03.06.2013 Views

Before, During and After Disaster (GEO) - Mercy Corps Georgia

Before, During and After Disaster (GEO) - Mercy Corps Georgia

Before, During and After Disaster (GEO) - Mercy Corps Georgia

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

programa xorcieldeba<br />

evrokavSiris finansuri<br />

mxardaWeriT<br />

katastrofamde<br />

katastrofamde<br />

katastrofis katastrofis dros<br />

dros<br />

katastrofis katastrofis Semdeg<br />

Semdeg<br />

Caucasus Environmental NGO Network


wyaldidoba<br />

wyaldidoba<br />

2<br />

wyaldidoba wyaldidoba wyaldidoba wyaldidoba wyaldidoba aris aris aris aris aris<br />

teritoriis<br />

teritoriis<br />

teritoriis<br />

teritoriis<br />

teritoriis<br />

mniSvnelovani<br />

mniSvnelovani<br />

mniSvnelovani<br />

mniSvnelovani<br />

mniSvnelovani<br />

datborva<br />

datborva<br />

datborva<br />

datborva<br />

datborva<br />

mdinareebis, mdinareebis, mdinareebis, mdinareebis, mdinareebis, tbebis tbebis tbebis tbebis tbebis an an an an an<br />

zRvis zRvis zRvis zRvis zRvis wylis wylis wylis wylis wylis donis donis donis donis donis<br />

awevis awevis awevis awevis awevis Sedegad Sedegad Sedegad Sedegad Sedegad<br />

Tovlis Tovlis Tovlis Tovlis Tovlis dnobis, dnobis, dnobis, dnobis, dnobis,<br />

kokispiruli kokispiruli kokispiruli kokispiruli kokispiruli wvimebis wvimebis wvimebis wvimebis wvimebis<br />

periodSi, periodSi, periodSi, periodSi, periodSi, aseve aseve aseve aseve aseve qaris qaris qaris qaris qaris<br />

mier mier mier mier mier wylis wylis wylis wylis wylis modenisa<br />

modenisa modenisa modenisa<br />

modenisa<br />

da da da da da mdinareebis<br />

mdinareebis<br />

mdinareebis<br />

mdinareebis<br />

mdinareebis<br />

Caxergvis Caxergvis Caxergvis Caxergvis Caxergvis dros. dros. dros. dros. dros.<br />

wyaldidoba wyaldidoba wyaldidoba wyaldidoba wyaldidoba iwvevs iwvevs iwvevs iwvevs iwvevs<br />

xidebis, xidebis, xidebis, xidebis, xidebis,<br />

Senoba Senoba Senoba-----nagebobebis<br />

Senoba Senoba nagebobebis<br />

nagebobebis<br />

nagebobebis<br />

nagebobebis<br />

ngrevas, ngrevas, ngrevas, ngrevas, ngrevas, rac rac rac rac rac did did did did did<br />

zians zians zians zians zians ayenebs ayenebs ayenebs ayenebs ayenebs qveynis qveynis qveynis qveynis qveynis<br />

meurneobas, meurneobas, meurneobas, meurneobas, meurneobas, xolo xolo xolo xolo xolo<br />

adidebuli adidebuli adidebuli adidebuli adidebuli wylis wylis wylis wylis wylis<br />

didi didi didi didi didi siCqarisa siCqarisa siCqarisa siCqarisa siCqarisa (4-ze (4-ze (4-ze (4-ze (4-ze<br />

meti meti meti meti meti m/w) m/w) m/w) m/w) m/w) da da da da da wylis wylis wylis wylis wylis<br />

maRali maRali maRali maRali maRali donis donis donis donis donis (2 (2 (2 (2 (2 m-ze m-ze m-ze m-ze m-ze<br />

meti) meti) meti) meti) meti) dros dros dros dros dros<br />

adamianebisa adamianebisa adamianebisa adamianebisa adamianebisa da da da da da<br />

cxovelebis cxovelebis cxovelebis cxovelebis cxovelebis daRupvas.<br />

daRupvas.<br />

daRupvas.<br />

daRupvas.<br />

daRupvas.<br />

ngrevis ngrevis ngrevis ngrevis ngrevis ZiriTadi<br />

ZiriTadi<br />

ZiriTadi<br />

ZiriTadi<br />

ZiriTadi<br />

mizeziamizeziamizezia mizezia mizeziaSenobaSenobaSenobaSenobaSenoba- nagebobebze nagebobebze nagebobebze nagebobebze nagebobebze wylis wylis wylis wylis wylis<br />

masis, masis, masis, masis, masis, namsxvrevebisa<br />

namsxvrevebisa<br />

namsxvrevebisa<br />

namsxvrevebisa<br />

namsxvrevebisa<br />

da da da da da a.S. a.S. a.S. a.S. a.S.<br />

hidravlikuri<br />

hidravlikuri<br />

hidravlikuri<br />

hidravlikuri<br />

hidravlikuri<br />

dartymebis<br />

dartymebis<br />

dartymebis<br />

dartymebis<br />

dartymebis<br />

zemoqmedeba.<br />

zemoqmedeba.<br />

zemoqmedeba.<br />

zemoqmedeba.<br />

zemoqmedeba.<br />

wyaldidoba<br />

wyaldidoba<br />

wyaldidoba<br />

wyaldidoba<br />

wyaldidoba<br />

SeiZleba SeiZleba SeiZleba SeiZleba SeiZleba uecrad uecrad uecrad uecrad uecrad<br />

warmoiqmnas warmoiqmnas warmoiqmnas warmoiqmnas warmoiqmnas da da da da da<br />

ramdenime ramdenime ramdenime ramdenime ramdenime saaTidan saaTidan saaTidan saaTidan saaTidan 2-3 2-3 2-3 2-3 2-3<br />

kviramde kviramde kviramde kviramde kviramde gagrZeldes.<br />

gagrZeldes.<br />

gagrZeldes.<br />

gagrZeldes.<br />

gagrZeldes.<br />

katastrofamde<br />

katastrofamde<br />

Tu Tqveni raioni<br />

wyaldidobisgan xSirad<br />

zaraldeba, SeiswavleT da<br />

daimaxsovreT datborvis SesaZlo<br />

sazRvrebi, agreTve SearCieT Tqven<br />

sacxovrebel adgilTan uSualo<br />

siaxloveSi mdebare amaRlebuli<br />

adgilebi, romlebic iSviaTad<br />

itboreba da maTTan misasvleli<br />

umoklesi gzebi.<br />

gamarTeT saniaRvre,<br />

sakanalizacio da sadrenaJo<br />

sistemebi.<br />

guldasmiT dagegmeT<br />

saevakuacio marSruti.<br />

iqonieT sagangebo<br />

aRWurviloba da maragebi (farani,<br />

elementebi, radio, pirveladi<br />

daxmarebis masala da ZiriTadi<br />

medikamentebi, sakvebisa da wylis<br />

maragi, gasaxsneli, sakredito<br />

baraTi da naRdi fuli, sqeli<br />

fexsacmeli).<br />

sTxoveT sxva adgilas<br />

mcxovreb naTesavs an megobars,<br />

iyos Tqveni ojaxis sakontaqto<br />

piri.<br />

aswavleT ojaxis wevrebs,<br />

rogor unda gaTiSon bunebrivi<br />

airi, wyali da eleqtroba.<br />

aswavleT bavSvebs, ra<br />

SemTxvevaSi da rogor gamoiZaxon<br />

patruli, saxanZro samsaxuri da<br />

saswrafo daxmareba.<br />

gaarkvieT sadazRvevo<br />

pirobebi wyaldidobis<br />

SemTxvevaSi.<br />

gamoiyeneT sagangebo<br />

aRWurviloba da maragebi.


