iii_tomi.pdf
iii_tomi.pdf iii_tomi.pdf
nebis, misi simdidris mtkicebaSia, igi am fonze idealuri feodal-gmirebis gandidebas emsaxureba. avTandil-nestan-tarielis samyaros gulnaSaros samyaro `SefrfinviTa~ da bnediT Sescqeris – eseni mas `ze-mxedveli~ wyalobis TvaliT dahyureben. magram es mxolod avtoris cnobier pozicias Seexeba. intuiturad, aracnobierad poeti marTlac grZnobiT eltvis renesansuli atmosferos am `dabal~ samyaros, mis aRweraSi siamovnebas hpovebs da rainduli samyaros maRal grZnobaTa daZabuli dramatizmisgan isvenebs. Camoyalibebuli da eWvSeuvali feodali – rusTaveli – am mesame wodebis samyaros malulad etrfis. Sua saukuneTa dasasrulis suliskveTebas, romelmac rusTavelis grZnoba da goneba gamohkveba, es detali kargad axasiaTebs. megobroba megobrobas `vefxistyaosnis~ qargaSi TiTqmis iseTive didi adgili uWiravs, rogorc siyvaruls, Sefasebis mxriv ki avtori mas siyvarulis Tanabar Rirebulebas ani- Webs. megobroba `vefxistyaosanSi~ araa mxolod principi, vali an mcneba – igi imdenadvea cxoveli grZnoba, afeqti, ramdenadac kacis siyvaruli qalisadmi da qalisa kacisadmi. misi pirveli sababia adamianis fizikuri srulyofa da mSveneba; megobrobasac axasiaTebs x e l o b a – gonebis mZlevi, mouTmeneli survili naxvisa Tu Svelisa; megobroba gangebisagan movlenili grZnobaa, romelsac adamiani Tavisi nebiT ver wauva. Tu poemis mixedviT siyvaruli sixarulisa da tanjvis momtani grZnobaa, megobrobas es ormxrivoba ar axasiaTebs: es araa winaaRmdegobrivi grZnoba, Tavisi mkafio miznis mqone: sami aris moyvrisagan moyvrobisa gamoCena: pirvel, ndoma siaxlisa, siSorisa ver moTmena, micema da aras Suri, Cuqebisa ar mowyena, gavlena da moxmareba, misad rgebad velTa rbena. avtoris am ukiduresad emociur damokidebulebaSi megobrobisadmi gamoxatuleba hpova maTi epoqisaTvis damaxasiaTebelma moxibluloba-aRtacebam pirovnebaSi gansaxierebuli fizikuri, esTetikuri da gonebrivi srulyofis idealiT – yovelmxriv srulqmnili Wabuki-raindiT, bunebis am umaRlesi qmnilebiT, romliskenac im drois yvela swrafva iyo mimarTuli. siyvaruli da megobroba adamianTa kavSiris iseTi formebia, romelTac adamianebs garegani pirobebi ki ar axvevs Tavze, aramed TviTon irCeven TavianTi sakuTari msjavrisa da sakuTari bunebis Sesabamisad (magaliTad, naTesaobisagan, mezoblobisagan gansxvavebiT). SemTxveviTi ar aris, rom rusTavels – adamianTa grZnoba-gonebis Tavisuflebis momReralsa da renesansis mesityves – adamianTa sxva yovel kavSirze metad maTi urTierTobis es ori saxe ainteresebs. 214
