iii_tomi.pdf
iii_tomi.pdf iii_tomi.pdf
giorgi merCulis Txzulebis mTavari gmiri da misi mowafeebi uflis brZanebiT ukacriel xanZTaSi sruliad uqonelni iwyeben samonastro mSeneblobas. grigoli loculobs, raTa `Jamsa amas ucxoebisa da upovarebisa maTisa~ ara SeeSindeT `borotisagan~. SiSs, rom am pirobebSi Znelia RvTis brZanebis Sesruleba, mweralma gmiris SegnebaSi daupirispira meore SiSi, ras unda moelodes `udebebisa medgrobaTagan Zleuli~ gankiTxvis Jams, Tu RvTis nebas ver aRasruleben. saamisod gacocxlebulia gankiTxvis zaris dramatuli scenebi. am locvaSi sakmaod vrclad da wrfeli STagonebiT moigoneba, mlocveli Sinagani mzeris win daiyenebs wminda giorgis saxes da did Rvawls. mRviZarebs didi asketis suli. misi cxovrebis gzaze absoluturi momavali (miwieri myofobidan gasvlis Semdeg mosaxdeni), warmarTavs awmyosa da empiriul momavals. is, rac xdeba, gulmodgined koordinirebulia mosaxdenTan. grZeli da detaluri citatebiT apokalifsis furclebidan, maTi ganmeorebebiT asketebs es absoluturi momavali SemohyavT awmyoSi, Tavis cnobierebaSi. roca isini macxovris, mociqulebisa da wmindanebis moRvaweobaTa warmomaCinebel, sayovelTaod cnobil epizodTa aseve vrcel reproducirebas mimarTaven (xSirad mxolod martodmyofni), maT ukve sakraluri mniSvnelobis warsuli SemohyavT awmyoSi, Tavis cnobierebaSi. amas gulisxmobs iovane oqropiri, roca ambobs: `ÃsenebiTa sityuaTa RmrTisaÁTa Sem- Zlebel ars kaci slvad gzaTa misTa~. rafinirebuli sulierebis is sauflo, `grigol xanZTelis cxovrebaSi~ romaa ganfenili, imis SegnebiT gamowveul sixarulsac efuZneba, rom `Sen, ufali, Cem Tana xar~ (fsalm. 22,4), rom asketi uWvrets uzenaess, mkvidrobs `saxlsa uflisasa~ (fsalm. 22,6). e.i. locvis aqtSi adamiani adamianurs aRmatebuli ZaliT aRWurvisaken ikvlevs gzas. ufali Tavis Tavs gviZRvnis sasaubrod. Tumca locva SeiZleba Seicavdes raRac saTxovars, magram gulmxurvale locvisas saTxovari aucileblad gadadis meore adgilze. `TviT mowiweba iqceva kmayofilebad, TviT Txovna _ netarebad. misi (locvis g.f.) arsi imaSi mdgomareobs, rom Cven, saer- Tod, gagvigoneben~ (hegeli). guliTadi locva xvews suls, mis aRmzrdelad gvevlineba. aseTi SinaarsiTa da ganwyobilebiTaa aRbeWdili wmida grigolis is locva, mRviZarebis saTnoebasTan dakavSirebiT rom movixmeT. es locva, rogorc merCule ityvis, `gonebiTa SemusvriliTa warTqua~. `gonebiTa SemusvriliTa~ niSnavs `gonebas mozRuduls~ obieqturi sinamdvilis STabeWdilebebisagan, erTianad zecisken miqceuls, uxmod, usityvod warmarTuls, `nivTierebasTan Seuxebels~ (saxmo simebi rom ar JRerdes); zogjer mas `gonebiT locvad~ an `wminda locvad~ moixseniebdnen, yovel- Tvis ki locvis maRali safexuris aRmniSvneli iyo. locviT sakralizirebul sivrceSi maradiuli naTeli isadgurebs da es saRvTo sinaTle TviT mlocvelidan modis. giorgi merCule gviambobs: `grigolis senakSi cecxli da kandeli ar enTeboda. erTxel, `Jamsa ciskrisasa~, dekanozma mnaTe gagzavna grigolTan. mnaTe `viTarca mivida, ixila brwyinvalebaÁ didZali SinaÁT gamo senaksa mas. mswrafl mirbioda da Ãma-yo, viTarmed: `cecxli aRdebul ars senaksa Sina mamisasa~. hrqua mas