iii_tomi.pdf

iii_tomi.pdf iii_tomi.pdf

04.06.2013 Views

ogorc aRniSnaven, ioane sabaniZis Txzuleba erTaderTi Zeglia qarTul agiografiaSi, romelic qristianul simboloTa ganmartebas moicavs. simbolo uzarmazar rols TamaSobs qristianul esTetikaSi. TviT qristianuli RvTismsaxureba da eklesiis Senobac ki simbolurad gaiazreba; simboluri mniSvneloba aqvs RvTismsaxurebis dros Sesasrulebeli evqaristiis anu ziarebis aqtSi gamoyenebul produqts _ pursa da Rvinos. isini qristes xorcisa da sisxlis simboloebs warmoadgenen, romelsac unda eziaros morwmune. vinaidan qristianuli RmerTi miuwvdomeli da Seucnobeli iyo, SeuZleblad iTvleboda raime epiTetiT an sityviT misi amomwuravi daxasiaTeba. amitom Seiqmna simboloTa mTeli sistema, romelic, Teologebis azriT, miaxloebiT gangvimartavdnen RvTaebis arss. swored RvTaebis Seucnoblobas usvams xazs ioane sabaniZe, roca aRniSnavs: `ver SemZlebel varT Cuen miwdomad simdidres mas saxelisa misisasa~ da iqneb simboloTa meoxebiT nawilobriv mainc CavwvdeT mis arsso. ioane sabanisZe CamoTvlis uflis Teqvsmet simbolos: kari, gza, tarigi, mwyemsi, lodi, margaliti, yvavili, angelozi, kaci, naTeli, queyana, marcvali, mze da gvaZlevs maT mokle axsna-ganmartebas. ara `TaviT TÂsiT~, rogorc aRniSnavs avtori, aramed wminda werilze da saeklesio mamaTa Txzulebebze dayrdnobiT. yuradRebas ipyrobs agreTve `abos wamebis~ saTauri, romelSic gacxadebulia ara mxolod mTavari gmiris saxeli da is, Tu ra bedi ewia mas, aramed moqmedebis adgili, Txzulebis avtori da damkveTi: `wamebaÁ wmidis da netarisa mowamisa qristÀsisa haboÁsi, romeli iwama qarTlsa Sina, qalaqsa tfilissa, ÃeliTa sarkinozTaÁTa, gamoTqmuli iovane Zisa sabanisi brZanebiTa qristÀs mier samoel qarTlisa kaTalikozisa~. Sua saukuneebisaTvis es Cveulebrivi ram iyo, maSindeli literaturuli kanoni moiTxovda, rom saTaurSive yofiliyo miTiTebuli TxzulebaSi aRwerili ambis ZiriTadi momentebi. es imiTac iyo ganpirobebuli, rom Sua saukuneebis esTetikaSi nawarmoebis mxatvruli zemoqmedeba moulodnelobis efeqtze ar iyo gaTvlili. mki- Txvelma winaswar icoda, Tu raze iqneboda nawarmoebSi saubari. `abos wameba~ imiTac aris unikaluri, rom Cvenamde moRweul qarTul ZeglTa Soris, is erTaderTia, romelsac wamZRvarebuli aqvs avtorisa da damkveTis mimowera. samoel kaTalikosis werili Tvalwin gvicocxlebs mis avtors _ eris bedze mzrunvel sulier mamas, romelsac surs ukvdavyofil iqnas im gmiris saxe, momaval Taobebs Tavganwirvis magaliTs rom uCvenebs. amave werilidan vigebT, rom ioane sabanis- Ze TanamedroveTa Soris aRiarebuli avtoritetis mqone mwerali yofila. aRniSnulia momavali Txzulebis daniSnulebac: abos Rvawlis aRwera ganZad unda daidos eklesiaSi `mosaÃseneblad yovelTa~. aqvea Camoyalibebuli agiografiuli Txrobis mTavari principi, yvelaferi zustad ise unda gadmoices, rogorc sinamdvileSi moxda: `Ãelyav gamoTqumad sruliad WeSmaritad, viTar _ igi iyo da viTarca Sen TÂT uwyi~. rogorc vxedavT, es patara baraTi sakmaod mdidar informacias Seicavs. ioanes sapasuxo werilidan ki misi mokrZalebuli buneba gamosWvivis: igi SiSobs, vaiTu ver SeZlos esoden sapasuxismgeblo saqmis Rirseulad dagvirgvineba. amasTan erTad, mas samoel kaTalikosis ganawyenebac ar surs, radgan naTqvamia: `Svili urCi warsawymedelsa mieces~-o. bolos avtors nugeSad solomonis Segoneba mohyavs: `hbaZevd jinWvelsa, medgaro, da iqmen muSak msgavs misa~. garda imisa, rom garkveul informacias gvawvdis, es ori epistole erTgvar warmodgenas gvaZlevs imdroindel samwerlo kulturaze da nawarmoebSi asaxuli ambis fons qmnis. rogorc aRvniSneT, `abos wameba~ poliJanruli nawarmoebia. I Tavi qadagebaa da mas avtorma `swavlaÁ da moxsenebaÁ~ uwoda. marTlac, am TavSi warmodgenil teqsts `swavlanis~ anu damoZRvriTi Janris Txzulebis niSnebi axasiaTebs. es teqsti adreuli periodis qarTuli mWevrmetyvelebis nimuSadaa miCneuli. literaturis mkvlevarTa azriT, `abos wamebidan~ mxolod am Tavs rom moeRwia, ioane sabanisZe amiTac sapatio adgils daimkvidrebda Cvens mwerlobaSi. 112

