Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
qarTul leqsSi naxevarxmovani Á da naxevarxmovani u (brjgu), wesis Tanaxmad, ar<br />
hqmnian marcvals, taepis marcvalTa saTvalavSi isini mxedvelobaSi ar miiRebian. magram<br />
calkeul SemTxvevebSi isini CaiTvlebian rogorc srulxmovanni (dieresi), e. i.<br />
naxevarxmovani Á gamoiTqmis rogorc srulxmovani i, naxevarxmovani u gamoiTqmis rogorc<br />
srulxmovani u.<br />
sineresi Zvel-qarTul silabur leqsSi SemdegSi gamoixateba:<br />
a) ori erTimeoris gverdiT mdgomi xmovani zogjer erTiandeba erTi xmovanis saxiT;<br />
ase, sineresis SemTxvevaSi, magaliTad, sityva `ganaaxla~ CaiTvleba ara oTxmarcvlovnad,<br />
aramed sammarcvlovnad (erTiandeba ori a). aseve, rodesac sityva iwyeba<br />
imave xmovniT, romliTac dasrulda wina sityva, dasaSvebia sineresi; magaliTad `kaci<br />
igi~, sineresis SemTxvevaSi, CaiTvleba sam marcvlad, aseve `da aRvida~ sam marcvlad<br />
CaiTvleba.<br />
b) srulxmovani i da u sineresis SemTxvevaSi CaiTvlebian naxevarxmovnebad (e. i.<br />
xmovani i gamoiTqmis rogorc naxevarxmovani Á, xmovani u gamoiTqmis rogorc naxevarxmovani<br />
u).<br />
sityvaTa gankveTa-gadatana.<br />
Zvel-berZnul leqsTwyobaSi, rogorc cnobilia, miRebuli iyo sityvis orad gankveTa,<br />
gadatana erTi taepidan meore taepSi sityvis nawilisa.<br />
Zvel-qarTuli himnografiuli poeziis silabur ukveTel leqsSi Tumca iSviaTad,<br />
magram adgili aqvs sityvaTa aseTs gankveTa-gadatanas (rac aRiniSneba metruli punqtuaciis<br />
niSnis dasmiT sityvis gansakveT nawilTan).<br />
Zvel-qarTuli silaburi ukveTeli leqsis evfonia.<br />
Zvel-qarTuli himnografiis leqsSi miRebuli iyo aliteracia.<br />
dasasrul riTmis Sesaxeb. riTma ganuyreli nawilia Zvel-qarTuli silaburi muxledovani<br />
leqsisa, e. i. qarTuli klasikuri leqsisa, romelsac saTaveebi Zvel-qar-<br />
Tul xalxur poeziaSi aqvs.<br />
rac Seexeba himnografiul poezias, aq riTma miRebuli araa. Zvel-qarTuli himnografiuli<br />
poezia am SemTxvevaSi icavs Zveli berZnuli leqsTwyobis tradicias.<br />
riTma Zvel-qarTul himnografiul poeziaSi mxolod sporadiulad gvxvdeba, rogorc,<br />
magaliTad, filipe beTlemelis leqsSi (isic saero poeziis tradiciuli metriT,<br />
Sairis sazomiT aris dawerili), miqael modrekilis himnebis calkeul pasa-<br />
JebSi, stefane sananoÁs-Zis sagalobelSi, adgil-adgil sxva himnebSiac. aq saWiroa<br />
xazi gavusvaT im garemoebasac, rom Zvel-qarTul himnografiul poeziaSi xmareba ri-<br />
Tmisa stilis darRvevadac ki iTvleboda. ase magaliTad, X saukunis himnografis<br />
stefane sananoÁs-Zis sagalobeli, romelic riTmovanad aris dawerili, ufro gvian<br />
xanaSi gadaukeTebiaT uriTmo himnis saxiT, da XI saukunis sagalobelTa krebulSi<br />
(S-4999) Setanilia es meore varianti, uriTmo himni.<br />
es rac Seexeba sakuTriv himnografiul poezias.<br />
xolo meore JanrSi, hagiografiul poeziaSi, sadac xmarebaSia Zvel-qarTuli silaburi<br />
ukveTeli leqsis meore saxeoba (taepobrivi ritmikiT), _ miRebulia riTma.<br />
`wyobili sityua ricxuedi~<br />
(mokle aRniSvniT: `wyobili sityua~)<br />
mesame saxeoba Zvel-qarTuli leqsTwyobisa aris `wyobili sityua ricxuedi~, anu<br />
mokle aRniSvniT `wyobili sityua~.<br />
Cven ukve gvqonda saubari imis Sesaxeb, rom termini `wyobili sityva~ farTe mniSvnelobiT<br />
aRniSnavda saerTod leqss; xolo gvian xanaSi es saxelwodeba `wyobili<br />
sityva~ specialurad miekuTvneba qarTuli leqsTwyobis im Taviseburs mesame saxeobas,<br />
romelzec aq gvaqvs saubari (ase, qarTuli leqsTwyobis es mesame saxeoba moixseneba<br />
saxelwodebiT `wyobili sityva~ besikTan). ramdenadac qarTuli leqsis am mesame<br />
saxeobis `wyobili sityvis~ ritmikas axasiaTebs ara `marcvledoba~ taepisa (marcvalTa<br />
saTvalavi taepSi), aramed `ricxvedoba~ taepTa (taepobrivi ritmika), sruli<br />
175