iii_tomi.pdf

iii_tomi.pdf iii_tomi.pdf

04.06.2013 Views

gulisa Tquenisani maspinZel eqmeniT sityuaTa CemTa; SeiwynareT karavsa guamisa Tquenisasa da savanÀ ganmzadeT~. xSirad mimarTavs avtori sintaqsur figuras, romelsac gameoreba ewodeba da, romelic mxatvrul nawarmoebSi STabeWdilebis gaZlierebis mizniT gamoiyeneba: `morwmuneni hnatrian Sensa mas didebulebas, Sens mas moRuawebasa Sensa mas simÃnesa, Sensa mas martÂlobas, Sensa mas gÂrgvinobasa~, _ mimarTavs igi abos. sagangebo yuradRebas imsaxurebs abos ukanasknel dakiTxvaze wayvanis epizodi: `gamoiyvanes igi egrÀTve borkilTa ferÃTa da ÃelTaÁTa; da mihyvanda igi Soris qalaqsa da romelni hxedvis mas qristeaneni da mecnierni misni, cremloodes misTÂs... xolo igi movidoda, viTarca vin mogzaur eqmnis mkudarsa, egre hxedvida TÂssa mas guamsa. da suliTa TÂsiTa mogzaur qmnuli TÂT ityoda fsalmunsa~. aq aRwerilia sasikvdilod mimavali kacis sulis moZraobis saocari suraTi. abos suli TiTqos ukve gaeyara mis sxeuls da ise miacilebs sakuTar gvams eSafotisaken, TiTqos viRacis samgloviaro procesias mihyvebodes da Tavad ukiTxavs sakuTar Tavs fsalmuns, anu gansasvenebel locvas. literaturismcodneTa mier aRniSnulia, rom sakuTari gvamis sulier Tanamgzavrad qceuli kacis saxe iSviaTi poeturi zemoqmedebis mqone mxatvruli suraTia da qarTul mwerlobaSi analogi ar moepoveba. zogadad nawarmoebis stili SeiZleba davaxasiaToT rogorc `amaRlebuli~. mxatvrul RirsebebTan erTad `abos wameba~ imiTacaa uaRresad mniSvnelovani Zegli, rom igi sando wyaros warmoadgens saqarTvelos imdroindeli politikuri da sarwmunoebrivi mdgomareobis Sesaswavlad. Txzulebidan vigebT, rom aRmosavleT saqarTveloSi arabebi batonobdnen, dasavleTSi ki bizantiis gavlena igrZnoba. ioane sabanisZis Txzuleba saintereso cnobebs gvawvdis agreTve saqarTvelos mezobeli xalxebis, kerZod, xazarebis Sesaxeb, rac uaRresad mniSvnelovania, vinaidan am eris istoriis, misi yofisa da kulturis Taobaze metad mcire cnobebia istoriul wyaroebSi Semonaxuli. 114

