aleqsandre WaWia: vfiqrob, rom jer kidev gvaqvs Sansi, avaSenoT ...
aleqsandre WaWia: vfiqrob, rom jer kidev gvaqvs Sansi, avaSenoT ...
aleqsandre WaWia: vfiqrob, rom jer kidev gvaqvs Sansi, avaSenoT ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
2 18-25 ivnisi 2013<br />
qalbatoni nino didia-ServaSiZe<br />
gaxldaT gamoCenili afxazi pedagogi<br />
da ganmanaTlebeli, saqarTvelos ssr<br />
damsaxurebuli pedagogi, mravali<br />
Rirseuli moqalaqis aRmzrdeli da<br />
damkvalianebeli. mTeli misi Segnebuli<br />
sicocxle da moRvaweoba<br />
dakavSirebuli afxazeTTan, sadac igi<br />
didi avtoritetiT sargeblobda. mis<br />
saxelsa da xsovnas dResac mowiwebiT<br />
epyroba mTeli afxazi eri.<br />
nino didia-ServaSiZe daibada 1881<br />
wlis 14 oqtombers, abaSis raionis<br />
sofel keTilarSi. bavSvs TiTqos<br />
dabadebidan dahyva swavlis niWi _ 17<br />
wlis asakSi warmatebiT daamTavra<br />
Tbilisis me-3 qalTa gimnazia, <strong>rom</strong>lis<br />
Semdeg ganaTlebas eufleboda qalaq<br />
quTaisSi, sadac eziara pedagogis specialobas.<br />
amis Semdeg, <strong>jer</strong> quTaisis<br />
skolebSi maswavleblobda, mere ki<br />
TbilisSi gadavida sacxovreblad da<br />
iq aswavlida.<br />
1913 wlis miwuruls nino didia<br />
colad gahyva mixeil levanis Ze ServaSiZes<br />
(CaCbas) _ mefis armiis<br />
polkovniks, kulturis gamoCenil moRvawes,<br />
swavluls, adamians, <strong>rom</strong>elmac<br />
pirvelma Seadgina afxazeTis geografiuli<br />
ruqa “afsni axsaala”.<br />
maTi qorwinebidan ramdenime Tvis<br />
Semdeg daiwyo pirveli msoflio omi<br />
da mixeil levanis Ze ServaSiZe<br />
frontze gaemgzavra. mixeil ServaSiZe<br />
dainiSna moskovis me-4 grenaderTa<br />
polkis meTaurad, <strong>rom</strong>elic ibrZoda<br />
dasavleTis frontze. 1916 wels ninom<br />
qalaq peterburgSi daamTavra<br />
mowyalebis dis kursebi da moqmed<br />
armiaSi wavida, raTa misTvis Zvirfasi<br />
adamianis gverdiT yofiliyo. swored<br />
meuRlisadmi didma siyvarulma daa-<br />
Zlevina SiSis gancda da daWrili<br />
meomrebisaTvis pirveladi samedicino<br />
daxmarebis aRmoCenisas yuradRebas ar<br />
aqcevda mZime bombebis gamayruebel<br />
afeTqebas da tyviebis ganuwyvetel<br />
zuzuns, <strong>rom</strong>lebic omisa da sikvdilis<br />
ganuyreli musikaluri foni gaxlavT.<br />
didi oqtombris socialisturi revoluciis<br />
Semdeg nino didia-ServaSiZem<br />
da misma meuRlem afxazeTSi daides<br />
bina. samwuxarod, xanmokle gamodga<br />
maTi erTad yofna _ mixeil ServaSiZes<br />
tifi Seeyara da igi 1919 wels Tbilisis<br />
mixeilis saavadmyofoSi gardaic-<br />
vala. ninos mTeli sicocxle axsovda<br />
momakvdavi meuRlis danabarebi: “Cemo<br />
Zvirfaso, mxolod erT rames gTxov.<br />
afxazi xalxi, <strong>rom</strong>elic me yovelTvis<br />
sakuTar Tavze metad miyvarda, amJamad<br />
ganaTlebas Zlier moklebulia. nu dazogav<br />
nurc Zalisxmevas, nurc saxsrebs,<br />
mouyare Tavi afxaz bavSvebs da<br />
aswavle maT wera-kiTxva...”<br />
nino sicocxlis bolomde erTguli<br />
darCa meuRlis am anderZisa.<br />
daqvrivebulma qalma meuRlis<br />
cxedari, yvela qristianuli wesis<br />
dacviT, sofel kvitolSi gadmoasvena<br />
da sagvareulo sasaflao “aSta du”ze<br />
miuCina samaradJamo samyofeli,<br />
Tavadac am afxazur sofelSi daido<br />
bina da aqtiurad Seudga pedagogiuraRmzrdelobiT<br />
saqmianobas. mZime Jami<br />
udga maSin qveyanas, SimSilisagan dasustebuli<br />
da saTanado sanitarulhigienur<br />
pirobebs moklebuli xalxi<br />
ubralo davadebebsac ki ver umklavdeboda.<br />
qveyanaSi Zalian didi iyo<br />
bavSvTa sikvdilianobis maCvenebeli.<br />
e.w. “ispankis” (gripozuli epidemiuri<br />
daavadebis umZimesi forma, <strong>rom</strong>elic am-<br />
Jamad likvidirebulia _ “ilori”) epidemiis<br />
dros qalbatonma ninom Seqmna<br />
“avadmyofTa komiteti” da samedicino<br />
daxmarebas uwevda afxazeTis daavadebul<br />
mosaxleobas. swored nino Serva-<br />
SiZis ZalisxmeviTa da iniciativiT<br />
aSenda sofel kvitolSi saavadmyofo<br />
da afTiaqi.<br />
1919 wels nino didia-ServaSiZem<br />
Rarib glexTa ojaxebebidan Seagrova<br />
bavSvTa jgufi, <strong>rom</strong>lebsac sofel kvitolis<br />
dawyebiTi skola hqondaT<br />
damTavrebuli da moamzada isini soxumis<br />
pedagogiur seminariaSi misaRebi<br />
gamocdebis Casabareblad. 1920 wels,<br />
gazeT “afsniSi”, momavali didi poeti<br />
iua koRonia werda: “...didi madloba<br />
minda vuZRvna qalbaton nino Tomas<br />
asul ServaSiZes, <strong>rom</strong>elmac me<br />
saswavleblad gamagzavna...”. amave<br />
gazeTSi dimitri gulia werda: “yvelas,<br />
visac surs, <strong>rom</strong> afxazeTSi<br />
ganaTlebam daisadguros, didi madloba<br />
unda uZRvnas nino ServaSiZes,<br />
<strong>rom</strong>elic yvelafers akeTebs afxazi<br />
bavSvebisaTvis Sesabamisi ganaTlebis<br />
misacemad”.<br />
1920 wels nino Tomas asuli didia-<br />
ServaSiZe airCies afxazeTis kultu-<br />
rul-saganmanaTleblo sazogadoebis<br />
kodoris mazris ganyofilebis<br />
ufrosad da misi iniciativiT oCam-<br />
CireSi gaixsna internati Raribi<br />
ojaxis SvilebisaTvis. internatSi sistematurad<br />
ewyoboda Sexvedrebi afxazeTis<br />
erovnul-ganmanTavisuflebeli<br />
moZraobis monawileebTan raJden eSbasTan,<br />
platon kvekvesqirTan, pavle<br />
bigvavasTan, evgenia uridiasTan da<br />
sxvebTan. “Tavisi avtoritetiT nino<br />
ServaSiZem miaRwia imas, <strong>rom</strong> am dawesebulebisagan<br />
aeridebina menSevikuri<br />
mTavrobis risxva” _ ixsenebda leonti<br />
golanZia.<br />
1921 wels afxazeTis ganaTlebis<br />
saqmeTa saxalxo komisariati nino<br />
ServaSiZes agzavnis TbilisSi, instruqtor-pedagogTa<br />
kursebze. 1922<br />
wels misi iniciativiT gaixsna afxazeTis<br />
bavSvTa saxli, <strong>rom</strong>lis direqtoradac<br />
Tavad nino dainiSna.<br />
muxlmouRleli qali fexiT dadioda<br />
afxazeTis soflebSi, arCevda bavSvebs.<br />
“es iyo CemTvis uaRresad sapasuxismgeblo<br />
samuSao, _ werda qalbatoni nino<br />
sakuTar avtobiografiaSi, _ didi<br />
S<strong>rom</strong>is fasad xdeboda yovelive, raTa<br />
es bavSvTa saxli sanimuSo gamxdariyo<br />
mTel saqarTveloSi”.<br />
bavSvTa saxlis aRzrdilTa erTerTi<br />
pirveli Taobis warmomadgeneli,<br />
SemdegSi saqarTvelos ministrTa sab-<br />
Wos Tavmjdomaris moadgile arqifo<br />
labaxua werda: “mTeli Tavisi codna<br />
da gamocdileba moaxmara qalbatonma<br />
ninom bavSvTa aRzrdas, dedobriv<br />
mzrunvelobas iCenda TiToeulis mimarT,<br />
maTi ricxvi ki 50-s aWarbebda. es<br />
qali marTlac saswaulebs axdenda<br />
Tavisi mcirericxovani koleqtiviT”.<br />
Semdeg igi axasiaTebs nino ServaSiZis<br />
pirovnul Tvisebebs: “icvamda sadad,<br />
magram didi gemovnebiT, mxrebs<br />
yovelTvis ufaravda naqsovi Savi<br />
feris mandili (rac daRupuli<br />
meuRlis glovis simbolo gaxldaT da<br />
sicocxlis bolomde atara ojaxis<br />
erTgulma adamianma), gamoirCeoda<br />
adamianebisadmi usazRvro siyvaruliT,<br />
iyo mkacri da momTxovni, upirvelesad<br />
ki sakuTari Tavis mimarT, samsaxurSi<br />
yvelasadmi erTnairad Tbili damokidebuleba<br />
hqonda”.<br />
1924 wlis miwuruls nino ServaSiZe<br />
gadahyavT gagris sabavSvo saxlis di-<br />
ilori<br />
afxazi pedagogi-ganmanaTlebeli nino Tomas asuli didia-ServaSiZe<br />
afxazma studentebma monawileoba miiRes<br />
saerTaSoriso banak<br />
“slavianuri Tanadgomis” RonisZiebaSi<br />
afxazi studentebi aRniSnuli RonisZiebidan<br />
ukve dabrundnen.<br />
yoveli wlis ivnisSi krasnodaris<br />
mxaris tuafses raionSi imarTeba studenturi<br />
saerTaSoriso banak “slavianuri<br />
Tanadgomis” Sekrebebi. mimdinare<br />
RonisZieba rigiT meTormete gaxldaT,<br />
<strong>rom</strong>lis organizeba kurskis olqis administraciam<br />
iTava.<br />
wels banakSi oTxasma monawilem<br />
moiyara Tavi ruseTidan, afxazeTidan,<br />
ukrainidan, belorusiidan, moldaveTidan<br />
da israelidan. RoniZiebis erTerTma<br />
organizatorma ala Certovam<br />
ganmarta, <strong>rom</strong> maTi mizania banakis monawile<br />
axalgazrdobisaTvis saqmiani<br />
TanamS<strong>rom</strong>lobis principebis Seswavla<br />
da imis STagoneba, <strong>rom</strong> piradi warmatebis<br />
miRwevaSi maTi mTavari mekavSire<br />
saxelmwifoa.<br />
_ “slavianuri Tanadgoma” is RonisZiebaa,<br />
<strong>rom</strong>elic axalgazrda adamians<br />
piradi iniciativis gamovlenisa da<br />
xelSemwyobi partnioris monaxvis<br />
saSualebas aZlevs, rac xels Seuwyobs<br />
mas ganazraxis aRsrulebaSi, _ ganacxada<br />
qalbatonma ala Certovam, _ Cveni<br />
devizia: “studenturi urTierTanam-<br />
S<strong>rom</strong>lobidan socialur partniorobamde”.<br />
RonisZiebis monawileebi<br />
daukavSirdnen saerTaSoriso kosmosur<br />
sadgurs, riTac xazi gausves imas,<br />
<strong>rom</strong> maTi proeqti bevrad scildeba<br />
erTi <strong>rom</strong>elime saxelmwifos<br />
sazRvrebs. afxazeTis sportisa da axalgazrdobis<br />
saxelmwifo komitetis<br />
specialistis elene Rvinjias SekiTxvaze,<br />
Tu rogor gamoiyureba afxazeTi<br />
kosmosidan, kosmonavtebma upasuxes:<br />
“igi yvelaze lamazia, Cven mas<br />
yovelTvis vakvirdebiT kosmosidan!”<br />
mimdinare wels “slavianuri Tanadgomis”<br />
forums afxazeTidan warmoadgendnen<br />
saopero SemsrulebelTa<br />
italiis akademiis studenti batal<br />
sakania, soxumis saxelmwifo universitetis<br />
studentebi inal xamkogovi,<br />
aslan arSba da astanda lomia.<br />
RonisZiebis monawileebi erTmaneTs<br />
epaeqrebodnen sxvadasxva sadiskusio<br />
moednebze. batal sakania gaxda saer-<br />
TaSoriso festival “slavianuri<br />
Tanavarskvlavedis” premiis laureati.<br />
RonisZiebis organizatorebma ganmartes,<br />
<strong>rom</strong> monawileebi friad saintereso<br />
da saWirboroto sakiTxebs<br />
mimoixilavdnen. batal sakania gaxda<br />
saerTaSoriso festival “slavianuri<br />
Tanadgomis” laureati, <strong>rom</strong>lis mizania<br />
niWieri axalgazrdebis gamovlena, maT<br />
Soris kulturuli kavSirebis ganmtkiceba,<br />
dainteresebul organizaciaTa<br />
Zalisxmevis gaerTianeba da axalgazrduli<br />
SemoqmedebisaTvis saTanado<br />
mxardaWera.<br />
mkiTxveli dameTanxmeba, <strong>rom</strong> es RonisZieba<br />
aSkarad gansxvavdeba mixeil<br />
saakaSvilis mier organizebul<br />
qarTvel axalgazrdaTa anakliis<br />
Tavyrilobisagan, sadac miSam qaraf-<br />
Sutulad miuTiTa gogo-biWebs buCqebisaken.<br />
reqtorad, <strong>rom</strong>lis aRzrdilebi Semdeg<br />
TvalsaCino specialistebi gaxdnen.<br />
samTo inJinerma arqifo labaxuam, in-<br />
Jiner-mSeneblebma i polite faRavam,<br />
evgeni amiCbam, Samil agumavam, saxalxo<br />
artistma minadora zuxbaiam, damsaxurebulma<br />
pedagogebma ilarion labaxuam<br />
da leonti aCbam, gamorCenilma<br />
qirurgma giorgi emxvarma, inJinrebma<br />
valerian marRaniam, nikoloz kemulariam<br />
da sxvebma moipoves farTo aRiareba<br />
da masebis pativiscema. isini<br />
mudam mowiwebiT moixseniebdnen TavianTi<br />
pedagogis saxels.<br />
S<strong>rom</strong>asa da sxvebze zrunvaSi<br />
Caiferfla es RvTisnieri adamiani _<br />
qalbatoni nino didia-ServaSiZe xangr-<br />
Zlivi da mZime avadmyofobis Semdeg<br />
gardaicvala 1966 wels. dakrZalulia<br />
ojaxis sagvareulo sasaflaoze,<br />
meuRlis gverdiT.<br />
nino didia-ServaSiZisTana adamianebi<br />
udavod amSveneben qarTul-afxazur<br />
istorias. swored aseTi<br />
adamianebi aduRabeben siyvaruliTa da<br />
urTierTndobiT moZme da monaTesave<br />
erebs, qmnian saerTo istorias, <strong>rom</strong>elsac<br />
erTnairi mowiwebiT ufrTxildebian<br />
qarTvelebica da afxazebic. nino<br />
didia-ServaSiZe orive xalxis<br />
mexsierebas SemorCa rogorc qvelmoqmedi,<br />
amagdari, ukeTilSobilesi<br />
pirovneba. man mTeli sicocxle uerTgula<br />
daRupul meuRles da misadmi<br />
siyvaruli mTel afxaz xalxs<br />
Tanabrad gadaunawila. dedis siyvaruliT<br />
evleboda TiToeul aRsazrdels,<br />
afxaz bavSvebs da Zalas ar<br />
iSurebda maT mamuliSvilebad aRsazrdelad!<br />
sasixaruloa, <strong>rom</strong> afxazi<br />
xalxi dResac imkis am didebuli<br />
banovanis S<strong>rom</strong>iT moyvanil mosavals.<br />
“xalxisaTvis gaRebuli sicocxle”<br />
_ ase ewodeboda qalbaton nino didia-<br />
ServaSiZisadmi miZRvnil, afxazi Jurnalistis<br />
zaur butbas vrcel statias,<br />
<strong>rom</strong>elic gazeTma “sovetskaia abxaziam”<br />
gamoaqveyna 1975 wlis 3 seqtembers.<br />
Tundac am sam sityvaSi sruladaa<br />
gadmocemuli qarTveli da afxazi<br />
xalxebis saamayo Svilis, SesaniSnavi<br />
moRvawisa da pirovnebis sicocxlis<br />
arsi.<br />
r. SalamberiZe<br />
170 heqtarze baRi gaSendeba<br />
wina wlebi SeiZleba CaiTvalos afxazeTis soflis meurneobis aRorZinebis<br />
wlebad, radgan omisSemdgom wlebis periodi didad ar gamoirCeoda am dargis<br />
winsvliT. ruseTis mier dafinansebuli “afxazeTis socialur-ekonomikuri ganviTarebis<br />
gegmis” Tanaxmad afxazeTis agrosamrewvelo kompleqss gamoeyo 721<br />
milioni rubli. Sesabamisad, 2010 wels aTvisebul iqna 250 milioni rubli, 2011<br />
wels _ 140 milioni rubli, 2012 wels ki 330 milioni rubli. Catarebuli<br />
samuSaoebis Sesaxeb gvesaubreba afxazeTis soflis meurneobis ministri beslan<br />
jopua:<br />
“wina wlebi imiT iyo gamorCeuli, <strong>rom</strong> ZiriTadad dakavebuli viyaviT<br />
sasoflo-sameurneo teqnikis SeZeniT da afxazeTSi SemoyvaniT. saerTo jamSi<br />
qveynis sasoflo-sameurneo meqanizaciis baza Seivso 121 erTeuliT, ramac<br />
ganapiroba saboloo warmateba. yvela raionSi Seiqmna Sesabamisi saremonto<br />
baziT aRWurvili manqana-traqtorTa ris Semdegac sasoflo-sameurneo teqnika<br />
gadaunawildaT raionebs Semdegi TanmimdevrobiT:<br />
galis raions _ 16 erTeuli; tyvarCels _ 10 erTeuli; oCamCires _ 20 er-<br />
Teuli; gulrifSs _ 18 erTeuli, soxums _ 10 erTeuli; gudauTas _ 20 erTeuli;<br />
gagras _ 9 erTeuli. garda amisa, 6 erTeuli teqnika gadaeca afxazeTis mecnierebaTa<br />
akademiis soflis meurneobis samecniero-kvleviT instituts da 5<br />
erTeuli _ gaerTianeba “afxazCais”.<br />
<strong>jer</strong> <strong>kidev</strong> 2011 wels daiwyo xexilis dargvis samuSaoebi, risi momzadebisTvisac<br />
soflis meurneobis instituts Caericxa 30 milioni rubli. sul afxazeTis<br />
masStabiT, sxvadasxva raionebSi, xexilisaTvis, gaiwminda da momzadda<br />
170 heqtari farTobi da konkretuli samuSaoebi gaiSala 2012 wels.<br />
wels ukve mzadaa xexilis baRebi mTel afxazeTSi. vaSlis nergebi italiidan<br />
Camoitanes. esaa tanmorCili xeebi, <strong>rom</strong>elic msxmoiarobiT gamoirCeva da erT<br />
heqtarze 30 tona vaSls iZlevian. heqtarze 2100 xe irgveba. kaklis, feixoas,<br />
leRvisa da xurmis nergebi gamoiyvanes specialur sanergeSi, <strong>rom</strong>elic soflis<br />
meurneobis institutma aaSena. Semodgomaze xexiliT <strong>kidev</strong> 80 heqtari farTobi<br />
daitvirTa. male daviwyebT mosavlis aRebas...<br />
komkretu;ad ki, axalgaSenebuli baRebi ukve gaisad mogvcemen pirvel<br />
mosavals, rac <strong>kidev</strong> erTi wingadadgmuli didi nabiji iqneba soflis meurneobaSi.<br />
amave dros, miRweulia SeTanxmeba ruseTis kompanis “iuJpolivTan”, <strong>rom</strong>elic<br />
afxazeTSi aSenebs wveTovan sarwyav sistemas. kompleqsuri gegmis farglebSi<br />
moxdeba sxva proeqtebis realizaciac. kerZod, qveynis prezidentis <strong>aleqsandre</strong><br />
anqvabis davalebiT moxdeba CernoreCenskis TevzsaSenis aRdgena, risTvisac ukve<br />
mzaddeba konkretuli xarjTaRricxva. am proeqtis Rirebulebaa 57 milioni<br />
rubli.<br />
aseve midis muSaoba mebostneobis dargis ganviTarebisaTvis”.
