04.06.2013 Views

iii_tomi.pdf

iii_tomi.pdf

iii_tomi.pdf

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

pi iranisa da amierkavkasiis qveynebis (qarTlis, somxeTisa da albaneTis) urTierTobis<br />

istoriaSi. am droidan iranma daiwyo axali, metad aqtiuri da agresiuli politikis<br />

gatareba aRniSnuli qveynebis mimarT. amjerad iranelTa mizani iyo, savsebiT<br />

moespoT is Sinagani damoukidebloba, romelic SerCenoda maT qveSevrdom amierkavkasiis<br />

qveynebs da gadaeqciaT isini iranis rigiT provinciebad.<br />

am miznis misaRwevad iranelebma gadawyvites am qveynebis izolacia arairanuli<br />

samyarosagan, maTi kulturis mospoba da mosaxleobis sruli asimilacia (mimsgavseba,<br />

aq: gamazdeaneba). iranelebs kargad hqondaT mofiqrebuli saimedo gegma,<br />

romelsac didi TanmimdevrobiTa da SeupovrobiT axorcielebdnen. am gegmis ganxorcieleba<br />

maT ramdenime etapad daiwyes. Tavdapirvelad SemoiRes metad mZime samxedro<br />

begara, romelsac mohyva axali sagadasaxado sistema. Semdeg iranelebi apirebdnen<br />

amierkavkasiis qveynebSi yovelgvari Sinagani politikuri damoukideblobis likvidacias<br />

da qristianuli religiis mazdeanuriT Secvlas~ (saqarTvelos istoriis<br />

narkvevebi, II, Tb., 1973, gv. 84). isic cnobilia, rom am dros amierkavkasiis qveynebSi<br />

didi brZolebi mimdinareobda: _ `mefe cdilobda centraluri xelisuflebis<br />

ganmtkicebas, feodalTa Zalauflebis SezRudvas da, amgvarad, qveynis ganmtkicebas,<br />

rac gaaadvilebda brZolas gareSe mtris winaaRmdeg, xolo feodalebi TavianTi<br />

Zalauflebis gafarToebas, maqsimaluri avtonomiis mopovebas eswrafodnen, rac,<br />

sabolood, qveynis Zlierebis Sesustebas iwvevda. amiT kargad sargeblobdnen iranelebic<br />

da feodalebs hpirdebodnen maTTvis sasurveli privilegiebis damtkicebas. ra<br />

Tqma unda, swori ar iqneba, Tu vifiqrebT, rom iranelTa mxareze gadavida mTeli<br />

feodalTa klasi. cxadia, iranelebs ar SeeZloT privilegiebi mieniWebinaT yvelasaTvis.<br />

feodalTa nawili Tavisi interesebiT mainc dakavSirebuli iyo adgilobriv<br />

xelisuflebasTan, nawils ki esmoda, rom iranelebTan kavSiri damRupveli iqneboda<br />

qveynisaTvis da, saboloo angariSSi, TviT am kavSiris momxreebisaTvisac. magram iranelebi<br />

mainc axerxebdnen areulobis Setanas qveynis damcvelTa rigebSi~ (iqve, gv. 85).<br />

gansakuTrebuli viTareba Seiqmna qarTlSi. qarTlis samefos erTi nawili _ qvemo<br />

qarTli _ Cvens welTaRricxvamde meore saukuneSi somxeTma miitaca. igi Cveni<br />

welTaRricxvis pirvel saukuneSi tigran didma, somexTa mefem, calke olqad gamoyo<br />

da mis gamgeblad pitiaxSi daniSna. am regions evaleboda somxeTis CrdiloeTi sazRvrebis<br />

dacva. IV saukunis 40-ian wlebSi qvemo qarTli somxeTs gadaudga da Tavis<br />

istoriul nawils, qarTls, SeuerTda. amieridan igi politikurad qarTlis SemadgenlobaSi<br />

Sedis, oRond mis mmarTvelad pitiaxSi darCa. igi qarTlis samefoSi mefis<br />

Semdeg udidesi feodali iyo. gansakuTrebiT aRzevdnen qarTlis pitiaxSebi V<br />

saukunis 20-iani wlebidan, roca samoRvaweo asparezze gamovidnen arSuSa, `kaci<br />

pativcemuli da RmrTismoyvare~ da SemdgomSi _ misi vaJi, varsqeni, pativmoyvare da<br />

gadagvarebuli. iranis mefeebi sargeblobdnen pitiaxSTa gamTiSveli, moRalaturi<br />

politikiT da maTi mosyidviT qarTlis samefos dasustebas cdilobdnen, es ki xels<br />

uwyobda Sahebis politikis warmatebiT ganxorcielebas.<br />

iranis Sahma iezdigerd II-m (438-457 ww.) amierkavkasiis qveynebis xelisufalni ai-<br />

Zula, aqtiuri monawileoba mieRoT Sua aziis quSanTa winaaRmdeg brZolaSi. es miznad<br />

isaxavda amierkavkasiis qveynebis samxedro Zlierebis dasustebasac. brZola 449<br />

wels iranis gamarjvebiT dasrulda, magram amierkavkasiis qveynebidan, maT Soris qarTlidan,<br />

wayvanili jari iranma ukan ar daabruna, rac, cxadia, iranis politikis _<br />

amierkavkasiis qveynebis samxedro Zlierebis Sesustebis _ aSkara gamovlinebas warmoadgenda.<br />

am samxedro warmatebis Semdeg iranma gadawyvita, ganexorcielebina Seteva<br />

mtruli ideologiis _ qristianobis _ winaaRmdeg, romelic am droisaTvis gavrcelebuli<br />

iyo amierkavkasiaSi, da `romelsac am periodSi sruliad gansakuTrebuli<br />

politikuri mniSvneloba eniWeboda amierkavkasiis qveynebisaTvis, radgan aq<br />

igi ukavSirdeboda bizantiasTan urTierTobis sakiTxs. bizantia iranis mudmivi moqiSpe<br />

iyo da amitom amierkavkasiis xalxebis brZola iranelebis winaaRmdeg misi aSkara<br />

Tu faruli mxardaWeriT sargeblobda. religiis erTianoba, cxadia, erT-erTi<br />

47

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!