laporan tahunan - Tenaga Nasional Berhad

laporan tahunan 

2008

Gunakan mentol jimat tenaga untuk penggunaan tenaga yang lebih berhemat. 

Jimatkan tenaga. Kuasa di tangan anda.

Gunakan peralatan yang menggunakan tenaga dengan lebih cekap bagi mengelakkan 

pembaziran elektrik. 


Sentiasa pastikan peralatan elektrik dipadam apabila tidak digunakan. 


Tetapkan suhu penyaman udara pada 23-24˚C untuk keselesaan yang optimum. 


Sentiasa memastikan cahaya semulajadi digunakan untuk mengelakkan pembaziran elektrik. 


Misi 

Kami beriltizam untuk mencapai kecemerlangan dalam 

produk dan perkhidmatan kami 

Visi 

Untuk menjadi di antara badan korporat yang terunggul di dunia 

dalam bisnes tenaga dan bidang-bidang lain yang berkaitan

KANDUNGAN 

mentaati amanat Organisasi 

5 Misi 

5 Visi 

8 Mengenai Kami 

9 Sorotan Kewangan Penting 

10 Sorotan Anugerah Korporat 

16 Notis Mesyuarat Agung Tahunan 

19 Penyata Bersama Notis Mesyuarat 

Agung Tahunan 

memperkukuhkan prestasi 

20 Sorotan Penting 

21 Sorotan Prestasi Lima Tahun 

22 Carta Prestasi Korporat 

24 Hasil Teras TK2008 

25 Kalendar Kewangan 2008 

26 Statistik Operasi 

27 Prestasi Harga Saham 

memperkasakan kepimpinan 

28 Utusan Pengerusi Kepada 

Pemegang Saham 

34 Ulasan Presiden/Ketua Pegawai Eksekutif 

45 Ulasan Operasi 

46 Penjanaan 

56 Penghantaran 

62 Pembahagian 

70 Kewangan 

76 Hal Ehwal Korporat 

78 Sumber Manusia Kumpulan 

82 Perancangan 

86 Pengurusan Pelaburan 

90 Teknologi Maklumat & Komunikasi 

96 Perolehan 

100 Perkhidmatan Korporat 

104 Sabah Electricity Sdn Bhd 

membentangkan maklumat kOrpOrat 

114 Maklumat Korporat 

116 Struktur Korporat Kumpulan 

118 Struktur Organisasi 

119 Kalendar Korporat 

124 Sorotan Media 

Rasional Kulit 

menYinarkan ketelusan 

126 Penyata Tadbir Urus Korporat 

138 Pengurusan Risiko Perusahaan 

142 Penyata Kawalan Dalaman 

145 Laporan Jawatankuasa Audit Lembaga 

Pengarah 

148 Terma Rujukan Jawatankuasa Audit 

Lembaga Pengarah 

menJana keCemerlangan 

152 Lembaga Pengarah 

154 Profil Lembaga Pengarah 

160 Jawatankuasa Tertinggi Kumpulan – JTK 

161 Jawatankuasa Pembekalan Tenaga – JPT 

162 Jawatankuasa Pengurusan Eksekutif 

Kumpulan – JEK 

menYalurkan tenaga kami 

164 Tanggungjawab Sosial Korporat 

170 Perkhidmatan-Perkhidmatan Lain 

– Pengurusan Produktiviti dan Kualiti 

171 Laporan Keselamatan Dan Kesihatan 

Pekerjaan 

172 Penyata Alam Sekitar 

angka menCerminkan kekuatan 

174 Penyata Kewangan 

petunJuk-petunJuk utama 

274 Analisis Pegangan Saham 

277 Analisis Pegangan Sekuriti Pendapatan 

Tidak Bercagar Boleh Tebus Boleh Tukar 

2004-2009 (“CRIS”) 

280 Senarai Hartanah 

• Borang Proksi 

Kita adalah pelindung alam sekitar dan juga penjaga masa depan yang bakal diwarisi generasi akan 

datang. Tanggungjawab ini telah membimbing kami menerajui pemeliharaan sumber kita yang amat 

tinggi nilainya. Panel solar itu menggambarkan komitmen Tenaga Nasional Berhad sebagai 

penggerak kemajuan negara yang menjaga kesejahteraan alam sekitar serta usaha yang berterusan 

untuk menggabungkan paradim pembangunan bagi keperluan masa depan. Langit biru nan jauh 

melambangkan hasrat kami yang tak terbatas untuk terus menyumbang kepada negara, masyarakat 

dan alam sekitar.

[ Tenaga Nasional Berhad ] [ Laporan Tahunan 2008 ] 

8 

Mengenai Kami 

Tenaga Nasional Berhad (TNB) 

merupakan syarikat utiliti elektrik 

terbesar di Malaysia dengan aset 

melebihi RM69.8 bilion. Disenaraikan di 

papan utama Bursa Malaysia, TNB 

mempunyai kira-kira 29,210 warga kerja 

dan menyediakan perkhidmatan kepada 

l e b i h t u j u h j u t a p e l a n g g a n d i 

Semenanjung Malaysia dan Sabah. TNB 

memainkan peranan yang utama untuk 

kemakmuran nasional, ekonomi dan 

s o s i a l d e n g a n m e n y e d i a k a n 

perkhidmatan-perkhidmatan yang cekap 

dan berdaya harap. 

Bisnes teras TNB adalah penjanaan, 

penghantaran dan pembahagian tenaga 

elektrik. TNB merupakan penyumbang 

utama kepada kapasiti industri total di 

Semenanjung Malaysia menerusi enam 

stesen haba dan tiga janakuasa hidro 

utama. TNB juga mengurus dan 

mengendalikan rangkaian penghantaran 

yang komprehensif, iaitu Grid Nasional. 

Merentasi Semenanjung, rangkaian grid 

ini menghubungkan stesen-stesen 

janaelektrik TNB dan Pengeluarpengeluar 

Tenaga Bebas (IPP) dengan 

rangkaian sistem pembahagian. Grid ini 

juga disambungkan dengan sistem 

penghantaran Thailand di Utara dan 

sistem penghantaran Singapura di 

selatan. Rangkaian pembahagian TNB 

pula diuruskan menerusi satu sistem 

yang komprehensif serta pusat-pusat 

perkhidmatan pelanggan dan pusatpusat 

pengurusan panggilan. 

Hari ini, TNB juga terlibat dalam 

pelbagai aktiviti yang berkaitan dengan 

industri tenaga. Melalui subsidiarinya, 

TNB juga terlibat dalam pengeluaran 

alat ubah, perkakas suis bervoltan tinggi 

dan kabel; perkhidmatan perunding 

profesional, seni bina, perkhidmatan 

kejuruteraan awam dan elektrikal, 

p e n y e n g g a r a a n d a n p e m b a i k a n 

kerosakan dan juga penyelidikan dan 

pembangunan; pembangunan hartanah; 

dan perkhidmatan-perkhidmatan 

pengurusan projek. 

Dalam pembangunan modal insan, 

Universiti Tenaga Nasional (UNITEN) 

ditubuhkan untuk melahirkan individuindividu 

yang berbakat dalam pelbagai 

bidang. Sebahagian besar tanggungjawab 

sosial korporat Syarikat dalam 

pendidikan, tajaan dan sumbangan, 

disalurkan menerusi sebuah badan 

amanah, iaitu Yayasan Tenaga Nasional. 

Bagi memastikan Syarikat terus 

menyediakan perkhidmatan yang 

cemerlang dan menyokong visi strategik 

kepimpinan global, kompetensi warga 

kerja TNB dipertingkatkan secara 

berterusan menerusi program-program 

yang tersusun. Sebagai warga korporat 

yang bertanggungjawab, TNB juga 

menitikberatkan perhubungan komuniti 

demi memastikan masyarakat umum 

mendapat faedah dan manfaat 

sewajarnya daripada usaha-usaha yang 

dilaksanakan.

Sorotan Kewangan Penting 

tahun kewangan 2007 tahun kewangan 2008 

(rm’juta) (rm’juta) 

Hasil 23,320.4 25,750.6 

Perbelanjaan Operasi (18,371.4) (22,503.4) 

Pendapatan Operasi Lain 593.7 794.8 

Lebihan Operasi 5,542.7 4,042.0 

Kos Kewangan (1,305.0) (1,095.8) 

Keuntungan/(Kerugian) 33.5 (19.1) 

Translasi 

Keuntungan Sebelum 4,313.6 2,972.0 

Cukai & Keuntungan/ 

(Kerugian) Translasi 

Keuntungan Bersih 3,608.8 2,540.8 

Sebelum Keuntungan 

Translasi 

Keuntungan Translasi 452.3 53.2 

Keuntungan bagi Tahun 4,067.6 2,600.4 

Keuntungan diagihkan 

kepada: 

Pemegang Ekuiti 4,061.1 2,594.0 

Kepentingan Minoriti 6.5 6.4 

4,067.6 2,600.4 


9


10 

Sorotan Anugerah Korporat 

1. Anugerah Kecemerlangan Industri 

Perdana Menteri (AKIPM) & Anugerah 

‘Quality Management Excellence 

Award’ – (QMEA) 

Tahun Kewangan 2008 paling bermakna bagi 

TNB kerana Syarikat telah diumumkan sebagai 

pemenang Anugerah Kecemerlangan Industri 

Perdana Menteri (AKIPM), setelah berjaya 

mengatasi lebih 217 syarikat lain, antaranya 

termasuk organisasi multinasional. TNB juga 

memenangi Anugerah Kecemerlangan 

Pengurusan Kualiti atau ‘Quality Management 

Excellence Award’ (QMEA) yang menandakan 

kemajuan dan peningkatan Syarikat dalam 

kecemerlangan kualiti. 

AKIPM merupakan usaha Kerajaan memberi 

pengiktirafan kepada syarikat-syarikat tempatan 

yang telah memperlihatkan kecemerlangan 

dalam organisasi, inovasi dan tanggungjawab 

sosial korporat. Syarikat-syarikat yang menyertai 

akan dinilai berdasarkan lapan kriteria utama 

iaitu Kepimpinan Pengurusan Atasan dan 

Pengurusan Kualiti, Penggunaan Data dan 

Maklumat Berkualiti, Pengurusan Sumber 

Manusia, Fokus Pelanggan, Jaminan Kualiti 

Pembekal-pembekal Luar, Pengurusan Proses, 

Kualiti dan Hasil Operasi/Bisnes dan 

Tanggungjawab Sosial Korporat.

2 

3 

4 

5 

2. TNB Finalis Anugerah ‘Platts 2007 Global Energy Awards for Top 

Power Company of the Year’, diletakkan pada kedudukan Ke-32 

Antara Syarikat Tenaga Utama di Asia dan Ke-42 Syarikat Tenaga 

Utama Global 

TNB sekali lagi berjaya disenaraikan di antara 56 syarikat tenaga utama di Asia 

berikutan kaji selidik tahun 2007 ke atas 250 Syarikat Tenaga Utama Dunia oleh 

syarikat yang berpangkalan di Amerika Syarikat. Keputusan kaji selidik itu telah 

meletakkan TNB pada kedudukan ke-32 di kalangan syarikat-syarikat tenaga 

utama. Di peringkat global, TNB menduduki tempat ke-42 antara syarikat utiliti 

elektrik. 

‘Platts Top 250’ memberi pengiktirafan kepada prestasi kewangan bagi tahun 

sebelumnya. Setiap syarikat yang disenaraikan dalam Platts Top 250 telah 

menunjukkan prestasi luar biasa serta usaha-usaha dan dedikasi cemerlang tenaga 

kerjanya. Kejayaan TNB dalam kedudukan Platts Top 250 merupakan satu 

pencapaian yang berprestij dan penghormatan bagi Syarikat dalam industri 

tenaga. Pengiktirafan ini penuh bermakna kerana ia meletakkan TNB di kalangan 

pengeluar-pengeluar tenaga yang paling berjaya serta yang terbesar di dunia. 

Bagi TNB pencapaian ini merupakan satu perjalanan yang berterusan ke arah 

kecemerlangan dalam usahanya hendak mencapai wawasan untuk menjadi di 

antara badan korporat yang terunggul di dunia dalam bisnes tenaga dan bidangbidang 

lain yang berkaitan. 

3. TNB Memenangi Anugerah ‘NAfMa 2007 – BEST PRACTICE 

AWARD 2007’ (Syarikat Awam Tersenarai) 

TNB dianugerahkan ‘Winner for Best Practice Award 2007’ (Syarikat Awam 

Tersenarai) untuk Anugerah Kebangsaan Pengurusan Perakaunan (NAfMA) 2007. 

Anugerah ini adalah untuk amalan-amalan terbaik dengan tumpuan terhadap 

pelaksanaan penuh sistem pengurusan perakaunan yang menetapkan piawaianpiawaian 

baru atau memperkenalkan inovasi di tempat kerja. Sistem-sistem ini 

telah ditanda aras serta diuji dan hasilnya diukur, dinilai serta didokumenkan 

dengan teliti. Amalan-amalan terbaik lazimnya membawa kesan dan keterterapan 

yang luas dalam sesebuah organisasi. 

Sebagai Syarikat yang buat julung kali mengambil bahagian, anugerah ini memberi 

kepuasan yang tinggi terhadap pasukan yang telah berusaha untuk memastikan 

Kumpulan berjaya disenaraikan di kalangan senarai 10 Syarikat Terulung selepas 

penilaian pusingan pertama diadakan pada pertengahan bulan Oktober 2007. 

4. Anugerah Emas untuk ‘The Best Emerging Contact Centre 

(Category GLC)’ 

TNB CareLine 15454 diberi pengiktirafan oleh Contact Center Association of 

Malaysia dan MSC Malaysia, apabila berjaya memenangi Anugerah Emas bagi The 

Best Emerging Contact Center (Category GLC). 

Anugerah ini diadakan bertujuan untuk mengiktiraf, mempromosi dan menggalakkan 

agensi-agensi Kerajaan/Syarikat-syarikat Milik Kerajaan (GLCs) untuk meningkatkan 

keupayaan dan kecekapan perkhidmatan pelanggan kepada masyarakat umum 

melalui perkhidmatan Pusat-pusat Pengurusan Panggilan. 

5. Anugerah ‘BrandLaureate Awards’ 2008 

Tenaga Nasional Berhad telah dianugerahkan ‘The BrandLaureate Societe Award 

2008’ atas kecemerlangan syarikat dalam tanggungjawab sosial korporat. 


11


12 

The BrandLaureate Awards merupakan anugerah penjenamaan yang terunggul di 

dalam arena penjenamaan di Malaysia dan rantau Asia Pasifik dengan memberi 

pengiktirafan kepada jenama terbaik di kalangan syarikat-syarikat multinasional, 

syarikat-syarikat awam tersenarai dan syarikat-syarikat milik kerajaan. Pemenangpemenang 

dipilih berdasarkan kepada 300 kriteria penilaian yang dirumuskan 

khusus untuk menilai kekuatan dan prestasi sesuatu jenama. 

Jenama yang memenangi anugerah ini merupakan yang terbaik dalam industri 

masing-masing dan dipilih mengikut pelbagai kategori. Anugerah ‘Societe Award‘ 

memberi pengiktirafan kepada kecemerlangan dalam tanggungjawab sosial 

korporat, mempromosikan isu-isu mesra alam sekitar dan sifat prihatin serta 

semangat kemuliaan dan altruisme di kalangan organisasi-organisasi dan individuindividu. 

6. Pasukan E.G. (WIT) Stesen Janaelektrik (SJ) Sultan Iskandar, Pasir 

Gudang Memenangi Anugerah Emas Tempat Ke-2 di Konvensyen 

Kualiti Indonesia 

Pasukan E.G. (WIT) dari SJ Sultan Iskandar, Pasir Gudang di bawah pimpinan Encik 

Roshidi Khamis telah memenangi Anugerah Emas di tempat ke-2 pada Konvensyen 

Kualiti Indonesia di Jawa Barat Indonesia. 

7. TNB Memenangi ‘Top Corporate Award – Malaysia 1000’ 

TNB telah diiktiraf sebagai pemenang Anugerah ‘Top Corporate Award’ sementara 

TNB Janamanjung Sdn. Bhd. memenangi Anugerah ‘The Industry Excellence Award’ 

pada majlis pelancaran Edisi Ketiga Majalah ‘Malaysia 1000’. 

Majlis tersebut dianjurkan oleh BASIS Publication House Sdn. Bhd., penerbit 

majalah ‘Malaysia 1000’ dengan kerjasama Pertubuhan Berita Nasional Malaysia 

(BERNAMA). Anugerah ini diberikan sebagai pengiktirafan kepada syarikat-syarikat 

yang terunggul di Malaysia yang telah menyumbang kepada kecemerlangan 

industri dan pembangunan ekonomi negara ini. 

8. TNB Rangkul Tiga Anugerah Sempena Hari Pekerja 2008 

• 

• 

• 


Anugerah Majikan Berdaya Saing (Industri Besar) 

Prof Madya Dr. Izham Zainal Abidin, Timbalan Dekan Akademik dan Jaminan 

Kualiti, Universiti Tenaga Nasional, menerima ‘Anugerah Tokoh Pekerja Lelaki,’ 

Kumpulan Eksekutif. 

Encik Adnan Saidin, Tukang Tingkatan Kanan, Pejabat Pengurus Kawasan, Alor 

Star, Kedah, menerima ‘Anugerah Tokoh Pekerja Lelaki’ – Kumpulan Bukan 

Eksekutif 

9 Anugerah Menteri Sumber Manusia 2007 – ILSAS 

– (Kategori Penyedia Latihan) 

TNB Integrated Learning Solution Sdn. Bhd. – ILSAS telah memenangi Anugerah 

Menteri Sumber Manusia ‘Kategori Penyedia Latihan’ sempena Persidangan 

Pembangunan Sumber Manusia 2007. 

8 

9 

10 

7

10. Anugerah ‘Malaysian Society 

of Occupational Safety and 

Health (MSOSH) Award’ 

a) anugerah keselamatan 

msOsh 2006 

Anugerah Keselamatan dan 

Kesihatan Pekerjaan Tahunan ini 

dianjurkan oleh Majlis Keselamatan 

dan Kesihatan Pekerjaan Malaysia 

(MSOSH) untuk menghargai dan 

mengiktiraf organisasi-organisasi 

yang telah mencapai rekod 

pengurusan keselamatan dan 

kesihatan pekerjaan yang cemerlang 

di tempat kerja masing-masing. 

Anugerah diberi berdasarkan mata 

yang diperolehi melalui audit yang 

dijalankan oleh juruaudit MSOSH 

terhadap dokumen-dokumen dan 

stesen-stesen yang terbabit. 

Memberi pengiktirafan kepada 

organisasi yang telah mencapai 

kecemerlangan dalam pengurusan 

k e s e l a m a t a n d a n k e s i h a t a n 

pekerjaan merupakan sebahagian 

daripada usaha Kerajaan untuk 

menjadikan tempat kerja di Malaysia 

selamat dan sihat serta menjadikan 

amalan-amalan kerja yang selamat 

dan sihat sebahagian daripada 

budaya di kalangan rakyat 

Malaysia. 

Stesen-stesen janaelektrik berikut 

telah memenangi anugerah dalam 

kategori masing-masing: 

anugerah emas kelas i: 

1. Stesen Janaelektrik Tuanku 

Ja’afar, Port Dickson 

2. Stesen Janaelektrik Sultan 

Ismail, Paka 

3. Stesen-Stesen Janaelektrik, 

Cameron Highlands 

anugerah emas kelas ii: 

1. Stesen Janaelektrik Putrajaya 

2. Stesen Janaelektrik Gelugor 


Mahmud, Kenyir 

anugerak perak: 


Iskandar, Pasir Gudang 

2. Stesen Janaelektrik Jambatan 

Connaught, Klang 

3. Stesen Janakuasa Sultan Azlan 

Shah, Manjung 

anugerah gangsa: 

1. Stesen Janaelektrik Ismail 

Petra, Pergau 

b) anugerah keselamatan 

msOsh 2007 

Stesen-stesen janaelektrik berikut 

telah memenangi Anugerah 

Malaysian Society of Occupational 

Safety and Health (MSOSH) 2007 

dalam kategori masing-masing: 

anugerah emas Class 1 

(Prestasi OSH yang amat baik) 

• Stesen Janaelektrik Putrajaya 

• Stesen Janaelektrik Hidro 


• Stesen Janaelektrik Sultan 

Ismail, Paka 

• Stesen Janaelektrik Tuanku 

Ja’afar, Port Dickson 

• Stesen Janaelektrik Chenderoh 

anugerah emas Class 2 

(Prestasi OSH yang amat baik) 

• Stesen Janaelektrik Hidro 

Sg. Perak 

• Stesen Janaelektrik Gelugor 

• Stesen Janaelektrik Jambatan 

Connaught, Klang 

• Stesen Janakuasa Sultan Azlan 

Shah, Manjung 

anugerah perak 

(Prestasi OSH yang baik) 


Iskandar, Pasir Gudang 



anugerah gangsa 

(Prestasi OSH Yang Memuaskan) 


Ismail Petra, Pergau 

11. Stesen Janaelektrik 

Chenderoh Memenangi 

Pingat Emas Tempat Pertama 

sempena Anugerah 

Kecemerlangan Keselamatan 

Dan Kesihatan 2007 

Stesen Janaelektrik Chenderoh 

memenangi Anugerah Kecemerlangan 

Keselamatan dan Kesihatan 

Peringkat Kebangsaan 2008. 

Stesen Janaelektrik Chenderoh 

dipilih sebagai pemenang Kategori 

Utiliti Elektrik setelah berjaya 

menewaskan saingan yang terdiri 

daripada stesen janaelektrik lain 

TNB dan sektor swasta. Encik 

Mustaphakamal Yaacob, Pengurus 

Stesen Janaelektrik Chenderoh dan 

Encik Lee Kwan Yong, Eksekutif 

Keselamatan menerima Anugerah 

tersebut. 

Anugerah Keselamatan dan 

Kesihatan Pekerjaan Tahunan telah 

dianjurkan oleh Majlis Keselamatan 

dan Kesihatan Pekerjaan Malaysia 

dan Kementerian Sumber Manusia 

bertujuan untuk menghargai dan 

mengiktiraf organisasi-organisasi 

yang mencapai rekod pengurusan 

keselamatan dan kesihatan 

pekerjaan yang cemerlang di 

tempat kerja masing-masing. 


13


14 


12. Anugerah Perbadanan Produktiviti Malaysia (MPC) 

a) anugerah ketua pengarah mpC 

TNB telah diiktiraf sebagai pemegang Anugerah Ketua Pengarah MPC pada 

majlis Perasmian Konvensyen ICC MPC Kebangsaan 2008. 

Anugerah ini diberi kepada syarikat-syarikat yang telah menunjukkan komitmen 

yang tinggi oleh warga kerjanya dalam Peningkatan Mutu Kerja (WIT), 

penyertaan yang berterusan dan mendapat pengiktirafan dalam Konvensyen 

ICC Peringkat Kebangsaan serta Wilayah anjuran MPC. 

b) kumpulan iCC bahagian penghantaran & sJ gelugor terima anugerah 

konvensyen iCC peringkat kebangsaan mpC 

Dua Kumpulan ICC daripada Bahagian Penghantaran telah mencipta sejarah 

apabila Kumpulan Sinar (Senggaraan Aset, Johor Bahru) dan Northern Star 

(Senggaraan Aset, Alor Star) berjaya menerima anugerah Emas 3 Bintang pada 

Konvensyen ICC Peringkat Kebangsaan anjuran MPC pada 21 Ogos 2008. 

Kumpulan Sinar telah diiktiraf sebagai antara 10 kumpulan ICC terbaik dalam 

konvensyen tersebut. 

Ini merupakan pencapaian terbaik Bahagian Penghantaran sejak ia menyertai 

Konvensyen ICC. Kumpulan Sinar telah mempersembahkan projek mengatasi 

masalah penyenggaraan suis lampu lapangan dan lampu jalan manakala 

kumpulan Northern Star mempersembahkan projek mengatasi masalah 

menukar penebat di menara-menara penghantaran 132 dan 275 kV. Tempat 

kedua telah dimenangi oleh Kumpulan Impian dari SJ Gelugor. 

c) konvensyen pertandingan iCC Wilayah utara 2008 anjuran mpC 

Pasukan ‘Missing 2’ dari pejabat Pengurus Besar Negeri (Pulau Pinang) telah 

memenangi Anugerah Emas sempena Konvensyen Pertandingan ICC Wilayah 

Utara 2008. 

Anugerah Perak pula dimenangi oleh Pasukan Wira Sanggara dari pejabat 

Pengurus Cawangan Bertam. 

d) universiti tenaga nasional (uniten) merupakan universiti pertama di 

malaysia yang berjaya mendapat Quality Environment Practice Certification 

daripada mpC 

UNITEN telah dianugerahkan Quality Environment Practice Certification (QE) 

pada 15 dan 16 April 2008 setelah memenuhi objektif audit pensijilan 5S. Satu 

proses audit penaksiran penuh telah dijalankan oleh Perunding Kanan 

merangkap Penaksir MPC, Cik Norzirin Ariffin dan Encik Rosmi Abdullah 

masing-masing di Kampus Putrajaya dan Kampus Sultan Haji Ahmad Shah. 

e) sesb sipitang berjaya mendapat pensijilan mpC untuk 5s 

Sabah Electricity Sdn. Bhd. (SESB) Sipitang telah dianugerahkan Pensijilan 

Amalan 5S oleh MPC. 

f) ibu pejabat bahagian pembahagian, Wisma tnb, Jalan timur dianugerahkan 

‘Quality Environment Practice Certification (5S)’ 

Ibu Pejabat Bahagian Pembahagian TNB telah dianugerahkan Quality 

Environment Practice Certification (Sistem Amalan 5S) oleh MPC. 

12(a) 

12(b) 

13

g) Jabatan sumber manusia dan 

pentadbiran bahagian 

penghantaran dianugerah 

pensijilan amalan 5s 

Jabatan Sumber Manusia dan 

P e n t a d b i r a n B a h a g i a n 

Penghantaran berjaya mendapat 

pensijilan 5S yang pertama 

Bahagian tersebut daripada 

MPC. 

13. TNB mendapat Sijil Merit 

NACRA 2007 

TNB dianugerahkan Sijil Merit bagi 

Laporan Tahunan TNB 2006 

sempena Anugerah Laporan 

Korporat Tahunan Kebangsaan 

(NACRA) 2007. 

NACRA merupakan manifestasi 

komitmen bersama empat badan 

penganjur iaitu Bursa Malaysia 

Berhad, Malaysia Institute of 

Accountants (MIA), Malaysian 

Institute of Management (MIM) 

dan Malaysian Institute of Certified 

Public Accountants (MICPA) dalam 

memperkenalkan piawaian tertinggi 

dalam pelaporan korporat. 

14. Anugerah ‘ACCA Malaysia 

Environmental And Social 

Reporting Awards (MESRA) 

2007’ 

TNB memenangi Anugerah Merit 

bagi kategori ‘Environmental 

Reporting’ sempena ACCA 

Malaysia Environmental And Social 

Reporting Awards (MESRA) 2007. 

15. Anugerah ‘Best New 

Services’ – ACM 2007 

TNB telah menyertai Pameran 

ASEAN Communication & 

Multimedia (ACM) Expo & Forum 

2007 yang Ke-10. 

Pada pameran tiga hari itu, TNB 

diumumkan sebagai pemenang 

Anugerah ‘Best New Services’ bagi 

beberapa aplikasi teknologi 

maklumat yang diguna pakai oleh 

TNB dalam operasi bisnes seharian 

dan perkhidmatan pelanggan 

seperti E-CIBS, Remote Meter 

Reading (RMR), On-Line Vendor 

Registration (OVR) dan Mobile 

Field Force Automation (MFFA). 

16. Pasukan ‘Circle Point’ Juara 

Konvensyen ‘Innovative & 

Creative Circle (ICC)’ 

Pasukan ‘Circle Point’ dari TNB 

Kuantan, Pahang, muncul sebagai 

‘Juara Kategori Perkhidmatan dan 

Juara Keseluruhan’ dalam 

Konvensyen ‘Innovative & Creative 

Circle (ICC)’ Peringkat 

Kebangsaan. 

Projek Pasukan Circle Point yang 

bertajuk “Mengesan Kecurian Arus 

Elektrik” berjaya menewaskan 160 

pasukan lain yang turut mengambil 

bahagian. 

17. Anugerah ‘Winner of the 

2007 Corporate Award’ – 

Tier 2, Category 1 oleh 

Institute of Internal Auditors 

Malaysia (IIA Malaysia) 

Tenaga Nasional Berhad (TNB) 

telah dianugerahkan ‘Winner of 

the 2007 Corporate Award’ – Tier 

2, Category 1 oleh Institute of 

Internal Auditors Malaysia (IIA 

Malaysia). Anugerah yang berprestij 

ini diberi kepada TNB kerana telah 

memperlihatkan komitmen kukuh 

terhadap Pembangunan Profesional 

Yang Berterusan bagi tahun 2006. 

18. Anugerah ‘Tema Gerai 

Pameran Terbaik’ di Pameran 

‘50th Merdeka Expo’ 

TNB telah mengambil bahagian 

dalam Pameran ‘50th Merdeka 

Expo’ yang berlangsung di Pusat 

Dagangan Dunia Putra (PWTC). 

Dalam pameran yang berlangsung 

selama empat hari itu, Gerai 

Pameran TNB telah dipilih sebagai 

Tema Gerai Pameran Terbaik (Best 

Theme Booth). 

19. UNITEN Juara Keseluruhan 

Pertandingan ITEX 2008 


muncul sebagai ‘Juara Keseluruhan’ 

pertandingan ITEX 2008. 

Sebanyak 16 produk inovatif 

dipertandingkan oleh para 

penyelidik UNITEN dari Kolej 

Kejuruteraan dan Teknologi 

Maklumat, berjaya memenangi 

lima pingat emas, enam pingat 

perak dan lima pingat gangsa 

dalam kategori-kategori yang 

dipertandingkan. 

20. Remaja TNB Naib Juara 

Keseluruhan Liga Hoki 

Remaja Kebangsaan 2008 

Pasukan Hoki Remaja TNB muncul 

‘Naib Juara Keseluruhan Liga Hoki’ 

Remaja Kebangsaan 2008 setelah 

memberi tentangan hebat kepada 

Pasukan pilihan Sekolah Sukan 

Bukit Jalil (SSBJ) sebelum tewas 

dengan keputusan 3-4 dalam 

perlawanan akhir. 

21. Kejohanan Sulung Kriket 

Enam-Sebelah Antarabangsa 

Kajang 

Pasukan Kriket TNB muncul 

sebagai Johan pada Kejohanan 

Kriket Enam-Sebelah Antarabangsa 

Kajang. Kejohanan anjuran bersama 

Persatuan Kriket Kajang dan Mitraz 

Promotion itu berjaya menarik 

penyertaan antarabangsa dari 

Korea Selatan, Australia dan 

Singapura. 

Pasukan TNB menewaskan Pasukan 

M a m a n g a m K l a n g d a l a m 

p e r l a w a n a n a k h i r d e n g a n 

menunjukkan prestasi permainan 

yang cemerlang. Pada masa yang 

sama, ‘Batsman’ TNB, iaitu Encik 

Thushara Kodikara juga dinobatkan 

s e b a g a i ‘ B a t s m a n ’ Te r b a i k 

Kejohanan dengan mendapat 

sebanyak 147 mata. 


15


16 

Notis Mesyuarat Agung Tahunan 

SEBAGAI URUSAN BIASA:- 

1. Penerimaan Penyata Kewangan 

yang telah Diaudit bersama-sama 

Laporan Pengarah dan Laporan 

Juruaudit mengenainya bagi Tahun 

Kewangan berakhir 31 Ogos 2008. 

resolusi biasa 1 

2. Meluluskan pengisytiharan dividen 

kasar akhir sebanyak 10.0 sen 

sesaham biasa ditolak cukai 

pendapatan sebanyak 25% bagi 

Tahun Kewangan berakhir 31 Ogos 

2008. 


3. Meluluskan pembayaran elaun 

Pengarah berjumlah RM628,838.00 

bagi Tahun Kewangan berakhir 

31 Ogos 2008. 


4. Memilih semula Pengarah-pengarah 

berikut yang bersara menurut 

Artikel 135 Tataurus Syarikat:- 

(i) Tan Sri Leo Moggie 


(ii) Tan Sri Dato’ Hari Narayanan 

a/l Govindasamy 


(iii) Dato’ Zainal Abidin bin Putih 


5. Memilih semula Tan Sri Dato’ Seri 

Siti Norma binti Yaakob yang 

bersara menurut Artikel 133 

Tataurus Syarikat. 


Dengan ini Dimaklumkan bahaWa 

mesyuarat agung tahunan kelapan belas 

Tenaga Nasional Berhad akan diadakan 

pada hari khamis, 11 Disember 2008 pada 

pukul 10.00 pagi di Dewan Serbaguna, 

Kompleks Sukan TNB, Jalan Pantai Baru, 

59200 Kuala Lumpur untuk menjalankan 

urusan-urusan berikut:- 

6. M e l a n t i k s e m u l a Te t u a n 

PricewaterhouseCoopers, yang 

bersetuju untuk dilantik sebagai 

Juruaudit Syarikat dan berkhidmat 

sehingga berakhirnya Mesyuarat 

Agung Tahunan akan datang dan 

memberi kuasa kepada Pengarahpengarah 

untuk menetapkan 

ganjaran mereka. 


SEBAGAI URUSAN KHAS:- 

Mempertimbangkan dan jika difikirkan 

sesuai, meluluskan Resolusi-resolusi 

Biasa berikut:- 

7. Kuasa khusus bagi Pengarahpengarah 

menerbitkan saham 

menurut Skim Opsyen Saham 

Pekerja II 

“BAHAWA menurut Skim Opsyen 

Saham Pekerja (“ESOS II”) Tenaga 

Nasional Berhad seperti yang 

diluluskan pada Mesyuarat Agung 

Luar Biasa Syarikat yang telah 

diadakan pada 29 Mei 2003, 

kelulusan adalah dengan ini diberi 

kepada Pengarah-pengarah untuk 

menerbitkan saham biasa Syarikat 

pada bila-bila masa selaras dengan 

terma-terma dan syarat-syarat skim 

tersebut.” 


