You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
sulxan-sabas zneobrivi mrwamsis gagebisaTvis<br />
276<br />
elizbar javeliZe<br />
saerTod, sulxan-saba orbelians aRzrdis sistemis Taviseburebad miaCnia Semdegi<br />
momentebi:<br />
1. garkveuli mosazrebiT finezi Tavisi Svilis aRmzrdels sasaxlis gareT eZebs.<br />
2.Aamas akeTebs imitom, rom mas surs, iseTi aRmzrdeli monaxos, romelic<br />
SeuboWavia sasaxlis zne-CveulebebiT da moraliT, Tavisufalia Tavis SemoqmedebaSi.<br />
kaci, romelic mowodebiT aris aRmzrdeli da xalxis wiaRidanaa gamosuli, ugvartomoa<br />
da uCinari.<br />
3. ufliswuli izrdeba sasaxlis gareT mkacr pirobebSi, ded-mamis yoveldRiur<br />
mzrunvelobas moklebuli. is izrdeba im meTodiT, romelic aris `spartanuli sistema<br />
aRzrdisa, rac dafuZnebulia fizikuri wvrTnis upiratesobaze. es fizikuri<br />
wvrTna gulisxmobs ara Cveulebriv varjiSs, ara nebivrad kunTebis galaRebas, aramed<br />
susxsa da mkacr pirobebSi sxeulis gamobrZmedas~.<br />
vfiqrobT, rom samive es mosazreba dazustebas da, garkveuli TvalsazrisiT, gadasinjvasac<br />
moiTxovs, da ai, ratom:<br />
jer erTi, mefe rom sasaxlis gareT aRmzrdels eZebs, es rodi niSnavs imas, TiTqos<br />
mas surs monaxos iseTi aRmzrdeli, romelic sasaxlis zne-CveulebiT da moraliT<br />
SeuboWavia da moqmedebis sruli Tavisufleba aqvs. piriqiT, mefiswulis aRmzrdels<br />
kargad unda scodnoda sasaxlis Cveulebebi da morali, ris Cinebul codnas<br />
amJRavnebs leonic. meorec, bavSvi rom sasaxlis gareT izrdeba, mSoblebis uSualo<br />
meTvalyureobis gareSe, ar niSnavs raime gansakuTrebuls da uCveulos. aRzrdis ase-<br />
Ti instituti odiTganve arsebobda rogorc dasavleTSi, aseve aRmosavleTSi da gansakuTrebiT<br />
gavrcelebuli iyo kavkasiaSi.<br />
rogorc samecniero literaturaSi aRniSnulia, kavkasiaSi gavrcelebuli iyo aRzrdis<br />
sistema, aTalikis saxeliT cnobilia: kavkasiel mTielTa Soris, gansakuTrebiT<br />
ki maRal fenaSi, SemoRebuli iyo bavSvis gaZiZavebis wesi. bavSvi 15 wlamde sxvagan<br />
izrdeboda ise, rom mSoblebi mas ar naxulobdnen. es wesi Zalze Zveli Cans. zogierTi<br />
mecnieris azriT, misi saTave gvarovnul sazogadoebaSi unda veZeboT. marTalia,<br />
aRzrdis institutma droTa ganmavlobaSi ganicada garkveuli cvlilebani, magram<br />
gaZiZavebis wesi mainc myarad arsebobda saukuneebis manZilze saqarTveloSi.<br />
sxvas rom Tavi davaneboT am faqtze aSkarad metyvelebs qarTuli saistorio wyaroebis<br />
(juanSris Txzuleba, qarTlis cxovreba) Tu literaturuli Zeglebi (vefxistyaosani).<br />
ase rom, am instituts, romelic saqarTveloSi odiTganve arsebobda, saba<br />
kargad icnobda. amitomac nawarmoebSi asaxuli aRzrdis es sistema savsebiT bunebrivi<br />
Cans Sua saukuneebis saqarTvelosTvis da ar miuTiTebs sabas aRzrdis meTodis<br />
raime specifikurobaze. mesamec, nawarmoebSi arsad ar aris Tqmuli, rom leoni xalxis<br />
wiaRidan aris gamosuli da ugvartomoa. leonis sityvebi: `me ar vici, sadauri<br />
var... es vici, me leon mqvian, mamaCemi dedis Cemisa Cemzed orulobasa momkvdara da<br />
dedaCemi Cemsa Sobasa da me aqa-iq svliTa gavzrdilvar~ ar miuTiTebs leonis socialur<br />
warmoSobas. piriqiT, mwerals surs igi am diferenciaciis miRma mdgar, gangebiT<br />
movlenil pirovnebad warmoaCinos; amaze aSkarad metyvelebs sizmrad xilvisa<br />
da suraTis gadacemis motivic. saerTod, aseTi gasaidumloebuli pirovnebis movlineba<br />
aRmzrdelis Tu sxva rangis rolSi gavrcelebuli motivia folklorisa da Sua<br />
saukuneebis literaturul samyaroSi.<br />
dabolos, ramdenad esadageba sabas aRzrdis meTodi spartanuli aRzrdis sistemas?<br />
saTanado literaturaSi ukve aRniSnulia, rom `sibrZne sicruisas~ aRzrdis me-<br />
Todi yvelaze naklebad hgavs spartanuls da uaxlovdeba aRzrdis im wess, romelic<br />
friad Seqebulia qsenofontes, herodotes, platonis, montenis, hegelisa da sxvebis<br />
mier~. marTlac, `sibrZne sicruisaSi~ aRwerili aRzrdis wesi ar aris spartanuli,