usTavelis msoflmxedveloba 215 korneli kekeliZe poemis avtori rom qristiania, es mJRavndeba Semdegidan: 1) is icnobs qristianobis zog ritualur movlenas; 2) icnobs qristianuli moZRvrebis pirvelwyaros – biblias, e. i. Zvelisa da axali aRTqmis wignebs; 3) mis nawarmoebSi gvaqvs specifikuri qristianuli azrebi. ritualuri mxare qristianobis, rasakvirvelia, mkveTrad xazgasmuli araa poemaSi da arc SeiZleba iyos, Tu mxedvelobaSi gveqneba is garemoeba, rom Cven saqme gvaqvs religiuri sakiTxebisadmi, sazogadod, metad TavdaWeril poetTan; magram zog rames mainc vpoulobT iseTs am mxriv, rac maCvenebelia misi qristianobisa. poetma icis qristianTa is `saidumloeba”, romelsac ziareba ewodeba, da teqnika misi Sesrulebisa; amas amJRavnebs Semdegi sityvebi: `Tavisa sisxlTa nu eziarebiT” (388). man icis agreTve qristianTa udidesi dResaswauli, romelsac `aRdgoma” an `aRvseba”, gina Tu `paseqi” ewodeba, da masTan dakavSirebuli sixaruli, romlis simbolod wiTeli feri (saeklesio sagaloblebSi naTqvamia: `pasqa wiTeli”, Sead. agreTve aRdgomis kvercxis wiTlad SeRebvis Cveuleba) iyo miRebuli; es Cans Semdegi sityvebidan: moedans davdgi karvebi wiTlisa atlasebisa, movida siZe, gardaxda, dRe, hgvanda, ars aRvsebisa (552). ese igi: moedani movrTe sazeimod, wiTeli atlasis karvebiT, gegoneboda – aRvsebis an aRdgomis dReao. poeti rom zedmiwevniT icnobs biblias, es Cans, pirvelyovlisa, iqidan, rom mas xSirad mohyavs bibliuri sakuTari saxelebi da terminebi; ase, magaliTad: bisoni (719 – mdinare fisoni), edemi (50, 309, 321, 332, 476, 522, 694, 715, 725), levi uria (816), gabaoni (331), jojoxeTi (764), satana (787, 874, 1213), eSmaki (118, 574, 805, 1196), belzebeli (349). magram yvelaze metad mniSvnelovani da damaxasiaTebelia am mxriv is azrebi da citatebi, romlebic poets uxvad mohyavs bibliidan. rodesac Cven citatebis Sesaxeb vlaparakobT, imas ki ar vgulisxmobT, rom poets citatebi ucvlelad, sityvasityviT mohyavs, amas verc movTxovT mxatvrul nawarmoebs; sayuradRebo isaa, rom poets mxatvrul formaSi da saxeebSi moucia igive azri, rasac esa Tu is citata Seicavs, mxolod arasodes is wyaros ar asaxelebs, rogorc es miRebuli iyo mis dros. me am SemTxvevaSi moviyvan poemidan, strofebis Tanmimdevrobis dacviT, mxolod ramdensame mniSvnelovan adgils, romlebic nakarnaxevia bibliis ama Tu im citatiT moyvana yvelasi SeuZlebelia, saWiroc araa. 1. prologis pirveli strofi azriTa da frazeologiiT gameorebaa bibliisa: romelman Seqmna samyaro ZaliTa miT ZlieriTa, zegardmo arsni suliTa yvna zeciT monaberiTa; Cven, kacTa, mogvca qveyana, gvaqvs uTvalavi feriTa; misgan ars yovli xelmwife saxiTa mis mieriTa. Seqmna RmerTman samyaro (Sesaq. I, 7) STabera pirsa missa suli sicocxlisa da iqmna kaci sulad cxovelad (Sesaq. II, 7). aRavseT queyana da eufleniT mas da mTavrobdiT TevzTa zRvisaTa da mxecTa da frinvelTa cisaTa da yovelTa pirutyvTa da yovelsa queyanasa da yovelTa qvewarmavalTa queyanasa zeda (Sesaq. I, 28). ara ars xelmwifebaÁ, garna RmrTisagan, da romelni igi arian xelmwifeni, RmrTisa mier ganwesebul arian (rom. XIII, 1).
