, gamodevnebul<br />

baikerTa bandasTan saqmis<br />

garCevam daamsxvria, <strong>rom</strong>lebic baridan<br />

gabrunebul mokrives mdinare ohaios<br />

xidze daewivnen da “samxreTuli<br />

purisWamis wesebis” gakveTilis<br />

Catareba daupires. ra gasakviria, <strong>rom</strong><br />

mokrivis muStebma “Wkuis maswavle-<br />

gazeTi „ilori“, zugdidis<br />

damoukidebeli<br />

universiteti da fondi<br />

„Elisabetthal“-i dabadebis<br />

dRes ulocavs, orgzis<br />

sapatio doqtors,<br />

xuTgzis profesors,<br />

Tbilisis teqnikuri da<br />

gr. robaqiZis saxelobis<br />

universitetebis moqmed<br />

profesors, baton<br />

rudiger andresens!<br />

Tvals <strong>rom</strong> gadaavlebT mis<br />

ganvlil gzas, dau<strong>jer</strong>ebeli<br />

SeiZleba mogeCvenoT baton<br />

rudiger andresenis miRwevebi<br />

ganaTlebis sferoSi, <strong>rom</strong>elic<br />

1991 wels, berlinSi “mrewvelobisa<br />

da teqnikis“ universitetSi<br />

daiwyo da 1994 wels,<br />

saswavlo programebis sferoSi<br />

aRricxvisa da kontrolis,<br />

agreTve samSeneblo da<br />

saproeqto mimarTulebiT distanciuri<br />

swavlebis CamoyalibebiT<br />

da profesoris TanamdebobiT<br />

dasrulda.<br />

1993-1995 wlebSi, axalgazrda<br />

profesorma, rudiger andresenma,<br />

kolegebTan erTad,<br />

aRadgina da safuZveli Cauyara<br />

ekonomikuri mecnierebebis<br />

swavlebis mimarTulebas,<br />

kotbusis gamoyenebiTi, mec-<br />

belTa” Sexedulebebi rasobriv upiratesobaze<br />

gvarianad “gaacamtvera”, magram<br />

kleim, mware simarTliT<br />

SeZrwunebulma, olimpiuri oqro mkerdidan<br />

moiglija da mdinareSi<br />

gadauZaxa.<br />

im dRidan axalgazrda kasius klei<br />

srulebiT Seicvala. amerikis SeerTebuli<br />

Statebis yofili patrioti rasizmis<br />

winaaRmdeg brZolaSi CaerTo,<br />

Tumca amisTvis is ara martin luTer<br />

kingis pacifistur gzas gahyva, aramed<br />

radikalurad ganwyobili malkolm<br />

iqsis, ilaija muhamedisa da maTi “islamis<br />

eris” gavlenis qveS moeqca.<br />

kleim islami miiRo da Seicvala saxeli<br />

_ muhamed ali dairqva. amis<br />

Sesaxeb mokrivem samyaros profesiul<br />

ringze msoflios Cempionis titulisTvis<br />

brZolaSi soni listonis<br />

nokautiT damarcxebis Semdeg amcno.<br />

amerikulma sazogadoebam saxelis,<br />

Sexedulebisa da rwmenis Secvla<br />

mokrives ar mouwona. miT umetes,<br />

eqstremistuli ideologia “islamis<br />

eri” sxva araferi iyo, Tu ara “rasizmi<br />

rasizmis wil”.<br />

ra gasakviria, 1967 wels, roca alis<br />

vietnamSi sabrZolvelad gawveva<br />

daupires, Cempionma iuara. maSin man<br />

legendaruli fraza warmoTqva: “me vietkongelebTan<br />