avtoriseuli mimarTva _ `sayuarelno~ _ mkiTxvelTan emociuri kontaqtis ganwyobilebas qmnis. mkiTxvelisadmi ndobis gamJRavnebas _ `gxedavT Tquen, viTarca Rmr- Tiv cnobilTa da RmrTis mcnobelTa~, uTuod mohyveboda sapasuxo reaqcia adresatisgan da gulisyuris daZabva, riskenac mouwodebs maT avtori: `momipyreniT saCinoni ege sasmenelni Tquenni da ufrosRa sacnobelni ege yurni gulisa da gonebisa Tquenisani ganhmarteniT smenad da maspinZel eqmneniT sityuaTa amaT CemTa~. es amaRlebuli intonacia migvaniSnebs, rom avtorma mniSvnelovani ram unda gvauwyos. ioane sabanisZe gveubneba, rom abos Tavdadeba gansakuTrebiT mniSvnelovani iyo im viTarebaSi, roca adamianis dakninebis yvela piroba arsebobda. swored im dros amaRlda abo. avtori gvixatavs arabTa batonobisa da adamianTa dacemis Semzarav suraTs. am wyvdiadSi sinaTlis sxiviviT gakrTeba abos saxe: `eseviTarsa Jamsa Sina gamoCnda axovnad wmindaÁ ese mowame~. adamianis sulier simtkiceSi xedavs avtori mZime mdgomareobidan gamosavals. aqve msjelobs ioane qarTvelTa erovnuli Rirsebebis Sesaxeb, ris Taobazec Cven zemoT sagangebod visaubreT. amgvarad, nawarmoebis idea da avtoriseuli pozicia mTeli sisruliT aris gamoxatuli moTxrobis pirvel TavSi. rogorc aRvniSneT, nawarmoebis bolo Tavi uZveles qarTul himnografiul Txzulebad aris miCneuli. es aris `gixarodenis~ tipis sagalobeli, romlis pirveli sami muxlic swored am sityviT iwyeba: `gixaroden, sanatrelo mowameo, uflisa mier!~ `gixaroden, mowameo, uflisa mier!~ `gixaroden, gixaroden, sanatrelo mowameo, uflisa mier!~ am himnSi avtori xotbas asxams abos da madls swiravs ufals amgvari mowamis warmoCenisaTvis. aq amaRlebuli intonacia organulad erwymis lirikul gancdas. mokle-mokle frazebi, ritoruli mimarTvebi, SekiTxva-SeZaxilebi da sityvaTganmeorebani qmnian sagaloblis sakmaod moqnil ritmul struqturas. `romelnime hyuedrides, romelnime aginebdes, romelnime aSinebdes, romelnime sdevnides~. amgvari eqspresiulobiT gadmogvcems avtori abos Tavze damtydar risxvas. aq zedmiwevniT zustad aris gamoyenebuli ganmeorebis mxatvruli funqcia – emociis eskalacia STabeWdilebis gaZlierebis mizniT. SeuZlebelia mkiTxveli ar moixiblos ioane sabanisZis sada, magram amave dros uaRresad poeturi eniT, Txrobis saocari unariT. ioane sabanisZis Txzuleba pirveli qarTuli Zeglia, romelSic wamoWrilia erovnuli TviTmyofadobis idea. konkretul istoriul faqts mwerali erovnul-ganmaTavisuflebeli ideis warmosaCenad iyenebs. swored misi publicisturi paTosi aniWebs am nawarmoebs mkveTr moqalaqeobriv da erovnul-saxelmwifoebriv JReradobas. avtoris Txroba Tanmimdevrulia. aq ar gvxvdeba Txrobis ZiriTadi xazidan gadaxveva, rac xSirad aTqmevinebs xolme agiografebs: `da aw pirvelsave sityvasa aRvideT~-o. teqstSi CarTuli bibliuri citatebi organulad erwymis avtoriseul Txrobas. is STambeWdavi Sedareba, romelsac avtori arabTagan SeWirvebuli qarTvelebis dasaxasiaTeblad iyenebs: `iryevian, viTarca lerwamni qarTagan ZlierTa~ _ bibliidan iRebs saTaves, magram konteqstis gaTvaliswinebiT originaluri mxatvruli mignebis tolfasia. nawarmoebis ena moxdenilad aris gajerebuli, rogorc wminda wignebidan aRebuli Sedareba-metaforebiT: `qristeman ismaitelTa Soris, viTarca vardi ekalTagan, gamogarCia da migipyra TÂssa mas eklesiasa; Sen veluri ege zeTis xili, mogiRo qristeman da mtilsa mas Sina TÂssa samkÂdrebelsa nayofad kurTxevisad dagnerga~; ise originaluri mxatvruli saxeebiT, magaliTad: `ganmarteniT smenad yurni 113

