iii_tomi.pdf
iii_tomi.pdf iii_tomi.pdf
25. `viT moixmaros monaman patronsa zeda xrmalia?” (1485); aq patronymuri urTierTobis terminologiiT gadmocemulia bibliis Semdegi sityvebi: `vin ganmartos xeli Tvisi cxebulsa zeda uflisasa”? (I mef. 26, 9). 26. `brZenTa uTqvams siyvaruli, bolod misi ar waxdoma” (1544); aq nagulisxmevia mociqulis sityvebi: `siyuaruli arasada davardebis” (I korn. XIII, 8). 27. `Sigan maTTa sabrZanisTa Txa da mgeli erTad sZovdes” (1664), amoRebulia isaia winaswarmetyvelidan, sadac naTqvamia: `maSin Zovdes mgeli kravTa Tana da vefxi TikanTa Tana ganisuenebdes”, `maSin mgelni da kravni Zovdnen erTbamad” (XI, 6; LXV, 25). moyvanili adgilebidan vxedavT, rom poeti Tavisi miznebisaTvis sargeblobs bibliis azrebiTa da saxeebiT. zogierTi misi Sexeduleba bibliis ama Tu im debulebis ganmeorebaa. ase, magaliTad: 1. zemoT Cven amovwereT yvela atributi RvTaebisa, romelsac uCvenebs Cveni poeti, aRvniSneT ara marto metafizikuri predikatebi misi, aramed anTropomorfulic, rogorc pozitiuri, ise negaciuri. zogi am atributTagani zogadi xasiaTisaa, damaxasiaTebeli sxvadasxva religiuri sistemisa, magram aris iseTi, romelic qristianizmis specifikas Seadgens da sxva religiisaTvis ucxoa. aseTia idea RvTis saxierebisa (576), romelic gamoixateba imaSi, rom RmerTi aris `yovlisaTvis tkbilad mxedi” (113) da `tkbilad mwyalobeli” (112), keTili (1509) da siyvaruliT aRsavse iqamde, rom mudam mzadaa mis winaSe damnaSaves da Secodebuls (470) Seundos, Seundos ara erTxel, aramed Svidgzis (246) – mravaljer. es idea aris kuTvnileba qristianobisa, romelmac aseTi lozungi wamoayena: `RmerTi siyuaruli ars” (1 ioan. IV, 8, 16), man, RmerTman, esreT Seiyuara sofeli ese, viTarmed Zeca Tvisi mxolodSobili misca mas” (ioan. III, 16), misca mis winaSe damnaSave kacobriobas `mlxineblad codvaTa” misTa, `raTa cxonden mis mier” (I ioan. IV, 9 - 10). sxva religiur sistemebSi siyvaruliT aRsavse RvTaebis, saxieri RmerTis adgils ikavebs an berZnul-romaelTa ganyenebuli samarTlianoba (Justitia), an ebraelTa `Tvali Tvalisa wil da kbili kbilisa wil”, an aRmosavleTis mrisxane Seixi, romelic erTsa da imave dros baton-patronic aris da ulmobeli msajulic Tavisi qveSevrdomebisa (mahmadianoba). 2. avtori poemisa, gamsWvaluli swavlis da codnisadmi uaRresi pativiT, cxovrebaSi, adamianTa urTierTobaSi, upiratesobas mainc praqtikul moqmedebasa da saqmianobas aniWebs; is ambobs: `ara viqm, codna ras margebs filosofosTa brZnobisa?” (790), `aras gargebs swavluleba, Tu ara iqm brZenTa Tqmulsa” (902). am SemTxvevaSi Cven saqme gvaqvs qristianizmis im debulebasTan, romelic codnaze, kerZod religiur codnaze, _ sarwmunoebaze, _ maRla saqmes, moqmed siyvaruls ayenebs: `Tu me vuwode yoveli saidumloÁ da yoveli mecnierebaÁ, xolo siyvaruli ara maqundes, aravera var” (1 korn. XIII, 2), `Tu Sens Zmas an das, romelic SiSvelia da dRiur sazrdos moklebuli, etyvi: wadi mSvidobiT, gaZexi da gaTbi, xolo ar miscem imas, rac misTvis saWiroa, ra sargebelia? msgavsad amisa, sarwmunoeba, ukueTu ara aqundes saqmeni, mkudar ars” (iakob. II, 15 - 17). 