pretenziebi ar maqvs.<br />

arc erT vietkongels ar uwodebia<br />

CemTvis zangi!”<br />

alis Cempionis tituli CamoarTves.<br />

da is dabrunda, raTa daebrunebina<br />

yvela is tituli, rac misi rwmeniT,<br />

samarTlianad swored mas ekuTvnoda.<br />

ise gamovida, <strong>rom</strong> muhamed alis<br />

mocile aseve janiani mokrive, Tumca<br />

ufro mSvidobismoyvare jo frezeri<br />

aRmoCnda. es iyo arcTu didad<br />

ganaTlebuli da sityva-pasuxiT<br />

gamorCeuli Savkaniani ymawvili<br />

filadelfiidan, <strong>rom</strong>elmac ringze<br />

alis aryofnisas Cempionis tituli<br />

daisakuTra. frezeri yvelaze naklebad<br />

ganasaxierebda muhamedisTvis<br />

nierebaTa universitetSi.<br />

1997 wels batoni rudiger<br />

andreseni saqarTveloSi<br />

Camodis da teqnikur universitetSi<br />

iwyebs muSaobas _<br />

ibrZvis mrewvelobis da<br />

samarTlis germanulenovani<br />

fakultetis asaRorZineblad.<br />

igi 1997 wlidan dRemde<br />

Seucvleli profesori, samecniero<br />

da saswavlo xelmZRvanelia<br />

am fakultetze.<br />

2007 wels, Tbilisis<br />

teqnikur universitetSi moRvaweobis<br />

paralelurad, b-ni<br />

rudiger andreseni, zugdidis<br />

damoukidebel universitetSi<br />

afuZnebs “mrewvelobis da<br />

ekonomikis” germanulenovan<br />

fakultets, <strong>rom</strong>elmac 2010<br />

wlamde iarseba da maSin<br />

saqarTveloSi mimdinare “qveynis<br />

amerikanizaciis” uazro<br />

ideas Seewira. miuxedavad<br />

amisa, man, mokle droSi<br />

moaswro oTxi magistrantis<br />

momzadeba da fakultetze<br />

moswavle studentebma, germanuli<br />

standartis, oTxi warmatebuli<br />

semestri miiTvales.<br />

2009 wlidan b-ni rudiger andreseni<br />

gr.robaqiZis saxelobis<br />

universitetis “mrewvelobisa<br />

da ekonomikis”, germanulenovani<br />

fakultetis sruli<br />

profesoria da dReisaTvis<br />

warmatebiT uZRveba Cveni qveynis<br />

momavlisaTvis esoden<br />

saSur saqmianobas _ maRalkvalificiuri,<br />

germanuli standartiT,<br />

axalgazrda kadrebis<br />

aRzrdis saqmes!<br />

Cven, misi kolegebi da megobrebi<br />

guliTadad vulocavT<br />

baton rudigers da vusurvebT<br />

xangrZliv sicocxles,<br />

janmrTelobas da momaval<br />

warmatebebs ori<br />

qveynis, saqarTvelo-germaniis<br />

megobrobis gzaze!<br />

vrcel da saintereso intervius,<br />

b-n rudiger andresen-<br />

Tan, mkiTxvels “ilori”-s<br />

uaxloes nomerSi mivawvdiT.<br />

gamovida saxalxo moZraoba “samegrelos” samecniero-popularuli da literaturuli<br />

Jurnal “aia”-s 2013 wlis pirveli nomeri. mTavari redaqtori giorgi siWinava.<br />

Jurnali SegiZliaT SeiZinoT zugdidSi (rusTavelis q. #68), senakSi, walenjixaSi, CxorowyuSi,<br />