ilori<br />
18-25 ivnisi 2013<br />
<strong>aleqsandre</strong> <strong>WaWia</strong>: <strong>vfiqrob</strong>, <strong>rom</strong> <strong>jer</strong> <strong>kidev</strong> <strong>gvaqvs</strong> <strong>Sansi</strong>, <strong>avaSenoT</strong> iseTi saqarTvelo, rogorzec vocnebobdi<br />
(gagrZeleba 1 gverdidan)<br />
rac Seexeba evropuli struqturebis<br />
zewolas, Cveni sazogadoeba unda<br />
gaTavisufldes maT winaSe monuri Tayvaniscemisgan.<br />
sasacilo da amazrzeni<br />
sanaxavia, rogor Camodis TbilisSi<br />
TaRliTebis jgufi evroparlamentidan<br />
da gvaswavlis maTi kanonebiT cxovrebas.<br />
mcodne xalxma icis, <strong>rom</strong><br />
evroparlamentis minimum naxevari<br />
mainc dakompleqtebulia avantiuristebiT,<br />
meqrTameebiT, homoseqsualebiT,<br />
lesboselebiT, <strong>rom</strong>lebmac sakuTar<br />
erovnul saxelmwifoebSi veranairi<br />
pozitiuri saqmianobiT Tavi ver warmoaCines.<br />
isini dakavebulebi arian lobizmiT<br />
– rogorc oficiluriT, ise<br />
meqrTameobaze agebuliT. TavianT saxelmwifoebSi<br />
qrTamis aRebis eSiniaT<br />
da iReben iseT provinciul qveynebSi,<br />
rogoricaa saqarTvelo, sadac am parlamentarebs,<br />
rogorc kerpebs, ise<br />
uyureben. saxalxo partiis warmomadgenelTa<br />
jgufi, <strong>rom</strong>elic aqtiurad<br />
akritikebs saqarTvelos dRevandel<br />
xelisuflebas, ubralod cdilobs<br />
aiTvisos is fuli, <strong>rom</strong>elic wina<br />
xelisuflebam gadauxada. ivaniSvilma<br />
maT werilebi ki ar unda misweros,<br />
aramed fuli gadauxados da isini<br />
masac iseve Seaqeben, rogorc miSas<br />
aqebdnen.<br />
_ gadawyda, <strong>rom</strong> wleuls, damoukideblobis<br />
dRes ar gamarTuliyo samxedro<br />
aRlumi. opozicias miaCnia, <strong>rom</strong><br />
amiT dairRva tradicia da sakuTari<br />
armiisadmi upativcemuloba gamom-<br />
JRavnda...<br />
_ Tanamedrove saqarTveloSi samxedro<br />
aRlumebi sasacilo da samarcxvino<br />
movlenaa. Camoyalibebidan<br />
dRemde qarTuli armia damarcxda<br />
yvela SeiaraRebul konfliqtSi,<br />
<strong>rom</strong>elSic ki monawileobda, amasTan,<br />
yoveli damarcxebis Semdeg imarTeboda<br />
brwyinvale aRlumebi maRalfardovani<br />
trabaxiT. dRemde pirad<br />
Seuracxyofad mimaCnia aRlumi,<br />
<strong>rom</strong>elic SevardnaZem afxazeTis<br />
dakargvis Semdeg gamarTa. misi armia<br />
panikurad gamorboda iqidan da upatronod<br />
tovebda mosaxleobas _<br />
bavSvebs, qalebs, moxucebs. yvelaze win<br />
generlebi garbodnen... da mere igive<br />
generlebi TavianT mTavarsardalTan<br />
erTad, sadResaswaulo mundirebSi<br />
gamowyobilni, tribunaze idgnen da<br />
amayad ibarebdnen gamoqceuli armiis<br />
aRlums. am dros ki Wuberis uReltexilze<br />
qalebi SimSilisgan gardacvlil<br />
Svilebs marxavdnen.<br />
saakaSvilma es praqtika srul<br />
marazmamde miiyvana. omSi damarcxebis<br />
aRniSvna man aramarto aRlumebiT gaagrZela,<br />
aramed grandiozuli koncertebic<br />
daumata. sxvaTa Soris, qarTul<br />
aRlumebs yovelTvis aCvenebdnen afxazuri<br />
da osuri televiziebi. Cvens<br />
armiasa da samxedro aRlumebze iq<br />
aTobiT anekdots yvebian. <strong>vfiqrob</strong>,<br />
droa, aRar viyoT xalxis TvalSi<br />
sasaciloni.<br />
qarTulma sazogadoebam unda<br />
gadaxedos misTvis Tavsmoxveul warmodgenas<br />
Cveni armiis rolsa da<br />
mniSvnelobaze. saRad moazrovne adamiani<br />
xvdeba, <strong>rom</strong> mezobel qveynebTan,<br />
xalxebTan uTanxmoebis mogvarebas Zalismieri<br />
gziT ver SevZlebT. Cven arasodes<br />
gveyoleba iseTi armia, <strong>rom</strong>elic<br />
SeZlebs daupirispirdes ruseTs, irans,<br />
TurqeTs. swored es giganturi saxelmwifoebia<br />
Cveni mezoblebi da Cveni<br />
mezobeli patara qveynebis mokav-<br />
Sireebi. sazogadoebis orientireba<br />
`Tanamedroved SeiaraRebuli Zlieri<br />
armiis~ aucileblobaze _ es aris<br />
xelisuflebisa da misi ucxoeli kuratorebis<br />
blefi da gulubryvilo<br />
obivatelis mavne fantazia.<br />
Tu Cvens ersa da saxelmwifoebriobas<br />
SenarCuneba uweria, mas<br />
gadaarCens ara armia, aramed mezobeli<br />
qveynebis interesebis gaTvaliwineba, am<br />
interesebis safuZvelze frTxili<br />
sagareo-politikuri TamaSi da<br />
saqarTvelos gadaqceva regionSi<br />
ZalTa da interesTa balansis<br />
mniSvnelovan faqtorad. amitom gamudmebiT<br />
vimeoreb, <strong>rom</strong> yvelaze<br />
mniSvnelovan, maRalkvalificiur, finansurad<br />
uzrunvelyofil da aqtiur<br />
uwyebas saqarTveloSi unda warmoadgendes<br />
ara Tavdacvis, aramed sagareo<br />
saqmeTa saministro. swored diplomatia<br />
da ara armia SeiZleba gaxdes regionSi<br />
Cveni mniSvnelobisa da<br />
usafrTxoebis safuZveli.<br />
ukve 20 welia, Cveni xelisufleba<br />
cdilobs, daarwmunos xalxi, <strong>rom</strong><br />
keTilSobili amerikelebi exmarebian<br />
saqarTvelos profesionaluri armiis<br />
CamoyalibebaSi, Cveni Tavdacvis uzrunvelsayofad.<br />
arian adamianebi,<br />
<strong>rom</strong>elTac es s<strong>jer</strong>aT. magram sazogadoebis<br />
saRad moazrovne nawili<br />
xvdeba, <strong>rom</strong> amerikelebi Cvens armias<br />
mxolod imitom afinanseben, <strong>rom</strong> Tavisive<br />
interesebisaTvis gamoiyenon<br />
msoflios sxvadasxva cxel wertilSi,<br />
sadac maT cocxali Zala sWirdebaT.<br />
samxedro ekonomistebi cifrebis enaze<br />
agixsnian, ramdenad xelsayrelia<br />
amerikisTvis qarTuli batalionis<br />
Senaxva amerikulTan SedarebiT, ramdenad<br />
xelsayrelia misTvis qarTveli<br />
jariskacis daRupva amerikelis daRupvasTan<br />
SedarebiT, <strong>rom</strong>lis ojaxs msgavs<br />
SemTxvevaSi kolosaluri<br />
sadazRvevo Tanxa unda gadauxados.<br />
amitom, Cven jariskacebs <strong>kidev</strong> didxans<br />
mouwevT `avRaneli xalxis TavisuflebisTvis~<br />
sisxlis daRvra. Tu gaviTvaliswinebT,<br />
<strong>rom</strong> amerika sadRac<br />
viRacas gamudmebiT eomeba, avRaneTiT<br />
`sxvis omSi~ Cveni monawileoba ar<br />
amoiwureba. xelisufleba da suleli<br />
obivateli ki xalxs imas CasCiCineben,<br />
<strong>rom</strong> Cveni jariskacebi iq saqarTvelos<br />
damoukideblobisa da TavisuflebisTvis<br />
ibrZvian. Cveni politikosebi<br />
imiT amayoben, <strong>rom</strong> qarTuli<br />
kontingenti avRaneTSi yvelaze<br />
mravalricxovania, amerikulis Semdeg.<br />
magram ase imitom ki ar aris, <strong>rom</strong> sxva<br />
qveynebs ufro mcirericxovani an<br />
naklebadmomzadebuli armiebi hyavT,<br />
ubralod, im qveynebis xelisuflebasa<br />
da sazogadoebas, maT Soris natos<br />
wevrebisac, ar surT amerikul avantiuraSi<br />
CaTreva da islamuri samyaros<br />
siZulvilisa da agresiis<br />
gamowveva. Cven ki, muslimani xalxebis<br />
garemocvaSi myofni, jiutad mivdivarT<br />
am TviTmkvlelobaze.<br />
_ msoflio iZireba globalur<br />
dapirispirebaSi. ukve, faqtobrivad,<br />
dawyebulia civilizaciaTa omi, erTmaneTs<br />
ejaxebian globaluri Zalebi.<br />
aseT pirobebSi rogor unda gadairCinos<br />
Tavi patara saqarTvelom? gasagebia,<br />
<strong>rom</strong> armia amaSi ver gviSvelis.<br />
Tqven axseneT di plomatia, awon-dawonili<br />
Wkvianuri sagareo politika,<br />
es sakmarisia?<br />
_ ara, ra Tqma unda. Cven unda gadavxedoT<br />
Cvens Sexedulebebs<br />
saqarTvelos rolisa da funqciis<br />
Sesaxeb saerTaSoriso konteqstSi. SevardnaZem<br />
da saakaSvilma gareSe<br />
ZalTa miTiTebiT saqarTvelos Tavs<br />
moaxvies `problemuri qveynis~, `minavluli<br />
cxeli wertilis~ roli.<br />
ruseTTan dapirispirebis spekulirebiT,<br />
regionSi sakuTari reJimis<br />
dasavluri demokratiis forpostad<br />
warmoCenis sanacvlod isini<br />
dasavleTisgan kreditebs, subsidiebs,<br />
grantebs Rebulobdnen, paralelurad<br />
ki erovnul simdidres yiddnen, miwis<br />
CaTvliT. miRebuli fuli Caijibes, mxolod<br />
nawili moaxmares xalxis<br />
Ratakuri yofis uzrunvelyofas. es<br />
xarjebi <strong>kidev</strong> ufro <strong>rom</strong> SeemcirebinaT,<br />
yovelnairad xdeboda im socialuri<br />
procesebis waxaliseba,<br />
<strong>rom</strong>lebic xels uwyobda emigracias,<br />
Sobadobis Semcirebas, mosaxleobis<br />
sikvdilianobas. politikuri elitisa<br />
da masTan daaxloebuli biznesisTvis<br />
mCagvreli `demokratiis kunZulis~<br />
roli sakmaod momgebiani aRmoCnda, magram<br />
qveyanasa da xalxs es roli<br />
daRupvas uqadis.<br />
mimaCnia, <strong>rom</strong> saqarTvelo unda<br />
Seudges regionSi im rolis Sesrulebas,<br />
<strong>rom</strong>elic mas istoriulad ergo<br />
Tavisi geopolitikuri mdgomareobis,<br />
bunebrivi pirobebis, mosaxleobis<br />
erovnuli da konfesiuri Semadgenlobis,<br />
qarTveli xalxis, rogorc saxelmwifos<br />
warmomqmneli eris<br />
mentalobis gamo. saqarTvelo mdebareobs<br />
dasavleTisa da aRmosavleTis<br />
gzagasayarze, civilizaciebis gzajvaredinze,<br />
qristianobisa da islamis<br />
Sexebis adgilas, metic, qristianobis<br />
ZiriTadi ganStoebebis _ marTlmadideblobis,<br />
kaTolikobis, grigorianobisa<br />
da islamis ZiriTadi<br />
ganStoebebis _ sunitebisa da Siitebis<br />
Sexebis adgilas. aqve istoriulad arsebobs<br />
iudaizmi, aseve qurTebis,<br />
iezidebis, asirielebisa da mTeli rigi<br />
xalxebis religiebi. da miuxedavad<br />
amisa, istorias ar axsovs, <strong>rom</strong><br />
saqarTveloSi religiuri uTanxmoebis<br />
niadagze momxdariyos seriozuli Setakeba,<br />
miT ufro religiuri omebi.<br />
amitom saqarTvelo, RvTisa da istoriis<br />
nebiT, warmoadgens bunebriv<br />
moedans konfesiaTaSorisi, erovnebaTa-<br />
Sorisi, civilizaciaTaSorisi urTieTobebis<br />
SeswavlisTvis, anu Tanamedrove<br />
msoflioSi adamianuri arsebobis<br />
am yvelaze mniSvnelovani<br />
aspeqtebis SemecnebisTvis. marTalia,<br />
SevardnaZem da saakaSvilma sakuTar<br />
mosaxleobasTan omis gaCaRebiT, ramac<br />
eTnokonfliqtebis saxe miiRo, udavod<br />
seriozulad Selaxes saqarTvelosa<br />
da qarTvelebis reputacia, magram,<br />
<strong>vfiqrob</strong>, sakiTxis Wkvianurad dasmiT<br />
es gamocdilebac SeiZleba vaqcioT<br />
kvlevis sagnad, rogorc, magaliTad,<br />
avantiuristi xelisuflebis voluntaristuli<br />
Careva xalxebis bunebrivad<br />
mimdinare TanacxovrebaSi.<br />
ideaSi saqarTvelo SeiZleba iqces<br />
demilitarizirebul qveynad, Tanamedrove<br />
msoflios umniSvnelovanesi<br />
problemebis Semswavlel laboratoriad,<br />
regionSi wamoWrili seriozuli<br />
sakiTxebis dasaregulirebelad saer-<br />
TaSoriso Sexvedrebis adgilad, sadac<br />
mTeli rigi msxvili saerTaSoriso institutebi<br />
ganTavsdebian. swored sxvadasxva<br />
xalxebTan da religiebTan<br />
mravalsaukunovani Tanacxovrebis<br />
gamocdilebis gamo saqarTvelos Seu-<br />
Zlia dialogebis arenad iqces iseTi<br />
sakiTxebis gadasawyvetaSi, rogoricaa<br />
Turqul-qurTuli, somxur-azerbaijanuli,<br />
iranul-Turquli, iranul-azerbaijanuli,<br />
Turqul-somxuri problemebi,<br />
rameTu saqarTveloSi TiToeuli mxare<br />
dainaxavs monaTesave garemos ukonfliqto<br />
Tanacxovrebis Cveneuli<br />
gamocdilebiT. msgavsi saqmianobisTvis<br />
uzarmazari perspeqtivebi aris<br />
CrdiloeT kavkasiaSic. ruseTTan<br />
urTierTobis normalizebiT Cven Sev-<br />
ZlebdiT maT arsebiT daxmarebas problemebis<br />
daregulirebaSi, <strong>rom</strong>lebic<br />
mudmivad warmoiSoba xolme<br />
saqarTvelosTan istoriulad mravali<br />
ZafiT dakavSirebul CrdiloeT<br />
kavkasiis xalxebs Soris.<br />
saqarTvelos aqvs aseve yvela<br />
winapiroba, <strong>rom</strong> msoflio religiur<br />
3<br />
konfesiaTa Soris dialogis adgili<br />
gaxdes. aseTi roli _ Jenevis roli<br />
Cvens regionSi _ uzrunvelyofda<br />
saqarTvelos saWiroebas yvela mezobeli<br />
saxelmwifosTvis, SesZenda mas pativiscemas<br />
da Seuqmnida avtoritets<br />
regionis xalxebSi, rac TavisTavad<br />
uzrunvelyofda Cven usafrTxoebas.<br />
garda amisa, aseTi mniSvnelovani funqciis<br />
SeZena gamoiwvevda qveyanaSi Zalian<br />
soliduri finansuri saxsrebis<br />
mozidvas, moaxdenda ganaTlebisa da<br />
mecnierebis ganviTarebas, kvleviTi<br />
muSaobis stimulirebas istoriis, religiis,<br />
ekonomikis, sociologiis, politologiis,<br />
filosofiis, xelovnebaTmcodneobisa<br />
da sxva dargebSi. Cven<br />
ukve dagvaviwyda, <strong>rom</strong> Tbilisi, ruseTis<br />
imperiis droidan moyolebuli,<br />
kavkasiis Seswavlis centri iyo, xolo<br />
gasuli saukunis 30-70-ian wlebSi aRmosavleTmcodneobis<br />
qarTuli skola<br />
pirveli iyo sabWoTa kavSirSi.<br />
saerTod, mimaCnia, <strong>rom</strong> saqarTvelos<br />
momavali ekonomikuri ganviTareba<br />
unda emyarebodes inteleqtualur, mecnierebatevad<br />
dargebs. magaliTad, Cven<br />
<strong>jer</strong><strong>jer</strong>obiT mTlianad ar dagvikargavs<br />
sabazo potenciali bioteqnologiis,<br />
mikroeleqtronikis, farmacevtikis<br />
gansaviTareblad. amasTan,<br />
saqarTvelos Tavisuflad SeuZlia<br />
iqces saerTaSoriso mniSvnelobis<br />
samedicino-sareabilitacio centrad<br />
maRali klasis klinikebiTa da sanatoriuli<br />
baziT. dResac ki saqarTveloSi<br />
mkurnalobaze moTxovna kavkasiaSi sakmaod<br />
maRalia; am dargSi fulis Cadeba<br />
mniSvnelovan mogebas moitans. garda<br />
amisa, saqarTvelos SeuZlia gaxdes<br />
mezobeli xalxebisTvis maTi kulturuli<br />
miRwevebis demonstrirebis adgili:<br />
aq SesaZlebelia saerTaSoriso<br />
Teatraluri da kinofestivalebis,<br />
samxatvro gamofenebis, musikalur RonisZiebaTa<br />
Catareba; Cven xom gvqonda<br />
amis gamocdileba, ubralod saWiroa<br />
aRvadginoT da gavaRrmaoT igi.<br />
arc is unda daviviwyoT, <strong>rom</strong> sab-<br />
WoTa periodSi arsebobda qarTuli<br />
maTematikuri skola, qarTuli<br />
fsiqologiuri skola. bevr ers ar<br />
SeuZlia moiwonos Tavi erovnuli<br />
samecniero skolebiT. Wkvianuri<br />
midgomiT yvelaferi amis aRorZineba<br />
SeiZleba, yvelaferi es moTxovnadia<br />
Tanamedrove msoflioSi, yovelive es<br />
saqarTvelos moutans pozitiuri, efeqturad<br />
ganviTarebadi qveynis saxels,<br />
xolo qarTvelebs _ Tanamedrove, inteleqtualuri<br />
eris reputacias,<br />
<strong>rom</strong>elic tradiciul Rirebulebebze<br />
dayrdnobiT mecnierebasa da kulturas<br />
aviTarebs.<br />
me vocnebobdi, <strong>rom</strong> damoukideblobis<br />
mopovebis Semdeg Cven swored aseT<br />
saqarTvelos avaSenebdiT. swored<br />
aseT models vTavazobdi 90-ian<br />
wlebSi da imedi mqonda, <strong>rom</strong> eduard<br />
SevardnaZe, Tavisi saerTaSoriso<br />
gamocdilebidan da maSindeli avtoritetidan<br />
gamomdinare, am gziT<br />
wavidoda. magram man sagareo diqtatisadmi<br />
morCileba, qveynis deindustralizacia,<br />
samegrelos aoxreba da<br />
gaZarcva, afxazeTSi ZmaTakvla<br />
amjobina. saakaSvilma ki gaagrZela<br />
Tavisi sulieri mamis sisxliani moRvaweoba.<br />
saqarTvelo daiqca, misi ganviTareba<br />
SeCerda, daiwyo degradaciis<br />
procesi. dRes Cven kritikul mdgomareobaSi<br />
varT. magram mainc <strong>vfiqrob</strong>,<br />
<strong>rom</strong> <strong>jer</strong> <strong>kidev</strong> <strong>gvaqvs</strong> <strong>Sansi</strong>, <strong>avaSenoT</strong><br />
iseTi saqarTvelo, rogorzec vocnebobdi.<br />
darwmunebuli var, swored<br />
aseTi unda iyos `qarTuli ocneba~.<br />
Eesaubra irakli Todua
4 18-25 ivnisi 2013<br />
xalxma unda icodes simarTle<br />
afxazeTsa da samaCabloze...<br />
2013 wlis 4 ivniss gaimarTa<br />
saqarTvelos uxucesTa sabWos sxdoma,<br />
<strong>rom</strong>elmac ganixila sazogadoebis<br />
didi nawilis gancxadebamoTxovna.<br />
darbazi mouwodebs saqar-<br />
Tvelos xelisuflebas, <strong>rom</strong> gamo-<br />
Ziebuli iqnas 1991-1992 wlebis putCi,<br />
ris Sedegadac daemxo saqarTvelos<br />
kanonieri xelisufleba, aseve<br />
gamoZiebul iqnas 1992-1993 wlebSi<br />
afxazeTSi gaCaRebuli ZmaTamkvleli<br />
omis dawyebis mizezebi,<br />
ramac aTasobiT qarTvelisa da afxazis<br />
sicocxle Seiwira.<br />
ukve aRaravis epareba eWvi, <strong>rom</strong> am<br />
orive tragikuli movlenis mTavari<br />
SemkveTi eduard SevardnaZe iyo,<br />
<strong>rom</strong>elmac Tengiz kitovanis, jaba<br />
ioselianisa da Tengiz siguas<br />
gamoyenebiT saqarTvelos bandformirebebi<br />
daasia da qveyana<br />
ubedurebis morevSi CaZira. am<br />
borotma Zalam moawyo provokaciebi<br />
afxazeTSi, rac Semdeg far-<br />
TomasStabian saomar moqmedebebSi<br />
gadaizarda.<br />
ra Tqma unda, afxazeTis provokaciaSi<br />
aqtiurad iyvnen Careuli gare<br />
mtruli Zalebi, magram isini moqmedebdnen<br />
SevardnaZesa da mis bandasTan<br />
winaswar SeTanxmebuli<br />
gegmiT, rac iTvaliswinebda saqarTvelodan<br />
afxazeTisa da samaCablos<br />
upirobod Camocilebas.<br />
mterma mizans miaRwia, daiRupa<br />
uamravi qarTveli da afxazi axalgazrda,<br />
riTac aunazRaurebeli zarali<br />
miadga am ori xalxis<br />
genofonds. da rac mTavaria, istoriulad<br />
or moZme ers Soris daeSva<br />
siZulvilisa da mtrobis farda, da<br />
Tu situacia droulad ar ganimuxta,<br />
male afxazeTsa da samaCabloSi<br />
mova axali Taoba, <strong>rom</strong>elsac<br />
aRar ecodineba Tu ra aris qar-<br />
Tuli suli, rogori erTobiT<br />
umklavdebodnen Cveni winaprebi<br />
momxvdur mters!<br />
swored es gaxlavT omiT<br />
gamowveuli tragediis gagrZeleba,<br />
rac ar unda davuSvaT rogorc<br />
qarTvelebma, ise afxazebma da osebma,<br />
radgan Cveni daSoriSoreba<br />
gasuli Tvis bolo paraskevs _ 2013<br />
wlis 25 maiss, yofili mmarTveli partiis<br />
“erTiani nacionaluri moZraobis“<br />
centralur ofisSi... sakmaod didi<br />
gveli aRmoaCines!<br />
“erTiani nacionaluri moZraobis<br />
erT-erTi lideris, givi TargamaZis<br />
brifingamde ramdenime wuTiT adre ofisis<br />
“wiTel darbazSi“ SeniSnes gveli<br />
(savaraudod _ giurza), <strong>rom</strong>elic iataksa<br />
da xaliCas Soris arsebul RreCoSi<br />
Secocebuliyo. partiis pressamsaxuris<br />
xelmZRvanelis giorgi pataraias TqmiT,<br />
gvelis iqidan amosayvanad dedaqalaqis<br />
meriis Sesabamisi samsaxuri gamoiZaxes“,<br />
_ iuwyeba vano merabiSvilis sainformacio<br />
analitikuri portali «Грузия<br />
Онлайн».<br />
magram gveli, <strong>rom</strong>elic Sxamiani<br />
gvelgesla aRmoCnda, maSvelebs ar<br />
daeloda, gamoZvra samalavidan da xaliCaze<br />
cifri “5“-is formiT Caxveulma<br />
swored im gaumaZRari mtris gegmebSi<br />
Sedis, <strong>rom</strong>elic iolad moaxerxebs<br />
Cvens cal-calke ganadgurebas!<br />
didi mtkiceba ar unda im ambavs,<br />
<strong>rom</strong> SevardnaZem afxazeTi da samaCablo<br />
gayida garkveuli sazRauris<br />
sanacvlod, Semdeg ki saakaSvilis<br />
xeliT CamoaSora es kuTxeebi<br />
saqarTvelos.<br />
faqtia, <strong>rom</strong>, Cven wagvarTves afxazeTi<br />
da samaCablo, afxazebi da<br />
osebi ki gayides. dameTanxmeT, adamianisaTvis<br />
ramis warTmeva danaSaulia,<br />
adamianis gayidva ki Seuracxmyofeli<br />
danaSaulia.<br />
amitom migvaCnia Cven dagvCagres,<br />
afxazebi da osebi ki Seuracxyves,<br />
<strong>rom</strong>lebic, dRes, ara mgonia, <strong>rom</strong> saku-<br />
Tari bediT kmayofilebi iyvnen.<br />
saqarTvelos uxucesTa sabWom<br />
daadgina, <strong>rom</strong> unda dakmayofildes<br />
qarTveli da afxazi xalxis moTxovna<br />
da gamoZiebul unda iqnas<br />
yvela is damnaSave piri, <strong>rom</strong>elic<br />
aqtiur monawileobas iRebda 1991<br />
wlis “putCis” mowyobasa da afxazeTSi<br />
ZmaTamkvleli omis gaCaRebaSi,<br />
rasac Sedegad mohyva didi<br />
msxverpli da devnilad iqca asiaTasobiT<br />
udanaSaulo adamiani. sabWom<br />
aseve daadgina, <strong>rom</strong> eduard SevardnaZe,<br />
Tengiz sigua da Tengiz kitovani<br />
unda gamocxaddnen qarTveli<br />
da afxazi xalxis mtrebad.<br />
aseve unda aRiZras sisxlis<br />
samarTlis saqme mixeil saakaSvilisa<br />
da giorgi baramiZis winaaRmdeg,<br />
<strong>rom</strong>elTac yaCaRuri Tavdasxma<br />
moaxdines svaneTis sofel ecerSi<br />
afrasiZeebis ojaxze da sicocxles<br />
gamoasalmes udanaSaulo adamianebi.<br />
saakaSvili xom Tavad aRiarebs mis<br />
mier Cadenil danaSauls, roca<br />
teleinterviuebSi araerTgzis ganucxadebia,<br />
<strong>rom</strong> swored man gasca<br />
svaneTSi Tu kortebTan udanaSaulo<br />
xalxis Caxocvis brZaneba.<br />
am farsadanebisa da yor-<br />
RanaSvilebis adgili ar aris qar-<br />
Tul sazogadoebaSi!<br />
sak. inf.<br />
moikalaTa. Tavs ise grZnobda, rogorc<br />
sakuTar saxlSi da irgvliv myofebis<br />
sulac ar eSinoda.<br />
amitom givis brifingis Semdeg, partiis<br />
wevrTa mwvave deficitis gaTvaliswinebiT,<br />
miRebuli iqna gadawyvetileba,<br />
gveli “nacmoZraobis“ ofisSi daetovebinaT<br />
da masze gaecaT partbileTi<br />
“vasiliCis“ saxelze (ase daarqves<br />
gvelgeslas givi TargamaZis pativsacemad).<br />
saqinformi<br />
gazeT “iloris” redaqciisagan: meoce<br />
saukunis samocdaaTian wlebSi aqtiurad<br />
vTanamS<strong>rom</strong>lobdi saqarTvelos televiziasTan<br />
_ siuJetebs vamzadebdi<br />
satirul-iumoristuli gadacemisaTvis<br />
“oqropiri”. am dros saqarTvelos televiziis<br />
saxelmwifo komitets xelmZRvanelobda<br />
cnobili partiuli muSaki<br />
karlo gardafxaZe. es gaxldaT uaRresad<br />
seriozuli pirovneba, inteligenti,<br />
taqtiani, obieqturi adamiani,<br />
svani Tavadebis _ gardafxaZeebis _<br />
Rirseuli STamomavali (naTeli daadges<br />
mis suls!). Jurnalistebs ki, rogorc mogexsenebaT,<br />
yovelTvis iumoris siWarbe<br />
awuxebT da, amis gamo, arc Tu iSviaTad<br />