avtoriseuli mimarTva _ `sayuarelno~ _ mkiTxvelTan emociuri kontaqtis ganwyobilebas<br />

qmnis. mkiTxvelisadmi ndobis gamJRavnebas _ `gxedavT Tquen, viTarca Rmr-<br />

Tiv cnobilTa da RmrTis mcnobelTa~, uTuod mohyveboda sapasuxo reaqcia adresatisgan<br />

da gulisyuris daZabva, riskenac mouwodebs maT avtori: `momipyreniT saCinoni<br />

ege sasmenelni Tquenni da ufrosRa sacnobelni ege yurni gulisa da gonebisa Tquenisani<br />

ganhmarteniT smenad da maspinZel eqmneniT sityuaTa amaT CemTa~. es amaRlebuli<br />

intonacia migvaniSnebs, rom avtorma mniSvnelovani ram unda gvauwyos. ioane sabanisZe<br />

gveubneba, rom abos Tavdadeba gansakuTrebiT mniSvnelovani iyo im viTarebaSi,<br />

roca adamianis dakninebis yvela piroba arsebobda. swored im dros amaRlda abo. avtori<br />

gvixatavs arabTa batonobisa da adamianTa dacemis Semzarav suraTs. am wyvdiadSi<br />

sinaTlis sxiviviT gakrTeba abos saxe: `eseviTarsa Jamsa Sina gamoCnda axovnad<br />

