iii_tomi.pdf
iii_tomi.pdf iii_tomi.pdf
keTilad Semmzadebel sulnelTa maT sacxebelTa, xolo ese sacxebeli dRed daflvisa Cemisa ars, amieriTgan arRara vicxo ganqarvebadi ese mwirobisa Cemisa zeTi, aramed viTarca qebasa Sina qebaTasa brZenman solomon maswava me: `sulnelebasa nelsacxebelTa SenTasa vrbiode, qriste, romelman aRmavse me ganuqarvebeliTa miT sulnelebiTa~ (Zeglebi 1964: 69). netari habo sulierad RvTaebriv walkotSi Sedis, grZnobs qristes rogorc RvTaebrivi sulnelebis momfens. `didisa zraxvis angelozs~ habo Tavisi cxovrebis Semdgom etapze emsgavseba, _ maSin, roca sazrdos ukve aRar Rebulobs da laparakobs did misiaze, _ imaze, rom `sikudilis aCrdilebs Soris~ apirebs gavlas, raTa uflismieri WeSmaritebis meoxebiT daamarcxos isini; ufals rogorc `kacs~ maSin emsgavseba, roca datyvevebuli amirasTan mihyavT, `kacis~ Semdeg pirvel TavSi `RmerTia~ dasaxelebuli, rac imaze mianiSnebs, rom amjerad es saxeli unda warmoCndes habos saxeSi da marTlac, _ saxeli RmerTi swored misi cxovrebis Semdgom etapze Cndeba masSi, _ maSin, roca aRwerilia, Tu rogor `mividoda~ da `vi- Tarca vin mogzaur eqmnis mkudarsa, egreT xedvida TÂssa mas guamsa~... am dros mis arsebaSi, mis sulSi Zalian amaRlebuli, ukvdavebanagrZnobi `me~ aris gamoRviZebuli; ufals, rogorc `naTels~, Tavisi cxovrebis ukve Semdgom etapze, anu _ maSin hgavs habo, roca Tamamad Sedis msajulis winaSe, anu, simbolurad Tu vityviT, roca Tamamad aqvs aweuli Tavisi sanTeli (rogorc saxarebaSia naTqvami, _ `arca aRanTian sanTeli da dadgian queSe ÃÂmirsa, aramed sasanTlesa zeda, da hnaTobn igi yovelTa, romelni iyvnian saxlsa Sina. egreT brwyinevdin naTeli Tquenni winaSe kacTa~ _ m. 5, 15-16); iovane sabanisZes `naTelis~ Semdeg `qveyana~aqvs naxsenebi da misi ganmartebiT, ufals `qveyana~ imitom ewoda, rom `queyanisa dambadebeli [...] queyaniT moiwia da queyaniT miwisagan SeqmnulTa maTgan miwisa bunebisa igi Ãorcni, viTarca Suenieri jejili, aRmoscenda queyaniT da nayofad gamoixuna wmidani TÂsni mociqulni da mowameni da marTalni~ (Zeglebi 1964: 54). es imas niSnavs, rom ufalTan mimsgavsebuli, _ sulierad amaRlebuli adamiani ufals ufro srulad ise ver miemsgavseba, Tu masaviT Zalian Tavmdabali ar gaxda. RmerTi miwamde moiwia da Tavisi swavlebiT adamianebi mociqulebad, mowameebad, marTlebad gaxada. amaRlebis am etapze adamiani Zalian Tavmdabali xdeba; netari habo ufals, rogorc `queyanas~, maSin hgavs, roca msajulis winaSe Tavdamdablebuli dgas da mas gaqristianebisaken mouwodebs; msajuli daxatulia iseT kacad, romelsac ara aqvs survili habos wamebisa, magram iZulebulia ase moiqces... SemdgomSi msajuli, SesaZloa, `stefanes wamebaSi~ aRwerili pilatesaviT gaqristiandes... `queyanis~ Semdeg sabanisZesTan pirvel TavSi naxsenebia `mdogvis marcvali~ da naTqvamia, rom ufals `marcual mdogÂs~ ewoda, rameTu daikninebs Tavsa TÂssa da moguemsgavsebis hasaksa Cuensa, raÁTa urnatsa sulisa Cuenisasa daenergos da [...] rtoTa maT zeda juarisa misisaTa zeda Segukribnes da aRmaRldes da Cuen aRguamaRlnes mis Tana~ (Zeglebi 1964: 54). aq ufali kidev ufro metad Tavdamdableblurad aris warmoCenili. sulieri amaRlebisas misi mimdevari xedavs, rom kidev ufro