`wmida habo tfilelis wamebis~ skolaSi swavlebisaTvis 115 goCa kuWuxiZe aris ramdenime sakiTxi, romlebzec `wmida habo tfilelis wamebis~ swavlebisas maswavlebelma SeiZleba gaamaxvilos yuradReba. ara mxolod skolaSi, aramed, mecnierTa winaSec ismis xolme kiTxva, _ saero piri iyo iovane sabanisZe Tu sasuliero? mecnierTa erT nawils (korneli kekeliZe, Sermadin oniani, saba metreveli...) iovane sabanisZe saero, nawils _ sasuliero pirad miaCnia; Cven viziarebT Sexedulebas, rom kaTolikosi sasuliero pirs ar mimarTavda sityvebiT _ `ufali~, `sulierad Svili eklesiisa~, rom amgvari mimarTva saero pirs Seefereba, Tanac _ socialurad dawinaurebuls (k. kekeliZe). xsenebul sakiTxTan dakavSirebiT yuradRebas iqcevs samoel kaTolikosis sityvebi, romlebiTac igi iovane sabanisZes mimarTavs: `Cven TÂT uwyiT wadierebaÁ Seni RmrTismsaxurebisaTÂs~ (Zeglebi 1964: 46). `wadierebaÁ~ sxva avtorTan, SesaZloa, sxva mniSvnelobiTac Segvxvdes, magram CvenTvis upirvelesad is faqtia saintereso, rom `wmida habos wamebaSi~ es sityva yvelgan `survils~, `wadils~ niSnavs (`maradis sawadeli da Tayuanis-sacemeli brZanebaÁ RmrTivpatiosnisa da mamflisa [...] miviRe~, `wadierebaÁ gulisa Cemisa aRavso ufalman~, `sawadel da sasurvel mRdelTa da yrma- Ta~, `eseca wadier iqmna ufroÁsRa guls-modgined~, `warmarTni wadier hyven qristÀs monebad~), e. i. kaTolikosi sabanisZes imas ki ar eubneba, _ viciT, Tu rogor gulmodginebas iCen RvTismsaxurebisaso, rogorc es araerT SemTxvevaSi esmiT xolme, aramed, eubneba, _ viciT, rom RmrTismsaxurebaSi monawileobis survili, wadili gaqvso (`gulmodginebas~ sabanisZis teqstSi Seesabameba sityva `gulsmodginebaÁ~. `gulsmodginebaÁ~ da `wadierebaÁ~ sinonimebi ar aris). sasuliero piri isedac iRebs RmrTismsaxurebaSi monawileobas, _ ramdenadac sabanisZes RmrTismsaxurebaSi monawileobis survili hqonia, Cveni azriT, sruliad cxadi xdeba, rom igi eriskaci iyo, romelsac survili, wadili, `wadierebaÁ~ hqonia RmrTismsaxurebaSi monawileobisa, rac kaTolikosma ausrula imiT, rom hagiografiuli sakiTxavis dawera daavala da, albaT, wakiTxvis neba misca (es yovelive RmrTismsaxurebaSi monawileobas niSnavs). sapasuxo werilSi amitom swers sabanisZe kaTolikoss: `wadierebaÁ gulisa Cemisa aRavso ufalman~. iovane sabanisZis vinaobasTan dakavSirebiT, yuradRebas amaxvileben xolme samoel kaTolikosis sityvebze, romlebiTac iovanes mimarTavs: `mSvidobaÁ iyavn Sen zeda da yovelTa saxlisa Senisa krebulTa~ (Zeglebi 1964: 46); mkvlevarTa nawils miaCnia, rom sityva `saxli~ pirad ojaxs niSnavs da, aqedan gamomdinare, iovane sabanisZes saero pirad miiCnevs, nawils monastris mniSvnelobiT esmis es sityva da miiCnevs, rom sabanisZe monastris winamZRvari iyo. korneli kekeliZis aRniSvniT, `wmida habos wamebaSi~ es sityva saxlsac SeiZleba niSnavdes da _ monastersac. Zvel qarTul teqstebSi xsenebuli sityva orive mniSvnelobiT gvxvdeba. vfiqrobT, CvenTvis am SemTxvevaSic upirvelesad is aris sayuradRebo, Tu ra mniSvnelobiT aris sityva `saxli~ naxmari nawarmoebis sxva adgilebSi. xsenebuli sityva `wmida habos wamebaSi~ yvelgan mxolod ojaxis mniSvnelobiT gvxvdeba (nerses afxazeTSi `pirvelve waregzavnes dedaÁ da coli da Svilni da monagebni da yovelni saxlisa misisani~, `mxiarul iqmna nerse, rameTu uflebaÁ igi saxlisa misisagan ara ganaSora ufalman~). Cveni azriT, ar aris saeWvo, rom sabanisZe eriskaci iyo. sabanisZis sityvebi _ `ganv- Zlierdi [...] maradis ZRunis mimpyroblisa RmrTisa marjuenisa Tquenisa juarisa weriTa Cem uRirssa zeda~ (Zeglebi 1964: 47) imaze mianiSnebs, rom sabanisZe yovelTvis (`maradis~) iRebda kaTolikosisagan dalocvas, rac gvafiqrebinebs, rom kaTolikosi, SesaZloa, misi piradi moZRvaric iyo. wmida habos saxelad abo ar erqva. arabi kacis rTuli Semadgenlobis saxels sityva `abu~ (mama) maSin emateba xolme, roca mas Svili SeeZineba. arab ymawvils col- Svili ar hyavda. sruliad ueWvelia, rom mas erqva habibi (Zvirfasi, sayvareli), rac

`wmida habo tfilelis wamebis~ skolaSi swavlebisaTvis<br />

115<br />

goCa kuWuxiZe<br />

aris ramdenime sakiTxi, romlebzec `wmida habo tfilelis wamebis~ swavlebisas<br />

maswavlebelma SeiZleba gaamaxvilos yuradReba. ara mxolod skolaSi, aramed, mecnierTa<br />

winaSec ismis xolme kiTxva, _ saero piri iyo iovane sabanisZe Tu sasuliero?<br />

mecnierTa erT nawils (korneli kekeliZe, Sermadin oniani, saba metreveli...) iovane<br />

sabanisZe saero, nawils _ sasuliero pirad miaCnia; Cven viziarebT Sexedulebas,<br />

rom kaTolikosi sasuliero pirs ar mimarTavda sityvebiT _ `ufali~, `sulierad Svili<br />

eklesiisa~, rom amgvari mimarTva saero pirs Seefereba, Tanac _ socialurad<br />

dawinaurebuls (k. kekeliZe).<br />

xsenebul sakiTxTan dakavSirebiT yuradRebas iqcevs samoel kaTolikosis sityvebi,<br />

romlebiTac igi iovane sabanisZes mimarTavs: `Cven TÂT uwyiT wadierebaÁ Seni RmrTismsaxurebisaTÂs~<br />