8. Kuasa umum bagi Pengarahpengarah 

untuk menerbitkan 

saham menurut Seksyen 132D, 

Akta Syarikat, 1965 

“BAHAWA menurut Seksyen 132D 

Akta Syarikat, 1965, kuasa penuh 

adalah dengan ini diberi kepada 

P e n g a r a h - p e n g a r a h u n t u k 

menerbitkan saham-saham di 

dalam modal Syarikat pada bilabila 

masa sehingga berakhirnya 

Mesyurat Agung Tahunan akan 

datang, mengikut terma-terma dan 

syarat-syarat dan bagi maksud 

tertentu yang difikirkan sesuai 

menurut pertimbangan mutlak 

Pengarah-pengarah dengan syarat 

bilangan agregat saham yang akan 

diterbitkan menurut Resolusi ini 

tidak melebihi sepuluh peratus 

(10%) daripada modal saham 

terbitan Syarikat buat masa itu, 

tertakluk kepada peruntukan Akta 

Syarikat 1965, Tataurus Syarikat 

dan kelulusan Bursa Malaysia 

Securities Berhad (“Bursa 

Securities”) dan semua badanbadan 

penguatkuasa peraturan 

berkenaan di mana kelulusan 

sedemikian diperlukan”. 

resolusi biasa 10

9. Kuasa untuk cadangan pembelian 

saham sendiri oleh Syarikat 

menurut Seksyen 67A, Akta 

Syarikat, 1965 

“BAHAWA tertakluk kepada 

peruntukan Akta Syarikat, 1965, 

Tataurus Syarikat dan Keperluan 

Penyenaraian Bursa Securities dan 

semua undang-undang, garis 

panduan-garis panduan dan 

peraturan-peraturan berkenaan 

yang berkuatkuasa pada masa ini 

atau dipinda dari semasa ke 

semasa, serta kelulusan semua 

pihak berkuasa yang berkenaan, 

dengan ini Syarikat diberi kuasa 

untuk membeli saham biasa dalam 

modal terbitan dan modal berbayar 

Syarikat pada harga RM1.00 

sesaham melalui Bursa Securities 

menurut terma-terma dan syaratsyarat 

dan menurut pertimbangan 

Pengarah-pengarah Syarikat 

(“Lembaga Pengarah”) adalah 

wajar dan perlu untuk kepentingan 

Syarikat, melainkan bahawa:- 

(a) bilangan agregat saham yang 

dibeli menurut resolusi ini 

tidak melebihi sepuluh peratus 

(10%) daripada jumlah modal 

terbitan dan modal berbayar 

S y a r i k a t ( “ C a d a n g a n 

Pembelian Balik Saham”); 

(b) jumlah maksimum dana yang 

akan digunakan untuk tujuan 

Cadangan Pembelian Balik 

Saham hendaklah tidak 

melebihi agregat untung 

tertahan dan/atau akaun 

premium saham; 

(c) kuasa yang diberi di bawah 

resolusi ini akan berkuatkuasa 

dengan serta-merta berikutan 

kelulusan resolusi ini dan akan 

terus berkuatkuasa sehingga:- 

(i) berakhirnya Mesyuarat 

Agung Tahunan Syarikat 

akan datang di mana 

kuasa itu akan luput 

melainkan diperbaharui, 

sama ada tanpa syarat 

atau bersyarat melalui 

resolusi biasa yang 

d i l u l u s k a n o l e h 

pemegang-pemegang 

saham Syarikat pada 

mesyuarat agung; 

(ii) tamat tempoh yang 

ditetapkan oleh undangundang 

bagi Mesyuarat 

Agung Tahunan akan 

datang diadakan; 

(iii) kuasa itu dimansuh atau 

diubah melalui resolusi 

biasa yang diluluskan 

oleh pemegangp 

e m e g a n g s a h a m 

Syarikat pada mesyuarat 

agung, 

yang mana terdahulu.” 

“DAN BAHAWA Lembaga 

Pengarah dengan ini diberi kuasa 

untuk menentukan menurut 

budibicara mereka, sama ada 

saham biasa yang dibeli oleh 

Syarikat akan disimpan sebagai 

saham perbendaharaan atau 

membatalkannya atau kedua-dua 

sekali dan/atau menjual semula 

saham-saham tersebut melalui 

B u r s a S e c u r i t i e s d a n / a t a u 

mengagihkannya sebagai dividendividen 

saham.” 

“DAN BAHAWA Lembaga 

Pengarah dengan ini diberi kuasa 

untuk mengambil tindakan bagi 

menyempur nakan Cadangan 

Pembelian Balik Saham dengan 

berkuasa penuh untuk meluluskan 

apa-apa syarat, modifikasi, variasi 

dan/atau pindaan yang mungkin 

dikenakan oleh pihak berkuasa 

berkenaan dan/atau mengambil 

tindakan atau melakukan perkaraperkara 

yang menurut 

pertimbangan Lembaga Pengarah 

wajar dan perlu untuk kepentingan 

terbaik Syarikat.” 


10. Menjalankan sebarang urusan lain 

di mana Notis telah diberikan 

menurut Akta Syarikat, 1965. 

DENGAN PERINTAH LEMBAGA 

PENGARAH 

nor Zakiah binti abdul ghani 

(LS 0008795) 

Wan marzimin bin Wan muhammad 

(LS 0009013) 

Setiausaha Syarikat 

Kuala Lumpur 

18 November 2008 


17


18 


nOta penJelasan mengenai urusan khas 

(i) resolusi biasa 9: kuasa kepada pengarah-pengarah 

untuk menerbitkan saham-saham menurut esOs ii. 

Cadangan Resolusi Biasa ini, jika diluluskan, adalah 

untuk memberi kuasa kepada Pengarah-pengarah 

untuk menerbitkan saham dalam Syarikat menurut 

terma-terma dan syarat-syarat ESOS II yang telah 

diluluskan pada Mesyuarat Agung Luar Biasa Syarikat 

yang telah diadakan pada 29 Mei 2003. 

(ii) resolusi biasa 10: kuasa menerbitkan saham 

menurut seksyen 132D, akta syarikat, 1965. 

Cadangan Resolusi Biasa ini, jika diluluskan, adalah 

untuk memberi kelonggaran kepada Pengarahpengarah 

untuk menerbit dan memperuntukkan 

saham-saham bagi tujuan tertentu yang menurut 

pertimbangan mutlak Pengarah-pengarah adalah 

untuk kepentingan Syarikat, tanpa perlu mengadakan 

mesyuarat agung. Kuasa ini akan tamat pada 

Mesyuarat Agung Tahunan yang akan datang. 

(iii) resolusi biasa 11: Cadangan pembelian balik 

saham. 

Cadangan Resolusi Biasa ini, jika diluluskan, akan 

memberi kuasa kepada Pengarah-pengarah untuk 

membeli saham-saham Syarikat sehingga 10% 

daripada jumlah modal terbitan dan modal berbayar 

Syarikat dengan menggunakan dana yang 

diperuntukkan daripada keuntungan tertahan dan 

akaun premium saham Syarikat. Kuasa ini akan luput 

pada Mesyuarat Agung Tahunan Syarikat akan datang 

melainkan dimansuh atau diubah pada mesyuarat 

agung. 

nOta-nOta:pendaftaran 

ahli/proksi 

Pendaftaran Ahli/Proksi untuk menghadiri Mesyuarat ini 

bermula dari pukul 7.00 pagi pada hari Mesyuarat. Ahli/ 

Proksi dikehendaki mengemukakan dokumen pengenalan 

diri untuk pendaftaran. 

proksi 

(i) Mana-mana ahli yang layak untuk menghadiri dan 

mengundi pada Mesyuarat ini adalah layak untuk 

melantik proksi untuk menghadiri dan mengundi 

bagi pihaknya. Proksi tidak semestinya seorang Ahli 

Syarikat. 

(ii) Instrumen perlantikan proksi perlu dibuat secara 

bertulis dan ditandatangani oleh orang yang melantik 

atau Peguamnya yang dilantik di bawah surat kuasa 

wakil. Dimana instrumen perlantikan proksi atau 

proksi-proksi diuruskan oleh sesebuah perbadanan, 

surat ini hendaklah dimeterai atau ditandatangani 

oleh seorang pegawai atau Peguamcara yang dilantik 

di bawah surat kuasa wakil. 

(iii) Menurut Artikel 105(4) Tataurus Syarikat, seorang Ahli 

adalah layak untuk melantik tidak lebih daripada dua 

(2) proksi, dan jika seorang Ahli melantik dua (2) 

proksi, perlantikan itu adalah tidak sah kecuali jika 

peratusan pegangan saham yang diwakili oleh setiap 

proksi itu ditetapkan. 

(iv) Sebuah perbadanan yang menjadi Ahli Syarikat, 

boleh, melalui resolusi Pengarah-pengarahnya atau 

badan pengawasan yang lain, memberi kuasa kepada 

seseorang yang difikirkan sesuai untuk bertindak 

sebagai wakilnya dalam Mesyuarat ini menurut Artikel 

107(6) Tataurus Syarikat. 

(v) Instrumen perlantikan proksi atau proksi-proksi 

hendaklah sampai di Symphony Share Registrars Sdn. 

Bhd., Tingkat 26, Menara Multi-Purpose, Capital 

Square, No. 8, Jalan Munshi Abdullah, 50100 Kuala 

Lumpur, Malaysia tidak kurang daripada empat puluh 

lapan (48) jam sebelum waktu yang ditetapkan untuk 

Mesyuarat. 

maklumat tambahan kepada resolusi-resolusi biasa 4 

hingga 7 

Maklumat tambahan mengenai Butir-butir Pengarahpengarah 

yang akan bersara seperti yang disyarat di 

bawah Lampiran 8A, Keperluan Penyenaraian Bursa 

Malaysia telah dinyatakan secara terperinci dalam Laporan 

Tahunan ini.

Penyata Bersama 


Mengikut Peruntukan Perenggan 8.28(2) Keperluan Penyenaraian Bursa Malaysia 

Securities Berhad 

Pengarah-pengarah yang menawarkan diri untuk dipilih semula pada Mesyuarat 

Agung Tahunan yang Kelapan Belas Syarikat adalah seperti berikut: 

(a) Pengarah-pengarah yang akan bersara menurut Artikel 135, Tataurus Syarikat:- 

• Tan Sri Leo Moggie 

• Tan Sri Dato’ Hari Narayanan a/l Govindasamy 

• Dato’ Zainal Abidin bin Putih 

(b) Pengarah yang akan bersara menurut Artikel 133, Tataurus Syarikat:- 

• Tan Sri Dato’ Seri Siti Norma binti Yaakob 

Maklumat lanjut keempat-empat Pengarah yang menawarkan diri untuk dipilih semula boleh didapati pada profil masing-masing 

di bawah Profil Pengarah-pengarah di muka surat 154 hingga 159 dalam Laporan Tahunan ini. 

Butiran mengenai sebarang kepentingan sekuriti Syarikat atau anak-anak syarikatnya (jika ada) yang dipegang oleh Pengarahpengarah 

tersebut dinyatakan di muka surat 178 Penyata Kewangan Yang Telah Diaudit dalam Laporan Tahunan ini. 


19


20 

Sorotan Penting 

pertumbuhan +4.7% – Kumpulan 

permintaan unit +6.1% – TNB 

pertumbuhan hasil +10.4% Peningkatan sebanyak 27.4% dalam 

kos Penjanaan 

perbelanjaan Operasi +22.5% Peningkatan dalam pembaikan & 

penyelenggaraan dan perbelanjaan 

susut nilai 

keuntungan bersih RM2,594.0 juta Penurunan sebanyak 36.1% 

Yang Diagihkan 

kepada pemegang- 

pemegang ekuiti 

margin ebitDa 29.5% 37.6% tahun lepas 

rOa 4.6% Berdasarkan keuntungan bersih dilaras 

Jumlah hutang RM22.7 bilion Penurunan daripada RM24 bilion 

Setakat 31 Ogos 2007 

Capex RM4.9 bilion RM5.2 bilion tahun lalu

Sorotan Prestasi Lima Tahun 

2008 2007 2006 2005 2004 

kumpulan 

Kewangan (RM’ juta) 

Jumlah Hasil 25,750.6 23,320.4 20,384.2 18,977.5 17,712.1 

Keuntungan Sebelum Cukai dan Zakat# 3,025.2 4,765.9 2,756.8 1,818.9 1,482.7 

Hartanah, Loji dan Kelengkapan 58,333.4 57,382.9 55,201.3 54,721.0 53,443.7 

Penjanaan 

Keupayaan Penjanaan Terpasang (MW) 11,941.8* 11,514.5* 11,464.8 11,497.8 11,137.5 

Jualan Elektrik 

Jumlah Unit Dijual (GWj) 90,650.2 86,545.0 82,214.8 78,933.4 72,921.4 

Hasil Jualan (RM’ juta) 24,190.1 22,384.0 19,707.4 18,326.4 17,219.4 

Pelanggan 

Jumlah Bilangan 7,329,727 7,068,329 6,814,523 6,582,374 6,323,719 

Pekerja (Kumpulan) 

Jumlah Pekerja 29,210 28,822 28,067 27,727 26,989 

Pemegang Saham 

Jumlah Pemegang Saham Bumiputra 6,177 5,865 5,943 5,971 6,526 

Jumlah Pemegang Saham 

Bukan Bumiputra 22,467 17,516 17,318 14,935 15,726 

Jumlah Pemegang Saham Institusi 600 539 586 577 497 

Jumlah Pemegang Saham Asing 1,116 1,242 1,067 1,379 715 


Agensi Kerajaan 24 26 28 35 42 


Syarikat Nominee 4,153 3,656 3,814 6,080 4,717 

Dividen (Kasar) 20.0 sen 36.3 sen 14.8 sen 16.2 sen 18.2 sen 

Nisbah Kewangan 

Nisbah Hutang-Ekuiti 

(Selepas ditolak Tunai) 0.68 0.78 1.19 1.69 1.94 

Perolehan Sesaham – Asas (sen) 59.87 94.92 52.52 32.01 26.1 

Aset Ketara Bersih Sesaham (sen) 592 554 470 499 460 

# Kewangan bagi tahun 2004 hingga 2005 tidak dilaraskan bagi peruntukan FRS 101-Pengemukaan Penyata-penyata Kewangan 

* (Angka termasuk TNB, Sabah Electricity Sdn Bhd dan Liberty Power Limited) 


21


22 

Carta Prestasi Korporat 

RM’Juta 

RM’Juta 

Keuntungan Sebelum Cukai# 

Dan Keuntungan Bersih 

(Kumpulan) 

Keuntungan Sebelum Cukai 

5,000 

4,000 

3,000 

2,000 

1,000 

0 

1,482.7 

1,818.9 

TK’04 TK’05 TK’06 TK’07 TK’08 

Keuntungan Bersih 

5,000 

4,000 

3,000 

2,000 

1,000 

0 

813.7 

1,280.0 

2,756.8 

2,126.9 

4,765.9 

4,061.1 

3,025.2 

2,594.0 

TK’04 TK’05 TK’06 TK’07 TK’08 

RM’Juta 

RM’Juta 

RM’Juta 

Keuntungan Sebelum Cukai Dan 

Keuntungan Bersih (Syarikat) 

Keuntungan Sebelum Cukai 

4,500 

3,600 

2,700 

1,800 

900 

0 

Keuntungan Bersih 

4,000 

3,200 

2,400 

1,600 

800 

0 

1,958.6 

TK’04 TK’05 TK’06 TK’07 TK’08 

1,759.8 

1,601.4 

1,163.6 

2,000.6 

1,535.9 

TK’04 TK’05 TK’06 TK’07 TK’08 

Harta, Loji Dan 

Kelengkapan (Kumpulan) 

60,000 

48,000 

36,000 

24,000 

12,000 

0 

53,443.7 

54,721.0 

55,201.3 

4,124.4 

3,514.5 

57,382.9 

3,104.0 

2,663.6 

58,333.4 

TK’04 TK’05 TK’06 TK’07 TK’08 

# Kewangan bagi tahun 2004 hingga 2005 tidak dilaraskan bagi peruntukan FRS 101-Pengemukaan Penyata-penyata Kewangan

MWj 

Pekerja 

Produktiviti (Kumpulan) Pertumbuhan Permintaan Maksimum 

MW 

Unit Dijual/ Pekerja (Dalam Unit/ MWj) 

3,500 

2,800 

2,100 

1,400 

700 

0 

2,701.9 

2,846.8 

TK’04 TK’05 TK’06 TK’07 TK’08 

Bilangan Pekerja (Bil.) 

30,000 

24,000 

18,000 

12,000 

6,000 

0 

26,989 

27,727 

2,929.2 

28,067 

3,002.7 

28,822 

3,103.4 

29,210 

TK’04 TK’05 TK’06 TK’07 TK’08 

14,200 

14,000 

13,800 

13,600 

13,400 

13,200 

13,000 

12,800 

12,600 

12,400 

13,412 

sep 

’07 

13,455 

okt 

’07 

13,341 

nov 

’07 

13,031 

dis 

’07 

13,517 

jan 

’08 

13,504 

feb 

’08 

13,579 

mac 

’08 

13,857 

apr 

’08 

14,007 

mei 

’08 

13,925 

jun 

’08 

13,910 

jul 

’08 

13,821 

ogos 

’08 tahun 


23


24 

Hasil Teras TK2008 

TK2008 Jumlah RM25,750.6 juta 

TK2007 Jumlah RM23,320.4 juta 

Semenanjung Malaysia 

87.6% 

SESB 

3.3% 

Produk dan Perkhidmatan 

4.7% 

Pendapatan Tertangguh 

1.4% 

EGAT 

0.8% 

}3.0% 

LPL 

2.2%

Kalendar Kewangan 2008 

tarikh 

keputusan suku tahun pengumuman 

Suku Tahun Kewangan Pertama berakhir 15 Januari 2008 


Suku Tahun Kewangan Kedua berakhir 14 April 2008 

29 Februari 2008 

Suku Tahun Kewangan Ketiga berakhir 24 Julai 2008 

31 Mei 2008 

Suku Tahun Kewangan Keempat berakhir 16 Oktober 2008 

31 Ogos 2008 

Pengedaran Laporan Tahunan 18 November 2008 

Mesyuarat Agung Tahunan Ke-18 11 Disember 2008 


25


26 

Statistik Operasi 

Jualan Tenaga Elektrik 

(RM’Juta) (Kumpulan) 

Industri 41.61% 

(RM10,066.6) 

Perdagangan 36.73% 

(RM8,884.1) 

Domestik 17.40% 

(RM4,208.5) 

Pertanian 0.28% 

(RM66.6) 

Campuran Penjanaan TNB 

(Grid Nasional) 

Hidro 14.0% 

(6,670.4 GWj) 

Haba Konvensional 

(Arang Batu) 35.0% 

(16,748.3 GWj) 


(Minyak & Gas) 6.9% 

(3,282.6 GWj) 

Perlombongan 0.02% 

(RM5.6) 

Lampu Awam 0.73% 

(RM177.5) 

Eksport 0.85% 

(RM206.6) 

Lain-lain (TNB LPL) 2.38% 

(RM574.6) 

Kitar Padu 41.4% 

(19,765.5 GWj) 

Turbin Gas 2.7% 

(1,312.0 GWj) 

Jualan Tenaga Elektrik 

(GWj) (Kumpulan) 


(41,503.1) 


(28,214.8) 


(16,879.8) 


(214.2) 


(34.2) 


(1,002.6) 

Eksport 1.27% 

(1,152.9) 

Lain-lain (TNB LPL) 1.82% 

(1,648.6) 

Keupayaan Terpasang TNB 

(Grid Nasional) 

Hidro 17.6% 

(1,910.5 MW) 



(3,670 MW) 



(840 MW) 


(2,762 MW) 


(1,653 MW) 

Bilangan Pelanggan Mengikut 

Klasifikasi Kumpulan (Kumpulan) 


(28,089) 


(1,173,811) 


(6,078,016) 


(906) 


(13) 


(48,892) 

Keupayaan Terpasang 

Termasuk IPP (Grid Nasional) 

Hidro 9.7% 

(1,910.5 MW) 



(3,670 MW) 



(840 MW) 


(2,762 MW) 


(1,653 MW) 

IPP 45.1% 

(8,887.4 MW)

Prestasi Harga Saham 

11 

10 

9 

8 

7 

6 

5 

03 Sep 07 

17 Sep 07 

01 Okt 07 

15 Okt 07 

29 Okt 07 

12 Nov 07 

26 Nov 07 

10 Dis 07 

24 Dis 07 

07 Jan 08 

21 Jan 08 

04 Feb 08 

18 Feb 08 

03 Mac 08 

17 Mac 08 

31 Mac 08 

14 Apr 08 

28 Apr 08 

12 Mei 08 

26 Mei 08 

09 Jun 08 

23 Jun 08 

07 Jul 08 

21 Jul 08 

04 Ogos 08 

18 Ogos 08 


27


28 

Utusan Pengerusi Kepada 

Pemegang Saham

tan sri leO mOggie 

Pengerusi 

Walaupun keuntungan Kumpulan 

menurun akibat faktor luaran yang tidak 

dapat dikawal, namun kita telah berjaya 

meningkatkan kecekapan sistem dan 

proses Syarikat. Berikutan itu, Syarikat 

telah berjaya memperolehi pulangan 

yang lebih tinggi, melangkaui Petunjuk 

Prestasi Utama (KPI) yang ditetapkan 

dalam banyak aspek, dan mencatat 

kemajuan yang membanggakan dalam 

beberapa initiatif Syarikat, untuk 

membentuk landasan yang kukuh bagi 

pembangunan masa hadapan Syarikat. 

Prestasi Kewangan 

Walaupun TNB memulakan setengah 

tahun pertama dengan prestasi yang 

menyakinkan, namun usaha Syarikat 

untuk mempertahankan prestasi tersebut 

dihalang oleh kenaikan harga bahan 

api, khususnya arang batu, serta bayaran 

kapasiti yang tinggi kepada Pengeluar 

Tenaga Bebas (IPP). Kos luaran tersebut, 

termasuk kerugian terjemahan tukaran 

asing, mengakibatkan prestasi Kumpulan 

menurun dengan ketara pada Tahun 

Kewangan 2008 (TK2008). 

Kepada Pemegang Saham, 

Bagi pihak Lembaga Pengarah, saya sukacita 

melaporkan bahawa Tenaga Nasional Berhad 

(TNB) telah memperolehi keuntungan bagi 

Tahun Kewangan berakhir 31 Ogos 2008 

walaupun terpaksa berhadapan dengan kesan 

kenaikan harga minyak serta peningkatan kos 

operasi. 

Hasil pendapatan Kumpulan meningkat 

sebanyak 10.4% kepada RM25,750.6 

juta dalam TK2008 berbanding 

RM23,320.4 juta pada tahun sebelumnya. 

Namun begitu, keuntungan bersih 

Kumpulan menurun sebanyak 36.1% 

kepada RM2,600.4 juta berbanding 

RM4,067.6 juta pada tahun sebelumnya. 

Penurunan ketara dalam keuntungan ini 

adalah kerana peningkatan sebanyak 

22.5% dalam kos operasi yang khusus 

disebabkan oleh kos penjanaan elektrik 

yang lebih tinggi (terutamanya kos IPP 

dan bahan api yang merangkumi 60.5% 

daripada keseluruhan perbelanjaan 

operasi). Akibatnya, margin EBITDA 

TNB menurun kepada 29.5% (TK2007: 

37.6%) sementara Pulangan Aset 

menurun kepada 4.5% (TK2007: 6.3%). 

Pembayaran Dividen 

Dasar dividen TNB menetapkan supaya 

pulangan yang stabil dan mampan 

disediakan untuk pemegang saham di 

samping mempastikan struktur modal 

adalah cekap dan peruntukan kewangan 

adalah mencukupi untuk pembangunan 

masa hadapan Syarikat. Bagi Tahun 

Kewangan berakhir 31 Ogos 2008, 

Lembaga Pengarah mencadangkan 

dividen kasar akhir sebanyak 10 sen 

bagi setiap syer biasa (TK2007: 16.3 

sen) selepas ditolak cukai pendapatan 

sebanyak 25%, tertakluk kepada 

kelulusan pemegang saham di Mesyuarat 

Agung Tahunan yang akan datang. 

Keseluruhan dividen yang diisytiharkan 

untuk TK2008, setelah mengambilkira 

dividen kasar interim sebanyak 10 sen 

yang bernilai RM302.7 juta, adalah 

dianggarkan berjumlah RM645.8 juta, 

yang mewakili 60.6% daripada 

keseluruhan aliran tunai bebas Syarikat. 

Memperkukuhkan Kecemerlangan 

Perkhidmatan 

Perkhidmatan kepada pelanggan adalah 

teras perniagaan Syarikat. Sepanjang 

tahun kewangan ini, TNB telah 

melaksanakan beberapa inisiatif untuk 

memperkukuhkan kecemerlangan 


29


30 

perkhidmatan dan mempastikan bekalan 

elektrik yang berdaya harap dan terjamin 

disediakan kepada lebih kurang 7.0 juta 

pelanggan di Malaysia. 

Bagi tahun dalam kajian, Kumpulan 

telah mencatatkan Kadar Henti Tugas 

Tidak Dirancang sebanyak 3.3%, sekali 

lagi melepasi tanda aras industri di 

peringkat global yang ditetapkan pada 

kadar 4.0%, sementara penggearan 

telah dikurangkan kepada 46.9% 

(TK2007: 49.9%). Kehilangan Beban 

Penghantaran dan Pembahagian juga 

berjaya dikurangkan kepada 9.5% 

(TK2007: 10%) sementara Minit Sistem 

Penghantaran pula telah diperkemaskan 

kepada 6.6 minit (TK2007: 9.3 minit). 

Syarikat juga berjaya mengurangkan 

Indeks Tempoh Gangguan Purata Sistem 

Pembahagian (SAIDI) kepada 78.0 minit 

berbanding 83.0 minit sebelum ini. 

Pada TK2008, penggunaan teknologi 

baru untuk mengautomasi, meningkat 

dan memudahkan pelbagai proses, 

sistem dan aplikasi yang berkaitan 

dengan pelanggan terus diperkenalkan 

bagi mempastikan perkhidmatan yang 

lebih bermutu dan meningkatkan 

keselesaan pelanggan. Semua bahagian 

di TNB berjaya memperbaharui sijil ISO 

masing-masing dan telah memberikan 

fokus sepenuhnya kepada rancangan 

pembaikan berterusan bagi bahagian 

masing-masing. Kumpulan akan terus 

berusaha dengan gigih untuk memantapkan 

mutu piawai sedia ada di TNB bagi 

meningkatkan lagi prestasi operasi dan 

kecemerlangan perkhidmatan. 

Adalah menjadi keutamaan Kumpulan 

untuk memenuhi permintaan dan 

harapan pelanggan untuk menikmati 

perkhidmatan yang cemerlang serta 

bekalan elektrik yang berdaya harap 

dan terjamin. Lembaga Pengarah 

menggalakkan supaya usaha terus 

diambil untuk merapatkan hubungan 

dengan pelanggan dan pemegang 

saham menerusi pelbagai saluran 

komunikasi bagi mewujudkan muhibah 

dan persefahaman, demi mewujudkan 


Utusan Pengerusi Kepada Pemegang Saham 

Isu dan Cabaran Industri 

keselamatan bekalan tenaga 

Keselamatan bekalan tenaga adalah 

satu cabaran utama bagi Industri 

Bekalan Elektrik (ESI) di Malaysia. Pada 

masa ini, sektor tenaga berdepan 

dengan masalah bekalan gas asli yang 

terhad, dan ini telah meningkatkan 

pergantungan sektor tersebut kepada 

arang batu yang diimport. Kebimbangan 

mengenai masalah bahan api dan 

campuran bahan api negara, ditambah 

pula dengan ketidakseimbangan struktur 

ESI dan peningkatan permintaan untuk 

mendapatkan bahan api daripada China 

dan India, kesemua faktor tersebut 

menekankan betapa pentingnya 

diwujudkan satu strategi tenaga yang 

komprehensif bagi menjamin 

keselamatan bekalan tenaga negara. 

TNB sedang berusaha secara agresif 

untuk mengenalpasti sumber bahan api 

alternatif yang realistik dan mempelbagaikan 

campuran bahan api negara. Kita 

sedang mengkaji beberapa pilihan 

untuk mempastikan keselamatan bekalan 

elektrik di Malaysia adalah terjamin bagi 

jangka masa panjang. Kuasa hidro 

dijangka akan memainkan peranan yang 

penting di negara ini di masa hadapan. 

Di Semenanjung Malaysia, lebih kurang 

600 MW daripada keseluruhan 1,700 

MW potensi hidro yang terdapat sedang 

diusahakan untuk dibangunkan, 

sementara Koridor Tenaga Diperbaharui 

Sarawak (SCORE) pula mempunyai 

potensi untuk menjana 28,000 MW 

elektrik bagi memenuhi keperluan 

negara. Lain-lain pilihan termasuklah 

menggunakan sumber tenaga boleh 

diperbaharui seperti solar dan biomass.

Syarikat juga sedang mengkaji dengan 

serious penggunaan kuasa nuklear 

sebagai sumber penjanaan tenaga di 

masa hadapan. 

TNB juga komited untuk mempertingkatkan 

kecekapan penggunaan tenaga 

bagi mengelakkan pembaziran. Kita 

akan terus menjalinkan hubungan 

dengan pelanggan Syarikat dan 

mendidik mereka tentang kepentingan 

menggunakan elektrik secara berhemah 

dan dengan cekap. Di peringkat industri, 

kita sentiasa mendidik pelanggan 

tentang kepentingan menggunakan 

tenaga dengan bijak melalui pemakaian 

sistem penggunaan tenaga cekap dalam 

operasi masing-masing. 

kemampanan sektor tenaga 

Pada Jun 2008, Kerajaan telah 

mengumum kan kenaikan harga gas bagi 

sektor tenaga di Malaysia daripada 

RM6.40 setiap mmBTU kepada RM14.31 

setiap mmBTU. Sejajar dengan itu, 

Kerajaan juga telah meluluskan pelarasan 

semula tarif elektrik. Pelarasan semula 

ini membolehkan TNB menyalurkan kos 

tambahan tersebut kepada pelanggan 

bagi menampung kenaikan harga gas, 

dan buat masa yang sama membantu 

mengurangkan sebahagian daripada 

beban yang ditanggung Syarikat akibat 

daripada kenaikan harga arang batu 

yang meningkat sebanyak 170% sejak 

tahun 2006. Walau bagaimanapun, 

pelarasan tarif tersebut tidak mencerminkan 

impak sepenuhnya kenaikan harga 

arang batu kepada TNB. 

Buat masa yang sama, TNB terus 

dibebankan dengan ketidakseimbangan 

dalam pengagihan kos yang terkandung 

dalam terma Perjanjian Pembelian 

Tenaga (PPA) di antara IPP dengan 

TNB. 

Walaupun TNB boleh meningkatkan 

kecekapan operasi dengan menguruskan 

komponen di bawah kawalan Syarikat, 

namun faktor luaran masih berupaya 

memberi kesan kepada kemampanan 

TNB dan keupayaan Syarikat untuk 

membekalkan bekalan elektrik yang 

berdaya harap dan berpatutan harganya 

kepada orang ramai. 

Kita di TNB berpendapat kos tenaga 

kepada pengguna perlulah sensitif 

kepada kos sebenar menyediakan 

bekalan. Di dalam pasaran harga bahan 

api yang tidak menentu sekarang ini, 

satu mekanisme pelarasan kos bahan 

api secara automatik dalam struktur tarif 

adalah penting untuk menjamin 

kewujudan industri bekalan elektrik yang 

mampan. Ini, dilihat dalam konteks 

D a s a r Te n a g a N a s i o n a l y a n g 

berlandaskan perspektif jangka panjang 

dan rangka kawalselia yang menyokong 

pengagihan kos membekalkan tenaga 

kepada pengguna secara yang saksama, 

akan dapat menjamin keupayaan sektor 

tenaga untuk menghadapi cabaran di 

masa hadapan. 

Tadbir Urus Korporat 

TNB komited dan tidak akan berkomp 

r o m i d a l a m u s a h a n y a u n t u k 

menegakkan prinsip integriti, ketelusan 

dan kebertanggungjawaban serta dalam 

melaksanakan amalan terbaik urus tadbir 

k o r p o r a t . S e b a g a i p e r s e d i a a n 

menghadapi cabaran dan tuntutan 

persekitaran, TNB sentiasa mengkaji 

semula dan berusaha memperkukuhkan 

proses dan struktur dalaman Syarikat. 

Pada TK2008, Jabatan Hal-Ehwal 

Korporat, Perancangan dan Perolehan 

telah ditubuhkan untuk menguruskan 

garis arus aktiviti perniagaan teras dan 

mempastikan fokus yang lebih meluas 

diberikan terhadap isu strategik Syarikat. 

L e m b a g a P e n g a r a h j u g a t e l a h 

menyokong penubuhan Jawatankuasa 

Eksekutif bagi Perolehan Bahan Api 

untuk mempastikan proses membuat 

keputusan mengenai perolehan bahan 

api, khususnya arang batu, dilakukan 

dengan tepat dan berkesan. 

Tiga dokumen dasar yang strategik juga 

dibentuk mengenai Usaha Niaga 

Antarabangsa, Perhubungan Pelabur 

dan Dasar Perbendaharaan. Sementara 

itu, pada Ogos 2008, Sistem Pelaksanaan 

“Whistle Blowing” secara bebas tol 

telah dilancarkan untuk meningkatkan 

kepercayaan dan integriti di kalangan 

pekerja dan mempastikan integriti 

Syarikat dan perkhidmatan yang 

dibekalkan sentiasa dipelihara dan 

dipertingkatkan. 


31


32 

L e m b a g a P e n g a r a h j u g a t e r u s 

diperkukuh kan dengan perlantikan 

seorang lagi ahli bebas yang mempunyai 

latar belakang perundangan, serta 

melalui pengendalian program lanjutan 

p r o f e s i o n a l b e r t u j u a n u n t u k 

melengkapkan ahli-ahli Lembaga dengan 

pengetahuan perlu dan terkini mengenai 

kawalselia korporat dan perkembangan 

dalam industri. 

Tanggungjawab Sosial Korporat 

TNB terus komited untuk melaksanakan 

amalan terbaik yang dapat memberi 

impak yang positif kepada semua 

pemegang saham dalam memenuhi 


Syarikat. 

Pembangunan Sumber Manusia terus 

menjadi fokus dan keutamaan Syarikat 

dalam TK2008 menerusi penyediaan 

bantuan pendidikan dan sumbangan 

kewangan. Ini termasuklah program 

pendidikan, seperti projek PINTAR 

(Promoting Intelligence, Nurturing Talent 

and Advocating Responsibility) untuk 

sekolah-sekolah di Kawasan Ekonomi 

Koridor Utara, Kawasan Ekonomi Pantai 

Timur dan Iskandar Malaysia. 

Utusan Pengerusi Kepada Pemegang Saham 

Kumpulan juga, melalui Yayasan Tenaga 

Nasional (YTN), telah membuat 

sumbangan tahunan sebanyak RM53 

juta untuk membantu pelajar cemerlang 

dan yang layak untuk melanjutkan 

pelajaran mereka di institusi pengajian 

tinggi tempatan dan luar negara. Sejak 

penubuhannya pada tahun 1993, YTN 

t e l a h m e n y u m b a n g k a n b a n t u a n 

pendidikan dalam bentuk biasiswa dan 

pinjaman kepada lebih daripada 8,000 

orang pelajar. 

Pada TK2008, TNB juga telah melabur 

sebanyak RM1.32 juta dalam dua projek 

motivasi, iaitu “Program Kem Remaja 

Bestari” dan “Program Jejak Gemilang” 

untuk pelajar cemerlang di luar bandar. 

Kumpulan juga telah menyumbang 

sebanyak RM382,500 untuk membiayai 

penubuhan sebuah pusat pendidikan 

untuk kanak-kanak istimewa di bawah 

naungan Kementerian Pelajaran. 

Menerusi YTN, Kumpulan juga 

menyumbang RM200,000 kepada Majlis 

Kanser Negara untuk pusat pemeriksaan 

kanser bergerak yang dikendalikan dan 

RM100,000 untuk rumah kebajikan di 

bawah naungan Kementerian Kebajikan 

Masyarakat. 

Selain daripada itu, setiap tahun, TNB, 

melalui pelaksanaan program Elektrik 

Luar Bandar dan juga program “Baiti 

Jannati” untuk golongan miskin tegar, 

terus berusaha untuk memperbaiki dan 

menaikkan taraf dan kualiti hidup 

masyarakat luar bandar. 