3. vefxistyaosanSi mkvlevaris yuradRebas uneblieT ipyrobs `fatalisturi” tendencia qristianuli `gangebis” cnebiT warmodgenili; marTlac, yuri davugdoT poets: gangebasa vervin Sescvlis, ar saqmneli ar iqmnebis. (190) gangebaa, dResca momklavs, qvemca sada davimaleT? (438) gangebiT qmnilsa risxvasa veravin dahridebia. (766) raca RmerTsa ara swaddes, ara saqme ar iqmnebis. (793) ar gardava garduvalad momavali saqme zena, arvis Zaluc xorcielsa gangebisa gardavlena. (795) raca RmerTsa gaugia Tavsa Cemsa gardasavlad, gardamxdes... (796) ar Tu ici, ugangebod ara kaci ar mokvdebis? (903) raca mova saqme zena, momavali ar agvscTebis. (1035) aras gargebs Zliereba, Tu ar Segwevs RmrTisa Zali. (1046) 218
Tu yvelaferi qveyanasa da kacis Tavze gangebisa da RvTisaganaa movlinebuli, Tu adamians ugangebod da uRvTod arafris gakeTeba ar SeuZlia, Tu yvelaferi ise ga- Tavdeba, rogorc gadawyvetilia RvTis gangebiT, maSin radRa unda moqmedebdes da irjebodes adamiani? radRa moqmedebs ase TavgamodebiT avTandili da rad eZebs TavdaviwyebiT tarielsa da nestans, is avTandili, romelic poemiT yvelaze metadaa gamsWvaluli amgvari SexedulebiT? avTandili aramc Tu irjeba da moqmedebs, gulovnobasac ki asabuTebs aseTi rwmeniTa da SexedulebiT; ai misi sityvebi: ugangebod versa mizmen, Secamebnen xmelTa spani; gangebaa, ar davrCebi, laxvarnia CemTvis mzani; ver mixsnian ver cixeni, ver moyvasni, verca Zmani, vinca icis ese asre, Cemebrvea gulovani. (1039) ratomaa `gulovani”? amaze pasuxs Semdeg sityvebSi vpoulobT: `bedi, cda da gamarjveba, RmerTsa undes, mocagxvdebis” (903); ese igi – Cven unda bedi vcadoT, vecadoT, da, rac Seexeba gamarjvebas, Tu RmerTs unda, gavimarjvebT. maSasadame, poetis SexedulebiT, gamarjveba or ramezea damokidebuli: 1) adamianis garjaze, Tu adamiani ar gairjeba, is ver gaimarjvebs, 2) RvTis neba-survilze, Tu RmerTs ar unda, adamiani, bevrsac rom cdilobdes, veras gaxdeba. erTi sityviT, adamianis garja da RvTis survili, ai aucilebeli piroba gamarjvebisa. am SemTxvevaSi Cven saqme gvaqvs `sinergizmis” an `koordinaciis” sistemasTan, romelic qristianobis kuTvnilebaa. qristianoba, misi pirvelwyaroebis mixedviT, fatalisturi religiacaa da, Tu gnebavT, arafatalisturic. misi moZRvrebiT, RvTis nebis gareSe araferi ar keTdeba, Tu RmerTs ar unda, adamianis Tavidan erTi Tmac ar Camovardeba Zirs, ise, rogorc ar `davardeba queyanasa zeda Tvinier nebisa misisa” patara Citic ki (mT.. X. 29). `Tu ufalman ar aaSena