Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ogorc varaudoben, Txzuleba dawerili unda iyos abos gardacvalebis umalve,<br />
am tragikuli ambis uSualo STabeWdilebis qveS.<br />
geografiuli garemo<br />
TxzulebaSi gadmocemuli ambavi TbilisSi, xazareTsa da afxazeTSi viTardeba. 781<br />
wels nerse erisTavi iZulebuli gaxda, Tavisi qveyana mietovebina. man amaliT, romlis<br />
SemadgenlobaSi aboc iyo, `ganvlo kari ovseTisaÁ, romelsa darialan erqumis...…da<br />
Sevida queyanas mas CrdiloÁsasa, sada igi ars sadguri da sabanakÀ ZeTa magogisTaÁ,<br />
romel arian xazarni~.<br />
xazarTa samefos avtori uwodebs `CrdiloeTis queyanas~, xolo maT mefes _ `CrdiloÁs<br />
mefes~. xazareTi dRevandeli Crdilo kavkasiis teritoriaze mdebareobda. im<br />
dros xazareTis mefe iyo xakani.<br />
ioane sabanisZe gveubneba, rom xazarni arian `Zeni magogisani~. magogi da gogi<br />
Zvel TxzulebebSi CrdiloeTis mkvidr saSinel ers ewodeboda. xazarebi nawarmoeb-<br />
Si ase arian daxasiaTebulni: `xazarni, kac velur, saSinel piriTa, mÃecis buneba, sisxlis<br />
mWamel~. rogorc aRniSnaven, am sityvebSi asaxulia qristiani mwerlis damokidebuleba<br />
araqristiani xalxebisadmi da is Sexeduleba, romelic uZvelesi droidan<br />
arsebobda CrdiloeTis mkvidrTa Sesaxeb. sinamdvileSi ki, rogorc es Txzulebidan<br />
Cans, xazareTSi mSvidad Tanacxovrobdnen ebraelebi, mahmadianebi, qristianebi<br />
da warmarTebi. nawarmoebSi aRniSnulia, rom xazarebs erTi RmerTi swamdaT, Tumca<br />
Camoyalibebuli religia ar hqondaT. swored xazareTSi arsebuli religiuri Semwynareblobis<br />
gamo iyo, rom abo iq moinaTla.<br />
xazareTidan wamosuli abo da nerse afxazeTSi mividnen, romelic iyo `samkÂdrebeli<br />
yovladve qristianeTaÁ~ da romlis sazRvrebSic aravin iyo urwmuno. afxazeTis<br />
sazRvari aris `zRvaÁ igi pontoÁ~, ese igi Savi zRva, `misazRuradmde qaldia-<br />
Ása~, _ qaldiis provinciis sazRvramde. am sazRvrebSi, avtoris cnobiT, imyofeba<br />
`trapezuniaÁ, sayofeli afsareaÁsaÁ da nafsiis navsadguri~. maSasadame, trapizoni im<br />
xanebSi afxazeTis sazRvrebSi Sedioda.<br />
abos mowameobrivi aRsasrulis adgili Tbilisia. amiras sasaxle, romlis ezoSic<br />
mas Tavi mohkveTes, dRevandeli botanikuri baRis teritoriaze unda yofiliyo. mowamis<br />
gvami uremze dades da qalaqs gareT gaitanes dasawvavad, kerZod, im adgilas,<br />
`romelsa sagodebeli ewodebis, rameTu mun ars saflavebi kacTa mis qalaqisaTa~. es<br />
adgili mtkvris gaRma, metexis cixis maxloblad iyo. dawvis Semdeg ferfli mtkvar-<br />
Si Cayares, `queSe xidsa mas qalaqisasa~, igulisxmeba metexis ZirSi arsebuli avlabris<br />
xidi. iqve, kldeSi, abos saxelobis niSia, sadac Cvens droSi mowamis saxelze<br />
mcire eklesia aigo.<br />
istoriuli pirobebi<br />
TxzulebaSi asaxulia imdroindeli qarTlisa da afxazeTis samefos politikuri<br />
da sarwmunoebrivi viTareba..<br />
es is dro iyo, roca, avtoris TqmiT, `queyanaÁ igi qarTlisaÁ sarkinozTa upyries~.<br />
sarkinozebi anu arabebi iyvnen im dros `zedamdgomelni~, `soflis mpyrobelni~,<br />
xolo qarTvelni `mZlavrebasa queSe maTsa damonebulni da xarksa queSe maTsa<br />
guemulni da qenjnilni~. ioane sabanisZe bibliidan aRebuli saocrad STambeWdavi<br />
Sedarebis saSualebiT gvixatavs maSindeli qarTvelebis sulier mdgomareobas: `Si-<br />
SiTa ganilevian da iryevian, viTarca lerwamni qarTagan ZlierTa~. SeSinebuli, dabe-<br />
Cavebuli da dauZlurebuli xalxi veRar mihyveboda mama-papis gzas. `aRverieniT ersa<br />
ucxosa da sarwmunoebisa Cuenisa maginebelTa, romelTagan viswaveniT saqmeni maTni~.<br />
TbilisSi arabTa xelisuflebis warmomadgeneli iyo amira anu msajuli, romelic<br />
baRdadidan iniSneboda. igi iyo qarTlis sruluflebiani mmarTveli. Sinauri marTvagamgeobis<br />
saqmeebSi mas erisTavebi exmarebodnen. qarTlis erisTavs gansakuTrebuli<br />
mdgomareoba ekava. is TbilisSi, amiras gverdiT ijda da misi daniSvna baRdadSi xa-<br />
110