You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
usTaveli da misi poema (nawyvetebi)<br />
`vefxistyaosnis~ teqstis istoria<br />
196<br />
nodar naTaZe<br />
sargis caiSvili<br />
`vefxistyaosnis~ teqstis calkeuli fragmentebi mxolod XV saukunidan mogvepoveba.<br />
isini, rogorc Cans, poemis zepir Canawerebs warmoadgens. magaliTad, samxreT<br />
saqarTveloSi (mesxeTSi) am ramdenime aTeuli wlis win kldeSi gamokveTil gamoqvabulSi<br />
(vanis qvabTa kompleqsi) aRmoCnda erTi amgvari fragmenti. igi warmoadgens<br />
or strofs `vefxistyaosnis~ gmiris nestanis werilidan (str. 1300, 1301) mtris gamudmebul<br />
SemosevaTa gamo vanis qvabebi, albaT, am xanebSi saxizrebad iyo qceuli.<br />
swored nestanis sityvebi: `cixes vzi egzom maRalsa, Tvalni Zliv gardaswvdebian~...<br />
mohgonebia da kedelze miuweria qvabebSi Sefarebul poet qals ana rCeuliSvils.<br />
ramdenime nawyveti, aseve XV-XVI saukuneebSi Sesrulebuli, miwerilia Zvel xelnawerTa<br />
areebzec, magram maTi raodenoba Zalze mcirea.<br />
`vefxistyaosnis~ amJamad arsebuli xelnawerebi kidev ufro gviandel xanas ekuTvnian.<br />
SedarebiT Zveli xelnawerebi daiRupa XIII-XVI saukuneebSi, roca ayvavebuli<br />
qveyana nangrevebad da nasoflarebad gadaiqca. xvarazmelTa Sahis, sisastikiT cnobili<br />
jalaledinis Semosevebis Semdeg (1225-1230 ww.) qveyana welSi ver gaimarTa. xvarazmelebs<br />
monRolTa batonoba mohyva, risi ganadgurebac SeuZlebeli Seiqna, vidre<br />
spars-yizilbaSebma da Semdeg Turqebma bolo ar mouRes. gasagebia, rom am xanebSi<br />
literaturuli SemoqmedebisaTvis aravis ecala, yovel SemTxvevaSi, am xanidan Cvenamde<br />
raime mniSvnelovans ar mouRwevia. ganadgurda da daikarga klasikuri xanis uamravi<br />
Zegli, romelTa arsebobaze Cven dokumenturi cnobebi mogvepoveba. daiRupa `vefxistyaosnis~<br />
Zvirfasi xelnawerebic, romelTa ricxvi, rusTaveli poemis popularobas<br />
Tu gaviTvaliswinebT, Tavis droze arcTu mcire iqneboda. bevri xelnaweri<br />
daikarga Semdegac, axal saukuneebSi, samSoblodan iZulebiT gadaxvewil qarTvelebs,<br />
rogorc Zvirfasi reliqvia, Tan mihqondaT poemis xelnawerebi. TiTqmis ramdenime<br />
aTasi qarTveli, metwilad maRali wris ojaxebidan, wavida emigraciaSi Soreul<br />
ruseTSi (kerZod, XVII-XVIII saukuneebSi) da, sagulvebelia, rom am dros bevri xelnaweri<br />
waiRes Tan (marTlac, ramdenime maTganis kvali SemdegSi aRmoCnda da Camotanil<br />
iqna saqarTveloSi). TviT XIX saukuneSic arsebula ramdenime sakmaod Zveli xelnaweri,<br />
romlebic dRes dakargulad iTvlebian. isini unaxavs istorikos platon<br />
ioselians. erTi maTgani uTariRo, magram aSkarad Zveli, etratze yofila naweri,<br />
xolo meore XV saukuneSi (1443 w.) yofila Sesrulebuli. CvenTvis ucnobia, Tu ra<br />
bedi ewia Semdeg am xelnawerebs. amJamad arsebuli<br />
TariRidan xelnawerTa Soris uZvelesia samegrelos mTavris levan dadianis<br />
karze Sesrulebuli nusxa (xelnawerTa institutiHH-599), romelic gadauweria cnobil<br />
poetsa da kaligrafs mamuka TavaqaraSvils. xelnaweris TariRia 1646 weli. paleografiuli<br />
da redaqciuli monacemebidan Cans, rom am xelnawers drois mixedviT<br />
win uswrebs ramdenime xelnaweri. magaliTad, ufro adreuli Cans fragmenti (sul<br />
ramdenime gverdi), romelic axlaxan aRmoCnda axalcixis mxareTmcodneobis muzeumSi<br />
(mesxeTi), aseve XVI-XVIII saukuneebis mijnaze unda iyos gadawerili ramdenime sxva<br />
xelnaweric (magaliTad, imave institutis H-2074, A-363 da sxv.)<br />
`vefxistyaosnis~ ramdenime Zvirfasi xelnaweri amJamadac saqarTvelos farglebs<br />
gareT imyofeba. magaliTad, ori xelnaweri – erTi XVII, xolo meore XVIII saukunisa<br />
– moTavsebulia oqsfordSi, bodlis biblioTekis uordropiseul koleqciaSi, xolo<br />
erTic – 1702 wels gadawerili, inaxeba parizis nacionalur biblioTekaSi.<br />
xelnawerTa sacavebSi Tu kerZo ojaxebSi amJamad gamovlenilia 150-ze meti nusxa.<br />
erTi SexedviT es arcTu ise mcire memkvidreobaa, magram, rogorc Seswavlam gamoar-