Komitmen Kumpulan untuk terus 

melindungi alam sekitar dan menyokong 

initiatif yang melibatkan pemelihara 

alam sekitar adalah kukuh dan akan 

terus diberi keutamaan dalam keputusan 

yang melibatkan dasar Syarikat. Setakat 

ini, antara sumbangan Syarikat kepada 

pemeliharaan alam sekitar adalah 

m e l a l u i p e m e l i h a r a a n k a w a s a n 

perlindungan burung di stesen 

janaelektrik Kapar, dan penglibatan 

berterusan TNB dengan koloni kelipkelip 

di Kampung Kuantan, Kuala 

Selangor, yang bukan sahaja telah dapat 

membantu memelihara dan melindungi 

koloni tersebut serta meningkatkan 

potensi pelancongan di kawasan 

berkenaan, tetapi secara tidak langsung 

juga menyumbang ke arah peningkatan 

taraf ekonomi masyarakat setempat. 

Selain daripada itu, projek janakuasa 

hibrid solar dan angin di beberapa 

lokasi, contohnya di Pulau Perhentian 

dan Pulau Sibu, juga telah menunjukkan 

impak yang positif ke atas komuniti 

sekitarnya. 

Kumpulan juga terus menyokong 

pembangunan para pengusaha dan 

kontraktor tempatan melalui Program 

Pembangunan Vendor. 

Anugerah dan Pencapaian 

Saya berbangga melaporkan bahawa 

TNB telah meraih pelbagai anugerah 

dan pencapaian sepanjang TK2008. 

Syarikat telah muncul sebagai pemenang 

Anugerah Kecemerlangan Industri dan 

Anugerah Kecemerlangan Pengurusan 

Kualiti Perdana Menteri pada TK2008, 

dua tahun lebih awal daripada sasaran 

yang ditetapkan Syarikat. Di peringkat 

global, TNB telah ditempatkan setaraf 

dengan pengeluar tenaga terbesar dan 

paling berjaya di dunia oleh Platts, 

sebuah syarikat antarabangsa pembekal 

maklumat tenaga yang utama dan 

berpangkalan di Amerika Syarikat. Platts

telah menyenaraikan TNB di tempat ke- 

32 daripada 56 syarikat pengeluar 

tenaga utama di Asia dan ke-42 

daripada 250 syarikat pengeluar tenaga 

utama di dunia. 

Syarikat juga telah menerima Anugerah 

Emas daripada Contact Centre 

Association of Malaysia dan MSC 

Malaysia sebagai pengikhtirafan kepada 

TNB Careline 15454 yang dipilih sebagai 

Pusat Bantuan Terbaik bagi kategori 

GLC. Di samping itu, institut latihan 

Syarikat, TNB Integrated Learning 

Solutions Sdn. Bhd. (ILSAS) telah 

d i n o b a t k a n d e n g a n A n u g e r a h 

Kementerian Sumber Tenaga Manusia 

2007 bagi kategori Pembekal Latihan. 

TNB juga menerima Anugerah Ketua 

Pengarah Pusat Produktiviti Malaysia 

atas komitmen Syarikat membentuk 

warga kerja yang dinamik. 

Sebagai pengikhtirafan terhadap amalan 

keselamatan dan kesihatan yang 

cemerlang, 12 stesen janaelektrik telah 

menerima anugerah daripada Institut 

Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 

Malaysia pada TK2007. Kita juga telah 

memperbaiki pencapaian tahun TK2006 

apabila stesen janaelektrik di Putrajaya, 

Cameron Highlands, Sultan Ismail, 

Tuanku Ja’afar dan Cenderoh Berjaya 

menerima Anugerah Emas Kelas 1, 

sementara stesen janaelektrik Sg. Perak, 

Gelugor, Connaught Bridge dan Sultan 

Azlan Shah menerima anugerah Emas 

Kelas 11. Stesen Sultan Iskandar dan 

Sultan Mahmud pula menerima 

Anugerah Perak, sementara stesen 

Sultan Ismail Petra menerima Anugerah 

Gangsa. 

TNB juga menerima BrandLaureate 

Sociate Awards 2008 bagi kecemerlangan 

dalam tanggungjawab sosial korporat; 

Anugerah Kebangsaan bagi Pengurusan 

Perakaunan 2007 (NafMA) bagi 

Anugerah Amalan Terbaik 2007 (Syarikat 

Awam yang Disenaraikan); Anugerah 

Korporat 2007 (Tier 2, Kategori 1) 

daripada Institut Juruaudit Dalaman 

Malaysia; dan Anugerah Tertinggi 

Korporat – Malaysia 1000 daripada 

penerbit majalah Malaysia 1000 dengan 

kerjasama BERNAMA – Agensi Berita 

Nasional. Tahun ini juga menyaksikan 

TNB memenangi beberapa anugerah 

lain dalam bidang kualiti dan inovasi 

teknologi – kesemuanya hasil daripada 

komitmen Syarikat untuk mencapai 


Cabaran Masa Hadapan 

Adalah dijangkakan TNB akan berdepan 

dengan persekitaran perniagaan yang 

agak sukar pada tahun hadapan 

memandangkan keadaan ekonomi 

global yang tidak menentu serta cabaran 

yang akan dihadapi oleh industri tenaga 

dunia. Sejajar dengan pertumbuhan 

ekonomi yang lembab, permintaan 

terhadap tenaga elektrik di Semenanjung 

Malaysia dijangka menurun lebih rendah 

daripada pertumbuhan sebanyak 6.1% 

yang dicapai pada TK2008. 

Lembaga Pengarah terus memandang 

serious akan cabaran yang mendatang, 

terutamanya kos bahan api dunia yang 

tidak menentu dan impaknya kepada 

prestasi Kumpulan. Walaupun begitu, 

Kumpulan bertekad untuk melaksanakan 

langkah-langkah yang dapat 

meningkatkan kecekapan operasi dan 

mengawal kesan faktor-faktor luaran, 

sebaik yang mungkin. Kita akan 

memperhebatkan interaksi dengan 

pelbagai pihak berkepentingan bagi 

meningkatkan pemahaman mengenai 

kos membekal tenaga elektrik dan 

tentang pentingnya mempastikan TNB 

mempunyai pendapatan yang mencukupi 

untuk terus membekalkan elektrik yang 

berdaya harap dan terjamin bagi 

memenuhi keperluan tenaga negara di 

masa hadapan. 

Kita juga akan terus berusaha untuk 

mendapatkan sumber pendapatan baru, 

termasuklah dengan mengembangkan 

tapak perniagaan Syarikat di peringkat 

antarabangsa dan mempelbagaikan asas 

pendapatan Syarikat di luar negara, di 

mana bersesuaian. Walau bagaimanapun, 

ini hanya boleh dilakukan setelah dibuat 

kajian terperinci dan penilaian profesional 

tentang risiko yang terlibat. 

Penghargaan 

Bagi pihak Lembaga Pengarah TNB, 

saya ingin merakamkan penghargaan 

kepada para pemegang saham, sekutu, 

rakan kongsi serta pelanggan yang 

dihormati atas sokongan padu serta 

kepercayaan yang telah diberikan 

kepada Kumpulan. Jutaan terima kasih 

juga kepada Kerajaan Malaysia dan 

badan-badan kawal selia, khususnya 

Kementerian Tenaga, Air dan Komunikasi 

serta Suruhanjaya Tenaga, atas sokongan 

dan panduan yang diberikan. 

Kepada pihak Pengurusan yang dipimpin 

oleh Dato’ Sri Che Khalib Mohamad 

Noh dan seluruh warga kerja TNB, 

terimalah ucapan penghargaan yang 

ikhlas dan tidak terhingga daripada saya 

atas dedikasi, usaha bersungguhsungguh 

dan semangat untuk terus 

cemerlang yang telah ditunjukkan 

kepada Syarikat. Semua ini ternyata 

telah membantu TNB untuk mengekalkan 

keuntungan di sebalik persekitaran 

perniagaan yang begitu mencabar 

sekali. 

Akhir sekali, kepada semua ahli Lembaga 

Pengarah, saya ingin merakamkan 

ucapan terima kasih yang seikhlasnya 

atas segala bimbingan dan pendapat 

yang diberikan. Sokongan dan komitmen 

berterusan ahli-ahli Lembaga akan terus 

disanjungi dan diperlukan dalam usaha 

kita bersama untuk mengatur rancangan 

s e t e r u s n y a b a g i m e n g u k u h k a n 

pertumbuhan Kumpulan di masa 

hadapan. Saya yakin para pemegang 

saham dan pihak yang berkepentingan 

akan terus memberi sokongan yang 

padu kepada Syarikat dalam usaha kita 

untuk mengemudi TNB ke hadapan. 

Terima Kasih. 

tan sri leO mOggie 

Pengerusi 


33


34 

Ulasan Presiden / 

Ketua Pegawai 

Eksekutif

DatO’ sri Che khalib 

bin mOhamaD nOh 

Presiden/Ketua Pegawai Eksekutif 

Bagi Tahun Kewangan 2008 (TK2008), 

permintaan tenga dari sektor komersil 

dan industri telah meningkat sebanyak 

6.1% di Semenanjung Malaysia. 

Berlatarbelakangkan senario ini, 

Tenaga Nasional Berhad (TNB atau 

Kumpulan) telah berjaya menambah 

pendapatannya sebanyak 10.4%, di 

samping membuat peningkatanpeningkatan 

yang padu di dalam 

pengurusan operasi. 

Walau bagaimanapun, kenaikan 

harga arang batu sedunia yang 

mendadak, pembayaran kapasiti 

yang tinggi serta tekanan inflasi, 

kesemuanya telah menyumbang 

kepada penurunan dalam keuntungan 

Kumpulan. Walaupun dibendung 

oleh masalah tersebut, Syarikat 

masih terus memberikan tumpuan 

kepada situasi kewangan serta 

meningkatkan prestasi operasi bagi 

menyediakan perkhidmatan yang 

berkualiti dan berdaya harap kepada 

pelanggan. 

Melangkaui Jangkaan 

TK2008 telah menyaksikan bahagianbahagian 

serta unit-unit busines 

TNB menunjukkan peningkatan 

dalam prestasi operasi mereka, 

dengan begitu banyak bahagian 

menjangkaui Petunjuk Prestasi Utama 

(KPI) yang ditetapkan. Bahagian 

Penjanaan kita berjaya mencapai 

Kadar Masa Hentitugas Tidak 

Dirancang pada kadar 3.3% dan 

melepasi tanda aras industri yang 

ditetapkan pada kadar 4%, buat tiga 

tahun berturut-turut. Bahagian 

P e n g h a n t a r a n m e r e k o d k a n 

pencapaian satu digit bagi Minit 

Sistem penghantaran pada 6.6 minit 

berbanding dengan sasaran KPI iaitu 

7.9 minit, juga buat tiga tahun 

berturut-turut. 

Bahagian Pembahagian berjaya 

menepati sasaran KPI iaitu 78 minit 

bagi Indeks Purata Tempoh 

Gangguan Sistem (SAIDI). Selain 

daripada itu, Kehilangan (Losses) 

dalam Sistem Penghantaran dan 

Pembahagian TNB telah berjaya 

dikurangkan kepada 9.5% berbanding 

dengan sasaran KPI sebanyak 10%. 

Dalam suasana Syarikat mencapai 

peningkatan yang memuaskan bagi 

pengurusan operasi, di bawah 

program Service Excellence 2010 

(SE10/10), usaha-usaha kita telah 

diiktiraf sewajarnya. TNB telah 

dinamakan sebagai antara yang 

terbaik di kalangan syarikat 

pengeluar tenaga oleh Senarai 250 

Platts bagi 2007 serta merangkuli 

Anugerah Perdana Menteri bagi 

Kecemerlangan Industri, dua tahun 

lebih awal dari tarikh sasaran 2010. 


35


36 

Menyahut Cabaran 

Pada permulaan TK2008, Kumpulan 

telah merancang untuk meneruskan 

kejayaan tahun sebelumnya (terutamanya 

dari segi rekod keuntungan, prestasi 

operasi, dan inisiatif pembentukan nilai) 

bagi meningkatkan lagi prestasi operasi 

dan kewangan kita. Bersandarkan faktorfaktor 

ini, kita juga telah membuat 

persediaan untuk menghadapi kenaikan 

harga arang batu yang semakin 

meningkat serta kesan kemasukan IPP 

Tanjung Bin yang baru ke dalam Sistem 

Grid. 

Walaupun Kumpulan memulakan 

setengah tahun pertama dengan begitu 

baik sekali, prestasi pada setengah 

tahun akhir TK2008 telah dibebani oleh 

kenaikan harga pasaran arang batu 

sedunia yang tidak menentu. Pembayaran 

kapasiti yang tinggi serta tekanan inflasi 

telah menjejaskan kemajuan Kumpulan. 

Akibat terpaksa berhadapan dengan 

kos-kos luaran yang tinggi serta kerugian 

berikutan kelemahan matawang Ringgit 

berbanding US Dollar dan Yen Jepun, 

prestasi TNB terus menurun dengan 

ketara sepanjang TK2008. 

Kesan harga bahanapi yang tidak 

menentu sepanjang tahun menjejaskan 

hampir keseluruhan manfaat yang 

diperolehi melalui inisiatif peningkatan 

kecekapan kami. Penambahan sebanyak 

10.4% dalam pendapatan kepada 

R M 2 5 , 7 5 0 . 6 j u t a p a d a T K 2 0 0 8 

berbanding dengan RM23,320.4 juta 

pada tahun sebelumnya tidak mencukupi 

untuk menyerap kenaikan mendadak 

harga bahan api dan peningkatan 22.5% 

kos operasi. Akibatnya, keuntungan 

bersih TNB menurun sebanyak 36.1% 

kepada RM2,600.4 juta berbanding 

keuntungan bersih RM4,067.6 juta pada 

tahun sebelumnya. Margin EBITDA 

Kumpulan juga menurun kepada 29.5% 

berbanding 37.6% sebelumnya, 

sementara kadar pulangan atas aset 

pula menurun kepada 4.6% berbanding 

6.3% sebelumnya. 

Peningkatan kos operasi berpunca 

daripada kos penjanaan yang tinggi, 

terutamanya kos IPP dan harga bahan 

api yang merupakan 60.5% dari jumlah 

kos operasi, kos IPP bertambah sebanyak 

22.4% dari RM7,726.0juta pada TK2007 

Ulasan Presiden/Ketua Pegawai Eksekutif 

kepada RM9,454.1 juta pada tahun 

TK2008. Sementara kos bahan api pula 

meningkat sebanyak 40% dari RM2,959.5 

juta pada TK2007 kepada RM4,156.6 

juta pada TK2008. Pembayaran kapasiti 

TNB kepada IPP juga meningkat 

sebanyak 22.0% dari RM3,452.5 juta 

pada TK2007 kepada RM4,213.2 juta 

pada TK2008. 

Kesan ini akan bertambah lagi kepada 

RM 4.4 billion pada TK2009 apabila loji 

j a n a e l e k t r i k a r a n g b a t u J i m a h 

dimulatugaskan. Apabila loji janaelektrik 

Jimah mula beroperasi, kapasiti 

terpasang akan bertambah sebanyak 

1,400 MW seterusnya meningkatkan 

rezab tenaga kepada 47% dari 40.8% 

pada masa ini. Menjelang TK2009, 

pembayaran tenaga kepada IPP juga 

akan bertambah sebanyak 63.5%, dari 

RM5.2 bilion pada TK2008 kepada satu 

jumlah melebihi RM8.5 bilion. 

Pada TK2008, TNB menghadapi cabaran 

mendapatkan harga arang batu pada 

harga yang terendah berikutan harga 

pasaran minyak yang tidak menentu. 

Keadaan ini dijangka akan berterusan 

sehingga TK2009 dan akan menambahkan 

tekanan ke atas keuntungan 

Kumpulan pada masa depan. 

Sepanjang tempoh setengah tahun 

kedua TK2008 juga menyaksikan 

matawang Ringgit menjadi lemah 

berbanding matawang US Dollar dan 

Yen, yang membawa kepada kerugian

translasi matawang sebanyak RM469.6 

juta. Ini mengakibatkan keuntungan 

translasi matawang bersih sebanyak 

hanya RM53.2 juta bagi keseluruhan 

tahun TK2008. Matawang yang lemah 

juga menyebabkan harga arang batu 

serta kos barangan, peralatan, 

perkhidmatan serta kadar faedah 

meningkat pada separuh akhir tahun 

ini. 

Dalam tempoh empat tahun yang lalu, 

usaha Syarikat untuk menyediakan 

perkhidmatan yang berkualiti kepada 

pelanggan, di samping memberikan 

nilai atau pulangan kepada pemegang 

saham, telah menghasilkan nilai 

penjimatan berjumlah RM2.6 bilion atau 

lebih kurang RM652.8 juta pada kadar 

purata tahunan. Malangnya, ketidaktentuan 

dalam harga pasaran arang 

batu bagi TK2008 telah mengakibatkan 

peningkatan sebanyak RM1.3 bilion di 

dalam kos pembelian arang batu TNB 

serta menjejaskan keuntungan bagi 

tahun tersebut. Berikutan margin 

keuntungan operasi yang lebih rendah, 

TNB merekodkan kerugian ekonomi 

(economic loss) sebanyak RM2.0 bilion 

bagi TK2008 berbanding dengan 

kerugian ekonomi sebanyak RM741.4 

juta pada TK2007. 

Kearah Kecemerlangan 

Perkhidmatan 

Bagi TK2008, TNB masih meneruskan 

Pelan Tindakan Strategik 20 Tahun. 

Dirumuskan dalam tahun 2005, Pelan ini 

merangka arah tuju strategi TNB bagi 

jangkamasa 2006-2025. Setelah tamat 

fasa pertama iaitu Strategi T7 yang 

berakhir pada tahun TK2007, fasa 

seterusnya iaitu Program SE10/10 

sekarang sedang berjalan lancar. 

Di bawah program SE10/10, yang 

menggariskan bahawa TNB akan 

mencapai Kecemerlangan Perkhidmatan 

pada tahun 2010, TNB akan berusaha 

untuk menjadi syarikat yang diuruskan 

dengan terbaik menjelang 2010 serta 

diiktiraf sebagai antara syarikat 

terkemuka di rantau ini. Matlamat jangka 

p a n j a n g k i t a a d a l a h m e n e r a j u i 

kepimpinan global dalam berbagai 

aspek perniagaan menjelang tahun 

2025, di samping mengukuhkan 

kedudukan sebagai sebuah rakan bisnes 

yang kuat serta meneraju dalam 

membentuk nilai atau pulangan kepada 

pemegang-pemegang saham. TNB 

bercita-cita untuk dikenali sebagai salah 

satu syarikat yang terunggul di dunia. 

SE10/10 memerlukan komitmen Syarikat 

untuk membina kesetiaan pelanggan 

dan pemegang saham, meningkatkan 

kecemerlangan perkhidmatan serta 

keberkesanan operasi, di samping 

memperluaskan perniagaan, di dalam 

dan luar negara. 

Walaupun mengalami tekanan faktor 

luaran ke atas operasi Kumpulan, TNB 

masih berjaya mencapai pelbagai 

objektif strategik di bawah program 

SE10/10. Malahan, usaha kita untuk 

terus meningkatkan kadar kecekapan 

dan produktiviti telah membuahkan hasil 

d e n g a n p e n e r i m a a n a n u g e r a h 

pengurusan kualiti yang terunggul, iaitu 

Anugerah Perdana Menteri bagi 

Kecemerlangan Industri. Anugerah ini 

diterima dua tahun lebih awal dari tarikh 

sasaran 2010. 

Bagi memastikan situasi operasi Syarikat 

adalah sejajar dengan keperluan bisnes 

pada masa hadapan, TNB perlu 

mengkaji semula Pelan tersebut dan 

menilai semula strategi perlaksanaan 

bagi fasa 2011-2015 untuk memperluaskan 

perniagaan secara global. Di dalam 

program Syarikat melaksanakan Pelan 

tersebut, kita masih terus menumpukan 

usaha untuk memperbaiki diri agar 

dapat memperkukuhkan pertumbuhan 

Syarikat secara berterusan serta 

menghasilkan lebih nilai atau pulangan 

kepada pemegang saham. 

Menyediakan Khidmat Pelanggan 

yang lebih baik 

Salah satu keutamaan dalam program 

SE10/10 adalah untuk memberikan 

khidmat pelanggan yang lebih baik. 

Bagi TK2008, kita telah menumpukan 

usaha kita untuk memperbaiki lagi sistem 

penyampaian kita menerusi usaha-usaha 

yang berorientasikan khidmat pelanggan 

yang boleh meningkatkan tahap 

kepuasan dan keyakinan pelanggan 

kepada TNB. 


37


38 

Syarikat telah memperhebatkan lagi 

usaha-usaha untuk menyenangkan para 

pelanggan dengan memperkenalkan 

pelbagai saluran pembayaran yang 

mudah seperti debit langsung, 

perbankan telefon, pembayaran secara 

auto (melalui kredit kad) dan mobile 

money. Perlaksanaan sistem penggiliran 

pelanggan yang baru iaitu, Sistem 

Qmatic, di 40 cawangan Kedai Tenaga 

telah membantu mengoptimumkan 

aliran pelanggan dan mewujudkan 

suasana yang lebih baik kepada 

pelanggan dan juga pekerja di cawangan 

tersebut. Sistem Qmatic ini membenarkan 

TNB untuk memantau waktu menunggu 

pelanggan serta jangka waktu berurusan 

bagi setiap kaunter. Lebih banyak sistem 

akan diperkenalkan di cawangancawangan 

lain pada masa akan datang. 

Pekerja-pekerja barisan hadapan di 

Kedai Tenaga juga telah diberikan 

latihan orientasi mengenai pelanggan, 

d a n k e m p e n “ L a y a n a n d e n g a n 

Senyuman” juga telah dijalankan agar 

mereka dapat mempertingkatkan lagi 

kemahiran khidmat pelanggan mereka. 

Semua ini adalah bertujuan untuk 

menjadikan pengalaman memberikan 

khidmat pelanggan sesuatu yang 

menyeronokkan. 


Penambahbaikkan perkhidmatan telah 

juga dilakukan di TNB Careline 15454 

Pusat Pengurusan Panggilan (CMC) di 

mana pelanggan-pelanggan Celcom, 

Maxis dan Digi boleh menghantar 

Pesanan Ringkas (SMS) untuk membuat 

laporan gangguan bekalan elektrik serta 

kerosakan lampu jalan. Teknologiteknologi 

terkini seperti Rakaman Suara 

Interaktif, IP Telephoni dan peralatan 

CTI telah dipasang di CMC bagi 

memudahkan lagi kita melayan 

pertanyaan dari pelanggan. Usaha TNB 

ini telah membuahkan hasil apabila 

Careline 15454 TNB diiktiraf sebagai 

Pusat Perhubungan Baru Terbaik dalam 

Kategori Syarikat Berkepentingan 

Kerajaan (GLC) oleh Contact Centre 

Association of Malaysia dan MSC 

Malaysia. 

Sepanjang TK2008, kita juga telah 

memperkenalkan teknologi baru untuk 

mengautomasi dan mempertingkatkan 

lagi pelbagai proses yang sedia ada. 

Sistem Elektronik Maklumat Pengebilan 

Pelanggan (e-CIBS) dipertingkatkan lagi, 

sementara sistem e-Permohonan telah 

dilancarkan untuk memudahkan lagi 

proses permohonan dan mempercepatkan 

khidmat bekalan eletrik kepada 

pelanggan. Khidmat e-Permohonan telah 

mengurangkan birokrasi dan kini pemaju 

perumahan hanya perlu membuat satu 

permohonan sahaja bagi setiap projek 

berbanding dengan berbagai jenis 

permohonan sebelum ini. 

Beberapa lagi aplikasi khidmat 

pelanggan yang dipertingkatkan adalah 

Sistem Maklumat Pelanggan (SMP), 

Pengurusan Risiko Perusahaan (EWRM) 

dan Sistem Pelaporan Gangguan 

Bekalan Elektrik TNB (TOMS). SMP telah 

membolehkan pelbagai aduan dari 

kumpulan pelanggan yang berbeza 

disalurkan melalui satu saluran. Bagi 

memastikan kesemua aduan dan komen 

diterima, gudang pengkalan data 

pelanggan untuk pelanggan kita yang 

berjumlah 6.9 juta membenarkan kita 

untuk melihat kesemua maklumat 

pelanggan menerusi satu platform. 

Integrasi antara maklumat pelanggan 

dan keupayaan untuk memantau, 

melapor dan menilai maklumbalas ini 

dapat membantu Syarikat dalam 

jangkamasa panjang untuk meningkatkan 

lagi khidmat Pengurusan Perhubungan 

Pelanggan (CRM) ke tahap yang 

seterusnya. Projek perintis Mobile Field 

Force Automation (MFFA) yang 

dilancarkan di Shah Alam pada Januari 

2008 telah diperkenalkan di seluruh 

N e g e r i S e l a n g o r d a n W i l a y a h 

Persekutuan. Ianya membolehkan 

maklumbalas segera mengenai keadaan 

di tempat berlakunya gangguan bekalan 

serta pelanggan dapat dimaklumkan 

bila bekalan akan dipulihkan melalui 

TNB Careline. Projek MFFA in dijangka 

diperkenalkan di Johor dan Pulau 

Pinang pada penghujung tahun 2008. 

Kita akui bahawa pembekalan tenaga 

elektrik yang stabil kepada pelanggan 

adalah penting bagi mendapatkan 

keyakinan mereka. Dengan itu, TNB 

telah dengan segala daya upaya 

memperkenalkan sistem komunikasi dua 

hala agar dapat mengenali dan 

memenuhi permintaan pelanggan. Satu 

usaha pengumpulan maklumat yang 

berstruktur dan tertumpu telah diadakan 

semenjak 10 tahun kebelakangan ini 

bagi mendapatkan maklum balas serta 

aduan pelanggan. Ianya menggunakan 

pelbagai jenis saluran termasuk Tinjauan 

Indeks Kepuasan Pelanggan (CSI), 

borang maklumbalas di cawangan Kedai 

Tenaga, serta tinjauan melalui TNB 

Careline 15454 CMC. Tinjauan ini 

dijalankan oleh sebuah syarikat 

a n t a r a b a n g s a y a n g m e m b e r i 

m a k l u m b a l a s b e r h u b u n g t a h a p 

perkhidmatan TNB serta turut

menyarankan aspek-aspek yang perlu 

diperbaiki lagi. Tinjauan TK2008 

menunjukkan satu peningkatan dalam 

CSI TNB dari skala 6.8 kepada 7.1 

(berdasarkan skala 1 hingga 10), yang 

meletakkan Syarikat di kalangan 30% 

syarikat terbaik di dunia. 

Dari semasa ke semasa, kita mengadakan 

sesi dialog serta mesyuarat dengan 

pemimpin industri, perniagaan serta 

agensi-agensi Kerajaan untuk mendapat 

maklumbalas serta memahami perspektif 

mereka. Perbincangan peringkat atasan 

ini, yang selalunya melibatkan Kumpulan 

Pengurusan Atasan, memberi kita satu 

platfom untuk lebih memahami kehendak 

pelanggan serta menangani aduan 

dengan lebih menyeluruh. Seribu (1000) 

Pengguna Kuasa Besar (LPC) kami 

diuruskan melalui satu program khas 

yang dikenali sebagai Program 

Pengurusan PRIME, di mana pegawai 

TNB sendiri akan berjumpa dengan 

p e n g g u n a L P C m e r e k a b a g i 

mendapatkan maklumbalas serta 

membantu menangani masalah mereka. 

Pada 1 Disember 2007, TNB telah 

memulakan satu program yang dipanggil 

Program Peningkatan Hubungan Akaun 

Korporat atau CARE bagi mengeratkan 

lagi hubungan dua hala antara TNB dan 

pelanggan korporat kami. Pada tahun 

2009 pula, kita akan melancarkan satu 

program tertumpu kepada pelanggan 

baru yang akan memperbaiki lagi serta 

mengubah cara kita memenuhi kehendak 

pelanggan. 

Memastikan Bekalan Yang 

Mencukupi 

Seperti syarikat pembekal elektrik yang 

lain di dunia, TNB mempunyai tanggungjawab 

untuk memastikan bekalan elektrik 

yang mencukupi dan berdaya harap 

kepada pelanggannya. Tumpuan kami 

terhadap kecemerlangan operasi dalam 

sektor penjanaan, penghantaran dan 

pembahagian telah membolehkan 

Syarikat memenuhi tanggungjawab di 

dalam memastikan bekalan elektrik yang 

berterusan. 

Sepanjang tahun ini, Bahagian Penjanaan 

telah melaksanakan beberapa inisiatif 

bagi memastikan penjanaan kuasa yang 

mencukupi serta meningkatkan lagi 

keupayaan dan kebolehan loji janakuasa 

elektrik yang sedia ada. Ini termasuklah 

penggantian semula kuasa (repowering) 

Fasa 2 loji turbin gas kitar padu 750 

MW di Stesen Janaelektrik Tuanku 

Ja’afar di Port Dickson dan pembangunan 

dua projek hidro di Semenanjung 

Malaysia. Langkah-langkah yang diambil 

oleh Bahagian Penjanaan telah 

membolehkan TNB merakamkan Kadar 

Henti Tugas Tidak Terancang (EUOF) 

sebanyak 3.3% yang mengatasi tanda 

aras sedunia iaitu 4% bagi tiga tahun 

berturut-turut. Ini telah meletakkan 

beberapa stesen janaelektrik TNB 

setaraf dengan pesaingnya di dalam 

pangkalan data North American 

Electricity Reliability Corporation. 

Bahagian Penghantaran TNB pula 

bertanggungjawab untuk memastikan 

peningkatan dalam keupayaan, daya 

harap, kesediaan dan jaminan sistem 

bekalan yang tinggi, di samping 

memastikan penambahbaikkan tempoh 

p e m u l i h a n b e k a l a n r a n g k a i a n 

penghantaran. Keupayaan rangkaian 

penghantaran diukur menerusi Minit 

Sistem iaitu pengukuran jangka waktu 

gangguan bekalan kepada pelanggan 

disebabkan kegagalan rangkaian 

penghantaran. Bahagian Penghantaran 

telah mencapai Minit Sistem sebanyak 

6.6 minit bagi tahun TK2008 – 

pencapaian satu digit bagi kali ketiga 

berturut-turut; ia juga telah mempertahankan 

rekod sifar bagi Gangguan 

Besar. 

Istilah SAIDI yang bermaksud purata 

gangguan (dalam minit) bagi setiap 

pelanggan dalam setahun adalah 

merupakan satu ukuran yang penting 

bagi mengukur prestasi rangkaian 

pembahagian kita. Pada tahun TK2008, 

Bahagian Pembahagian merekodkan 

bacaan SAIDI sebanyak 78 minit 

berbanding 83 minit pada tahun 

sebelumnya. 

Pada bulan Mac 2005, Bahagian 

Pembahagian telah menubuhkan satu 

pasukan yang dikenali sebagai Pasukan 

Petugas Khas Kehilangan Tenaga (SEAL) 

y a n g d i t u g a s k a n k h a s u n t u k 

mengurangkan kerugian bukan teknikal 

dengan menghapuskan kerugian ‘underbilling’ 

serta menghalang kecurian 

bekalan eletrik. Pasukan SEAL pada 

mulanya menumpukan usaha-usaha 

mereka terhadap LPC dan kemudian 

mengembangkannya kepada Pengguna 

Kuasa Biasa (OPC). Pasukan ini telah 

berjaya mengenalpasti sejumlah besar 

hutang yang tidak dikutip dan pada 

masa ini aktiviti kutipan sedang 

dijalankan. 

Tambahan lagi, kita telah mengambil 

langkah-langkah untuk meningkatkan 

lagi keupayaan memantau dan mengesan 

dengan memperkenalkan projek Bacaan 

Meter Kawalan Jauh (RMR), di samping 

meningkatkan sistem pemantauan serta 

pengesanan sedia ada. Projek RMR ini 

membolehkan TNB dan juga pelanggan 

mendapat gambaran yang lebih jelas 

mengenai profil beban atau corak 

penggunaan agar para pengguna dapat 

mengawal penggunaan elektrik dengan 

lebih efisyen lagi. Pada peringkat 

awalnya, RMR hanya digunakan untuk 

pengguna LPC voltan tinggi dan 

sederhana sahaja, tetapi kini ianya telah 

juga digunakan oleh pengguna LPC 

berkuasa rendah. 

Sebagai sebahagian daripada usaha 

kami untuk memastikan bekalan sistem 

yang mencukupi serta kukuh, kita terus 

membuat pelaburan di dalam sistem 

bekalan elektrik. Pada masa yang sama, 

TNB juga memastikan kapasiti penjanaan 

ditambahkan ke dalam sistem secara 

teratur dan tepat pada masanya. 

Sepanjang TK2008, terdapat beberapa 

projek janakuasa besar yang dijalankan. 

Projek Pemulihan Stesen Janaelektrik 

Tuanku Ja’afar Fasa 2 berjalan lancar dan 

akan siap pada penghujung tahun 2008. 

Apabila siap dimulatugaskan, ianya akan 

berupaya memberikan kapasiti tambahan 

sebanyak 750 MW kepada kapasiti 750 

MW yang sedia ada di loji PD1. 

Satu lagi projek pemulihan yang besar 

pada Rancangan Hidroelektrik Cameron 

Highlands dan Batang Padang ialah 

Projek Pemanjangan Jangka Hayat dan 

Automasi Loji yang dijangka siap pada 

awal tahun 2009. Takungan Air Ringlet 

telah dibaik pulih kepada kapasiti 

asalnya dengan cara ‘desilting’. Projek 

baikpulih ini dijangka akan menambahkan 

jangka hayat operasi Stesen Hidroelektrik 

Cameron Highlands sebanyak 30 tahun 

lagi setelah menjalankan operasi selama 

45 tahun. 


39


40 

Dengan peningkatan kos bahan api 

fosil, kita perlu terus mengenalpasti 

serta menerokai potensi kuasa hidro 

yang ada di Semenanjung Malaysia dan 

Sarawak. Dua projek hidroelektrik yang 

besar kini di peringkat perolehan – 

Projek Hidroelektrik Hulu Terengganu 

(dengan kapasiti sebanyak 250 MW) 

dan Projek Hidroelektrik Ulu Jelai 

(kapasiti sebanyak 372 MW), masingmasing 

dijangka siap pada tahun 2013 

dan 2014. 

Projek Janakuasa Arang Batu 300 MW 

IPP di Sabah, yang telah diberikan 

kapada sebuah anak syarikat TNB tahun 

lepas, terpaksa dialihkan ke tapak yang 

lain. Usaha-usaha untuk mendapatkan 

kelulusan dari Kerajaan Negeri sedang 

diperolehi bagi memulakan projek 

tersebut. 

Tahun ini juga memperlihatkan kita 

meneruskan peningkatan sistem bagi 

menguatkan lagi rangkaian serta 

memperbaiki jaminan bekalan. Sejumlah 

tiga puluh lapan projek penghantaran 

telah disiapkan dan dilancarkan pada 

tahun ini sahaja. Talian Penghantaran 

500 KV yang menghubungkan Stesen 

Janaelektrik Arang Batu IPP Jimah 

dengan Pencawang Lenggeng dan 

Pencawang Olak Lempit telah disiapkan 

pada Januari 2008. Pencawang 500/275 

kV Lenggeng juga telah disiapkan dalam 

bulan yang sama. Di sebelah pantai 

timur, Pencawang 275/132 kV Kandis 

telah dimulatugaskan pada bulan 

Disember 2007 kini berfungsi sebagai 

punca bekalan alternatif dari Grid 

Nasional sehingga ke Negeri Kelantan. 