wmindaÁ ese mowame~. adamianis sulier simtkiceSi xedavs avtori mZime mdgomareobidan<br />

gamosavals.<br />

aqve msjelobs ioane qarTvelTa erovnuli Rirsebebis Sesaxeb, ris Taobazec Cven<br />

zemoT sagangebod visaubreT.<br />

amgvarad, nawarmoebis idea da avtoriseuli pozicia mTeli sisruliT aris gamoxatuli<br />

moTxrobis pirvel TavSi.<br />

rogorc aRvniSneT, nawarmoebis bolo Tavi uZveles qarTul himnografiul Txzulebad<br />

aris miCneuli. es aris `gixarodenis~ tipis sagalobeli, romlis pirveli sami<br />

muxlic swored am sityviT iwyeba:<br />

`gixaroden, sanatrelo mowameo, uflisa mier!~<br />

`gixaroden, mowameo, uflisa mier!~<br />

`gixaroden, gixaroden, sanatrelo mowameo, uflisa mier!~<br />

am himnSi avtori xotbas asxams abos da madls swiravs ufals amgvari mowamis<br />

warmoCenisaTvis. aq amaRlebuli intonacia organulad erwymis lirikul gancdas.<br />

mokle-mokle frazebi, ritoruli mimarTvebi, SekiTxva-SeZaxilebi da sityvaTganmeorebani<br />

qmnian sagaloblis sakmaod moqnil ritmul struqturas.<br />

`romelnime hyuedrides,<br />

romelnime aginebdes,<br />

romelnime aSinebdes,<br />

romelnime sdevnides~.<br />

amgvari eqspresiulobiT gadmogvcems avtori abos Tavze damtydar risxvas. aq zedmiwevniT<br />

zustad aris gamoyenebuli ganmeorebis mxatvruli funqcia – emociis eskalacia<br />

STabeWdilebis gaZlierebis mizniT.<br />

SeuZlebelia mkiTxveli ar moixiblos ioane sabanisZis sada, magram amave dros<br />

uaRresad poeturi eniT, Txrobis saocari unariT.<br />

ioane sabanisZis Txzuleba pirveli qarTuli Zeglia, romelSic wamoWrilia erovnuli<br />

TviTmyofadobis idea. konkretul istoriul faqts mwerali erovnul-ganmaTavisuflebeli<br />

ideis warmosaCenad iyenebs. swored misi publicisturi paTosi aniWebs<br />

am nawarmoebs mkveTr moqalaqeobriv da erovnul-saxelmwifoebriv JReradobas.<br />

avtoris Txroba Tanmimdevrulia. aq ar gvxvdeba Txrobis ZiriTadi xazidan gadaxveva,<br />

rac xSirad aTqmevinebs xolme agiografebs: `da aw pirvelsave sityvasa aRvideT~-o.<br />

teqstSi CarTuli bibliuri citatebi organulad erwymis avtoriseul Txrobas.<br />

is STambeWdavi Sedareba, romelsac avtori arabTagan SeWirvebuli qarTvelebis<br />

dasaxasiaTeblad iyenebs: `iryevian, viTarca lerwamni qarTagan ZlierTa~ _ bibliidan<br />

iRebs saTaves, magram konteqstis gaTvaliswinebiT originaluri mxatvruli mignebis<br />

tolfasia. nawarmoebis ena moxdenilad aris gajerebuli, rogorc wminda wignebidan<br />

aRebuli Sedareba-metaforebiT: `qristeman ismaitelTa Soris, viTarca vardi<br />

ekalTagan, gamogarCia da migipyra TÂssa mas eklesiasa; Sen veluri ege zeTis xili,<br />

mogiRo qristeman da mtilsa mas Sina TÂssa samkÂdrebelsa nayofad kurTxevisad dagnerga~;<br />

ise originaluri mxatvruli saxeebiT, magaliTad: `ganmarteniT smenad yurni<br />

113

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!