dekanosman: `dumen, Svilo, da nu geSinin! ara ars igi cecxli Semwuveli, garna suli RmrTisaÁ ganmanaTlebeli~. rameTu mravalgzis exilva dekanozsa mas xilvaÁ igi didebuli. da mi-xolo-vida senakad da STaxedna kedlisa napralsa da ixila wmidaÁ igi ÃelganpyrobiT da guamiT misiT gamovidodes naTlisa isarni juaris saxed. da didebiTa Semkuli iyo igi da esreT brwyinvida, viTarca mzÀ~. sinaTle ganwonis bnels, dro-sivrcul mimarTebebs auqmebs. amaze ambobs martin buberi: locva ar aRsruldeba droSi, aramed dro miedineba locvaSi; msxverplSewirva ar aRsruldeba sivrceSi, aramed sivrce myofobs msxverplSi (`me da Sen~). locvidan sinaTle –sikeTis amgvar gamosxivebas veswrebiT, roca merCule mogviTxrobs: `da viTarca Semwuxrda, maSin netari igi mamaÁ grigol da zenon sityÂiTa mdabliTa fsalmunebdes. da madlman saRmrToman ganabrwyinvna igini naTliTa didebisaÁTa, da saxli igi bneli, viTarca mzisa mcxinvarebaman gananaTla~. kidev erTi epizodi: `netari mamaÁ grigol TÂsiT agarakiT martoÁ STamovidoda xanZTas da mgzavr slvasa zepiriT wmidisa mamisa efremis TqumulTa sakiTxavTa it- 152
yoda godebiT tirilsa Sina. xolo suliTa ixarebda, rameTu xedvida saRmrToTa xilvaTa madliTa sulisa wmidisaÁTa. sueti naTlisaÁ friad brwyinvale cad aRwevnuli hfarvida mas. da iyo Tavsa missa juari TualT-Seudgami garemo missa cisartyelis saxed, Suenierad raÁ gamoCndis Jamsa wÂmisasa~. gulubryvilod Secdeba mkiTxveli, Tu ifiqrebs, rom aq warmoCenili naTeli mxatvruli saxe-simboloa, rom saqme gvaqvs poetur ornamentTan. samive epizodSi Tavs iCens metafizikuri sinaTlis is msoflSegrZneba, Zvel aRTqmaSive rom vlindeba, xolo mere saeklesio RvTismetyvelebaSi gamoikveTeba. mas, viTarca RvTaebriv naTels, ara aqvs alegoriuli an abstraqtuli mniSvneloba: igi realobaa, mistikuri cdiT rom miiwvdomeba. `RvTaebis es cdiseuli Semecneba yvelas eZleva garkveuli sazomiT da SeiZleba iyos sxvadasxvagvari xarisxisa imaTi Rirsebisda mixedviT, romelTac igi eboZebaT~ (wm. grigol palama, `sityva feriscvalebaze~). roca es naTeli vlindeba, svimeon axali RvTismetyvelis mixedviT, sxvaoba grZnobadisa da zegrZnobadisa, iSleba. `roca Rirseulni iReben sulier da zebunebriv madls da Zalas, isini SegrZnebiTac da gonebiTac xedaven imas, rac aRemateba yovelgvar grZnobas da yovelgvar gonebas~ (aTonel berTa `hagiorituli tomosi~). bunebis qvedamzidvel ZalTa axovnad mZleveli wmida grigoli Jamsa locvisa (`romelic aris gonebis zeaRsvla RmerTTan~, nilos sineli) iRebs zebunebriv Zalsa da madls, `SegrZnebiTac da gonebiTac~ Wvrets RvTaebriv naTels, imas, rac aRemateba yovelgvar grZnobas da yovelgvar gonebas~; Wvrets, aireklavs da sxvebze miafens. amgvar Wvretasa da arekvlaze ityvis vladimer loski: `Rv- Taebrivi naTeli gamovlindeba aq, miwaze, droSi. igi gacxaddeba istoriaSi, magram igi ar aris amqveyniuri, igi maradiulia da moaswavebs gasvlas istoriuli arsebobis farglebidan~ (`aRmosavluri eklesiis mistikuri RvTismetyvelebis narkvevi~). samive epizodSi aseTi naTeli iRvreba locvis aqtSi gonebiT ufalTan zeaRweuli grigolis pirovnebidan. Tumca samive `ambavi~ konkretul drosa da sivrceSi