iii_tomi.pdf

naxula da arc gagonila, rom vinmes eswavlos, anda sxvisTvis eswavlebinos igi, da,
meorec, mecnierebis (filosofiis) mizani obieqturi WeSmaritebis wvdomaa, maSin rodesac
poeziisaTvis (`mibaZvisaTvis~) amgvari mizani ara marto ucxoa, aramed, saerTod,
warmoudgenelic. 15 magram is arc xelovnebaa, vinaidan yovel xelovnebas Tavisi
sakuTari wesebi aqvs, xolo vin SeZlebs xelovnuri wesebis artaxebSi moamwyvdios
zeSTagoneba? vin SeZlebs wesebs daumorCilos poetis _ muzebis am eqos, `RmerTebis
mTargmnelisa~ da `msubuqi, frTaSesxmuli da wminda arsis~ suli?
Tumca isic unda gvaxsovdes, rom es iyo platonis reaqcia sofisturi individualizmisa
da xelovnebis pirwmindad teqnikuri, vulgarul-meqanisturi gagebis winaaRmdeg,
romlis mixedviTac, TiTqos yvelas SeuZlia daeuflos ara marto ritorikul,
aramed poetur xelovnebasac: saWiroa mxolod Seicno, gaicxado da SemoqmedebiT
praqtikaSi gaiTvaliswino misi moTxovnebi da am moTxovnebis ganxorcielebisaTvis
aucilebeli pirobebi. yovelive es, sofisturi moZRvrebis mixedviT, savsebiT sakmarisia
xelovnebis nawarmoebis Sesaqmnelad. 16 magram saqme isaa, rom platonis mZafr
siZulvils sofisturi doqtrinis mimarT filosofosi meore ukiduresobamde, ker-
Zod, SemoqmedebiT procesSi xelovnebis rolis srul ignorirebamde, iseve, rogorc
Semoqmedis subieqturi nebis Tavisuflebisa da misi sulieri evoluciis uaryofamde
mihyavs. 17 amitomaa, rom momdevno Taobebma Tu saukuneebma mxolod nawilobriv gaiziares
platonis koncefcia poeziisa da poeturi zeSTagonebis Sesaxeb. ukve aristotele
Tavisi `poetikiT~ ilaSqrebs maswavleblis moZRvrebis zogierTi aspeqtis winaaRmdeg,
18 xolo I saukunis (ax. w.a.) brwyinvale kritikuli traqtatis_ `amaRlebulisaTvis~
anonimi avtori, visi msoflmxedvelobac da msoflSegrZnebac, upirveles
yovlisa, platonuri filosofiiTaa ganpirobebuli, am mxriv, aSkarad ar iziarebs
Tavisi sulieri moZRvris Tvalsazriss da xelovnebas mxatvruli Semoqmedebis iseTsave
aucilebel pirobad miiCnevs, rogorc bunebiT Tandayolil niWierebas. 19 igive
iTqmis renesansis epoqis did humanistTa da xelovnebis TeoretikosTa mimarT. 20 xolo
rodesac Cveni udidesi erovnuli poeti, maTze gacilebiT ufro adre, Tavisi poemis
SesavalSi wers: `aw ena minda gamoTqmad, guli da xelovaneba~, _ Tavisi racionalisturi
poetikiT is arsebiTad upirispirdeba platonis mistiur moZRvrebas RvTaebismieri
inspiraciis Sesaxeb.
maSasadame, platonis koncefciiT, mxatvruli Semoqmedebis safuZveli Tu pirvelsawyisi
Tavisi bunebiT absoluturad irracionaluria, vinaidan misi gaigiveba arc
codnasTan SeiZleba, arc xelovnebasTan, arc sibrZnesa Tu ganswavlasTan. es enigmuri
fenomeni _ RvTaebrivi siSmage Tu zeSTagoneba araviTar zemoqmedebas ar eqvemdebareba.
amdenad, mxatvruli Semoqmedebis aqti alogikuri aqtia, romlis axsna aravis,
TviT Semoqmedsac ar SeuZlia, 21 da Tu ramesTan mainc SeiZleba misi Sedareba,
mxolod sizmarTan an zmanebasTan. aRsaniSnavia, rom platoni, am mxriv, gankerZoebiT
rodi dgas did filosofosTa xomlSi. ai, ras wers, magaliTad, emanuel kanti:
`veraviTari homerosi anda vilandi ver agvixsnis, rogor ibadebian da erTdebian mis
TavSi fantaziiT savse da, amasTan, azriT mdidari ideebi, vinaidan man TviTonac ar
icis da, maSasadame, arc SeuZlia vinmes aswavlos es~. 22
magram aq Zveli Tu axali drois yvela filosofosis koncefciaze ufro didi
mniSvneloba eniWeba sakuTriv poetis azrs da mis pirad cdas. mravali magaliTidan
15 ix. `saxelmwifo~, III, 401; X, 605, 607, `kanonebi~, 801 da sxv.
16 Sdr. `fedrosi~, 268 c-269 a Sdr. agreTve М. Вундт, Греческое мировоззрение. Сб., 1916, стр. 129-130.
17 ix. В. Асмус, Платон – философ-художник античного мира, _ Платон, Избр. Диал., М., 1965, стр. 39-40.
18
`poetika~, XVII, 1455 a.
19
`amaRlebulisaTvis~, T. II.
20
ix. К. Гильберт, Г. Кун, История эстетики, М., 1960, стр. 180-218.
21 Sdr. zemoT citirebuli fragmenti `sokrates apologiidan~.
22 И. Кант, Критика способности суждения, _ Соч. в шести томах, т. 5, М., 1966, стр. 325. Sdr. Ф. Ницше,
Происхождение трагедии, М., 1900. стр. 63-64 (Sileris Sesaxeb).
227