aRmoCndebian xolme araordinalur<br />
garemoSi.<br />
erTxel, teleradiokomitetis Tanam-<br />
S<strong>rom</strong>lebma televiziaSi patara maimuni<br />
moiyvanes _ erTi bewo makaka, <strong>rom</strong>elsac<br />
cnobismoyvare Jurnalistebi Semoexvivnen<br />
da cdilobdnen moferebodnen,<br />
ilori<br />
saqarTvelos zneobrivi istoriis nawili...<br />
amas winaT, Cemma megobarma, sazogadoeba<br />
“WkaduaSelis” prezidentma oTar<br />
WiTanavam mweral emzar kvitaiSvilis<br />
avtorobiT gamocemuli wigni maCuqa,<br />
<strong>rom</strong>elic eZRvneba samegrelos Rirseul<br />
Svilebs, tragikuli bedis mqone mamuliSvilebs<br />
gvanji Ciqovansa da muSni<br />
dadians.<br />
proeqtis avtorebi arian Tavad batoni<br />
oTar WiTanava da giorgi yufnia.<br />
wignis avtoris mamis, SesaniSnavi pediatris<br />
daviT kvitaiSvilis xsovnisadmi<br />
miZRvnili wignis winasityvaobaSi<br />
aRniSnulia: “Cvens Tvalwin iwereba<br />
saqarTvelos istoria _<br />
WeSmariti, Seulamazebeli, iseTi, rogorc<br />
sinamdvileSi iyo.<br />
iwereba piruTvnel TviTmxilvelTa<br />
naambobebsa da sando dokumentur<br />
cnobebze dayrdnobiT.<br />
iwereba miukerZoebel istorikosTa<br />
xeliT.<br />
ivseba, izrdeba, garda mTavari dinebebisa,<br />
bevri niuansic warmoCindeba, iseTi<br />
detalebi, xan grandiozul ambebze uke-<br />
Tac <strong>rom</strong> gvaxedebs movlenaTa arsSi.<br />
emateba da emateba axali saxelebi<br />
Cvens didebul da koloritul<br />
pirovnebaTa galereas.<br />
gvanji Ciqovani da muSni dadiani im<br />
pirovnebaTa Soris arian sagulvebelni,<br />
<strong>rom</strong>elnic amSveneben saqarTvelos zneobriv<br />
istorias, samagaliToni TavianTi<br />
cxovrebis wesiTa da qveynisaTvis<br />
TavSewirvis unariT, imgvari biografiebiT,<br />
<strong>rom</strong>anTa siuJetebsac <strong>rom</strong><br />
mouxdeba.<br />
maT upirvelesad swored is zneobrivi<br />
niSani aerTianebT da marTlac<br />
Zvirfasia is masala _ maTi saxelebis<br />
irgvliv <strong>rom</strong> iyris Tavs da Cveni TvalsaCino<br />
poetisa da mkvlevaris emzar kvitaiSvilis<br />
garjiT saqarTvelos<br />
istoriis sanukvar furclebad ikinZeba”.<br />
eqvsi wlis win gamoaqveyna batonma<br />
emzar kvitaiSvilma saqarTvelos<br />
giorgi leoniZis saxelobis qarTuli<br />
literaturis saxelmwifo muzeumis krebulSi<br />
“literaturuli matiane-5” mamamisis,<br />
cnobili qarTveli pediatris<br />
daviT kvitaiSvilis mier 1948 wels or-<br />
TaWalis cixeSi Cawerili “cxovreba<br />
gvanji Ciqovanisa”. am masalas maSin<br />
bevri adamiani gamoexmaura Tavisi<br />
mniSvnelobis gamo da survils gamoTqvamdnen,<br />
iqve darTul avtorseul<br />
“nacmoZraobaSi“ Sevsebaa: partiis centralur ofisSi gveli aRmoaCines!<br />
radgan amgvari egzotikuri arseba maSin<br />
did iSviaTobas warmoadgenda saqarTveloSi<br />
da misi xilva mxolod<br />
zooparkSi Tu SeiZleboda. amgvari “yuradRebiT”<br />
damfrTxali makaka patrons<br />
xelidan gausxlta da grZel koridorSi<br />
gaiqca, Jurnalistebi ki gamoedevnen.<br />
aman ufro gaafrTxo sabralo<br />
arseba da siCqares umata. am dros,<br />
Turme, koridorSi batoni karlo<br />
gardafxaZe modioda, <strong>rom</strong>elsac maimuni<br />
gulze miaxta. batoni karlo uzomod<br />
SeSinda, radgan koridorSi naxevrad<br />
bneloda. amitom, uceb ver mixvda, raSi<br />
iyo saqme, magram roca gons moego,<br />
tansacmeli CamoiferTxa da ganrisxebulma<br />
gamwarebiT daiyvira:<br />
_ maimuni minda me, <strong>kidev</strong>, televiziaSi,<br />
isedac maimunebiTaa savse aqauroba!<br />
vicodiT ra batoni karlos seriozuloba,<br />
im wuTs gacineba veravin gabeda,<br />
yvelani gulwrfelad SevwuxdiT da bodiSi<br />
movuxadeT baton karlos, Tumca<br />
Semdeg yvelani vimeorebdiT mis hitad<br />
qceul frazas: “maimuni minda me, <strong>kidev</strong>,<br />
televiziaSi...”<br />
axla, roca nacionalTa rigebis<br />
“Sevsebis” ambavi gavige, televiziaSi<br />
aTwleulebis ukan datrialebuli konfliqti<br />
gamaxsenda, sadac batoni karlos<br />
Secxadeba Semdeg konteqstSi<br />
gaiJRerebda:<br />
_ gveli undodaT <strong>kidev</strong>, nacionalebs,<br />
isedac gvelebiT da morielebiTaa iqauroba<br />
savse?!<br />
magram. isic faqtia, <strong>rom</strong> maRalma Semoqmedma<br />
icis, vis rogori Sevseba unda<br />
gaugzavnos!<br />
roland jalaRania<br />
narkvevTan erTad, calke wignad gamosuliyo...<br />
mogonebebSi gamoyvanilia erT-erTi<br />
mTavari figura _ vano jorjaZe _ vinc fasdaudebeli<br />
daxmareba gauwia sofel aleqsandrovkaSi<br />
gadasaxlebul gvanji Ciqovans.<br />
winasityvaobis dasasruls, wignis avtori<br />
ambobs: “maxsovs, oriod wlis win,<br />
megobruli saubrisas, oTar WiTanavam<br />
miTxra _ gvanji Ciqovanis xasiaTs, mis<br />
aristokratul bunebas kargad <strong>rom</strong><br />
Caswvde, pirobiTad erT magaliTs moviyvano<br />
da ganagrZo _ vTqvaT, gzaze momavalma,<br />
qarTul Coxa-axaluxSi<br />
gamowyobilma, Savyabalaxianma gvanji<br />
Ciqovanma uecrad dainaxa fulis didi<br />
Sekvra, sityvaze _ milioni. arasdidebiT<br />
ar ikadrebda, <strong>rom</strong> is dagdebuli fulis<br />
asaRebad daxriliyo. daicdida, sanam<br />
<strong>rom</strong>elime patara bavSvi ar gamoivlida.<br />
mere im bavSvs alersianad etyoda _<br />
babu, Sens gazrdas, es Sekvra momawodeo.<br />
sabolood napovn fuls Suaze gayofda,<br />
naxevars daunaneblad, alalbedad<br />
gamoCenil bavSvs gaatanda, danarCens ki<br />
gaWirvebul megobrebs, axloblebs<br />
gadaunawilebda, rogorc cxovrebaSi<br />
bevr<strong>jer</strong> gaukeTebiao, daamTavra oTarma<br />
da umal mivxvdi, igi marTals ambobda.<br />
ai, aseTi kacis cxovreba Caiwera patimrobaSi<br />
myofma mamaCemma da me ar Semi-<br />
Zlia, uRvTod natanj mSobels samudamod<br />
ar vemadlierebode”.<br />
gazeTis momdevno nomrebSi Semog-<br />
TavazebT nawyvetebs aRniSnuli wignidan.<br />
poeziis kuTxe<br />
ofuCeri Cqimi<br />
dixa!<br />
eC wanare safleS dudis vadominTeb<br />
sanTelia,<br />
galSa xolo Cqini dorTa,<br />
amdRa-Wuman varenia.<br />
RoronT malas dimorTineT,<br />
vara wanef meursia,<br />
ofuCersu moko vorde, Cqim<br />
dixa do ჸebursia.<br />
gemuan do, onatreli, didaS<br />
kidircalo tibu,<br />
Cqim osafle samudamo, merCqineli<br />
Teqi miRu.<br />
galiS dixa, Cqim oZvale, amdRa<br />
onatreli mafu,<br />
muJams jveSef Teqi saflu,<br />
papiS-papu, bebi-babu.<br />
samurzayanoS jveS dixasu,<br />
dida-baba miTomSvandu,<br />
Cqimi Jiri gergez jima Tinefs<br />
xaslas iluSvandu.<br />
odabades ginorailq, moko<br />
fTque marTalia:<br />
Sxvado qarvaslaSa misxum, Cqim<br />
gals miRvdas jargvalia!<br />
iuri kakava,<br />
zugdidi
ilori<br />
18-25 ivnisi 2013<br />
umaduroba Tu realobis Segnebulad damaxinjeba?<br />
didi samamulo omis dawyebis<br />
72 wlisTavTan dakavSirebiT<br />
`usircxvilo adamiani _ adamiani ar<br />
aris~<br />
Cinuri sibrZne<br />
Svidma aTeulma welma ganvlo mas<br />
Semdeg rac germaneli faSistebi _ 1941<br />
wlis 22 ivniss _ muxanaTurad Tavs daesxnen<br />
sabWoTa kavSirs. kacobriobis istoriaSi,<br />
manamde, aseTi maStabis omi ar yofila.<br />
usamarTlo omSi, misi dawyebis pirvelive<br />
dRidan, Caeba sabWoTa kavSiris mTeli<br />
mosaxleoba. droebiTma warumateblobam<br />
ver gatexa sabWoTa xalxis maRali patriotuli<br />
SemarTeba, _ mizani erTi iyo _<br />
mSvidobismoyvare xalxs, radac ar unda<br />
dajdomoda, faSizmi unda daemarcxebina.<br />
aasrula kidec sakuTari neba _ 1945 wlis<br />
9 maiss hitleruli faSizmi Tavisive<br />
bunagSi sabolood iqna ganadgurebuli.<br />
nuravis gaukvirdeba, <strong>rom</strong> saqarTvelos<br />
dRevandeli `didi megobari” _ omisdroindeli<br />
TurqeTi, Tavdasxmas apirebda sab-<br />
WoTa kavSirze _ musulmanebs meore<br />
fronti swored saqarTvelodan undoda<br />
gaexsnaT. amis Sesaxeb uiston CerCilTan<br />
saubarSi ioseb stalins uTqvams: `arsebobs<br />
miTqma-moTqma, <strong>rom</strong> TurqeTi Cvenze<br />
Tavdasxmas apirebs, Tu es moxda, SemiZlia<br />
maTac kargi dRe davayaro~ (CerCili `ori<br />
Sexvedra~ gv. 58-59).<br />
meore msoflio omSi, mokavSireebma _<br />
inglisma da amerikam, saomari moqmedebebi<br />
daiwyes mxolod 1944 wels (roca sabWoTa<br />
jarebi ukve berlins uaxlovdebodnen da<br />
faSizmis damarcxeba gardauvali iyo).<br />
rogorc cnobilia, mokavSireTa aviaciis<br />
mier ibombeboda iseTi adgilebi, sadac<br />
arc samxedro obieqtebi iyo da arc<br />
dasaxlebuli punqtebi _ maTi mfrinavebi<br />
safrTxes eridebodnen da mxolod germanelTa<br />
sazenito artileriiT daucav<br />
teritoriebs utevdnen. mokavSireebi darwmundnen,<br />
<strong>rom</strong> wiTeli armia germanel fa-<br />
Sistebs sabolood daamarcxebda, _ am<br />
fonze TavianTi mokrZalebuli wvlilic<br />
Seitanes, rasac didi gavlena ar mouxdenia<br />
saomari moqmedebis daCqarebaze.<br />
sabWoTa xalxma i. stalinis xelmZRvanelobiT<br />
yvelaze didi, metad grZeli da<br />
mZime gza ganvlo, _ maT Tvalwin cecxlis<br />
alSi gaxveuli iwvoda Cveni winaprebis<br />
Tavdadebuli S<strong>rom</strong>iT aSenebuli qalaqebi<br />
da dabebi, qarxnebi da fabrikebi, skolebi<br />
da saavadmyofoebi, yvelaferi is, riTac esoden<br />
amayobda mS<strong>rom</strong>eli sabWoTa xalxi.<br />
wiTelarmielebi sicocxles ar iSurebdnen<br />
da TavgametebiT utevdnen kbilebamde<br />
SeiaraRebul mters. faSistebma ver gaiTvaliswines,<br />
<strong>rom</strong> Tavisuflebismoyvare<br />
xalxis damoneba SeuZlebelia, _<br />
gansakuTrebiT ki maSin, rodesac am xalxs<br />
xelmZRvanelobda msoflios mier yvela<br />
mS<strong>rom</strong>el xalxTa beladad aRiarebuli<br />
politikosi da samxedro xelovnebis<br />
ubadlo ostati ioseb besarionis Ze<br />
stalini. zogadsakacobrio mniSvnelobis<br />
arcerT saxelmwifo moRvaweze imdeni<br />
mogonebebi da gamokvlevebi ar dawerila<br />
ramdenic stalinze daiwera. yvela maTganis<br />
Segroveba, <strong>rom</strong> moxdes, uzarmazari biblioTeka<br />
Seiqmneboda, <strong>rom</strong>elsac analogi<br />
ar eqneba msoflioSi (Tu am Canafiqris<br />
ganxorcielebas vinme xels mohkidebs, misi<br />
saxelic iseve ukvdavi da saamayo gaxdeba,<br />
rogorc Tavad stalinisa).<br />
gangebam gamudmebulad omSi triali da<br />
mSfoTvare cxovreba daanaTla ioseb<br />
stalins.<br />
igi omSi <strong>jer</strong> <strong>kidev</strong> revoluciamde<br />
CaerTo, roca amierkavkasiis muSaTa<br />
moZraobas Caudga saTaveSi. omobda<br />
gadasaxlebaSic, roca turuxanskidan Sua<br />
zamTarSi gamoiqca da gaToSili, taigis<br />
gavliT, asobiT kilometr gzas fexiT kecavda<br />
mSier-mwyurvali, raTa gamarjvebamde<br />
misvla ar dagvianeboda. omSi<br />
imyofeboda 1918 welSi gaCaRebuli samoqalaqo<br />
dapirispirebisas, roca caricini<br />
daixsna TeTrgvardielTa Semotevebisagan,<br />
<strong>rom</strong>elsac Semdgom savsebiT damsaxurebulad<br />
daenaTla misi saxeli. yvelaze<br />
didi da daundobeli omi mas Jidomasonebma<br />
gaumarTes, <strong>rom</strong>elTa gamanadgurebeli<br />
svla aRmosavleT ruseTisaken<br />
swored stalinma SeaCera 50 wliT (stalinis<br />
sikvdilis Semdeg mainc dai pyres<br />
Jido-masonebma aRmosavleT ruseTis<br />
wiaRiseuliT umdidresi mxare da aq aRmocenebuli<br />
70 miliarderidan arcerTi<br />
ar gaxlavT rusi erovnebis). am omSi man<br />
brZnuli WvretiT Camoicila politikuri<br />
sarbielidan pirwavardnili Jidomasonebi<br />
trocki, zinovievi, kamenevi, piatakovi,<br />
buxarini, bliuxeri, gamarniki, <strong>rom</strong>lebic<br />
yoveli veraguli meTodebis gamoyenebiT<br />
cdilobdnen socialisturi banakis<br />
qveynebis dasustebas da mis damonebas...<br />
Semdeg iyo omi sabWoTa kavSiris<br />
soflis meurneobisa da mrewvelobis<br />
aRorZinebisaTvis, <strong>rom</strong>elmac wertili<br />
dausva qveyanaSi nepmanebisa da kulakebis<br />
parpaSs!<br />
Semdeg ki iyo didi samamulo omi, msxverplad<br />
gaRebuli umrwmesi Ze _ iakobi,<br />
moskovTan momdgari mteri, uZilo Rameebi,<br />
da bolos _ diadi gamarjvebis gancda!<br />
TiTqos veraferi unda moreoda am devgmirs,<br />
<strong>rom</strong>elmac gauZlo mravalgzis<br />
gansacdels da tuberkulozsac ki, magram<br />
adamiani RmerTi ar aris da dgeba sabediswero<br />
Jami, roca masac miswvdeba xolme<br />
gangebis msaxvrali xeli.<br />
swored am omebSi Caiferfla azris titani,<br />
aTaswleulis adamiani, sicocxle-<br />
Sive legendad qceuli beladi. magram,<br />
Turme, arc gardacvalebis Semdeg ewera<br />
mis suls simSvide _ uwminduri Jidomasonuri<br />
Zalebi, <strong>rom</strong>elTac cocxal genioss<br />
veraferi daakles, afTrebiviT<br />
daesivnen gardacvlils da daundobeli<br />
omi gamoucxades mis saxels.<br />
stalinis winaaRmdeg mimarTul binZur<br />
kampanias saTaveSi Caudga politikosad<br />
wodebuli araraoba, avantiuristi da intrigani<br />
nikita xruSCovi, riTac man sa-<br />
Tave daudo sabWoTa kavSiris dangrevis<br />
procesebs.<br />
winamdebare werilis mizania mkiTxvels<br />
gavacnoT sazogadoebisTvis<br />
naklebad cnobili faqtebi, <strong>rom</strong>elic<br />
swored xruSCovisa da misnairi avkacebis<br />
borotebis Sedegadaa namoqmedari.<br />
Cveni Tanamemamule profesori bat.<br />
nodar zaqariaZe, avtori wignisa `stalini<br />
da saqarTvelo~, 1989 wlis 26 Tebervals<br />
monawileobda moskovis lomonosovis<br />
saxelobis universitetis profesormaswavleblebis<br />
kvalifikaciis asamaRlebel<br />
institutis msmenelTa SexvedraSi,<br />
sadac ganixileboda metad aqtualuri<br />
Tema: `mecnieris sindisi~. gamomsvlelebi<br />
Seexen i.b. stalinis pirovnebas da mis<br />
moRvaweobas. rogorc batoni nodar zaqariaZe<br />
wers, gansakuTrebuli araferi Tqmula.<br />
Sekrebis msvlelobis dros gaiRo<br />
darbazis karebi da darbazSi erTnairi<br />
maisurebiT gadacmuli, lomonosovis saxelobis<br />
universitetis filosofiis<br />
fakultetis me-5 kursis studentebi SemoiWren.<br />
maisurebze eweraT `sam-<br />
SoblosaTvis, stalinisaTvis~.<br />
axalgazrdebs mikrofonis gamoyenebis<br />
saSualeba ar misces. am dros darbazSi<br />
wamodga moskovis lomonosovis saxelobis<br />
universitetis sabWoTa xalxTa istoriis<br />
kaTedris profesori, 84 wlis<br />
xandazmuli qalbatoni elena vernadskaia<br />
(<strong>rom</strong>elic wina gamomsvlelTa araobieqturobiT<br />
aSkarad gaRizianebuli iyo), da<br />
ganacxada, <strong>rom</strong> igi erovnebiT ebraelia da<br />
didi xania muSaobs lomonosovis saxelobis<br />
universitetSi. 1937 wels misi<br />
meuRle da vaJiSvili daxvrites, <strong>rom</strong>lebic<br />
maRal Tanamdebobebze muSaobdnen<br />
da ZirgamomTxrel saqmianobas eweodnen<br />
ssrk-s winaaRmdeg. qalbatonma vernadskaiam<br />
ganacxada, <strong>rom</strong> mTavrobisa da sagamomZieblo<br />
organoebis gadawyvetilebebs<br />
samarTlianad miiCnevs da aRniSna, <strong>rom</strong> mas<br />
represia ar Sexebia, radgan qmar-Svilis<br />
ZirgamomTxrel saqmianobaSi monawileobas<br />
ar iRebda. manve ganmarta, <strong>rom</strong><br />
`daxvretilTa 90 procenti damnaSave iyo.<br />
ar SeiZleba represiebis droindeli<br />
yvela danaSauli stalins davabraloT,<br />
yvelaferi es gamogonilia, monaWoria<br />
<strong>rom</strong>elsac araviTari saerTo ar aqvs Cveni<br />
qveynis did istoriasTan, Cven namdvili<br />
socializmi avaSeneT~ (n. zaqariaZe<br />
`stalini da saqarTvelo~ gv. 286).<br />
kinofilmebidan, wignebidan da presidan<br />
yvelasaTvis cnobilia, <strong>rom</strong> omis dros<br />
umaRlesi mxedarTmTavris banakSi yvela<br />
operatiuli samuSaoebi mimdinareobda<br />
ruqis gamoyenebiT. masze aRniSnavdnen<br />
yvela saomari operaciebs _ aseTi ruqa,<br />
mTeli omis ganmavlobaSi, win edo<br />
mTavarsardals i.b. stalins, _ masze<br />
dahqonda yvela saomari operaciebi, mimar-<br />
Tulebebi da SeniSvnebi. ioseb stalini am<br />
ruqas rogorc did mxatvrul nawarmoebs<br />
ise aRiqvamda. omis damTavrebis Semdeg<br />
aRniSnuli ruqa inaxeboda skkp marqsizleninizmis<br />
institutSi. stalinis gardacvalebis<br />
Semdeg, 1954 wlis seqtemberSi,<br />
pirveli politbiuros sxdomis Catarebis<br />
win, n. xruSCovis saxeliT kremlSi<br />
gamoiZaxes maSindeli skkp marqsizmleninizmis<br />
institutis xelmZRvaneli<br />
leonid mixeilis Ze spirini da ubrZanes<br />
aRniSnuli ruqis kremlSi mitana. ruqaze<br />
stalinis xeliT iyo miwerili: `TiTo operaciaze<br />
sqeltaniani wignebi daiwereba~.<br />
l. spirinma ruqa kremlSi miitana, mis<br />
Tvalwin, naZirala xruSCovma moatanina<br />
Tasi da sanaTebeli da ramdenime wuTSi<br />
ferflad aqcia es udidesi istoriuli<br />
dokumenti. rogorc l. spirini aRniSnavs,<br />
_ <strong>rom</strong> codnoda xruSCovis aseTi boroti<br />
ganzraxva, maSin ruqis fotopirs mainc<br />
gadaiRebda da momaval Taobas Semounaxavda.<br />
_ aseTive meTodiT, _ aRniSnavs l.<br />
spirini, _ nikita xruSCovis gankargulebiT,<br />
ramdenime dReSi, ferflad iqca<br />
sabWoTa kavSiris arqivebi. gansakuTrebiT<br />
– moskovisa da leningradis arqivebi, skkp<br />
marqsizm-leninizmis institutSi daculi<br />
unikaluri dokumentebi da masalebi, <strong>rom</strong>lebic<br />
amarTlebdnen i.b. stalins 1937<br />
wlis movlenebTan dakavSirebiT. aRniSnuli<br />
dokumentebi Tanamedroveebs<br />
daarwmunebda, <strong>rom</strong> arc ise yofila saqme,<br />
rogorc axlaa warmodgenili, mTeli es<br />
periodi, sabWoTa kavSiris istoriaSi~<br />
(dasax. naS<strong>rom</strong>i gv. 288).<br />
aseTi qmedebebiT gamouTxara Ziri<br />
mZlavr sabWoTa kavSirs uavtoriteto,<br />
borotma da lazRandara xruSCovma, <strong>rom</strong>lis<br />
azrebiTa da meTodebiT ikvebebian<br />
dRevandeli nacionaluri partiis wamyvani<br />
molaybeebi: wiklaurebi, darCiaSvilebi,<br />
TargamaZeebi, malaSxiebi,<br />
TaqTaqiSvilebi, xaCiZeebi, xabazebi, oCiaurebi,<br />
gogoriSvilebi da mTeli nacionalebis<br />
brbo. saakaSvilisa da<br />
xruSCovis `marTvelobis~ meTodi mxolod<br />
droSi gansxvavdebian erTmaneTisagan,<br />
Sinaarsobrivad ki isini erTi da<br />
igivea. dRevandeli pirveli piris uazro<br />
gamonaTqvamebi mis gaunaTleblobaze<br />
metyvelebs, rasac xSirad savalalo mdgomareobamde<br />
mivyavarT.<br />
`rasakvirvelia, stalini, aramarto me-20<br />
saukunis, aramed msoflio yvela drois<br />
udidesi pirovnebaa, mova dro da istoria<br />
saTanadod daafasebs mas, ...Tanamedroveebis<br />
mier didi pirovnebis Sefasebas azri<br />
ar aqvs, mas saukuneebi sWirdeba. didi<br />
pirovneba isaa vinc ramdenime saukunis<br />
Semdeg aRsdgeba~ _ ambobda viaCeslav<br />
molotovi.<br />
`isini visac stalini piradad ar<br />
gaucvnia, masSi mxolod tirans xedaven, me<br />
ki meore mxarec maqvs nanaxi, _ misi Wkua,<br />
detalebis fantastikurad aRqmis niWi,<br />
...gansacvifrebeli adamianuri yuradReba,<br />
omis wlebSi, _ liderebs Soris igi yvelaze<br />
mniSvnelovan figuras warmoadgenda~<br />
_ es sityvebi ki meoce saukunis<br />
samocian wlebSi amerikis elCs sabWoTa<br />
kavSirSi uiliam harimans ekuTvnoda.<br />
leonti biwaZe,<br />
inJiner-ekonomisti<br />
gaxariebis gvaris dalocva<br />
2013 wlis 1 seqtembers saqarTvelos kaTalikos patriarqi ilia<br />
II dalocavs gaxariebis gvars. amisaTvis aucilebelia sagvareulo<br />
xatis erToblivi ZaliT dawera (daxatva), risTvisac “liberTi<br />
bankSi” gaxsnilia angariSi. GE36LBO111199431911000 (p.a. liana<br />
gaxarias saxelze) mniSvnelovania, yvela gaxariam miiRos monawileoba<br />
am sasikeTo saqmeSi da SesaZleblobis farglebSi CaricxoT<br />
nebismieri Tanxa. detalebis dasazusteblad SegiZliaT darekoT:<br />
599728591 _ zaur gaxaria.<br />
5<br />
poeziis kuTxe<br />
hfojb<br />
uriastaniSi dixa reni,<br />
sodeT xaxami RoronT ჸunani;<br />
nojoxobue mindors genia,<br />
sode baRanebs Telo Wunani.<br />
tviniS ukmelaT vardu dRaSini,<br />
JiniS bJalaraq adams dakordu;<br />
baRana Telo Wvili, xaSili<br />
namTini Roronsi Tena vakodu!<br />
muTuni bwansian eTiq vaTquas!<br />
SxvaS rina oko giorZialon;<br />
Toli bJalaraS ginokvaTua,<br />
muSi rinaSi mioZinalon.<br />
kosi dRa muSis coda vaRine<br />
do varTi JiniS sinTe ginare;<br />
muT goWiruni qidebaRine,<br />
skani tviniSi sileqinare.<br />
Jini RoronTi skan dus goria,<br />
qumurCqileTi arZoq Ti hangems,<br />
TaSi ragadans: mexi, boria,<br />
koCi, si oko svenaT ixargen.<br />
moko Ti kaTas jgiro guage,<br />
muSeni ore Te zRva wyiTeni;<br />
Tolefi oko bJasi gumange<br />
do ukulneSe dixas kiTxeni.<br />
sodeT Surdgumils uRu akarTu,<br />
koCi gukini tviniS agvaras;<br />
skan Cilamuri zRvasi akaTu,<br />
wyari wyiTere, skani nangara.<br />
alaWofandi CqiCqus lafaras...<br />
muT dinajinenq iesos, lazars?<br />
skua didaSe giwnatyabara,<br />
brel gimoCame TurqiS bazarems.<br />
persona, adams Tezma darkini,<br />
gonebaq TaSi dekuntarasin:<br />
koCiSi Suri Wvili, xarkili,<br />
muTun qoreno TeS unwaraSi?<br />
daasxiT Rvino<br />
daasxiT Rvino, <strong>rom</strong> davilocoT,<br />
sanam wavediT marad ukuneTs;<br />
ar varT mesia da arc uxorco,<br />
Cvenia mxolod dRe – saukune.<br />
guliT SeundoT vinc sapyaria,<br />
SemodgiT Rvino maRla `bidoniT~...<br />
vinZlo, dRes Cveni gasayaria,<br />
egeb mogvadga armagedoni?!<br />
magram me, Zmebo, ar vurCev<br />
mokvdavs:<br />
cxovrebis gzaSi armad icuros.<br />
sanam gonebis naTeli mokvda,<br />
momavlis rwmena ar gadiwuros.<br />
goneba sibrZniT dagvigeSia,<br />
veras dagvaklebs susxi zamTaris;<br />
daasxiT Rvino, getyviT eSxians:<br />
patara leqsebs mzisa da mTvaris.<br />