katastrofis katastrofis dros dros katastrofis katastrofis Semdeg<br />

Semdeg<br />

Tu saxlSi imyofebiT:<br />

daxureT kar-fanjrebi,<br />

saWiroebis da drois arsebobis<br />

SemTxvevaSi pirveli sarTulis<br />

fanjrebi da karebi garedan<br />

ficrebiT amoWedeT. Tu ar<br />

tardeba organizebuli evakuacia,<br />

maSvelebis mosvlamde da wylis<br />

donis dawevamde adiT Senobis<br />

zeda sarTulebsa da saxuravebze,<br />

xeebze an sxva amaRlebul<br />

sagnebze.<br />

ganuwyvetliv gadaeciT<br />

ubedurebis mauwyebeli signali:<br />

dRisiT _____ kargad xilvad joxze<br />

damagrebuli qsovilis naWris<br />

gamofeniT an misi qneviT, xolo<br />

dabnelebisas _____ SuqsignaliT da<br />

periodulad xmiT.<br />

CarTeT radio uaxlesi<br />

infomaciis mosasmenad sagangebo<br />

mdgomareobis Sesaxeb.<br />

datoveT saxli adgilis<br />

datovebis Sesaxeb miTiTebis<br />

miRebisTanave.<br />

Tu saxlSi ar xarT: aZveriT<br />

maRal adgilas da darCiT<br />

adgilze.<br />

ar miuaxlovdeT mdinares.<br />

moZrav manqanaSi yofnisas<br />

motrialdiT da wadiT<br />

sawinaaRmdego mxares.<br />

Tu Tqveni manqana Caeflo,<br />

saswrafod miatoveT da aZveriT<br />

maRal adgilas.<br />

Sin dabrundiT mxolod mas<br />

Semdeg, rac oficialurad<br />

gamocxaddeba usafrTxo<br />

dabrunebis Sesaxeb.<br />

gansakuTrebuli sifrTxile<br />

gamoiCineT SenobebSi Sesvlisas.<br />

SeamowmeT bzarebi saZirkvelSi,<br />

Wersa da kedlebze.<br />

darwmundiT, rom Senobas<br />

dangrevis safrTxe ar emuqreba.<br />

ufrTxildiT cxovelebs,<br />

aseve, Sxamian gvelebs, romlebic<br />

SeiZleba saxlSi niaRvris<br />

wylebs Semohyvnen.<br />

ufrTxildiT Wersa da<br />

kedlebze mimagrebul nivTebs<br />

da yvelafers, rac SeiZleba<br />

Camovardes.<br />

gadaiReT zianis<br />

damadasturebeli suraTebi<br />

sadazRvevo kompaniaSi<br />

warsadgenad.<br />

ufrTxildiT xanZars.<br />

gadayareT yvela produqti<br />

(maT Soris, konservebic), rasac<br />

wyali exeboda.<br />

konstruqciebis<br />

SesanarCuneblad datborili<br />

sardafidan da oTaxebidan<br />

wyali amotumbeT T<strong>and</strong>aTanobiT<br />

( dReSi 1/3 ).<br />

ufrTxildiT dabinZurebis<br />

kerebs dazianebul avzebSi,<br />

ormoebsa da sakanalizacio<br />

sistemebSi.<br />

3


mewyeri mewyeri da da Rvarcofi<br />

Rvarcofi<br />

4<br />

mewyeri mewyeri aris aris mTis<br />

mTis<br />

qanebis qanebisa qanebis da da gruntis<br />

gruntis<br />

CamocurebiTi<br />

CamocurebiTi<br />

gadaadgileba gadaadgileba (dacoceba)<br />

(dacoceba)<br />

mT mTis, mT xeobis, xeobis, zRvis,<br />

zRvis,<br />

tbis tbisa tbis da da mdinareebis<br />

mdinareebis<br />

cicabo cicabo cicabo kalTeb kalTebsa kalTeb sa da<br />

da<br />

ferdobebze ferdobebze simZimis<br />

simZimis<br />

Zalis Zalis gavleniT. gavleniT. gavleniT. mewyris mewyris<br />

mewyris<br />

mizezia mizezia mizezia qanebis qanebis<br />

qanebis<br />

wonasworobis wonasworobis darRveva,<br />

darRveva,<br />

rasac rasac umetesad umetesad iwvevs<br />

iwvevs<br />

ferdobis ferdobis Ziris<br />

Ziris<br />

gamorecxva, gamorecxva, seismuri seismuri<br />

seismuri<br />

biZgebi biZgebi an an adamianis<br />

adamianis<br />

sameurneo sameurneo saqmianoba<br />

saqmianoba<br />

(asafeTqebeli (asafeTqebeli samuSaoebi<br />

samuSaoebi<br />

da da sxva) sxva) adgilis adgilis<br />

adgilis<br />

geologiuri geologiuri pirobebis<br />

pirobebis<br />

gauTvaliswineblad.<br />

gauTvaliswineblad.<br />

mewyris mewyris dros<br />

dros<br />

gadaadgilebuli gadaadgilebuli gruntis<br />

gruntis<br />

moculoba moculoba SeiZleba SeiZleba<br />

SeiZleba<br />

aTobiT aTobiT da da asobiT asobiT aTas<br />

aTas<br />

kub kubur kub ur metrs metrs aRwevdes.<br />

aRwevdes.<br />

mewyris mewyris siCqare<br />

siCqare<br />

weliwadSi weliwadSi ramdenime<br />

ramdenime<br />

wamSi wamSi metridan metridan ramdenime<br />

ramdenime<br />

metramde metramde meryeobs.<br />

meryeobs.<br />

gruntis gruntis gruntis masebis<br />

masebis<br />

gadaadgilebam gadaadgilebam SeiZleba SeiZleba<br />

SeiZleba<br />

gamoiwvios gamoiwvios Senobebis,<br />

Senobebis,<br />

sainJinro sainJinro sainJinro da da sagzao<br />

sagzao<br />

nagebobebis,<br />

nagebobebis,<br />

magistraluri<br />

magistraluri<br />

milsadenebis<br />

milsadenebisa milsadenebis da<br />

da<br />

eleqtrogada<br />

eleqtrogadamcemi<br />

eleqtrogada cemi<br />

xazebis xazebis dazianeba dazianeba da<br />

da<br />

ngreva, ngreva, agreTve<br />

agreTve<br />

adamianebis adamianebis daSaveba daSaveba da da<br />

da<br />

daRupva.<br />

daRupva.<br />

katastrofamde<br />

katastrofamde<br />

SeafaseT Tqveni qoneba.<br />

minimumamde daiyvaneT<br />

saxlis dangrevis riskebi<br />

(dargeT mwvane safari<br />

ferdobze, aaSeneT damcavi<br />

kedlebi, Rvarcoful zonebSi<br />

gaTxareT arxebi da gaamagreT<br />

kalapoti, rom Rvarcofuli<br />

nakadi aaridoT Senobebs.<br />

Cveulebriv, cnobilia is<br />

adgilebi, sadac SesaZlebelia<br />

Rvarcofis movardna. mTaSi<br />

gamgzavrebamde SeiswavleT<br />

msgavsi kerebi Tqveni moZraobis<br />

marSrutze da Tavi aarideT<br />

maT, gansakuTrebiT, uxvi<br />

wvimebis Semdeg.<br />

daimaxsovreT mewyris<br />

niSnebi: iWedeba karebi da<br />

fanjrebi, Cndeba axali bzarebi<br />

iatakze, Wersa da kedlebze.<br />

xdeba gare bilikebisa da<br />

nagebobebis deformacia,<br />

zi<strong>and</strong>eba miwisqveSa<br />

gayvanilobebi, miwa micocavs<br />

qvemoT erTi mimarTulebiT;<br />

ismis susti guguni miwidan, rac<br />

T<strong>and</strong>aTan izrdeba mewyris<br />

moaxloebasTan erTad.