metad Tavmdabali unda gaxdes, raTa sulieri aRmasvla ganagrZos. qristes gzaze mdgomi sulierad Zalze dabla mdgomebis winaSe iswavlis Tavdamdablebas. igi mravalTa sulSi sikeTes daTesavs, rac, Tu niadagi keTili daxvda, am adamianebSi aucileblad gaixarebs. roca ufals jvarze akravdnen, igi mamis winaSe Tavisi mkvlelebisaTvis loculobda. misi sityvebi: `mamao, miuteven amaT, rameTu ara ician, rasa iqman~ (l. 3, 24), albaT, bevris sulSi CarCa, fesvi gaidga. kaTarzisma, SesaZloa, bevri adamiani dabada Tavidan; `mdogvis marcvali~ adamianSi sikeTis daTesvis simboloa, sxva simboluri daniSnulebac aqvs... netari habo sikeTis marcvalis mTesvelad maSin gvevlineba, roca jalaTebis winaSe muxlmoyrili dgas da gaRimebuli saxiT loculobs. jalaTebis sulSi qristesadmi udidesi siyvarulis gamom- JRavnebiT qristianobisadmi interess, sikeTes Tesavs maTSi, rac, Tu `niadagi keTili daxvda~, momavalSi `did mcenared~ aRmoucendebaT sulSi... `mdogvis marcvals~ maSinac hgavs habo, roca misi sisxli miwaze iRvreba, _ axali, qristesmieri Zali iTeseba miwaSi; rac Seexeba sabanisZesTan dasaxelebul simbolos _ `matli...~ am sit- 120
yvis xseneba, albaT, mravlisaTvis moulodnelia, _ gana SeiZleba aseTi sityviT uflis moxsenieba? magram qristianuli aspeqtidan sakiTxis Seswavla yovelives naTels xdis. sityvebi `matl var da ara kac~ daviTis fsalmunidanaa (21, 6). bibliiT, adamiani ukvdavad Seiqmna, magram Sescoda da mokvdavi gaxda. daviTi ganicdis, rom adamiani erT dros unda mokvdes. RmerTma miiRo adamianis mokvdavi buneba, jvarcmis Semdeg misi mokvdinebuli bunebac miiRo da simbolikis enaze uflis mier miRebul swored am mkvdar, sikvdilisaken midrekil bunebas ewodeba `matli~; qristianuli TeologiiT, ufali, sanam misi sxeuli jvarcmidan mesame dRemde saflavSia dasvenebuli, sulierad jojoxeTSia Casuli, raTa masSi myofi sulebi gaaTavisuflos da Semusros jojoxeTi. sabanisZe wers: ufalma `Seipyra veSapi igi samWeduriTa [...] romel ars eSmaki [...] da Semusrna manqanebani misni~ (Zeglebi 1964: 54). ufalma sarwmuno gaxada, rom adamiani Tavisi arsiT ukvdavia, _ saWiroa sulieri amaRleba, im faqtis gacnobiereba, rom `ara ars RmerTi mkudarTaÁ, aramed cxovelTaÁ, rameTu yovelni cxovel arian mis winaSe~ (l, 20, 38). WeSmaritebis, anu imis gacnobiereba, rom adamiani Tavisi arsiT ukvdavia, Zalian amaRlebuli qristianis mTel arsebas bolos mTlianad Secvlis, anu aRdgeba adamiani... `matlis~ safexuramde amaRlebul adamianTan eSmakisagan modis mcdari azrebi, eSmaki, anu `veSapi~, rogorc is iovane sabanis- ZesTan aris saxeldebuli, mTeli ZaliT ilaSqrebs adamianis winaaRmdeg, cdilobs cxovreba warmavlobis momtanad, civad, Semzaravad moaCvenos mas, magram adamiani ama- Rlebulia, sicruis zegavlenisagan Tavisufldeba... amis Semdeg adamiani sulierad kidev ufro maRldeba da wils iRebs uflismier aRdgomaSi, rac meored mosvlis Jams moxdeba, saxarebis eniT Tu vityviT, xdeba `Ze aRdgomisa~; am dros igi caTa wia- RebSia amaRlebuli, anu xdeba `mze simarTlisa~ (es saxeli me-16 adgilze aqvs dasaxelebuli iovane sabanisZes), e. i. adamiani sulierad caTa sasufevelSi adis da elodeba im dRes, roca WeSmaritebiT sul ufro aRivseba, rac mTel mis arsebas