xdeba, magram swored imis gamo, rom asketi ufals Wvrets, istoria, sruliad garkveuli azriT, uqmdeba. aqac dro uCinardeba locvaSi, xolo konkretuli sivrcec mistikur zesivrculobaSi inTqmeba. wmindanis sulidan wamosul sinaTles ZaluZs ganwonos `WurWeli~ sulisa, sxeuli, ganwonos samoselic da miefinos irgvliv. ase ixilveba wm. grigoli, javaxeTis krebaze TavmoyrilTagan: `meyseulad ixiles wmidaÁ igi momavali karauliTa Soris krebulsa mas mamaTasa sakÂrvelad xilviTa, rameTu samoseli igi Seuracxi, romel emosa moxucebulsa mas, esreT Cnda, viTarca samoseli naTlisa brwyinvalisa ganucdelisaÁ. xolo Tavsa missa kukuli ixilveboda, viTarca gÂirgÂni sameufoÁ patiosanTa TualTa da margalitTagan fasdaudebelTa aRmkuli~. ganwmendili goneba locvis aqtSi uflis winaSe aSiSvlebs sakuTars, moyvasisa da kacobriobis Secodebebs da uRonobas. amitom xSirad locvas Tan axlavs godeba, cremli sinanulisa, mwuxareba. axali aRTqmis mixedviT, netar arian mtiralni (luka, 6,21) da `mglovareni guliTa~ (maTe, 5,4). cremlis saTnoeba TviTSegnebis miukerZebeli muSaobis, sakuTari sindisis gamokvlevis Sedegad iSobeba. ioane sinelic adasturebs: `glova tanjva ars sÂnidisisa daucadebeli~, naTlisRebis Semdgom qmnil codvebs Camogvbans `wyaroni cremlTani~ (`klemaqsi~). amitom aseT mwuxarebas sasowarkveTa ki ara, rwmeniTi STagoneba moaqvs, uflisaken, sixarulisaken kvalavs gzas. roca suls sinanulis grZnoba da cremli ar warmarTavs, es aris SeCereba aRmasvlis gzaze, `ugrZnobloba gaqvavebuli gulisa~, `niSani sulieri sikvdilisa~, _ gvaswavlian eklesiis mamani. mivubrundeT moxmobil epizods, roca wm. grigoli, Satberdidan xanZTisken mimavali, gzad wm. efrem asuris sagalobelT `ityoda godebiT tirilsa Sina, xolo suliTa ixarebda, rameTu xedvida saRmrToTa xilvaTa~. urTierTsapirispiro gancdebi _tirili da sixaruli _ gadakveTen erTmaneTs da mistikurad Sezavdebian wmindanis sulSi, xolo mere gareT gamovlindebian, xorcieli xedvisaTvis esTetikuris formiT (`mSvenierisa~) gacxaddebian: `...da iyo Tavsa missa juari TualT-Seudgami garemo 153
- Page 102 and 103: mas kibesa winamZRurobisasa aRiyvan
- Page 104 and 105: uar-yo... egeviTarman man ganTqumul
- Page 106 and 107: ZTaSi stumrad mosul berebs erTxel g
- Page 108 and 109: kefaliisaTvis gamarTul disputSi mon
- Page 110 and 111: ogorc varaudoben, Txzuleba dawerili
- Page 112 and 113: ogorc aRniSnaven, ioane sabaniZis T
- Page 114 and 115: gulisa Tquenisani maspinZel eqmeniT
- Page 116 and 117: qarTvelebs siyvaruliT `haboTi~ Seuc
- Page 118 and 119: TavSi sabanisZe eklesiaSi Semokrebi
- Page 120 and 121: keTilad Semmzadebel sulnelTa maT sa
- Page 122 and 123: omelic macxovarTan erTad gaakres jv
- Page 124 and 125: qarTlSi WeSmarit qristianad dabrune
- Page 126 and 127: qarTuli agiografia ioane sabanisZe,
- Page 128 and 129: msoflios `yurea~. amas exmianeba na
- Page 130 and 131: welTaRricxvis win. amas emateba 786
- Page 132 and 133: ul RirsebaTa warmoCenas yovelTvis S
- Page 134 and 135: swavlulni ufroÁs gulisxmier hyuen,
- Page 136 and 137: cxli ese queyanaisaÁ, aramed viTar
- Page 138 and 139: pirispirebas). 2. erovnuli TviTgacn
