iii_tomi.pdf

iii_tomi.pdf iii_tomi.pdf

04.06.2013 Views

xile zeciT gardamo ubrwyinvalesi mzisaÁ, gamomibrwyina me naTeli da Cem Tana mogzaurTa maT~ (saqme, 26, 13). mTeli es saswauli saocari msgavsebiT meordeba mirianisTvis TxoTis mTaze mzis dabnelebisas. ar unda vifiqroT, rom es iyo qarTveli avtoris mxatvruli warmosaxva. jer erTi, es iqneboda hagiografiis mTeli arsis ugulebelyofa: aq xdeba-xolme mimsgavseba, magram ara gamogoneba. meore: am epizods arsebiTad erTnairad gadmocemen IV-V saukuneebis berZeni avtorebi. ase rom, aRniSnuli epizodis istoriulobaSi eWvi ar unda SevitanoT. aseTi eWvebi qarTuli hagiografiis Seswavlis ganvlili etapia. moxda is, rac unda momxdariyo. mirianis sulSi armazis msxvrevis Semdeg ueWvelad gamoCndeboda Tundac raRacnairi sinaTlis wertili, romelic mas qristeze daafiqrebda. mTavari eWvi unda dakavSireboda mzis RmerTobas, radgan mze iyo qar- TvelTa mTavari RvTaeba (da ara mTvare, rogorc adre fiqrobdnen. armazi ki sparsTagan Tavsmoxveuli iyo). amitom mirians imTaviTve aReZvroda fiqrni mzeze. nadiroba Zvel cnobierebaSi fiqrTaaRmZvrelia. nadiroba raRac gansakuTrebulis molodinia. mirianis mzis dabneleba dRisiT moxda, `Sua samxar oden~ (134). `dabnelda mis zeda mze da iqmna Rame ukuni, bneli friad. dafarna bnelman areni da adgilni igini~ (135). mxleblebi daifantnen da marto, SeSinebuli da SeZrwunebuli iareboda tyesa da RreSi da Semwed uxmobda armazsa da zadens, magram amaod. mirians gasCenia gancda, rom cocxliv jojoxeTs Cavvardio da maSin man mimarTa ninos RmerTs: `RmerTo ninoÁso, ganminaTle bneli ese da aRviaro saxeli Seni; da aRvhmarTo Zeli juarisa SensaÁ da Tayuanis-vsce mas. da aRgiSeno saxli saxlad Senda da salocvelad Cemda da viyo morCil ninoÁsasa da sjulsa zeda hromTasa~ (gv. 135 `hromTa Sjuli~ ix. gv. 132). usmina RmerTma mirians, naTeli gamobrwyinda da gananaTla suli mirianisa. miriani cxenidan Camoxda, locvad davarda da RmerTs hmadlobda. yvelaferi es mirianis did Sinagan sulier ZvraTa maCvenebelia. miriani dabnelebuli mzis fonze pirdapiri saxiTac SeiZleba warmovidginoT da sulieri SinaarsiTac. es iyo gamoxatuleba misi sulis dabnelebisa (arc pavles epizodSia uSualod mzis dabneleba). roca man Tavisi sulieri sibnele SeigrZno, sinaTlec maSin ixila, ixila `mze simarTlisa~ anu qriste. amitomac ambobda Semdeg miriani: `aman netarman (ninom) aRunTo gulsa Cemsa sanTeli igi naTlisaÁ da Sua Ramesa oden miCuena mze igi simarTlisaÁ brwyinvaled, qriste RmerTi~ (158). swored suliT ganaTlebuli pirovneba xdeba Rirsi imgvari xilvisa raic mirians ewvia sveti-cxovlis aRmarTvis Semdeg; `viTarca riJuraJu oden iyo, aRdgomil iyo mefe gulgdebuli urvaTagan (radgan sveti-cxoveli ar myardeboda. r.s.) da mixeda samoTxesa mas (anu – Tavis baRs), dawyebulsa mas missa eklesiasa, rameTu mun mtkice iyo gonebaÁ misi da ixila mun naTeli, viTarca elvaÁ zecamde aRwevnuli samoTxesa mas Sina~ (142). maSasadame, man erT-erTma pirvelma ixila, rom sveti-cxovelma SeaerTa zeca da miwa. aseTi xilva ki rCeulTa xvedria. mirianis xilvaTa siRrmes da, gnebavT, maT mSvenierebas, kargad warmogviCens misive werili anu `wigni mirianisa~, sadac naTqvamia: `dafara Rrubelman wmindaÁ nino, xolo wmindaÁ igi yoladve naTelsa Sina ars da yovelTa ganguanaTlebs~. mirianis saxe, cxadia, dakavSirebulia armazis panTeonTan da armazis panTeonis msxvrevasTan. mirian mefe ase uxsnis ninos armazuli panTeonis RmerTTa raobas: `ucxosa mas sityvasa nu ityvi, hromTa maT SecdomilTa Sjulsa da nu gnebavn yovladve aqa Tqumad, rameTu aha esera RmerTni, didTa nayofTa momcemelni da soflis mpyrobelni, mzis momfenelni da wvimisa momcemelni, queyaniT nayofTa gamzrdelni, qarTlisani, armaz da zaden, yovlisa dafarulisa gamomeZiebelni, da Zuelni RmerTni mamaTa CuenTani, gaci da ga~ (132). aq Cans, rom erTi mxrivaa armazi da zadeni, romle- 90