gardaqmnis, roca madliT sul ufro metad aRivseba da aRdgeba, anu miemsgavseba mkvdreTiT aRmdgar Ze RmerTs (es saxeli me-17 adgilzea dasaxelebuli), roca igi mamas, _ erT RmerTs gardauqcevels da ucvalebels daubrundeba. habo ufals, simbolo _ `matlSi~ gamoxatuls (anu mokvdinebuls, saflavSi dasvenebuls) maSin hgavs, roca mdinareSi misi Zvlebis Cayrazea laparaki... Semdeg ki `simarTlis mzes~ emsgavseba, _ maSin roca mdinareze warmoqmnili naTlis Sesaxeb aris laparaki. am dros wmida habo ukve caTa sasufevelSia amaRlebuli... mkvdreTiT aRmdgar Ze RmerTs momavalSi unda daemsgavsos; bolo, anu mkvdreTiT aRdgomis safexurebze iovane sabanisZe maSin gvesaubreba, roca wmidanTa momaval aRdgomaze laparakobs. wmida habo maSin miemsgavseba mkvdreTiT aRmdgar Ze RmerTs da ukvdavebaSi daubrundeba mamas, anu `erT RmerTs gardauqcevels da ganuqarvebels da ucvalebels~. amrigad, Cven vxedavT, Tu rogoria `wmida habos wamebis~ kompozicia: I TavSi warmoCenilia qristianis zeaRmavali gza, II da III TavebSi avtorma netari habos cxovreba calkeul etapebad dayo da yoveli etapi I TavSi warmodgenil ama Tu im simbolos, anu sulier safexurs daukavSira; netari habo im TanamimdevrobiT emsgavseba uflis simboloebs, ra TanamimdevrobiTac iovane sabanisZes isini pirvel TavSi aqvs CamoTvlili; nawarmoebis II da III TavebSi ar aris arc erTi winadadeba, romelSic habo erT-erT safexurze mdgomad ar iyos warmoCenili. revaz siraZem `wmida habos wameba~ savsebiT marTebulad taZars Seadara: I Tavi saZirkvelia, II da III _ kedlebi, IV _ gumbaTi (`RerZuli simetria~). eklesia, cxadia, sulieri gagebiT, moqmedebas gulisxmobs. `habos wamebis~ sworad kiTxvisas morwmunes evaleba, rom sulieri cvlileba ganicados, am wignis kiTxvam eklesiurad unda gardaqmnas adamiani. aqve unda iTqvas, qristianuli TeologiiT, ar aris aucilebeli, yvela morwmunes gacnobierebuli hqondes, rom sulieri aRmasvlis safexurebze miiwevs, qristianuli cxovrebis wesi mas TavisTavad aamaRlebs am safexurebze, arc is aris aucilebeli, rom calkeul safexurebze maRldebodes yvela, _ didma siyvarulma SeiZleba erTba- Sad aamaRlos adamiani, rogorc es, magaliTad, im netari avazakis SemTxvevaSi moxda, 121
- Page 70 and 71: Cven sityvas aRar gavagrZelebT. vit
- Page 72 and 73: Sinagani konfliqtis Sinaarsis aspeq
- Page 74 and 75: sakiTxavTa Janrs am dros ukve garkv
- Page 76 and 77: igive unda iTqvas armazis msxvrevis
- Page 78 and 79: qristianoba saqarTveloSi. es ki mis
- Page 80 and 81: eikonuri anu xatisebri gansaxovneba
- Page 82 and 83: viT dagvirgvinebuli, dabla CamoSveb
- Page 84 and 85: om saerTod uarvyoT misi esTetikurob
- Page 86 and 87: zemore STagonebas mosdevs TviT macx
- Page 88 and 89: Tul enas saxarebaSi simbolurad laza
- Page 90 and 91: xile zeciT gardamo ubrwyinvalesi mz
- Page 92 and 93: eklesia aSenda mayvlovanSi, xolo qv
- Page 94 and 95: nian da movidian samoTxesa mas, da
- Page 96 and 97: `wminda ninos cxovrebis~ mTeli saxi
- Page 98 and 99: nebis Tavisuflebis kvalobaze, adami
- Page 100 and 101: veles yovlisa, qedmaRlobis qveS, ro
- Page 102 and 103: mas kibesa winamZRurobisasa aRiyvan
- Page 104 and 105: uar-yo... egeviTarman man ganTqumul