katastrofis katastrofis dros dros katastrofis katastrofis Semdeg<br />

Semdeg<br />

Tu saxlSi imyofebiT,<br />

darCiT saxlSi da Tavi<br />

SeafareT masiuri avejis magar<br />

nawils.<br />

Tu saxlSi ar xarT: rac<br />

SeiZleba, moerideT<br />

Rvarcofis nakads.<br />

gaiqeciT uaxloes<br />

SemaRlebul adgilas,<br />

Rvarcofuli nakadis<br />

mimarTulebis<br />

sawinaaRmdegod.<br />

Tu lodi an miwis masa<br />

giaxlovdebaT, gaiqeciT<br />

auxloesi TavSesafrisken,<br />

rogoricaa xeebis jgufi an<br />

Senoba.<br />

darCiT Sors riskis<br />

zonisgan.<br />

moikiTxeT nacnobebi,<br />

yuradReba miaqcieT<br />

daSavebulebs, gauwieT<br />

pirveladi daxmareba.<br />

iqonieT elementebze<br />

momuSave radio uaxlesi<br />

infomaciis mosasmenad<br />

sagangebo mdgomareobis Sesaxeb.<br />

gaxsovdeT, rom mewyersa da<br />

Rvarcofs SeiZleba mohyves<br />

wyaldidoba.<br />

5


mewyeri mewyeri da da Rvarcofi<br />

Rvarcofi<br />

6<br />

Rvarcofi Rvarcofi aris<br />

aris<br />

wylis wylis da da didi<br />

didi<br />

odenobiT odenobiT mTis mTis qanebis<br />

qanebis<br />

namsxvrevebis, namsxvrevebis, Tixovani Tixovani<br />

Tixovani<br />

nawilakebis, nawilakebis, didi<br />

didi<br />

qvebisa qvebisa da da lodebis<br />

lodebis<br />

narevis narevis droebiTi<br />

droebiTi<br />

nakadi, nakadi, nakadi, romelic<br />

romelic<br />

uecrad uecrad warmoiSoba<br />

warmoiSoba<br />

mTis mTis mdinareebis<br />

mdinareebis<br />

kalapotebsa kalapotebsa da<br />

da<br />

vel-dablobSi.<br />

vel-dablobSi.<br />

Rvarcofuli<br />

Rvarcofuli<br />

nakadebi nakadebi warmoiqmneba<br />

warmoiqmneba<br />

xangrZlivi xangrZlivi da da da uxvi uxvi<br />

uxvi<br />

wvimebis, wvimebis, Tovlis Tovlis an an<br />

an<br />

myinvaris myinvaris myinvaris intensiuri<br />

intensiuri<br />

dnobis, dnobis, wyalsatevebis<br />

wyalsatevebis<br />

wyalsatevebis<br />

garRvevis, garRvevis, miwisZvris<br />

miwisZvris<br />

Sedegad. Sedegad. igi igi uecrad<br />

uecrad<br />

warmoiqmneba warmoiqmneba da<br />

da<br />

moZraobs moZraobs didi didi<br />

didi<br />

siCqariT siCqariT (10-mde (10-mde da<br />

da<br />

meti meti m/w). m/w). Rvarcofi<br />

Rvarcofi<br />

ufro ufro xSirad xSirad<br />

xSirad<br />

ramdenime ramdenime talRad<br />

talRad<br />

moedineba, moedineba, aTiode<br />

aTiode<br />

wuTidan wuTidan wuTidan ramdenime<br />

ramdenime<br />

saaTis saaTis ganmavlobaSi.<br />

ganmavlobaSi.<br />

ganmavlobaSi.<br />

Rvarcofuli Rvarcofuli talRis<br />

talRis<br />

mZlavri mZlavri wina wina fronti<br />

fronti<br />

SeiZleba SeiZleba 15 15 metramde<br />

metramde<br />

da da meti meti simaRlis simaRlis iyos.<br />

iyos.<br />

movardnili<br />

movardnili<br />

Rvarcofis Rvarcofis grgvinva grgvinva da da<br />

da<br />

gruxuni gruxuni did did manZilze<br />

manZilze<br />

ismis.<br />

ismis.<br />

Rvarcofs Rvarcofs didi<br />

didi<br />

ubedureba ubedureba ubedureba moaqvs moaqvs _<br />

iRupebian iRupebian iRupebian adamianebi,<br />

adamianebi,<br />

ingreva ingreva sacxovrebeli<br />

sacxovrebeli<br />

saxlebi, saxlebi, sainJinro sainJinro da da<br />

da<br />

sagzao sagzao nagebobebi.<br />

nagebobebi.<br />

nagebobebi.<br />

katastrofamde<br />

katastrofamde<br />

moamzadeT evakuaciis gegma,<br />

SeimuSaveT, minimum, ori<br />

marSruti _ samanqano gzebis<br />

Caketvis SemTxvevisTvis.<br />

SeimuSaveT usafrTxoebis<br />

gegma da sTxoveT sxvagan<br />

mcxovreb naTesavs an megobars,<br />

gaxdes Tqveni ojaxis sakontaqto<br />

piri.<br />

Tu mewyris gadaadgilebis<br />

siCqare dRe-RameSi 0.5-1 metrs<br />

aRemateba, evakuireba unda<br />

moxdes winaswar SemuSavebuli<br />

gegmebis Sesabamisad. evakuirebis<br />

dros Tan unda waiRoT<br />

sabuTebi, materialuri<br />

faseulobani.<br />

SeiZineT sadazRvevo paketi<br />

wyaldidobisTvis, rac xSirad<br />

mosdevs Rvarcofsa da mewyers.


katastrofis katastrofis dros dros katastrofis katastrofis Semdeg<br />

Semdeg<br />

Tu Tavis daRweva<br />

SeuZlebelia, moikunteT da<br />

SeecadeT, daicvaT Tavis are.<br />

ufrTxildiT karstul<br />

Rrmulebs.<br />

karstuli Rrmuli Cndeba,<br />

roca gruntis wyali Slis<br />

kirqvis an msgavsi fxvieri<br />

qanebis zedapirs, rac miwis<br />

zedapiris Cangrevis mizezi<br />

xdeba.<br />

SeamowmeT gayvanilobebi da<br />

dazianebis SemTxvevaSi<br />

SeatyobineT Sesabamis<br />

kompaniebsa Tu uwyebebs.<br />

SeamowmeT Senobebis<br />

saZirkveli da misi<br />

axlomaxlo teritoria.<br />

rac SeiZleba swrafad<br />

dargeT mcenareebi dazianebul<br />

teritoriebze, vidre mwvane<br />

safris dakargviT gamowveuli<br />

erozia ufro didi<br />

katastrofis mizezi gaxdeba.<br />

7


gvalva<br />

gvalva<br />

8<br />

gvalva gvalva gvalva aris<br />

aris<br />

naleqebis naleqebis xangrZlivi<br />

xangrZlivi<br />

da da mniSvnelovani<br />

mniSvnelovani<br />

nakleboba, nakleboba, xSirad<br />

xSirad<br />

haeris haeris maRali<br />

maRali<br />

temperaturisa temperaturisa da da<br />

da<br />

dabali dabali tenianobis<br />

tenianobis<br />

dros.<br />

dros.<br />

Zlieri Zlieri sicxe sicxe<br />

sicxe<br />

xasiaTdeba<br />

xasiaTdeba<br />

garemomcveli garemomcveli haeris<br />

haeris<br />

saSualo saSualo temperaturis<br />

temperaturis<br />

aweviT aweviT 10 10 10 da da meti meti<br />

meti<br />

gradusiT gradusiT ramdenime<br />

ramdenime<br />

dRis dRis ganmavlobaSi. ganmavlobaSi. ganmavlobaSi. am<br />

am<br />

dros dros saSiSroebas<br />

saSiSroebas<br />

warmoadgens warmoadgens adamianis<br />

adamianis<br />

dasicxva, dasicxva, dasicxva, anu anu misi misi<br />

misi<br />

sxeulis sxeulis temperaturis<br />

temperaturis<br />

temperaturis<br />

37.1 37.1 gradusze gradusze zeviT<br />

zeviT<br />

aweva aweva an an<br />

an<br />

Termoregulaciis<br />

Termoregulaciis<br />

darRveva, darRveva, rodesac<br />

rodesac<br />

sxeulis sxeulis temperatura<br />

temperatura<br />

38.8 38.8 graduss graduss aRwevs.<br />

aRwevs.<br />

amgvari amgvari kritikuli<br />

kritikuli<br />

mdgomareoba<br />

mdgomareoba<br />

warmoiqmneba<br />

warmoiqmneba<br />

xangrZlivi xangrZlivi da da Zlieri<br />

Zlieri<br />

dasicxvis dasicxvis Sedegad,<br />

Sedegad,<br />

ramac ramac ramac SeiZleba<br />

SeiZleba<br />

gamoiwvios gamoiwvios mzis mzis<br />

mzis<br />

dakvra dakvra an an gulis<br />

gulis<br />

funqcionirebis<br />

funqcionirebis<br />

funqcionirebis<br />

darRveva.<br />

darRveva.<br />

dasicxvis<br />

dasicxvis<br />

simptomebia: simptomebia: kanis<br />

kanis<br />

gawiTleba, gawiTleba, gawiTleba, lorwovani<br />

lorwovani<br />

lorwovani<br />

garsis garsis simSrale,<br />

simSrale,<br />

simSrale,<br />

Zlieri Zlieri wyurvili.<br />

wyurvili.<br />

wyurvili.<br />

SesaZloa SesaZloa grZnobis<br />

grZnobis<br />

grZnobis<br />

dakargva, dakargva, gulis gulisa gulis da<br />

da<br />

sunTqvis sunTqvis sunTqvis gaCereba. gaCereba.<br />

gaCereba.<br />

katastrofamde<br />

katastrofamde<br />

moimarageT WurWeli da<br />

saWiroebis SemTxvevaSi winaswar<br />

gaavseT wyliT.<br />

moamzadeT sicxis<br />

pirobebisTvis Sesaferisi<br />

tansacmeli, sayofacxovrebo<br />

eleqtroxelsawyoebi<br />

(ventilatorebi,<br />

kondicionerebi).<br />

Tu sofelSi imyofebiT,<br />

moawyveT fardulebi,<br />

talavrebi, Webi, agreTve<br />

darabebi (mWidro Storebi)<br />

fanjrebisaTvis.<br />

SeZlebisdagvarad SeiZineT<br />

eleqtroenergiis avtonomiuri<br />

wyaro sayofacxovrebo<br />

eleqtroxelsawyoebis<br />

uzrunvelsayofad.<br />

ekonomiurad xarjeT wyali.<br />

unda icodeT da aswavloT<br />

Tqveni ojaxis wevrebs, rogor<br />

imoqmedon dasicxvis dros.