saxli, tyvilad irjebian maSenebelni misni, Tu ufalman ar daicva qalaqi, tyvilad ifrTxoben Zils misni mcvelni” (fsal. 126, 1 - 2), `ara kacisagan ars gza misi” (ierem. X, 33). rogorc vxedavT, qristianizmis `fatalizmi” iseTivea, ro goric vefxistyaosnis; qristianoba ar xmarobs termins `fatumi”, `bedi”, mis nacvlad man SeiTvisa antikidan (gansxvavebuli SinaarsiT) termini `gangeba”, romelsac Zalian xSirad Cveni poetic xmarobs. rogorc Cveni poeti moiTxovs, gamarjvebis mizniT, Rv- Tis nebasTan erTad, adamianis garjas da moqmedebas, ise qristianobac, RvTis nebagangebasTan erTad, gamarjvebisaTvis Txoulobs adamianis aqtivobas, moqmedebas da garjas. ai ras vkiTxulobT amis Sesaxeb: `amieriTgan, Zmano Cemno, SeimoseT yovladsaWurveli igi RmrTisa, raTa SeuZloT Tqven winadadgomad manqanebaTa maT eSmakisaTa... amisaTvis aRiReT yovladsaWurveli igi RmrTisa, raTa SeuZloT winadadgomad dResa mas borotsa, da yovelsave iqmodeT, raTa sdgeT... aRiReT fari igi sarwmunoebisa, romliTa SeuZloT yovelTa maT isarTa borotisaTa ganxurvebulTa daSretad” (efes. VI, 10 - 17). rogorc vxedavT, damTxveva am mxriv qristianobasa da vefxistyaosans Soris zedmiwevniTia. 4. vefxistyaosnis mkiTxvels ar SeuZlia yuradReba ar miaqcios im kontrasts, romelic, avtoris SexedulebiT, arsebobs RmerTsa da qveyanas Soris. erTi mxriv `uxvi RmerTi”, meore mxriT, `Zviri sofeli” (931); erTis mxriv – saxieri, keTili, tkbili RmerTi, meore mxriT – cru da muxTali (339), flidi (754), cremliTa mdeneli (700, 918), borotiT aRsavse (879) sofeli, romelic mqnelia imisa, rac `mas SeSvenis” (1298), da romelic yvelasa swvavs `soflisa qmnisa wesiTa” (927), romelic aRsavsea WiriTa da vaebiT, iqamdis, rom `ueklod vardis mogleja SeuZlebelia” (877), `yola lxinsa ver iamebs kaci WirTa gaduxdeli” (1637). am sofels `brZenni icnoben” da, rogorc aseTs, `swunoben”, is `maTgan sawunelia” (1294). es kontrasti reliefurad aris gamoxatuli Semdeg strofSi: va, sofelo, raSigan xar, ras gvabruneb, ra zne gWirsa! yovli Seni mondobili niadagmca Cemebr tirsa; sad waiyvan sadaursa, sad aRufxvri sadiT Zirsa! magra RmerTi ar gaswiravs kacsa, Sengan ganawirsa. (951) 219
- Page 168 and 169: II kavSiri Zvel-qarTuli himnografiu
- Page 170 and 171: isa, musikaluris kompoziciebiT. am
- Page 172 and 173: da ara mxolod saleqso sazomebisa; s
- Page 174 and 175: 1 (strofi) 2 (antistrofi) mÃdom me
- Page 176 and 177: da zusti saxelwodeba qarTuli leqsis
- Page 178 and 179: Zala eklesiebSi Tavisufali improviz
- Page 180 and 181: adamianisaTvis gaixsnas ideis Sinaa
- Page 182 and 183: cxadia, naTqvami imas ar niSnavs, r
- Page 184 and 185: intonaciur xmovanebas nawarmoebis t
- Page 186 and 187: daviTis TqmiT, man elinTa mier RmrT
- Page 188 and 189: uria xeTelis colTan _ bersabesTan.