Ia juga merupakan pencawang utama 

bagi pembangunan Koridor Ekonomi 

Pantai Timur. 

Bagi memenuhi keperluan elektrik 

negara, TNB telah menandatangi satu 

perjanjian (Head of Agreement) dengan 

Sarawak Energy Berhad (SEB) pada 

7 Mei 2008 untuk membekalkan tenaga 

ke Semenanjung Malaysia dari sumber 

kuasa hidro dan arang batu di Sarawak 

melalui talian HVDC dan kabel dasar 

laut. Di dalam perjanjian ini, selain dari 

Projek Bakun, SEB juga bersetuju untuk 

membekalkan 3,000 MW tenaga eletrik 

kepada TNB dari tahun 2017 sehingga 

2020 dan sebanyak 5,000 MW lagi 


antara tahun 2021 hingga 2030. Bagi 

mengurangkan isu jaminan pembekalan 

tenaga, TNB sedang menerokai 

penggunaan kuasa nuklear sebagai satu 

sumber alternatif untuk masa depan. 

TNB sedang bekerjasama dengan pihakpihak 

berkepentingan yang lain dan 

juga agensi-agensi seperti Agensi 

Nuklear Malaysia (Nuclear Malaysia) dan 

Lembaga Perlesenan Tenaga Atom 

(AELB) untuk menerokai peluang ini. 

Akhir sekali, kita juga sedang meninjau 

cara yang sesuai untuk meningkatkan 

penggunaan Tenaga Boleh Diperbaharui 

(Renewable Energy) dan Kecekapan 

Tenaga (Energy Efficiency) sebagai 

langkah alternatif kepada usaha-usaha 

sedia ada agar bekalan tenaga negara 

terjamin pada masa hadapan. 

Memacu Pembangunan Modal 

Insan 

Aset paling bernilai TNB ialah warga 

kerjanya yang berjumlah hampir 25,000 

orang dan Syarikat memberikan 

komitmen untuk membangunkan 

keupayaan mereka. Di samping 

menerokai cabaran-cabaran baru, 

syarikat juga memberikan tumpuan 

kepada sekumpulan warga kerja yang 

berpotensi untuk memenuhi sasaran 

jangkamasa panjang syarikat serta 

memastikan kita mengekalkan daya 

saing. Sejajar dengan seruan Kerajaan 

untuk membangunkan modal insan, 

langkah-langkah telah diambil untuk 

memastikan warga kerja dan pengurusan 

kita mempunyai kecekapan yang tinggi 

serta integriti yang kukuh. 

Program Pengurusan Penggantian TNB 

bertujuan untuk memastikan wujudnya 

sekumpulan pemimpin dan para 

profesional yang mempunyai kemahiran 

tertentu untuk mempertahankan 

perniagaan kita dan membawa TNB 

terus maju ke hadapan. Program ini 

menggariskan pelan pembangunan 

individu untuk pegawai yang mempunyai 

potensi agar dapat menyediakan mereka 

untuk posisi yang lebih tinggi. Sehingga 

kini, terdapat seramai 288 eksekutif 

yang telah dikenalpasti di dalam 

Himpunan Bakat (Talent Pool) TNB 

untuk mengisi 254 jawatan utama. 

Sebanyak 85% dari jawatan-jawatan ini 

telah pun dikenalpasti bagi mereka 

yang berpotensi.

Program Haluan Kerjaya Pakar 

(Specialist Career Path) bertujuan untuk 

menangani ketidakseimbangan di antara 

kemahiran teknikal dan pengurusan 

dengan mengekal serta memberikan 

ganjaran kepada pakar teknikal dalam 

bidang khusus masing-masing, sambil 

melatih mereka tentang kemahiran 

pengurusan. Ia dilaksanakan sebagai 

strategi kerjaya yang merangkumi 

k e d u a - d u a a s p e k t e k n i k a l d a n 

pengurusan. Skim ini telah dilancarkan 

sejak empat tahun yang lalu dan kini 

2 orang pakar dan 24 pakar teknikal 

telah mengambil bahagian dalam 

program tersebut. Dua daripada mereka 

juga telah menerima peng iktirafan 

antarabangsa untuk inisiatif mereka 

berhubung analisa pancaran arka dan 

buku panduan mengenai kualiti tenaga. 

Pada bulan Jun 2008, inisiatif Pertukaran 

Bakat di antara GLC yang pertama telah 

dilancarkan. Dua dari calon kita telah 

ditempatkan di Celcom Berhad dan 

Malaysian Building Society Berhad 

(MBSB) untuk satu tahun. Kita juga telah 

menerima dua orang calon, masingmasing 

dari Malaysia Airports Holdings 

Berhad dan MBSB. 

U n t u k T K 2 0 0 8 , 1 1 4 p r o g r a m 

pembangunan dan 1110 program 

latihan teknikal wajib dan bukan teknikal 

telah dijalankan untuk warga kerja 

eksekutif dan bukan eksekutif. Programprogram 

ini dibentuk untuk memastikan 

pekerja TNB dilengkapi dengan 

kompetensi yang akan meningkatkan 

kecekapan dan produktiviti Syarikat. 

Selain itu, institut latihan TNB, TNB 

Integrated Learning Solution Sdn. Bhd. 

(ILSAS), juga menjalankan programprogram 

tambahan untuk melatih 

pekerja mengenai aspek-aspek komersil 

di dalam pengurusan organisasi. 

Sejajar dengan program SE10/10 untuk 

mencapai perluasan perniagaan secara 

global, peluang-peluang untuk bertugas 

di luar negara untuk calon terpilih telah 

disediakan untuk meningkatkan lagi 

pengetahuan di samping mendalami 

pengalaman mereka dalam bidang 

pengkhususan masing-masing. Beberapa 

jurutera telah ditugaskan ke Liberty 

Power Limited TNB (TNB LPL) di 

Pakistan dan Shuaibah III Independent 

Water and Power Project (Shuaibah) di 

Arab Saudi. 

B a g i m e n y o k o n g p e m b a n g u n a n 

pengeluar dan kontraktor tempatan, 

TNB terus memperkukuhkan Program 

Pembangunan Vendor. TNB telah 

membantu vendor-vendor bumiputera 

untuk mengeluar dan membekalkan 

sebahagian dari peralatan yang 

d i g u n a k a n o l e h T N B d e n g a n 

memperkenalkan mereka kepada pihak 

bank yang dapat memberikan mereka 

bantuan kewangan, di samping 

menawarkan bantuan dari unit kualiti 

dan penyelidikan TNB. Program ini 

memberikan manfaat kepada semua 

pihak di mana pembekal kita mendapat 

peluang perniagaan dari TNB, manakala 

TNB pula mendapat peralatan yang 

bermutu, dan pelanggan pula mendapat 

bekalan yang berdaya harap. Semenjak 

1993, 65 jenis barangan gantian impot 

telah dibangunkan dan kontrak 

berjumlah RM3.8 bilion telah diluluskan 

kepada syarikat-syarikat di bawah 

program ini. Komitmen TNB kepada 

program pembangunan vendor juga 

menunjukkan betapa seriusnya kita di 

dalam usaha menjadikan syarikat 

bumiputera sebagai ahli perniagaan 

antarabangsa. 

Mengutamakan Keselamatan dan 

Kesihatan 

Keselamatan juga terus menjadi 

keutamaan di TNB dan Sistem 

Pengurusan Keselamatan Pekerjaan dan 

Kesihatan (OSH), juga dikenali sebagai 

Sistem Pengurusan Kecemerlangan 

Keselamatan (SEMS), membuktikan 

komitmen Syarikat untuk menjamin 

keselamatan pekerja. 

Pegawai-pegawai Keselamatan dan 

Kesihatan TNB yang bertauliah 

memastikan organisasi kita sentiasa 

bersedia menghadapi semua keadaan, 

sama ada semasa darurat ataupun krisis. 

Mereka pula disokong oleh Pemeriksa 

Keselamatan Tahap 2 dan Wakil 

Keselamatan Tahap 3 yang membantu 

memastikan prestasi OSH sentiasa 

diawasi dan dilaporkan semula kepada 

pihak pengurusan. 

Semua pekerja TNB wajib didedahkan 

kepada OSH serta menghadiri latihan, 

s e m e n t a r a p e n g a m a l - p e n g a m a l 

keselamatan pula perlu berkongsi 

pengetahuan OSH mereka. Untuk tujuan 

ini, program latihan yang berterusan, 

seminar, persidangan, simposium dan 

bengkel telah diadakan untuk semua 

peringkat warga kerja. Kesemua 


41


42 

kontraktor TNB juga diberi penerangan 

tentang kepentingan OSH. Paspot 

Keselamatan NIOSH-TNB telah dirangka 

dengan kerjasama Institut Keselamatan 

dan Kesihatan Pekerjaan Negara 

(NIOSH) bagi memastikan kontraktor 

sedar akan keperluan asas keselamatan 

pekerjaan. 

Orang ramai juga diberi kesedaran 

mengenai keselamatan elektrik melalui 

program pendidikan di sekolah, badan 

bukan Kerajaan, industri serta pelbagai 

persatuan. TNB juga menjalankan 

kempen keselamatan dalam usaha untuk 

memastikan penyebaran maklumat yang 

meluas. 

TK2008 juga memperlihatkan 12 stesen 

janaelektrik memenangi Pingat Emas 

Kelas 1 & 2, Pingat Perak dan Gangsa 

di Anugerah Persatuan Keselamatan 

Pekerja dan Kesihatan Malaysia bagi 

tahun 2007. 

Mengembangkan Tapak 

Perniagaan Antarabangsa 

M e m a n d a n g k a n p e l u a n g u n t u k 

mengembangkan perniagaan di Malaysia 

adalah agak terhad, TNB akan mencari 

peluang di luar negara untuk memperluaskan 

punca pendapatan Syarikat – 

sama ada peluang berasaskan pelaburan 

di dalam aset mahupun perkhidmatan. 

Mempelbagai kan peluang perniagaan 

kita di luar negara juga membantu TNB 

menangani risiko perniagaan dan 

menambahkan sumber pendapatan. 

Syarikat akan terus memperkenalkan 

strategi yang akan meningkatkan 

pulangan kepada kepakaran asas TNB 

dan bukan sekadar sebagai pelabur 

ekuiti. TNB akan terus menjalankan 

tugas dengan tekun di samping 

mengkaji peluang-peluang baru ini serta 

risiko-risiko yang terlibat. 

Anak syarikat milik penuh TNB di 

Pakistan, TNB LPL, terus mengaut 

keuntungan operasi, walaupun TK2008 

menyaksikan TNB LPL mengalami 

kerugian akibat kerugian translasi 

matawang. Walaupun situasi politik di 

Pakistan tidak menentu, loji kita telah 

berjaya meningkatkan kecekapan 

operasi mereka dan ianya sekarang 

adalah salah sebuah loji yang paling 

kukuh di negara itu. Pada TK2008, 


keupayaan kapasiti tahunan (Annual 

Dependable Capacity atau ADC) bagi 

loji TNB LPL meningkat dari 211.7 MW 

kepada 213.3 MW, melebihi ADC 

semasa tarikh mulatugas komersil yang 

pada masa itu ditetapkan pada 212 

MW. 

Pelaburan kita di Arab Saudi melalui 

Saudi-Malaysia Water dan Electricity 

Company Limited (SAMAWEC) untuk 

Shuaibah juga berjalan lancar. Loji 

tersebut dijangka akan bermula tugas 

seperti yang dirancang pada bulan Julai 

2009. 

TNB juga sedang meneroka peluangpeluang 

pelaburan di negara-negara 

ASEAN dan Timur Tengah di dalam lojiloji 

janakuasa dan bidang perkhidmatan. 

Kita akan menggunakan kemahiran 

pembaikan dan penyelenggaraan TNB 

Repair and Maintenance Sdn. Bhd. 

(REMACO) dengan sepenuhnya untuk 

mengukuhkan kedudukan kita di dalam 

sektor ini. TNB mempunyai pengalaman 

selama 59 tahun dan warga kerja yang 

mempunyai kepakaran dan pengalaman 

yang relevan untuk menjayakan projekprojek 

antarabangsa, dan menerusi 

kepakaran sedia ada, Syarikat akan 

dapat membina reputasi ke peringkat 

antarabangsa. Inisiatif ini juga adalah 

sejajar dengan aspirasi Khazanah untuk 

G L C m e n j a d i s y a r i k a t b e r t a r a f 

antarabangsa dalam jangkamasa 

panjang. 

TNB juga telah memberi khidmat latihan 

kepada kakitangan stesen janakuasa 

dari Vietnam, Yemen, Mongolia, Laos, 

Indonesia, Thailand, Nepal, Mesir dan 

Pakistan melalui institut latihan ILSAS, 

dan TNB akan terus mencari peluangpeluang 

latihan yang baru melalui 

ILSAS.

Sungguhpun kita merasa optimistik 

tentang peluang perniagaan di luar 

negara, namun TNB perlu mengambil 

maklum akan cabaran kelembapan 

ekonomi sedunia dan cabaran dalam 

mendapatkan bantuan pembiayaan 

kewangan kerana pembinaan loji baru 

memerlukan pelaburan kewangan yang 

besar. 

Mara Ke Hadapan 

Dunia dijangka akan terus dibebani 

tekanan berikutan harga bahan api yang 

tidak menentu, serta krisis kewangan 

dan ekonomi sedunia. 

Walaupun Bajet 2009 pada bulan Ogos 

2008 menjangkakan pertumbuhan KDNK 

sebanyak 5.4%, Institut Penyelidikan 

Ekonomi Malaysia telah meramalkan 

KDNK yang lebih rendah iaitu 3.4% 

untuk tahun 2009 akibat kesan ekonomi 

sedunia yang merudum. Pergolakan 

dalam pasaran kewangan sedunia jika 

berterusan akan menjejaskan permintaan 

global dan secara tidak langsung 

melemahkan pertumbuhan ekonomi 

serantau termasuklah ekonomi Malaysia. 

A k i b a t n y a , p e r t u m b u h a n d a l a m 

permintaan elektrik dijangka akan 

menurun lebih rendah dari pertumbuhan 

6.1% yang dicapai pada tahun TK2008. 

Dalam mengorak langkah ke hadapan, 

kebimbangan terhadap kenaikan harga 

tenaga dan bahan api global, 

terutamanya ketidaktentuan dalam harga 

arang batu, penambahan pembayaran 

kapasiti IPP dan tekanan inflasi akan 

terus menjadi cabaran kepada TNB. 

Keputusan tahun ini merupakan 

manifestasi yang jelas mengenai 

fenomena ini. 

Selain daripada itu, TNB akan 

menghadapi cabaran yang lebih ketara 

pada tahun TK2009 apabila Stesen 

Janaelektrik Jimah yang berkapasiti 

1,400 MW dilancarkan, di mana 

pembayaran kapasiti dan rizab tenaga 

dinaikkan. Ditambah pula dengan 

kelemahan matawang Ringgit, ini akan 

mengakibatkan harga bahan api dan 

kos perolehan untuk bahan impot, 

peralatan dan perkhidmatan yang lebih 

tinggi; berserta kenaikan kos faedah ke 

atas pinjaman menggunakan US Dollar 

dan Yen. 

Kedudukan kewangan TNB adalah 

bergantung kepada sejauh mana 

kenaikan kos pengeluaran elektrik dapat 

dipulihkan. Isu kenaikan kos ini juga 

akan menjejaskan keupayaan Syarikat 

untuk membuat pelaburan masa 

hadapan dengan tepat. Walaupun kita 

tidak dapat mengubah atau menyakinkan 

kuasa pasaran yang mengawal harga 

bahan api, kita akan terus memperbaiki 

kecekapan operasi bagi mengawal kos 

dan menguatkan lagi tahap daya saing 

kita. TNB akan sentiasa memberikan 

fokus untuk memperkukuhkan kedudukan 

kewangan Syarikat dan akan terus 

memberi perkhidmatan berkualiti 

kepada pelanggan. Pada masa yang 

sama, TNB akan terus menjadi 

pemangkin kepada kemajuan negara 

dan memastikan pulangan ekonomi 

yang positif kepada pemegang saham. 

Memandangkan keadaan ekonomi 

global yang tidak menentu, permintaan 

untuk elektrik yang lebih rendah, dan 

kos operasi yang lebih tinggi, keadaan 

kewangan Kumpulan bagi TK2009 

adalah amat mencabar. TNB masih lagi 

komited untuk memberikan pelanggan 

bekalan elektrik yang mencukupi serta 

meningkatkan lagi tahap kecemerlangan 

perkhidmatan dan operasi. Syarikat akan 

meneruskan usaha SE10/10 bagi 

memastikan pertumbuhan Kumpulan 

akan terus mara kehadapan. 

Penghargaan 

Saya ingin merakamkan ucapan terima 

kasih kepada Kerajaan Malaysia, 

Kementerian Tenaga, Air dan Komunikasi, 

Kementerian Kewangan, Kementerian 

Industri dan Perdagangan Antarabangsa, 

Suruhanjaya Tenaga, Lembaga Kemajuan 

Perindustrian Malaysia (MIDA) dan 

agensi-agensi Kerajaan yang lain atas 

sokongan padu mereka. Ucapan terima 

kasih tidak terhingga juga kami tujukan 

kepada kesemua pemegang saham 

serta pelanggan TNB di atas keyakinan 

yang tidak berbelah bagi mereka 

terhadap TNB. 

S a y a j u g a i n g i n m e r a k a m k a n 

penghargaan yang tidak terhingga 

kepada kesemua warga kerja TNB di 

atas ketahanan dan mutu kerja yang 

cemerlang mereka walaupun berhadapan 

dengan keadaan operasi yang tidak 

menentu. Akhir sekali, penghargaan 

tulus ikhlas saya kepada Lembaga 

Pengarah di atas kebijaksanaan dan 

wawasan mereka. Saya yakin akan terus 

mendapat sokongan penuh dari 

kesemua pemegang saham TNB dalam 

usaha untuk terus maju kehadapan. 

DatO’ sri Che khalib 

bin mOhamaD nOh 



43


44 

Datuk Wira md sidek bin ahmad 

Naib Presiden Kanan 

(Operasi & Teknikal) 

Penjanaan 

Penghantaran 

Pembahagian Kewangan

Hal Ehwal Korporat 

Perolehan 

Pengurusan 

Pelaburan 

Sumber 

Manusia 

Kumpulan 

Perkhidmatan 

Korporat 

Teknologi 

Maklumat & 

Komunikasi 

Perancangan 

Sabah Electricity 

Sdn Bhd 

ulasan operasi 


45


46 

Dalam melangkah ke hadapan, 

Bahagian Penjanaan yakin bahawa 

usaha kami untuk mencapai 

Prestasi Penjanaan Berkelas 

Dunia masih menepati sasaran. 

Komitmen kami untuk memuaskan 

para pelanggan dan pihakpihak 

yang berkepentingan tetap 

menjadi tumpuan-tumpuan teras. 

Kami akan terus mengoptimumkan 

penggunaan aset penjanaan serta 

meningkatkan kompetensi teknikal. 

Dengan pengalaman dan rekod 

pencapaian yang lepas, kami 

akan berusaha memperluaskan 

perkhidmatan kami di dalam dan 

juga di luar negara. 

Sorotan pencapaian: 

Penjanaan 

Faktor Henti Tugas Tidak Terancang Setara dikekalkan selama 3 tahun berturut-turut pada paras 

yang lebih baik daripada tanda aras industri Berkelas Dunia sebanyak 4%. 

Kecekapan haba terus meningkat dan penambahbaikan dijangka dapat dicapai apabila PD2 

dimulatugaskan pada akhir 2008. 

Jurutera-jurutera Penjanaan memainkan peranan penting dalam projek-projek berkaitan tenaga 

sebagai menyokong usahaniaga TNB di luar negara. 

Kesemua stesen janaelektrik dan ibu pejabat Bahagian Penjanaan memiliki sijil MS ISO 9001:2000. 

Kesemua stesen janaelektrik diberi sijil MS ISO 14001. Beberapa stesen menerima anugerah 

peringkat kebangsaan, misalnya anugerah Persatuan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Malaysia 

(MSOSH) dan anugerah Majlis Kebangsaan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (NCOSH). 

Bahagian Penjanaan aktif dalam memberi sumbangan terhadap pencapaian anugerah AKIPM oleh 

TNB.

Matlamat Bahagian 

Bahagian Penjanaan, salah satu 

daripada tiga bahagian teras 

bisnes TNB, diamanahkan untuk 

mengendali dan menyenggara 

enam stesen haba dan tiga 

stesen janaelektrik hidro utama 

di Semenanjung Malaysia. 

Bahagian Penjanaan juga 

memberi sokongan kepada 

k e r j a - k e r j a o p e r a s i d a n 

penyenggaraan tiga Pengeluar 

Tenaga Bebas (IPP), dua 

daripadanya dimiliki penuh iaitu 

Stesen Janakuasa Sultan Azlan 

Shah dan TNB Liberty Power 

Limited Pakistan dan satu 

pegangan ekuiti majoriti iaitu 

Stesen Janaelektrik Sultan 

Salahuddin Abdul Aziz Shah. 

Menerusi unit perniagaannya 

iaitu TNB Repair & Maintenance 

(TNB REMACO), Bahagian 

Penjanaan juga menyediakan 

perkhidmatan-perkhidmatan 

pembaikan dan penyenggaraan 

serta perkhidmatan operasi bukan 

sahaja kepada loji-loji penjanaan 

TNB (termasuk tiga IPP) tetapi 

juga kepada pelangganpelanggan 

luar. TNB REMACO 

telah menubuhkan satu unit 

perdagangan barang ganti 

(BuyCo) untuk memperluaskan 

asas hasilnya (untuk mempelbagaikan 

bisnesnya). 

Bahagian Penjanaan juga 

menyediakan khidmat kepakaran 

teknikal dalam projek-projek 

yang berkaitan dengan tenaga 

untuk menyokong usahaniaga 

TNB di luar negara. 

mohd nazri bin shahruddin 

Naib Presiden 

Graf 1: 

Kapasiti Penjanaan bagi TK2007/2008 

IPP 

45% 

MNJG 

10.4% 

HID 

9.7% 

TNB 

42.7% 

PAKA 

5.8% 

PD 

3.7% 

PJ 

3.2% 

KEV 

12.3% 

CB 

4.2% 

GLGR 2.0% 

PG 

3.7% 


47


48 

Graf 2: 

Pasaran Penjanaan Keseluruhan mengikut 

Jualan Tenaga untuk TK2007/2008 

IPP 

50.41% 

MNJG 

11.08% 

HID 

6.92% 

TNB 

39.62% 

PD 

5.82% 

PAKA 

7.79% 

KEV 

9.97% 

CB 2.54% 

PG 2.02% 

GLGR 2.51% 

PJ 0.94% 

Graf 3: 

Perbandingan Bahagian Pasaran Bulanan Penjanaan 

mengikut Pengeluaran Tenaga bagi TK2007/2008 

% 

46 

44 

42 

40 

38 

36 

34 

32 

30 

41.13 

38.72 

Ulasan Operasi – Bahagian Penjanaan 

45.02 

40.74 

33.13 

40.10 

40.22 

36.00 

41.25 41.15 

40.57 

Ringkasan Operasi 

Jumlah keupayaan terpasang Bahagian 

Penjanaan TNB kekal 8,416 MW. Ia 

merangkumi kapasiti 6,505 MW daripada 

loji-loji haba dan 1,911 MW lagi dihasilkan 

oleh loji-loji hidro. Kapasiti penjanaan akan 

kekal sehingga penghujung tahun 2008 

apabila loji kitar padu baru dengan kapasiti 

sebanyak 750 MW di Stesen Janaelektrik 

Tuanku Ja’afar mula beroperasi pada 

penghujung tahun 2008. Bahagian pasaran 

kapasiti TNB ialah 42.7%. (Sila lihat Graf 1) 

Akibat operasi komersial sepenuhnya tiga 

loji haba arang baru di Tanjung Bin (sebuah 

IPP) yang dengan kapasiti 700 MW setiap 

satu serta peningkatan marginal dalam 

permintaan tenaga sistem, bahagian pasaran 

TNB telah merosot kepada 39.7%, 

pengurangan sebanyak 0.1 mata peratusan 

berbanding tahun lalu. Bagi loji-loji tenaga 

TNB, Stesen Janakuasa Sultan Azlan Shah, 

Manjung telah menyumbang jualan elektrik 

yang paling tinggi sebanyak 27.96% kepada 

sistem. 

Graf 2 menunjukkan bahagian pasaran 

penjanaan keseluruhan bagi tahun 2008 

dan Graf 3 memberi perbandingan 

bahagian pasaran tenaga bulanan bagi 

TK2007 dan TK2008. 

Penjanaan daripada bahan api gas 

menyumbang sebanyak 54.46% daripada 

jumlah jualan tenaga oleh Bahagian 

Penjanaan, disusuli arang batu sebanyak 

Pasaran TNB TK2007 Pasaran TNB TK2008 

38.71 

Sep’07 Okt Nov Dis Jan’08 Feb Mac Apr Mei Jun Jul Ogo 

40.78 

36.51 

42.02 

36.23 

39.05 

37.63 

44.68 

37.47 

39.46 

34.76 

41.21 

38.03

27.96% dan hidro pula 17.47%. Campuran 

bahan api loji penjanaan bagi tempoh yang 

dikaji tidak banyak berubah berbanding 

Tahun Kewangan yang lalu. Graf 4 

menunjukkan campuran bahan api Bahagian 

Penjanaan TNB bagi TK2008. 

Tinjauan Prestasi Teknikal 

Faktor kesediaan setara loji (eaF) 

EAF Bahagian Penjanaan bagi TK2008 ialah 

90.01%, pengurangan sebanyak 2.14 mata 

peratusan berbanding TK2007. Seperti yang 

ditunjuk dalam Graf 5, EAF terendah telah 

dicatatkan pada bulan November 2007 pada 

83.17% disebabkan henti tugas yang 

terancang dan tidak terancang sepanjang 

bulan tersebut. (Ini disebabkan terutamanya 

oleh kerja-kerja pemulihan utama di Stesen 

Janakuasa Sultan Azlan Shah, Manjung dan 

henti tugas turbin stim di Stesen Janaelektrik 

Paka yang tidak terancang). Prestasi stesen 

keseluruhan bagi TK2008 adalah amat baik, 

di mana 80% daripada stesen telah 

mencatatkan EAF melebihi 90%. Graf 6 

menunjukkan EAF bagi semua stesen. 

Graf 4: 

Campuran Bahan Api Penjanaan 

bagi TNB untuk TK2008 

MFO 

0.00% 

DIST 

0.11% 

HIDRO 

17.47% 

ARANG 

BATU 

27.96% 

GAS 

54.46% 


49


50 

Graf 5: 

Faktor Kesediaan Setara Loji mengikut Jenis Loji 

Graf 6: 

Faktor Kesediaan Setara (EAF) bagi setiap Stesen 

% 

110 

100 

90 

80 

70 

60 

50 

CB PAKA PD PG GLGR PJ MNJG SGPK KNYR CAM TNB 

Graf 7: 

Arah Aliran Faktor Kesediaan Setara 

% 

110 

100 

90 

80 

70 

60 

50 

94 

92 

90 

88 

86 

84 

82 


Sep 

’07 

94.36 

95.57 

Okt Nov Dis Jan Feb Mac 

’07 ’07 ’07 ’08 ’08 ’08 

CCP Arang Minyak/ 

Batu Gas 

konvensional konvensional 

85.63 

91.30 

91.97 

91.07 

90.93 

90.79 

95.21 

85.17 

95.76 

94.06 

95.79 

TK’04 TK’05 TK’06 TK’07 TK’08 

93.60 

82.01 

TK’07 TK’08 

90.2 90.2 

Apr Mei Jun Jul Ogo 

’08 ’08 ’08 ’08 ’08 

OCGT Hidro TNB 

91.54 

93.58 

92.15 

87.29 

92.96 

98.84 

71.50 

90.01 

92.12 

90.01 

Graf 7 menunjukkan arah aliran 

EAF sejak TK2004.Bagi TK2008, 

EAF yang dicapai iaitu 90.01% 

adalah lebih tinggi daripada nilai 

sasaran 88.6%. Henti tugas 

terancang utama disebabkan 

kerja-kerja pemulihan utama di 

U1, Stesen Janakuasa Sultan 

Azlan Shah, Manjung, 

Pemeriksaan Turbin GT1A di 

Stesen Janaelektrik Tuanku 

Ja’afar, Pemeriksaan ke atas 

GT5C di Stesen Janaelektrik 

Jambatan Connaught dan Projek 

Perlanjutan Jangka Hayat Loji di 

Stesen Janaelektrik Cameron 

Highlands. 

Antara berbagai jenis loji itu, 

l o j i - l o j i h a b a m i n y a k / g a s 

konvensional telah mencapai 

EAF sebanyak 96.69% disusuli 

turbin gas kitar terbuka 96.11%, 

loji kitar padu 92.48%, loji hidro 

90.52% dan loji haba arang batu 

konvensional 82.01% 

Faktor henti tugas tidak 

terancang setara (euOF) 

Bagi tiga Tahun Kewangan 

berturut-turut, EUOF Penjanaan 

TNB adalah lebih baik daripada 

tanda aras industri Kelas Dunia 

sebanyak 4%. EUOF yang dicapai 

bagi TK2008 ialah 3.34%. Graf 

8 menunjukkan arah aliran EUOF 

dari TK2004 hingga TK2008. 

Secara keseluruhan, EUOF 

adalah cemerlang dengan 80% 

daripada stesen mencapai EUOF 

kurang daripada 4%. Kedua-dua 

Stesen Janaelektrik Paka dan 

Stesen Janakuasa Sultan Azlan 

Shah, Manjung mencatatkan 

EUOF yang tinggi disebabkan 

oleh kerosakan mekanikal pada 

turbin-turbin stim. Graf 9 

menunjukkan EUOF yang dicapai 

oleh semua stesen bagi TK2008. 

Butir-butir terperinci mengikut 

k o d p u n c a h e n t i t u g a s 

ditunjukkan dalam Graf 10.

Graf 8: 

Arah Aliran Faktor Henti Tugas Tidak Terancang Setara (EUOF) 

% % 

12 

10 

8 

6 

4 

2 

0 

Graf 9: 

Faktor Henti Tugas Tidak Terancang Setara mengikut Stesen 

14 

12 

10 

8 

6 

4 

2 

0 

1.27 

0.90 

9.50 

TK’04 TK’05 TK’06 TK’07 TK’08 

2.78 

4.52 

1.23 

1.13 

6.10 

2.06 

0.21 

1.16 

2.26 

3.10 

1.53 

1.51 

CB PAKA PD PG GLGR PJ MNJG SGPK KNYR CAM TNB 

Graf 10: 

Klasifikasi Faktor Henti Tugas Tidak Terancang Setara (EUOF) 

Dandang HRSG, 0% 

TURBIN HIDRO/ 

PAM, 2% 

BAKI LOJI, 

12% 

DANDANG 

15% 

TURBIN 

STIM 

12% 

1.90 

7.18 

TK’07 TK’08 

PENJANA 

20% 

TURBIN 

GAS 

37% 

2.10 

1.09 

2.59 

11.15 

0.58 

0.69 

3.34 

2.47 

2.15 

3.34 

LAIN-LAIN, 2% 

PERALATAN KAWALAN 

PENCEMARAN, 0% 

KESILAPAN ANGGOTA 

KERJA ATAU 

PROSEDUR, 0% 


51


52 


Jualan Unit Tenaga 

Jumlah jualan unit tenaga bagi 

TK2008 ialah sebanyak 37,770 

GWh, iaitu 14.9% lebih tinggi 

daripada nilai sasaran sebanyak 

32,860 GWh. Stesen Janakuasa 

Sultan Azlan Shah, Manjung 

menyumbang jualan unit yang 

paling tinggi sebanyak 10,562 

GWh disusuli Stesen Janaelektrik 

Paka, (7,426 KWh) dan Stesen 

Janaelektrik Tuanku Ja’afar (5,546 

KWh). 

Graf 11 menunjukkan perbandingan 

jualan tenaga mengikut 

stesen-stesen janaelektrik 

bagi TK2007 dan TK2008. 

Kecekapan Haba 

Kecekapan Haba Bersih Bahagian 

Penjanaan ialah sebanyak 37.9%, 

meningkat sebanyak 1.7% 

berbanding sasaran sebanyak 

36.2%. Kebanyakan loji haba 

telah berjaya mencatatkan 

prestasi yang melebihi sasaran 

masing-masing. Pencapaian ini 

disebabkan oleh faktor beban 

yang lebih tinggi bagi loji-loji 

berkenaan. Graf 13 menunjukkan 

perbandingan antara nilai sebenar 

dan nilai sasaran kecekapan haba 

bagi TK2008. Kecekapan haba 

telah bertambah baik sejak 

tahun-tahun yang lalu daripada 

tahap paling rendah sebanyak 

34.1% pada TK2004 kepada 

37.9% pada TK2008 seperti yang 

ditunjukkan dalam Graf 14. 

Projek-Projek Utama 

P ro j e k P e m u l i h a n S t e s e n 

Janaelektrik Tuanku Ja’afar Fasa 

2 menepati jadual untuk operasi 

komersial kitar padu pada akhir 

2008. Turbin gas individu telah 

berjaya mencapai beban asas 

masing-masing pada 17 dan 22 

Julai 2008. Batu tanda 

Penyegerakan Penjana Turbin 

Stim telah dicapai pada 5 Ogos 

2008. Pada bulan Ogos 2008, 

hampir 98% projek ini telah siap 

dilaksanakan. Apabila dimulaoperasikan 

kelak projek ini 

dijangka menyumbang kapasiti 

tambahan sebanyak 750 MW 

kepada loji PD1 750 MW yang 

sedia ada. 

GWh GWh 

Graf 11: 

Jualan Unit Tenaga mengikut Stesen, TK2007/2008 

12,000 

10,00 

8,000 

6,000 

4,000 

2,000 

0 

2,139 

2,417 

7,404 

7,426 

5,510 

5,546 

2,159 

1,924 

1,960 

2,397 

944 

900 

CB PAKA PD PG GLGR PJ MNJG SGPK KNYR CAM 

TK’07 TK’08 

Graf 12: 

Arah Aliran Tahunan Jualan Tenaga Penjanaan TNB 

TK2004-TK2008 

42,000 

40,000 

38,000 

36,000 

34,000 

32,000 

30,000 

% 

39,292 

34,046 

38,176 

Graf 13: 

Kecekapan Haba mengikut Stesen 

55 

50 

45 

40 

35 

30 

25 

20 

11,004 

10,562 

35,973 

2,459 

3,420 

1,589 

2,368 

37,770 

TK’04 TK’05 TK’06 TK’07 TK’08 

36.1 

38.1 

38.7 

38.8 

48.4 

48.5 

33.7 

40.0 

40.5 

40.7 

805 

810 

CB PAKA PD PG GLGR PJ MNJG TNB 

TK’08 Sasaran 

26.5 

24.6 

TK’08 Sebenar 

35.0 

34.0 

36.2 

37.9

% 

Graf 14: 

Arah Aliran Kecekapan Haba TNB TK2004-TK2007 

39 

38 

37 

36 

35 

34 

33 

32 

34.10 

36.50 

TK’04 TK’05 TK’06 TK’07 TK’08 

Projek pemulihan utama di 

C a m e r o n H i g h l a n d s d a n 

Janaelektrik Hidro Batang 

Padang ialah Projek Perlanjutan 

Jangka Hayat Loji dan Automasi 

yang dijadualkan siap pada awal 

2009. Kerja-kerja membersih 

kelodak dan sisa tumbuhan telah 

berjaya memulihkan sebahagian 

besar Tasik Ringlet kepada 

kapasiti takungan asalnya. Projek 

pemulihan ini dijangka dapat 

melanjutkan hayat operasi 

Rancangan Janakuasa Hidro 

Cameron Highlands untuk selama 

30 tahun lagi setelah beroperasi 

selama 45 tahun yang lalu. 