katastrofis katastrofis dros dros katastrofis katastrofis Semdeg<br />

Semdeg<br />

moerideT maRali<br />

temperaturis zemoqmedebas.<br />

atareT Ria feris haergamtari<br />

fexsacmeli (sasurvelia bambis) da<br />

qudi. gaxsovdeT, rom damwvari<br />

kani ar gamoyofs ofls da ver<br />

grildeba.<br />

iareT auCqareblad, ecadeT,<br />

ufro xSirad CrdilSi iyoT.<br />

ar dalioT ludi da sxva<br />

alkoholiani sasmelebi, es<br />

gamoiwvevs organizmis saerTo<br />

mdgomareobis gauaresebas.<br />

dasicxvis dros<br />

dauyovnebliv gadadiT<br />

CrdilSi, gril adgilas, sadac<br />

niavia, an Sxapi miiReT.<br />

nel-nela dalieT bevri<br />

wyali. ecadeT, gaigriloT tani,<br />

raTa Tavidan aiciloT mzis<br />

dakvra.<br />

gaxsovdeT, rom gvalvis<br />

dros izrdeba xanZris<br />

albaTobac.<br />

Tu mzis dakvris Sedegad<br />

vinmem grZnoba dakarga,<br />

CautareT sareanimacio<br />

RonisZiebebi (gaukeTeT gulis<br />

masaJi da xelovnuri sunTqva).<br />

daukavSirdiT<br />

xelisuflebis adgilobriv<br />

organoebs stiqiuri<br />

ubedurebisa da<br />

mosaxleobisTvis daxmarebis<br />

aRmoCenis Sesaxeb informaciis<br />

misaRebad. mzad unda iyoT,<br />

vinaidan ubedureba SeiZleba<br />

ganmeordes.<br />

9


xanZari<br />

xanZari<br />

10<br />

masobrivi masobrivi xanZrebi<br />

xanZrebi<br />

tyesa tyesa da da da torfnarSi<br />

torfnarSi<br />

SeiZleba SeiZleba gaCndes gaCndes cxel<br />

cxel<br />

da da gvalvian gvalvian amindSi<br />

amindSi<br />

elvis elvis moxvedris,<br />

moxvedris,<br />

moxvedris,<br />

cecxlTan<br />

cecxlTan<br />

cecxlTan<br />

gaufrTxileblobis<br />

gaufrTxileblobis<br />

da da sxva sxva sxva mizezebis mizezebis gamo. gamo.<br />

gamo.<br />

xanZrebma xanZrebma SeiZleba SeiZleba<br />

SeiZleba<br />

gamoiwvion<br />

gamoiwvion<br />

dasaxlebul dasaxlebul punqtebSi<br />

punqtebSi<br />

Senobebis, Senobebis, xis xis xidebis,<br />

xidebis,<br />

xis xis boZebze<br />

boZebze<br />

eleqtrogadamcemi eleqtrogadamcemi eleqtrogadamcemi da<br />

da<br />

kavSirgabmulobis<br />

kavSirgabmulobis<br />

xazebis,<br />

xazebis,<br />

navTobproduqtebisa<br />

navTobproduqtebisa<br />

da da sxva sxva sawvavi<br />

sawvavi<br />

masalebis masalebis masalebis sawyobebis<br />

sawyobebis<br />

aaleba, aaleba, agreTve<br />

agreTve<br />

adamianebisa adamianebisa da<br />

da<br />

cxovelebis cxovelebis dazianeba.<br />

dazianeba.<br />

xanZrebi xanZrebi tyis<br />

tyis<br />

masivebSi masivebSi ufro<br />

ufro<br />

xSirad xSirad maSin maSin Cndeba Cndeba ,<br />

,<br />

roca roca roca tyis tyis tyis niadagis niadagis<br />

niadagis<br />

zedapiri zedapiri zedapiri iwvis: iwvis: norCi norCi<br />

norCi<br />

xeebi,xeebi,balaxovanbalaxovan- buCqovani buCqovani safari,<br />

safari,<br />

waqceuli waqceuli xeebi, xeebi, xis<br />

xis<br />

fesvebi fesvebi da da a.S.<br />

a.S.<br />

katastrofamde<br />

katastrofamde<br />

cecxli daanTeT buCqebisa da<br />

xeebisgan Sors, yovelTvis<br />

iqonieT cecxlis Caqrobis<br />

saSualeba. ar datovoT cecxli<br />

umeTvalyureod.<br />

gamoiyeneT cecxlgamZle<br />

masalebi mSeneblobisa da<br />

remontis dros.<br />

SeqmeniT usafrTxo zona<br />

saxlsa da aalebad mcenareebs<br />

Soris.<br />

saxlTan axlos mdgom<br />

xeebze gasxaliT yvela toti 3<br />

metris simaRlemde.<br />

SenobasTan axlomdebare<br />

nargavebi gaasufTaveT xavsisa da<br />

gamofituli nawilebisgan.<br />

arxebi da ormoebi<br />

gaasufTaveT gamxmari<br />

totebisgan, foTlebisa da<br />

wiwvebisgan.<br />

cecxlsaSiSi nivTierebebi<br />

SeinaxeT Semowmebul, usafrTxo<br />

konteinerebSi.<br />

yovelTvis gaasufTaveT<br />

buxari.<br />

ufrTxildiT ganaTebis<br />

aalebul an aalebad<br />

saSualebebs, gansakuTrebiT,<br />

zafxulSi.


katastrofis katastrofis dros dros katastrofis katastrofis Semdeg<br />

Semdeg<br />

Tu velur garemoSi<br />

xanZridan Tavis daRwevas ver<br />

axerxebT, midiT tbasTan,<br />

guburasTan an mdinaresTan, saxe,<br />

Tavi da sxeulis zeda nawilebi<br />

daifareT sveli tansacmliT.<br />

Tuki axlomaxlo wyali ar<br />

aris, moZebneT TavSesafari<br />

SiSvel adgilze an kldeebze;<br />

daweqiT horizontalurad da<br />

daifareT sxeuli qviSiT an<br />

sveli tansacmliT.<br />

Ria sivrceSi an tyis piras<br />

gasvlisas isunTqeT miwispira<br />

haeriT, romelic naklebad<br />

gakvamlianebulia. amasTanave,<br />

aifareT piri da cxviri bambadolb<strong>and</strong>is<br />

niRbiT an naWriT.<br />

dabali xanZris ali CaaqreT<br />

foTlovani xeebis totebiT,<br />

wylis dasxmiT, teniani gruntis<br />

dayriTa da fexebiT. torfis<br />

xanZrebs aqroben aalebuli<br />

torfis gadaTxriTa da wylis<br />

dasxmiT.<br />

xanZris Caqrobis dros<br />

Sors ar waxvideT gzidan da<br />

ganakafi zolidan, ar<br />

dakargoT mxedvelobidan sxva<br />

monawileni, SeinarCuneT<br />

maTTan kavSiri (mxedvelobiTi<br />

da xmovani).<br />

ifrTxileT naxanZral<br />

zonaSi dabrunebis Semdeg,<br />

cxeli kerebi SeiZleba ucabedad<br />

aaldes.<br />

dauyovnebliv SeamowmeT<br />

saxuravi da CaaqreT cecxlis<br />

yvela SesaZlo kera.<br />

11


xanZari<br />

xanZari<br />

12<br />

qaris qaris qaris dros dros gvalvian<br />

gvalvian<br />

periodSi periodSi SeiZleba<br />

SeiZleba<br />

daiwvas daiwvas ara ara mxolod<br />

mxolod<br />

miwis miwis zeda zeda safari,<br />

safari,<br />

aramed aramed aramed mTlianad mTlianad xeebi.<br />

xeebi.<br />

am am am dros dros cecxli cecxli<br />

cecxli<br />

vrceldeba vrceldeba xeebis,<br />

xeebis,<br />

gansakuTrebiT,<br />

gansakuTrebiT,<br />

gansakuTrebiT,<br />

wiwvovan, wiwvovan, wiwvovan, kronaze.<br />

kronaze.<br />

dabali dabali xanZris xanZris<br />

xanZris<br />

gavrcelebis gavrcelebis siCqare siCqare<br />

siCqare<br />

wamSi wamSi 0.1-dan 0.1-dan 3 3<br />

3<br />

metramdea, metramdea, metramdea, xolo<br />

xolo<br />

maRali maRali maRali xanZris xanZris _ wamSi wamSi<br />

wamSi<br />

100 100 100 metramde metramde qaris<br />

qaris<br />

mimarTulebiT.<br />

mimarTulebiT.<br />

torfisa torfisa da<br />

da<br />

mcenareebis mcenareebis fesvebis<br />

fesvebis<br />

wvisas wvisas SeiZleba<br />

SeiZleba<br />

warmoiSvas warmoiSvas miwisqveSa<br />

miwisqveSa<br />

xanZrebi, xanZrebi, romlebic<br />

romlebic<br />

sxvadasxva<br />

sxvadasxva<br />

mimarTulebiT<br />

mimarTulebiT<br />

vrceldeba. vrceldeba. torfi<br />

torfi<br />

wylis wylis qveSac qveSac SeiZleba<br />

SeiZleba<br />

TavisiT TavisiT aaldes aaldes da<br />

da<br />

uhaerod uhaerod daiwvas. daiwvas.<br />

daiwvas.<br />

xanZarmokidebuli<br />

xanZarmokidebuli<br />

torfnaris torfnaris Tavze<br />

Tavze<br />

SeiZleba SeiZleba SeiZleba warmoiqmnas<br />

warmoiqmnas<br />

cxeli cxeli nacrisa nacrisa nacrisa da<br />

da<br />

aalebuli aalebuli torfis<br />

torfis<br />

mtvris mtvris `svetovani<br />

`svetovani<br />

agrigaleba~, agrigaleba~, romelic<br />

romelic<br />

Zlieri Zlieri Zlieri qaris qaris dros<br />

dros<br />

did did did manZilze manZilze manZilze gadadis gadadis<br />

gadadis<br />

da da SeuZlia SeuZlia cecxlis cecxlis<br />

cecxlis<br />

axali axali kera kera warmoqmnas.<br />

warmoqmnas.<br />

katastrofamde<br />

katastrofamde<br />

daayeneT kvamlis<br />

deteqtorebi saxlis yvela<br />

sarTulze.<br />

SeimuSaveT evakuaciis gegma<br />

saxlidan da misi<br />

Semogarenidan gasasvlelad.<br />

dazRvevis mizniT iqonieT<br />

alternatiuli gegma.<br />

gamoiyeneT mxolod sqeli,<br />

gamomwvari, usafrTxo mina did<br />

fanjrebsa da karebze.<br />

iqonieT sagangebo<br />

aRWurviloba da maragebi<br />

(farani, damatebiTi elementebi,<br />

portatuli radio, pirveladi<br />

daxmarebis masala da ZiriTadi<br />

medikamentebi, sakvebisa da wylis<br />

maragi, konservebis gasaxsneli,<br />

sakredito baraTebi da naRdi<br />

fuli, wyalgaumtari<br />

fexsacmeli).<br />

SeimuSaveT sagangebo<br />

mdomareobisTvis saWiro<br />

komunikaciis gegma (im<br />

SemTxvevisaTvis, Tu xanZari<br />

gamoiwvevs Tqvens izolacias).<br />

sTxoveT sxva adgilas<br />

mcxovreb naTesavs an megobars,<br />

iyos Tqveni ojaxis sakontaqto<br />

piri.