- Page 164 and 165: eziis Zeglebi proziT aris naweri? e
- Page 166 and 167: 3 (antistrofi) 4 (antistrofi) STah
- Page 168 and 169: II kavSiri Zvel-qarTuli himnografiu
- Page 170 and 171: isa, musikaluris kompoziciebiT. am
- Page 172 and 173: da ara mxolod saleqso sazomebisa; s
- Page 174 and 175: 1 (strofi) 2 (antistrofi) mÃdom me
- Page 176 and 177: da zusti saxelwodeba qarTuli leqsis
- Page 178 and 179: Zala eklesiebSi Tavisufali improviz
- Page 180 and 181: adamianisaTvis gaixsnas ideis Sinaa
- Page 182 and 183: cxadia, naTqvami imas ar niSnavs, r
- Page 184 and 185: intonaciur xmovanebas nawarmoebis t
- Page 186 and 187: daviTis TqmiT, man elinTa mier RmrT
- Page 188 and 189: uria xeTelis colTan _ bersabesTan.
- Page 190 and 191: erTmaneTisagan mkveTrad gansxvavdeb
- Page 192 and 193: SesZlebodaT mSobliuri kulturis sams
- Page 194 and 195: Sesxma da qeba ama Tu im `sulieri g
- Page 196 and 197: usTaveli da misi poema (nawyvetebi)
- Page 198 and 199: sasiyvarulo ambebi cudad moqmedebs
- Page 200 and 201: prozad Targmnili `visramiani~ _ mso
- Page 202 and 203: didebulebisa rcxveniaT. tarieli iZu
- Page 204 and 205: ls, amJamad ki mters - WaSnagirs, r
- Page 206 and 207: teraturuli wyaros damowmeba imisTvi
- Page 208 and 209: mwyobr SenobaSi, romlis mizania, Te
- Page 210 and 211: adamianis arsebobis Zireul sakiTxeb
- Page 212 and 213: koncefciis es Tavisebureba aisaxeba
- Page 216 and 217: 2. `raca vis ra bedma misces, dasje
- Page 218 and 219: 25. `viT moixmaros monaman patronsa
- Page 220 and 221: aRniSnuli kontrasti aixsneba ara du
- Page 222 and 223: platoni da rusTveli 222 baCana breg
- Page 224 and 225: am qveynad yvelafers Tavisi garkveu
- Page 226 and 227: eqstazi poetur simRerebad da sagalo
- Page 228 and 229: SevCerdebi mxolod erTze. movitan or
- Page 230 and 231: arbarosTa msaxvral xelsac ki gadaur
- Page 232 and 233: unebrivad unda migvaCndes, rom `vef
- Page 234 and 235: Su noi già il ciel dischiudesi…
- Page 236 and 237: usTavelis esTetika (nawyvetebi) 236
- Page 238 and 239: vefxistyaosnis centraluri saxeebi,
- Page 240 and 241: stilis xelovneba. mas sdevnian esTe
- Page 242 and 243: ogor SeviswavloT da rogor vaswavloT
- Page 244 and 245: personaJis emocia, amaRlebulis esTe
- Page 246 and 247: as qadagebs. rusTveli msoflmxedvelo
- Page 248 and 249: losofiuri motivirebacaa. da rac ars
- Page 250 and 251: avTandilis galoba 250 griver farula
- Page 252 and 253: dambadebeli usazRvro trfialebiT ems
- Page 254 and 255: avTandili Teurgia, xelovania, mTel
- Page 256 and 257: siaxle, Sen Semagulvane Secodebisa
- Page 258 and 259: ni, rac niSnavs giJs, Smags. roca S
- Page 260 and 261: xosrovis Svilma mariamisagan, mefe-
- Page 262 and 263: iT moindoma man Sirinis monadireba,
usTavelis msoflmxedveloba<br />
215<br />
korneli kekeliZe<br />
poemis avtori rom qristiania, es mJRavndeba Semdegidan: 1) is icnobs qristianobis<br />
zog ritualur movlenas; 2) icnobs qristianuli moZRvrebis pirvelwyaros – biblias,<br />
e. i. Zvelisa da axali aRTqmis wignebs; 3) mis nawarmoebSi gvaqvs specifikuri<br />