Dua projek janakuasa hidro iaitu 

Projek Janakuasa Hidro Hulu 

Terengganu (kapasiti terancang 

sebanyak 250 MW) dan Projek 

Janakuasa Hidro Ulu Jelai 

(kapasiti terancang sebanyak 372 

MW) sedang dalam peringkat 

awal pemerolehan dan dijadualkan 

siap masing-masing pada 

tahun 2013 dan tahun 2014. 

Projek IPP 300 MW haba arang 

batu di Sabah yang dianugerahkan 

kepada TNB pada 

tahun kewangan yang lalu 

terpaksa dipindah ke lokasi baru. 

Permohonan untuk mendapat 

kelulusan kerajaan negeri untuk 

memulakan projek tersebut telah 

dikemukakan. 

36.22 

37.58 

37.89 

TNB juga sedang memohon 

kelulusan daripada pihak-pihak 

berkuasa berkenaan untuk 

membangun semula Stesen 

Janaelektrik Prai. Jika berjaya, 

sebuah loji kuasa Turbin Gas 

Kitar Terbuka (OCGT) 220MW 

akan dibina. 

Inisiatif-Inisiatif Peningkatan 

Kualiti 

Sebagai susulan kepada kejayaan 

pelaksanaan strategi T7, 

Bahagian Penjanaan telah 

merumuskan empat inisiatif 

seperti berikut yang merangkumi 

fokusnya sehingga tahun 2010 

sebagai menyokong program 

Kecemerlangan Perkhidmatan 

10/10 TNB: 

1. pengoptimuman kos hayat 

benar 

2. pembangunan modal insan 

untuk pertumbuhan global 

3. m e m p o s i s i k a n t n b 

remaCO untuk bisnes luar 

negara 

4. m e n g a d a k a n p r o g r a m 

pengurusan pelanggan/ 

pihak berkepentingan 

1. pengoptimuman kos hayat 

benar 

Bahagian Penjanaan merancang 

untuk mengoptimumkan secara 

berterusan kitaran-hayat benar 

loji-loji janaelektrik untuk 

meminimumkan jumlah kos 

pemilikan jangka panjang. 

Aktiviti-aktiviti yang dikenalpasti 

termasuk: 

a. Pembangunan dan Kawalan 

Projek. 

b. M e n g o p t i m u m k a n K o s 

Marginal Penjanaan. 

• Melaksanakan Sistem 

P e n g u r u s a n L o j i 

Penjanaan (GPMS) untuk 

menganalisis Prestasi Loji 

mengikut Masa Nyata 

dan mengambil keputusan 

mengenai rejim operasi 

keseluruhan. 

• Memperbaiki Kapasiti 

Kesediaan Tahunan Teruji 

(TAAC) loji-loji dan kadar 

haba. 

• Mengurangkan kos 

barang ganti. 

c. Meningkatkan daya harap 

loji. 

• Melaksanakan Pemeriksaan 

Berasaskan Risiko 

(RBI) dan Penyenggaraan 

Bertumpukan Daya Harap 

(RCM). 

2. pembangunan modal insan 

untuk pertumbuhan global 


mengenalipasti kesediaan tenaga 

kerja yang berkompeten tinggi 

sebagai faktor kejayaan yang 

kritikal. Sehubungan dengan ini, 

beberapa program berikut telah 

dirangka oleh Sumber Manusia 

Bahagian: 

• M e n y e d i a k a n l a t i h a n 

• 

kepimpinan teras kepada 

kumpulan-kumpulan sasaran 

yang berkenaan menerusi 

kursus-kursus yang dikenalp 

a s t i d a l a m P r o g r a m 

Pembangunan Eksekutif, 

Pengurusan Penggantian dan 

kursus kepimpinan lanjutan. 

Menyediakan latihan teknikal 

mengikut fungsi kerja staf 

menerusi kursus-kursus wajib, 

latihan pensijilan dan kursuskursus 

awam. 

• Latihan yang bertujuan untuk 

pematuhan kepada pihak 

Pengawal Selia dan Piawaian 

Alam Sekitar. 


53


54 


3. memposisikan tnb remaCO 

untuk bisnes luar negara 

TNB Repair and Maintenance 

Sdn Bhd (TNB REMACO) adalah 

subsidiari milik penuh TNB. Ia 

menyediakan perkhidmatan 


bagi aktiviti teras TNB khususnya 

di loji-loji penjanaan dan 

penyenggaraan alat ubah 

pembahagian. TNB REMACO 

t e l a h m e n u b u h k a n k e d a i 

pembaikan dengan keupayaan 

membaikpulih dan mengganti 

berbagai komponen loji-loji 

penjanaan. Syarikat ini berusaha 

dengan gigih untuk melaksanakan 

fungsinya dengan cekap dan 

berkesan untuk membina reputasi 

negara dalam kecemerlangan 

kejuruteraan. 

TNB sedang memposisikan TNB 

REMACO untuk menjanakan 

perolehan tambahan bagi TNB 

dengan memasarkan secara aktif 

perkhidmatan-perkhidmatannya 

dalam sektor penjanaan kuasa 

dan industri berkaitan tenaga 

kepada pelanggan luar di dalam 

dan luar negara. Sehingga kini, 

TNB REMACO telah berjaya 

mengendalikan projek-projek 

daripada beberapa Pengeluar 

Tenaga Bebas (IPP) termasuk 

Petronas CUF di Kerteh dan 

Gebeng untuk penyenggaraan 

turbin gas berjadual. TNB 

REMACO juga menyediakan 

perkhidmatan pembaikan dan 

penyenggaraan kepada negaranegara 

ASEAN. 

4. mengadakan program 

pengurusan pelanggan/ 

pihak-pihak 

berkepentingan 

Bahagian Penjanaan beriltizam 

bukan sahaja untuk memenuhi 

tetapi melampaui pengharapan 

semua pelanggan dan pihak 

berke pentingan. Sehubungan 

d e n g a n i n i , B a h a g i a n i n i 

menyokong penuh penubuhan 

Bahagian Hal Ehwal Korporat 

yang baru serta aktiviti-aktivitinya 

untuk meningkatkan interaksi 

dengan semua pihak berkepentingan 

khususnya pihak pengawal 

seliaan dan pelanggan. 

Pelaksanaan Pemiawaian 

Proses dan 

Penambahbaikan 

Inisiatif Pemiawaian Proses dan 

Penambahbaikan (PSI) berasaskan 

rangka kerja pensijilan ISO 

9001:2000 telah dilaksanakan di 

semua stesen janaelektrik, 

jabatan dan subsidiari di bawah 

Bahagian Penjanaan sejak 2005. 

Semua bidang-bidang yang 

disebutkan telah diluluskan oleh 

SIRIM UKAS selaras dengan 

Sistem Peng urusan Kualiti ISO 

9001:2000. 

Bahagian ini telah menubuhkan 

Sistem Pengurusan Maklumbalas 

Pelanggan sebagai sebahagian 

daripada Sistem Pengurusan 

Kualiti ISO 9001 untuk menangani 

maklumbalas dan aduan-aduan 

pelanggan menerusi kaji selidik 

dan saluran-saluran lain. 

Membina Keupayaan 

Sumber Manusia 


merangka berbagai program 

latihan untuk terus meningkatkan 

kompetensi teknikal dan bisnes 

tenaga kerjanya supaya mereka 

berupaya menyumbang secara 

positif ke arah mencapai 

matlamat bisnesnya. Antara lain 

ini juga merangkumi inisiatifinisiatif 

baru untuk memperluaskan 

perolehan bukan-tarif 

dan bida projek-projek loji 

penjanaan di luar negara. Ini 

juga merupakan sebahagian 

daripada inisiatif untuk mencapai 

sasaran SE10/10 TNB. Warga 

kerja Bahagian juga telah dihantar 

untuk menghadiri programprogram 

latihan berkualiti anjuran 

SIRIM, NIOSH dan NPC supaya 

ditauliahkan sebagai juruaudit 

dan pelaksana sistem. 

Pakar-pakar dalaman Bahagian 

Penjanaan sedang giat 

melaksanakan Penyenggaraan 

Bertumpukan Daya Harap (RCM) 

dan Pemeriksaan Berasaskan 

Risiko (RBI) sebagai sebahagian 

daripada usaha ke arah EUOR 

sifar. Di samping itu, Penyenggaraan 

Produktif Total (TPM) 

sedang diperkenalkan untuk 

memperkukuhkan usaha-usaha di 

atas. 

Anugerah 

Dalam usaha mengekalkan 

rekodnya sebagai Bahagian yang 

memenangi Anugerah, stesenstesen 

janaelektrik di bawah 

B a h a g i a n P e n a j a a n y a n g 

disenaraikan di bawah ini telah 

memenangi berbagai anugerah 

dalam tempoh laporan. 

anugerah ‘malaYsian 

sOCietY FOr OCCupatiOnal 

saFetY anD health 

(msOsh) aWarDs 2007’ 

Anugerah Emas Class 1 

• 

• 

• 

• 

• 

Stesen Janaelektrik Hidro 



Ismail, Paka 

Stesen Janaelektrik Putrajaya 

Stesen Janaelektrik 

Chenderoh 

Stesen Janaelektrik Tuanku 

Jaafar, Port Dickson 

Anugerah Emas Class 2 

• 

• 

• 

• 


Jambatan Connaught, Klang 

Stesen Janaelektrik Hidro 

Sg. Perak 

Stesen Janaelektrik Gelugor 

Stesen Janakuasa Sultan 

Azlan Shah, Manjung 

Anugerah Perak 

• 

• 




Iskandar, Pasir Gudang

Anugerah Gangsa 

• 


Ismail Petra, Pergau 

anugerah ‘natiOnal 

COunCil FOr 

OCCupatiOnal saFetY anD 

health aWarDs 2007’ 

EMAS 

• 


Chenderoh 

Di samping itu, pasukan ICC 

Bahagian dari berbagai stesen 

telah merangkul Pingat-pingat 

Emas dan Pingat Emas 3-bintang 

di Konvensyen ICC Peringkat 

Kebangsaan dan Wilayah yang 

dianjurkan oleh Perbadanan 

Produktiviti Malaysia (MPC). 

Beberapa stesen telah menerima 

pensijilan 5S dalam tempoh 

yang sama. 

Cabaran dan Prospek 

Dalam mengorak langkah ke 

hadapan, Bahagian Penjanaan 

yakin bahawa usaha kami untuk 

mencapai Prestasi Penjanaan 

Berkelas Dunia masih menepati 

sasaran. Bahagian ini akan 

menggunakan pengalaman 

teknikal yang tinggi untuk 

m e n i n g k a t k a n k o m p e t e n s i 

teknikal dan pada masa yang 

sama akan aktif dalam usaha 

meningkat daya harap loji-loji 

bertaraf merit. Daya harap lojiloji 

akan dipertingkatkan untuk 

m e m e n u h i p e r t u m b u h a n 

per mintaan elektrik dalam 

negara. Sehubungan dengan ini, 

beberapa inisiatif utama termasuk 

Sistem Pengurusan Loji Penjanaan 

(GPMS) untuk menganalisis 

prestasi loji mengikut masa nyata 

dan Penyenggaraan Produktif 

Total (TPM) sedang dilaksanakan. 

Penjanaan TNB akan memastikan 

bahawa arah aliran menaik Faktor 

Kesediaan Setara akan dikekalkan 

pada tahap melampaui nilai 

sasaran. 

TNB REMACO, subsidiari milik 

penuh TNB yang menyediakan 

perkhidmatan pembaikan dan 

penyenggaraan dalam sektor 

p e n j a n a a n t e n a g a d a n 

perkhidmatan berkaitan industri 

tenaga di Malaysia dan rantau 

ASEAN akan terus memperluaskan 

inisiatif pemasarannya 

ke lain-lain negara asing. 

Dari segi kehematan dan 

pengurusan bajet, Bahagian 

Penjanaan telah memulakan 

amalan pengumpulan barangbarang 

ganti bernilai tinggi dan 

pembelian barang-barang ganti 

secara ‘just-in-time’ untuk 

mengurangkan paras inventori 

yang tinggi. Pemantauan dan 

penyemakan bulanan akan terus 

dijalankan untuk memastikan 

p e n g g u n a a n b a j e t y a n g 

berhemah. 

Kos bahan api yang semakin 

m e n i n g k a t d i d o ro n g o l e h 

k e k u r a n g a n b e k a l a n d a n 

kemudahubahan harga terus 

m e n j a d i p e r k a r a y a n g 

membimbangkan. Bahagian 

Penjaanan sedang berusaha ke 

arah mengurangkan penggunaan 

bahan api dengan menambahbaikan 

kecekapan loji semasa 

melalui projek GPMSnya. 

Sementara itu, Bahagian ini juga 

sedang terlibat sepenuhnya 

dalam usaha mengoptimumkan 

campuran bahan api penjanaan 

tenaga di loji-loji penjanaannya 

d e n g a n m e m a k s i m u m k a n 

sumber-sumber hidro dan pada 

masa yang sama terus bergiat 

dalam mengenalpasti jenis-jenis 

bahan api baru seperti tenaga 

angin, biobahanapi, LNG, haba 

bumi, solar dan lain-lain. 


55


56 

ir. ab’llah bin haji mohd salleh 

Naib Presiden 

Penghantaran 

Dalam konteks masa kini, 

cabaran terbesar yang kami 

hadapi dalam operasi masa 

nyata Grid Nasional ialah 

operasi yang selamat, terjamin, 

berdayaharap dan operasi 

ekonomik paling optimal…. 

lebih-lebih lagi untuk memenuhi 

harapan pihak-pihak yang 

berkepentingan. 

Sorotan Pencapaian: 

Mencapai ‘System Minutes’ 6.56 sekaligus 

mengekalkan angka tunggal ‘System Minutes’ 

bagi tiga (3) tahun berturut-turut. 

Mengurangkan kehilangan tenaga sistem 

penghantaran daripada 2.32% kepada 

2.17%. 

Mengekalkan Gangguan Utama Sifar bagi 

tiga tahun berturut-turut. 

Menambah sebanyak 6,840 MVA kapasiti 

alatubah dan 480 MVar bank-bank kapasitor 

ke dalam sistem sebaik sahaja memulatugaskan 

40 projek baru.

Jadual 1: 

Pangkalan Data Kelengkapan Pepasangan Sistem 

Penghantaran seperti pada 31 Ogos 2008. 

Jenis-Jenis talian Jarak/kapasiti/bil. 

Talian Atas 

500 kV 

Talian Atas 

275 kV 

Talian Atas 

132 kV 

Jumlah Jarak 

talian atas 

Kabel Bawah Tanah 

275 kV 

Kabel Bawah Tanah 

132 kV 

Jumlah Jarak kabel 

bawah tanah 

638 

(km-litar) 

7,565 

(km-litar) 

10,609 

(km-litar) 

18,812 

(km-litar) 

51 

(km-litar) 

689 

(km-litar) 

740 

(km-litar) 

Alatubah 500 kV 10,500 MVA 



Jumlah kapasiti alatubah 83,808 mVa 

Pencawang 500 kV 7 



Jumlah bilangan 

pencawang tnb 

386 


Bahagian Penghantaran dipertanggungjawabkan untuk 

mengurus dan mengendalikan Grid Penghantaran 500 

kV, 275 kV dan 132 kV di seluruh Semenanjung Malaysia 

yang dikenali sebagai Grid Nasional. Grid Nasional ini 

merangkumi talian atas sepanjang kira-kira 18,812 

kilometer-litar, kabel bawah tanah 740 kilometer-litar dan 

386 pencawang dengan kapasiti alatubah 83,808 MVA. 

Pada tempoh dalam kajian, tiga puluh dua (32) stesen 

janaelektrik, yang terdiri daripada stesen-stesen 

janaelektrik TNB dan IPP, disambungkan kepada grid 

dengan kapasiti terpasang sebanyak 19,723 MW dan 

permintaan maksimum bekalan elektrik yang direkodkan 

adalah sebanyak 14,007 MW pada 21 Mei 2008. 

(Sila lihat Jadual 1) 

Grid Nasional di sebelah utara disambungkan dengan 

sistem penghantaran Thailand yang dikendalikan oleh 

Electricity Generating Authority of Thailand (EGAT) 

melalui sambungtara “High Voltage Direct Current” 

(HVDC) dengan keupayaan penghantaran ±300 MW dan 

talian atas “High Voltage Alternating Current” (HVAC) 

132 kV dengan kapasiti penghantaran maksima 90 MW. 

Di selatan pula, Grid Nasional disambungkan ke sistem 

penghantaran Singapore Power di Senoko melalui dua 

kabel dasar laut 230 kV dengan kapasiti penghantaran 

450 MW. 

Grid Nasional membolehkan bekalan elektrik yang dijana 

di pelbagai stesen janaelektrik dihantar ke pencawang 

masuk utama yang terdapat di pusat-pusat beban. 

Objektif Bahagian Penghantaran ialah melaksanakan 

operasi pembekalan elektrik yang “selamat, berdayaharap 

dan ekonomik”. Malah ia memainkan peranan penting 

dalam memastikan bekalan elektrik yang berdaya harap 

dan berkekalan pada harga kompetitif berbanding utilitiutiliti 

lain di rantau ini. 


57


58 

Ulasan Operasi – Bahagian Penghantaran 

Dalam melangkah ke hadapan, 

Bahagian Penghantaran berazam 

u n t u k m e n j a d i e n t i t i 

penghantaran utama di rantau 

ini dan juga sebagai pusat Grid 

Tenaga ASEAN. Semua usaha 

yang dilaksanakan adalah bagi 

mencapai matlamat tersebut. 


Bahagian Penghantaran telah 

mengambil inisiatif untuk 

m e m a s t i k a n p ro j e k - p ro j e k 

penghantaran disiapkan mengikut 

jadual dan dalam lingkungan 

belanjawan. Inisiatif-inisiatif ini 

termasuklah memperbaiki kaedah 

dan amalan-amalan perolehan, 

memperbaiki spesifikasispesifikasi 

projek dan Bil Kuantiti 

(BQ) serta memastikan skop 

projek adalah tepat serta prosesproses 

QA/QC yang lebih 

mantap. 

Sepanjang tahun dalam kajian, 

sejumlah 40 projek telah berjaya 

disiapkan dan dimulatugaskan 

sepenuhnya. Projek-projek 

pencawang telah menyumbang 

kapasiti tambahan alatubah 

berkeupayaan 6,840 MVA 

kepada sistem. Lapan daripada 

p r o j e k - p r o j e k i t u a d a l a h 

pemasangan banka kapasitor 

yang menyumbang kuasa 

kapasitor tambahan 450 MVar 

kepada sistem 132 kV yang 

dapat memperbaiki pengaturan 

voltan dan kualiti kuasa. 

Talian penghantaran 500 kV yang 

m e n y a m b u n g k a n S t e s e n 

Janaelektrik IPP Jimah yang 

m e n g g u n a k a n a r a n g b a t u 

dengan Pencawang Lenggeng 

dan Olak Lempit telah siap 

sepenuhnya pada bulan Januari 

2008. Pencawang 500/275 kV 

Lenggeng telah dimulatugaskan 

pada bulan yang sama. 

Di Wilayah Timur pula, bekalan 

elektrik mula disambungkan ke 

pencawang 275/132 kV Kandis 

pada 31 Disember 2007. Projek 

ini telah memperkukuhkan 

bekalan elektrik dari Grid 

Nasional ke negeri Kelantan dan 

merupakan pencawang utama 

untuk pembangunan Koridor 

Ekonomi Timur. 


melaksanakan inisiatif “Zero 

Tripping With Load Loss” pada 

awal tahun 2007 dengan objektif 

m e n g u r a n g k a n b i l a n g a n 

pelantikan dengan kehilangan 

beban. Satu plan tindakan jangka 

p e n d e k k h u s u s y a n g 

mengandungi 25 inisiatif telah 

dilaksanakan oleh semua pejabat 

Senggaraan Wilayah. Pada akhir 

Tahun Kewangan 2007/2008, 10 

inisiatif telah dilaksana-kan dan 

telah menyumbang kepada 

pengurangan ‘System Minutes’ 

dengan pengurangan pelantikan 

penghantaran sebanyak 15% 

berbanding Tahun Kewangan 

2007. (Sila lihat Graf 1) 

Projek menaikkan taraf Pusat 

Muatan Beban Nasional (NLDC) 

sedang berjalan lancar dan 

dijadualkan siap pada awal tahun 

2009. Grid Nasional akan 

dilengkapi dengan sistem 

SCADA/EMS yang serba canggih 

yang akan membantu dalam 

menyediakan operasi yang 

t e r j a m i n , s e l a m a t d a n 

berdayaharap. 

Peningkatan Baik Operasi 

petunjuk-petunjuk utama 

prestasi 

B a h a g i a n P e n g h a n t a r a n 

menggunakan kaedah “Balanced 

ScoreCard” dalam membangunkan 

Petunjuk Prestasi Utama 

(KPI). Prestasi teknikal telah 

dimasukkan di bawah perspektif 

Proses Pelanggan dan Proses

Graf 1: 

Pelantikan Penghantaran 

Bil. 

Graf 2: 

“System Minutes” 

minit 

peratus 

500 

450 

400 

350 

25 

20 

15 

10 

5 

0 

120 

100 

80 

60 

40 

20 

0 

19 

TK’00 

464 

17 

Graf 3: 

Kesediaan Sistem 

20 

14 

429 

17.93 

13.67 

7.32 

392 

TK’06 TK’07 TK’08 

9.34 

TK’01 TK’02 TK’03 TK’04 TK’05 TK’06 TK’07 TK’08 

99.1 98.7 99.4 99.5 99.5 

TK’04 TK’05 TK’06 TK’07 TK’08 

6.56 

Dalaman. Dari perspektif pelanggan, Bahagian ini 

telah mencapai indeks “Headline KPI” iaitu ‘System 

Minutes’ yang nyata lebih rendah. Pada tahun dalam 

kajian, ‘System Minutes’ ialah 6.56 minit berbanding 

dengan 9.34 minit tahun lalu. (Sila lihat Graf 2). Ini 

merupakan tahun ketiga angka tunggal ‘System 

Minutes’ dicatatkan. Bahagian ini juga berjaya 

mengekalkan Gangguan Utama Sifar bagi tahun 

ketiga. 

Dari segi Proses Dalaman, Kesediaan Sistem dikekalkan 

pada 99.5%. (Sila lihat Graf 3) 

Bahagian Penghantaran berazam memastikan piawaian 

berdayaharap bekalan yang tinggi dengan meningkatkan 

kesediaan kelengkapan dan tindak balas yang pantas 

terhadap pelantikan peralatan penghantaran. Masa 

tindak balas telah dipantau menerusi Indeks Purata 

Pemulihan Sistem (SARI) yang telah menunjukan 

kemajuan iaitu 71 minit pada tahun kajian berbanding 

85 minit tahun lalu. 

Talian penghantaran 500 kV di Wilayah Tengah telah 

mempertingkatkan aliran-beban sistem sementara 

pemasangan banka-banka kapasitor di pencawangpencawang 

tertentu telah memperbaiki pengaturan 

voltan. Pada keseluruhannya kehilangan tenaga sistem 

penghantaran telah bertambah baik iaitu 2.17% 

berbanding 2.32% yang dicatatkan tahun lalu. 

pelaksanaan piawaian proses dan penambahbaikan 

Bahagian Penghantaran berkomited sepenuhnya untuk 

memastikan Kecemerlangan Perkhidmatan melalui 

inisiatif-inisiatif seperti Piawaian dan Penambahbaikan 

Proses dan proses pensijilan MS ISO 9001:2000. 

Sehubungan dengan ini, Bahagian Penghantaran telah 

mengekalkan pensijilan MS ISO 9001:2000 bagi tiga 

tahun berturut-turut setelah berjaya mematuhi audit 

pengawasan oleh SIRIM QAS International pada bulan 

April 2008. 

pengurusan kualiti dan inisiatif 

Pada tahun dalam kajian, 154 pasukan telah mengambil 

bahagian dalam berbagai projek WIT-ICC (Pasukan 

Peningkatan Kerja – Kumpulan Inovasi dan Kreatif) di 

peringkat Jabatan/Bahagian. Pasukan-pasukan yang 

terpilih telah dihantar untuk mengambil bahagian 

dalam Konvensyen peringkat Wilayah anjuran 

Perbadanan Produktiviti Malaysia (MPC) di mana 

ketiga-tiga pasukan itu telah memenangi pingat emas. 

Dua pasukan WIT-ICC iaitu Sinar dari Johor Bahru dan 

Northern Star dari Alor Star telah berjaya menempah 

tempat untuk menyertai Konvensyen MPC Peringkat 

Kebangsaan dan telah memenangi Pingat Emas 

3-bintang. Sinar telah muncul sebagai antara 10 

pasukan terbaik dari 155 pasukan dari berbagai syarikat 

di Malaysia yang turut mengambil bahagian. Ini 

merupakan pencapaian Bahagian Penghantaran yang 

paling cemerlang sejak bermulanya inisiatif kualiti WIT- 

ICC. Beberapa unit dalam Bahagian juga dianugerahkan 

pensijilan WIT-5S pada bulan Ogos/September 2008. 


59


60 

Ulasan Operasi – Bahagian Penghantaran 

membina keupayaan 

Bahagian Penghantaran menaruh 

keyakinan terhadap melatih dan 

membangunkan tenaga kerjanya 

s u p a y a m e r e k a m e m i l i k i 

kompetensi yang diperlukan 

untuk menjalankan tugas masingmasing 

dan dengan demikian 

dapat menyumbang kepada 

pencapaian matlamat bisnesnya. 

Melalui proses TNA/TNI, 

program-program berasaskan 

kompetensi telah dilaksanakan. 

P r o g r a m p e m b a n g u n a n 

’specialist’/pakar teknikal terus 

diperluaskan dengan perlantikan 

para ’specialist’/pakar teknikal 

dalam bidang perkakas suis, 

alatubah dan analisis sistem 

kuasa. Bahagian ini dengan 

bangganya ingin melaporkan 

bahawa salah seorang daripada 

pakar teknikalnya, iaitu Profesor 

Madya Ir. Sazali P. Abdul Karim 

telah diberi pengiktirafan dunia 

apabila penyelidikannya yang 

berjudul ”Flashover Analysis 

Tool” telah diterbitkan dalam 

World Intellectual Properties 

Organisation pada 29 Mei 2008 

di bawah Patent Cooperation 

Treaty. 

Interaksi antara staf telah 

meningkat dengan ketara 

berikutan pelaksanaan konsep 

Gung Ho! yang menjadi asas 

budaya kerja Bahagian ini dalam 

memperkukuhkan komitmen dan 

semangat staf melalui pemberian 

kuasa, motivasi pasukan, 

penglibatan dan penyertaan aktif 

mereka melalui pasukan-pasukan 

yang merentasi fungsi di seluruh 

Bahagian. 

struktur Organisasi 

Hasil daripada penjajaran 

strategik struktur TNB pada 

bulan Disember 2007, Jabatan 

Perancangan Sistem telah 

d i p i s a h k a n d a r i B a h a g i a n 

Penghantaran untuk tujuan 

p e n u b u h a n B a h a g i a n 

Perancangan yang baru mulai 1 

Januari 2008. Dari segi dalaman, 

Pusat Muatan Beban Nasional 

dan Unit Perancangan Operasi, 


digabungkan untuk penubuhan 

Jabatan Operasi Sistem. 

Bahagian juga telah menubuh 

satu Unit Pusat Pengurusan 

Gudang untuk memperbaiki 

p e n g u r u s a n g u d a n g d a n 

keperluan logistik. Konsep baru 

SSO (Operator Suis Pencawang) 

melalui skim hub-dan-satelit 

t e l a h d i l a k s a n a k a n u n t u k 

mengurangkan masa pemulihan. 

perkongsian dengan pihak 

berkepentingan 

Untuk tahun kelima, Bahagian ini 

telah menganjurkan Kempen 

Kesedaran Keselamatan Elektrik 

TNB untuk guru-guru sekolah di 

seluruh Semenanjung. Pada 

tahun kajian, Bahagian ini, 

dengan kerjasama Kementerian 

Pendidikan telah menganjurkan 

Kempen Kesedaran Keselamatan 

Elektrik TNB secara besar-besaran 

di 10 negeri dengan dihadiri 

oleh kira-kira 3,000 guru sekolah. 

Ia telah dilancarkan oleh Yang 

Berhormat Menteri Pendidikan di 

Kluang, Johor Darul Takzim pada 

18 Februari 2008. Ini merupakan 

sebahagian daripada usaha 

berterusan untuk memberi 

kefahaman kepada orang ramai, 

bermula dengan kanak-kanak 

sekolah, mengenai cara 

penggunaan kelengkapan elektrik 

yang selamat. Forum-forum juga 

dianjurkan untuk mendidik orang 

ramai supaya mengelakkan diri 

daripada bahaya ketika 

menjalankan aktiviti berhampiran 

pepasangan TNB.

TEWA 

KCMT 

UMKA 

PERLIS 

PULAU 

LANGKAWI 

CIMA 

BKTR 

BKHM 

KGAR 

KPLS 

TPAU PLPS 

CPNG 

ASTR 

KSTR 

To SDAO 

INTN 

SPTN 

TKBU 

PAUH 

MGON 

KSSM 

GCPD 

GRUN 

PWGR 

BDNG 

Khlong Ngae 

(HVDC link) 

KEDAH 

PFTZ 

JENG 

SJAY BWTN 

SKSP 

ATJN 

BMJM BLIN 

SPNG KLIM 

FLIM 

PRAI 

PULAU GLGR BTGH KKTL 

SSTL 

BBRU JURU 

PINANG 

PRID 

INTL 

PRGS 

BLPS 

BTBN NTBL 

SKCL 

VDOR JJNG 

PBTR PERAK 

BSRI 

SGRI 

300kV DC line 100km 

GNRE 

BMRH GRIK 

LPIA 

CEND 

KNRG 

KMTG PKCB 

TPNG 

TPID PHCT KKSR 

GTWN KJWA 

SSPT 

SBGS 

APMC 

NKAN 

KLBG 

KVRT 

PAPN 

PKLN 

KMPR BGJH 

TASK 

GPRD 

SIKD 

LMTM ATWR 

TMOH 

LMUT 

KGJH 

JMJG 

2008 Grid Nasional 

Bahagian Penghantaran 

Haba 

Hidro 

SPID 

BSBU 

AJYA 

HMLG 

TINT 

SBSR 

SMNK 


Talian Atas 

500 kV 

Talian Atas 

275 kV 

Talian Atas 

132 kV 

Kabel 132 kV 

BSIA 

TMGR 

UPIA 

SIHY 

SELANGOR 

BTNG 

SYPS 

KSKI 

SKAI 

SRVR 

BDOR 

PCTY 

PGAU 

KELANTAN 

RBDR 

BNTA 

KLIP 

RPJG 

GMSG 

LMAL 

KKRI 

TMRH 

KBRU 

KDIS 

JTUT 

PCOR 

PPTH 

PAHANG 

JNKA 

SJTH 

KNYR 

BRKT 

GBDK 

KTGU 

KBRG 

CHRG 

TERENGGANU 

MECC 

MECC 

DGID 

STNG 

EMSB 

CUFG 

GBID 

MTBE 

PCMT 

HTXD 

HTSS 

DGUN 

PGPP 

PAKA 

YPKA 

KTIH 

CUFK 

RPTS 

PWSM 

KMAN 

ECML 

ECSS 

GBNG 

AMCO 

KPNG 

KKPG 

KRYG 

MRAN 

BSTA 

BNTG KTRI MNID 

JBRS MTKB 

KRAK 

TMID 

SONG 

JBRS(T) 

KULE 

SRYA 

CBDK 

PTAI 

KPAR 

BFLD 

N. SEMBILAN 

HCOM 

PMRN 

KAWA 

BMSH 

PKAN 

TJBU 

TPGR 

BTIN 

MELAKA 

JOHOR 

SRDG 

KULN 

AMPG 

GWAY 

BRGS 

KULW PULU 

KULS 

KKWG 

SRDG(T) 

SPTG 

MGST 

BCHG KBBR 

NLAI AMID 

PJAM PROI 

NSCI 

MTIN 

BAHA 

KPLH 

TJID 

PBSR 

RTAU CMBG 

GMAS 

SGMT 

LKUT 

SHELL 

KGDK 

TKMG 

BSPT 

BTRK 

RSID GHLD 

BTAI 

BBTG GTNG BTRT 

KSGR BBDG 

ATNI 

PKLG 

CBPS 

SLTI HLNN 

KLPP 

OLPT BKPY 

LGNG 

JMAH 

PDPS 

TJPS 

TJGS 

PTEK 

MTNH MFDR KLMK 

JSIN 

TKID 

MCOP(T) 

BKPG CAAH 

JMTH 

AKRH TKAK 

ONST MCOP 

BKPG 

MPSS 

MCCA MMAU 

SBOK SMTI 

MUAR 

YGPE KLGN 

KLID 

TMAS 

TAGS PGOH YPGN 

MSNG 

SABG 

PJML AHMJ PSLG YGPG 

TPCH 

PYSF 

SSLG 

BPHE 

BPHT 

TLBH 

SGAD 

PSRI 

KLUG 

MKBL 

SRGM 

RNGM JTGH 

KCTL 

KTNN 

TGLN 

JDSI 

SMBU 

BIMK 

KTAN 

TKLG 

KLAI KTGI 

PRJA 

SLNG 

PUBB 

BBTU 

UTRM 

PSAK 

PNGT 

SELG 

GPTH 

TLTP 

PNWR 

PONT 

SDAI 

PLTG 

MAJD 

TLST 

PMJY 

DSRU 

PNAS TKPG PLNG 

CBRU 

PGGS 

PBJB PGPS 

TBIN 

SNKO 

TRMN 


61


62 

Dato’ ir. aishah binti 

Dato’ haji abdul rauf 

Naib Presiden 

Pembahagian 

Kami berusaha sedaya upaya 

untuk meningkatkan kecekapan 

teknikal di dalam operasi sistem 

rangkaian dan membantu mengatasi cabaran Kualiti Kuasa 

(PQ) dengan tujuan menyediakan bekalan elektrik berkualiti 

tinggi kepada pengguna. 


Pencapaian utama Bahagian Pembahagian sepanjang Tahun Kewangan 2007/2008 ialah: 

Berjaya melaksanakan 50% daripada Pembacaan Jangka Jarak Jauh (RMR) mengikut jadual bagi 60,000 

Pengguna Kuasa Besar (LPC) Voltan Rendah (LV). 

Mulatugas loji Tenaga Diperbaharui Sistem hibrid angin-solar yang pertama di Pulau Perhentian, Terengganu pada 

6 November 2007 dengan kerjasama anak syarikat TNB, TNB Energy Services Sdn Bhd (TNB-ES). Projek ini 

dibiayai bersama oleh TNB, Akaun Amanah Industri Bekalan Elektrik (AAIBE) dan Kerajaan Negeri Terengganu. 