- Page 106 and 107: ZTaSi stumrad mosul berebs erTxel g
- Page 108 and 109: kefaliisaTvis gamarTul disputSi mon
- Page 110 and 111: ogorc varaudoben, Txzuleba dawerili
- Page 112 and 113: ogorc aRniSnaven, ioane sabaniZis T
- Page 114 and 115: gulisa Tquenisani maspinZel eqmeniT
- Page 116 and 117: qarTvelebs siyvaruliT `haboTi~ Seuc
- Page 118 and 119: TavSi sabanisZe eklesiaSi Semokrebi
- Page 122 and 123: omelic macxovarTan erTad gaakres jv
- Page 124 and 125: qarTlSi WeSmarit qristianad dabrune
- Page 126 and 127: qarTuli agiografia ioane sabanisZe,
- Page 128 and 129: msoflios `yurea~. amas exmianeba na
- Page 130 and 131: welTaRricxvis win. amas emateba 786
- Page 132 and 133: ul RirsebaTa warmoCenas yovelTvis S
- Page 134 and 135: swavlulni ufroÁs gulisxmier hyuen,
- Page 136 and 137: cxli ese queyanaisaÁ, aramed viTar
- Page 138 and 139: pirispirebas). 2. erovnuli TviTgacn
- Page 140 and 141: tesa da beatriCes pirispir dgoma ma
- Page 142 and 143: Tornike ambobda: `me CemTa codvaTaT
- Page 144 and 145: is gacocxleba, anu imis garkveva, T
- Page 146 and 147: ar unda gvesmodes, rom gaaRrmavao e
- Page 148 and 149: giorgi merCulis `grigol xanZTelis c
- Page 150 and 151: ogoricaa samebis arsi, mwvalebloba
- Page 152 and 153: giorgi merCulis Txzulebis mTavari g
- Page 154 and 155: missa cis-sartyelis saxed, Sueniera
- Page 156 and 157: gasaTavisufleblad SeimarTnen wmida
- Page 158 and 159: `sulier-mxatvrul Rvwas~ (`naTeli mi
- Page 160 and 161: leqsis saxelwodebad Zvel-qarTul mwe
- Page 162 and 163: aSkaraa, klasikuri qarTuli leqsis s
- Page 164 and 165: eziis Zeglebi proziT aris naweri? e
- Page 166 and 167: 3 (antistrofi) 4 (antistrofi) STah
- Page 168 and 169: II kavSiri Zvel-qarTuli himnografiu
keTilad Semmzadebel sulnelTa maT sacxebelTa, xolo ese sacxebeli dRed daflvisa<br />
Cemisa ars, amieriTgan arRara vicxo ganqarvebadi ese mwirobisa Cemisa zeTi, aramed<br />
viTarca qebasa Sina qebaTasa brZenman solomon maswava me: `sulnelebasa nelsacxebelTa<br />
SenTasa vrbiode, qriste, romelman aRmavse me ganuqarvebeliTa miT sulnelebiTa~<br />
(Zeglebi 1964: 69). netari habo sulierad RvTaebriv walkotSi Sedis, grZnobs<br />
qristes rogorc RvTaebrivi sulnelebis momfens. `didisa zraxvis angelozs~ habo<br />
Tavisi cxovrebis Semdgom etapze emsgavseba, _ maSin, roca sazrdos ukve aRar Rebulobs<br />
da laparakobs did misiaze, _ imaze, rom `sikudilis aCrdilebs Soris~ apirebs<br />
gavlas, raTa uflismieri WeSmaritebis meoxebiT daamarcxos isini; ufals rogorc<br />
`kacs~ maSin emsgavseba, roca datyvevebuli amirasTan mihyavT, `kacis~ Semdeg pirvel<br />
TavSi `RmerTia~ dasaxelebuli, rac imaze mianiSnebs, rom amjerad es saxeli<br />
unda warmoCndes habos saxeSi da marTlac, _ saxeli RmerTi swored misi cxovrebis<br />
Semdgom etapze Cndeba masSi, _ maSin, roca aRwerilia, Tu rogor `mividoda~ da `vi-<br />
Tarca vin mogzaur eqmnis mkudarsa, egreT xedvida TÂssa mas guamsa~... am dros mis<br />
arsebaSi, mis sulSi Zalian amaRlebuli, ukvdavebanagrZnobi `me~ aris gamoRviZebuli;<br />
ufals, rogorc `naTels~, Tavisi cxovrebis ukve Semdgom etapze, anu _ maSin<br />