daasxiT Rvino, sanam mwyuria,<br />
nu damamadliT Rvino-eleqsirs...<br />
qalis tuCiviT ra macduria,<br />
mainc Rvinoa upirvelesi!<br />
daasxiT Rvino, morCiT bodials,<br />
gulTan varami ar gaikaroT;<br />
qali moicdis, mgeli rodia,<br />
tyeSi gaiqces an gaiparos.<br />
geyoT layboba, enis tartali,<br />
midi Tamadav, ho kapitano!<br />
RviniT SemivseT ludis<br />
`bokali~,<br />
goli cxrianSi <strong>rom</strong> gavitano!<br />
netav, uRvinod ra gagvacinebs,<br />
SevimsubuqoT gulis dardebi,<br />
mere rad gvinda, ros gagvacilebs:<br />
Rvino, musika, cremli, vardebi?!<br />
momarTe Cangi, aba maestro,<br />
Tamadav, Sen xar sufris ganmgebi;<br />
Cvens gverdiT yofnas vinc<br />
ver moeswro,<br />
maT sakadrisi vuZRvnaT hangebi.<br />
daasxi biWo, colikauri,<br />
ZarRvebSi cecxlad gaibrialos;<br />
kolxa-aias eSxiT, auriT<br />
megrulma sufram daigrialos!<br />
guram jiqia.<br />
Cxorowyu, s. lesiWine
ilori<br />
kolxeTi _ kacobriobis civilizaciis saTave<br />
6 18-25 ivnisi 2013<br />
dasawyisi “ilori” #171-222<br />
asu re li ma me bi did su li er da<br />
kul tu rul moR va we o bas ewe od nen. mi -<br />
u xe da vad wi na aR mde go bi sa, saqarTve lo -<br />
Si qris ti a no bis gav rce le bis<br />
mdgo ma re o ba gviC ve nebs qar Tve li xal -<br />
xis ga naT le bi sa da kul tu ris ma Ral<br />
do nes (sam wu xa rod, ga re jis mi wis, uZ ve -<br />
le si qar Tu li ek le sia-taZ re bis kuT -<br />
vni le bis sa kiT xSi sru li ad usa -<br />
fuZ vlod gve da ve ba er Ti me zo be li sa -<br />
xel mwi fo); 13 iv niss da viT ga re je lis<br />
xsene bi sad mi miZ Rvni li sa ze i mo loc -<br />
vis dRes Tan da kav Si re biT, sa qar Tve -<br />
los ka Ta li kos-pat ri ar qi ilia II<br />
mi u Ti Tebs, <strong>rom</strong> da viT ga re je li 13 asu -<br />
rel ma mas Tan er Tad sa qar Tve lo Si Se -<br />
mo vi da da TbilisSi qa la qis ga na pi ra<br />
mTa ze dam kvid rda, ro mel sac Sem dgom -<br />
Si ma ma da vi Ti (mTaw min da) ewo da. mTa ze<br />
da yu de bul ma ber ma Ta vis sak vir ve li<br />
qa da ge bi Ta da sa ma ga li To cxov re biT<br />
bev ri ada mi a ni, maT So ris cec xlTay va -<br />
nis mcem le bi mo i zi da (ix. gaz. `alia~,<br />
2003, 12-13 iv ni si). ma ma da viT Tan da kav -<br />
Si re biT ramdenime le gen da ar se bobs.<br />
erT-er Ti am bobs, <strong>rom</strong> mas uda na Sa u lod<br />
ci li das wa ma spar sma mog vma xos<strong>rom</strong>,<br />
ra Ta xalxs mi si qris ti a nu li siw min -<br />
de Se eb Ra la. da viT ma Ta vis ga mar Tle -<br />
ba RvTa eb ri vi siwmin diT SeZ lo, mag ram<br />
gul ga te xil ma mi a to va Ta vi si se na ki<br />
Tbi lis Si da Ta vis mo wa fe lukianesTan<br />
er Tad ga rejs Se a fa ra Ta vi. xal -<br />
xma ga daw yvi ta mis sa xel ze ek le sia<br />
ae Se ne bi na da xma ga av rce les, vinc mTa -<br />
ze qvas ai tans cod ve bi mi e te ve bao. ase<br />
aSen da pa ta ra ek le sia `ma ma da vi Ti~<br />
`mTawmin da ze~, ro me lic aTo nis mTa ze<br />
qar Tve le bis mi er da ar se bu li mTaw min -<br />
dis sa pa tiv cem lod da ur qme vi aT).<br />
Se iZ le ba ase Ti das kvna ga keT des:<br />
asu rel ma ma Ta Se mad gen lo ba Si (si a Si)<br />
Sem de gi sa xe le bia: Sio, daviTi, io seb,<br />
an to ni, Te o do si, Ta Tai, pi ros, elia, pi -<br />
men, na Tan, abi bos, io a ne. ar se bobs gan -<br />
sxva ve bu li si ac: da viT ga re je li,<br />
ste fa ne qi zi ye li, io seb ala ver de li,<br />
ze non iyal To e li, an ton mar tom yo fe -<br />
li, ise wil kne li, Ta Ta ste fan wmin de -<br />
li, elia di a ko ni, Sio mRvi me li,<br />
isi do re sam Tav ne li, mi qa el ulumboe -<br />
li, pi ros bre Te li, abi bos nek re se li<br />
(vax tang go i la Ze, asu rel ma ma Ta sam -<br />
Sob lo da saqarTve lo, gv. 146-147.) (8<br />
sa xe li sa er Toa ori ve Se mad gen lo ba -<br />
Si).<br />
k. ke ke li Ze am tki cebs, <strong>rom</strong> yve la ze<br />
ad re qar TlSi mo vi da da vi Ti – da ax -<br />
lo e biT 520 wlis Sem deg, yvela ze gvi -<br />
an – 571 wels abi bo si.<br />
qar TlSi asu rel ma maTa mos vla da<br />
sxva das xva re gi on Si mo nas tre bis mSe -<br />
neb lo ba di o fi zi to bis pozicie bis<br />
gam ya re bas mo as wa veb da. (ix. za za aleq -<br />
si Ze, di o fi zi to ba, qar Tu li sab Wo Ta<br />
en cik lo pe dia, t.3, gv. 562.).<br />
iv. ja va xiS vi li asu rel ma mebs di o -<br />
fi zi te bad Tvli da, k. ke ke li Ze mo no fi -<br />
zi te bad.<br />
v. go i la Ze xaz gas miT wers: asu reT -<br />
Si mcxov reb ma war mo So biT qar Tvel ma<br />
ma meb ma sa moR va we od air Ci es qar Tlis<br />
sa me fos sxva das xva kuT xe e bi.<br />
io a ne ze daz ne lis wi nam ZRo lo biT _<br />
da ax lo e biT 534 wlis ax lo xan Si, me fe<br />
far smanis dro sac mosulan qar TlSi<br />
asu re li ma me bi. isi ni di o fi zi tu ri<br />
mrwam si sa iy vnen. an to ni da ax lo e biT<br />
aTi wlis Sem deg mo su la qar TlSi.<br />
aR niS nu li faq ti, er Txel ki dev gar -<br />
kve viT adas tu rebs, <strong>rom</strong> sa qar Tve lo uZ -<br />
ve le si ga naT le bi sa da kultu ris<br />
qve ya naa.<br />
gvin da aR vniS noT, <strong>rom</strong> qris ti a nu li<br />
re li gi is Ta nax mad, ie so qris tes Tan<br />
da kav Si re bu li wmin da adgile bia:<br />
pa les ti na – wmin da mi wa.<br />
ie ru sa li mi – wmin da qa la qi.<br />
ie ru sa lim Si – uf lis saf la vi.<br />
gol go Ta – ie so qris tes jvar cmis<br />
ad gi li.<br />
beT le mi – qris tes So bis ad gi li.<br />
Ta bo ri – fe ric va le bis ad gi li.<br />
mdi na re ior da ne – qris tes mo naT -<br />
vlis ad gi li.<br />
na za re Ti – si nas mTa – Rmer Tma mo -<br />
ses ga das ca aTi mcne ba (qris tes sam -<br />
Sob lo).<br />
geT sa ma ni is ba Ri _ ilo ca ufal ma<br />
jvar cmis win, aq vea dak rZa lu li RvTis -<br />
mSo be li da sxva.<br />
sa qar Tve los mar Tlma di deb lu ri<br />
ek le sia wmin da ad gi le bad mi iC nevs:<br />
axa li aTo ni – dak rZa lu lia svi mon<br />
ka na ne li.<br />
sve tic xo ve li – daf lu lia kvar Ti<br />
uf li sa.<br />
Tbi li sis si o ni – ina xe ba ni no se u -<br />
li va zis jva ri da sxva.<br />
cno bi lia <strong>rom</strong> 4 de kem bers, mar Tlma -<br />
di deb lu ri ek le sia yov ldaw min da<br />
RvTis mSob lis taZ rad miy va ne bis dRe -<br />
sas wa uls aR niS navs. wmin da io a ki mem<br />
da wmin da anam 50 wels er Tad ic xov -<br />
res, mag ram Svi li ar miecaT. wmin da<br />
anam go de biT aRuT qva ufals, Tu<br />
Svils aCu qeb da, mas ve Ses wi rav da. qals<br />
mTavarangelozi gab ri e li ga mo ec xa da<br />
da axa ra, <strong>rom</strong> eyo le bo da asu li ma ri a -<br />
mi, <strong>rom</strong> lis wi a Ri da nac qvey ni e re bas<br />
macxo va ri mo ev li ne bo da. na nat ri Svi -<br />
li ma ri a mi sa mi wlis gax da da dad ga<br />
Ja mi mSoblebTan gan So re bi sa. ro gorc<br />
me si as ekad re bo da, ga daw yvi tes sa ze i -<br />
mod mi ey va naT taZ rad yrma maria mi. ase<br />
ga ud gnen gzas na za re Ti dan ie ru sa li -<br />
mi sa ken, ta Zar Tan maT Sex vda mRvdel -<br />
mTa va ri za qa ria, ma ma io a ne<br />
naT lis mcem li sa. ga xa re bul ma mSob -<br />
leb ma mad lo ba Ses wi res ufals da<br />
Sin dab run dnen, maT ma kur Txe ul ma<br />
asul ma RvTis sax lSi ga nag rZo cxov -<br />
re ba.<br />
rogorc iTqva, sapatriarqos gamomcemloba<br />
`madlis~ Tavmjdomare filologiur<br />
mecnierebaTa doqtori,<br />
profesori gvanca koplataZe aRni-<br />
Snavs, pirveli cnoba wminda giorgis<br />
Sesaxeb moZiebuli aqvs I saukunis<br />
istorikos ioseb flaviuss. wminda<br />
giorgis wamebis Sesaxeb qarTvelebs<br />
Seatyobina misma (giorgis) biZaSvilma<br />
wminda ninom (orove kabadokielia).<br />
rogorc varaudoben, pirveli taZari<br />
wminda giorgis saxelze aSenebula<br />
bodbeSi wminda ninos TaosnobiT. (ix.<br />
gvanca koplataZis saubari nino saba-<br />
SvilTan, `wminda giorgi warmoSobiT<br />
mesxi iyo~ (e.i. megreli) gaz. `kviris<br />
rezonansi~, 2008, 4 maisi, #118, gv. 1 da 16.)<br />
ga naT le ba da mec ni e re ba Zvel<br />
kol xeTSi<br />
vinc ara hgavs kaxabersa,<br />
me ver vityvi kaxaberad<br />
daviT guramiSvili<br />
qar Tve le bis uZ ve les ga naT le ba sa<br />
da ma Ral kul tu ra ze mi u Ti Tebs is<br />
faq ti, <strong>rom</strong> uZ ve le si sko lis fesvebi<br />
sa qar Tve los is to ri is So re uli war -<br />
su li dan mom di na re obs. sa qar Tve lo Si<br />
ar se bul sas wav lo-samec ni e ro da we se -<br />
bu le bebs sak ma od mWid rod, mi zan mi mar -<br />
Tu li ur Ti er To ba hqon da sxva<br />
ci vi li ze bu li qvey ne bis sa mec ni e ro<br />
cen treb Tan. an ti kur pe ri od Si kol -<br />
xeT Si iyo umaR le si sko la. fa zi sis<br />
aka de mi a Si gan sas wav lad, aka de mi e biT<br />
da di di swav lu lebiT mdi da ri ela di -<br />
da nac mo di od nen. III-IV sa u ku ne eb Si saqarTve<br />
los hqon da umaR le si<br />
ga naT le bis ke ra, ro me lic im dro in de -<br />
li kul tu ru li sam ya ro saT vis cnobili<br />
iyo, ro gorc kol xe Tis aka de mia.<br />
eg ris-la zeT Si, ker Zod, qa laq fa zi sis<br />
(dRe van del fo Ti) akademi a Si _ uni ver -<br />
si tet Si mu Sa ob dnen, swav lob dnen da<br />
as wav lid nen ara mar to qar Tve le bi,<br />
ara med ucxoelebic, msof li os sxva -<br />
das xva qvey nis war mo mad gen le bi, maT<br />
So ris ber Zne bi da ro ma e li axalgazrdebi<br />
da mec ni e re bi. kol xe Tis aka -<br />
de mi a Si _ fi lo so fi ur-ri to ri kul<br />
sko la Si swav lob dnen filo so fi as, as -<br />
tro no mi as, as tro lo gi as, ge o met ri as,<br />
enaT mec ni e re bas, ri to ri kas. mos wav le -<br />
ebs amzadebdnen sa xel mwi fo moR va we -<br />
o bi saT vis. swav lob dnen sa ja rod<br />
ga mos vlis xe lov ne bas. kol xe Tis akademi<br />
is de vi zi iyo: cu di met yve le ba<br />
cu di az rov ne bis ni Sa nia, cu di mo az -<br />
rov ne da met yve li qve ya nas ar ga mo ad -<br />
ge ba, igi ar Se iZ le ba xal xis rCe u li<br />
iyos. kol xe Tis umaR les sko la Si _<br />
aka de mi a Si swav lob dnen sa yo vel Ta od<br />
cno bi li bi zan ti e li (ber Ze ni) mec ni e -<br />
re bi _ fi lo so fo se bi, ma ma-Svi li ev ge -<br />
ni o si da Temistio si (317-383), es<br />
uka nas kne li ama yob da imiT, <strong>rom</strong> ga naT -<br />
le ba kol xe Tis aka de mi a Si mi i Ro da<br />
im de nad kma yo fi li iyo aka de mi a Si<br />
swav le bis do niT, gul wrfel qe ba-di -<br />
de bas uZ Rvni da pon tos bo lo Si, fa zi -<br />
sis max lob lad (fo Tis mi da mo eb Si)<br />
ar se bul kol xe Tis sko las, sa dac sib -<br />
rZnes da e wa fa, ro gorc aRi niS na, <strong>jer</strong><br />
ma ma, sa xel mwi fo moR va we, fi lo so fo si<br />
ev ge ni o si, Sem deg Tvi Ton Te mis ti o si.<br />
ai ras wer da Temietiosi: `ri to ri kis<br />
na yo fi mov wyvi te ga ci le biT uCi nar<br />
ad gi leb ze, vid re es Cve ni ad gi lia, ara<br />
wynarsa da eli nur ad gi las, ara med,<br />
pon tos bo lo Si. Ca ve di me ara sa ku Ta -<br />
ri mis wra fe be bi Ta da gadawyveti le be -<br />
bis, ara med iq ga mag zav na iseT ma<br />
ke Til mo sur ne kac ma, ro go ric Se iZ le -<br />
ba iyos ma ma, da iseTma mar Te bu lad mo -<br />
az rov nem, ro go ric Se iZ le ba iyos<br />
fi lo so fo si~ (ge or gi ka, t. III, s. ya ux -<br />
CiS vi lis na Tar gmni, Tb., 1936, gv. 50, an ix.<br />
s. ya ux CiS vi lis wig ni `ras gvi am bo ben<br />
Zve li ber Zne bi sa qar Tve los Sesa xeb~.).<br />
ev ge ni os ma ur Cia Ta vis vaJs Te mis ti -<br />
oss: `Tu gsurs sa u ke Te so ga naT le ba<br />
da aR zrda mi i Ro, uTuod fa zi sis aka -<br />
de mi a Si ga nag rZe swav lao~. ber Ze ni mwe -<br />
ra li Te mis ti o si siy va ru liT<br />
aR niS navs, <strong>rom</strong> kol xe Tis sas wav le bel -<br />
Si as wav lid nen `ara isar tyor cnas da<br />
orolT sro las an ji riTs, me zo bel<br />
barbaros Ta we se bis da mi xed viT, ara med<br />
imas, Tu ro gor ga iw vrTna ri to ri kul<br />
xe lov ne ba Si da ro gor brwyi na v de<br />
elin Ta dRe o beb ze~ (ix. gi or gi jib la -<br />
Ze, ga naT le ba, Tb.,, 1976, gv. 5.).<br />
ra pi ro beb ma uz run vel yves fa zi sis<br />
(kol xe Tis) aka de mi is _ umaR le si sas -<br />
wav leb lis Seq mna III sa u ku ne Si? (cno -<br />
bi lia, <strong>rom</strong> q. ede sa Si ar se bob da<br />
umaR le si sko la, sa dac sa va ra u doa<br />
swav lob dnen Su am di na re Te li qar Tve -<br />
le bi da kol xe Ti dan Ca su li axal gaz -<br />
rde bi. umaR le si sas wav le be li<br />
da i xu ra 489 wels im pe ra tor ze no nis<br />
(475-491) brZa ne biT).<br />
aka de mia ar Se iZ le bo da Seq mni li yo<br />
nu lo van saw yis ze, mas aTas wlo va ni<br />
pre is to ria aqvs. aka de mia Seiqmna swo -<br />
red kol xeT Si, rad gan man _ kol xeT ma<br />
udi de si wvli li Se i ta na ka cob ri o bis<br />
civilizaciaSi.<br />
Cven ze moT, Se saZ leb lo bis gva rad Ca -<br />
moT vli li <strong>gvaqvs</strong> kol xe Tis mniS vne -<br />
lo va ni ro li msof lio civiliza ci is<br />
gan vi Ta re ba Si. aq ki Se ve xe biT im zo -<br />
gi erT sa kiTxs, <strong>rom</strong> leb mac, Cve ni az riT,<br />
Seq mnes Sesaferi si pi ro be bi kol xe Tis<br />
aka de mi is Seq mni saT vis (am sa kiT xeb ze<br />
uf ro vrclad sxva ga nac <strong>gvaqvs</strong> la pa -<br />
ra ki.).<br />
kol xebs hqon daT msof li o Si erTer<br />
Ti pir ve li dam wer lo ba `kir be bi~,<br />
ase ve hqon daT bib li o Te ka, ar qi vi, wig -<br />
nsa ca vi; apo lo ni os ro do se li wer da:<br />
`kol xebs Se mo na xu li aqvT Ta vi anT ma -<br />
ma Ta gan na we ri kir be bi~, e. i. aqvT wig -<br />
nsa ca ve bi. `Se mo na xu li aqvT Ta vi anT<br />
ma ma Ta gan~, e. i. Zve li kol xe bi ina xav -<br />
dnen wig nebs, ru kebs; apolo ni os ro do -<br />
se li moR va we ob da eg vi p tis qa laq<br />
aleq san dri a Si, Cans, am qa la qis udi des<br />
wig nsa cav Si, <strong>rom</strong>e lic fa na ti kos qris -<br />
ti an bar ba ro seb ma da mus li ma neb ma<br />
daw ves da ro me lic bevr cno bebs ina -<br />
xav da preis to ri ul kol xeT ze.<br />
kol xebs per ga men ti sa da pa pi ru sis<br />
nac vlad hqon daT `kir be bi~, e. i. kra vis,<br />
cxvris tya ve bi. aRsaniSnavia, <strong>rom</strong> la -<br />
Ti nu rad `we ras~ ewo de ba kol xu ri<br />
sit yva skribs _ cxvris tyav ze we ra,<br />
ro me lic ev ro pis mra val ena Sic Se vi -<br />
da.<br />
ro gorc aR i niS na, me fe ai e tis Zmam, he -<br />
li o sis Ze aq ci am (aq ci us ma) eg vip te Si<br />
da a ar sa ma ma mi sis saxelobis qa la qi he -<br />
li o po li (he li o po li si) _ `mzis qa la -<br />
qi~, `mzis Rmer Tis qa la qi~, ro me lic<br />
gvi an `mzis Rmer Tis~ `ras~ mTa va ri sa -<br />
kul to qa la qi gax da, <strong>rom</strong> aq ci u si, ber -<br />
Znu li mi Te bis Ta nax mad, astrono mi a sa<br />
da as tro lo gi as as wav lis eg vi p te -<br />
lebs, <strong>rom</strong> es mec ni e re ba ai e ti de bis `sa -<br />
o ja xo mecnierebaa~, ai e ti de bi xom<br />
`mzi sa~ da `mTva ris~ `Svi le bi~ ari an.<br />
uZ ve le si kol xe bis mi xed viT: `mzededaa<br />
Ce mi, mTva re-ma ma Ce mi, wvril-wvri -<br />
li var skvla ve bi da da Zmaa Ce mi~.<br />
qebaTa qeba qarTul enas<br />
megruli xalxuri leqsi<br />
Cqimi nana qorTuli,<br />
sariko do morkuli,<br />
miჸors Cqimi didacalo,<br />
TiSo voreq, TiSo vxandenq,<br />
ubirq mafSaliacalo.<br />
Tisi qogualufuq<br />
sanTelo da okmafuo.<br />
sicocxle da samoTxe re<br />
ofuCeri saqorTuo...<br />
Cemi ena qarTuli,<br />
saarako da sakvirveli,<br />
miyvars dedasaviT,<br />
misTvisa var, misTvis viRwvi,<br />
vumRer bulbuliviTa.<br />
mas Semovevlebi<br />
sanTlad da sakmevlad,<br />
sicocxle da samoTxea<br />
saficari saqarTvelo.<br />
ro gorc iT qva, fars TeR la jis enciklope<br />
di ur leq si kon Si naT qva mia: `la -<br />
zu ri ena ax los dgas qarTul Tan da<br />
war mo ad gens meg ru li enis ki los~.<br />
as tro no mia da as tro lo gia swo red<br />
moZ Rvre baa mze ze, mTva re ze, var skvla -<br />
veb ze.<br />
he li o po li da ar sda Cvens wel TaR -<br />
ric xvam de mra va li sa u ku nis win _ eg -<br />
vi p tis `Zve li sa me fos periodSi<br />
(epo qa Si). es qa la qi id ga, fun qci o ni -<br />
reb da 2700-2600 wlis gan mav lo ba Si. e.<br />
i. yve la miTologi u ri gad mo ce miT, wya -<br />
ro e biT das tur de ba, <strong>rom</strong> kol xi aq ci u -<br />
si da ax lo e biT 3300 wlis wi naT<br />
aar sebs qa laq he li o po liss”.<br />
ro gorc aRi niS na, kol xur ma tom ma<br />
xa li beb ma msof lio is to ri a Si pir ve -<br />
leb ma Seq mnes me ta lur gi is kere bi da<br />
da iw yes rki nis, fo la dis da mu Sa ve ba _<br />
ga mod no ba-war mo e ba. rad gan la Ti nebs,<br />
ber Znebs ar hqon daT Ta vi anT ena ze am<br />
sag ne bis sa xel wo de ba, `xa li bi~ da ud -<br />
ves sa fuZ vlad `rki nis~, `fo la dis~,<br />
`spi len Zis~ sa xe lebs, kol xu ri dan<br />
ises xes es sit yve bi.<br />
cno bi lia, Tu ra did mniS vne lo bas<br />
ani Web da f. en gel si rki nis aR mo Ce nas,<br />
mi iC nev da mas sa zo ga do e bis win svlagan<br />
vi Ta re bis sa fuZ vlad.<br />
prof. Te mur (Teimuraz) mi qe la Ze<br />
exe ba ra ar go nav te bis Tqmu le bis sa -<br />
kiT xebs, wers: `esaa spi len Zis uRe li<br />
da spi len Zis Cli qe bi a ni xa re bi, <strong>rom</strong> le -<br />
bic sim bo lu rad asa xa ven im dros, ro -<br />
ca kol xe Tis miwaT moq me de ba spi len Zis<br />
(brin ja os) in dus tri is sa fuZ vel ze wa -<br />
ri mar Te ba _ me tic, Tqmu le ba Si<br />
moxsene bu lia ra Rac ma ga ri li To ni~<br />
da Sem deg das Zens: na Te lia, <strong>rom</strong> kol -<br />
xe Tis sa me fos sa fuZ vels Se ad gen da<br />
mi waT moq me de ba da me ta lur gia” (Te mur<br />
mi qe la Ze, Zi e ba ni kol xe Ti sa da sam -<br />
xreT-aR mo sav le Ti Sa viz Rvis pi re Tis<br />
uZ ve le si mo sax le o bis is to ri i dan (Zv.<br />
w. II-I aTas wle u le bi). gv. 158-160.).<br />
klimenti Selia,<br />
profesori, mecnierebis<br />
damsaxurebuli moRvawe<br />
(gagrZeleba Semdeg nomerSi
ilori<br />
18-25 ivnisi 2013<br />
teraqtis mcdelobisTvis dakavebuli kadievi mixeil saakaSvilis mfrinavis saxlSi cxovrobda<br />
Sss-s mier teraqtis mcdelobisTvis<br />
dakavebuli pirebi mixeil saakaSvilis<br />
mfrinavis saxlSi cxovrobdnen, _ amis<br />
Sesaxeb qarTul sazogadoebas sarwmuno<br />
wya<strong>rom</strong> acnoba. aRniSnulis<br />
gadasamowmeblad Jurnalisti Sinagan<br />
saqmeTa saministros pressamsaxuris<br />
ufross, qalbaton nino giorgobians<br />
daukavSirda.<br />
SekiTxvaze: “adasturebT Tu ara informacias,<br />
<strong>rom</strong> Sss-s mier dakavebuli<br />
mikael kadievi da rizvan omarovi<br />
prezidentis uaxloesi garemocvis, ker-<br />
Zod, misi piradi mfrinavis, vertmfrenebis<br />
kompania “TuSeTis” mflobelis,<br />
zaur qorToSiZis kuTvnil<br />
saxlSi cxovrobdnen?”, nino giorgobianma<br />
ganacxada: “diax, me gidasturebT,<br />
<strong>rom</strong> kadievs nacnoboba akavSirebs zaur<br />
qorToSiZesTan da garkveuli periodis<br />
ganmavlobaSi is cxovrobda qorTo-<br />
SiZeebis kuTvnil binaSi. es pirovneba<br />
ukve dakiTxulia Cvens mier da man amis<br />
Sesaxeb ganucxada ukve gamoZiebas”.<br />
rogorc cnobilia, saqarTvelos<br />
Sinagan saqmeTa saminist<strong>rom</strong> momzadebis<br />
stadiaze teroristuli aqtis Cadenis<br />
mcdeloba aRkveTa. rogorc<br />
sagangebo brifingze Sss-s sazogadoebasTan<br />
urTierTobis samsaxuris<br />
ufrosma nino giorgobianma ganacxada,<br />
saqarTvelos antiteroristuli centris,<br />
Ss saministros sxva operatiuli<br />
danayofebisa da saqarTvelos prokuraturis<br />
mWidro da efeqturi Tanam-<br />
S<strong>rom</strong>lobis farglebSi gatarebuli<br />
operatiul-samZebro da sagamoZiebo<br />
moqmedebebis Sedegad, 2013 wlis 13<br />
ivniss, gamTeniisas, q.TbilisSi dakavebuli<br />
iqnen ucxo qveynis moqalaqeebi<br />
mikail kadievi da rizvan omarovi.<br />
maTi droebiTi sacxovrisidan,<br />
Cxrekis Sedegad amoRebuli iqna didi<br />
(qarTveli “fut-lingvistebi“ da<br />
„erToblivi saqarTvelosTvis“<br />
mebrZoli maTi istorikosi<br />
mimdevrebi)<br />
minci Tofi giluR, mara<br />
iSen vare monadire,<br />
SxvaSnotyelc gazuminu,<br />
muWoT Wandi _ moladire,<br />
Toli arZas alabrsxuna,<br />
mara zRva-qvinc akaorwye...<br />
Wifelia WiniS Rober<br />
sqvamas irkoc vawkirowke.<br />
(laSa gaxaria, megruli poezia)<br />
saintereso kuTxiTaa gujejiani-xoravas<br />
statiaSi moxseniebuli “evropuli<br />
qartia regionaluri da<br />
umciresobaTa enebis Sesaxeb” da<br />
“CarCo konvencia erovnul umciresobaTa<br />
dacvis Sesaxeb“. mTavari postulati,<br />
ra Tqma unda, baton futkaraZes<br />
gaaSifrines: “qartia konkretul saxelmwifoebs<br />
aniWebs uflebas, TviTon<br />
gansazRvros mis teritoriaze vis mianiWos<br />
umciresobis enis statusi” (t.<br />
futkaraZe, 2005 w). (r.gujejiani, b.xorava,<br />
2010, gv.9 ).<br />
da mere TviTon agrZeleben: “am sakiTxebis<br />
gansazRvrisas gadamwyveti<br />
roli mecnierebs unda hqondeT,<br />
<strong>rom</strong>elTa Se<strong>jer</strong>ebuli poziciiT<br />
gamoikveTeba qarTvelTaTvis er-<br />
TaderTi enis arseboba da yvela sxva<br />
enobrivi erTeuli ganixileba mxolod<br />
dialeqtebad” (r.gujejiani, b.xorava,<br />