Mulatugas Pusat Kawalan Wilayah Selatan dan Metro (MSRCC) pada 22 Ogos 2008 dan Pusat Kawalan Wilayah 

Utara dan Timur (NERCC) pada 20 Ogos 2008. 

Pensijilan ISO 9001:2000 Audit Pengawasan oleh SIRIM. 

Mengurangkan Kehilangan Tenaga dalam sistem Pembahagian daripada 9.29% kepada 8.69%. 

Pensijilan 5S oleh Pusat Produktiviti Malaysia (MPC) 

Mengutip bil tertunggak daripada kecurian bekalan elektrik (TOE) berjumlah RM43.70 juta bagi tempoh 

daripada September 2007 hingga Ogos 2008. 

Pelancaran E-Application bagi pelanggan individu, kontraktor-kontraktor dan pemaju-pemaju pada 28 Ogos 

2008 oleh Timbalan Menteri Tenaga, Air dan Komunikasi. 

Menambahbaik Indeks Tempoh Masa Purata Gangguan Sistem (SAIDI) kepada 78 minit dan Tempoh Purata 

Kutipan (ACP) kepada 25 hari. 

Indeks Kepuasan Pelanggan (CSI) mencatat 7.1. Ini adalah kali pertama indeks CSI melebihi catatan 7.0 iaitu 

yang tertinggi bagi TNB di dalam tempoh 10 tahun. Ia juga merupakan satu peningkatan ketara berbanding 

6.8 yang dicapai dalam kaji selidik CSI yang lalu.

Untuk memfokuskan aktiviti bisnes 

teras operasi rangkaian pembahagian 

dan bisnes peruncitan elektrik, 

Pembahagian sebagai Bahagian 

yang terbesar serta yang perlu 

berdepan dengan para pelanggan 

TNB, menyokong sepenuhnya misi 

TNB dan telah menterjemahkannya 

seperti berikut: 

“Menyediakan bekalan 

elektrik serta produk 

dan perkhidmatan 

yang berkaitan secara 

berterusan dan 

menepati masa demi 

memenuhi harapan 

pelanggan dan pihak 

berkepentingan di 

samping bertindak 

secara berkesan 

sebagai agen 

pembangunan 

negara.” 

Komponen Operasi Rangkaian 

Bahagian Pembahagian bertindak 

merancang, merekabentuk, 

membina, mengoperasi dan 

menyelenggara sistem bekalan 

elektrik kepada pengguna. Bahagian 

Pembahagian menyalurkan bekalan 

elektrik kepada 6.9 juta pengguna 

daripada Grid Nasional melalui 

rangkaian sistem pembahagian pada 

tahap voltan 33 kV, 22 kV, 11 kV, 6.6 

kV dan 400/240 V. Bagi Tahun 

Kewangan 2007/2008, Bahagian 

Pembahagian telah menyiapkan 

3,515 projek bekalan elektrik dan 

mengukuhkan sistem pada tahap 

11kV dengan perbelanjaan modal 

(Capex) sebanyak kira-kira RM2 

bilion. Sebanyak 49 projek 

Pencawang Pembahagian Utama 

(PPU) 33/11 kV dengan perbelanjaan 

modal sebanyak kira-kira RM526 juta 

juga turut dapat disiapkan. 

Sehingga kini, Bahagian 

Pembahagian mempunyai 61,238 

pencawang dengan bantuan 

rangkaian talian atas sepanjang 

191,714 km bermula daripada Voltan 

Rendah (


64 

Ulasan Operasi – Bahagian Pembahagian 

Rangkaian Pembahagian Bekalan Elektrik 

Yang Disalurkan Kepada Pengguna 

Rangkaian Elektrik 

Rangkaian 

Penghantaran 

Pencawang Elektrik 

Pembahagian 

Penjanaan Tenaga 

Pencawang Masuk 

Utama Penghantaran 

Pelanggan 

Komponen operasi pembekalan elektrik melibatkan 

kerja-kerja merekabentuk, membina, mengendali 

dan menyelenggara sistem. Bahagian Pembahagian 

menyalurkan bekalan elektrik kepada 6.9 juta 

pengguna melalui sistem rangkaian pembahagian 

pada tahap voltan 33 kV dan ke bawah 

(22 kV, 11kV, 6.6 kV dan 400/240 V) 

Niali-Nilai Bersama 

Sebagai sebahagian daripada organisasi TNB, kami 

menghayati nilai-nilai bersama seperti berikut: 

• 

• 

• 

• 

Mengutamakan Pelanggan 

Integriti 

Kecemerlangan Bisnes 

Prihatin 

Penambahbaikan Operasi 

Bagi inisiatif untuk menambahbaik Pemberian Bekalan Tepat 

Pada Masanya, Bahagian Pembahagian telah membangunkan 

satu sistem pemantauan baru dikenali sebagai Sistem 

Pemantauan Projek Pembahagian (DPMS) untuk membantu 

pengurus projek mengurus dan memperbaiki pelaksanaan 

projek mereka dalam memenuhi permintaan dan kehendak 

pelanggan. 

TNB telah memperluaskan penggunaan teknologi Pembacaan 

Jangka Jarak Jauh (RMR) bagi Pelanggan Kuasa Besar Voltan 

Rendah (LV-LPC). Setakat 31 Ogos 2008, seramai 37,000 LV- 

LPC daripada jumlah 60,000 LV-LPC telah dipasang dengan 

RMR. (Kesemua 3,800 Pelanggan Kuasa Besar Voltan Tinggi 

dan Voltan Sederhana telah dipasang dan dipantau dengan 

RMR). RMR membolehkan TNB dan pelanggannya memahami 

profil beban atau pola penggunaan dengan lebih mudah 

untuk membolehkan pelanggan menguruskan penggunaan 

tenaganya dengan cara yang lebih cekap. 

Unit Perkhidmatan Jangka (Meter) sedang melaksanakan 

RMR untuk semua Pelanggan Kuasa Besar Voltan Tinggi 

(HV), Voltan Sederhana (MV) dan Voltan Rendah (LV). Unit 

tersebut akan juga melaksanakan projek perintis bacaan 

jangka dengan menggunakan frekuensi radio untuk 

Pelanggan Kuasa Biasa (OPC) di Lembah Klang. 

TNB juga telah melaksanakan rancangan untuk meningkatkan 

keupayaan/kompetensi pasukan Khas Pengekangan Kecurian 

Arus atau Special Engagement Against Losses (SEAL). Ini 

termasuk membangunkan perisian baru Kecurian Elektrik 

untuk mengautomasikan analisis pra-serbuan bagi mencapai 

kadar penangkapan dan produktiviti yang lebih tinggi. 

Turut dibangunkan ialah modul Kecurian Elektrik untuk 

mengenalpasti dan mencegah kecurian. Modul yang 

dinaiktaraf itu akan menggunakan teknik terkini pencegahan 

Kecurian Elektrik serta pendekatan-pendekatan yang 

berkesan. 

Satu lagi cara untuk memperoleh/berkongsi maklumat 

dengan pelanggan ialah melalui kaji selidik Kualiti Kuasa 

(PQ) yang melibatkan semua Pengguna Kuasa Besar (LPC). 

Ini membolehkan TNB mengukur tahap pengetahuan LPC 

tentang PQ, beban yang sensitif dalam premis dan 

penyelesaian yang diperlukan untuk PQ. Di samping itu, 

TNB telah juga melaksanakan beberapa inisiatif baru seperti 

Sistem Pengawasan PQ yang mengawasi PQ di dalam

sistem bekalan. Bahagian Pembahagian 

telah melantik TNB Energy 

Services (TNB-ES) mengendalikan 

perkhidmatan PQ bagi membantu 

pelanggan PRIME yang menghadapi 

masalah PQ dan Pakej Komersil PQ 

yang disediakan dapat membantu 

pihak LPC membiayai dalam 

menangani masalah PQ di kilang 

mereka. 

Di samping itu, seminar-seminar PQ 

telah dianjurkan untuk menyampaikan 

perkembangan terkini mengenai PQ 

kepada pelanggan. Bahagian 

Pembahagian juga melancarkan 

Buku Panduan PQ untuk edaran 

kepada Pelanggan-pelanggan PRIME 

sebagai rujukan. Latihan PQ untuk 

semua LPC, perunding dan persatuan 

kontraktor seperti FMM, ACEM & 

TEEAM juga telah dirancang. Sistem 

Pengawasan PQ (PQMS) mengenalpasti 

insiden-insiden kualiti kuasa 

dengan lebih tepat di dalam sistem 

dan maklumat ini boleh diakses oleh 

Bahagian Pembahagian di seluruh 

negara supaya tindakan pembetulan 

boleh diambil apabila perlu. 

Kesemua inisiatif untuk memperbaiki 

kualiti bekalan adalah selaras dengan 

hasrat agensi-agensi Kerajaan seperti 

MIDA/MITI untuk menarik lebih 

banyak industri berteknologi tinggi 

ke Malaysia di mana PQ adalah isu 

kritikal bagi proses-proses 

perkilangan tertentu. 

Pengurusan Kualiti dan 

Inisiatif-inisiatif 

Anugerah Kualiti Presiden (AKP) 

Anugerah Kualiti Presiden (AKP) 

dijalankan setiap dua tahun sekali 

untuk menyemai budaya “Kecemerlangan 

Bisnes” di seluruh Bahagian. 

Penaksiran AKP adalah berlandaskan 

rangka kerja model Malcolm Baldrige 

untuk mening katkan piawaian kualiti 

dan prestasi bisnes. Bahagian 

Pembahagian juga telah memperkenalkan 

Anugerah ”Distribution 

Leaque Table” untuk mempromosikan 

tanda aras dalaman di kalangan 13 

operasi negeri. 

Dalam usaha untuk mempertingkatkan 

prestasi anggota kerja, 

Bahagian Pembahagian telah 

menggalakkan program Pasukan 

Peningkatan Kerja Kumpulan Inovatif 

– Kreatif (WIT-ICC) sepanjang Tahun 

Kewangan 2007/2008. Ini termasuk 

lapan sesi Persembahan Pengurusan 

WIT-ICC yang dianjurkan di peringkat 

negeri; salah satu sesi WIT-ICC untuk 

Persembahan Pengurusan telah 

diadakan pada peringkat Bahagian 

di mana 27 projek WIT-ICC yang 

berpotensi tinggi untuk piawaian 

telah dipersembahkan. Pada akhir 

tahun kewangan, empat projek 

daripada Persembahan Pengurusan 

tahun lalu telah diluluskan untuk 

piawaian di seluruh TNB. 

Bahagian Pembahagian telah 

melaksanakan program 5S sebagai 

sebahagian daripada inisiatif kualiti 

berterusan dan telah mencapai 

beberapa kejayaan penting di semua 

negeri. Ibu Pejabat Bahagian 

Pembahagian telah menerima 

pensijilan pada 24 Julai 2008 dan 

semua pejabat negeri turut 

menerima pensijilan 5S masingmasing 

pada bulan Ogos 2008. 


Pelanggan Kuasa Biasa (OPC) 

merangkumi jumlah majoriti daripada 

hampir 6.9 juta pelanggan yang 

kebanyakannya merupakan isirumah 

rakyat Malaysia. Pelanggan Kuasa 

Besar (LPC) walaupun kecil 

bilangannya namun menyumbang 

hampir 80% jumlah jualan elektrik di 

negara ini. LPC selanjutnya dibahagikan 

kepada kategori komersial dan 

industri, dan pelanggan industri pula 

diklasifikasikan mengikut sektor. 

Tanggungjawab memenuhi keperluan 

dan permintaan pelanggan adalah 

terletak dalam bidang kuasa 

Bahagian Pembahagian. 

Menjaga kepentingan pelanggan 

adalah satu keutamaan yang penting 

di TNB. Oleh itu, TNB perlu 

melaksanakan langkah pengumpulan 

data dan maklumat mengenai 

keperluan dan permintaan pelanggan 

secara terancang dan tersusun. 

Maklumbalas daripada pelanggan 

dikumpul melalui gabungan kaji 

selidik Indeks Kepuasan Pelanggan 

(CSI), borang maklum balas di 

Kedai-kedai Tenaga dan juga kaji 

selidik yang dilaksanakan melalui 

TNB Careline 15454 (Pusat 

Pengurusan Panggilan (CMC). Kaji 

selidik CSI telah dijalankan sejak 

sepuluh tahun lalu oleh sebuah 

syarikat bebas bertaraf antarabangsa 

yang memberi maklum balas 

terhadap tahap perkhidmatan TNB 

serta bidang-bidang yang boleh 

diperbaiki. 


65


66 


P ihak pengurusan TNB juga 

mengadakan perbincangan dengan 

para pemimpin, wakil-wakil industri, 

agensi –agensi Kerajaan seperti MITI 

dan MIDA dan sektor swasta seperti 

FOMCA, FMM dan REHDA. Dialog 

dan perjumpaan peringkat tinggi 

tersebut yang juga melibatkan 

penyertaan Presiden/Ketua Pegawai 

Eksekutif Syarikat menjadi wadah 

bagi TNB memahami keperluan 

pelanggan dengan lebih mendalam. 

Seminar dan dialog dengan para 

pemimpin industri, bisnes dan 

Agensi-agensi Kerajaan juga 

merupakan sebahagian daripada 

keseluruhan proses menangani 

pertanyaan pelanggan. Melalui 

pengurusan pertanyaan pelanggan 

daripada tiga saluran yang berlainan, 

dan dengan menggunakan Sistem 

Maklumbalas Pelanggan (SMP) 

(perisian ciptaan TNB), kami dapat 

menjejak, menyebar serta memantau 

laporan serta mengambil tindakan 

terhadap maklumbalas. 

Mengintegrasikan maklumat dan 

pertanyaan pelanggan pada platform 

berpusat adalah langkah ke arah 

mencapai program Pengurusan 

Perhubungan Pelanggan yang lebih 

komprehensif. 

Untuk memastikan aduan-aduan dan 

komen-komen pelanggan 

direkodkan, TNB telah membangunkan 

kemudahan penyimpanan 

pangkalan data bagi kesemua 6.9 

juta pelanggannya. Di samping 

membolehkan TNB menyemak 

maklumbalas pelanggan pada 

platform berpusat ini, kemudahan 

ini juga akan dapat memperbaiki 

pengalaman pihak pelanggan dalam 

berurusan dengan TNB. 

Di samping itu, pengurusan 

pelanggan PRIME yang terdiri 

daripada 1,000 LPC terbesar 

dilaksanakan melalui program khas 


Pengurusan PRIME. Di bawah 

program ini, para eksekutif TNB 

akan mengunjungi pelanggan PRIME 

dari semasa ke semasa untuk 

menerima pandangan dan memberi 

penyelesaian terhadap masalah yang 

mereka hadapi. 

Program CARE 

Sebagai Bahagian yang berorientasikan 

pelanggan, Bahagian 

Pembahagian sentiasa berusaha 

mencerminkan TNB sebagai sebuah 

organisasi yang amat prihatin 

terhadap perkhidmatan dan 

kepuasan pelanggan. Pada 1 

Disember 2007, TNB telah 

melaksanakan satu program khas 


CARE atau Program Meningkatkan 

Hubungan Akaun Korporat bertujuan 

menjalin hubungan dua hala yang 

lebih erat antara TNB dengan 

akaun-akaun korporatnya. Semua 

Akaun Korporat ini telah diletakkan 

di bawah seliaan seorang Pengurus 

CARE yang berperanan sebagai 

pegawai perhubungan untuk 

berinteraksi berterusan di samping 

memahami serta memenuhi 

keperluan pelanggan tersebut. 

Pada peringkat awal pelaksanaan, 

program ini telah mengenalpasti 

lapan segmen akaun korporat 


• Bank/Institusi Kewangan 

• Kompleks Perniagaan 

• Syarikat Utiliti 

• Rangkaian Makanan Segera 

• Telekomunikasi 

• Hotel 

• Pengangkutan 

• Petroleum 

Bahagian Pembahagian sentiasa 

memperbaiki produk dan 

perkhidmatannya secara berterusan 

dan antara program dan aktiviti 

yang dilaksanakan sejak beberapa 

bulan kebelakangan ini termasuklah 

program untuk meningkatkan 

kesedaran tentang Kualiti Tenaga, 

lampu jalan, tenaga yang boleh 

diperbaharui dan kecekapan tenaga. 

Di samping perisian bersepadu yang 

dibangunkan untuk mengintegrasikan 

proses antara pusat panggilan, 

perkhidmatan luar dan pusat kawalan 

dalam satu platform, TNB juga 

menggunakan Mobile Field Force 

Automation (MFFA) buat pertama 

kali di Shah Alam pada Januari 2008 

dan kini diperluaskan ke seluruh 

negeri Selangor dan Wilayah 

Persekutuan Kuala Lumpur. 

Kemudahan ini membolehkan 

maklumbalas segera mengenai apa 

yang berlaku di tempat kejadian 

yang perlu dimaklumkan kepada 

pelanggan melalui Pusat Panggilan 

TNB Careline. Dengan demikian 

kecekapan memberi maklumat 

terkini mengenai pemulihan bekalan 

dapat dipertingkatkan. Program ini 

akan diperluaskan ke Johor dan 

Pulau Pinang pada akhir 2008. 

Perkhidmatan Pusat Pengurusan 

Panggilan (CMC) juga telah 

mengalami arus perubahan apabila 

Perkhidmatan Pesanan Ringkas 

(SMS) kini diterima sebagai 

perkhidmatan tambahan TNB 

Careline 15454. Perkhidmatan ini 

membenarkan pelanggan Celcom, 

Maxis dan DiGi membuat aduan

gangguan bekalan dan kerosakan 

lampu jalan melalui SMS ke 15454. 

Pusat Panggilan berpusat itu juga 

dilengkapi Perakam Suara Interaktif 

(IVR), Telefon IP, CTI (Kesepaduan 

Telefon dan Komputer) dan teknologi 

serba canggih untuk menguruskan 

pertanyaan pelanggan mengenai 

bekalan elektrik. 

Buku Kecil “Soalan-soalan yang 

Sering Ditanya” juga diterbitkan 

sebagai panduan cara-cara menjawab 

pertanyaan pelanggan dengan betul 

dan konsisten untuk warga kerja 

barisan hadapan dan di kaunter 

perkhidmatan. TNB juga telah 

menerbitkan pakej maklumat 

mengenai perkhidmatan TNB serta 

cara-cara meminta bantuan. 

TNB sentiasa berusaha menyediakan 

perkhidmatan berkualiti tinggi untuk 

pelanggannya. Oleh itu, Kedai 

Tenaga kini dilengkapi sistem 

pengurusan barisan QMatic bagi 

memudahkan kerja menyemak dan 

memantau perkhidmatan kaunter. 40 

Kedai Tenaga kini dipasang dengan 

sistem QMatic yang mengoptimumkan 

aliran pelanggan, meningkatkan 

perkhidmatan pelanggan di samping 

merasai suasana lebih selesa kepada 

pelanggan dan anggota kerja. 

Sistem ini juga memudahkan tugas 

memantau prestasi seperti waktu 

menunggu oleh pelanggan dan 

waktu transaksi bagi setiap 

perkhidmatan kaunter. Bagi Tahun 

Kewangan 2007/2008, sistem 

QMatic akan diperluaskan ke 

perkhidmatan/kedai-kedai lain. 

Warga kerja “barisan hadapan” juga 

diberi latihan orientasi pelanggan 

dan kempen ‘Senyum’ yang 

dilancarkan untuk Kedai Tenaga. 

TNB juga melancarkan satu lagi 

inisiatif memperbaiki perkhidmatan 

melalui skim promosi jangka 3 Fasa 

mulai 1 Jun 2007 hingga 31 Mei 

2008 untuk semua pelanggan 

domestik dan komersial. Di bawah 

skim tersebut, para pelanggan diberi 

diskaun 50% atas bayaran 

sambungan. Tujuan promosi ini ialah 

untuk menggalakkan pengguna 

elektrik fasa tunggal menaiktarafkan 

bekalan ke jangka 3 Fasa untuk 

memudahkan beban elektrik 

tambahan di rumah serta memastikan 

bekalan elektrik yang lebih berdaya 

harap. 

Bekalan peralatan yang mencukupi 

dan berkualiti adalah amat penting 

kepada pembangunan infrastruktur 

TNB. Ini telah dikenalpasti sebagai 

inisiatif utama untuk mempertingkatkan 

tahap perkhidmatan. TNB 

berkomited kepada usaha ini untuk 

memastikan projek-projek bekalan 

elektrik disiapkan mengikut jadual 

dan memanjangkan jangka hayat 

lampu-lampu jalan menerusi produk 

yang lebih berkualiti. 

Jawatankuasa Pengurusan Tertinggi 

TNB yang diterajui Presiden/Ketua 

Pegawai Eksekutif mengadakan 

mesyuarat dari semasa ke semasa 

untuk memastikan penyertaan dan 

komitmen daripada kesemua 

Bahagian kepada para pelanggan. 

Malah, di peringkat Bahagian 

Pembahagian, ketua-ketua jabatan 

dan eksekutif kerap mengadakan 

mesyuarat, melaksanakan inisiatifinisiatif 

bersilang fungsi, pemantauan 

rapi yang berterusan ke atas projek, 

melaksanakan perjanjian-perjanjian 

tahap perkhidmatan antara jabatan 

bagi mendapatkan maklum balas 

berkaitan isu-isu penting. 

Perhatian serius juga diberikan untuk 

meminimumkan kecacatan produk 

dan memperbaiki prestasi memberi 

perkhidmatan menerusi pemantauan 

pengilang dan pembekal dengan 

rapi. 


67


68 


Menyokong Program Kerajaan 

– Tenaga Boleh Diperbaharui 

(RE) 

Kerajaan Malaysia sedang berusaha 

untuk mempergiatkan pembangunan 

Tenaga Boleh Diperbaharui (RE) di 

bawah Rancangan Malaysia Ke-9. 

Sebagai menyokong usaha-usaha 

Kerajaan, TNB meneruskan 

komitmennya untuk mencapai 

sasaran penjanaan elektrik dari 

sumber Tenaga Boleh Diperbaharui 

sebanyak 350 MW menjelang tahun 

2010. TNB sedang menawarkan 

harga pembelian baru elektrik yang 

dijana dari loji RE biomass sehingga 

21sen/kWh (dahulu 14 hingga 17 

sen/kWh kemudian naik kepada 19 

sen/kWh). Di samping itu, TNB juga 

terlibat secara giat dalam 

memformalkan mekanisme sokongan 

RE yang merangkumi mempermudahkan 

Perjanjian Pembelian 

Kuasa Tenaga Boleh Diperbaharui 

(REPPA) untuk loji-loji RE yang kecil 

serta membantu para usahawan 

membangunkan projek-projek RE. 

TNB telah memperlihatkan sokongan 

yang berterusan terhadap Program 

SREP (Program Tenaga Kecil Boleh 

Diperbaharui) Kerajaan dengan 

menandatangani tiga REPPA baru 

pada Tahun Kewangan 2007/2008. 

Dengan ini 11 REPPA mempunyai 

kapasiti terkumpul sebanyak 54.5 

MW telah ditandatangani TNB di 

Semenanjung Malaysia sejak 

Program SREP dilancarkan. 

Dalam Tahun Kewangan ini, TNB 

telah menjalankan lebih daripada 

sepuluh kajian awal teknikal untuk 

menggalak dan memastikan loji 

tenaga kecil boleh diperbaharui 

dapat disambung ke rangkaian 

pembahagian TNB. 

TNB telah menandatangani 

Memorandum Persefahaman dengan 

Felda Palm Industries Sdn. Bhd. dan 

J-Power dari Jepun untuk 

membangun sebuah loji tenaga 

biomass di Jengka, Pahang yang 

menggunakan sisa minyak kelapa 

sawit sebagai bahan api untuk 

penjanaan kuasa. 

TNB akan terus memberi bimbingan 

dan bantuan kepada pembangun 

RE bagi memastikan kejayaan 

sambungan loji Tenaga Kecil Boleh 

Diperbaharui ke rangkaian 

pembahagian TNB. 

Projek-projek hibrid solar yang 

dibina oleh TNB merangkumi 

teknologi yang berupaya menjana 

tenaga melalui gabungan tenaga 

suria, enjin disel dan bateri. 

Berfungsi sebagai unit berasingan, 

sistem ini berupaya membekal 

elektrik 24 jam sehari. Oleh kerana 

sistem ini boleh dipantau dari jarak 

jauh, ia sesuai dipasang di kawasankawasan 

pedalaman dan pulau-pulau 

yang terletak jauh dari tanah besar. 

Projek-projek yang dibiayai Akaun 

Amanah Industri Bekalan Elektrik 

(AAIBE) dipantau dan diselaraskan 

oleh Kementerian Kemajuan Luar 

Bandar dan Wilayah (KKLW). 

Sehingga kini, antara pulau-pulau di 

Malaysia yang telah menikmati 

bekalan elektrik melalui pelaksanaan 

teknologi ini termasuklah Pulau Sibu, 

Pulau Aur, Pulau Besar, Pulau Tinggi 

dan Pulau Pemanggil di luar pesisir 

pantai Mersing di negeri Johor, 

Pulau Kapas dan Pulau Perhentian 

di negeri Terengganu. Projek hibrid 

solar komersial untuk menampung 

chalet-chalet di Pulau Kapas telah 

dilaksanakan melalui PKEN 

Terengganu sementara projek hibrid 

solar Pulau Perhentian pula telah 

dibiayai bersama oleh negeri 

Terengganu, AAIBE dan TNB. 

Projek Bekalan Elektrik Luar 

Bandar (BELB) 

Sebelum ini, TNB telah terlibat 

secara aktif di dalam projek Bekalan 

elektrik Luar Bandar yang dipromosikan 

oleh Kerajaan. Kini TNB telah 

berjaya membekalkan elektrik 99.9% 

ke kawasan berpenduduk berbanding 

30% pada tahun 1957. 

Pada TK2007/2008, TNB telah 

melaksanakan 55 Projek Bekalan 

Elektrik Luar Bandar yang dibiayai 

AAIBE dengan kos berjumlah 

RM39.6 juta. Projek-projek ini 

memberi bekalan elektrik kepada

1,619 isi rumah di kawasan luar bandar di seluruh negara. Sebagai sebahagian daripada tanggungjawab sosial, TNB 

terus melaksanakan kerja operasi dan penyelenggaraan bagi para pelanggannya di kawasan luar bandar yang terpencil 

termasuk lokasi-lokasi yang boleh dijejaki hanya melalui sungai atau laluan laut. TNB bertanggungjawab untuk 

penyelenggaraan dan operasi 12 jam dan 24 jam untuk stesen-stesen yang menggunakan disel sebagai bahan api di 

kawasan luar bandar dan pulau-pulau luar pesisir. Antara lain, TNB telah juga telah melaksanakan pemasangan 25,000 

lampu jalan di kawasan luar bandar di bawah projek “Lampu Jalan Kampung” di bawah program Kementerian 

Kemajuan Luar Bandar dan Wilayah (KKLW). 

Berikut adalah senarai projek-projek hibrid solar yang telah siap dilaksanakan oleh TNB bagi Tahun Kewangan 

2007/2008. 

Bil. Projek-projek Kos 

1 Pos Pulat, Gua Musang RM1,769,484.46 

2 Kg. Orang Asli Pos Aring 5 RM1,580,384.46 

3 Kg. Org Asli Pos Blau, Gua Musang RM2,003,819.79 

4 Kg. Org Asli Ganuh, Rompin RM1,516,175.54 

5 Kg. Orang Asli Sg Peroh, Kluang RM1,282,726 

6 Kg. Punan, Mersing RM2,691,300 

7 Kg. Peta, Mersing RM2,126,314.00 

8 Kg. Orang Asli Tanah Abang, Mersing RM2,079,247.00 

9 Kg. Orang Asli Tg Tuan, Mersing RM1,596,723.81 

Pengimbangan Semula Tarif 

Elektrik 

Tarif elektrik TNB dirumus untuk 

meminimumkan kesannya ke atas 

pelanggan, khususnya kumpulan 

berpendapatan rendah. Justeru itu, 

kajian semula tarif yang dijalankan 

tahun lalu tidak menyebabkan 

kenaikan bil elektrik bagi pelanggan 

yang penggunaan bil bulanannya 

kurang dari 200 kWh (atau RM43.60). 

Kumpulan ini terdiri daripada tiga 

juta isirumah atau 59 peratus 

daripada jumlah pelanggan 

domestik. Tarif Industri Khas 

dikekalkan bagi pelangganpelanggan 

industri yang layak. 

Diskaun 10 peratus untuk sekolahsekolah 

Kerajaan, institusi-institusi 

pengajian tinggi Kerajaan, rumahrumah 

kebajikan dan tempat-tempat 

beribadat juga dikekalkan. 

Para pelanggan yang berdaftar di 

bawah kategori universiti, sekolah 

Kerajaan, rumah kebajikan dan 

rumah ibadat juga menikmati 

diskaun 10 peratus bagi bil-bil 

bulanan mereka. Selaras dengan 

matlamat pembangunan Kerajaan, 

TNB telah memperkenalkan Tarif 

Pertanian untuk menggalakkan 

sektor berasaskan tani. Tarif ini 

meliputi aktiviti-aktiviti utama seperti 

menternak ayam dan binatang, 

menanam sayur dan buah-buahan, 

menternak ikan dan menanam padi. 

Pada Tahun Kewangan 2007/2008, 

TNB telah membelanjakan kira-kira 

RM348 juta (pada Julai 2008) untuk 

Tarif Industri Khas, RM188 juta untuk 

tarif life line (jaluran penggunaan 

asas), RM86 juta untuk diskaun 

lampu jalan, RM38 juta untuk 

diskaun bagi kumpulan-kumpulan 

khas (termasuk rumah-rumah 

kebajikan, tempat-tempat beribadat 

dan sekolah-sekolah Kerajaan/ 

institusi-institusi pengajian tinggi) 


69


70 

Dato’ izzaddin idris 

Ketua Pegawai Kewangan/ 

Naib Presiden Kanan (Kumpulan Kewangan) 

Kewangan 

Bahagian Kewangan Kumpulan sebagai rakan kongsi kepada 

bahagian-bahagian yang mengendalikan bisnes teras dan 

subsidiari-subsidiari TNB menyediakan beberapa 

perkhidmatan komprehensif bagi menyokong dan memastikan 

operasi perniagaan berjalan dengan lancar. Ini merangkumi 

fungsi-fungsi utama perakaunan dan kewangan serta 

pengurusan risiko dan pembangunan bisnes, sejajar dengan 

strategi bisnes keseluruhan dan meningkatkan nilai pihak 


Pada tahun kajian, Bahagian ini telah memberi tumpuan 

kepada beberapa inisiatif utama yang dikenalpasti tahun lalu 

termasuklah:- 

Menyemak dan merumus semula dasar-dasar utama 

iaitu Dasar dan Strategi Pelaburan, Dasar Perhubungan 

Pelabur dan Perbendaharaan serta beberapa dasar dan 

prosedur kewangan am yang lain 

Memperkukuhkan keupayaan sumber Pembangunan 

Bisnes dari segi bilangan dan kemahiran 

Memulakan proses pelaksanaan program Beli Balik 

Saham 

Memulakan proses menukar kewajipan hutang tertentu 

kepada instrumen kewangan yang mematuhi syariah di 

bawah Majlis Kerjasama Teluk (GCC) 

Menyiasat dan menilai mekanisme dan aktiviti-aktiviti 

perlindungan nilai arang batu untuk menyokong aktiviti 

pengurusan bekalan arang baru oleh TNB Fuel Services 

Sdn Bhd 

Kami memberi 

penekanan kepada 

peranan sebagai “pakar 

strategi bisnes” dengan 

wawasan mencapai 

“kecemerlangan 

kewangan“ dengan 

mengoptimumkan 

proses-proses kewangan, 

mengurus kos-kos 

operasi, memacu 

prestasi bisnes dan 

menangani risiko.

RINGKASAN OPERASI 

Prestasi Kewangan – TK2008 berbanding TK2007 

Secara keseluruhannya, TK2007 adalah tahun yang luar biasa dengan pencapaian penting seperti 

keuntungan tertinggi sebanyak RM4.1 bilion, prestasi teknikal serta inisiatif pemulihan dan penciptaan 

nilai yang bertambah baik. Hasil kejayaan-kejayaan ini serta pelaksanaan beberapa pendorong utama 

untuk meningkatkan prestasi, TNB telah bersedia untuk menghadapi cabaran-cabaran yang dijangkakan 

pada TK2008, terutamanya kos penjanaan yang lebih tinggi. 

TK2008 telah melampaui semua jangkaan kerana harga arang batu serta pembayaran IPP yang lebih 

tinggi jauh melebihi penjimatan kos operasi dan pertumbuhan permintaan sebanyak 6.1%. Walaupun 

jumlah hasil kumpulan telah meningkat sebanyak 10.4%, perbelanjaan operasi pula telah meningkat 

sebanyak 22.5% menyebabkan margin EBITDA jatuh kepada 29.5% berbanding 37.6% yang dilaporkan 

pada TK2007. Prestasi kumpulan pada tahun kajian juga terjejas disebabkan kejatuhan nilai ringgit 

berbanding dolar AS dan Yen Jepun pada separuh kedua tahun kewangan. 

Prestasi kewangan kumpulan bagi beberapa tahun yang lalu adalah seperti yang ditunjukkan dalam cartacarta 

berikut: 

metriks utama kewangan 

% % 

% 

% % 

% 

0 

Penggearan 

Penggearan 

80 80 

70 70 

60 60 

50 50 50 

40 40 40 

30 30 30 

20 20 20 

10 10 

8 

7 

6 

5 

4 

3 

2 

1 

0 

68.6 

64.9 

58.1 

49.9 

46.9 46.9 

Perlindungan Perlindungan Faedah Faedah Faedah Faedah EPS EPS Asas Asas 

4.4 

68.6 

4.4 

3.8 3.8 

64.9 

3.8 

4.7 

58.1 

4.7 

49.9 

46.9 

0 

TK’04 TK’04 TK’05 TK’05 TK’06 TK’06 TK’07 TK’07 TK’08 TK’08 

8 

7 

6 

5 

4 

3 

2 

1 

6.7 

6.7 

6.9 

6.9 

sen sen 

sen 

7 

6 

5 

4 

% % 

% 

3 

2 

1 

0 

100 100 

80 80 

60 60 

40 40 40 

20 20 

Pulangan Pulangan Ke Ke Atas Atas Aset Aset 

2.6 

2.6 

2.2 

26.1 

26.1 

30.2 

0 

0 0 

TK’04 TK’04 TK’05 TK’05 TK’06 TK’06 TK’07 TK’07 TK’08 TK’08 TK’04 TK’04 TK’05 TK’05 TK’05 TK’06 TK’06 TK’06 TK’07 TK’07 TK’07 TK’08 TK’08 TK’08 

7 

6 

5 

4 

3 

2 

1 

2.2 

30.2 

3.3 

52.5 

3.3 

52.5 

6.3 

94.9 94.9 

6.3 

94.9 

4.6 

59.9 59.9 

4.6 

0 

TK’04 TK’04 TK’05 TK’05 TK’06 TK’06 TK’07 TK’07 TK’08 TK’08 

59.9 

Nota:- 

1. Penggearan dihitung 

berdasarkan jumlah hutang 

sebagai peratusan jumlah 

modal 

Pulang Ke Atas Aset 

(ROA) ditentukan 

berdasarkan keuntungan 

bersih Kumpulan (sebelum 

tukaran wang asing dan 

peruntukan FRS 119) 

sebagai peratusan kepada 

jumlah aset Kumpulan 

2. Perlindungan faedah 

bermaksud EBITDA 

berbanding perbelanjaan 

faedah 

3. EPS asas dihitung dengan 

mengambil jumlah 

keuntungan yang 

diatributkan kepada 

pemegang-pemegang 

ekuiti dibahagi dengan 

purata wajaran sahamsaham 

biasa yang 

diterbitkan 


71


72 

Ulasan Operasi – Bahagian Kewangan Kumpulan 

Inisiatif-inisiatif utama 

TK2008 

D e n g a n p e n g a w a l a n r a p i 

berperaturan yang berterusan, 

keadaan pasaran yang amat 

sukar, serta harapan lazim pihak 

berkepentingan, Bahagian 

Kewangan Kumpulan lebih 

memberi tekanan kepada 

peranannya sebagai “pakar 

strategi bisnes’ dengan wawasan 

mencapai “kecemerlangan 

kewangan“ dengan mengoptimumkan 

proses-proses 

kewangan, mengurus kos-kos 

operasi, memacu prestasi bisnes 

dan menangani risiko. 