ic TviT mzesac ki aniWeben Zalas, xolo meore mxrivaa uZlieresi adgilobrivi RmerTebi gaci da ga (isini mefe azos droindelia). aseTia, mirianis mixedviT, Sinaarsi mcxeTis warmarTuli panTeonisa. garegnulad ki armazis panTeons aseTi saxe aqvs: dgas spilenZis kaci, tanze oqros jaWviT, Tavs axuravs oqrosive Cafxuti, `samxarni esxnes frcxili da bivriti~, iSviaTi Zvirfasi qvebi, xels eWira galesili moelvare xmali da TiTqos Tavsac ki hkveTda sulier mters. marjvniT edga oqros kerpi gaci, xolo marcxniv kerpi vercxlisa ga. ase warmoudga wminda ninos armazis panTeoni. rogorc Cans, igi am dros Camoayalibes qristianuli samebisadmi dasapirispireblad. sxvafriv moulodnelia, rom aq ar dgas zadenis kerpi. armazis panTeonis centrSi sparsuli kerpia, mas orTav mxriv udgas ori qarTuli RmerTi, `RmerTni mamaTa CvenTa~. ase Seurwyes erTmaneTs sparsuli da qarTuli warmarTuli kerpebi da ase Seqmnes Taviseburi samoba, raTa is daepirispirebinaT qristianuli samebisaTvis. armazobis dRes yvelaferi sadResaswaulod iyo morTuli da aq modioda uamravi xalxi, mefe-dedofali, modiodnen sxva mxareebidanac. wm. nino SeaZrwuna kerpTa Tayvaniscemam. misi locvis Semdeg daiwyo armazis msxvreva. daeca yvela kerpi, yvelaferi moispo, gacamtverda da napralSi Cacvivda. gadarCa mxolod erTi ram, bivritis Tvali patiosani, romelic wm. ninom ipova, da vi- Tarca im Zveli ukeTurebidan gadarCenili raRacnairi marcvali sikeTisa, Zvel qalaqSi wamoiRo. iq `brinjis~ (akakis) wm. xesTan mivida, jvari gamosaxa da iloca. mirianma sul sxvanairad aRiqva armazis msxvreva. igi armazis msxvrevas TiTqos mis saboloo mospobad ar Tvlis. misi azriT, es damxoba armazisa misma mterma, qaldevelTa RmerTma `iTruSanam~ moaxerxa (igive – iTrujani, eTrojani, anu atroSani). armazsac ZaluZs misi daTrgunvao. gamodis, rom mirians ori sawyisi swams: keTili armazi da borotebis ganmasaxovnebeli `iTruSa~ anu atroSani (romelic Semdeg varqenma iwama). Tu es asea, aq mazdeanuri dualizmia, rac sruliad gansxvavdeba qrisianuli monizmisgan. maSasadame, armazuli panTeoni mirianisTvis formiTac da SinarsiTac politTisturi (mravalRmerTovani) da dualisturia (amRiarebeli ori sawyisisa). armazis msxvreva mirianis principTa msxvrevaa da misi gardaqmnis winapirobaa. amitom simboluri Cans, rom armazis msxvreva daukavSirda fericvalebis dRes, eqvs agvistos (`meeqvse Tves~. am dros martis weliwadi iyo). mirianis saxis warmosadgenad sagangebod unda iqnas yuradRebuli `mirianis wigni~. Tavdapirvelad es wigni dawerilia iakob mTavarepiskoposis xeliT. mas is gadaucia salome ujarmelisaTvis, mefis Zis, revis colisaTvis. salome Tavad cxaddeba wm. ninos ambebis erT-erT umTavres aRmwerad. es wigni dawerilia imis Semdeg, rac `dafara Rrubelman wmindaÁ nino~ (161). amitom miviCnevT am wigns erT-erT upirveles qarTul qristianul nawarmoebad. iqneb, imasac SeiZleba mieniWos mniSvneloba, rom es nawarmoebi iwyeba uZvelesi enobrivi – `iyo~, sadac `iyos~ Semdeg aucilebelia orwertili daiweros, radgan mas mohyveba sxva Semasmeneli, romelic winadadebis ZiriTad azrs gamoxatavs (ase iwyeba `wminda ninos cxovreba~ Tavidanve da `SuSanikis wamebac~). dasawyisSi gadmocemulia sulieri sibnele warmarTuli saqarTvelosi, Semdeg armazisa da zadenisaTvis sisxliani msxverplSewirva CvilTa yrmaTa; mere mosvla ninosi, romelicaa tyve da dedofali, `deda~ yovelTa da mirianisac. amas mohyveba cnobili sityvebi: `aman wmindaman aRanTo gulsa Cemsa sanTeli naTlisaÁ da Suva Rames oden meCuena me mzeÁ igi brwyinvaleÁ~ (asea Satberdul variantSi, ZqalZ, I, 158). aqve gacxadebulia, rom wm. ninos wyalobiT saqarTveloSi daiwyo `axali cxovreba~ (esaa arsebiTi), aRimarTa `sveti naTlisa~ da moikveTa saswaulebrivi sajvare xe, aRimarTa sami mTavari jvari (mcxeTasTan, TxoTis mTaze da ujarmaSi). 91