2010, gv.9 ).<br />
mainc vin da sad unda Sea<strong>jer</strong>os es<br />
poziciebi?<br />
mgoni batoni futkaraZe isea „dialeqtebze“<br />
Seyvarebuli, <strong>rom</strong> ver<br />
itans, Tu sadme vinme dialeqts enis<br />
statuss mianiWebs?!.<br />
mokled _ verafriT ver moiges germanelebma<br />
gvancelaZe-futkaraZis<br />
guli. _ g.o.<br />
batonma futkaraZem ukve izruna<br />
amaze _ 2002 wels quTaisSi Catarebuli<br />
qarTvelologTa IX simpoziumis<br />
farglebSi warmodgenil memorandumSi<br />
weria:<br />
odenobiT Zliermoqmedi asafeTqebeli<br />
nivTiereba (savaraudod, plastidi) da<br />
eleqtrodetonatorebi, agreTve, cecxlsasroli<br />
iaraRi, sabrZolo masala da<br />
piradobis damadasturebeli yalbi<br />
dokumentacia.<br />
gamoZiebis am etapze utyuarad<br />
dadasturebulia, <strong>rom</strong> interpolis mier<br />
Zebnili kadievi saqarTvelos Tavs 2011<br />
wlidan afarebda, Tumca periodulad<br />
tovebda qveynis farglebs.<br />
amJamad mimdinareobs intensiuri sagamoZiebo<br />
da operatiul-samZebro RonisZiebebi<br />
teroristuli aqtis<br />
momzadebaSi mxilebul pirTa<br />
danaSaulebrivi kavSirebis _<br />
xelSemwyobebisa da mfarvelebis _<br />
gamovlenisa da gauvnebelyofis mizniT<br />
rogorc qveynis SigniT, agreTve saer-<br />
TaSoriso antiteroristuli Tanam-<br />
S<strong>rom</strong>lobis farglebSi, vinaidan mikail<br />
kadievis mier sxva qveynis teritoriaze<br />
Cadenili danaSaulis Tanamonawile<br />
piri dasavleT evropis erT-erTi qveynis<br />
samarTaldamcavebis mier <strong>jer</strong><br />
<strong>kidev</strong> 2012 wels iqna dakavebuli.<br />
“Cven gavagrZelebT sazogadoebis periodul<br />
informirebas gamoZiebis<br />
Sedegebis Taobaze da gvsurs dagarwmunoT,<br />
saqarTvelos Sinagan saqmeTa<br />
saministro gaakeTebs yvelafers<br />
terorizmis safrTxisgan saqarTvelos<br />
moqalaqeebis dacvis mizniT”, _ ganacxada<br />
giorgobianma.<br />
aRniSnul movlenas gamoexmaura<br />
saqinformi, <strong>rom</strong>elmac ganacxada, <strong>rom</strong><br />
2013 wlis 11 ivniss, ruseTis federaciis<br />
prezidentma vladimer<br />
vladimeris Ze putinma telekompleqsi<br />
Russia Today daaTvaliera da telearxis<br />
Jurnalistebis SekiTxvebs upasuxa.<br />
moskovis da Tbilisis urTierTobis<br />
perspeqtivebze saubrisas prezidentma<br />
1. humanitarul dargebSi moRvawe<br />
qarTvel mecnierTa poziciebis Se<strong>jer</strong>eba<br />
da saerTo Tvalsazrisis gamomuSaveba<br />
aRniSnul sakiTxTan<br />
dakavSirebiT...<br />
3. saqarTvelos eTnolingvistur<br />
problemasTan dakavSirebiT ucxouri<br />
publikaciebis mudmivi monitoringi...<br />
warmodgenili amocanebis Sesasruleblad<br />
aucilebelia:<br />
6. gafarTovdes da saTanado dafinansebiTa<br />
da aparaturiT aRiWurvos<br />
quTaisis akaki wereTlis saxelobis<br />
universitetTan arsebuli dialeqtologiis<br />
samecniero-kvleviTi instituti.<br />
(T. gvanceliZe, 2006, gv. 135).<br />
maincdamainc TavmdablobiT ar<br />
gamoirCeva batoni futkaraZe, Torem<br />
amxela tvirTs ar aiRebda Tavis<br />
Tavze, cota samuSaos mainc gadaunawilebda<br />
enaTmecnierebis, literaturisa<br />
Tu istoriis kvleviT institutebs an<br />
saqarTveloSi arsebuli sxva <strong>rom</strong>elime<br />
universitetsa Tu dawesebulebas.<br />
garda amisa, etyoba mas da mis mimdevrebs<br />
miaCniaT, <strong>rom</strong> quTaisis dialeqtologiis<br />
institutSi irweva<br />
qarTvelologiis akvani: “sasurvelia<br />
saqarTvelos yvela regionis universitetTanac<br />
Seiqmnas msgavsi miznis<br />
mqone ganyofileba/centri, <strong>rom</strong>elTac<br />
koordinacias gauwevs qarTvelologiis<br />
samecniero–kvleviTi instituti“<br />
(e.dadiani, t.futkaraZe,<br />
r.Serozia _ 2010, gv. 139 ).<br />
mgoni aqac gamotova batonma<br />
futkaraZem dedaqalaqSi arsebuli<br />
mSobliuri universiteti da enaTmecnierebis<br />
instituti, Tu sxva saswavlo<br />
da samecniero dawesebulebebi. etyoba<br />
Tvlis, <strong>rom</strong> dialeqtebis Seswavla mxolod<br />
regionebSia SesaZlebeli, anda<br />
xvdeba <strong>rom</strong> “koordinaciis” problemebi<br />
Seeqmneba.<br />
„ucxour publikaciebze udmivi monitoringi“<br />
ki etyoba imitom dasWirda<br />
baton futkaraZes, <strong>rom</strong> verafriT<br />
TavisTvis ver moizida misgan bevr<strong>jer</strong><br />
avadxsenebuli „Vol kswagenst if tung”-is<br />
finansebi. amitomacaa ase agresiulad<br />
ganwyobili germaneli qarTvelologis<br />
baton gipertisa da qalbaton Tan-<br />
gansakuTrebiT gamohyo terorizmis<br />
problema da masTan brZolis sakiTxi:<br />
“Cven gvinda saqarTvelosTan Tanam-<br />
S<strong>rom</strong>loba, gvinda saqarTvelosTan<br />
muSaoba, gvinda urTierTobis sruli<br />
moculobiT aRdgena. vimeoreb: Tu Cven<br />
SevZlebT avawyoT aseTi muSaoba<br />
samarTaldamcavi organoebis, specsamsaxurebis<br />
sferoSi, es iqneba pirveli<br />
nabiji iqiTken, <strong>rom</strong> uvizo reJimi<br />
aRdges.<br />
saqarTvelos teritoriidan Cvenken<br />
kavkasiaSi gamudmebiT Jonaven teroristuli<br />
elementebi... da is naklebsasiamovno<br />
epizodebi, <strong>rom</strong>lebic<br />
dakavSirebuli iyo saqarTvelos teritoriisTvis<br />
dartymebis miyenebasTan,<br />
imiT aixsneboda, <strong>rom</strong> Cven dartymebs<br />
vayenebdiT ara ubralod saqarTvelos<br />
teritorias, aramed bandformirebebs,<br />
<strong>rom</strong>lebic 30 km-ze miuaxlovdnen soWs.<br />
ai, sadamde mivida saqme! Sss-s satvirTo<br />
manqanebs isini ruseTis sazRvarTan gadmohyavda.<br />
Cven iZulebuli viyaviT, prevenciuli<br />
qmedebebi gagvexorcielebina. me<br />
maSin es moqmed prezidents vuTxari. Zalian<br />
gvinda, <strong>rom</strong> aseTi ram Cvens istoriaSi<br />
aRarasodes ganmeordes“.<br />
13 ivniss ki, anu, putinis gancxadebidan<br />
ori dRis Semdeg, saqarTvelos<br />
Sinagan saqmeTa saministros mier<br />
momzadebis stadiaze iqna aRkveTili<br />
teroristuli aqtis Cadenis mcdeloba<br />
_ “saqarTvelos antiteroristuli<br />
centris, Ss saministros sxva operatiuli<br />
danayofebisa da saqarTvelos<br />
prokuraturis mWidro da efeqturi<br />
TanamS<strong>rom</strong>lobis farglebSi gatarebuli<br />
operatiul-samZebro da sagamoZiebo<br />
moqmedebebis Sedegad<br />
gamovlenili da dakavebuli iqnen<br />
teroristebi“.<br />
amgvarad, putini isev marTali aRmoCnda,<br />
Tumca saqarTveloSi bevrs<br />
daSvilis mimarT: ara da aseT proeqtebSi<br />
monawileobas evropuli enebisa<br />
Tu ara, megrul-lazuri da svanuri<br />
„dialeqtebis“ codna mainc Wirdeba<br />
winapirobad.<br />
umniSvnelo detalia TiTqos, magram<br />
Tu daukvirdebiT amave memorandumis<br />
xelmowerebs, erTi rame mogxvdebaT<br />
TvalSi: saerTod, roca memorandumis<br />
saxis dokumentebs aweren xels an am<br />
xelmowerebs krebulSi aqveyneben, ramdenime<br />
martiv eTikur wess icaven rigiTobisas:<br />
an anbanis mixedviT, an asakis<br />
mixedviT, an mecnierebis dargSi miRweuli<br />
warmatebebis mixedviT;<br />
maspinZeli organizaciis xelmZRvaneli<br />
ki rogorc wesi, bolos awers<br />
xels: batoni futkaraZis pirvel xelmomwerad<br />
yofna ki naTlad miuTiTebs<br />
mis mecnierul da pirovnul „Tavmdablobaze“.<br />
_ iarsebeben iseve rogorc qarTuli<br />
enis sxva kiloebi“! _ brZaneben gujejiani-xorava.<br />
_ „maradiuli mxolod kavkasiis<br />
mTebia!“ _ pativcemulo istorikosebo.<br />
Tqvens mier ase udierad moxseniebuli<br />
germaneli profesori batoni<br />
giperti, batoni boederi, qalbaton TandaSvilTan<br />
da sxva qarTvel enaTmecnierebTan<br />
erTad ki swored im<br />
„katastrofuli mdgomareobis“<br />
gamosworebas cdiloben, <strong>rom</strong>elic<br />
marto baton futkaraZes ar SeumCnevia,<br />
mxolod ara futkaraZe-gvancelaZiseuli<br />
„dialeqtologiis“ axali<br />
TeoriebiT, aramed „standartuli,<br />
dasavleT da aRmosavleT evropis sociolingvisturi<br />
aRwerisaTvis aprobirebuli<br />
meTodebiT“ (m. qurdiani,<br />
krebuli – 2007, gv. 5). im TqvenTvis miuRebel<br />
kiTxvebze ki, <strong>rom</strong>elic Tqveni<br />
azriT viTomda “eWvqveS ayenebs saxelmwifo/qarTuli<br />
enis statuss“, Tundac<br />
imitom unda gacemuliyo pasuxebi,<br />
<strong>rom</strong> mavans marTla sxvanirad ar<br />
gamoeyenebina maTze pasuxis gaucemloba.<br />
Tqvens mier naxseneb krebulSive<br />
brZana batonma T. uTurgaiZem: „Tu<br />
kiTxvars gaveqceviT, swori ar iqneba.<br />
Cven unda SevavsoT es kiTxvari da gav-<br />
7<br />
dRemde ar s<strong>jer</strong>oda, <strong>rom</strong> saakaSvilis<br />
xelisuflebam saqarTvelo yvela<br />
juris teroristebis gasavlel ezod<br />
da TavSesafrad gadaaqcia! arada, putini<br />
<strong>jer</strong> <strong>kidev</strong> 2004 wels sTavazobda<br />
saakaSvils aWaraSi erToblivi antiteroristuli<br />
centris Seqmnas, ba-<br />
TumSi ganlagebuli rusuli samxedro<br />
bazis nacvlad!<br />
saqarTveloSi teraqtis mzadebis<br />
faqtic ar aRmoCnda siurprizi<br />
qarTveli samxedroebis da<br />
saakaSvilisTvis jihadis gamocxadebis<br />
Sesaxeb ori videorgolis Semdeg, <strong>rom</strong>lebic<br />
gasul kviras gavrcelda<br />
avRaneTSi qarTul bazaze ganxorcielebuli<br />
teraqtis win, <strong>rom</strong>elmac<br />
Svidi qarTveli samxedros sicocxle<br />
Seiwira. ubralod, panikis Tavidan<br />
asacileblad, saqinformma ar<br />
gamoaqveyna Tavisi hipoTeza, <strong>rom</strong> teraqti<br />
mosalodnelia metropolitenSi<br />
an xalxis TavSeyris sxva adgilze.<br />
da bolos _ madloba qarTul specsamsaxurebs,<br />
<strong>rom</strong>lebmac is aRkveTes, magram<br />
iqneb ruseTis da saqarTvelos<br />
specsamsaxurebs Soris TanamS<strong>rom</strong>loba<br />
terorizmTan brZolis mizniT<br />
ukve daiwyo?<br />
sak. inf.<br />
qarTveluri enebi da “evropuli qartia regionaluri da umciresobaTa enebis Sesaxeb“<br />
igoT realuri pasuxebi, raTa gvqondes<br />
Cveni sakuTari interpretacia, winaaRmdeg<br />
SemTxvevaSi amas sxvebi gaakeTeben<br />
da SeiZleba arasworad Sedgenil pasuxebze<br />
mogviwios pasuxis gacema...” (T.<br />
uTurgaiZe, krebuli -2007, gv. 14).<br />
mravali aseTi citatis moyvana<br />
SegveZlo am krebulidan, <strong>rom</strong>lebic<br />
naTlad warmoaCenen futkaraZe-gvancelaZe-tabiZis<br />
„novatoruli aRmoCenis“<br />
ususurobas da im „saSiSroebebis“ usafuZvlobas,<br />
<strong>rom</strong>elTa advokatobasac<br />
cdiloben gujejiani-xorava, Tu sxva<br />
maTi kolega istorikosebi „erToblivi<br />
saqarTvelos“ lozungiT. am<strong>jer</strong>ad<br />
amaze mets ar SevCerdebiT da<br />
batoni futkaraZisa da misi<br />
Tanamoazreebis im naS<strong>rom</strong>ze gadavalT,<br />
<strong>rom</strong>lis Teoriebic namdvilad saSiSi<br />
SeiZleba aRmoCndes Cveni qveynisTvis,<br />
Tu maTi naazrevis, vinme am saxiT<br />
damkvidrebas marTla Seecdeba.<br />
2010 wels gamovida wigni „evropuli<br />
qartia regionuli an umciresobis enis<br />
Sesaxeb da saqarTvelo“ (avtorebi: eka<br />
dadiani, tariel futkaraZe, revaz<br />
Serozia 22). redaqtorebi: m. gvazava, r.<br />
gujejiani).<br />
am<strong>jer</strong>ad ar SevudgebiT im nawilebis<br />
ganxilvas, <strong>rom</strong>elic Seexeba<br />
sameulis „mravalsaukunovan Sexedulebas“<br />
qarTvelur enaTa klasifikaciis<br />
Sesaxeb, <strong>rom</strong>elzec ukve<br />
zemoT vilaparakeT. mas Semdeg rac batonma<br />
futkaraZem 2002 wels Catarebul<br />
memorandumze “poziciebis<br />
Sema<strong>jer</strong>eblad“ daigula Tavi<br />
saqarTveloSi, eqxpertebis SefasebiT,<br />
im 6700-mde enidan, <strong>rom</strong>elzec Cvens<br />
planetaze dRes laparakoben, erT<br />
mesameds XXI saukuneSi gadaSeneba<br />
emuqreba. pesimisturi SefasebiT ki maT<br />
90 procents – g.o.<br />
vrosabWos dokumentis saxelwodebac<br />
ki Secvales avtorebma, sakuTari<br />
Teoriebis ufro ukeTesad warmosaCenad.<br />
amaze cota qvemoT vimsjelebT. _<br />
g.o.<br />
gia okujava,<br />
(gagrZeleba iqneba)
8 18-25 ivnisi 2013<br />
ilori<br />
vis xelTaa saqarTvelos bedi?<br />
gulSi daWril saqarTvelos<br />
mSveleli Wirdeba, magram vaglax,<br />
mSveleli <strong>jer</strong> arsaidan Cans!<br />
17 maisamde ramdenime dRiT adre<br />
socialur qselSi gavrcelda vinme<br />
daviT zurabiSvilis werili, <strong>rom</strong>elsac<br />
`saxadi #5~ hqvia.<br />
am werilidan vrceli amonaridebis<br />
gareSe mkiTxveli ar dami<strong>jer</strong>ebs Tu<br />
vityvi imas, <strong>rom</strong> saqarTveloSi mexuTe<br />
kolona farulad ki aRar moqmedebs,<br />
aramed, saxelisuflebo struqturebSi<br />
Cinovnikebad mokalaTebulni, ukve<br />
aSkarad ebrZvian yovelive qarTuls.<br />
xsenebuli werilis avtori<br />
gvauwyebs: `mTeli Cveni uaxlesi istoria<br />
sworedac <strong>rom</strong> erTgvari ganswavlulobis<br />
periodia, garkveul<br />
iluziebTan damSvidobebis wlebi.<br />
unda vTqva, <strong>rom</strong> sakmaod saxifaTo<br />
iluziebTan da sakmaod mZime damSvidobebis.<br />
da yovelive maTgani iyo ara<br />
marto iluzia, aramed erTgvari<br />
saxadic, avadmyofoba, <strong>rom</strong>elic arc Tu<br />
sasiamovno gadasatania, magram gadatanis<br />
Semdeg imunitets gimuSavebs da<br />
meored aRar Segeyreba. ver vityvi, <strong>rom</strong><br />
gamojansaRebis Semdeg es imuniteti<br />
mTel sazogadoebas gamoumuSavda, magram<br />
politikurad aqtiur nawilSi, im<br />
wreebSi, sadac gadawyvetilebebi miiReba<br />
da xorcieldeba, amgvari tendencia<br />
aSkaraa...~<br />
werilis avtori saqarTvelos<br />
uaxles istoriaSi mxolod iluziebs<br />
xedavs. es iluziebi amave dros mZime<br />
avadmyofobaa, saxadi yofila. avadmyofobis<br />
mimarT xalxma imuniteti ver<br />
gamoimuSava, samagierod gamoumuSavda<br />
`politikurad aqtiur nawils~, maT,<br />
vinc gadawyvetilebebs iRebs da axorcielebs...<br />
rogorc Cans werilis avtori Tavis<br />
Tavs `politikurad aqtiur nawils~<br />
miakuTvnebs, im politikurad aqtiur<br />
nawils, <strong>rom</strong>elmac xalxis mier<br />
arCeuli kanonieri erovnuli xelisufleba<br />
daamxo da monaniebis nacvlad<br />
dRes ukve erovnul suls ebrZvian TavianTi<br />
`gadawyvetilebebiT~ da `ganxorcielebiT~!<br />
saxadmoxdilisTvis, imunitetgamomuSavebulisTvis<br />
da amave dros `ganswavlulisTvis~<br />
#1 saxadi Turme `iyo<br />
zviadi~, ufro zustad, eTnocentruli<br />
nacionalizmi, <strong>rom</strong>elmac erovnuli<br />
moZraobis periodSi vulkaniviT amoxeTqa<br />
da iseTi amazrzeni saxiT warsdga<br />
Cvens winaSe, kinaRam srul<br />
nihilizmSi gadaisrola mTeli<br />
moazrovne sazogadoeba...~<br />
`srul nihilizmSi~ (!) gadausroleli,<br />
saxadmoxdili baton zurabiSvilisTvis<br />
`suniani~ qarTveli eri<br />
amave dros ugunuri yofila, <strong>rom</strong>elmac<br />
`amazrzeni saxiT~ gamoxata erovnuli<br />
da saxelmwifoebrivi interesebis<br />
dacva!<br />
`aTwleulebis manZilze ikvebeboda<br />
qarTuli nacionalizmi imiT, <strong>rom</strong><br />
araqarTvelebi Segnebulad cdiloben,<br />
fexi moikidon Cvens miwa-wyalze, nelnela<br />
Segvaviwrovon da gangvdevnon. es<br />
miewereboda aramarto kremlis farul<br />
zraxvebs, aramed TviT araqarTul eTnosebsac,<br />
<strong>rom</strong>lebic demografiuli<br />
aneqsiisTvis gamzadebul zombebad iyvnen<br />
warmodgenilebi~. _ wers<br />
Wkuiskolofa zurabiSvili.<br />
nuTu ver xedavs `moazrovne sazogadoebis~<br />
es dedisZuZunawyeni wevri, <strong>rom</strong><br />
araqarTvelebi mamuls, teritoriebs<br />
Segnebulad gvedavebian: skolebSi<br />
bavSvebs gayalbebul istorias<br />
aswavlian, beWdaven rukebs, sadac<br />
saqarTvelo ganawilebuli aqvT mezobel<br />
qveynebs: somxebi samxreT<br />
saqarTvelos da mTlianad saqarTvelos<br />
iCemeben, azerbaijanelebi daviT<br />
garejs, ivris xeobas da saerTod teritoriebs<br />
rusTavamde, Turqebi baTums,<br />
eTnikuri umciresoba osebi Suagul<br />
qarTls mcxeTamde, xolo afxazebi<br />
dasavleT saqarTvelos lixamde...<br />
yovel weliwads CrdiloeTis, aRmosavleTis,<br />
samxreTis sazRvrebi erTiori<br />
kilometriT aqeT iwevs...<br />
saqarTvelos teritoria, ZirZveli miwebi<br />
Segrenis tyaviviT pataravdeba<br />
mtrebis survilebis aRsrulebis-<br />
Tanave!<br />
nuTu ver Seigno `moazrovne~ zurabiSvilma,<br />
<strong>rom</strong> qarTveli eri demografiuli<br />
katastrofis win dgas,<br />
<strong>rom</strong> ramdenime aTeuli wlis Semdeg<br />
qarTveloba saqarTveloSi umciresoba<br />
iqneba, <strong>rom</strong> araqarTvelebi umravlesobad<br />
mogvevlineba da Cvenze, rogorc<br />
eTnikur umciresobaze zrunviT Rame<br />
mSvidad veRar daiZineben... am perspeqtivas<br />
xom gaeroc aRiarebs, magram<br />
`saxadmoxdils~ iseTi imuniteti aqvs...<br />
erTi sityviT, atomguliviT Seuvalia!..<br />
rogoc vxedavT `moazrovne sazogadoebis~<br />
warmomadgenlebi ver xedaven,<br />
an ara surT dainaxon qarTveli eris<br />
win CaCoqili gadaSenebis aqlemi. es<br />
xalxi xedavs da demokratiis gamarjvebad<br />
miiCnevs piradobis mowmobidan<br />
erovnebis amoRebas, ucxoelebze miwebis<br />
gayidvas, gei-aRlumebis gamarTvas...<br />
ai, amgvari demokratia surT gadagvarebis<br />
mosurneT!<br />
nuTu ara smenia `ganswavlul~ da<br />
`Rrmad moazrovne~ zurabiSvils, <strong>rom</strong><br />
kremlis zogierTi odiozuri lideri<br />
qarTvelTa eTnowmendaze, cimbirSi<br />
gadasaxlebaze ocnebobda (aseTebi<br />
faqtobrivad ruseTis diskreditacias<br />
eweodnen, ruseTis siZlieres farulad<br />
ebrZodnen).<br />
<strong>jer</strong> <strong>kidev</strong> 50-70 wlebSi suslovi<br />
(namdvili gvaria zussi) werda:<br />
`Soreul aRmosavleTSi momsaxure Cven<br />
generlebs unda mieces cxovrebis normaluri<br />
saSualeba. maT Camosasaxleblad<br />
gvWirdeba Savi zRvis sanapiro<br />
teritoria, sadac, rogorc mogexsenebaT,<br />
qarTvelebi saxloben.<br />
unda gaviTvaliswinoT, qarTvelebi<br />
Cvengan Zlier gansxvavdebian. adre Tu<br />
gvian isini saqarTvelos damoukideblobis<br />
sakiTxs daayeneben da Tavisuflebas<br />
moiTxoven.<br />
maTTan brZola afxazeTidan unda<br />
daviwyoT. afxazeTis gamoyenebiT<br />
samegrelos, svaneTs, aWaras da sxva<br />
kuTxeebs unda mieceT damoukidebloba...<br />
qarTvelebi mecnierulad unda<br />
davarwmunoT, <strong>rom</strong> sxvadasxva<br />
qveynebidan Camosaxlebulni sxvadasxva<br />
eris warmomadgenlebi arian, rac<br />
saqarTvelos teritoriidan maTi<br />
gaZevebis saSualebas mogvcems~ (gazeTi<br />
`sarkmeli saqarTvelosi~, #4, 2001 w.<br />
aseve g. axuaSvili `stalini da masonebi~.<br />
wignSi elizbar javeliZe<br />
`avahme, Cemo mamulo!..~, Tb., 2007 w. gv. 33).<br />
pativcemulo mkiTxvelo!<br />
homunkulusi daviT zurabiSvili mxolod<br />
erovnul moZraobas ar<br />
adanaSaulebs `eTnocentruli nacionalizmis~<br />
warmoSobaSi. am saxadis<br />
gamomwvevi bacila Turme iseTi literaturac<br />
yofila, rogoric aris mixeil<br />
javaxiSvilis `jayos xiznebi~ da<br />
muxran maWavarianis leqsebi. amgvari<br />
literatura aTeuli wlebis manZilze<br />
kvebavda `qarTul nacionalizms~!<br />
`marto literaturuli nawarmoebebi<br />
imdenia Seqmnili am Temaze, <strong>rom</strong><br />
mTeli anTologiac ki SeiZleba Seadgino,<br />
mixeil javaxiSvilis `jayos<br />
xiznebidan~ dawyebuli muxran maWavarianis<br />
leqsebiT damTavrebuli~. wers<br />
zurabiSvili.<br />
vidre amgvari `inteleqtualebi~ daborialoben<br />
da vidre maT ar alagmaven,<br />
saqarTvelos saSveli ar iqneba!<br />
radgan anTologiazea laparaki,<br />
amitom am literaturaSi aucileblad<br />
moiazreba ilia WavWavaZis (erTma respublikelma<br />
kbili ukve gakra ilias),<br />
akaki wereTlis, vaJa-fSavelas, dutu<br />
megrelis, rafiel erisTavis, iakob<br />
gogebaSvilis da mravali sxva ma-<br />
muliSvilis patriotuli nawarmoebebi.<br />
37-iani wlebi <strong>rom</strong> yofiliyo, zurabiSvili<br />
sasikvdilod gaimetebda did<br />
mwerlebsa da poetebs `qarTuli nacionalizmis~<br />
braldebiT, rogorc<br />
dasaxvretad gaimeta mixeil javaxiSvili.<br />
`moazrovne~ da `optimist~ zurabiSvils<br />
`eTnocentruli nacionalizmis~<br />
aRar eSinia, radgan `es koSmari,<br />
faqtobrivad, zviad gamsaxurdias<br />
xelisuflebasTan erTad damTavrda,<br />
aranairi politikuri Tu sazogadoebrivi<br />
dividendebis momtani eTnocentruli<br />
nacionalizmi mas Semdeg aRar<br />
aris. erTxans piradobis mowmobaSi<br />
erovnebis aRniSvnis da miwaze kerZo<br />
sakuTrebis araqarTvelebisTvis<br />
dakanoneba rCeboda ukanasknel bastionad,<br />
magram es ori bastionic ise<br />
daeca, seriozuli ryevebi ar gamouwvevia~.<br />
amgvari sityvebi saqarTvelos<br />
dauZinebel mters Tu amouva piridan.<br />
zurabiSvils ra RmerTi gauwyra?<br />
ar mogvwons es sityvebi?<br />
Zvel kolx-iberielTa modgmas Tu<br />
gvsurs evro-amerikuli yaidis<br />
demokratia, maSin pedarastobasTan<br />
erTad amgvari azrebis Tavisuflad<br />
gamoTqmac unda SevirgoT!<br />
`qeddrekili~ da `madlieri~, `yvela<br />
unji~ da `yvela munji~ parlamentis<br />
deputatebi ki `megobari~ qveynebis amgvari<br />
demokratiis adeptebad iqcnen!<br />
es daviT eSmakSeCenili #6 saxadad<br />
qarTul eklesias, marTlmadideblobas<br />
miiCnevs: `ukiduresad gaZlierda eklesia,<br />
erTaderTi instituti, <strong>rom</strong>elsac<br />
saakaSvilma veraferi daaklo da dRes<br />
eklesiis moraluri avtoriteti ise<br />
maRalia, rogorc arasodes. bunebrivia,<br />
movlenaTa amgvarma ganviTarebam Zalian<br />
Seuwyo xeli religiuri nacionalizmis<br />
aRmavlobas. da es iqneba<br />
<strong>kidev</strong> erTi Znelad da mtkivneulad<br />
mosaSorebeli saxadi...~<br />