qristianuli azrebi.<br />
ritualuri mxare qristianobis, rasakvirvelia, mkveTrad xazgasmuli araa poemaSi<br />
da arc SeiZleba iyos, Tu mxedvelobaSi gveqneba is garemoeba, rom Cven saqme gvaqvs<br />
religiuri sakiTxebisadmi, sazogadod, metad TavdaWeril poetTan; magram zog rames<br />
mainc vpoulobT iseTs am mxriv, rac maCvenebelia misi qristianobisa. poetma icis<br />
qristianTa is `saidumloeba”, romelsac ziareba ewodeba, da teqnika misi Sesrulebisa;<br />
amas amJRavnebs Semdegi sityvebi: `Tavisa sisxlTa nu eziarebiT” (388). man icis<br />
agreTve qristianTa udidesi dResaswauli, romelsac `aRdgoma” an `aRvseba”, gina<br />
Tu `paseqi” ewodeba, da masTan dakavSirebuli sixaruli, romlis simbolod wiTeli<br />
feri (saeklesio sagaloblebSi naTqvamia: `pasqa wiTeli”, Sead. agreTve aRdgomis<br />
kvercxis wiTlad SeRebvis Cveuleba) iyo miRebuli; es Cans Semdegi sityvebidan:<br />
moedans davdgi karvebi wiTlisa atlasebisa,<br />
movida siZe, gardaxda, dRe, hgvanda, ars aRvsebisa (552).<br />
ese igi: moedani movrTe sazeimod, wiTeli atlasis karvebiT, gegoneboda – aRvsebis<br />
an aRdgomis dReao.<br />
poeti rom zedmiwevniT icnobs biblias, es Cans, pirvelyovlisa, iqidan, rom mas<br />
xSirad mohyavs bibliuri sakuTari saxelebi da terminebi; ase, magaliTad: bisoni<br />
(719 – mdinare fisoni), edemi (50, 309, 321, 332, 476, 522, 694, 715, 725), levi uria (816), gabaoni<br />
(331), jojoxeTi (764), satana (787, 874, 1213), eSmaki (118, 574, 805, 1196), belzebeli<br />
(349). magram yvelaze metad mniSvnelovani da damaxasiaTebelia am mxriv is azrebi da<br />
citatebi, romlebic poets uxvad mohyavs bibliidan. rodesac Cven citatebis Sesaxeb<br />
vlaparakobT, imas ki ar vgulisxmobT, rom poets citatebi ucvlelad, sityvasityviT<br />
mohyavs, amas verc movTxovT mxatvrul nawarmoebs; sayuradRebo isaa, rom poets mxatvrul<br />
formaSi da saxeebSi moucia igive azri, rasac esa Tu is citata Seicavs, mxolod<br />
arasodes is wyaros ar asaxelebs, rogorc es miRebuli iyo mis dros. me am<br />
SemTxvevaSi moviyvan poemidan, strofebis Tanmimdevrobis dacviT, mxolod ramdensame<br />
mniSvnelovan adgils, romlebic nakarnaxevia bibliis ama Tu im citatiT moyvana yvelasi<br />
SeuZlebelia, saWiroc araa.<br />
1. prologis pirveli strofi azriTa da frazeologiiT gameorebaa bibliisa:<br />
romelman Seqmna samyaro<br />
ZaliTa miT ZlieriTa,<br />
zegardmo arsni suliTa yvna zeciT<br />
monaberiTa;<br />
Cven, kacTa, mogvca qveyana, gvaqvs<br />
uTvalavi feriTa;<br />
misgan ars yovli xelmwife saxiTa<br />
mis mieriTa.<br />
Seqmna RmerTman samyaro (Sesaq. I, 7) STabera<br />
pirsa missa suli sicocxlisa da<br />
iqmna kaci sulad cxovelad (Sesaq. II, 7).<br />
aRavseT queyana da eufleniT mas da mTavrobdiT<br />
TevzTa zRvisaTa da mxecTa da<br />
frinvelTa cisaTa da yovelTa pirutyvTa<br />
da yovelsa queyanasa da yovelTa qvewarmavalTa<br />
queyanasa zeda (Sesaq. I, 28).<br />
ara ars xelmwifebaÁ, garna RmrTisagan,<br />
da romelni igi arian xelmwifeni, RmrTisa<br />
mier ganwesebul arian (rom. XIII, 1).