xile zeciT gardamo ubrwyinvalesi mzisaÁ, gamomibrwyina me naTeli da Cem Tana mogzaurTa<br />

maT~ (saqme, 26, 13).<br />

mTeli es saswauli saocari msgavsebiT meordeba mirianisTvis TxoTis mTaze mzis<br />

dabnelebisas. ar unda vifiqroT, rom es iyo qarTveli avtoris mxatvruli warmosaxva.<br />

jer erTi, es iqneboda hagiografiis mTeli arsis ugulebelyofa: aq xdeba-xolme<br />

mimsgavseba, magram ara gamogoneba. meore: am epizods arsebiTad erTnairad gadmocemen<br />

IV-V saukuneebis berZeni avtorebi. ase rom, aRniSnuli epizodis istoriulobaSi<br />

eWvi ar unda SevitanoT. aseTi eWvebi qarTuli hagiografiis Seswavlis ganvlili<br />

etapia.<br />

moxda is, rac unda momxdariyo. mirianis sulSi armazis msxvrevis Semdeg ueWvelad<br />

gamoCndeboda Tundac raRacnairi sinaTlis wertili, romelic mas qristeze daafiqrebda.<br />

mTavari eWvi unda dakavSireboda mzis RmerTobas, radgan mze iyo qar-<br />

TvelTa mTavari RvTaeba (da ara mTvare, rogorc adre fiqrobdnen. armazi ki sparsTagan<br />

Tavsmoxveuli iyo). amitom mirians imTaviTve aReZvroda fiqrni mzeze. nadiroba<br />