SeiZleba me vcdebi, magram meCveneba,<br />
<strong>rom</strong> daviT zurabiSvili Zalian kmayofilia<br />
mixeil saakaSvilis saqmianobiT,<br />
gansakuTrebiT imiT, <strong>rom</strong> ori<br />
bastioni daangria: piradobis mowmobaSi<br />
erovnebas aRar aRniSnaven da<br />
nebismier ucxoels SeuZlia ramdenic<br />
unda imdeni qarTuli miwa iyidos,<br />
daikanonos, daisakuTros!<br />
rCeba erTi auRebeli bastioni, qar-<br />
Tuli eklesia, <strong>rom</strong>elsac saakaSvilma<br />
veraferi daaklo da amitom dRes `religiuri<br />
nacionalizmi~(!) aRmavlobas<br />
ganicdis! es saxadi ki Znelad da<br />
mtkivneulad mosaSorebelia!<br />
eklesia, rwmena, marTlmadidebloba<br />
saxadi da `religiuri nacionalizmi~<br />
yofila!<br />
vin xar Sen, daviT zurabiSvilo?<br />
murvan yru, Temur-lengi, buRa Turqi,<br />
Sah abasi Tu osmaleTis faSa? Tu<br />
yvela erTad, inglisurisa da kompiuteris<br />
mcodne Tanamedrove homunkulusi?<br />
me vicnob <strong>kidev</strong> erT daviT zurabiSvils,<br />
Zvel respublikels, <strong>rom</strong>lis<br />
naazrevi gaWrili vaSliviT hgavs socialur<br />
qselSi gavrcelebuli werilis<br />
Sinaarssa da paToss. es ori<br />
daviTi, SesaZlebelia erTmaneTs arc<br />
icnobdnen, magram maTi sulieri naTesaoba<br />
aSkaraa!<br />
meore daviTi `Tavisuflebis institutSi~<br />
`dabrZenebuli~ politikosia,<br />
<strong>rom</strong>elic qarTul xasiaTs, qarTul<br />
cnobierebas, erovnul gamanTavisuflebel<br />
moZraobas erTob uaryofiTad<br />
afasebs.<br />
misi azriT `erovnuli cnobierebis<br />
fesvebidan” amozrdilia totalisturi<br />
tendenciebi da `stalinis<br />
fenomeni~. qarTveli kacis fsiqika<br />
feodalisturia da Tanamedrove<br />
qarTveli kvlav feodalisturi<br />
fsiqikis tyveobaSi rCeba. `erovnuli<br />
damoukideblobis ideac qarTveli<br />
eris feodalisturi fsiqikis fesvebidanaa<br />
amozrdili, <strong>rom</strong>elic Tavisi<br />
arsiT fundamentalisturi cnobierebaa...<br />
aseTi fundamentalizmi<br />
gansazRvravs erovnuli moZraobis saxesac~.<br />
am moZraobas aklia `Sinagani<br />
zneobrivi dvrita~, magram erovnuli<br />
moZraobis mTavari nakli mainc is<br />
aris, <strong>rom</strong> feodalisturi cnobierebidan<br />
gamomdinare, aris `monuri cnobiereba~<br />
da `sanam Cven qarTvelebi ar<br />
davamsxvrevT d<strong>rom</strong>oWmuli fsiqikis<br />
borkilebs, TviTeuli CvenTaganis<br />
gulSi icocxlebs Cveni monuri<br />
suliskveTebis jojoxeTuri xati~ (d.<br />
zurabiSvili, saqarTvelos ukanaskneli<br />
mefe. gazeTi `qarTuli filmi~,<br />
6. VI. 1990 w. wignSi elizbar javeliZe<br />
`avahme, Cemo mamulo!..” Tb., 2007 w. gv.<br />
49).<br />
am nabodvaris wakiTxvisas magondeba<br />
Tu rogor axasiaTebs didi fsiqiatri<br />
Cezare lombrozo SeSlil inteleqtual<br />
matiodebs: “Находясь под влиянием<br />
какогото лихорадочного умственного возбуждения,<br />
они говорят без логической связи<br />
и нередко приходят к выводам, совершенно<br />
противоположным тому, что они хотели доказать”.<br />
erovnul ganmanTavisuflebeli moZraoba<br />
da monuri suliskveTeba?<br />
xedavT raime logikur kavSirs? es<br />
xom SeSlilis, matiodis nabodvaria!<br />
`monuri cnobierebis~ garda<br />
qarTveli eris dRevandel mdgomareobas<br />
axasiaTebs gonebrivi sisuste,<br />
msubuqi debilobis forma, Seusabamoba<br />
TviTSefasebasa da nebelobasTan mimarTebaSi:<br />
is moklebulia socialur<br />
azrovnebas da pasuxismgeblobis<br />
grZnobas! aseTia g. margvelaSvilis<br />
verdiqti, <strong>rom</strong>elic gasaCivrebas ar<br />
eqvemdebareba (Jurnali `dro da mSvidoba~<br />
2001 w. #2. wignSi elizbar<br />
javeliZe `avahme, Cemo mamulo!..” gv. 69).<br />
isRa damrCenia mwared SevZaxo:<br />
avahme, Cveno axalgazrdobav, vis xelTaa<br />
ganaTleba Tqveni?!<br />
rogorc eqspertebi varaudoben<br />
saqarTveloSi amerikeli `megobrebis~<br />
mier dageSili daaxloebiT 10.000 mdedrobiTi<br />
da mamrobiTi sqesis axalgazrda<br />
grantiWamia arseba daZrwis.<br />
saqarTvelo gadaaqcies eqsperimentebis<br />
poligonad, sadac, ukve praqtikulad<br />
gamoyavT axali adamiani-homunkulusi,<br />
urwmuno, uzneo, uerovnebo, usamarTlo<br />
tvingamorecxili zombebi,<br />
<strong>rom</strong>lebic mxolod instinqtiT imoqmedeben,<br />
daikmayofileben gaukuRmar-<br />
Tebuli seqsisken ltolvas da<br />
gastronomiul moTxovnilebebs.<br />
17 maisis movlenebma dagvanaxa, <strong>rom</strong><br />
iberiul modgmas Seswevs Zala win<br />
aRudges boroteuls qarTuli eklesiis<br />
da erovnuli xelisuflebis<br />
winamZRolobiT.<br />
es sulac ar niSnavs imas, <strong>rom</strong> ers<br />
safrTxe aRar emuqreba.<br />
satana boboqrobs!<br />
satanasTan kohabitacia daRupvis<br />
tolfasia!<br />
saqarTveloSi sulgayidulTa, fsevdoliberalTa,<br />
qvegamxedvarTa, qvebudanaTa<br />
simravlem kritikul zRvars<br />
miaRwia!<br />
Cven unda SevZloT avirCioT gvargadaukeTebeli,<br />
kolx-iberiuli modgmis,<br />
saxelmwifoebrivad moazrovne, mousyidavi<br />
xelisufleba, <strong>rom</strong>elic ruseTTan<br />
saerTo enas gamonaxavs.<br />
imedi maqvs momavalSi batoni biZina<br />
ivaniSvili gaiTvaliswinebs Tavis<br />
mware gamocdilebas da sakanonmdeblo<br />
da aRmasrulebel xelisuflebaSi rekomendacias<br />
gauwevs iseT pirovnebebs,<br />
<strong>rom</strong>lebic qarTveli kacis ocnebas<br />
realobad aqcevs.<br />
Tengiz kublaSvili,<br />
saqarTvelos uzenaesi sabWos<br />
deputati
ilori<br />
yvelas kargad moexsneba is<br />
viTareba, rac Cvens qveyanaSi sufevda,<br />
rac qveyanas da mosaxleobas Tavs<br />
hqonda moxveuli, risi gameorebac<br />
arafers mogvitanda, garda imisa, <strong>rom</strong><br />
isev tkiviliani, koSmaruli mogonebebis<br />
aSla iqneboda.<br />
dResac, roca saSiSroeba TiTqmis<br />
CamoSorda saqarTvelos, vrCebiT<br />
Zalze cudi Sedegebis winaSe, rac<br />
yofili xelisuflebis nebsiTi Tu<br />
uneblie Secdomebis, an gamiznuli<br />
politikis Sedegia. magram Zveleburad,<br />
TiTqos araferi momxdarao, utifrad<br />
agrZeleben qarTveli eris damoZRvras,<br />
rac gulgrilad ver datovebs veravis.<br />
rasakvirvelia, moraluri, fsiqikuri,<br />
ekonomiuri Tu sxva ziani, <strong>rom</strong>elic<br />
Tavs daatyda Cvens ers, seriozul<br />
daRad daemCneva dids Tu pataras da<br />
wlebi daWirdeba adaptacias.<br />
maxsovs, garkveulma adamianebis<br />
jgufma Tavis droze daTvales, Tu ra<br />
ziani miayena saqarTvelos SevardnaZem<br />
misi saqarTvelos Sinagan saqmeTa ministrobisas,<br />
ramdenad gazarda man cixeebSi<br />
patimrebis raodenoba, riTac<br />
uamravi axalSobili daaklo Cvens<br />
ers... amisTvis ki mas gasamarTleba da<br />
mZime sasjeli ekuTvnis.<br />
nacionalebis diqtaturis dros<br />
xelovnurad Seqmnilma ekonomiurma<br />
siduxWirem, damcirebam, SiSma, imis albaTobam,<br />
<strong>rom</strong> diliT gamosuli, saRamos<br />
Sin SeiZleboda ver misuliyavi, uimedobam,<br />
gausaZlisi mdgomareobis gamo<br />
TviTmkvlelobebma (<strong>rom</strong>elsac<br />
gulmodgined malavdnen), mosaxleobis<br />
masiurma gaxizvnam, diax, gaxiznvam<br />
qveynidan da a.S. da bolos cixeebis<br />
gadaWedvam mtyuan-marTliT, Zalze<br />
dawia Sobadoba, rasac sxva saxeli<br />
ara, mxolod eris Ralati hqvia.<br />
ara mecniereba, ara kultura, marTlmadidebluri<br />
rwmenis abuCad agdeba da<br />
a.S., aramed garyvniloba, umsgavsoba,<br />
aTasgvari gaukuRmarTebuli azris agitacia,<br />
aTasgvari juris seqtebis gamravleba<br />
da maTi waxaliseba, dRemde<br />
meZavebis afiSireba (`rusTavi-2~), qu-<br />
CaSi gaRimebul adamians ver naxavdiT<br />
da es yvelaferi nacionalebis miRwevaa.<br />
gaeros ekonomikisa da socialuri<br />
sakiTxebis departamentis mier gamoqveynebuli<br />
monacemebiT saqarTvelos<br />
mosaxleoba katastrofad mcirdeba<br />
(ixile gaz. “rezonansi”, saqarTvelos<br />
ambebi, 2011 wlis 28 oqtomberi)!<br />
dRevandeli Sobadobis monacemiT<br />
sagangaSo mdgomareobaa saqarTveloSi.<br />
TiTqos Sobadoba ar ganixileba, rogorc<br />
aqtualuri sakiTxi, da es maSin,<br />
roca qarTveloba ar mravldeba!<br />
is xalxi, <strong>rom</strong>elic sityvis Tavisuflebas<br />
da demonstraciebis (gei-aRlumebis)<br />
upirobo uflebas iTxovs,<br />
waxalisebulni arian nacionaluri<br />
moZraobis, yofili e.w. `axalgazrda<br />
reformatorTa~ mier! isini marTulni<br />
arian!<br />
2000 wels TbilisSi Camovida<br />
prokrizisuli kvleviTi institutis<br />
direqtori, filosofiis doqtori,<br />
gaerosTan arsebuli saerTaSoriso informaciis<br />
akademikosi vaxtang<br />
Wkuaseli, <strong>rom</strong>elmac ramdenime dReSi<br />
gamarTa sakmaod vrceli preskonferencia.<br />
aRniSnuli RonisZieba lamis muStikrivSi<br />
gadaizarda!<br />
vaxtang Wkuaseli: _ `axla minda<br />
giTxraT is, ris saTqmeladac Camovedi<br />
TbilisSi da ar maTqmevines... me var<br />
erTi Cveulebrivi adamiani, <strong>rom</strong>elic<br />
sakmaod kargad erkveva msoflio<br />
politikur sakiTxebSi. me da Cemi instituti<br />
36 saxelmwifos parlamentis,<br />
usafrTxoebis Tu Tavdacvis samsaxurebis<br />
konsultantebi varT.<br />
cnobilia, <strong>rom</strong> arsebobs specialuri<br />
ideologiis matarebeli msoflio<br />
mTavroba. arsebobs e.w. `bildirbergis<br />
klubi~, sadac gawevrianebulni arian<br />
finansuri magnatebi, mTavrobis<br />
xelmZRvanelebi, politikosebi,<br />
ezoTezuri da mistikuri jgufebis<br />
warmomadgenlebi, klasikuri bibliuri<br />
ojaxebis warmomadgenlebi da maTi<br />
mizania TavianTi udidesi finansuri<br />
saSualebebiT msoflios marTva. proeqti<br />
`amerika~, <strong>rom</strong>elic 200 wlis win<br />
Seiqmna da misi realizeba unda momxdariyo,<br />
CaiSala, radgan moxda gauTvaliswinebeli<br />
ram, fuli da<br />
ideologia daupirispirda erTmaneTs,<br />
moxda aRreva, riTac unda isargeblos<br />
msofliom, winaaRmdeg SemTxvevaSi,<br />
xelSi Cauvardeba investor<br />
mmarTvelobas, <strong>rom</strong>elsac dResdReobiT<br />
hqvia amerikis mTavroba...<br />
aba gaixseneT, amerikis prezidentis<br />
erT-erTi pirveli programa iyo, <strong>rom</strong><br />
msoflioSi farTo gza gaexsna e.w.<br />
~cisfrebisTvis.~ `Пороком управлять<br />
легче~ _ es aris ZiriTadi principi.<br />
rac ufro garyvni sazogadoebas da<br />
rac ufro garyvnils moiyvan saxelmwifos<br />
saTaveSi, miT ufro advilia<br />
misi marTva.<br />
Tu amas ar daupirispirda raRac<br />
Zala, moxdeba msoflio warRvna, meored<br />
mosvla, gadavxedoT mistikurad am<br />
situacias da gavixsenoT uwmindesis<br />
sityvebi, _ es saqarTveloSi unda<br />
moxdes!<br />
minda gavafrTxilo qarTveli eri,<br />
<strong>rom</strong> viyoT fxizlad, mter-moyvaris<br />
garCeva viswavloT, gavuZloT `cisferi<br />
talRis~ moxeTqebas!<br />
me <strong>kidev</strong> erTxel vambob, ar vasaxeleb<br />
arc erT maTgans, vambob mxolod<br />
imas, rac msoflio geopolitikur<br />
ruqaze xdeba _ saqarTvelo, miuxedavad<br />
imisa, <strong>rom</strong> cotani varT, am<br />
ruqaze aris erT-erTi mniSvnelovani<br />
wertili. msoflios cisferi warRvna<br />
emuqreba da misi SeCereba aq,<br />
saqarTveloSi unda moxdes!<br />
aris mcdeloba, <strong>rom</strong> Cagvinergon<br />
arasrulfasovnebis kompleqsi _ me<br />
amas eris dadaunebis process varqmev.<br />
amas cdilobda ruseTi 200 wlis ganmavlobaSi,<br />
magram gikeTebs amerika,<br />
roca aq gigzavnis seqtas...~<br />
vaxtang Wkuasels preskonferenciis<br />
bolomde Catarebis saSualeba ar<br />
misca maSindelma `axalgazrda reformatorebma~,<br />
SemdegSi nacionaluri<br />
moZraobis liderebma da protestis<br />
motivad moyvanil iqna – damwyebi<br />
politikosis seqsualur orientaciaze<br />
miniSneba, anu eris Seuracxyofa.<br />
nacionaluri moZraoba gvTavazobda<br />
`reformirebuli (Tu deformirebuli)<br />
saqarTvelos~ evroojaxSi misaRebad –<br />
marTlmadideblobis dakninebas, homoseqsualizmis<br />
da msgavsi mimdinareobebis<br />
Ria reklamirebas.<br />
nacionaluri moZraobis mmarTvelobis<br />
dros, rogorc vaxtang Wkuaseli<br />
brZanebda, eris dadaunebis procesi<br />
gadasuli iyo Ria fazaSi, rasac leitmotivad<br />
gasdevda, marTlmadidebloba<br />
18-25 ivnisi 2013<br />
eSmaki saswors misjdomia da simarTles wonis...<br />
amJamad ki usircxvilod gvmoZRvraven,<br />
Tu rogori unda iyos<br />
demokratiisken mimavali gza, gza,<br />
<strong>rom</strong>elic TviTon Caxerges, ris<br />
gawmendasac didi Zalisxmeva<br />
daWirdeba da es maSin, roca uamravi<br />
sxva sakiTxebia misaxedi<br />
qveynis fexze wamosayeneblad.<br />
– damTrgunveli, homoseqsualizmi –<br />
pirovnebis Tavisufleba.<br />
baton vaxtang Wkuaselis Sesaxeb<br />
araerTxel dawerila, magram CavTvale<br />
aucileblad sityvasityviT misi gameoreba.<br />
sakvirveli da dasanania is, <strong>rom</strong> 2011<br />
wlis 26 maisis movlenebze imis meaTedic<br />
ar Tqmula (ar gamouxatiaT `aRSfoTeba~<br />
mavanT da mavanT), rac 2013<br />
wlis 17 maisis gei aRlumis Catarebis<br />
mcdelobas mohyva.<br />
am `aRSfoTebulebis~ saqcielidan<br />
gamomdinare 26 maisis gardacvlilebi<br />
da dasaxiCrebulebi `cisferebi~ unda<br />
yofiliyvnen da maSin amoiRebdnen<br />
xmas?!<br />
mogiyvanT 17 maisis movlenis dros<br />
gamonaTqvamebs:<br />
_ neta forma ar mecvas, ras gvanan<br />
es maTxovrebi!<br />
_ biWebo, nu awvebiT jebirs, veRar<br />
viWerT, rame ar daizianoT!<br />
_ me qali var, kaciviT ver Seviginebi,<br />
magram siamovnebiT yvela maTgans<br />
vcemdi!<br />
_ pederastebi ar Segxvedrian?<br />
_ ara, magaTi...<br />
_ Tu Zma xar, mase nu ityvi, es maT<br />
piriqiT, siamovnebT...<br />
_ neta <strong>rom</strong>els ramdeni gadauxades<br />
~qaliSviloba~ <strong>rom</strong> dakarga?<br />
_ biWo, ra dro dagvidga quCaSi pederastebs<br />
daveZebT...<br />
“siglaxeSi maimunebic ki ar arian<br />
iseTi wambaZvelebi, rogorc Cven,<br />
qarTvelebi” (kita buaCiZe). simarTlea,<br />
mware simarTle.<br />
yvelas Tavisi azri gaaCnia 17 maisis<br />
movlenebis Sesaxeb. me ki guliT<br />
mixaria, <strong>rom</strong> policielebis moqmedeba<br />
`aradamakmayofilebeli~ iyo _<br />
RmerTma daifaros Cemi samSoblo, ase<br />
<strong>rom</strong> ar iyos!<br />
da es maSin, roca gaeros<br />
`winaswarmetyveleba~ win gvidevs, roca<br />
yoveli qarTveli wiTel wignSia Sesayvani,<br />
roca Sobadoba (qarTvelebis)<br />
katastrofulad daweulia!<br />
_ an ratom unda Seiwiros viRacis<br />
Seurigebel skamis dakargvas Cveni<br />
eris imiji?!<br />
_ an ratom unda Seewiros<br />
qarTvelebis gamravleba viRacis<br />
sulelur Tu avadmyofur propagandas,<br />
<strong>rom</strong> homoseqsualizmi da lesboseloba<br />
wavaxalisoT, roca ers gamravleba<br />
sWirdeba?<br />
_ `aversis~ saafTiaqo qseli exmareba<br />
xuTi da met Svilian ojaxebs<br />
da, Tu daTvala vinmem, ramdenia aqedan<br />
qarTuli ojaxidan. nuTu ar SeiZleba<br />
televiziiT am monacemis mosaxleobisTvis<br />
miwodeba da Tu ra prognozi<br />
dado gae<strong>rom</strong>, <strong>rom</strong> saqarTvelos<br />
mosaxleoba katastrofulad klebulobs?!<br />
_ Tu evrokavSiris, Tu natos moTxovniT<br />
unda gadavSendeT, ratom ar scemen<br />
gangaSis zars specialistebi? Tu<br />
is sjobia es umgvano seqtebi Tu geebi<br />
vamravloT?<br />
_ ratom unda gadmoviRoT yovelgvari<br />
cudi da uvargisi sxvisgan da<br />
ratom da rodemde vicxovroT sxvisi<br />
karnaxiT? da, Tu ara, ese igi _ `Tqveni<br />
gza erovnuli saxelmwifos mSeneblobisa<br />
ar aris swori, amovardnilia<br />
msoflio konteqstidan da unda Seicvalos<br />
strategia da miznebi~. ase mimarTa<br />
niqsonma saqarTvelos pirvel<br />
prezidents.<br />
_ qarTveli kaci yovelTvis<br />
gamoirCeoda WkuiT da am<strong>jer</strong>ad ra gvemarTeba?<br />
Tu vxedavT, <strong>rom</strong> igive<br />
evrokavSiri Tu nato iTxovs sarevela<br />
gavurioT Cvens yofas, afaTuros xeli<br />
9<br />
Cvens mrwamsSi, religiasa da TviTmyofadobaSi,<br />
dagvadaunos, Cven TviTon<br />
vTqvaT maTze uari.<br />
cnobisaTvis, Tu maincdamainc<br />
natoSi unda SevideT, amis msurvelebma<br />
isic icodnen, <strong>rom</strong> imdroindel msgavs<br />
gaerTianebaSi saqarTvelo <strong>jer</strong> <strong>kidev</strong><br />
me-12 saukuneSi ukve iyo gaerTianebuli.<br />
amis TvalnaTeli magaliTia, is,<br />
<strong>rom</strong> erTaderTi marTlmadidebeli<br />
qveyana, saqarTvelo monawileobda<br />
jvarosnul laSqrobaSi. dResac,<br />
avRaneTSi gvyavs procentulad yvelaze<br />
meti jariskaci!?<br />
Cven ar unda gviwodon `Savi muSa~!<br />
da am da sxva mravali problemebis<br />
fonze, roca gangaSi unda gamocxaddes<br />
qveyanaSi, mavanT uCndebaT survili geiaRlumis<br />
gamarTvisa?!<br />
`sazogadoebis mrisxaneba unda<br />
daatydes Tavs yvela im vaieqims,<br />
abortmaxers, vinc masTan misul, dabneul<br />
axalgazrda qals ar auxels<br />
Tvals momaval saSiSroebaze, vinc angarebas,<br />
momxveWelobas anacvlebs<br />
adamianis beds, eris interesebs.<br />
samwuxarod ukanasknel xans am vaieqimTa<br />
ricxvi momravlda. dabali inteleqtisa<br />
da kulturis abortmaxerebi<br />
ganuzomlad did zians<br />
ayeneben Cvens xalxs. me maT eris<br />
moRalateebs vuwodeb da sruladac<br />
ar meSinia am sityvebis dawera~ _<br />
werda konstantine CaCava.<br />
<strong>rom</strong> icodeT, ekaterine gabaSvilma<br />
mamuls ~magdanas lurjas~ garda 11<br />
Svili aCuqa!<br />
Tqven ki, Cemo Tanamemamuleno, Cemo<br />
axalgazrdebo! Tu Tqvenc iseTive patriotebi<br />
xarT Cveni qveynisa, igive ambiciebi<br />
da pretenziebi gagaCniaT, vin<br />
mogcaT ufleba Tqveni gaukuRmarTebuli<br />
(aramarTlmadidebluri) saqcieliT,<br />
azrovnebiT Tu cxovrebiT<br />
aTasobiT Svili daakloT saqarTvelos,<br />
es xom eris da samSoblos winaSe<br />
danaSaulia, codvaa?! TqvenTvis ukve<br />
meore codva.<br />
erTad mivxedoT Cvens qveyanas,<br />
CamoiSoreT is xalxi, <strong>rom</strong>lebic gmar-<br />
Taven, Torem Casafrebuli Tu aSkara<br />
mteri bevri gvyavs da sabolood<br />
darCeba saqarTvelo qarTvelebis<br />
namosaxlari.<br />
`sada gansuenebai ars, mun ars<br />
mtrisa igi sayofeli, sada Suebai da<br />
gancx<strong>rom</strong>ai ars, mun nayofi sulisai<br />
ara yuavis~ _ saRvTo werili.<br />
icodeT yvelam: arasodes ar<br />
dadgeba iseTi dro, roca Zala aRmarTs<br />
ver daxnavs!<br />
ufalma daifaros saqarTvelo. amin!<br />
omar nanava
10 18-25 ivnisi 2013 ilori<br />
megruli enis, sxva qarTveluri enebis, sxvadasxva enis<br />
asakisa da genetikuri kavSirurTierTobis Sesaxeb<br />
`Tavisi winamorbedebisagan gansxvavebiT,<br />
am rasis adamianebi<br />
(igulisxmeba iberebi. _ m. Z., c. Z.)<br />
guldagul marxavdnen micvalebulebs,<br />
amitom Cvenamde Cemoinaxa Tavis<br />
qalebisa da ConCxebis sakmao raodenoba,<br />
<strong>rom</strong>elTa mixedviT SeiZleba maTi<br />
sxeulis agebulebis Sesaxeb<br />
msjeloba. kerZod, Tavis qalebi, mcire<br />
simaRle (dedakacebisaTvis<br />
daaxloebiT 1,46 sm, mamakacebisaTvis<br />
1,65 sm) dabali Subli, arwiviseburi<br />
cxviri, gamoxatuli warbzeda rkali,<br />
daxvewili yvrimalebi da sustad ganviTarebuli<br />
ybebi, migvaniSneben rasas,<br />
<strong>rom</strong>lis ukanaskneli warmomadgenlebi<br />
aq dRes baskebi arian. neoliTur<br />
mosaxleobas ara marto espaneTis,<br />
aramed safrangeTis, inglisisa da germaniis<br />
mTeli teritoriis, yovel<br />
SemTxvevaSi rainamde, ekuTvnoda, rogorc<br />
Cans, iberiul rasas. arielebis<br />
mosvlamde italia agreTve dasaxlebuli<br />
iyo msgavsi dabaltaniani rasiT.<br />
baskebTan maTi met-naklebi Soreuli<br />
naTesaobis Sesaxeb amJamad Znelia<br />
msjeloba~ (fr. engelsi).<br />
`didi berZeni filosofosi platoni<br />
werda, <strong>rom</strong> uZveles droSi iyo qveyana<br />
atlantida, <strong>rom</strong>elic globaluri<br />
katastrofis dros ganadgurda da<br />
iberebi (baskebi) am kunZulze gadarCenili<br />
xalxis STamomavlebi ariano~ (r.<br />
erisTavi, mzis Svilebi, `aia~, 2000, gv. 9,<br />
14).<br />
Cven, aq, garda oriode magaliTisa, mxolod<br />
ucxoel avtorebTan moxmobili<br />
(cxadia, calkeuli) monacemebi warmovadgineT<br />
(maTi erTi nawili damowmebulia<br />
akaki gasvianTan da kliment<br />
SeliasTan) da araferi gviTqvams Tundac<br />
mixeil javaxiSvilis, sergi<br />
makalaTias, akaki uruSaZis, rismag<br />
gordezianis, klimenti Selias,<br />
vladimer alfeniZis da sxva rCeuli<br />
qarTveli mecnierebis didmniSvnelovan<br />
naS<strong>rom</strong>ebSi warmodgenil friad<br />
saintereso da umdidres monacemebze,<br />
<strong>rom</strong>elTac, vrclad vexebiT zemoT<br />
xsenebul samtomeulSi, 200-mde sxva<br />
qarTvel mecnierTa monacemebTan<br />
erTad.<br />
rad Rirs marto is faqti, <strong>rom</strong><br />
amerikis kontinentze dResac arsebobs<br />
administraciuli erTeuli kolxuakani,<br />
rac sityva-sityviT niSnavs<br />
kolxebis adgils (akani megr. adgili).<br />
amaze, Turme, amerikaSi yofnisas<br />
SemTxveviT gaigo akad. vl. alfeniZem<br />
da daaskvna, <strong>rom</strong> SeiZleba, igi atlantidis<br />
dangrevis dros gadarCenili<br />
kolxebis erTi nawilis iq<br />
gansaxlebis maCvenebeli iyos.<br />
rad Rirs, am ukanasknelad, Sveicarieli<br />
mecnierebis aRmoCena, <strong>rom</strong><br />
tutanxamons _ Zv. w. V saukunis<br />
faraons (mumias) da Tanamedrive<br />
evropis mkvidrTa naxevarze mets kavkasiuri<br />
genebi aqvT, kerZod, germanelTa<br />
45 procents, SveicarielTa _ 50 procents,<br />
britanelTa da frangTa _ 70-80<br />
procents (gaz. `ilori~).<br />
kolxeTis istoriisa da kulturis<br />