katastrofis katastrofis dros dros katastrofis katastrofis Semdeg<br />

Semdeg<br />

torfis xanZris Caqrobis<br />

dros iqonieT mxedvelobaSi,<br />

rom wvis zonaSi SeiZleba<br />

warmoiqmnas Rrma ormoebi.<br />

imoZraveT frTxilad,<br />

damwvari fenis siRrmis<br />

winaswar SemowmebiT.<br />

usmineT radios sagangebo<br />

situaciis Sesaxeb informaciis<br />

mosasmenad.<br />

moacileT saxls aalebadi<br />

da wvadi sagnebi (qolga,<br />

plastikati, brezenti, SeSa).<br />

CamoxseniT aalebadi<br />

qsovilebi da fardebi.<br />

daketeT yvela kari da<br />

fanjara.<br />

CaketeT bunebrivi airis<br />

Semomavali mili, Txevadi airis<br />

balonebi moaTavseT<br />

gansakuTrebiT usafrTxo<br />

adgilas.<br />

CarTeT naTurebi yvela<br />

oTaxSi, rom xilvadoba<br />

kvamlSic SesaZlebeli iyos.<br />

yvela is faseuli nivTi, rac<br />

wyalSi ar fuWdeba, CadeT auzSi<br />

an guburaSi.<br />

mzad iyaviT ojaxis yvela<br />

wevrisa da Sinauri cxovelebis<br />

evakuaciisTvis.<br />

xelaxla SeamowmeT kvamli<br />

da nakverCxali saxlis<br />

SemogarenSi ramdenime saaTis<br />

intensivobiT.<br />

sunTqvisTvis pirze aifareT<br />

sveli naWeri, raTa airidoT<br />

kvamliT filtvebis dazianeba.<br />

13


lipyinulianoba<br />

lipyinulianoba<br />

14<br />

lipyinuli lipyinuli aris<br />

aris<br />

mkvrivi mkvrivi yinulis yinulis fena,<br />

fena,<br />

romelic romelic warmoiqmneba<br />

warmoiqmneba<br />

dedamiwis dedamiwis zedapirze,<br />

zedapirze,<br />

trotuarze, trotuarze, gzis gzis saval<br />

saval<br />

nawilsa nawilsa da da sagnebze sagnebze<br />

sagnebze<br />

(xeebze, (xeebze, sadenebze sadenebze da<br />

da<br />

a.S.) a.S.) a.S.) wvimis wvimis wveTebis,<br />

wveTebis,<br />

sveli sveli Tovlis Tovlis da/an<br />

da/an<br />

nislis nislis nislis gayinvis gayinvis<br />

gayinvis<br />

Sedegad.<br />

Sedegad.<br />

katastrofamde<br />

katastrofamde<br />

moamzadeT naklebad sriala<br />

fexsacmeli, daamagreT<br />

quslebze poroloni,<br />

fexsacmlis mSral Zirebze<br />

daakariT leikoplastiri an<br />

saizolacio lenti. SegiZliaT<br />

agreTve daamuSaoT Zirebi<br />

zumfaris qaRaldiT, egreT<br />

wodebuli `SkurkiT~.<br />

poroloni _ xelovnuri<br />

boWko erTgvari, am boWkos<br />

qsovili, romelsac iyeneben<br />

rbil avejze gadasakravad da<br />

sxv.


katastrofis katastrofis dros dros katastrofis katastrofis Semdeg<br />

Semdeg<br />

iareT frTxilad,<br />

auCqareblad, fexsacmlis mTel<br />

Zirze fexis dadgmiT.<br />

amasTanave, fexebi odnav<br />

modunebuli, xelebi ki<br />

Tavisufali unda gqondeT.<br />

x<strong>and</strong>azmuli adamianebisTvis<br />

rekomendebulia<br />

rezinisbunikiani xeljoxiT an<br />

specialuri wvetiani joxiT<br />

siaruli.<br />

Tu fexi dagicurdaT,<br />

CaimuxleT, raTa Semcirdes<br />

dacemis simaRle.<br />

lipyinulianobas xSirad<br />

Tan sdevs moyinva. yuradReba<br />

miaqcieT eleqtrogadamcem<br />

xazebs da eleqtrotransportis<br />

sakontaqto qselebis sadenebs:<br />

arsebobs maTi gawyvetis<br />

saSiSroeba. Tu Tqven SeamCnevT<br />

dawyvetil sadenebs, SeatyobineT<br />

amis Sesaxeb dasaxlebuli<br />

punqtis administracias.<br />

travmis miRebis dros<br />

mimarTeT travmatologiis an<br />

gadaudebeli samedicino<br />

daxmarebis punqts.<br />

gaaformeT biuleteni an<br />

cnoba travmis miRebis Sesaxeb,<br />

romelic SeiZleba gamoiyenoT<br />

sacxovrebeli an travmis<br />

miRebis adgilis mixedviT<br />

sasamarTloSi mimarTvisas<br />

sasarCelo gancxadebiT<br />

zaralis anazRaurebis Sesaxeb.<br />

15


Tovlis Tovlis namqeri<br />

namqeri<br />

16<br />

Tovlis Tovlis namqeri namqeri namqeri aris<br />

aris<br />

did did TovasTan<br />

TovasTan<br />

dakavSirebuli<br />

dakavSirebuli<br />

dakavSirebuli<br />

hidrometeorologiuri<br />

hidrometeorologiuri<br />

xasiaTis xasiaTis xasiaTis stiqiuri<br />

stiqiuri<br />

ubedureba, ubedureba, rodesac rodesac<br />

rodesac<br />

qaris qaris siCqare siCqare 150 150 m/w-s<br />

m/w-s<br />

aRemateba aRemateba aRemateba da da Tova Tova 12 12<br />

12<br />

saaTze saaTze saaTze met met xans<br />

xans<br />

grZeldeba.<br />

grZeldeba.<br />

qarbuqi qarbuqi aris aris qaris<br />

qaris<br />

mier mier Tovlis Tovlis gadatana<br />

gadatana<br />

haeris haeris haeris miwispira<br />

miwispira<br />

fenaSi.<br />

fenaSi.<br />

katastrofamde<br />

katastrofamde<br />

mWidrod daxureT<br />

fanjrebi, karebi, sxvenis<br />

liukebi da saventilacio<br />

milebi.<br />

fanjris minebze daakariT<br />

qaRaldis lentebi, daxureT<br />

darabebi.<br />

moamzadeT wylisa da<br />

sakvebis ordRiani maragi.<br />

agreTve moimarageT<br />

medikamentebi, avtonomiuri<br />

ganaTebis saSualebebi (farnebi,<br />

navTis lampebi, sanTlebi),<br />

samgzavro qura, batareebze<br />

momuSave radiomimRebi.