martvilSi da abaSaSi, saxalxo moZraoba “samegrelos” warmomadgenlebTan.<br />

TbilisSi _ taSkentis q. #25, I sadarbazo, bina, 1. fasi 4 lari<br />

mtrad qceul TeTr istebliSments,<br />

Tumca alis SurisZiebis obieqtad<br />

swored is iqca...<br />

imJamindel da yofil Cempions<br />

Soris Serkineba 1971 wels moewyo. mas<br />

dRemde “saukunis brZolad” moixsenieben.<br />

Tumca amave epiTetiT SeiZleba<br />

SevamkoT alis sxva brZola-Sedevrebic:<br />

“Trileri manilaSi” da “aurzauri<br />

junglebSi”.<br />

da ai, 1971 wlis 8 marti. arc meti,<br />

arc naklebi _ saukunis brZola “medison<br />

skver gardenSi”!<br />

ringze warmodgenilma sanaxaobam<br />

yvela molodins gadaaWarba. me-15 raundSi<br />

frezerma alis neknebsa da ybaSi<br />

magrad mosdo da metoqe nokdaunSi<br />

gauSva. es muhamedis pirveli marcxi<br />

iyo ringze.<br />

ringidan orive pirdapir saavadmyofoSi<br />

gadaiyvanes. erTxans xma<br />

dairxa, frezeri travmebisgan gardaicvalao.<br />

maSin alim didsulovnad<br />

ganacxada, Tuki es marTalia, krividan<br />

wavalo.<br />

alisa da frezers Soris matC-revanSi<br />

1974 wels gaimarTa. alim<br />

qulebiT damsaxurebulad gaimarjva,<br />

Tumca bevri miiCnevs, <strong>rom</strong> es brZola<br />

“Cawyobili” iyo...<br />

am “Trileris” Semdeg ori udidesi<br />

mokrivis urTierToba Seicvala. ali<br />

aRar aZagebda da aRarc dascinoda<br />

frezers, piriqiT, mis winaSe qeds<br />

ixrida. Zveli gamoxdomebisTvis<br />

muhamedma jos saxalxod bodiSic ki<br />

mouxada. “bodiSi man gazeTs mouxada,<br />

me ki ara”, _ ganacxada jom.<br />

...jo frezeri 2011 wlis 7 noembers,<br />

RviZlis kiboTi, 67 wlis asakSi gardaicvala.<br />

“is Cemi megobari iyo”, _ Tqva<br />

muhamed alim, <strong>rom</strong>elsac 17 ianvars 70<br />

weli Seusrulda. TviT ali, karga<br />

xania, parkinsonis mZime sens ebrZvis.<br />

g. uSariZe<br />

iumori<br />

erT-erTma samecnierokvleviTma<br />

institutma xeli<br />

mohkida friad saSur samecniero<br />

Temas _ gadawyvites,<br />

<strong>rom</strong> ganavalisagan daemzadebinaT<br />

karaqi. erTi wlis<br />

TavauRebeli S<strong>rom</strong>is Semdeg<br />

moiwvies brifingi da sazogadoebas<br />

amcnes:<br />

_ didi xania vmuSaobT am<br />

problemaze, da, Cvenda<br />

sasixarulod, Sedegebi saxeze<br />

<strong>gvaqvs</strong>! marTalia, sunsa<br />

da gemos <strong>jer</strong><strong>jer</strong>obiT veraferi<br />

movuxerxeT, magram<br />

puris naWerze ukve iolad<br />

SeiZleba misi gadasma.<br />

daaxloebiT ase nacionalebis<br />

saqme _ sakuTar<br />

partias saxeli ki gadaarqves<br />

da “axali erovnuli moZraoba”<br />

uwodes, magram, ara<br />

mgonia, <strong>rom</strong> sunsa da gemos<br />

rame mouxerxon.<br />

* * *<br />

_ qaliSvilo, Tu SeiZleba<br />

miTxariT, <strong>rom</strong>eli saaTia?<br />

_ Cemi saaTi ukanaa, biZia.<br />

_ aba, Semotrialdi.<br />

* * *<br />

_ babu, Senc iyavi patara?<br />

_ ki, babu.<br />

_ albaT ramdens dagcinodnen,<br />

amxela wveri <strong>rom</strong><br />

gqonda...<br />

gazeT “iloris”<br />

gacnoba SegiZliaT<br />

“saqinformis”<br />

vebgverdze<br />

WWW.saqinform.ge

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!