warmoCenasTan erTad, Zvelad kolxebis<br />
gansaxlebis Cvenebis TvalsazrisiTac<br />
fasdaudebelia profesorisa da<br />
akademikosis klimenti Selias mier<br />
ukanasknel periodSi gamocemuli<br />
unikaluri S<strong>rom</strong>ebi: `kolxeTi Cveni<br />
samyaros karibWe~, `kacobriobis istoria<br />
kolxeTiT iwyeba~ da `kolxeTi<br />
(saqarTvelo) kacobriobis civilizaciis<br />
saTave~.<br />
Ddedamiwis zurgze qarTulqarTveluri<br />
eTnosis xalxebis<br />
gansaxlebisa da maTi kulturuli<br />
memkvidreobis Sesaxeb monacemebs Cvens<br />
samtomeulSi 500-mde gverdi uWiravs,<br />
razec mkiTxvels garkveul warmodgenas<br />
albaT es mciredi masalac Seuqmnis.<br />
amrigad, megrul-qarTulis Cvens<br />
mier mopovebuli enobrivi monacemebi<br />
da maTgan gamomdinare Cveni winaswari<br />
varaudebi savsebiT emTxveva<br />
uSoreules da Soreul epoqebSi qar-<br />
Tul-qarTveluri eTnosis xalxebis<br />
dedamiwis zurgze gansaxlebis monacemebs,<br />
da, mas amagrebs qarTulqarTveluri<br />
eTnosis xalxebis yofil<br />
sacxovris teritoriebze amJamad<br />
gansaxlebuli sxvadasxva erovnebis<br />
xalxebis enebSi qarTul-qarTveluri<br />
enebis sityvaTa Zirebis uxvad arsebobis<br />
faqti. es ukanaskneli ki, msoflios<br />
xalxebTan da enebTan qarTulqarTveluri<br />
eTnosis (rasis) xalxebisa<br />
da enebis monaTesaveobis damadasturebel<br />
faqtadac gvevlineba.<br />
maSasadame, zemoaRniSnulis mixedviT,<br />
<strong>gvaqvs</strong> sruli safuZveli, vivaraudoT,<br />
<strong>rom</strong> erTiani warmomavlobis<br />
qarTul-qarTveluri eTnosis (rasis)<br />
pirvelyofil adamianebs, erTian<br />
sivrceSi ucxovriaT enis warmoSobis<br />
erT garkveul sawyis periodSi. SemdgomSi<br />
ki, isini, TandaTanobiT<br />
gaSlilan da aTaswleulebis<br />
manZilze mosdebian dedamiwis TiTqmis<br />
yvela kontinentis uuvrceles teritoriebs,<br />
rac uTuod, arseboba-cxovrebisaTvis<br />
saWiro bunebrivi da<br />
ekonomikuri pirobebis moZiebagamoyenebis<br />
aucileblobiT, maT Soris,<br />
sakvebisa da TavSesafris mopovebis,<br />
mtacebeli cxovelebis, frinvelebis,<br />
qvewarmavlebisa da sxvaTagan<br />
Tavdacvis, aseve, bunebis stiqiaTagan<br />
gadarCenis aucilebeli moTxovnebiT<br />
iyo ganpirobebuli.<br />
cxadia, teritoriuli gancalkevebulobis<br />
safuZvelze unda momxdariyo am<br />
xalxebSi sxvadasxva enebis warmoSobaganviTarebac,<br />
rasac, Tavis mxriv, xels<br />
uwyobda qarTul-qarTveluri eTnosis<br />
xalxebis Tu tomebis sacxovris teritoriebze<br />
manamde sxvagan mosaxle sxva<br />
rasis xalxebis Tu tomebis gaadgileba-gansaxlebis<br />
intensiuri procesi,<br />
rasac uTuod Tan sdevda<br />
sakuTriv qarTul-qarTveluri eTnosis<br />
xalxebis Tu tomebis erTi nawilis<br />
ganadgurebis, xolo meore nawilis, _<br />
Semosaxlebul Zlier xalxebTan Tu<br />
tomebTan aseve intensiurad asimilaciis<br />
procesebi.<br />
magram, gvian periodSi, Cans, momxdara<br />
istoriis qartexilebisagan damcrobili<br />
da gadarCenili wminda qarTulqarTveluri<br />
eTnosis xalxebis erT<br />
garkveul sivrceSi Tavmoyragansaxleba,<br />
anu geniT SeduRabeba _<br />
calkeuli qarTveluri enebis Semdgomi<br />
ganviTarebis, qarTveluri tomebis<br />
erovnuli konsolidaciisa da, am<br />
safuZvelze erTiani saxelmwifos Seqmnisa<br />
da erTiani enis _ saerTo qar-<br />
Tuli enis _ warmoSoba-ganviTarebis<br />
pirobebSi. saerTo qarTul enas ki,<br />
Cans, uwinares safuZvlad daedo im<br />
droisaTvis politikurad dawinaurebuli<br />
qarTleli tomis ena _<br />
qarTluri ena, igive, `sakuTriv qar-<br />
Tuli ena~, rogorc mas enaTmecnierebi<br />
uwodeben. yovelive es, udavoa, qarTulqarTveluri<br />
eTnosis xalxebis<br />
gadarCenisa da Semdgomi cxovrebis<br />
uzrunvelyofis aucilebeli moTxovniT<br />
iyo ganpirobebuli, da, mas<br />
dResac da momavalSic mudam dacvaganmtkiceba<br />
sWirdeba.<br />
is faqti, <strong>rom</strong> megrul-qarTulSi<br />
urTierTgagebinebis done Tavdapirveli<br />
enobrivi niSnebis, igive,<br />
pirvelqmnili xmabaZviTi formebis<br />
mixedviT procentulad erTob mcirea<br />
da Seadgens mxolod 5,7 procents,<br />
xolo meoreuli (SedarebiT gviandeli)<br />
warmoSobis araxmabaZviTi<br />
formebis mixedviT didad maRalia da<br />
aRwevs 70,1 procents, savsebiT bunebrivi<br />
movlenaa, zemoaRniSnuli garemoebebis<br />
gaTvaliswinebiT.<br />
am<strong>jer</strong>ad, saWiroa, sakiTxTan<br />
dakavSirebiT gavaanalizoT Semdegi<br />
monacemebi:<br />
rogorc zemoT aRiniSna, megrulis<br />
zmnuri fondi, <strong>rom</strong>elic am enis mTeli<br />
leqsikis 99,9 procents Seadgens, emyareba<br />
sul raRac 2202 Ziriseul Tanxmovnur<br />
formas, saidanac xmabaZviTi<br />
warmomavlobisaa 1869 forma, anu 85<br />
procenti. magram imis gamo, <strong>rom</strong><br />
xmabaZviTi formebi xasiaTdebian<br />
gansakuTrebiT maRali produqtiulobiT,<br />
amaTzea damyarebuli megrulis<br />
zmnuri fondis da TviT mTeli<br />
leqsikis 99,2 procenti. da, swored<br />
aseT pirobebSi:<br />
megrulis zmnuri fondis<br />
warmomdgeni aRniSnuli 2202<br />
Ziriseuli Tanxmovnuri formidan:<br />
1. zedsarTavi saxeliseuli<br />
warmomavlobisaa 1279 Ziriseuli<br />
Tanxmovnuri forma anu 58,1 procenti.<br />
aqedan ki, sagnis rogoradobis kon-<br />
kretuli niSanTvisebis gamomxatveli:<br />
bizali, biTqali, wirkali da misTana<br />
z e d s a r T a v i s a x e l i s e u l i<br />
warmomavlobisaa 1169 Ziriseuli<br />
Tanxmovnuri forma anu 91,7 procenti<br />
(mTeli zmnuri fondis warmomdgen 2202<br />
Ziriseul Tanxmovnur formebTan<br />
mimarTebaSi ki 53,1 procenti) da, sagnis<br />
rogoradobis zogadi niSanTvisebis<br />
gamomxatveli: didi, WiWe, maRali, WiTa<br />
da misTana zedsarTavisaxeliseuli<br />
warmomavlobisaa 110 Ziriseuli<br />
Tanxmovnuri forma anu 8,9 procenti<br />
(mTeli zmnuri fondis warmomdgen 2202<br />
Ziriseul Tanxmovnur formebTan<br />
mimarTebaSi ki 5 procenti);<br />
2. sakuTriv zmnuri warmomavlobisaa<br />
614 Ziriseuli Tanxmovnuri forma anu<br />
27,9 procenti;<br />
3. arsebiTi saxeliseuli<br />
warmomavlobisaa 309 Ziriseuli<br />
Tanxmovnuri forma anu 14 procenti.<br />
am monacemebis mixedviT gansakuTrebiT<br />
sainteresoa Semdegi<br />
realobani:<br />
megrulis zmnuri fondis sakuTriv<br />
sagnis rogoradobis gamomxatveli:<br />
bizali, biTqali, wirkali da misTana<br />
z e d s a r T a v i s a x e l i s e u l i<br />
warmomavlobis 1169 Ziriseul formaze<br />
damyarebuli leqsika Seadgens<br />
megrulis znuri fondis da TviT<br />
mTeli leqsikis 91,7 procents da<br />
eseni mTlianad xmabaZviTi<br />
warmomavlobisaa;<br />
aseT pirobebSi, megrulis zmnuri<br />
fondis da TviT mTeli leqsikis 91,7<br />
procentis warmomdgeni, sagnis<br />
rogoradobis konkretuli niSan-<br />
Tvisebis warmomCeni 1169 xmabaZviTi<br />
Ziriseuli Tanxmovnuri formidan<br />
qarTulSic <strong>gvaqvs</strong> mxolod 29 forma<br />
anu 2,5 procenti.<br />
es imas niSnavs, <strong>rom</strong> aRniSnuli<br />
fondis mixedviT megrul-qarTulSi<br />
urTierTgagebinebis done Seadgens<br />
mxolod 2,5 procents. sxvagvarad <strong>rom</strong><br />
vTqvaT, aRniSnuli pirvelqmnili<br />
xmabaZviTi fondis mixedviT megrulsa<br />
da qarTulSi maTi winamavali<br />
qarTveluri _ preqarTuli, protoqarTuli<br />
Tu iafeturi enis masala<br />
Seadgens mxolod 2,5 procents.<br />
TvalsaCinoebisaTvis, mokled da<br />
Sejamebulad gavimeorebT: megrulis<br />
sagnis rogoradobis konkretuli<br />
niSanTvisebis gamomxatveli: bizali,<br />
biTqali, wirkali da misTana<br />
z e d s a r T a v i s a x e l i s e u l i<br />
warmomavlobis zmnuri fondis<br />
warmomdgeni 1169 xmabaZviTi Ziriseuli<br />
Tanxmovnuri formidan, _ rasac (xazs<br />
vusvamT) emyareba megruli enis zmnuri<br />
fondis da TviT mTeli leqsikis 91,7<br />
procenti, _ qarTulSiac gvqonia<br />
mxolod 29 Ziriseuli Tanxmovnuri<br />
forma, anu daaxloebiT 2,5 procenti.<br />
xolo megrulis mTeli xmabaZviTi<br />
Ziriseuli Tanxmovnuri formebidan ki,<br />
qarTulSiac gvqonia 5, 6 procenti.<br />
yovelive es naTlad metyvelebs<br />
imaze, <strong>rom</strong> protoqarTuli (iafeturi)<br />
enidan calkeuli qarTveluri enebis<br />
damoukidebel enobriv erTeulebad<br />
(imdaTavad, _ dialeqtebad, SemdegSi ki<br />
enebad) gamoyofa momxdaria<br />
uSoreules warsulSi, _<br />
pirvelyofili xmabaZviTi Tanxmovnuri<br />
metyvelebis sawyis periodSi, roca<br />
protoqarTuli enis leqsika Zalze<br />
mcirericxovani iyo, anu roca misi<br />
simdidre, daaxloebiT, afrikisa da<br />
avstraliis junglebSi napovni<br />
Tanamedrove velurebis enis leqsikis<br />
simdidrisa (50-mde sityva) iyo. amas,<br />
megruli enis calke damoukideblad<br />
arsebobis pirobebSi am enis leqsikis<br />
esodeni simdidris Seqmnis faqtic<br />
adasturebs. amasTan, es ukanaskneli<br />
faqti (megruli enis leqsikis gansakuTrebuli<br />
simdidre) adastutebs imas,<br />
<strong>rom</strong> kolxuri ena, igive, iberiuli ena,<br />
anu megruli ena uSualo gagrZelebaa<br />
protoqarTuli enisa, igive adamJamieri<br />
winareqarTuri enisa.<br />
sakiTxis sicxadeSi <strong>kidev</strong> ufro meti<br />
sinaTlis Setanis mizniT, ganvmartavT:<br />
protoqarTuli, igive iafeturi<br />
enidan calkeuli dialeqturi<br />
metyvelebebis gamoyofas da am<br />
safuZvelze cal-calke qarTveluri<br />
enebis, kerZod, kolxuris (megrul-<br />
Wanuris), svanurisa da sakuTriv<br />
qarTulis (maTi Semdgomi saxelwodebebis<br />
mixedviT) warmoSobas udavod<br />
adgili hqonda pirvelqmnili iafeturi<br />
(igive winareqarTuli anu protoqarTuli)<br />
enidan, _ misi mcirericxovani<br />
xmabaZviTi Ziriseuli Tanxmovnuri<br />
formebis <strong>jer</strong> <strong>kidev</strong> Sigagaxmovanebaafiqsacia-gramatizaciis<br />
procesis<br />
dawyebamde. ase <strong>rom</strong> ara, magaliTad, bz)<br />
(||b)z)) Ziriseuli Tanxmovnuri formis<br />
xuTive xmovniT Sigagaxmovaneba da<br />
imTavidanve gaxuTmageba ara mxolod<br />
megrulSi (mag., baz-ali, baz-afa, bez-eri,<br />
bez-eria, biz-ali, biz-ini, boz-oria, buzuria,<br />
buz-urua...), aramed qarTulSiac<br />
gveqneboda, nacvlad am enaSi misi<br />
mxolod erTaderTi u xmovniT<br />
Sigagaxmovanebisa (bzuili da buzi).<br />
ormarcvliani Ziriseuli Tanxmovnuri<br />
formebis xuTive, oTxi, sami an ori<br />
xmovniT Sigagaxmovaneba ki, Cveulebrivi<br />
movlenaa megruli enisaTvis.<br />
mTlianobaSi, megruli enis esoden<br />
mdidari afiqsebi da zmniswinebi,<br />
saerTod sagramatiko saSualebebi<br />
imitomac aris kerZod am enis<br />
kuTvnileba, <strong>rom</strong> <strong>jer</strong> <strong>kidev</strong> adre, sakuTriv<br />
mis dialeqtur arsenalSia<br />
momxdari Ziriseuli Tanxmovnuri formebis<br />
mravalferovani Sigagaxmovanebaafiqsacia<br />
da formaTa formobrivi da<br />
semantikuri (Sinaarsobrivi)<br />
gadiferencireba, rac am dialeqtis<br />
calke enad Camoyalibebasa da misi<br />
leqsikis esoden kolosalur<br />
simdidreSi aisaxa. <strong>rom</strong> ara ase, amgvari<br />
garemoebebis pirobebSi, isRa<br />
dagvrCeboda, <strong>rom</strong> gvefiqra:<br />
qarTveluri enebi, kerZod, megruli da<br />
qarTuli, TavisTavadi anu sxvadasxva<br />
genetikuri warmomavlobis enebia.<br />
maSasadame, megruli da qarTuli<br />
enebi, saerTod qarTveluri enebi, maTi<br />
winamavali protoqarTuli (iafeturi)<br />
enidan uSoreules epoqaSi gamoyofilwarmoSobili<br />
enebia.<br />
aseTia sinamdvile, anu WeSmariteba,<br />
cocxali enobrivi monacemebis mixedviT<br />
da ara raime savaraudo gaTvlebis<br />
safuZvelze. sakvlevaZiebo muSaobisas<br />
ki, mTavaria sinamdvile, WeSmariteba da<br />
ara mosazrebebi.<br />
swored aman gansazRvra, sxva realobebTan<br />
erTad, mocemuli statiebis ciklis<br />
saerTo dasaTaurebac:<br />
`WeSmariteba da mxolod WeSmariteba~.<br />
aq, saWiroa <strong>kidev</strong> erTxel davubrundeT<br />
calkeul konkretul sakiTxebs<br />
da <strong>kidev</strong> ufro sruli sinaTle movfinoT<br />
maT.<br />
rogorc es saenaTmecniero literaturaSiM(mag.,<br />
g. nebieriZesTan) aris<br />
mocemuli, qarTul-megrulSi urTierTgagebinebis<br />
done Seadgens daaxloebiT<br />
14 procents. es monacemi Cveni analiziTac<br />
dasturdeba. es imas niSnavs, <strong>rom</strong><br />
qarTulis armcodne megrels SeuZlia<br />
gaigos qarTulis sityvebis 14 procenti,<br />
cxadia, am sityvebis erTgvarovnebis,<br />
da maSasadame, erTiani genetikuri<br />
warmomavlobisa gamo.<br />
daismis kiTxva: milionobiT sityvis<br />
Semcveli megruli enis mflobeli<br />
qarTuli enis armcodne megrels<br />
Tumca SeuZlia gaigos ramdenime<br />
aTeuli, gnebavT, aseuli aTasi sityvis<br />
momcveli qarTuli enis sityvebis 14<br />
procenti, magram aseT pirobebSi, megrulis<br />
armcodne sakuTriv qarTvels ESeuZlia<br />
ki, gaigos megrulis<br />
mravalmilioniani sityvis momcveli<br />
leqsikis 14 procenti? sxvagvarad <strong>rom</strong><br />
vTqvaT, roca qarTul-megrulSi urTierTgagebinebis<br />
done Seadgens 14 procents,<br />
SeiZleba ki, piriqiT, anu,<br />
megrul-qarTulis urTierTgagebinebis<br />
done Seadgendes igive 14 procents? da,<br />
<strong>kidev</strong> sxvagvarad <strong>rom</strong> vTqvaT: roca SesaZlebelia<br />
qarTulis ramdenime<br />
aTeuli, gnabavT, aseuli aTasi sityvis<br />
14 procentis Targmna megrulis mravalmilioniani<br />
sityvebiT, SeiZleba ki,<br />
igive 14 procenti megrulis mravalmilioniani<br />
sityvebisa iTargmnos qarTulis<br />
ramdenime aTeuli, gnabavT, aseuli<br />
aTasi sityviT? cxadia, aseTi ram SeuZlebelia.<br />
mamanti ZaZamia,<br />
profesori, akademikosi,<br />
cira ZaZamia<br />
profesori, akademikosi
ilori<br />
qalbatono guCa!<br />
saqarTvelos parlamentis Sesabamisi<br />
komitetidan Tqven miiReT kolxuri<br />
kulturuli memkvidreobis Seswavlisa<br />
da dacvis asociaciis prezidentis, 5<br />
universitetis sapatio profesoris batn<br />
mamanti ZaZamias werili, <strong>rom</strong>elic exeba<br />
svanuri, megruli da lazuri arasamwerlobo<br />
enebis, rogorc regionaluri<br />
enebis movlisa da saTanado dacvis sakiTxs,<br />
rac friad mniSvnelovania.<br />
dasaxelebuli enebisadmi zogierTi<br />
vai-mecnieris udieri damokidebuleba da<br />
saxelmwifosagan maTdami gulgriloba<br />
gvaRelvebs ara mxolod samegrelosa da<br />
svaneTSi mcxovreb mosaxleobas, aramed<br />
am enebze mosaubre saqarTvelosa da mis<br />
sazRvrebs gareT myof aTiaTasobiT<br />
adamians.<br />
yofili xelisuflebis mier<br />
ugulisyurod iqna mitovebuli regionaluri<br />
ki ara, Cveni erovnuli siamaye _<br />
deda ena. isini jiutad cdilobdnen inglisuri<br />
enis damkvidrebas CvenSi. amiT<br />
akninebdnen ubiT naloliaveb qarTuls,<br />
<strong>rom</strong>elic mzesaviT gvaTbobs da gvWirdeba.<br />
inglisuri ena saxelmwifo enis statusiT<br />
68 qveyanaSia dakanonebuli, maT<br />
Soris 12 qveyanaSi _ adgilobriv<br />
xalxTa enebTan erTad. saakaSvilis<br />
xelisuflebam veraguli gegmis gansaxorcieleblad<br />
ara mxolod evropidan<br />
Camoiyvana inglisurenovani ,,pedagogebi“<br />
<strong>rom</strong>elTa Soris aTobiT uzneo, moralurad<br />
gaxrwnili aRmoCnda. mizani iyo qar-<br />
Tuli ena mxolod salaparakod<br />
darCeniliyo, xolo inglisuri ena<br />
qceuliyo saxelmwifo enad.<br />
amas gulistkiviliT imitomac mogaxsenebT,<br />
<strong>rom</strong> CvenTvis Zvirfasia qar-<br />
Tuli ena, rogorc erovnuli saganZuri.<br />
amasTan, vforiaqobT imis gamoc, <strong>rom</strong> rogorc<br />
bat. m. ZaZamia aRniSnavs ,,globalizaciis<br />
viTarebaSi gaqroba uwinares<br />
yovlisa emuqreba mcirericxovani xalxebis<br />
regionalur da umwerlobo enebs“.<br />
diax! gancdisa da gangaSis zari<br />
Camokvris sababi namdvilad arsebobs.<br />
mas aqvs realuri safuZveli. Tqven kargad<br />
mogexsenebaT, <strong>rom</strong> kolxuri, igive<br />
qarTveluri enebi (svanuri, megruli, Wanuri)<br />
msoflioSi universaluri da uZvelesi<br />
enebia. mecnierTa kvleviT udaod<br />
damtkicebulia, <strong>rom</strong> am enaze saubrobda<br />
sami kontinetis mosaxleobis didi nawili.<br />
sabednierod, kolxebs damwerlobac<br />
hqondaT, rac protoqarTul damwerlobad<br />
miiCneva. amas adasturebs mraval-<br />
Tagan msofloSi uZvelesi beWduri<br />
dokumenti “festosis disko”, napovni<br />
xmelTaSua zRvis kunZul kretaze, italieli<br />
arqeologis luiji pernies mier,<br />
100 wlis winaT, <strong>rom</strong>elic gaSifra<br />
qarTvelma mecnierma g. kvaSilavam.<br />
Tumca, axla damwerlobis<br />
unikalurobaze ki ar aris saubari,<br />
aramed Tavad dasaxelebuli enebis<br />
gadarCenasa da SenarCunebaze.<br />
svanuri, megruli da lazuri enebis<br />
universalurobaze da maT zrunvaze<br />
didi xania weren da iTxoven cnobili<br />
moRvaweni da mecnierebi. amis sailustraciod<br />
kmara didi akakis sityvebi:<br />
,,megrul enaSi Senaxulan obol margalitebad<br />
is Zveli sityvebi. Cven<br />
urCevT mweral-mwignobrebs, meti yuradReba<br />
miaqcion megruls, <strong>rom</strong> iqidan<br />
amokrebili sityvebiT Seavson dRes maTi<br />
Selaxuli qarTuli leqsikoni“. cnobilma<br />
mecnierma al. cagarelma me-19<br />
saukuneSi. Seqmna ,,megruli etiudebis“<br />
ori tomi, da <strong>kidev</strong> ramdeni naS<strong>rom</strong>is<br />
moxmoba SeiZleba. Tumca, maTi<br />
gansaxlebis areali TandaTan mcirdeba.<br />
magaliTad niko berZeniSvilma brZana<br />
,,arqeologiuri da istoriul-toponimikuri<br />
monacemebiT da werilobiTi<br />
cnobebiT, TiTqmis TanxmobiT mowmoben,<br />
<strong>rom</strong> Sua da brinjaos xanaSi awindeli<br />
tao-klarjeTis, samcxis da Tavad Sida<br />
qarTlis didi (dasavleT nawili)<br />
megrul-Wanur tomebis sacxovrebels<br />
warmoadgenda“. iv. javaxiSvilis TqmiT<br />
qristianobis damkvidrebamde da Semdeg<br />
,,egrisi mTel dasavleT saqarTvelos<br />
erqva, sazRvrebi Sesabamisad iyo gafar-<br />
Toebulio“.<br />
kolxurenovani mosaxleoba anu<br />
megrelebi me-20 sauk. dasawyisSi mxolod<br />
9 raionSi cxovrobdnen, amJamad ki<br />
8-Si saxloben. rogorc Cans, TandaTan<br />
mcirdeba maTi gansaxlebis areali.<br />
safrTxe emuqreba sasaubro enasac,<br />
amitom, aucileblia misi dacva, dafaseba<br />
da Senaxva, rogorc eris unikaluri<br />
saunjisa, radgan ena qmnis im bajaRlos,<br />
<strong>rom</strong>lis margalitebi amSveneben saerTo<br />
erovnul saganZurs.<br />
TqvenTvis cxadia, qalbatono guCa, <strong>rom</strong><br />
megruli da svanuri enebi gamorCeulia<br />
mravalmilioniani leqsikuri maragiT.<br />
amis dasturia bat. mamanti da cira ZaZamiebis<br />
fundamentaluri naS<strong>rom</strong>ebi. m.<br />
janjRavas, j. jiqias, k Selias, k. fifias<br />
da uamrav sxvaTa naRvawi, arafers vityvi<br />
winaparTa mier Seqmnil unikalur qm-<br />
18-25 ivnisi 2013<br />
saqarTvelos mecnierebaTa akademiis enis, literaturisa da xelovnebis<br />
ganyofilebis akademikos-mdivans qal-n guCa kvaracxelias<br />
pativcemulo redaqcia, wavikiTxe<br />
Tqvens gazeTSi gamoqveynebuli<br />
werili saxalxo mkurnal gagniZeze<br />
da msurs gamogexmauroT, radgan<br />
Tqven erT-erTi im mcire raodenobis<br />
gazeTTagani xarT, vinc principulad<br />
dgas WeSmaritebis mxares da<br />
cdilobs daicvas aSkarad<br />
warmatebuli saxalxo mkurnali<br />
arakacebis Semotevisagan.<br />
“...kargia mudam mtrianio...” _ swored<br />
gagniZisnair adamianebze ambobda<br />
didi vaJa-fSavela:<br />
simarTle giTxraT, veraferi gamigia<br />
im xalxisa, sxvisi warmateba <strong>rom</strong> SurT<br />
da boRma axrCobT.<br />
albaT gsmeniaT saxalxo mkurnal<br />
domenti gagniZis saxeli, <strong>rom</strong>lis<br />
preparatebis saswaulmoqmedebaze dRes<br />
bevri msjelobs. “gagenoli”, “domentoli”<br />
da “levanoli” mravali<br />
klinikuri gamokvleviT dadasturebuli<br />
da rekomendirebulia imeddakargul<br />
sneulTaTvis rasac uamravi<br />
gankurnebulis gamoxmaureba mowmobs.<br />
swored amitom gamoucxada omi farmakomafiam<br />
domenti gagniZes, radgan<br />
imedgadawurul daavdebulTa umetesma<br />
nawilma Tavi mianeba klasikur medicinas<br />
da saxalxo mkurnals moaSura.<br />
isic faqtia, <strong>rom</strong> klasikuri medicinis<br />
mesveurebs xalxis janmrTelobaze<br />
metad sakuTari jibe ainteresebT, rasac<br />
isini swored ucxoeTidan kapikebSi Semotanili<br />
preparatebis cecxlis fasad<br />
gayidviT isqeleben. xSirad ki am<br />
preparatebs araviTari efeqti ar gaaCniaT.<br />
gagniZis wamlebi <strong>rom</strong> efeqturi ar<br />
iyos, mafia mas brZolas ar gamoucxadebda,<br />
radgan, yoveli uZluri saqme<br />
TavisTavad gasaqrobadaa ganwiruli.<br />
amitom, am vai-medikosebma daiviwyes<br />
hipokrates fici, namuszec xeli aiRes<br />
da lamis gaanadgures sazogadoebisaTvis<br />
sikeTis momtani adamiani.<br />
rogorc Tqveni gazeTi ukve iuwyeboda,<br />
arakacebma am saZraxis saqmeSi<br />
daixmares telekompania ”imedis” Jurnalisti<br />
nodar melaZe <strong>rom</strong>elmac Tavis<br />
gadacemaSi ”asi gradusi celsiusiT”<br />
ciliswamebis da Sxamis korianteli<br />
daayena (ra Tqma unda, farmakomafiis<br />
dakveTiT).<br />
maxsendeba, gadacemaSi erTi qalbatoni,<br />
dedofliswyarodan, <strong>rom</strong>elsac<br />
Svili gardaecvala da did agresias<br />
avlenda baton domentis mimarT. me<br />
gavesaubre im qalbatonis axlobels _<br />
maT yvelaferi gaukeTebiaT avadmyofis<br />
saSvelad, magram eqimebs uTqvamT: Cven<br />
aRaraferi SegviZlia, samiode Tve darCa<br />
sicocxleo. amis Semdeg mouyvaniaT<br />
avadmyofi baton domentisTan, <strong>rom</strong>elmac<br />