katastrofis katastrofis dros dros katastrofis katastrofis Semdeg<br />

Semdeg<br />

Senobidan gadiT mxolod<br />

gansakuTrebul SemTxvevaSi, isic<br />

_ sxvasTan erTad.<br />

SeatyobineT ojaxis wevrebsa<br />

da mezoblebs imis Sesaxeb, Tu<br />

sad midixarT da rodis<br />

dabrundebiT.<br />

avtomobiliT imoZraveT<br />

mxolod did gzebsa da<br />

gzatkecilebze.<br />

manqanidan gadmosvlisas ar<br />

gascdeT manqanidan xilvadobis<br />

farglebs.<br />

Tu manqana gzaze gagiCerdaT,<br />

mieciT gangaSis signali<br />

avtomobilis wyvetili<br />

sayviriT, CamokideT antenaze<br />

kaSkaSa feris qsovili,<br />

daxmarebas daelodeT manqanaSi.<br />

amasTanave, datoveT CarTuli<br />

Zrava, minis odnav gaRebiT<br />

ventilaciis mizniT da mxuTavi<br />

airis mowamvlis Tavidan<br />

asacileblad.<br />

Tu aRmoCndiT namqrisgan<br />

blokirebul SenobaSi,<br />

frTxilad, panikis gareSe<br />

gaarkvieT, aris Tu ara<br />

Senobidan damoukideblad (iq<br />

arsebuli xelsawyoebisa da<br />

damxmare saSualebebis<br />

gamoyenebiT) gamosvlis<br />

SesaZlebloba.<br />

SeatyobineT ss da sT saqmeTa<br />

sammarTvelos an dasaxlebuli<br />

punqtis administracias namqris<br />

xasiaTisa da misi<br />

damoukideblad gawmendis<br />

SesaZleblobis Sesaxeb.<br />

17


Tovlis Tovlis namqeri<br />

namqeri<br />

18<br />

Tovlis Tovlis namqeri namqeri da<br />

da<br />

qarbuqi qarbuqi saSiSroebas<br />

saSiSroebas<br />

uqmnis uqmnis uqmnis mosaxleobas.<br />

mosaxleobas.<br />

TovliT TovliT ifareba ifareba gzebi,<br />

gzebi,<br />

dasaxlebuli dasaxlebuli punqtebi<br />

punqtebi<br />

da da da calkeuli calkeuli Senobebi.<br />

Senobebi.<br />

Tovlis Tovlis namqris<br />

namqris<br />

simaRle simaRle simaRle SeiZleba<br />

SeiZleba<br />

1 1 metrs, metrs, xolo xolo mTian<br />

mTian<br />

raionebSi raionebSi 5-6 5-6 metrs<br />

metrs<br />

aRwevdes. aRwevdes. qarbuqisa qarbuqisa da<br />

da<br />

namqris namqris namqris dros dros gzebze gzebze<br />

gzebze<br />

xilvadoba, xilvadoba, SesaZloa,<br />

SesaZloa,<br />

SesaZloa,<br />

20-50 20-50 metramde<br />

metramde<br />

Semcirdes, Semcirdes, agreTve,<br />

agreTve,<br />

SesaZloa, SesaZloa, daingres<br />

daingres<br />

msubuqi msubuqi Senobebi Senobebi Senobebi da<br />

da<br />

saxuravebi, saxuravebi, dawydes<br />

dawydes<br />

eleqtrogadamcemi eleqtrogadamcemi eleqtrogadamcemi da<br />

da<br />

kavSirgabmulobis<br />

kavSirgabmulobis<br />

kavSirgabmulobis<br />

sahaero sahaero xazebi.<br />

xazebi.<br />

katastrofamde<br />

katastrofamde<br />

aivnebidan da fanjris<br />

rafebidan aalageT nivTebi,<br />

romlebic qaris nakadma<br />

SeiZleba aitacos.<br />

CarTeT radiomimRebi da<br />

televizori, rom SeZloT<br />

amindTan dakavSirebuli<br />

informaciis gageba.<br />

gadadiT msubuqi<br />

nagebobebidan ufro myar<br />

SenobebSi. moamzadeT Tovlis<br />

asaRebi xelsawyoebi.


katastrofis katastrofis dros dros katastrofis katastrofis Semdeg<br />

Semdeg<br />

Tu Tqven dakargeT<br />

orientacia dasaxlebuli<br />

punqtis gareT fexiT<br />

gadaadgilebisas, SediT<br />

pirvelive saxlSi, romelsac<br />

dainaxavT, Tqveni<br />

adgilsamyoflis<br />

dasazusteblad da rogorme<br />

daelodeT qarbuqis<br />

damTavrebas.<br />

Tu igrZnobT, rom<br />

Zal-Rones kargavT, moZebneT<br />

TavSesafari da iq darCiT.<br />

sifrTxile gamoiCineT<br />

ucxo adamianebTan kontaqtis<br />

dros, vinaidan stiqiuri<br />

ubedurebebis dros mkveTrad<br />

izrdeba avtomobilebis,<br />

binebisa da samsaxurebrivi<br />

saTavsebis gaqurdvis ricxvi.<br />

miiReT zomebi siTbos<br />

SesanarCuneblad da sursaTis<br />

maragis ekonomiurad<br />

xarjvisaTvis.<br />

Tu Tovlis namqris<br />

damoukideblad gawmenda ver<br />

xerxdeba, ecadeT, daukavSirdeT<br />

maSvel qvedanayofs. CarTeT<br />

radiosatranslacio mimRebi<br />

(televizori) da SeasruleT<br />

adgilobrivi xelisuflebis<br />

miTiTebebi.<br />

SenobaSi, sadac aris<br />

gaTboba, gaiTbeT sxeulis<br />

moyinuli nawili da mSrali<br />

rbili qsoviliT daizileT,<br />

Semdeg Tbil wyalSi moaTavseT<br />

temperaturis T<strong>and</strong>aTanobiT,<br />

40-45 gradusamde aweviT. Tu<br />

tkivilma gaiara, mgrZnobeloba<br />

aRsdga, gaimSraleT xeli (fexi),<br />

CaicviT windebi (xelTaTmanebi)<br />

da, SeZlebisdagvarad,<br />

mimarTeT eqims.<br />

19


zvavi<br />

zvavi<br />

20<br />

zvavi zvavi aris aris Tovlis<br />

Tovlis<br />

didi didi masa, masa, masa, romelic<br />

romelic<br />

mogoravs mogoravs an<br />

an<br />

mosrialebs mosrialebs mTebis<br />

mTebis<br />

cicabo cicabo ferdobebidan<br />

ferdobebidan<br />

simZimis simZimis Zalis<br />

Zalis<br />

zemoqmedebiT<br />

zemoqmedebiTa zemoqmedebiT da da<br />

da<br />

moZraobis moZraobis siCqariT siCqariT<br />

siCqariT<br />

20-30 20-30 m/w. m/w. zvavis<br />

zvavis<br />

Camowolis Camowolis dros<br />

dros<br />

warmoiqmneba warmoiqmneba haeris<br />

haeris<br />

talRa, talRa, romelic romelic win<br />

win<br />

mouZRveba mouZRveba Tovlis Tovlis masas masas<br />

masas<br />

da da iwvevs iwvevs ngrevas. ngrevas.<br />

ngrevas.<br />

katastrofamde<br />

katastrofamde<br />

ar waxvideT mTaSi Tovis<br />

dros da avdarSi.<br />

mTaSi yofnisas yuradReba<br />

miaqcieT amindis cvlilebas.<br />

mTaSi wasvlisas unda<br />

icodeT zvavis SesaZlo<br />

Camowolis adgilebi.<br />

Tavi aarideT adgilebs,<br />

sadac arsebobs zvavis<br />

Camowolis saSiSroeba. zvavi<br />

ufro xSiria mTis im<br />

ferdobebze, romelTa<br />

daxriloba 30 0 -s, xolo tyiTa<br />

da buCqnariT daufarav<br />

ferdobebze 20 0 -s aRemateba.<br />

zvavis Camowola, praqtikulad,<br />

yoveli Tovis dros im<br />

ferdobebze aRiniSneba,<br />

romelTa daxriloba 45 0 -ze<br />

metia.