- Page 140 and 141: tesa da beatriCes pirispir dgoma ma
- Page 142 and 143: Tornike ambobda: `me CemTa codvaTaT
- Page 144 and 145: is gacocxleba, anu imis garkveva, T
- Page 146 and 147: ar unda gvesmodes, rom gaaRrmavao e
- Page 148 and 149: giorgi merCulis `grigol xanZTelis c
- Page 150 and 151: ogoricaa samebis arsi, mwvalebloba
- Page 154 and 155: missa cis-sartyelis saxed, Sueniera
- Page 156 and 157: gasaTavisufleblad SeimarTnen wmida
- Page 158 and 159: `sulier-mxatvrul Rvwas~ (`naTeli mi
- Page 160 and 161: leqsis saxelwodebad Zvel-qarTul mwe
- Page 162 and 163: aSkaraa, klasikuri qarTuli leqsis s
- Page 164 and 165: eziis Zeglebi proziT aris naweri? e
- Page 166 and 167: 3 (antistrofi) 4 (antistrofi) STah
- Page 168 and 169: II kavSiri Zvel-qarTuli himnografiu
- Page 170 and 171: isa, musikaluris kompoziciebiT. am
- Page 172 and 173: da ara mxolod saleqso sazomebisa; s
- Page 174 and 175: 1 (strofi) 2 (antistrofi) mÃdom me
- Page 176 and 177: da zusti saxelwodeba qarTuli leqsis
- Page 178 and 179: Zala eklesiebSi Tavisufali improviz
- Page 180 and 181: adamianisaTvis gaixsnas ideis Sinaa
- Page 182 and 183: cxadia, naTqvami imas ar niSnavs, r
- Page 184 and 185: intonaciur xmovanebas nawarmoebis t
- Page 186 and 187: daviTis TqmiT, man elinTa mier RmrT
- Page 188 and 189: uria xeTelis colTan _ bersabesTan.
- Page 190 and 191: erTmaneTisagan mkveTrad gansxvavdeb
- Page 192 and 193: SesZlebodaT mSobliuri kulturis sams
- Page 194 and 195: Sesxma da qeba ama Tu im `sulieri g
- Page 196 and 197: usTaveli da misi poema (nawyvetebi)
- Page 198 and 199: sasiyvarulo ambebi cudad moqmedebs
- Page 200 and 201: prozad Targmnili `visramiani~ _ mso
giorgi merCulis Txzulebis mTavari gmiri da misi mowafeebi uflis brZanebiT<br />
ukacriel xanZTaSi sruliad uqonelni iwyeben samonastro mSeneblobas. grigoli<br />
loculobs, raTa `Jamsa amas ucxoebisa da upovarebisa maTisa~ ara SeeSindeT `borotisagan~.<br />
SiSs, rom am pirobebSi Znelia RvTis brZanebis Sesruleba, mweralma gmiris<br />
SegnebaSi daupirispira meore SiSi, ras unda moelodes `udebebisa medgrobaTagan<br />
Zleuli~ gankiTxvis Jams, Tu RvTis nebas ver aRasruleben. saamisod gacocxlebulia<br />
gankiTxvis zaris dramatuli scenebi. am locvaSi sakmaod vrclad da wrfeli<br />
STagonebiT moigoneba, mlocveli Sinagani mzeris win daiyenebs wminda giorgis saxes<br />
da did Rvawls. mRviZarebs didi asketis suli. misi cxovrebis gzaze absoluturi<br />
momavali (miwieri myofobidan gasvlis Semdeg mosaxdeni), warmarTavs awmyosa da empiriul<br />
momavals. is, rac xdeba, gulmodgined koordinirebulia mosaxdenTan. grZeli<br />
da detaluri citatebiT apokalifsis furclebidan, maTi ganmeorebebiT asketebs es<br />
absoluturi momavali SemohyavT awmyoSi, Tavis cnobierebaSi. roca isini macxovris,<br />
mociqulebisa da wmindanebis moRvaweobaTa warmomaCinebel, sayovelTaod cnobil<br />
epizodTa aseve vrcel reproducirebas mimarTaven (xSirad mxolod martodmyofni),<br />
maT ukve sakraluri mniSvnelobis warsuli SemohyavT awmyoSi, Tavis cnobierebaSi.<br />