Walaunpun beberapa inisiatif 

boleh disifatkan sebagai “urusan 

seperti biasa”, namun langkahlangkah 

dan sasaran-sasaran 

yang ditetapkan adalah agresif 

untuk memastikan peningkatan 

yang berterusan. 

memacu prestasi bisnes 

Bahagian Kewangan Kumpulan 

t e r u s m e m p e r t i n g k a t k a n 

kemahirannya serta menggunapakai 

alat-alat yang dibangun 

dan dilaksanakan untuk 

memantau prestasi bisnes. Model 

Perancangan Strategik Dinamik 

20-tahun yang dirumuskan pada 

tahun 2005 dan yang menitikberatkan 

aliran tunai telah 

d i p e r k u k u h k a n d e n g a n 

penambahan beberapa ciri yang 

membolehkan simulasi tarif yang 

kompleks, analitik gabungan dan 

pengambilalihan dan 

perancangan senario keperluan 

tunai. Pelaksanaan penuh 

Nisbah Kewangan 

Tahun Kewangan 

2003 2004 2005 2006 2007 2008 

Nisbah pembiayaan diri 40:60 25:75 51:49 68:32 118:-18 76:24 

Kos Dana Purata Wajaran Berkesan* 4.9% 5.3% 5.4% 5.9% 5.9% 5.5% 

Campuran Matawang (RM:Asing) 49:51 51:49 50:50 52:48 # 55:45 # 53:47 # 

Nisbah Perlindungan Pembayaran 

Hutang 

2.0x 1.6x 1.4x 1.8x 2.5x 2.3x 

Nisbah Hutang-Ekuiti (Tunai Bersih) 2.11 1.94 1.69 1.19 0.78 0.68 

* Mencerminkan pendedahan matawang dalam nilai RM 

# Menurut FRS 132 

Perakaunan Bahagian kini 

membolehkan unit-unit bisnes 

teras termasuk setiap stesen 

janaelektrik (bagi Bahagian 

Penjanaan) dan Negeri (bagi 

Bahagian Pembahagian) 

mengukur kecekapan dalaman, 

memantau prestasi serta 

mengenalpasti bidang-bidang 

yang perlu diperkukuhkan. 

Aktiviti perancangan belanjawan 

tradisional kini diperkukuhkan 

dengan mekanisme kawalan 

belanjawan automatik untuk 

menyemaikan disiplin dan pada 

masa yang sama ciri-ciri kawalanmasa 

akan diperkenalkan tidak 

lama lagi untuk memantau 

kemajuan. Ini akan digunapakai 

bersama dengan Rangka Kerja 

Penilaian Pelaburan untuk kaedah 

Perancangan Belanjawan. 

Keupayaan unit-unit bisnes 

menggunakan amalan-amalan 

terbaik dan sasaran sebagai 

tanda aras adalah satu langkah 

ke arah meningkatkan kecekapan 

d a n p r o d u k t i v i t i d e m i 

merealisasikan visi TNB menjadi 

di antara badan korporat yang 

terunggul di dunia dalam bisnes 

tenaga dan bidang-bidang lain 

yang berkaitan. 

Kemajuan Teknologi Maklumat, 

khususnya teknologi internet, 

telah membolehkan operasi 

bisnes dikendalikan melalui 

internet dan menjadi platform 

baru bagi entiti-entiti berinteraksi 

antara satu sama lain. Di TNB, 

inisiatif awal untuk mengguna 

Maybank2e.net kini diperluaskan 

kepada pihak ketiga yang tidak 

ada akaun dengan Maybank. 

Adalah menjadi hasrat kami 

untuk memindahkan semua pembayaran 

dan transaksi e-platform 

lama ke Maybank2e.net dengan 

matlamat menggunakan hanya 

s a t u s i s t e m p e m p ro s e s a n 

pembayaran elektronik. 

Pada tahun kajian, satu penilaian 

aset telah dijalankan ke atas 

aset-aset operasi utama 

Kumpulan bagi memastikan 

liputan insurans yang wajar dan 

mencukupi. Walaupun penilaian 

i t u b e r j a y a m e n g h a s i l k a n 

peningkatan nilai aset yang 

hendak diinsurankan sebanyak 

87% bagi TNB dan 79% bagi 

TNB Janamanjung Sdn. Bhd., 

jumlah premium hanya meningkat 

sebanyak 15% disebabkan 

penurunan kadar premium. 

Pengurangan kadar insurans 

dapat dicapai hasil proses 

berhemat dalam memperbaharui 

polisi insurans, nisbah kerugian 

y a n g l e b i h r e n d a h b a g i 

k e b a n y a k a n p o l i s i d a n 

pengurusan risiko yang lebih 

mantap dengan membangkitkan 

k e s e d a r a n d a n b e r k o n g s i 

m a k l u m a t / p e n g e t a h u a n 

pengurusan risiko. Berikutan itu, 

penilaian seumpama telah 

dijalankan ke atas aset subsidiarisubsidiari 

utama. 

liabiliti hutang & pengurusan 

modal 

Pengurusan aktif hutang dan 

kewajipan diteruskan untuk 

m e m b i n a a s a s k e k u a t a n 

kewangan TNB dengan nisbah 

akhir tahun berada pada 

kedudukan yang bertambah baik 

seperti berikut:

Sepanjang tahun kajian, Bahagian ini telah memantau kadar 

pertukaran, harga-harga bon dan kos-kos pembiayaan dengan aktif 

walaupun dana baru tidak diperlukan. TNB telah menggunakan baki 

tunainya untuk membuat prapembayaran untuk beberapa pinjaman 

matawang asing dalam denominasi Swiss Franc dan Euro masingmasing 

pada bulan Jun dan September 2008. 

Profil kematangan hutang TNB seperti pada 31 Ogos 2008 adalah 


Profil Kematangan Hutang seperti pada 31 Ogos 2008 

RM juta 

4,000 

3,500 

3,000 

2,500 

2,000 

1,500 

1,000 

500 

0 

-500 

TK2009 

TK2010 

TK2011 

RM 

TK2012 

TK2013 

TK2014 

TK2015 

USD Yen Lain-lain 

TK2016 

TK2017 

TK2018 

TK2019 

TK2020 

TK2021 

TK2022 

TK2023 

TK2024 

TK2025 

Pinjaman Jangka Panjang & Derivatif Keutamaan 

TK2026 

>2026 

Adalah jelas bahawa kematangan 

hutang-hutang yang akan matang 

pada TK2009 dan TK2010 akan 

dibayar daripada baki tunai 

semasa dan juga daripada 

operasi walaupun terdapat 

kemungkinan hutang-hutang itu 

dibiayai semula melalui pinjaman 

baru, tertakluk kepada termaterma. 

TNB perlu menimbangkan 

s t r a t e g i a l t e r n a t i f s e p e r t i 

prapembayaran dan/atau beli 

balik bon dalam menghadapi 

risiko pembiayaan semula yang 

b a k a l d i h a d a p i b e r i k u t a n 

kematangan hutang sebanyak 

RM3.7 bilion pada TK2011. 

Langkah ini juga sekali gus akan 

menangani ciri-ciri kekal pinjaman 

TNB di mana hutang matawang 

asing melebihi 25% daripada 

jumlah portfolio hutang yang 

tidak sepadan dengan asas hasil 

yang sebahagian besar adalah 

dalam denominasi Ringgit. 

Adalah juga menjadi hasrat TNB 

bahawa sebarang pembiayaan 

baru yang diperolehi akan 

distruktur supaya mematuhi 

prinsip-prinsip Syariah GCC 

untuk membolehkan sahamsaham 

TNB diiktiraf sebagai 

saham Islam dan dengan itu 

dapat mempelbagaikan asas 

pelabur yang ada. 

Pada 30 Oktober 2008, TNB 

telah menyertai swap kadar 

faedah untuk sebanyak Dolar AS 

384.7 daripada pinjaman kadar 

terapung kepada kadar tetap 

3.76%. Dengan selesainya 

transaksi ini, kedudukan pinjaman 

kadar tetap TNB adalah sebanyak 

98.8% daripada jumlah portfolio 

pinjaman, sementara purata kos 

pinjaman meningkat daripada 

5.49% kepada 5.54%. 

Lembaga Pengarah TNB telah 

memberi kelulusan bagi TNB 

melaksanakan beli balik saham 

sehingga sepuluh (10%) daripada 

modal terbitan dan modal 

berbayar. Cadangan ini adalah 

tertakluk kepada keperluan 

penyenaraian Bursa Securities 


73


74 

dan peruntukan Akta Syarikat 

serta Akta Suruhanjaya Sekuriti. 

TNB bercadang mendapat 

kelulusan pemegang-pemegang 

sahamnya untuk cadangan beli 

balik saham pada Mesyuarat 

A g u n g L u a r B i a s a y a n g 

dijadualkan bersamaan dengan 

Mesyuarat Agung Tahunan pada 

bulan Disember 2008. 

strategi bisnes 

Pada tahun kajian, tiga dasar 

utama telah disemak dan 

dibentuk semula supaya sejajar 

dengan Rancangan Strategi 20 

Tahun TNB dan untuk kawalan 

dalaman yang lebih mantap. 

Dasar Perbendaharaan telah 

d i k e m a s k i n i k a n b e r i k u t a n 

perkembangan terbaru fungsi 

perbankan elektronik, dasar baru 

b a g i r a k a n t i m b a l d a n 

diperkukuhkan dengan kawalank 

a w a l a n y a n g l e b i h b a i k 

sementara Dasar Perhubungan 

Pelabur dibangunkan untuk 

mengenalpasti pemilik nyata, 

menetapkan pendekatan tersusun 

dalam strategi komunikasi serta 

mendokumenkan perlunya 

maklumat/berita disebar secara 

telus, menepati masa dan 

saksama kepada komuniti 

p e l a b u r , p e n g a n a l i s i s 

penyelidikan, agensi penarafan 

dan orang ramai. 

Yang besar keertiannya adalah 

Dasar Pelaburan dan Strategi 

baru yang menggariskan prinsipprinsip 

untuk menetapkan 

bagaimana Pembangunan Bisnes 

boleh mengenalpasti, menerokai 

dan menyokong peluangpeluang 

bisnes baru di dalam 

dan luar negara. Asas dasar dan 

strategi ini adalah Rancangan 

Strategik 20 Tahun tetapi sentiasa 

bergantung kepada kedudukan 

kewangan TNB. Secara ringkas:- 

• 

Ulasan Operasi – Bahagian Kewangan Kumpulan 

TNB sebagai “pelabur 

teknikal” akan meneruskan 

projek-projek penjanaan 

“Greenfield” dan “Brownfield” 

• 

• 

• 

yang memenuhi ambang 

pelaburan purata wajaran kos 

modal serta premium risiko 

yang sewajar untuk risikorisiko 

seperti kedaulatan, 

k a d a r p e r t u k a r a n d a n 

pembangunan. 

Pelaburan akan dihadkan 

kepada antara 10%-25% 

modal saham ekuiti rakan 

timbal yang berwibawa 

sebagai rakan perkongsian 

tetapi sentiasa tertakluk 

kepada kedudukan aliran 

tunai. 

TNB akan memberi tumpuan 

kepada negara-negara di 

ASEAN, di Timur Tengah dan 

Benua Kecil India dengan 

had-had yang ditentukan 

oleh penarafan negara. 

Penekanan turut diberi 

kepada aspek-aspek operasi 

dan penyenggaraan supaya 

setiap pelaburan berpeluang 

memajukan bisnes TNB 

Repair & Maintenance Sdn 

Bhd. 

Pada tahun kajian, 2 peluang 

gabungan dan pengambilalihan 

telah dinilai dan TNB turut 

melayakkan diri bagi beberapa 

projek ‘greenfield’ di wilayah 

Majlis Kerjasama Teluk. Walaupun 

gabungan dan pengambilalihan 

itu akan membuka peluang 

segera bagi TNB bertapak di 

peringkat antarabangsa, 

keupayaan memperluaskan 

kapasiti serta menyertai industri 

“pengumpulan” dalam pasaran 

maju, penilaiannya akan memberi 

tekanan ke atas aliran tunai masa 

depan Kumpulan. TNB juga 

t e l a h b e r s e t u j u m e n j a l i n 

perkongsian dengan Kumpulan 

Saudi Binladin untuk membida 

projek logi air dan janakuasa 

bebas 1700 MW dan 150,00 

m3/hari di bandaraya industri 

Yanbu di Arab Saudi. Walaupun 

terdapat cabaran-cabaran dalam 

pasaran EPC dan kewangan 

semasa, keputusan bida itu akan 

dapat diselesaikan pada 

pertengahan bulan Disember 

2008. 

Bagi projek penyahmasinan air 

dan janakuasa Shuaibah III yang 

sedia ada itu, pembinaan secara 

keseluruhan nya sedang berjalan 

lancar dan operasi komersial 

projek ini dijadualkan bermula 

pada pertengahan 2009.

perhubungan pelabur Yang 

proaktif 

Peranan Perhubungan Pelabur di 

TNB merupakan alat pengurusan 

strategik yang memberi platform 

komunikasi dari semasa ke 

semasa antara Kumpulan dengan 

komuniti kewangan yang terdiri 

daripada pelabur sedia ada dan 

yang berpotensi serta penganalisis 

penyelidikan. Tumpuan 

utama diberi kepada komunikasi 

yang konsisten serta penyebaran 

maklumat yang mencerminkan 

prestasi dan prospek Kumpulan 

secara tepat, berdaya harap dan 

menetapi masa kepada para 

pelabur dan penganalisis. Saluran 

komunikasi perhubungan pelabur 

juga merupakan satu cara untuk 

mendapat maklumbalas daripada 

komuniti pelaburan yang akan 

disalur balik kepada Pengurusan 

dan Lembaga Pengarah. 

S e p e r t i l a z i m , T N B t u r u t 

menjemput komuniti kewangan 

dan media untuk sesi pengumuman 

keputusan kewangan suku 

tahun. Secara purata seramai 

87 pihak menghadiri sesi-sesi 

pengumuman suku tahun itu 

atau menyertainya melalui sidang 

video. 

Seperti tahun-tahun lalu, TNB 

telah mengambil bahagian dalam 

beberapa persidangan dan 

m e s y u a r a t p e l a b u r y a n g 

dianjurkan oleh bank-bank 

pelaburan terkemuka untuk 

memberi maklumat terkini 

mengenai prestasi syarikat dan 

menangani sebarang isu dan 

kebimbangan yang dibangkitkan 

oleh para pengurus dana dan 

pelabur. Selain daripada 

persidangan dan mesyuarat di 

luar premis TNB, Pengurusan 

dan Perhubungan Pelabur sering 

menerima permintaan daripada 

pengurus dana dan pelabur 

untuk bermesyuarat di pejabatpejabat 

TNB. Pada tahun kajian, 

TNB telah mengadakan kira-kira 

120 mesyuarat (tidak termasuk 

p e n g u m u m a n K e p u t u s a n 

Kewangan Suku Tahun) dengan 

para penganalisis dan pengurus 

dana di pejabat TNB. 

Tinjauan dan Melangkah 

Ke Hadapan – TK2009 

Cabaran tnb 

B a h a g i a n K e w a n g a n a k a n 

meneruskan perjalanannya “ke 

arah kecemerlangan kewangan”. 

Dengan iklim ekonomi dan 

kewangan dijangka mudah 

berubah dalam tempoh terdekat 

dan pertumbuhan permintaan 

akan lebih rendah berbanding 

t a h u n l a l u , k e u p a y a a n 

menurunkan kos kekal sebagai 

faktor penting kejayaan. 

Di bawah senario ini, peranan 


bagi tempoh berakhir 31 Ogos 

2009 ialah memperbaharui 

tumpuan kepada aspek-aspek 

penting pendorong hasil dan 

kos dan pendorong penciptaan 

nilai. Cabaran-cabaran utama 

bagi TK2009 termasuk yang 

berikut:- 

• 

• 

Adalah perlu untuk terus 

membangun perkongsian 

strategik dengan para 

kontraktor EPC, perundingperunding 

dan rakan kongsi 

b i s n e s u t a m a u n t u k 

membolehkan TNB bersaing 

dengan lebih berkesan dalam 

persekitaran semasa untuk 

berjaya dalam bisnes di 

peringkat antarabangsa 

Harga bahan api yang lebih 

tinggi akan memberikan 

kesan yang besar ke atas kos 

perkhidmatan dan bahanbahan 

yang berkaitan dengan 

pembangunan dan penyenggaraan 

aset 

• 

• 

• 

Kemudahubahan pasaran 

pertukaran asing berbanding 

dengan RM akan memberi 

kesan kepada pendedahan 

hutang matawang asing dan 

pembelian arang batu TNB 

Keupayaan mendapat dana 

p a d a k a d a r k o m p e t i t i f 

memandang pergolakan 

k e w a n g a n d u n i a y a n g 

mempunyai kesan ke atas 

ketersediaan kredit serta 

j a n g k a a n k e m e l e s e t a n 

ekonomi di seluruh dunia 

Melaksanakan mekanisme 

p e n e n t u a n h a rg a y a n g 

objektif dan telus untuk 

manfaat pengguna termasuk 

tidak memindah kos bahan 

api kepada mereka dan 

memperbetulkan ketidakimbangan 

dalam rantaian 

nilai “input-output” bisnes 


75


76 

Dato’ abdul razak bin abdul majid 



Hal Ehwal 

Korporat 

Bahagian Hal Ehwal Korporat ditubuhkan pada bulan Januari 2008 berikutan keputusan penyusunan 

semula fungsi-fungsi korporat TNB. Bahagian ini terdiri daripada lima (5) jabatan, iaitu:- 

1. 

2. 

3. 

4. 

5. 

Setiausaha Syarikat; 

Yayasan Tenaga Nasional; 

Jabatan Pengurusan dan Perhubungan Kawal Selia; 

Jabatan Perkhidmatan Undang-undang; dan 

Jabatan Komunikasi Korporat 

Pada tahun kajian, Bahagian ini terus membantu bisnes-bisnes teras TNB dengan menyediakan 

perkhidmatan-perkhidmatan kesetiausahaan korporat dan penasihat korporat; pengurusan perundangan 

dan litigasi; pengurusan dan perhubungan kawal selia dan komunikasi korporat yang amat bernilai 

dengan pihak berkepentingan dalaman dan dari luar Syarikat. Di samping itu, Bahagian ini terus 

menyediakan bantuan pendidikan dan kebajikan menerusi Yayasan Tenaga Nasional (YTN). 

Matlamat Bahagian ini adalah untuk memastikan pencapaian dan pematuhan amalan-amalan terbaik 

tadbir urus dengan memupuk pendekatan terbuka dan beramah mesra dalam hal ehwal bisnes dan 

korporat dan ke arah memperkukuhkan perhubungan dengan pihak berkepentingan TNB, agensi-agensi 

Kerajaan, organisasi-organisasi bukan-Kerajaan dan para pelanggan keseluruhannya.


i. Jabatan pengurusan dan 

perhubungan kawal selia 

Jabatan ini memberi tumpuan 

k e p a d a m e m b i n a d a n 

mengukuhkan perhubungan 

rapat dan pertalian di antara 

TNB dengan pihak kawal 

selia, agensi-agensi Kerajaan, 

individu-individu, organisasiorganisasi 

dan persatuanp 

e r s a t u a n y a n g b o l e h 

mempengaruhi perkaraperkara 

berkaitan dengan 

TNB khususnya dan industri 

tenaga amnya. 

ii. Jabatan perkhidmatan 

undang-undang 

Jabatan ini menyediakan 

khidmat nasihat perundangan 

dan litigasi korporat 

berkaitan hal-hal operasi 

serta memastikan pematuhan 

kepada Akta-akta Parlimen, 

khususnya Akta Bekalan 

Elektrik 1990, peraturanperaturan 

dan undangundang 

yang berkenaan 

serta Terma dan Syarat 

Perlesenan bagi TNB dan 

subsidiari-subsidiarinya. 

iii. Jabatan komunikasi 

korporat 

Jabatan ini bertanggungjawab 

untuk menguruskan 

persepsi pihak ber kepentingan 

menerusi komunikasi 

dalaman dan luaran yang 

berkesan dalam perhubungan 

media, hal-hal komuniti dan 

tanggungjawab korporat, 

penjenamaan korporat, 

pengurusan majlis dan sukan, 

penerbitan, laman web dan 

perhubungan dalaman. Di 

samping itu, Jabatan ini juga 

bertanggungjawab terhadap 

Galeri Tenaga, y a n g 

memaparkan dan menjaga 

koleksi lukisan TNB. 

iv. setiausaha syarikat 

Pejabat Setiausaha Syarikat 


p e m a t u h a n k e p e r l u a n 

undang-undang dan kawal 

s e l i a s e r t a p e r j a l a n a n 

berkesan Lembaga Pengarah 

dari segi penggubalan dasar 

dan tugas-tugas kewangan 

lain kepada Kumpulan TNB 

m e n g i k u t p e r u n t u k a n 

undang-undang syarikat, 

undang-undang sekuriti, garis 

panduan-garis panduan 

Suruhanjaya Sekuriti dan 

keperluan penyenaraian 

Bursa Malaysia. Fungsi utama 

yang lain adalah membantu 

Lembaga Pengarah menggunapakai 

prinsip-prinsip dan 

amalan-amalan tadbir urus 

sebagai unsur yang perlu 

u n t u k p r e s t a s i d a n 

v. 

kewibawaan Syarikat. Jabatan 

ini juga bertanggungjawab 

terhadap hal-hal pentadbiran 

berkaitan dengan pemegangpemegang 

saham yang terdiri 

daripada orang ramai serta 

warga kerja yang layak. 

Yayasan tenaga nasional 

(Ytn) 

Yayasan Tenaga Nasional 

(YTN) yang ditubuhkan 

sebagai badan amanah TNB 

memastikan inisiatif-inisiatif 

serta usaha-usaha tanggungjawab 

sosial korporat TNB 

ditunaikan melalui biasiswa 

dan pinjaman kepada pelajarpelajar 

yang wajar diberi 

bantuan. 


Pada tahun kajian, Bahagian Hal 

Ehwal Korporat telah melaksanakan 

berbagai inisiatif untuk terus 

meningkatkan kecekapan dan 

keberkesanan aktiviti yang 

dirancang. Ini termasuk: 

• P e m b a n g u n a n S i s t e m 

Pengurusan Perundangan 

u n t u k p e n g u r u s a n d a n 

pemantauan litigasi. 

• Pelaksanaan Sistem Maklumat 

Komunikasi Korporat untuk 

dokumentasi dan perkongsian 

maklumat mengenai kalendar 

aktiviti korporat, keratan 

berita media, perpustakaan 

dokumen dan penyerahan 

tugasan. 

• Mengoperasikan Sistem 

Pemantauan Pinjaman untuk 

menjejak pembayaran balik 

pinjaman 

penuntut. 

oleh para 

• Memperkukuhkan sistem 

intranet TNB menerusi 

“Livewire” supaya memudahkan 

akses dan perkongsian 

maklumat dalam TNB. 

• 

Melancarkan saluran perkongsian 

maklumat seluruh 

TNB yang dikenali “TNB 

NewsTube”. 

Pengurusan Sumber 

Manusia 

Tenaga kerja adalah salah satu 

asetnya yang paling bernilai 

dalam mendorong kejayaan 

matlamat-matlamat operasinya. 

Sehubungan dengan itu, 

Bahagian ini telah memberi 

penekanan yang amat tinggi 

k e p a d a m e m b a n g u n k a n 

keupayaan sumber manusia 

melalui program-program latihan 

bagi memenuhi keperluan 

pelbagai disiplin dan profesion. 

Fokus Pelanggan dan 

Pengurusan Pihak 

Berkepentingan 

B a h a g i a n i n i b e r k o m i t e d 

sepenuhnya kepada inisiatif 

Kecemerlangan Perkhidmatan 

SE10/10 Syarikat. Berbagai 

sistem, aktiviti dan program 

telah diadakan untuk meningkatkan 

tahap profisiensi selaras 

d e n g a n k e c e m e r l a n g a n 

perkhidmatan di bawah Matlamat 

Korporat. Ini ter masuklah 

menubuhkan Pusat Aduan 

Korporat dan Sistem Maklumat 

Komunikasi Korporat (CCIS), 

menganalisa Indeks Kaji Selidik 

Pelanggan (CSI) dan Indeks Kaji 

Selidik Pekerja (ESI) sebagai kayu 

ukur dan maklum balas untuk 

m e n i n g k a t k a n k e p u a s a n 

pelanggan. Di samping itu, 

program-program lain adalah 

penganjuran Program CLOP atau 

Community Leader Outreach 

Programme, inisiatif-inisiatif 

Penjenamaan Korporat, 

mengadakan ceramah-ceramah 

TNB sebagai satu sumber rujukan 

berasaskan Internet mengenai 

isu-isu TNB untuk media di 

Malaysia serta mengendalikan 

Bengkel Media TNB serta 

menjadi tuan rumah dalam sesi 

yang diadakan dari semasa ke 

s e m a s a d e n g a n p i h a k 



77


78 

Dato’ kamaruzzaman bin Jusoh 

Naib Presiden 


Sumber 

Manusia 

Kumpulan 

Mutakhir ini, terdapat desakan yang jelas terhadap Bahagian 

Sumber Manusia untuk memperlihatkan nilai dan sumbangannya ke 

atas pencapaian keseluruhan organisasi. Keadaan ini memerlukan 

Bahagian Sumber Manusia memainkan peranan aktif sebagai rakan 

kongsi di dalam aktiviti pengurusan perniagaan dan operasi. Tidak 

dapat dinafikan, keperluan ini menjuruskan fokus Bahagian Sumber 

Manusia ke arah isu-isu strategik seperti menyediakan barisan 

kepimpinan, mewujudkan tenaga kerja yang berprestasi tinggi dan 

sebagainya, bukan hanya menumpukan sumber kepada fungsi-fungsi 

tradisi (asas) seperti urusan-urusan pentadbiran dan perkhidmatan. 

pengurusan penggantian/bakat kepimpinan 

Pada masa ini terdapat 288 eksekutif yang tersenarai di dalam Himpunan Bakat (Talent Pool) 

Kepimpinan TNB. Terdapat 254 Jawatan Kepimpinan Utama (KLP) dan calon-calon berpotensi telah 

dicadangkan sebagai pengganti untuk mengisi 85% daripada jawatan-jawatan tersebut. 

program pertukaran bakat kepimpinan 

Program Pertukaran Bakat Kepimpinan yang julung kali diadakan di kalangan Syarikat-syarikat 

Berkaitan Kerajaan (GLC) telah dilancarkan pada Jun 2008. Dua orang eksekutif berpotensi tinggi 

dari Himpunan Bakat TNB telah ditugaskan di Celcom Berhad dan MBSB (Malaysian Building Society 

Berhad) selama setahun. Pada masa yang sama, TNB juga turut menerima dua orang eksekutif, 

seorang dari Malaysia Airports Holdings Berhad (MAHB) dan seorang lagi dari MBSB. 

audit pembangunan kepimpinan (Leadership Development Audit LDA) 

Terdapat 7 elemen utama yang menjadi pengukur di dalam proses audit Pembangunan Kepimpinan 

yang tertera di dalam Orange Book, ianya menjadi panduan kepada semua syarikat GLC. TNB telah 

mencapai tahap keseluruhan yang memuaskan dengan mendapat 5 elemen diiktiraf sebagai Amalan 

Baik (Good Practice) dan dua lagi sebagai Memadai (Adequate). Audit ini, yang telah dilaksanakan 

oleh syarikat perunding bebas, menilai amalan syarikat dari segi kerangka program pembangunan, 

dasar, proses & amalan bagi memenuhi keperluan-keperluan pengambilan tenaga kerja, pembangunan, 

pembendungan dan kesediaan anggota kerja syarikat. 

pelaksanaan buku biru (Blue Book) 

TNB telah dinilai sebagai di antara dua Syarikat-syarikat Berkaitan Kerajaan (GLC) yang menduduki 

tempat teratas di dalam pelaksanaan Buku Biru oleh syarikat perunding bebas. 

haluan kerjaya pakar (Specialist Career Path – SCP) 

Skim ini telah dilaksanakan sejak empat tahun dahulu. Sehingga kini, dua Specialist dan 23 Pakar 

Teknikal telah dilantik. Dua daripada mereka telah mendapat pengiktirafan antarabangsa kerana 

berjaya mempatenkan Flashover Analysis Tool untuk kegunaan Sistem Perlindungan Penghantaran 

Elektrik dan menghasilkan sebuah buku mengenai Power Quality Guidebook.


Sebagai usaha untuk memenuhi 

keperluan bisnes semasa dan 

masa depan syarikat, TNB perlu 

memastikan saluran kepimpinannya 

berupaya membekalkan 

pemimpin yang berkompeten 

d a n b e r k e b o l e h a n . B a g i 

mencapai matlamat ini, saiz 

Himpunan Bakat Kepimpinan 

TNB telah bertambah ke 288 

calon hasil daripada fokus yang 

beterusan terhadap pembangunan 

dan pengecaman 

bakat kepimpinan. Pencarian 

bakat kepimpinan berpotensi 

tinggi ini telah diperluaskan 

sehingga ke peringkat bawah 

hierarki eksekutif TNB. Dalam 

masa yang sama, kumpulan 

himpunan bakat kepimpinan ini 

berterusan menerima program 

pembangunan formal seperti 

P R O G E M ( P ro g r a m u n t u k 

Pengurus Besar) yang dikendalikan 

oleh National University of 

Singapore dan juga programprogram 

pembangunan yang 

dikendalikan oleh institusiinstitusi 

berprestij dari masa ke 

semasa berpandukan kepada 

Pelan Pembangunan Individu 

(IDP) masing-masing. 

P r o s e s t i n j a u a n p e l a n 

pembangunan dan penempatan 

jangka panjang dan jangka 

pendek Himpunan Bakat 

Kepimpinan telah dijadikan 

agenda tetap Uzlah Pengurusan 

(Management Breakout) TNB, 

yang diadakan dua kali setahun. 

Audit Pembangunan Kepimpinan 

(Leadership Development Audit 

atau LDA) yang dilaksanakan 

oleh syarikat perunding bebas, 

telah menilai TNB mempunyai 

piawaian pengurusan bakat yang 

boleh dibanggakan. 

Skim Haluan Kerjaya Pakar terus 

mencipta peluang bagi caloncalon 

yang berinspirasi dan yang 

layak. Hari ini bilangan Specialist 

dan Pakar Teknikal telah meningkat 

masing-masing kepada dua 

orang dan dua puluh tiga orang 

di dalam bidang kejuruteraan 

dan ICT. Laluan Kerjaya alternatif 

ini adalah antara penyumbang 

kepada pengekalan dan peningkatan 

teknikal dalam TNB. 

ir. sazali p. abdul karim 

Gagasan beliau “Flashover 

Analysis Tool” telah dipatenkan 

dan kini dipamerkan di World 

Intellectual Property 

Organisation (WIPO) 

mohamed Fuad Faisal 

Penulis buku berjudul 

“Power Quality Guidebook” 

“Saya kagum dengan Power 

Quality Guidebook yang 

bertajuk kecil Voltage Sag 

Solutions for Industrial 

Customers” kata Alex Mc 

Eachern (Pakar Kualiti Kuasa 

No. 1 dunia), Power 

Standards Lab, USA 


79


80 

Ulasan Operasi – Sumber Manusia Kumpulan 

Sebuah syarikat perunding bebas 

telah dilantik oleh Khazanah 

Nasional untuk menjalankan 

audit ke atas pelaksanaan Garis 

Panduan Buku Biru dalam Memperkukuhkan 

Pengurusan Prestasi 

berdasarkan tiga elemen utama 


• Prestasi Organisasi 

• Program, dasar dan sistem 

• Faedah kepada warga kerja 

Audit tersebut telah menilai TNB 

sebagai di antara pengamal 

terbaik di kalangan Syarikat- 

Syarikat Berkaitan Kerajaan 

(GLC). 

pembangunan kapasiti 

Kemahiran dan profesionalisme 

warga kerja merupakan salah 

satu ciri penting bagi sebuah 

organisasi bertaraf dunia. Sejajar 

dengan matlamat tersebut, 

Bahagian Sumber Manusia perlu 

memastikan TNB mempunyai 

tenaga kerja yang berkemahiran 

dan berkebolehan. Dalam 

tempoh laporan ini, 114 program 

p e m b a n g u n a n d a n 1 , 1 1 0 

program mandatori teknikal dan 

bukan teknikal telah dikendalikan 

untuk eksekutif dan bukan 

eksekutif. Program-program ini 

telah direka bagi memastikan 

tenaga kerja TNB dilengkapkan 

d e n g a n k o m p e t e n s i b a g i 

memenuhi keperluan bisnes 

serta meningkatkan kecekapan 

dan produktiviti organisasi. 

D i s a m p i n g i t u , p ro g r a m 

tambahan seperti Kepimpinan 

Bisnes Strategik (Strategic 

Business Leadership), Buku Hijau 

FIDIC (FIDIC Green Book) dan 

Buku Kuning FIDIC (FIDIC Yellow 

Book) turut dikendalikan oleh 

Institut Latihan TNB, ILSAS bagi 

melatih dan mengajar tenaga 

kerja mengenai aspek-aspek 

komersial dalam mengendalikan 

sesebuah organisasi. 

Melangkah ke hadapan dan 

selaras dengan Fasa Kedua 

Rancangan Tindakan Strategik 

20 Tahun TNB untuk mencapai 

perluasan geografi bisnes, calon- 

calon telah dikenal pasti untuk 

bertugas di luar negara supaya 

d a p a t m e n a m b a h k a n 

pengetahuan dan meluaskan 

pendedahan mereka dalam 

bidang-bidang tertentu. Di 

bawah inisiatif ini, lima orang 

w a r g a k e r j a T N B t e l a h 

dipinjamkan kepada TNB Liberty 

Power Limited di Pakistan dan 

enam yang lain kepada Shuaibah 

III Independent Water and Power 

Project di Arab Saudi. 

Antara sebahagian inisiatif pelan 

jangka panjang pembangunan 

kapasiti (Capacity Building), 2 

Jurutera telah dihantar ke Korean 

Advanced Institute of Science & 

Technology dan University of 

Michigan sebagai persediaan 

sekiranya tenaga nuklear digunakan 

untuk menjana tenaga. 