katastrofis katastrofis dros dros katastrofis katastrofis Semdeg<br />

Semdeg<br />

didi simaRlidan zvavis<br />

Camowolis dros Cqari nabijiT<br />

an sirbiliT datoveT zvavis<br />

Camowolis adgili da gadadiT<br />

usafrTxo adgilas an<br />

moefareT kldis Sverils (ar<br />

dadgeT norCi xeebis ukan).<br />

Tu zvavs ver gaeqeciT,<br />

gaTavisufldiT bargisgan,<br />

miiReT horizontaluri<br />

mdgomareoba, zvavis moZraobis<br />

mimarTulebaze orientaciiTa<br />

da muxlebis mucelze miWeriT.<br />

zvavSi moyolis dros<br />

aifareT piri da cxviri<br />

xelTaTmniT, SarfiT,<br />

sayeloTi.<br />

ecadeT, darCeT zvavis<br />

zedapirze, xelebis sacurao<br />

moZraobebiT misi napirisaken<br />

gadaadgilebiT, sadac siCqare<br />

naklebia.<br />

damoukideblad an<br />

maSvelebis daxmarebiT<br />

Tovlidan gamosvlisas<br />

yuradRebiT SeaTvaliereT<br />

Tqveni sxeuli da saWiroebis<br />

SemTxvevaSi aRmouCineT Tqvens<br />

Tavs daxmareba.<br />

Tu Tqven zvavis Camowolis<br />

zonis gareT aRmoCndiT,<br />

SeatyobineT momxdari<br />

ubedurebis Sesaxeb uaxloesi<br />

dasaxlebuli punqtis<br />

administracias. SeudeqiT<br />

dazaralebulebis moZebnasa da<br />

gadarCenas.<br />

21


zvavi<br />

zvavi<br />

22<br />

Tovlis Tovlis zvavi<br />

zvavi<br />

warmoiqmneba<br />

warmoiqmneba<br />

xangrZlivi xangrZlivi Tovlis,<br />

Tovlis,<br />

Tovlis Tovlis intensiuri<br />

intensiuri<br />

dnobis, dnobis, miwisZvris,<br />

miwisZvris,<br />

afeTqebebisa afeTqebebisa afeTqebebisa da<br />

da<br />

adamianis adamianis im im im saqmianobis<br />

saqmianobis<br />

Sedegad, Sedegad, romelic<br />

romelic<br />

romelic<br />

iwvevs iwvevs mTis<br />

mTis<br />

ferdobebis<br />

ferdobebisa ferdobebis da<br />

da<br />

sahaero sahaero sivrcis sivrcis ryevas.<br />

ryevas.<br />

Camowolilma Camowolilma zvavma<br />

zvavma<br />

SeiZleba SeiZleba gamoiwvios<br />

gamoiwvios<br />

Senobebis, Senobebis, sainJinro<br />

sainJinro<br />

sainJinro<br />

nagebobebis nagebobebis ngreva,<br />

ngreva,<br />

gzebis gzebisa gzebis da da mTis mTis<br />

mTis<br />

bilikebis bilikebis mWidro<br />

mWidro<br />

TovliT TovliT dafarva.<br />

dafarva.<br />

zvavis zvavis Camowolis<br />

Camowolis<br />

dros dros maRalmTiani<br />

maRalmTiani<br />

maRalmTiani<br />

raionebis<br />

raionebis<br />

mcxovreblebma,<br />

mcxovreblebma,<br />

turistebma,<br />

turistebma,<br />

alpinistebma,<br />

alpinistebma,<br />

geologebma,<br />

geologebma,<br />

mesazRvreebma mesazRvreebma da<br />

da<br />

sxv sxvebm sxv ebm ebma ebm a SeiZleba SeiZleba miiRo miiRon miiRo<br />

travmebi travmebi da da aRmoCnd aRmoCndnen<br />

aRmoCnd<br />

Tovlis Tovlis sqeli sqeli fenis<br />

fenis<br />

qveS.<br />

qveS.<br />

katastrofamde<br />

katastrofamde<br />

nebismier amindSi ar unda<br />

gadaWraT vel-dablobi,<br />

romlis ferdobebis<br />

daxriloba 30 0 -ze metia, xolo<br />

Tovis Semdeg im<br />

vel-dablobebze gadasvla,<br />

romlis ferdobebis<br />

daxriloba 20 0 -s aRemateba,<br />

mxolod 2-3 dRis Semdeg<br />

SeiZleba.<br />

daimaxsovreT, zvavis<br />

Camowolis yvelaze saSiSi<br />

periodia gazafxuli da<br />

zafxuli, dilis 10 saaTidan<br />

mzis Casvlamde.


katastrofis katastrofis dros dros katastrofis katastrofis Semdeg<br />

Semdeg<br />

roca zvavi SeCerdeba,<br />

SeecadeT saxisa da mkerdis<br />

irgvliv Tavisufali sivrce<br />

SeqmnaT, rac gagiadvilebT<br />

sunTqvas.<br />

Tu saSualeba geqnebaT,<br />

imoZraveT zemoT (amas piridan<br />

gamodenili nerwyvis<br />

mimarTulebis meSveobiT<br />

gaarkvevT).<br />

zvavSi moyolisas ar<br />

iyviroT. Tovli mTlianad<br />

axSobs xmas, amitom Zal-Rones,<br />

Jangbadsa da siTbos tyuilad<br />

dakargavT.<br />

Tavi SeikaveT, ecadeT, ar<br />

daiZinoT. gaxsovdeT, rom<br />

Tqven geZeben. cnobilia<br />

SemTxvevebi, rodesac zvavSi<br />

moyolili adamianebi mecamete<br />

dRis Semdegac gadaarCines.<br />

mimarTeT adgilobriv<br />

samedicino punqts an eqims im<br />

SemTxvevaSic, Tu miiCnevT, rom<br />

janmrTeli xarT.<br />

SeatyobineT Tqvens<br />

naTesavebsa da axloblebs<br />

Tqveni mdgomareobisa da<br />

adgilmdebareobis Sesaxeb.<br />

23


miwisZvra<br />

miwisZvra<br />

24<br />

miwisZvris miwisZvris dros<br />

dros<br />

skdeba skdeba da da imsxvreva<br />

imsxvreva<br />

fanjris fanjris minebi,<br />

minebi,<br />

Taroebidan Taroebidan cviva<br />

cviva<br />

sagnebi, sagnebi, Weridan Weridan _<br />

baTqaSi, baTqaSi, iryeva iryeva wignebis<br />

wignebis<br />

karadebi, karadebi, irxeva irxeva irxeva WaRebi,<br />

WaRebi,<br />

kedlebsa kedlebsa kedlebsa da da WerSi<br />

WerSi<br />

Cndeba Cndeba bzarebi.<br />

bzarebi.<br />

yvelafers yvelafers amas amas amas Tan<br />

Tan<br />

sdevs sdevs xmauri. xmauri. ryevis<br />

ryevis<br />

dawyebidan dawyebidan 10-20 10-20 wamis<br />

wamis<br />

Semdeg Semdeg Zlierdeba<br />

Zlierdeba<br />

miwisqveSa miwisqveSa biZgebi, biZgebi, ris<br />

ris<br />

Sedegadac Sedegadac ingreva<br />

ingreva<br />

Senoba-nagebobebi.<br />

Senoba-nagebobebi.<br />

aTiode aTiode Zlieri Zlieri Seryeva<br />

Seryeva<br />

angrevs angrevs mTel mTel mTel Senobas.<br />

Senobas.<br />

katastrofamde<br />

katastrofamde<br />

gansazRvreT saxlSi saSiSi<br />

adgilebi.<br />

gansazRvreT usafrTxo<br />

adgili yvela oTaxSi.<br />

gansazRvreT usafrTxo<br />

adgilebi saxlis gareT.<br />

darwmundiT, rom ojaxis<br />

wevrebma ician, rogori unda<br />

iyos maTi reagireba<br />

miwisZvraze.<br />

aswavleT bavSvebs, ra<br />

SemTxvevaSi da rogor<br />

gamoiZaxon patruli, saxanZro<br />

samsaxuri da saswrafo<br />

daxmareba.<br />

iqonieT sagangebo<br />

aRWurviloba da maragebi<br />

(farani, damatebiTi elementebi,<br />

portatuli radio, pirveladi<br />

daxmarebis masala da ZiriTadi<br />

medikamentebi, sakvebisa da wylis<br />

maragi, konservebis gasaxsneli,<br />

sakredito baraTi da naRdi<br />

fuli, sqeli fexsacmeli).


katastrofis katastrofis dros dros katastrofis katastrofis Semdeg<br />

Semdeg<br />

Tu saxlSi imyofebiT, Tavi<br />

SeafareT masiur avejs, an<br />

moTavsdiT Sida kedelTan da<br />

gareT ar gaxvideT.<br />

ar isargebloT sanTlebiT,<br />

asanTiT, sanTebeliT _ airis<br />

gaJonvisas SesaZlebelia<br />

xanZari.<br />

daexmareT daSavebul an<br />

nangrevebSi moyolil<br />

adamianebs.<br />

CarTeT elementebze<br />

momuSave radio sagangebo<br />

mdgomareobasTan<br />

dakavSirebuli informaciis<br />

misaRebad.<br />

SeamowmeT, dazianebuli xom<br />

ar aris eleqtrogayvaniloba.<br />

aRmofxveriT dazianeba an<br />

gamorTeT binaSi eleqtrodeni.<br />

gaxsovdeT, rom Zlieri<br />

miwisZvris dros eleqtrodeni<br />

qalaqSi avtomaturad iTiSeba.<br />

25


miwisZvra<br />

miwisZvra<br />

26<br />

saSualo saSualo miwisZvra<br />

miwisZvra<br />

5-20 5-20 wams wams grZeldeba.<br />

grZeldeba.<br />

rac rac ufro ufro didxans<br />

didxans<br />

grZeldeba grZeldeba grZeldeba ryeva, ryeva, ryeva, miT miT<br />

miT<br />

ufro ufro ufro mZimea<br />

mZimea<br />

dazianebebi.<br />

dazianebebi.<br />

katastrofamde<br />

katastrofamde<br />

SeimuSaveT sagangebo<br />

komunikaciis gegma im<br />

SemTxvevisTvis, Tu miwisZvra<br />

gamoiwvevs Tqvens droebiT<br />

izolacias.<br />

sTxoveT sxva adgilas<br />

mcxovreb naTesavs an megobars,<br />

iyos Tqveni ojaxis sakontaqto<br />

piri.<br />

ar dadgaT sawolebi<br />

fanjrebTan da gare kedlebTan.<br />

daamagreT binaSi karadebi,<br />

Taroebi da stelaJebi,<br />

CamoiReT zeda Taroebidan da<br />

antresolebidan mZime sagnebi.<br />

SeinaxeT saSiSi nivTierebebi<br />

(Sxamqimikatebi, advilaalebadi<br />

siTxeebi) saimedo, kargad<br />

izolirebul adgilas.