Zvel cnobierebaSi fiqrTaaRmZvrelia. nadiroba raRac gansakuTrebulis molodinia.<br />

mirianis mzis dabneleba dRisiT moxda, `Sua samxar oden~ (134). `dabnelda mis zeda<br />

mze da iqmna Rame ukuni, bneli friad. dafarna bnelman areni da adgilni igini~<br />

(135). mxleblebi daifantnen da marto, SeSinebuli da SeZrwunebuli iareboda tyesa<br />

da RreSi da Semwed uxmobda armazsa da zadens, magram amaod. mirians gasCenia gancda,<br />

rom cocxliv jojoxeTs Cavvardio da maSin man mimarTa ninos RmerTs: `RmerTo<br />

ninoÁso, ganminaTle bneli ese da aRviaro saxeli Seni; da aRvhmarTo Zeli juarisa<br />

SensaÁ da Tayuanis-vsce mas. da aRgiSeno saxli saxlad Senda da salocvelad Cemda<br />

da viyo morCil ninoÁsasa da sjulsa zeda hromTasa~ (gv. 135 `hromTa Sjuli~ ix. gv.<br />

132).<br />

usmina RmerTma mirians, naTeli gamobrwyinda da gananaTla suli mirianisa. miriani<br />

cxenidan Camoxda, locvad davarda da RmerTs hmadlobda. yvelaferi es mirianis<br />

did Sinagan sulier ZvraTa maCvenebelia. miriani dabnelebuli mzis fonze pirdapiri<br />

saxiTac SeiZleba warmovidginoT da sulieri SinaarsiTac. es iyo gamoxatuleba misi<br />

sulis dabnelebisa (arc pavles epizodSia uSualod mzis dabneleba). roca man<br />

Tavisi sulieri sibnele SeigrZno, sinaTlec maSin ixila, ixila `mze simarTlisa~<br />

anu qriste. amitomac ambobda Semdeg miriani: `aman netarman (ninom) aRunTo gulsa Cemsa<br />

sanTeli igi naTlisaÁ da Sua Ramesa oden miCuena mze igi simarTlisaÁ brwyinvaled,<br />

qriste RmerTi~ (158).<br />

swored suliT ganaTlebuli pirovneba xdeba Rirsi imgvari xilvisa raic mirians<br />

ewvia sveti-cxovlis aRmarTvis Semdeg; `viTarca riJuraJu oden iyo, aRdgomil iyo<br />

mefe gulgdebuli urvaTagan (radgan sveti-cxoveli ar myardeboda. r.s.) da mixeda<br />

samoTxesa mas (anu – Tavis baRs), dawyebulsa mas missa eklesiasa, rameTu mun mtkice<br />

iyo gonebaÁ misi da ixila mun naTeli, viTarca elvaÁ zecamde aRwevnuli samoTxesa<br />

mas Sina~ (142).<br />

maSasadame, man erT-erTma pirvelma ixila, rom sveti-cxovelma SeaerTa zeca da<br />

miwa. aseTi xilva ki rCeulTa xvedria.<br />

mirianis xilvaTa siRrmes da, gnebavT, maT mSvenierebas, kargad warmogviCens misive<br />

werili anu `wigni mirianisa~, sadac naTqvamia: `dafara Rrubelman wmindaÁ nino,<br />

xolo wmindaÁ igi yoladve naTelsa Sina ars da yovelTa ganguanaTlebs~.<br />

mirianis saxe, cxadia, dakavSirebulia armazis panTeonTan da armazis panTeonis<br />

msxvrevasTan. mirian mefe ase uxsnis ninos armazuli panTeonis RmerTTa raobas: `ucxosa<br />

mas sityvasa nu ityvi, hromTa maT SecdomilTa Sjulsa da nu gnebavn yovladve<br />

aqa Tqumad, rameTu aha esera RmerTni, didTa nayofTa momcemelni da soflis mpyrobelni,<br />

mzis momfenelni da wvimisa momcemelni, queyaniT nayofTa gamzrdelni, qarTlisani,<br />

armaz da zaden, yovlisa dafarulisa gamomeZiebelni, da Zuelni RmerTni mamaTa<br />

CuenTani, gaci da ga~ (132). aq Cans, rom erTi mxrivaa armazi da zadeni, romle-<br />

90

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!