(Zeglebi 1964: 46). `wadierebaÁ~ sxva avtorTan, SesaZloa, sxva<br />

mniSvnelobiTac Segvxvdes, magram CvenTvis upirvelesad is faqtia saintereso, rom<br />

`wmida habos wamebaSi~ es sityva yvelgan `survils~, `wadils~ niSnavs (`maradis sawadeli<br />

da Tayuanis-sacemeli brZanebaÁ RmrTivpatiosnisa da mamflisa [...] miviRe~, `wadierebaÁ<br />

gulisa Cemisa aRavso ufalman~, `sawadel da sasurvel mRdelTa da yrma-<br />

Ta~, `eseca wadier iqmna ufroÁsRa guls-modgined~, `warmarTni wadier hyven qristÀs<br />

monebad~), e. i. kaTolikosi sabanisZes imas ki ar eubneba, _ viciT, Tu rogor gulmodginebas<br />

iCen RvTismsaxurebisaso, rogorc es araerT SemTxvevaSi esmiT xolme, aramed,<br />

eubneba, _ viciT, rom RmrTismsaxurebaSi monawileobis survili, wadili gaqvso<br />

(`gulmodginebas~ sabanisZis teqstSi Seesabameba sityva `gulsmodginebaÁ~. `gulsmodginebaÁ~<br />

da `wadierebaÁ~ sinonimebi ar aris). sasuliero piri isedac iRebs<br />

RmrTismsaxurebaSi monawileobas, _ ramdenadac sabanisZes RmrTismsaxurebaSi monawileobis<br />

survili hqonia, Cveni azriT, sruliad cxadi xdeba, rom igi eriskaci iyo,<br />

romelsac survili, wadili, `wadierebaÁ~ hqonia RmrTismsaxurebaSi monawileobisa,<br />

rac kaTolikosma ausrula imiT, rom hagiografiuli sakiTxavis dawera daavala da,<br />

albaT, wakiTxvis neba misca (es yovelive RmrTismsaxurebaSi monawileobas niSnavs).<br />

sapasuxo werilSi amitom swers sabanisZe kaTolikoss: `wadierebaÁ gulisa Cemisa aRavso<br />

ufalman~. iovane sabanisZis vinaobasTan dakavSirebiT, yuradRebas amaxvileben<br />

xolme samoel kaTolikosis sityvebze, romlebiTac iovanes mimarTavs: `mSvidobaÁ iyavn<br />

Sen zeda da yovelTa saxlisa Senisa krebulTa~ (Zeglebi 1964: 46); mkvlevarTa nawils<br />

miaCnia, rom sityva `saxli~ pirad ojaxs niSnavs da, aqedan gamomdinare, iovane<br />

sabanisZes saero pirad miiCnevs, nawils monastris mniSvnelobiT esmis es sityva da<br />

miiCnevs, rom sabanisZe monastris winamZRvari iyo. korneli kekeliZis aRniSvniT,<br />

`wmida habos wamebaSi~ es sityva saxlsac SeiZleba niSnavdes da _ monastersac. Zvel<br />

qarTul teqstebSi xsenebuli sityva orive mniSvnelobiT gvxvdeba. vfiqrobT, CvenTvis<br />

am SemTxvevaSic upirvelesad is aris sayuradRebo, Tu ra mniSvnelobiT aris sityva<br />

`saxli~ naxmari nawarmoebis sxva adgilebSi. xsenebuli sityva `wmida habos wamebaSi~<br />

yvelgan mxolod ojaxis mniSvnelobiT gvxvdeba (nerses afxazeTSi `pirvelve<br />

waregzavnes dedaÁ da coli da Svilni da monagebni da yovelni saxlisa misisani~,<br />

`mxiarul iqmna nerse, rameTu uflebaÁ igi saxlisa misisagan ara ganaSora ufalman~).<br />

Cveni azriT, ar aris saeWvo, rom sabanisZe eriskaci iyo. sabanisZis sityvebi _ `ganv-<br />

Zlierdi [...] maradis ZRunis mimpyroblisa RmrTisa marjuenisa Tquenisa juarisa weriTa<br />

Cem uRirssa zeda~ (Zeglebi 1964: 47) imaze mianiSnebs, rom sabanisZe yovelTvis<br />

(`maradis~) iRebda kaTolikosisagan dalocvas, rac gvafiqrebinebs, rom kaTolikosi,<br />

SesaZloa, misi piradi moZRvaric iyo.<br />

wmida habos saxelad abo ar erqva. arabi kacis rTuli Semadgenlobis saxels sityva<br />

`abu~ (mama) maSin emateba xolme, roca mas Svili SeeZineba. arab ymawvils col-<br />

Svili ar hyavda. sruliad ueWvelia, rom mas erqva habibi (Zvirfasi, sayvareli), rac

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!