katastrofis katastrofis dros dros katastrofis katastrofis Semdeg<br />

Semdeg<br />

Tu saxlSi ar xarT,<br />

gadainacvleT Ria sivrcisken,<br />

Senobebisa da sadenebisgan<br />

Sors. moicadeT biZgebis<br />

Sewyvetamde.<br />

moZrav manqanaSi yofnisas:<br />

manqana rac SeiZleba swrafad<br />

gaaCereT Senobebisgan, xeebisa<br />

da sadenebisgan Sors. darCiT<br />

manqanaSi.<br />

iyaviT mzad katastrofis<br />

Tanamdevi SokisTvis.<br />

SeamowmeT, xom ar aris<br />

dazianebuli gazisa da<br />

wyalsadenis qselebi.<br />

aRmofxveriT dazianeba an<br />

gamorTeT qselebi. ar<br />

gamoiyenoT Ria cecxli.<br />

frTxilad iyaviT kibeebze<br />

Casvlisas, darwmundiT mis<br />

saimedoobaSi.<br />

ar miuaxlovdeT da ar<br />

SexvideT dazianebul SenobebSi.<br />

mzad iyaviT Zlieri<br />

ganmeorebiTi biZgebisTvis,<br />

vinaidan yvelaze saSiSia<br />

pirveli 2-3 saaTi.<br />

ar SexvideT SenobaSi<br />

gansakuTrebuli saWiroebis<br />

gareSe.<br />

ar moigonoT da ar<br />

gaavrceloT xmebi SesaZlo<br />

ganmeorebiTi biZgebis Sesaxeb.<br />

isargebleT mxolod<br />

oficialuri monacemebiT.<br />

27


elva<br />

elva<br />

28<br />

elva elva aris aris wvimis<br />

wvimis<br />

RrubelTa RrubelTa grovaSi<br />

grovaSi<br />

eleqtrostatikuri<br />

eleqtrostatikuri<br />

naperwklis naperwklis naperwklis ganmuxtva,<br />

ganmuxtva,<br />

ganmuxtva,<br />

romelsac romelsac Tan Tan sdevs<br />

sdevs<br />

TvalismomWreli<br />

TvalismomWreli<br />

gaelveba gaelveba da da quxili.<br />

quxili.<br />

elvis elvis erT-erT<br />

erT-erT<br />

sagangebo sagangebo formas formas mexi<br />

mexi<br />

warmoadgens.<br />

warmoadgens.<br />

elvis elvis ganmuxtva ganmuxtva denis<br />

denis<br />

didi didi Zalis<br />

Zalis<br />

matarebelia. matarebelia. elvis elvis xeze<br />

xeze<br />

moxvedra moxvedra iwvevs iwvevs mis<br />

mis<br />

gapobas gapobas da da aalebasac aalebasac ki.<br />

ki.<br />

xis xis gapoba gapoba gamowveulia<br />

gamowveulia<br />

Sida Sida afeTqebisas<br />

afeTqebisas<br />

merqnis merqnis Sida Sida Sida tenis tenis<br />

tenis<br />

wamieri wamieri wamieri aorTqlebis<br />

aorTqlebis<br />

aorTqlebis<br />

Sedegad. Sedegad. elvis<br />

elvis<br />

pirdapiri pirdapiri pirdapiri moxvedra<br />

moxvedra<br />

adamianebisTvis adamianebisTvis adamianebisTvis maTi<br />

maTi<br />

mZime mZime dazianebisa dazianebisa dazianebisa da<br />

da<br />

daRupvis daRupvis mizezi mizezi xdeba.<br />

xdeba.<br />

yovelwliurad<br />

yovelwliurad<br />

yovelwliurad<br />

msoflioSi msoflioSi elvisagan<br />

elvisagan<br />

daaxloebiT daaxloebiT 300-mde<br />

300-mde<br />

adamiani adamiani iRupeba.<br />

iRupeba.<br />

elva elva pirvel pirvel rigSi<br />

rigSi<br />

maRal maRal sagnebs sagnebs azianebs azianebs<br />

azianebs<br />

(anZas, (anZas, xes xes da da a.S.).<br />

a.S.).<br />

katastrofamde<br />

katastrofamde<br />

qalaqgareT gasvlis win<br />

daazusteT amindis prognozi.<br />

Tu mosalodnelia elWeqi,<br />

gadadeT qalaqgareT<br />

gaseirneba.<br />

Tu Tqven SeamCnieT elWeqis<br />

fronti, pirvel rigSi<br />

gansazRvreT, ra manZiliT<br />

xarT misgan daSorebuli<br />

pirveli gaelvebis Semdeg<br />

pirveli quxilis dayovnebis<br />

drois mixedviT, agreTve<br />

daadgineT axlovdeba Tu<br />

Sordeba igi.<br />

sinaTlis didi siCqaris gamo<br />

(300 000 km/w), Cven gaelvebas<br />

imwamsve vxedavT. xma ki<br />

dayovnebiT gvesmis<br />

(daaxloebiT 340 m/w). magaliTi:<br />

Tu gaelvebidan quxilamde 5 wami<br />

gavida, manZili elWeqis<br />

frontamde udris 340 m/w X 5w =<br />

1700 m.


katastrofis katastrofis dros<br />

dros<br />

elva saSiSia maSin, rodesac<br />

mas Tan sdevs quxili. am<br />

SemTxvevaSi saswrafod unda<br />

miiRoT winaswari zomebi.<br />

Tu sofelSi imyofebiT:<br />

daxureT fanjrebi, karebi,<br />

kvamlsadenebi da saventilacio<br />

milebi. ar daanToT Rumeli,<br />

vinaidan misi milidan<br />

gamomavali maRali<br />

temperaturis airebs dabali<br />

winaRoba aqvT.<br />

ar ilaparakoT telefoniT:<br />

elva SeiZleba boZebs Soris<br />

gaWimul sadenebs moxvdes.<br />

elvis dros ar mixvideT<br />

eleqtrogayvanilobasTan,<br />

mexsaridTan, saxuravebidan<br />

wyalsadinar milebTan,<br />

antenasTan axlos; ar dadgeT<br />

fanjarasTan, SeZlebisamebr<br />

gamorTeT televizori, radio<br />

da sxva sayofacxovrebo<br />

eleqtroxelsawyoebi.<br />

Tu tyeSi imyofebiT: Tavi<br />

SeafareT tyis dabalmcenarovan<br />

ubans. ar dadgeT maRali xeebis,<br />

gansakuTrebiT, fiWvis, muxisa da<br />

alvis maxloblad.<br />

katastrofis katastrofis katastrofis dros<br />

dros<br />

Tu tbaze an mis napirze<br />

imyofebiT: moscildiT napirs<br />

da maRlobidan dablobSi<br />

CadiT.<br />

mindorSi, velze yofnis<br />

dros an TavSesafris (Senobis)<br />

ararsebobis SemTxvevaSi ar<br />

dawveT miwaze, aramed CaicucqeT<br />

xevSi, dablobSi an sxva<br />

bunebrivad CaRrmavebul<br />

adgilas, rom ar miuSviroT<br />

mTeli sxeuli eleqtrodenis<br />

zemoqmedebas.<br />

gverdze gadadeT liTonis<br />

sagnebi (motocikleti,<br />

velosipedi da a.S.), Tqvengan<br />

20-30 m-is moSorebiT.<br />

Tu avtomobilSi<br />

imyofebiT: ar gadmoxvideT<br />

manqanidan, daxureT fanjrebi<br />

da CawieT radiomimRebis<br />

antena.<br />

29


oSura momzadda proeqtis `adgilobrivi SesaZleblobebis<br />

gazrda da regionuli TanamSromlobis gaRrmaveba klimatis<br />

cvlilebasTan adaptirebisa da biomravalferovnebis dacvis mizniT<br />

saqarTvelosa da samxreT kavkasiaSi~ farglebSi, romelic finansdeba<br />

evrokavSiris mier da xorcieldeba kavkasiis garemosdacviTi<br />

arasamTavrobo organizaciebis qselis (CENN) da saerTaSoriso<br />

arasamTavrobo organizacia mersi qorfsis (<strong>Mercy</strong> Corp) mier.<br />

22


informaciisTvis informaciisTvis mogvmarTeT:<br />

mogvmarTeT:<br />

kavkasiis garemosdacviTi arasamTavrobo<br />

organizaciebis qseli (CENN)<br />

beTlemis quCa #27,<br />

0105 Tbilisi, saqarTvelo<br />

tel: +995 32 275 19 03 / 04<br />

faqsi: +995 32 275 19 05<br />

mob: +995 599 36 79 78<br />

info@cenn.org<br />

www.cenn.org<br />

mersi qorfsi (<strong>Mercy</strong> Corp)<br />

radianis quCa #16,<br />

0179 Tbilisi, saqarTvelo<br />

tel: +995 32 225 24 71<br />

faqsi: +995 32 223 18 89<br />

mob: +995 599 56 62 92<br />

admin@mercycorps.ge<br />

www. mercycorps.ge


CENN - - saqarTvelo saqarTvelo CENN - - somxeTi somxeTi somxeTi CENN - - azerbaijani<br />

azerbaijani<br />

saTavo saTavo ofisi<br />

ofisi<br />

beTlemis beTlemis q. q. q. #27<br />

#27<br />

0105. 0105. Tbilisi<br />

Tbilisi<br />

Tbilisi<br />

t: t: t: +995 +995 +995 32 32 275 275 19 19 03/04 03/04<br />

03/04<br />

f: f: f:+995 f: f: +995 32 32 275 275 19 19 05 05<br />

05<br />

info@cenn.org<br />

www.cenn.org<br />

heracis heracis q. q. #16<br />

#16<br />

erevani<br />

erevani<br />

t/f t/f +3741 +3741 0 0 57 57 57 57 79<br />

79<br />

info.armenia@cenn.org<br />

gara gara garaevis garaevis gamz. gamz. #124/128<br />

#124/128<br />

baqo<br />

baqo<br />

t t +99412 +99412 4394113<br />

4394113<br />

f f f +99412 +99412 +99412 4743004 4743004<br />

4743004<br />

info.azerbaijan@cenn.org

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!