hgavs habo, roca Tamamad Sedis msajulis winaSe, anu, simbolurad Tu vityviT, roca<br />
Tamamad aqvs aweuli Tavisi sanTeli (rogorc saxarebaSia naTqvami, _ `arca aRanTian<br />
sanTeli da dadgian queSe ÃÂmirsa, aramed sasanTlesa zeda, da hnaTobn igi yovelTa,<br />
romelni iyvnian saxlsa Sina. egreT brwyinevdin naTeli Tquenni winaSe kacTa~ _ m. 5,<br />
15-16); iovane sabanisZes `naTelis~ Semdeg `qveyana~aqvs naxsenebi da misi ganmartebiT,<br />
ufals `qveyana~ imitom ewoda, rom `queyanisa dambadebeli [...] queyaniT moiwia da queyaniT<br />
miwisagan SeqmnulTa maTgan miwisa bunebisa igi Ãorcni, viTarca Suenieri jejili,<br />
aRmoscenda queyaniT da nayofad gamoixuna wmidani TÂsni mociqulni da mowameni<br />
da marTalni~ (Zeglebi 1964: 54). es imas niSnavs, rom ufalTan mimsgavsebuli, _<br />
sulierad amaRlebuli adamiani ufals ufro srulad ise ver miemsgavseba, Tu masaviT<br />
Zalian Tavmdabali ar gaxda. RmerTi miwamde moiwia da Tavisi swavlebiT adamianebi<br />
mociqulebad, mowameebad, marTlebad gaxada. amaRlebis am etapze adamiani Zalian<br />
Tavmdabali xdeba; netari habo ufals, rogorc `queyanas~, maSin hgavs, roca msajulis<br />
winaSe Tavdamdablebuli dgas da mas gaqristianebisaken mouwodebs; msajuli<br />
daxatulia iseT kacad, romelsac ara aqvs survili habos wamebisa, magram iZulebulia<br />
ase moiqces... SemdgomSi msajuli, SesaZloa, `stefanes wamebaSi~ aRwerili pilatesaviT<br />
gaqristiandes... `queyanis~ Semdeg sabanisZesTan pirvel TavSi naxsenebia<br />
`mdogvis marcvali~ da naTqvamia, rom ufals `marcual mdogÂs~ ewoda, rameTu daikninebs<br />
Tavsa TÂssa da moguemsgavsebis hasaksa Cuensa, raÁTa urnatsa sulisa Cuenisasa<br />
daenergos da [...] rtoTa maT zeda juarisa misisaTa zeda Segukribnes da aRmaRldes<br />
da Cuen aRguamaRlnes mis Tana~ (Zeglebi 1964: 54). aq ufali kidev ufro metad<br />
Tavdamdableblurad aris warmoCenili. sulieri amaRlebisas misi mimdevari xedavs,<br />
rom kidev ufro metad Tavmdabali unda gaxdes, raTa sulieri aRmasvla ganagrZos.<br />
qristes gzaze mdgomi sulierad Zalze dabla mdgomebis winaSe iswavlis Tavdamdablebas.<br />
igi mravalTa sulSi sikeTes daTesavs, rac, Tu niadagi keTili daxvda, am<br />
adamianebSi aucileblad gaixarebs. roca ufals jvarze akravdnen, igi mamis winaSe<br />
Tavisi mkvlelebisaTvis loculobda. misi sityvebi: `mamao, miuteven amaT, rameTu ara<br />
ician, rasa iqman~ (l. 3, 24), albaT, bevris sulSi CarCa, fesvi gaidga. kaTarzisma, SesaZloa,<br />
bevri adamiani dabada Tavidan; `mdogvis marcvali~ adamianSi sikeTis daTesvis<br />
simboloa, sxva simboluri daniSnulebac aqvs... netari habo sikeTis marcvalis<br />
mTesvelad maSin gvevlineba, roca jalaTebis winaSe muxlmoyrili dgas da gaRimebuli<br />
saxiT loculobs. jalaTebis sulSi qristesadmi udidesi siyvarulis gamom-<br />
JRavnebiT qristianobisadmi interess, sikeTes Tesavs maTSi, rac, Tu `niadagi keTili<br />
daxvda~, momavalSi `did mcenared~ aRmoucendebaT sulSi... `mdogvis marcvals~<br />
maSinac hgavs habo, roca misi sisxli miwaze iRvreba, _ axali, qristesmieri Zali<br />
iTeseba miwaSi; rac Seexeba sabanisZesTan dasaxelebul simbolos _ `matli...~ am sit-<br />
120