icoda, <strong>rom</strong> mas aRaraferi eSveleboda<br />
magram dedas ver gaumxila mosalodneli<br />
tragedia, ganwirul adamians ki<br />
lamis erTi wliT gauxangrZliva sicocxle.<br />
nodar melaZem swored im gaubedurebuli<br />
qalbatonis naTqvami gauSva<br />
eTerSi, mravali madlieri pacientis<br />
nilebebze <strong>rom</strong>elTa CamoTvla Sors<br />
wagviyvans.<br />
madloba ufals, <strong>rom</strong> evrosabWos miRebuli<br />
aqvs konvencia ,,regionalur enaTa<br />
qartia“. mgonia, <strong>rom</strong> am sakiTxze<br />
evrokavSiris miTiTeba <strong>rom</strong> ar yofiliyo,<br />
Tavadve qarTul saxelmwifos unda<br />
ezruna, sakuTari neba daefiqsirebina am<br />
friad saTuTi da mgrZnobiare Temisadmi,<br />
radgan igi aTi aTasobiT adamianis<br />
mSobliuria, dedis ZuZusTan erTad, akvanidan<br />
Sesisxorcebuli da misi<br />
“sikvdili” didi ubedurebaa.<br />
bat-n m. ZaZamias TxovnaSi naTladaa<br />
ganmartebuli, <strong>rom</strong> “saqarTvelos teritoriaze<br />
mcxovrebi azerbaijanuli, somxuri,<br />
Turquli da sxva enebi, <strong>rom</strong>elTa<br />
mflobelebi mcirericxovani xalxebi<br />
CvenSi cxovroben, saerTo gaqrobis<br />
saSiSroebis winaSe ar imyofebian, manamde<br />
mainc, vidre es enebi TavianT sam-<br />
SobloSi icocxleben“.<br />
diax, realuri saSiSroeba regionalur:<br />
svanur. megrul da Wanurs<br />
emuqreba. nu ifiqrebT, <strong>rom</strong> amiT dasaxelebuli<br />
enebis deda qarTulisagan<br />
gamorCevas vcdilobT. amgvari azri Zir-<br />
Sive usafuZvloa. arc qarTulTan<br />
dapirispirebisa da misi daCrdilvis<br />
mcdelobaa ganzraxuli, piriqiT. radgan<br />
amgvari briyvuli wadili ganwirulia.<br />
Tumca, zogierTi vai-mecnieri garkveul<br />
saSiSroebas xedavs megruli da svanuri<br />
enebis dacvasa da xelSewyobaSi. kacobriobis<br />
istoriaSi erebs, xalxebsa da<br />
tomebs Soris samarcxvino dapirispirebis<br />
magaliTebi uamravia. es upirvelesad<br />
ganpirobebuli iyo aRzevebis, pirvelobis<br />
JiniT. ukve xmamaRla aTas<strong>jer</strong> ganvacxadeT,<br />
<strong>rom</strong> deda qarTuli RviZlia...<br />
arc is gvainteresebs, ra xdeboda<br />
Soreul warsulSi, amocana martivi da<br />
cxadia. xelisuflebas vTxovT gamoavlinos<br />
keTili neba da mouaros Cvens ubeSi<br />
CaTbilul da dedis nanasTan erTad<br />
gamotarebul enebs, <strong>rom</strong>lsac gaqrobis<br />
realuri saSiSroeba emuqrebaT.<br />
swored amas exeba bat. m. ZaZamias Txovna.<br />
amgvari wadil-survili pirveli ar<br />
aris. analogiuri TxovniT 2011 wlis<br />
dekemberSi mec mivmarTe saqarTvelos<br />
parlamentis maSindel Tavmjomares bat.<br />
daviT baqraZes. maSin viTxovdi:<br />
,,...vTqvaT, raa imaSi cudi Tu skolaSi<br />
moswavles auxsnian, <strong>rom</strong> megruli ena<br />
yvela komponentiT enaTa jgufs<br />
miekuTvneba da erT-erTi uZvelesia<br />
msoflioSi, <strong>rom</strong> megrelebi kolxebis<br />
uSualo memkvidreebi arian da hqondaT<br />
gamoxmaureba ki _ ara. amis Semdeg daiwyo<br />
batoni domentis devna _<br />
dauyadaRes uZrav-moZravi qoneba, saxlidan<br />
yvelaferi faseuli waiRes, seifi<br />
gaWres da naRdi fuli gaitanes.<br />
magram suliT mainc ver gatexes es<br />
mxne adamiani, <strong>rom</strong>elic kanonis meSveobiT<br />
cdilobs samarTlianobis aRdgenas<br />
da, darwmunebuli var, <strong>rom</strong> sawadels<br />
male miaRwevs!<br />
rogorc iqna baton domentis yvela<br />
braldeba moexsna sasamarTlos<br />
ganCinebiT, yvelaferi rac misgan<br />
waiRes ubrundeba, magram sagadasaxado<br />
samsaxuri raRacis momizezebiT Tanxis<br />
dabrunebisgan Tavs ikavebs. es Tanxa ki<br />
mas preparatebis warmoebis gasafar-<br />
Toeblad hqonda gadanaxuli.<br />
sxvaTa Soris, batoni domentis<br />
unikalurma Sedegebma ucxoeTamdec miaRwia.<br />
dainteresdnen kidec, magram batoni<br />
domentis garSemo atexilma<br />
aurzaurma procesi droebiT SeaCera.<br />
imedia, situacia male Seicvleba da<br />
batoni domentis preparatebi yvelgan<br />
gauwevs daxmarebas uimedo sneulebs.<br />
marto Cems ambavs mogaxsenebT: wlebis<br />
ganmavlobaSi me da Cems meuRles _<br />
darejan qobalias _ Svili ar gviCndeboda.<br />
domentis wamlebis daxmarebiT ki<br />
mravali wlis ocneba amixda _ mama<br />
gavxdi. Cemi biWi ukve wlinaxevrisaa. is<br />
ki ara, ukve meore Svilsac velodebi!<br />
batonma domentim bednier adamianad<br />
maqcia da Cemi madliereba am werili-<br />
Tac minda gamovxato. arc mwerali var,<br />
11<br />
kolxebs damwerloba. <strong>rom</strong>elsac ,,kirbebi”<br />
erqva, <strong>rom</strong> saberZneTSi napovnia<br />
“festosis disko”, <strong>rom</strong>elzec oqrodamwerlobiT<br />
megruli sagalobelia amotvifruli<br />
da ase Semdeg... gavacnoT<br />
cnobili mkvlevarebis s. yauxCiSvilis.<br />
iv. javaxiSvilis. n, maris, da sxvaTa<br />
naazrevebi am Temaze”.<br />
“aseve ganvumartoT svanur da lazur<br />
enebze.“<br />
“ena ki ar vaswavloT, vaswavloT<br />
erTi-ori leqsi, simRera, andaza, enobrivi<br />
Taviseburebani. darwmunebuli var es<br />
<strong>kidev</strong> ufro daaxloebs, <strong>kidev</strong> ufro<br />
SeaduRabebs saqarTvelos mxareebs Tu<br />
regionebs, Seqmnis saocar harmonias, zog<strong>jer</strong><br />
<strong>rom</strong> aklia Cvens sinamdviles”.<br />
“sad da rodis aris arasamwerlobo<br />
enebis margalitebis aTviseba advili da<br />
SesaZlebeli? rasakvirvelia adreul<br />
asakSi, amitom skolis programaSi Zalian<br />
faqizad, mecnierulad mofiqrebulad<br />
unda ganTavsdes saTanado masala...“<br />
ai, Cemi Txovnis mokle anotacia. pasuxi<br />
am Txovnaze ar mimiRia. iZulebuli<br />
gavxdi sakuTari naazrevi ori gazeTis<br />
saSualebiT gamomeTqva, (gaz.<br />
“saqarTvelo da msoflio” 2012 wl. 1-7<br />
Tebervali da gaz. ,,mrwamsi“ 2012 w. #35.)<br />
magram es metad mniSvnelovani sakiTxi<br />
dRemde elis xelisuflebis keTili<br />
nebis gamoxatvas, swored amitom mimaCnia<br />
bat. m. ZaZamias winadadebisadmi gonivruli<br />
damokidebuleba aucilebeli<br />
da ara saxvaliod gadasadebi.<br />
mosaxleobam axal xelisuflebas imitomac<br />
dauWira mxari, <strong>rom</strong> saxelmwifo<br />
struqturebs daecva tradiciuli<br />
sulieri Rirebulebebi, moraluri<br />
normebi, mxari daeWira qarTveli xalxis<br />
socio-kulturuli TviTmyofadobis-<br />
Tvis, riTac iqneba SenarCunebuli<br />
mravalsaukunovani Rirebulebebi.<br />
darwmunebuli var, mecnierebaTa<br />
akademia gulisyuriT moekideba bat, m. Za-<br />
Zamias winadadebas, rac aTasobiTi adamianis<br />
survilic aris da miawodebs<br />
saqarTvelos parlaments gonivrul, mecnierulad<br />
dasabuTebul argumentebs, <strong>rom</strong>lis<br />
safuZvelze sakanondeblo organo<br />
miiRebs sasargeblo gadawyvetilebas,<br />
<strong>rom</strong>elic waadgeba qarTul kulturas,<br />
sulierebasa da eris momavals.<br />
boris daviTaia,<br />
mwerali. ak, wereTlis saxelobis<br />
premiis laureati, mecnierebaTa<br />
akademia “aias “ namdvili wevri<br />
cudas rad unda mteroba, kargia mudam mtriani...<br />
arc Jurnalisti. erTi mS<strong>rom</strong>eli kaxeli<br />
kaci var da minda qveyanam icodes<br />
_ <strong>rom</strong> ara batoni domenti, Cems cxovrebas<br />
azri daekargeboda.<br />
amitom minda gamarjveba vusurvo<br />
baton domenti gagniZes!<br />
vimeoreb, dainteresebuli pirebisaTvis:<br />
biWiko gagniZis mier gamogonili<br />
preparati arCens simsivnur<br />
daavadebebs, kuWnawlavis gauvalobas,<br />
kolits, fistulas, prostatits,<br />
buasils, nervis anTebas, nevrozs,<br />
fsiqikurad daavadebulebs, parkinsons,<br />
asTmas, Ciyvs, gulisa da Tirkmelebis<br />
daavadebebs, spobs azots TirkmelSi,<br />
hkurnavs gafantuli sklerozs da<br />
Sidss, Svelis cerebralur damblas,<br />
yurebidan Cirqdenas, osteoqondrozs,<br />
gaimorits, sisxlis gaTeTrebas, sefsiss,<br />
botulizms, tuberkulozs, cerozs<br />
I da II stadiebSi, C-hepatits, botkins,<br />
elenTis, naRvlis buStis daavadebebs,<br />
anTebiT procesebs, qlamidias, klimaqss,<br />
wyluls, fsoriazs, saxsrebis daavadebebs,<br />
epilefsias, amyarebs sxeulis imunitets,<br />
axdens Tavis tvinis ujredebis<br />
aRdgena-SenarCunebas, dadebiTad moqmedebs<br />
seqsualur darRvevebze da<br />
narkotikebTan damokidebulebebze.<br />
mkurnalis koordinatebia: Tbilisi,<br />
awyuris q. #70 (metros sadgur “isan-<br />
Tan”). yovel dRe, garda kvirisa. tel:<br />
893-22-66-51<br />
ivane deminaSvili,<br />
Telavi
12 18-25 ivnisi 2013<br />
sportuli kuTxe mihyavs Jurnalist giorgi jalaRanias<br />
ISSN 1987-8966 ilori redaqciis misamarTi:<br />
Tbilisi,<br />
baqraZis quCa #6<br />
me-4 sarTuli<br />
sareg. #01018002930<br />
234-32-95<br />
mTavari redaqtori: roland jalaRania<br />
teqnikuri redaqtori: mixeil CodriSvili<br />
gazeTis mene<strong>jer</strong>i: zurab qobalia 599-34-37-27<br />
saredaqcio sabWo: zaur gaxaria, zurab jamburia,<br />
Tengiz kublaSvili, klimenti Selia,<br />
givi somxiSvili, daviT qobalia,<br />
giorgi siWinava, nugzar salayaia (gali)<br />
ilori<br />
saukunis ringis mtrebi: muhamed ali _ jo frezeri<br />
msoflio sportis istoriaSi yofilan<br />
iseTi monumenturi masStabis<br />
sportsmenebi, <strong>rom</strong>elTa piradi<br />
dapirispireba sportis ama Tu im saxeobaSi<br />
klasikuri brZolis magaliTad<br />
qceula. erT-erT TvalsaCino magali-<br />
Tad ori udidesi mZimewonosani<br />
mokrivis ringsa da rings miRma mtrobis<br />
moyvana SeiZleba, <strong>rom</strong>elTa gzebi<br />
1970-ian wlebSi gadaikveTa.<br />
legendaruli muhamed alisa da jo<br />
frezeris dapirispirebaze giambobT.<br />
medali da kanis feri<br />
1960 wels <strong>rom</strong>is olimpiur TamaSebze<br />
axalgazrda niWierma mokrivem kasius<br />
marselius klei-umcrosma<br />
naxevrad mZime wonaSi oqros medali<br />
moi pova. klei ise STambeWdavad ibr-<br />
Zoda da imdenad qarizmatuli iyo, <strong>rom</strong><br />
masmediam umal kerpad aqcia.<br />
da ai, morig preskonferenciaze sab-<br />
WoTa Jurnalistma, <strong>rom</strong>lisTvisac<br />
sportica da olimpiadac, rogorc<br />
yvela sabWoelisTvis, dasavlur samyarosTan<br />
ideologiuri omis “frontis<br />
xazic” iyo, feradkanian mokrives aseTi<br />
SekiTxva dausva:<br />
“amxanago klei, Tqven, vinc ase asaxeleT<br />
sakuTari samSoblo, ras ityviT<br />
imaze, <strong>rom</strong> kanis feris gamo ar Segi-<br />
ZliaT amerikis zogierT restoranSi<br />
Sesvla?..”<br />
aqve vTqvaT, 1960-iani wlebi amerikis<br />
SeerTebuli Statebis istoriaSi gardamtexi<br />
iyo. es iyo sisxliT SeRebili<br />
mZime periodi, magram mainc samudamod<br />
gamyofi “monuri” warsulisgan. qveynis<br />
gamovida pirveli tomi sergei<br />
kremliovis wignisa “beria _<br />
XXI saukunis saukeTeso mene<strong>jer</strong>i”.<br />
gamocema ganxorcielda<br />
saxalxo moZraoba “samegrelos”<br />
mxardaWeriT. wignis SeZena Sei-<br />
Zleba zugdidSi, rusTavelis<br />
q.#68-Si, saxalxo moZraoba<br />
“samegrelos ofisSi. tel.<br />
599.209.624<br />
TbilisSi wignis realizacia<br />
moxdeba yovel oTxSabaT dRes,<br />
dilis 9 saaTze, baqraZis q.#6-<br />
Si (didube). tel. 599.573.322.<br />
sagamocemo jgufi<br />
avtorebs ekisrebaT pasuxismgebloba<br />
faqtebisa da monacemebis sizusteze<br />
samxreTSi <strong>jer</strong> <strong>kidev</strong> moqmedebda “jim<br />
krous kanonebi”, <strong>rom</strong>lebic rasobriv<br />
segregacias (feradkanianTa iZulebiTi<br />
gamoyofa TeTrkanianebisgan) uSvebda:<br />
restornebi, kinoTeatrebi, skolebi, adgilebi<br />
sazogadoebriv transportSi<br />
gamijnuli iyo mxolod TeTrebisa da<br />
mxolod SavebisTvis. rasistuli wesis<br />
damrRvevi Savkaniani SeiZleboda adgilzeve,<br />
saxalxod, linCis wesiT gaesamarTlebinaT...<br />
sabWoTa Jurnalistis kiTxvis qveteqsti<br />
gasagebi iyo, Tumca aRmoCnda, <strong>rom</strong><br />
kasius marselius klei-ufross Tavisi<br />
vaJi kunTmagar, magram utvino moCxubrad<br />
ar gauzrdia. amerikelma<br />
mokrivem SekiTxvas Rirseulad upasuxa.<br />
“CvenTan, StatebSi, mravladaa<br />
restorani, sadac SemiZlia Sevide, _<br />
upasuxa kasiusma, _ aseTi ki gacilebiT<br />
metia, vidre iseTi, sadac es mekrZaleba.<br />
am problemaze Wkviani adamianebi<br />
muSaoben, <strong>rom</strong>lebic CvenTan aseve<br />
mravlad arian... gaige es da kargad<br />
daimaxsovre, ruso provokatoro!”<br />
am ambidan karga xnis Semdeg,<br />
mSobliur qalaq luisvilSi yofnisas,<br />
kasiusi erT-erT bars miadga, <strong>rom</strong>elsac<br />
karze warwera hqonda: “mxolod<br />
TeTrebisTvis”. olimpiuri Cempioni<br />
barSi ar SeuSves.<br />
_ magram me xom kasius klei var?! _<br />
SesZaxa mokrivem da Tan <strong>rom</strong>Si mopovebuli<br />
oqros medali gamoaCina, <strong>rom</strong>elsac<br />
yelze Camokidebuls mudam Tan<br />
atarebda. baris mepatronem amreziT<br />
miugo: _ fexze mkidia Seni medali,<br />
zangebs ar vemsaxurebi, mousvi aqedan!<br />
amboben, kasiusis patriotuli idealebi<br />
sabolood swored maSin, gamodevnebul<br />
baikerTa bandasTan saqmis<br />
garCevam daamsxvria, <strong>rom</strong>lebic baridan<br />
gabrunebul mokrives mdinare ohaios<br />
xidze daewivnen da “samxreTuli<br />
purisWamis wesebis” gakveTilis<br />
Catareba daupires. ra gasakviria, <strong>rom</strong><br />
mokrivis muStebma “Wkuis maswavle-<br />
gazeTi „ilori“, zugdidis<br />
damoukidebeli<br />
universiteti da fondi<br />
„Elisabetthal“-i dabadebis<br />
dRes ulocavs, orgzis<br />
sapatio doqtors,<br />
xuTgzis profesors,<br />
Tbilisis teqnikuri da<br />
gr. robaqiZis saxelobis<br />
universitetebis moqmed<br />
profesors, baton<br />
rudiger andresens!<br />
Tvals <strong>rom</strong> gadaavlebT mis<br />
ganvlil gzas, dau<strong>jer</strong>ebeli<br />
SeiZleba mogeCvenoT baton<br />
rudiger andresenis miRwevebi<br />
ganaTlebis sferoSi, <strong>rom</strong>elic<br />
1991 wels, berlinSi “mrewvelobisa<br />
da teqnikis“ universitetSi<br />
daiwyo da 1994 wels,<br />
saswavlo programebis sferoSi<br />
aRricxvisa da kontrolis,<br />
agreTve samSeneblo da<br />
saproeqto mimarTulebiT distanciuri<br />
swavlebis CamoyalibebiT<br />
da profesoris TanamdebobiT<br />
dasrulda.<br />
1993-1995 wlebSi, axalgazrda<br />
profesorma, rudiger andresenma,<br />
kolegebTan erTad,<br />
aRadgina da safuZveli Cauyara<br />
ekonomikuri mecnierebebis<br />
swavlebis mimarTulebas,<br />
kotbusis gamoyenebiTi, mec-<br />
belTa” Sexedulebebi rasobriv upiratesobaze<br />
gvarianad “gaacamtvera”, magram<br />
kleim, mware simarTliT<br />
SeZrwunebulma, olimpiuri oqro mkerdidan<br />
moiglija da mdinareSi<br />
gadauZaxa.<br />
im dRidan axalgazrda kasius klei<br />
srulebiT Seicvala. amerikis SeerTebuli<br />
Statebis yofili patrioti rasizmis<br />
winaaRmdeg brZolaSi CaerTo,<br />
Tumca amisTvis is ara martin luTer<br />
kingis pacifistur gzas gahyva, aramed<br />
radikalurad ganwyobili malkolm<br />
iqsis, ilaija muhamedisa da maTi “islamis<br />
eris” gavlenis qveS moeqca.<br />
kleim islami miiRo da Seicvala saxeli<br />
_ muhamed ali dairqva. amis<br />
Sesaxeb mokrivem samyaros profesiul<br />
ringze msoflios Cempionis titulisTvis<br />
brZolaSi soni listonis<br />
nokautiT damarcxebis Semdeg amcno.<br />
amerikulma sazogadoebam saxelis,<br />
Sexedulebisa da rwmenis Secvla<br />
mokrives ar mouwona. miT umetes,<br />
eqstremistuli ideologia “islamis<br />
eri” sxva araferi iyo, Tu ara “rasizmi<br />
rasizmis wil”.<br />
ra gasakviria, 1967 wels, roca alis<br />
vietnamSi sabrZolvelad gawveva<br />
daupires, Cempionma iuara. maSin man<br />
legendaruli fraza warmoTqva: “me vietkongelebTan<br />
pretenziebi ar maqvs.<br />
arc erT vietkongels ar uwodebia<br />
CemTvis zangi!”<br />
alis Cempionis tituli CamoarTves.<br />
da is dabrunda, raTa daebrunebina<br />
yvela is tituli, rac misi rwmeniT,<br />
samarTlianad swored mas ekuTvnoda.<br />
ise gamovida, <strong>rom</strong> muhamed alis<br />
mocile aseve janiani mokrive, Tumca<br />
ufro mSvidobismoyvare jo frezeri<br />
aRmoCnda. es iyo arcTu didad<br />
ganaTlebuli da sityva-pasuxiT<br />
gamorCeuli Savkaniani ymawvili<br />
filadelfiidan, <strong>rom</strong>elmac ringze<br />
alis aryofnisas Cempionis tituli<br />
daisakuTra. frezeri yvelaze naklebad<br />
ganasaxierebda muhamedisTvis<br />
nierebaTa universitetSi.<br />
1997 wels batoni rudiger<br />
andreseni saqarTveloSi<br />
Camodis da teqnikur universitetSi<br />
iwyebs muSaobas _<br />
ibrZvis mrewvelobis da<br />
samarTlis germanulenovani<br />
fakultetis asaRorZineblad.<br />
igi 1997 wlidan dRemde<br />
Seucvleli profesori, samecniero<br />
da saswavlo xelmZRvanelia<br />
am fakultetze.<br />
2007 wels, Tbilisis<br />
teqnikur universitetSi moRvaweobis<br />
paralelurad, b-ni<br />
rudiger andreseni, zugdidis<br />
damoukidebel universitetSi<br />
afuZnebs “mrewvelobis da<br />
ekonomikis” germanulenovan<br />
fakultets, <strong>rom</strong>elmac 2010<br />
wlamde iarseba da maSin<br />
saqarTveloSi mimdinare “qveynis<br />
amerikanizaciis” uazro<br />
ideas Seewira. miuxedavad<br />
amisa, man, mokle droSi<br />
moaswro oTxi magistrantis<br />
momzadeba da fakultetze<br />
moswavle studentebma, germanuli<br />
standartis, oTxi warmatebuli<br />
semestri miiTvales.<br />
2009 wlidan b-ni rudiger andreseni<br />
gr.robaqiZis saxelobis<br />
universitetis “mrewvelobisa<br />
da ekonomikis”, germanulenovani<br />
fakultetis sruli<br />
profesoria da dReisaTvis<br />
warmatebiT uZRveba Cveni qveynis<br />
momavlisaTvis esoden<br />
saSur saqmianobas _ maRalkvalificiuri,<br />
germanuli standartiT,<br />
axalgazrda kadrebis<br />
aRzrdis saqmes!<br />
Cven, misi kolegebi da megobrebi<br />
guliTadad vulocavT<br />
baton rudigers da vusurvebT<br />
xangrZliv sicocxles,<br />
janmrTelobas da momaval<br />
warmatebebs ori<br />
qveynis, saqarTvelo-germaniis<br />
megobrobis gzaze!<br />
vrcel da saintereso intervius,<br />
b-n rudiger andresen-<br />
Tan, mkiTxvels “ilori”-s<br />
uaxloes nomerSi mivawvdiT.<br />
gamovida saxalxo moZraoba “samegrelos” samecniero-popularuli da literaturuli<br />
Jurnal “aia”-s 2013 wlis pirveli nomeri. mTavari redaqtori giorgi siWinava.<br />
Jurnali SegiZliaT SeiZinoT zugdidSi (rusTavelis q. #68), senakSi, walenjixaSi, CxorowyuSi,<br />
martvilSi da abaSaSi, saxalxo moZraoba “samegrelos” warmomadgenlebTan.<br />
TbilisSi _ taSkentis q. #25, I sadarbazo, bina, 1. fasi 4 lari<br />
mtrad qceul TeTr istebliSments,<br />
Tumca alis SurisZiebis obieqtad<br />
swored is iqca...<br />
imJamindel da yofil Cempions<br />
Soris Serkineba 1971 wels moewyo. mas<br />
dRemde “saukunis brZolad” moixsenieben.<br />
Tumca amave epiTetiT SeiZleba<br />
SevamkoT alis sxva brZola-Sedevrebic:<br />
“Trileri manilaSi” da “aurzauri<br />
junglebSi”.<br />
da ai, 1971 wlis 8 marti. arc meti,<br />
arc naklebi _ saukunis brZola “medison<br />
skver gardenSi”!<br />
ringze warmodgenilma sanaxaobam<br />
yvela molodins gadaaWarba. me-15 raundSi<br />
frezerma alis neknebsa da ybaSi<br />
magrad mosdo da metoqe nokdaunSi<br />
gauSva. es muhamedis pirveli marcxi<br />
iyo ringze.<br />
ringidan orive pirdapir saavadmyofoSi<br />
gadaiyvanes. erTxans xma<br />
dairxa, frezeri travmebisgan gardaicvalao.<br />
maSin alim didsulovnad<br />
ganacxada, Tuki es marTalia, krividan<br />
wavalo.<br />
alisa da frezers Soris matC-revanSi<br />
1974 wels gaimarTa. alim<br />
qulebiT damsaxurebulad gaimarjva,<br />
Tumca bevri miiCnevs, <strong>rom</strong> es brZola<br />
“Cawyobili” iyo...<br />
am “Trileris” Semdeg ori udidesi<br />
mokrivis urTierToba Seicvala. ali<br />
aRar aZagebda da aRarc dascinoda<br />
frezers, piriqiT, mis winaSe qeds<br />
ixrida. Zveli gamoxdomebisTvis<br />
muhamedma jos saxalxod bodiSic ki<br />
mouxada. “bodiSi man gazeTs mouxada,<br />
me ki ara”, _ ganacxada jom.<br />
...jo frezeri 2011 wlis 7 noembers,<br />
RviZlis kiboTi, 67 wlis asakSi gardaicvala.<br />
“is Cemi megobari iyo”, _ Tqva<br />
muhamed alim, <strong>rom</strong>elsac 17 ianvars 70<br />
weli Seusrulda. TviT ali, karga<br />
xania, parkinsonis mZime sens ebrZvis.<br />
g. uSariZe<br />
iumori<br />
erT-erTma samecnierokvleviTma<br />
institutma xeli<br />
mohkida friad saSur samecniero<br />
Temas _ gadawyvites,<br />
<strong>rom</strong> ganavalisagan daemzadebinaT<br />
karaqi. erTi wlis<br />
TavauRebeli S<strong>rom</strong>is Semdeg<br />
moiwvies brifingi da sazogadoebas<br />
amcnes:<br />
_ didi xania vmuSaobT am<br />
problemaze, da, Cvenda<br />
sasixarulod, Sedegebi saxeze<br />
<strong>gvaqvs</strong>! marTalia, sunsa<br />
da gemos <strong>jer</strong><strong>jer</strong>obiT veraferi<br />
movuxerxeT, magram<br />
puris naWerze ukve iolad<br />
SeiZleba misi gadasma.<br />
daaxloebiT ase nacionalebis<br />
saqme _ sakuTar<br />
partias saxeli ki gadaarqves<br />
da “axali erovnuli moZraoba”<br />
uwodes, magram, ara<br />
mgonia, <strong>rom</strong> sunsa da gemos<br />
rame mouxerxon.<br />
* * *<br />
_ qaliSvilo, Tu SeiZleba<br />
miTxariT, <strong>rom</strong>eli saaTia?<br />
_ Cemi saaTi ukanaa, biZia.<br />
_ aba, Semotrialdi.<br />
* * *<br />
_ babu, Senc iyavi patara?<br />
_ ki, babu.<br />
_ albaT ramdens dagcinodnen,<br />
amxela wveri <strong>rom</strong><br />
gqonda...<br />
gazeT “iloris”<br />
gacnoba SegiZliaT<br />
“saqinformis”<br />
vebgverdze<br />
WWW.saqinform.ge