- Page 190 and 191: erTmaneTisagan mkveTrad gansxvavdeb
- Page 192 and 193: SesZlebodaT mSobliuri kulturis sams
- Page 194 and 195: Sesxma da qeba ama Tu im `sulieri g
- Page 196 and 197: usTaveli da misi poema (nawyvetebi)
- Page 198 and 199: sasiyvarulo ambebi cudad moqmedebs
- Page 200 and 201: prozad Targmnili `visramiani~ _ mso
- Page 202 and 203: didebulebisa rcxveniaT. tarieli iZu
- Page 204 and 205: ls, amJamad ki mters - WaSnagirs, r
- Page 206 and 207: teraturuli wyaros damowmeba imisTvi
- Page 208 and 209: mwyobr SenobaSi, romlis mizania, Te
- Page 210 and 211: adamianis arsebobis Zireul sakiTxeb
- Page 212 and 213: koncefciis es Tavisebureba aisaxeba
- Page 214 and 215: nebis, misi simdidris mtkicebaSia,
- Page 216 and 217: 2. `raca vis ra bedma misces, dasje
- Page 220 and 221: aRniSnuli kontrasti aixsneba ara du
- Page 222 and 223: platoni da rusTveli 222 baCana breg
- Page 224 and 225: am qveynad yvelafers Tavisi garkveu
- Page 226 and 227: eqstazi poetur simRerebad da sagalo
- Page 228 and 229: SevCerdebi mxolod erTze. movitan or
- Page 230 and 231: arbarosTa msaxvral xelsac ki gadaur
- Page 232 and 233: unebrivad unda migvaCndes, rom `vef
- Page 234 and 235: Su noi già il ciel dischiudesi…
- Page 236 and 237: usTavelis esTetika (nawyvetebi) 236
- Page 238 and 239: vefxistyaosnis centraluri saxeebi,
- Page 240 and 241: stilis xelovneba. mas sdevnian esTe
- Page 242 and 243: ogor SeviswavloT da rogor vaswavloT
- Page 244 and 245: personaJis emocia, amaRlebulis esTe
- Page 246 and 247: as qadagebs. rusTveli msoflmxedvelo
- Page 248 and 249: losofiuri motivirebacaa. da rac ars
- Page 250 and 251: avTandilis galoba 250 griver farula
- Page 252 and 253: dambadebeli usazRvro trfialebiT ems
- Page 254 and 255: avTandili Teurgia, xelovania, mTel
- Page 256 and 257: siaxle, Sen Semagulvane Secodebisa
- Page 258 and 259: ni, rac niSnavs giJs, Smags. roca S
- Page 260 and 261: xosrovis Svilma mariamisagan, mefe-
- Page 262 and 263: iT moindoma man Sirinis monadireba,
- Page 264 and 265: avi, beJanis da maniJes ambavi da s
- Page 266 and 267: isagan itanjeboda. sneulma maspinZe
Tu yvelaferi qveyanasa da kacis Tavze gangebisa da RvTisaganaa movlinebuli, Tu<br />
adamians ugangebod da uRvTod arafris gakeTeba ar SeuZlia, Tu yvelaferi ise ga-<br />
Tavdeba, rogorc gadawyvetilia RvTis gangebiT, maSin radRa unda moqmedebdes da<br />
irjebodes adamiani? radRa moqmedebs ase TavgamodebiT avTandili da rad eZebs<br />
TavdaviwyebiT tarielsa da nestans, is avTandili, romelic poemiT yvelaze metadaa<br />
gamsWvaluli amgvari SexedulebiT? avTandili aramc Tu irjeba da moqmedebs, gulovnobasac<br />
ki asabuTebs aseTi rwmeniTa da SexedulebiT; ai misi sityvebi:<br />
ugangebod versa mizmen, Secamebnen xmelTa spani;<br />
gangebaa, ar davrCebi, laxvarnia CemTvis mzani;<br />
ver mixsnian ver cixeni, ver moyvasni, verca Zmani,<br />
vinca icis ese asre, Cemebrvea gulovani. (1039)<br />
ratomaa `gulovani”? amaze pasuxs Semdeg sityvebSi vpoulobT: `bedi, cda da gamarjveba,<br />
RmerTsa undes, mocagxvdebis” (903); ese igi – Cven unda bedi vcadoT, vecadoT,<br />
