You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
giorgi merCulis `grigol xanZTelis cxovreba~<br />
(nawyvetebi)<br />
148<br />
zurab sarjvelaZe<br />
korneli danelia<br />
elguja giunaSvili<br />
`grigol xanZTelis cxovreba~ ara marto Zveli qarTuli literaturis, aramed<br />
saerTod hagiografiuli Janris sasuliero mwerlobis Sedevria. masSi mkiTxvels<br />
dResac `xiblavs enisa da stilis virtuozoba, farTo istoriuli perspeqtivebi, siu-<br />
Jetebis realisturi da dramatuli ganviTareba, cocxali da sulwarmtaci feradebiT<br />
bunebis suraTTa daxatva...; rac Seexeba Sinaarss, am mxriv is warmoadgens sayuradRebo<br />
istorias ara marto saqarTvelos eklesiisas merve-mecxre saukuneebSi... saqarTvelos<br />
sinaze, tao-klarjeTSi, aramed politikuri da socialur-ekonomiuri cxovrebisasac~.(k.<br />
kekeliZe, qarTuli literaturis istoria, t. 1., Tb. 1960, gv. 152-153.)<br />
1. teqstis Seswavlis istoria. marTalia, Txzuleba dawerilia X saukunis Sua<br />
wlebSi tao-klarjeTis mZlavr kulturul centrSi, xanZTaSi, magram, samwuxarod,<br />
ara Tu misi avtografi, aramed gadanaweri pirebic ki ar SemorCenila saqarTveloSi;<br />
nawarmoebi daculia erTaderT mogviano xanis (daaxloebiT XI saukunis dasasrulis)<br />
xelnawer krebulSi (157-229 furclebze), romelic inaxeba ierusalimis sapatriarqo<br />
wignsacavis qarTul xelnawerTa fondSi me-2 nomriT. am xelnawers pirvelad 1845 wels<br />
gaecno nikoloz CubinaSvili, romlis Sroma `saistorio da sabibliografio werili~<br />
mogvianebiT, 1889 w., daibeWda gazeT `iveriaSi~ (# 70; 72-73). igive werili avtografuli<br />
xelnaweris mixedviT dabeWda prof. al. cagarelma 1894 wels wignSi `сведения<br />
о памятниках грузинской письменности~ (t. III, gv. 44-52).<br />
`grigol xanZTelis cxovrebis~ Semcvel xelnawers adgilze (ierusalimSi) gaecno<br />
niko mari 1902 wels, gadmoiRo is da 1911 wels kritikulad gamosca kidec rusuli<br />
TargmaniTurT, romelsac aaxla istoriul-filologiuri xasiaTis vrceli da<br />
mravalmxriv faseuli gamokvleva SavSeT-klarjeTSi mogzaurobis dRiurebiTurT:<br />
`cxovrebis~ teqsti mermec ramdenjerme gamoica srulad: s. yubaneiSvilis, p. ingoroyvas,<br />
saq. ssr mecnierebaTa akademiis k. kekeliZis saxelobis xelnawerTa institutis<br />
TanamSromelTa mier; Semoklebuli saxiT i. imnaiSvilmac dabeWda oTxjer. Txzulebis<br />
laTinuri Targmani 1923 wels gamosca belgielma orientalistma p. peetersma<br />
Jurn. `Analecta Bollandiana~-s XXXVI-XXXVII tomebSi.<br />
merCulis nawarmoebis Seswavlis saqmeSi gzamkvlevi iyo n. maris zemodasaxelebuli<br />
publikacia da masze darTuli naSromi, xolo p. ingoroyvas didtanianma monografiam<br />
kidev ufro win waswia merCulis vinaobis, Zeglis Seqmnis garemos, misi istoriuli<br />
da literaturuli mniSvnelobis Seswavlis saqme. iv. javaxiSvilis, k. kekeli-<br />
Zis da sxvaTa Sromebma ki meti garkveuloba da dazusteba Seitanes TxzulebasTan<br />
dakavSirebuli istoriuli da filologiuri xasiaTis sakiTxTa gaSuqebaSi.<br />
2. Txzulebis avtori. `grigol xanZTelis cxovrebis~ avtori ucnobi iqneboda,<br />
TviTon nawarmoebSi rom ar yofiliyo amis Sesaxeb zusti cnoba. TxzulebaSi erTxel,<br />
magram garkveviT aRniSnulia, rom grigol xanZTelis cxovrebisa da moRvaweobis<br />
aRmwereli (e. i. damweri) aris giorgi merCule, romelsac daxmarebian xanZTis<br />
monastris winamZRvari Tevdore da misi Zma iovane: `xolo xancTisa da winamZRurisa<br />
(TevdorÀsda iovane Zmisa misisa da wignisa amis aRmwerelisa giorgi merCulisa, sam-<br />
Tave amaT erTad guls-modginebiTa daiwera xancTas Sina netarisa grigolis cxorebaÁ<br />
ese~ (83).<br />
avtori qristianuli TavmdablobiT Tavisaze win asaxelebs Tevdoresa da iovanes<br />
Rvawls nawarmoebis Seqmnis (`daweris~) saqmeSi da maT weris, SemoqmedebiTi procesis<br />
Tanamonawileebadac ki gvagulvebinebs (`samTave erTad guls-modginebiTa daiwera...~),<br />
magram es ase ar unda iyos. cxadia, Znelia zustad imis dadgena, konkretulad ro-