amas gulisxmobs iovane oqropiri, roca ambobs: `ÃsenebiTa sityuaTa RmrTisaÁTa Sem-<br />
Zlebel ars kaci slvad gzaTa misTa~. rafinirebuli sulierebis is sauflo, `grigol<br />
xanZTelis cxovrebaSi~ romaa ganfenili, imis SegnebiT gamowveul sixarulsac<br />
efuZneba, rom `Sen, ufali, Cem Tana xar~ (fsalm. 22,4), rom asketi uWvrets uzenaess,<br />
mkvidrobs `saxlsa uflisasa~ (fsalm. 22,6). e.i. locvis aqtSi adamiani adamianurs aRmatebuli<br />
ZaliT aRWurvisaken ikvlevs gzas. ufali Tavis Tavs gviZRvnis sasaubrod.<br />
Tumca locva SeiZleba Seicavdes raRac saTxovars, magram gulmxurvale locvisas<br />
saTxovari aucileblad gadadis meore adgilze. `TviT mowiweba iqceva kmayofilebad,<br />
TviT Txovna _ netarebad. misi (locvis g.f.) arsi imaSi mdgomareobs, rom Cven, saer-<br />
Tod, gagvigoneben~ (hegeli). guliTadi locva xvews suls, mis aRmzrdelad gvevlineba.<br />
aseTi SinaarsiTa da ganwyobilebiTaa aRbeWdili wmida grigolis is locva, mRviZarebis<br />
saTnoebasTan dakavSirebiT rom movixmeT. es locva, rogorc merCule ityvis,<br />
`gonebiTa SemusvriliTa warTqua~. `gonebiTa SemusvriliTa~ niSnavs `gonebas<br />
mozRuduls~ obieqturi sinamdvilis STabeWdilebebisagan, erTianad zecisken miqceuls,<br />
uxmod, usityvod warmarTuls, `nivTierebasTan Seuxebels~ (saxmo simebi rom ar<br />
JRerdes); zogjer mas `gonebiT locvad~ an `wminda locvad~ moixseniebdnen, yovel-<br />
Tvis ki locvis maRali safexuris aRmniSvneli iyo.<br />
locviT sakralizirebul sivrceSi maradiuli naTeli isadgurebs da es saRvTo<br />
sinaTle TviT mlocvelidan modis. giorgi merCule gviambobs: `grigolis senakSi<br />
cecxli da kandeli ar enTeboda. erTxel, `Jamsa ciskrisasa~, dekanozma mnaTe gagzavna<br />
grigolTan. mnaTe `viTarca mivida, ixila brwyinvalebaÁ didZali SinaÁT gamo senaksa<br />
mas. mswrafl mirbioda da Ãma-yo, viTarmed: `cecxli aRdebul ars senaksa Sina<br />
mamisasa~. hrqua mas dekanosman: `dumen, Svilo, da nu geSinin! ara ars igi cecxli Semwuveli,<br />
garna suli RmrTisaÁ ganmanaTlebeli~. rameTu mravalgzis exilva dekanozsa<br />
mas xilvaÁ igi didebuli. da mi-xolo-vida senakad da STaxedna kedlisa napralsa<br />
da ixila wmidaÁ igi ÃelganpyrobiT da guamiT misiT gamovidodes naTlisa isarni<br />
juaris saxed. da didebiTa Semkuli iyo igi da esreT brwyinvida, viTarca mzÀ~.<br />
sinaTle ganwonis bnels, dro-sivrcul mimarTebebs auqmebs. amaze ambobs martin<br />
buberi: locva ar aRsruldeba droSi, aramed dro miedineba locvaSi; msxverplSewirva<br />
ar aRsruldeba sivrceSi, aramed sivrce myofobs msxverplSi (`me da Sen~). locvidan<br />
sinaTle –sikeTis amgvar gamosxivebas veswrebiT, roca merCule mogviTxrobs:<br />
`da viTarca Semwuxrda, maSin netari igi mamaÁ grigol da zenon sityÂiTa mdabliTa<br />
fsalmunebdes. da madlman saRmrToman ganabrwyinvna igini naTliTa didebisaÁTa, da<br />
saxli igi bneli, viTarca mzisa mcxinvarebaman gananaTla~.<br />
kidev erTi epizodi: `netari mamaÁ grigol TÂsiT agarakiT martoÁ STamovidoda<br />
xanZTas da mgzavr slvasa zepiriT wmidisa mamisa efremis TqumulTa sakiTxavTa it-<br />
152