da, rac Seexeba gamarjvebas, Tu RmerTs unda, gavimarjvebT. maSasadame, poetis<br />
SexedulebiT, gamarjveba or ramezea damokidebuli: 1) adamianis garjaze, Tu adamiani<br />
ar gairjeba, is ver gaimarjvebs, 2) RvTis neba-survilze, Tu RmerTs ar unda,<br />
adamiani, bevrsac rom cdilobdes, veras gaxdeba. erTi sityviT, adamianis garja da<br />
RvTis survili, ai aucilebeli piroba gamarjvebisa. am SemTxvevaSi Cven saqme gvaqvs<br />
`sinergizmis” an `koordinaciis” sistemasTan, romelic qristianobis kuTvnilebaa.<br />
qristianoba, misi pirvelwyaroebis mixedviT, fatalisturi religiacaa da, Tu gnebavT,<br />
arafatalisturic. misi moZRvrebiT, RvTis nebis gareSe araferi ar keTdeba, Tu<br />
RmerTs ar unda, adamianis Tavidan erTi Tmac ar Camovardeba Zirs, ise, rogorc ar<br />
`davardeba queyanasa zeda Tvinier nebisa misisa” patara Citic ki (mT.. X. 29). `Tu<br />
ufalman ar aaSena saxli, tyvilad irjebian maSenebelni misni, Tu ufalman ar daicva<br />
qalaqi, tyvilad ifrTxoben Zils misni mcvelni” (fsal. 126, 1 - 2), `ara kacisagan<br />
ars gza misi” (ierem. X, 33). rogorc vxedavT, qristianizmis `fatalizmi” iseTivea, ro<br />
goric vefxistyaosnis; qristianoba ar xmarobs termins `fatumi”, `bedi”, mis nacvlad<br />
man SeiTvisa antikidan (gansxvavebuli SinaarsiT) termini `gangeba”, romelsac Zalian<br />
xSirad Cveni poetic xmarobs. rogorc Cveni poeti moiTxovs, gamarjvebis mizniT, Rv-<br />
Tis nebasTan erTad, adamianis garjas da moqmedebas, ise qristianobac, RvTis nebagangebasTan<br />
erTad, gamarjvebisaTvis Txoulobs adamianis aqtivobas, moqmedebas da<br />
garjas. ai ras vkiTxulobT amis Sesaxeb: `amieriTgan, Zmano Cemno, SeimoseT yovladsaWurveli<br />
igi RmrTisa, raTa SeuZloT Tqven winadadgomad manqanebaTa maT eSmakisaTa...<br />
amisaTvis aRiReT yovladsaWurveli igi RmrTisa, raTa SeuZloT winadadgomad<br />
dResa mas borotsa, da yovelsave iqmodeT, raTa sdgeT... aRiReT fari igi sarwmunoebisa,<br />
romliTa SeuZloT yovelTa maT isarTa borotisaTa ganxurvebulTa daSretad”<br />
(efes. VI, 10 - 17). rogorc vxedavT, damTxveva am mxriv qristianobasa da vefxistyaosans<br />
Soris zedmiwevniTia.<br />
4. vefxistyaosnis mkiTxvels ar SeuZlia yuradReba ar miaqcios im kontrasts,<br />
romelic, avtoris SexedulebiT, arsebobs RmerTsa da qveyanas Soris. erTi mxriv<br />
`uxvi RmerTi”, meore mxriT, `Zviri sofeli” (931); erTis mxriv – saxieri, keTili,<br />
tkbili RmerTi, meore mxriT – cru da muxTali (339), flidi (754), cremliTa mdeneli<br />
(700, 918), borotiT aRsavse (879) sofeli, romelic mqnelia imisa, rac `mas SeSvenis”<br />
(1298), da romelic yvelasa swvavs `soflisa qmnisa wesiTa” (927), romelic aRsavsea<br />
WiriTa da vaebiT, iqamdis, rom `ueklod vardis mogleja SeuZlebelia” (877), `yola<br />
lxinsa ver iamebs kaci WirTa gaduxdeli” (1637). am sofels `brZenni icnoben” da, rogorc<br />
aseTs, `swunoben”, is `maTgan sawunelia” (1294). es kontrasti reliefurad aris<br />
gamoxatuli Semdeg strofSi:<br />
va, sofelo, raSigan xar, ras gvabruneb, ra zne gWirsa!<br />
yovli Seni mondobili niadagmca Cemebr tirsa;<br />
sad waiyvan sadaursa, sad aRufxvri sadiT Zirsa!<br />
magra RmerTi ar gaswiravs kacsa, Sengan ganawirsa. (951)<br />
219