Penambahbaikan Proses 

Untuk meningkat kecekapan 

perkhidmatan kepada pelanggan 

dalaman, 86 prosedur dan 118 

arahan kerja Pengurusan Sumber 

Manusia telah diisytiharkan 

dalam MS ISO 9000:2001 

berbanding hanya 65 prosedur 

dan 82 arahan kerja diisytiharkan 

pada tahun kewangan lalu. 

Talian Bebas Tol 1800 888 862 

di bawah Prosedur Whistle 

Blowing telah dilancarkan pada 

b u l a n O g o s 2 0 0 8 u n t u k 

membolehkan pelanggan dan 

warga kerja melaporkan sebarang 

pelanggaran atau penyalahgunaan 

prosedur, undangundang 

atau peraturan. 

Piagam Pelanggan Sumber 

Manusia telah diterbitkan pada 

bulan Jun 2008 bagi menyokong 

inisiatif SE10/10 Bahagian 

Sumber Manusia melalui ‘Mempertingkatkan 

Profesionalisme 

Sumber Manusia’ (Enhancing HR 

Professionalism). 27 proses 

utama Sumber Manusia telah 

diisytiharkan bagi memastikan 

perkhidmatan yang diberikan 

mematuhi piawaian kualiti yang 

dijanjikan. 

HAL EHWAL DALAMAN 

sorotan pencapaian: 

Memperkenalkan Prosedur 

Tangkapan Sewaktu Kejadian 

(Caught Red-Handed). 

Melancarkan Sistem Maklumat 

“Whistle Blowing” (WBIS) 

dan Talian Bebas Tol. 

Memperkenalkan Piagam 

Pelanggan bagi Jabatan Hal 

Ehwal Dalaman (JHED) 


JHED berazam menjadi sebuah 

jabatan yang profesional dan 

berintegriti dalam pengurusan 

disiplin bukan sahaja dalam TNB 

tetapi juga di kalangan Syarikatsyarikat 

Berkaitan Kerajaan (GLC). 

Objektif utama jabatan ini ialah 

mengurangkan bilangan kes-kes 

salahlaku dalam TNB melalui 

program-program pendidikan 

dan pencegahan serta memberi 

perkhidmatan cemerlang. 


JHED bertanggungjawab dalam 

mengurus, mengendali dan 

memantau tindakan tatatertib 

yang diambil terhadap para 

pekerja termasuk merumuskan 

Polisi Tatatertib TNB. Dari segi 

fungsi, jabatan ini melapor 

kepada Jawatankuasa Tatatertib 

Lembaga Pengarah dan dari segi 

operasi melapor kepada Naib 

Presiden (Sumber Manusia). 

Fungsi Utama JHED adalah 

Penyiasatan, Pendakwaan, 

Rundingdamai, Pengurusan kes 

d i p e r i n g k a t M a h k a m a h 

Perusahaan/Mahkamah Buruh, 

Penyelidikan dan Pembangunan 

termasuk mengadakan programprogram 

latihan dan taklimat 

kesedaran kepada seluruh warga 

kerja.


penambahbaikan kecekapan 

Pengenalan Sistem Maklumat 

“Whistle Blowing” dan Talian 

Bebas Tol akan membantu 

meningkatkan tahap integriti di 

kalangan warga kerja TNB dan 

memperkukuhkan disiplin pekerja, 

meningkatkan kecekapan dan 

produktiviti. Peningkatan integriti 

akan menghasilkan penjimatan 

kos serta penggunaan belanjawan 

yang wajar. Ini dapat menyumbang 

kepada peningkatan imej dan 

nilai tambah kepada TNB. 

projek-projek utama 

• Program Stesen Angkat. 

• Program Audit Stesen dan 

Kursus Kemahiran untuk 

Jentera Tatatertib. 

petunjuk prestasi utama 

• 

• 

• 

Pengurangan bilangan keskes 

disiplin daripada 158 

( T K 2 0 0 6 ) k e p a d a 1 0 2 

(TK2007) dan 66 (setakat Jun 

2008) 

Penyiasatan disiapkan dalam 

tempoh 1½ bulan. 

Jabatan berjaya mencatatkan 

Indeks Kepuasan Pelanggan 

(CSI) sebanyak 85% pada 

Julai 2008. 

Cabaran dan Prospek 

Cabaran utama yang dihadapi 

oleh Jabatan ini ialah dalam 

menyumbang kepada 

pembentukan warga kerja TNB 

yang berprestasi tinggi dan 

berintegriti serta dapat 

mempertahankan Nilai-Nilai 

Bersama Kumpulan ke arah 

mencapai Visi dan Misi Syarikat. 


81


82 

Zainab binti abdullah 

Naib Presiden 

Pelaksanaan Perjanjian Tahap Perkhidmatan bagi Stesenstesen 

Janaelektrik Haba di bawah bidang kuasa 

Perancangan 

Bahagian Penjanaan. 

Peranan dan fungsi utama Bahagian Perancangan 

termasuklah merumus dan menyemak rancangan strategik 

jangka panjang TNB yang akan meletakkan organisasi ini 

kearah mencapai kedudukan masa depan yang diingini, 

merancang pembangunan jangka panjang sistem tenaga 

bagi menjamin bekalan tenaga yang selamat, boleh diharap 

dan berekonomi untuki memenuhi keperluan permintaan 

dan bekalan elektrik negara. 

Pertahankan 

Bisnes Teras 

Bersedia Untuk 

Berkembang 

Muncul sebagai 

syarikat terbaik di 

Malaysia menjelang 

tahun 2007 

Projek 17 

Kemas kini 

Operasi Syarikat 

Perluasan 

Bisnes 

KECERLANGAN 

PERKHIDMATAN 2010 

Meningkatkan prestasi 

bisnes teras kita 

berlandaskan T7 

Meletakkan TNB 

sebagai syarikat yang 

terbaik di Malaysia 

menjelang 2007 dan 

terbaik di Rantau ini 

menjelang 2010 

Kecemerlangan 

Perkhidmatan 


Membina 

kesetiaan 

Pelanggan/ 

Pihak 


PELUASAN BISNES 

(PERKHIDMATAN) 2015 

Peluasan kerja dan 

perkhidmatan yang 

berkaitan dengan 

sektor tenaga 

Mengkaji semula Rancangan Bisnes Bahagian dan 

Petunjuk-petunjuk Utama Prestasi Pengurusan Atasan. 

Memperkenalkan Inisiatif Mekanisme Pembagunan Bersih 

(CDM) dalam TNB. 

Penyelarasan Isu Strategik Utama; Penyelarasan Harga 

Gas dan Tarif Elektrik, Penjanaan Bergabung dan Struktur 

Industri Bekalan Elektrik Malaysia (ESI). 

Memetrai Perjanjian Bekalan Elektrik dengan Sarawak 

Electricity Board (SEB). 

Penglibatan dalam Sambungtara Sarawak – Semenanjung 

Malaysia (SARPEN). 

Mewujudkan 

pendapatan baru 

syarikat berdasarkan 

kompetensi dan 

pengetahuan TNB 

dalam bisnes tenaga 

Kajian ke atas Pembangunan Penjanaan Tenaga Nukliar. 

Pelan Strategik 20 Tahun 

PELABURAN 

LUAR NEGARA 2020 

Peningkatan 

kedudukan kewangan 

dan keupayaan 

sumber manusia TNB 

Membuat pelaburan 

di dalam sektor 

tenaga di arena 

antarabangsa 

KEUNGGULAN DUNIA 

2025 

Cemerlang di dalam: 

– Kesemua bidang 

bisnes 

– Reputasi yang 

baik sebagai 

rakan bisnes 

– Berupaya 

menambah 

nilai pelaburan 

untuk para pelabur 

TNB diiktiraf sebagai 

salah sebuah syarikat 

yang disegani dunia


Bahagian Perancangan yang 

mula beroperasi pada Januari 

2008 merangkumi tiga jabatan 

iaitu Jabatan Perancangan 

Strategik, Jabatan Perancangan 

dan Pembangunan Sistem dan 

Jabatan Perolehan Tenaga. 

Jabatan Perancangan Strategik 

dahulunya diletakkan di bawah 


sementara Jabatan Perancangan 

dan Pembangunan Sistem dan 

Jabatan Perolehan Tenaga pula 

beroperasi di bawah Bahagian 

Penghantaran. 

Peranan dan fungsi utama 

Bahagian ini termasuklah 

merumus dan menyemak 

rancangan strategik jangka 

p a n j a n g T N B y a n g a k a n 

meletakkan organisasi ini kearah 

mencapai kedudukan masa 

depan yang diingini, merancang 

pembangunan jangka panjang 

sistem tenaga bagi menjamin 

bekalan tenaga yang selamat, 

boleh diharap dan berekonomi 

bagi memenuhi keperluan 

permintaan dan bekalan elektrik 

negara. Di samping itu Bahagian 

ini juga bertanggungjawab dalam 

pengurusan pemerolehan tenaga, 

pengendalian serta pembayaran 

tenaga dan kapasiti yang 

diperoleh daripada pengeluar 

tenaga dan perdagangan 

merentasi sempadan. 

Perumusan dan 

Pelaksanaan Strategi 

Korporat 

Bahagian Perancangan terlibat 

secara aktif dalam penyelarasan 

dan komunikasi Rancangan 

Strategik untuk memudahkan 

pelaksanaan strategi dan inisiatif 

d i s e l u r u h K u m p u l a n . I n i 

termasuklah penyelarasan Kajian 

Separuh Penggal Rancangan 

Bisnes 5-Tahun semua Bahagian 

untuk memastikan penjajaran 

dengan arah tuju strategik jangka 

panjang TNB. Aktiviti-aktiviti 

komunikasi, penyelarasan dan 

p e l a k s a n a a a n R a n c a n g a n 

Strategik 20 Tahun dilaksanakan 

bersama dengan bahagianbahagian 

lain yang berkaitan. 

Jabatan Perancangan Strategik 

berfungsi sebagai urusetia untuk 

m e s y u a r a t d w i t a h u n a n 

Pengurusan iaitu “Management 

Breakout” yang menjadi forum 

membincang dan menyelesaikan 

isu-isu strategic oleh Pengurusan 

Atasan TNB. Bahagian ini juga 

mengendalikan Forum Perancang 

Strategik pada tahun 2008 untuk 

mewujudkan satu landasan 

membincang strategi dan 

pelaksanaan dan dengan itu 

menyumbang ke arah penjajaran 

strategi serta matlamat korporat 

dengan bahagian-bahagian. Di 

samping itu, forum ini juga 

berperanan sebagai landasan 

yang berguna untuk penyebaran 

maklumat mengenai strategi dan 

dasar. 

Pengurusan Isu-isu Strategik 

• 

pelaksanaan projek-projek 

mekanisme pembangunan 

bersih (CDm) 

TNB menyokong penuh 

u s a h a - u s a h a K e r a j a a n 

m e l e t a k k a n M e k a n i s m e 

Pembangunan Bersih (CDM) 

sebagai satu mekanimse 

pelangkap yang penting 

untuk membantu pelaksanaan 

projek-projek tenaga terjamin 

(dengan penekanan kepada 

Tenaga Boleh Diperbaharui 

(RE) dan projek-projek 

Kecekapan Tenaga (EE) 

dengan itu membawa kepada 

p e n a m b a h b a i k a n d a n 

perlindungan alam sekitar. 

Mekanisme Pembangunan Bersih 

(CDM) merupakan satu susunan di 

bawah Kyoto Protocol yang 

membenarkan negara-negara 

maju yang mengalami Gas Rumah 

Hijau (GHG) memberi komitmen 

pengurangan (dikenali sebagai 

Lampiran 1) supaya melabur 

dalam projek-projek yang 

mengurang kan pelepasan CO2 di 

n e g a r a - n e g a r a s e d a n g 

membangun (seperti Malaysia) 

sebagai alternatif kepada usaha 

mengurangkan pelepasan GHG 

yang jauh lebih mahal di negara 

sendiri. 

Bahagian ini memainkan peranan 

sebagai urusetia untuk projekprojek 

CDM di TNB. Pada masa 

ini dua projek penjanaan 

melibatkan penggunaan CDM 

iaitu projek-projek hidro di Ulu 

Terrengganu dan Ulu Jelai. 

sedang diterokai untuk penggunaan 

CDM. Di samping itu, 

beberapa projek CDM yang 

berpotensi juga telah dikenalpasti 

dalam satu kajian yang dijalankan 

bersama dengan TNB Research. 

Ini termasuklah pemulihan hidrohidro 

kecil, Program Kuasa 

Tenaga Boleh Diperbaharui Kecil 

( S R E P ) , Te n a g a B o l e h 

Diperbaharui menggunakan 

biojisim dan kitaran semula gasgas 

SF6 di pencawangpencawang 

TNB. 

• 

• 

penentuan harga gas dan 

pelarasan tarif elektrik 

Bahagian ini terlibat secara 

aktif dalam pelarasan tarif 

baru-baru ini hasil daripada 

penyemakan harga gas untuk 

sektor tenaga. Pelarasan tarif 

pada Julai 2008 adalah 

semata-mata untuk mendapat 

kembali kos tambahan bahan 

api yang ditanggung oleh 

TNB disebabkan terutamanya 

oleh kenaikan harga gas. 

Bagaimanapun, pelarasan 

tarif tidak mengambil kira 

kenaikan harga arang batu 

baru-baru ini. 

penjanaan bergabung 

Sebagai satu usaha 

menyokong inisiatif Kerajaan 

k e a r a h k e c e k a p a n 

penggunaan sumber-sumber 

tenaga, Bahagian ini barubaru 

ini telah menubuhkan 

satu Kumpulan Petugas 

Silang Fungsi untuk mengkaji 

semula dasar Penjanaan 

B e r g a b u n g b e r t u j u a n 

menggalakkan penggunaan 

tenaga secara cekap dalam 

sektor bisnes. Kumpulan 

Petugas telah mencadangkan 

beberapa langkah jangka 

sederhana berkaitan skim 

kadar dan syarat untuk 

memudahkan pembangunan 

Penjanaan Bergabung. 


83


84 

Ulasan Operasi – Bahagian Perancangan 

Pengurusan Prestasi Bisnes TNB 

Bahagian Perancangan telah Berjaya membangunkan Petunjuk-petunjuk Utama Prestasi pengurusan 

atasan bagi Tahun Kewangan 2009. Di samping itu, Bahagian ini juga bertanggungjawab memantau KPI 

Atasan TNB (Sila lihat Jadual 1) yang turut dijejaki oleh Khazanah Nasional di bawah Program Transformasi 

Syarikat-syarikat Berkaitan Kerajaan (GLC). 

Jadual 1: Petunjuk-petunjuk Prestasi Utama Atasan TNB 

petunjuk prestasi utama 

actual 

2004 

actual 

2005 

tahun kewangan 

actual 

2006 

actual 

2007 

target 

2008 

actual 

2008 

Pulangan Keatas Aset 2.6% 2.2% 3.3% 6.3% 5.5% 4.6% 

Penggearan 68.6% 64.9% 58.1% 49.9% 55%-60% 46.9% 

Kadar Henti Tugas Tidak Terancang 

(UOR) 

9.4% 6.1% 4.7% 2.2% < 3% 3.3% 

Kehilangan T & D 10.8% 10.5% 11.0% 10.0% < 9.5% 9.5% 

Minit Sistem Penghantaran (minit) 18.0 14.0 7.3 9.3

dan untuk mengurang kan isu 

keselamatan bekalan tenaga, 

loji tenaga nuklear harus 

diberi pertimbangan serius 

sebagai alternatif berdaya 

maju untuk masa depan. TNB 

sedang bekerja sama rapat 

dengan pihak berkepentingan 

dan agensi-agensi lain 

khususnya Agensi Nuklear 

Malaysia (Nuclear Malaysia) 

mengenai opsyen nukliar itu. 

Pelaksanaan Perjanjian 

Tahap Perkhidmatan (SLA) 

dengan stesen-stesen 

tenaga haba yang 

dikendalikan oleh Bahagian 

Penjanaan 

Dalam usaha untuk memastikan 

semua stesen janaelektrik 

beroperasi di bawah persekitaran 

bisnes yang sama, Bahagian 

Perancangan telah membangun 

dan melaksanakan SLA bagi 

semua loji tenaga haba yang 

dikendalikan oleh Bahagian 

Penjanaan. Semua terma teknikal, 

komersial dan perundangan 

Perjanjian ini telah diadaptasikan 

daripada Perjanjian Pembelian 

Tenaga (PPA) yang terkini. 

Sehingga ini, enam SLA individu 

telah ditandatangani. 

Cabaran dan Prospeks 

Industri bekalan tenaga akan 

menghadapi cabaran-cabaran 

yang semakin meningkat 

disebabkan harga bahan api 

yang mudah berubah, isu 


kemelesetan ekonomi dunia 

semasa dan kedudukan kewangan 

yang semakin merosot. 

Sehubungan dengan ini, Bahagian 

Perancangan akan melaksanakan 

b e r b a g a i i n i s i a t i f u n t u k 

mengurangkan risiko berkaitan 

dengan cabaran-cabaran ini: 

• 

menjaminkan keselamatan 

tenaga Jangka panjang 

Keselamatan bekalan tenaga 

d i s e b a b k a n o l e h 

pengurangan sumber tenaga 

(gas), harga bahanapi (arang 

batu) antarabangsa yang 

m u d a h b e r u b a h d a n 

kekangan dalam rantaian 

bekalan arang batu antarabangsa 

(sumber bekalan 

• 

arang batu dan infrastruktur) 

memberi cabaran utama 

k e p a d a s e k t o r t e n a g a 

Malaysia. 

U n t u k m e m a s t i k a n 

keterjaminan jangka panjang 

sektor ini khususnya 

p e n g u r a n g a n r i s i k o 


Bahagian Perancangan telah 

dipertanggungjawabkan 

untuk melaksanakan inisiatifinisiatif 

berikut: 

– Memanfaatkan tenaga 

hidro di Semenanjung 

Malaysia dan Sarawak 

(Bakun dll). 

– Menggalakkan penggunaan 

Pengurusan Aspek 

Permintaan, Kecekapan 

Tenaga, Tenaga Boleh 

Diperbaharui dan sumbersumber 

tanaga bukanfosil 

yang lain. 

– Merancang pembangunan 

loji-loji penjanaan 

yang lebih cekap. 

– Membantu kerja-kerja 

p e r s e d i a a n b a g i 

kemungkinan mengguna 

tenaga nuklear. Projek ini 

memerlukan berbagai 

usaha untuk merumuskan 

dasar, mengenalpasti 

t a p a k , m e n j a l a n k a n 

kajian-kajian prakebolehlaksanaan 

dan 

kebolehlaksanaan, 

merangka peraturan, 

menjalankan perancangan 

tenaga manusia. 

– B e k e r j a s a m a r a p a t 

dengan pihak berk 

e p e n t i n g a n s e p e r t i 

Kementerian Tenaga, Air 

dan Komunikasi dan Unit 

Perancangan Ekonomi 

(EPU), Jabatan Perdana 

Menteri mengenai kajian 

dasar tenaga negara 

untuk pembangunan 

tenaga yang terjamin. 

kajian semula rancangan 

strategik 20 tahun tnb 

Rancangan Strategik yang 

dibangunkan pada tahun 

2005 menetapkan arah tuju 

strategik TNB bagi tempoh 

2006-2025. Fasa pertama 

yang bermula pada tahun 

2006 bermatlamat untuk 

mencapai Kecemerlangan 

• 

• 

• 

Perkhidmatan pada tahun 

2010. TNB telah berjaya 

mencapai banyak matlamat 

strategik di bawah fasa ini 

meskipun menghadapai 

kesan cabaran-cabaran luaran 

d a n t e k a n a n - t e k a n a n 

persekitaran. Untuk menjajarkan 

TNB dengan persekitaran 

bisnes semasa dan masa 

hadapan, Rancangan ini akan 

dikaji semula dan strategi 

yang wajar dinilai semula 

untuk pelaksanaan pada Fasa 

Kedua (2011-2015) yang 

memfokuskan perluasan 

geografi bisnes. 

menangani isu-isu risiko 

strategik utama 

Dalam hal ini, Bahagian 

Perancangan akan memainkan 

peranan sokongan yang aktif 

untuk menangani risiko-risiko 

strategik khususnya kajian 

semula tarif, mekanisme 

memindahkan kos dan kajian 

penentuan harga bahanapi, 

serta analisis struktur Industri 

Bekalan Elektrik Malaysia 

( E S I ) b a g i m e m a s t i k a n 

k e j a y a a n p e l a k s a n a a n 

Rancangan Pengenalpastian 

R i s i k o S t r a t e g i k d a n 

P e n g u r a n g a n R i s i k o 

Bersekutu. 

Forum perancang strategik 

dan Forum perancang 

teknikal 

F o r u m d w i t a h u n a n i n i 

melibatkan perbincangan 

antara perancang-perancang 

strategik atau teknikal dan 

eksekutif-eksekutif yang 

berkaitan atas isu-isu strategik 

dan teknikal yang bakal 

membawa impak kepada 

TNB dalam jangka pendek 

dan jangka sederhana. Forum 

ini juga merupakan landasan 

u n t u k m e n y a m p a i k a n 

maklumat terkini mengenai 

isu-isu/inisiatif-inisiatif utama 

strategik dan teknikal di 

samping dasar-dasar TNB. 

ppa hidro dan tnbg 

Bahagian Perancangan kini 

s e d a n g m e n g a d a k a n 

rundingan serta membangun 

SLA untuk loji-loji tenaga 

Hidro TNB. Ini termasuklah 

Stesen-stesen Janaelektrik 

Kenyir, Temenggor, Pergau 

dan Cameron Highlands. 


85


86 

Dato’ nik ibrahim 

bin nik mohamed 

Naib Presiden 

Pengurusan 

Pelaburan 


Bahagian Pengurusan Pelaburan adalah bertanggungjawab dalam 

menguruskan portfolio pelaburan ekuiti Syarikat dan Kumpulan TNB 

yang luas dengan objektif untuk memastikan penambahan nilai 

positif kepada Kumpulan TNB secara keseluruhan. Pada masa kini, 

Bahagian tersebut juga memantau pelaburan ekuiti di 68 buah 

syarikat dan syarikat bersekutu dan lain-lain pelaburan jangka 

panjang di dalam perniagaan teras dan bukan teras dengan nilai 

pasaran yang dianggarkan sebanyak RM4.949 bilion. 


Bahagian Pengurusan Pelaburan berperanan penting di dalam 

penetapan arah tuju strategik syarikat di bawah tanggungannya, 

menggaris arus operasinya dan merumuskan strategi-strategi 

pelaburan ekuiti jangka pendek dan jangka panjang di dalam 

Kumpulan TNB. Di samping itu, Bahagian tersebut juga berperanan 

penting di dalam penyeliaan dan pemantauan prestasi 68 buah 

syarikat dan pada masa yang sama turut menyelia 10 buah syarikat 

yang terlibat di dalam sektor-sektor seperti perkilangan, perkhidmatan 

dan khidmat pakar runding, pendidikan, dan perlombongan. 

83 peratus syarikat ini berdaftar di dalam negara. 

Pengurusan Pelaburan Ekuiti Yang Utama 

Berikut adalah di antara syarikat-syarikat di bawah Bahagian 

Pengurusan Pelaburan dan Kumpulan TNB mempunyai pegangan 

ekuiti: 

1. malaysia transformer manufacturing sdn. bhd. (mtm) 

Pada tahun 2007, Malaysia Transformer Manufacturing Sdn Bhd 

(MTM) menjadi syarikat milik penuh Kumpulan TNB berikutan 

kejayaannya mengambil alih 27 peratus ekuiti daripada ABB. Namun, 

MTM mengekalkan identitinya bagi meneruskan pengaruhnya di 

rantau ini, sementara terus mengukuhkan tadbir urus serta 

meningkatkan orientasi perniagaannya. 

Strategi MTM adalah untuk mengekalkan peranannya sebagai 

peneraju dalam perkilangan alat ubah seperti Alat Ubah Sistem 

Pembahagian dari 300 kVA kepada 3000 kVA 11 kV dan seterusnya 

kepada 33 kV dan Alat Ubah Sistem Penghantaran dari 7.5 hingga 

90 MVA 33 kV dan seterusnya sehingga 132 kV serta meningkatkan 

kedudukannya sebagai syarikat perkhidmatan dalam Pengilangan 

Semula dan Perkhidmatan Pengurusan Jangka Hayat Alat Ubah serta 

Projek Pemasangan, Ujian dan Pemulatugasan di Malaysia dan di 

rantau ini. 

Perolehan MTM telah meningkat kepada 17.8 peratus sebanyak 

RM227.0 juta dan telah menyumbang keuntungan sebelum cukai 

sebanyak RM21.8 juta. Sebahagian besar perolehan ini adalah 

disebabkan oleh peningkatan permintaan terhadap Alat Ubah Sistem 

Pembahagian dari 300 kVA hingga 3000 kVA 11 kV dan seterusnya 

sehingga 33 kV.

Dalam melangkah ke era baru, MTM 

berkeyakinan penuh untuk memenuhi 

visinya iaitu “Menjadi Pemimpin 

Bertaraf Dunia Dalam Perniagaan 

Alat Ubah Menjelang Tahun 2020.” 

2. tenaga Cable industries 

sdn. bhd. (tCi) 

Tenaga Cable Industries Sdn. Bhd. 

adalah syarikat Kumpulan TNB 

dengan milikan 76 peratus ekuiti. 

TCI telah mencatatkan prestasi yang 

dinamik dalam perkilangan dan 

pembahagian kabel kuasa seperti 

kabel XLPE sebanyak 33 kV, Wayar 

Tanah Optikal (OPGW), wayar biasa 

voltan rendah, pengalir aluminium 

(ACSR), rod aluminium aloi/aloi dan 

jualan aksesori OPGW. Sebagai 

peneraju dalam perkilangan kabel, 

TCI berjaya menetapkan tanda aras 

kualiti kabel serta harganya. 

Semasa tempoh penilaian semula, 

TCI berjaya mengurangkan 

pinjamannya sebanyak 53.7 peratus 

daripada RM54.5 juta kepada 

RM25.2 juta. Sehubungan dengan 

itu, Aset Ketara Bersih (NTA) TCI 

meningkat dari RM0.72 kepada 

RM0.84. Nisbah Semasa (CR) dari 

115 peratus kepada 146 peratus 

dan Nisbah Penggearan dari 0.92 

kali kepada 0.48 kali. 

Ciri-ciri utama model perniagaan 

TCI ialah mewajibkan pemantauan 

rapi harga di Pasaran Logam London 

(LME). Usahanya yang gigih telah 

memberikan pulangan dari segi 

kewangan apabila syarikat tersebut 

berjaya membuat penjimatan dari 

segi kos sebanyak RM0.65 juta bagi 

aluminium dan RM0.79 juta bagi 

tembaga setelah menetapkan harga 

kontrak LME atau pada harga yang 

lebih rendah bagi kedua-dua logam 

tersebut. TCI telah juga melaksanakan 

projek Pengurusan Kitar Semula 

Aluminium (ARM) dengan nilai kitar 

semula sebanyak RM4.79 juta 

bersama penjimatan kos berjumlah 

RM1.61 juta. 

Kesedaran terhadap cabaran masa 

hadapan, termasuk yang berkaitan 

dengan industri, TCI yakin akan 

berjaya melaksanakan strategi 

perniagaannya di Malaysia dan di 

rantau ini selaras dengan visinya 

iaitu “Menjadi Pemimpin Global 

Dalam Penyelesaian Perkabelan Dan 

Bisnes Berkaitan Tenaga Menjelang 

Tahun 2020”. 

3. tenaga switchgear sdn. bhd. 

(tsg) 

Sebagai sebuah syarikat milikan 

Kumpulan TNB iaitu sebanyak 60 

peratus ekuiti, Tenaga Switchgear 

Sdn. Bhd. telah menunjukkan 

keputusan yang dinamik dan 

meneruskan pembangunan dalam 

pelaksanaan strategi secara konsisten. 

Sepanjang tempoh penilaian semula, 

TSG telah mencatatkan jualan 

sebayak RM52.17 juta dengan 

keuntungan sebelum cukai sebanyak 

RM4.4 juta dan Pulangan Pelaburan 

(ROI) sebanyak 13 peratus. 

Kejayaan TSG dalam bisnes teras 

adalah dalam pemasangan dan 

pengilangan alat suis voltan tinggi 

dengan menawarkan pelbagai 

produk dan perkhidmatan kepada 

pelanggannya pada harga yang 

kompetitif. Syarikat juga berjaya 

mengatasi pihak pesaing melalui 

kecemerlangan perkhidmatannya. 

Pada tempoh yang sama, TSG telah 

berjaya menyiapkan projek serahsiap 

132 kV GIS seperti PMU Shah Alam 

Barat, TNB Pusat, PMU Melaka 275 

kV GIS, Projek Utama TNB SSU 33 

kV MAHA, dan SSU 33 kV MOX, 

TNBD Selangor dan PMU 132 kV 

Kuantan, TNB Timur. TSG juga 

berjaya menyiapkan bekalan 

produknya seperti di PMU TG 

Langsat, PMU Ulu Repah, PMU 

Masjid Tanah, PMU Kuala Pilah, 

PMU Putrajaya dan PMU KL Pavilion. 

Syarikat tersebut sedang meneliti 

untuk memasuki secara meluas 

peluang perniagaannya di pasaran 

luar negara. Projek 170 kV GCB dan 

DS yang kini 80 peratus siap telah 

dimajukan untuk menampung 

keperluan pasaran di Indonesia. 

TSG menyedari sepenuhnya 

perubahan-perubahan ekonomi yang 

memberi impak di rantau ini. Oleh 

itu syarikat telah mengenalpasti 

strategi-strategi yang sesuai untuk 

mengurangkan impak itu. Bahagian 

Pengurusan Pelaburan yakin dengan 

kekuatan dan keupayaan TSG untuk 

mencapai kejayaan melalui visinya 

iaitu “Menjadi Peneraju Berkualiti 

Dalam Industri Alat Suis Voltan 

Tinggi”. 

4. tnb engineering Corporation 

sdn. bhd. (tneC) 

TNB Engineering Corporation Sdn. 

Bhd. adalah sebuah syarikat milik 

penuh Kumpulan TNB yang telah 

melalui satu tahun yang aktif. Sejak 

pembentukannya pada tahun 1996, 

TNEC telah memainkan peranan 

sebagai Pengurus Projek dan Pemaju 

Projek, Kontraktor Kejuruteraan, 

Perolehan dan Pembinaan, Operasi 

dan Penyelenggara Projek serta 

Pemilik Ekuiti. Penilaian berkualiti ke 

atas fungsi syarikat telah membawa 

kepada penyusunan semula peranan 

dan tanggungjawab syarikat dan ini 

adalah untuk meningkatkan 

keberkesanan dalam memenuhi 

keperluan Kumpulan TNB dan 

pelanggan dan seterusnya sebagai 

syarikat terunggul di dalam Sistem 

Pendinginan Daerah (DCS) di 

bangunan utama di Malaysia. 

Syarikat tersebut telah berjaya 

mendapat kontrak Kejuteraan, 

Perolehan, dan Pembinaan dengan 

fokus utamanya iaitu kepada Sistem 

Pendinginan Daerah 30,000 RT di 

Abu Dhabi, Sistem Pendinginan 

Daerah di 1 Borneo Hypermall, 

Sabah, projek Sistem Pendinginan 

Daerah untuk IJN, Kerja-kerja 

Infrastruktur Utama, Fasa 1, UiTM, 

projek Injin Gas Achi Jaya Plantations 

dan projek Sistem Pendinginan 

Daerah di Pusat Latihan Perubatan 

UiTM, Sungai Buloh. 

Dalam suasana persaingan global 

yang semakin sengit khususnya dari 

firma-firma kontraktor tempatan 

yang terkemuka, TNEC berazam 

untuk mencapai kecemerlangan 

yang lebih tinggi melalui pemasaran 

terbuka secara agresif bagi projekprojek 

DCS, penggubalan strategi 

bagi pakej projek baru supaya 

berdaya saing dalam urusan tender, 

memperluaskan perniagaan di dalam 

DCS ke peringkat antarabangsa serta 

menjalinkan perkongsian strategik. 

Didorongi oleh visinya iaitu “Menjadi 

Di Antara Syarikat Perkhidmatan 

Terunggul Di Dalam Bisnes Tenaga 

Serantau”, TNEC terus mara ke 

hadapan untuk menonjolkan dirinya 

di arena global. 

5. tnb energy services 

sdn. bhd. (tnbes) 

Sebagai sebuah syarikat milik penuh 

Kumpulan TNB, TNB Energy Services 

Sdn Bhd telah diberi autonomi 

untuk beroperasi sepenuhnya pada 

tahun 1997. Pengkhususan TNBES 

adalah dalam penyelesaian masalah 

dan perkhidmatan tenaga berkualiti 

kepada pelanggan. Syarikat ini 

menawarkan pakej lengkap 

perkhidmatan tenaga termasuk 

kejuruteraan, perolehan dan khidmat 

pakar runding dan khidmat nasihat 

untuk pembangunan, operasi dan 


87


88 

Ulasan Operasi – Bahagian Pengurusan Pelaburan 

penyenggaraan projek berkaitan 


(Renewable Energy atau RE) seperti 

projek angin/hibrid solar, biojisim 

dan hidro mini, Mitigasi dan 

Pemantauan Kualiti Tenaga, Audit 

dan Pelaksanaan Tenaga yang efisien 

dan Penyelenggaraan sistem 

pengalih udaraan. 

TNBES telah mengambil inisiatif 

untuk membuat penilaian semula 

bagi memastikan polisi dan objektif 

strateginya tetap relevan dengan 

menggunakan peluang-peluang 

yang sedia ada daripada perubahan 

persekitaran dan permintaan yang 

semakin tinggi daripada pihak yang 


TNBES bangga kerana berpeluang 

mengambil bahagian dalam Projek 

Kejuruteraan, Perolehan dan 

Pembinaan Stesen Janaelektrik Gas 

Landfill 2 MW di Puchong, Selangor, 

Operasi dan Penyelenggaraan dan 

Pemulihan Stesen Hidro Mini TNB, 

Stesen Janaelektrik Tenaga Yang 

Boleh Diperbaharui (RE) (Angin/ 

Solar Hibrid) untuk bekalan sehingga 

300 kW setiap Stesen untuk Stesen 

Tengah Kereta Kabel Langkawi untuk 

LADA, pulau-pulau di pesisir 

Mersing, Johor, Perkampungan 

Orang Asli di Semenanjung Malaysia, 

Pulau Perhentian (angin/solar) di luar 

pesisir Terengganu dan Kawasan- 

Kawasan terpencil di Sabah untuk 

Kementerian Pembangunan Luar 

Bandar dan Wilayah dan Pulau 

Kapas untuk PERMINT iaitu milik 

Kerajaan Terengganu. 

Syarikat tersebut telah menikmati 

pengiktirafan yang berprestij tinggi 

daripada pihak ASEAN sebagai 

pemenang “The Landfill Gas 

(Biomass) Project” di Pertandingan 

Projek Tenaga Boleh Diperbaharui 

(RE) ASEAN 2005 di bawah Kategori 

Grid serta sebagai pemenang naib 

johan Projek Hibrid Solar di luar 

pesisir Mersing di bawah Kategori 

“Off Grid” pada tahun 2008. 

Pada tahun akan datang yang penuh 

dengan cabaran TNBES telah 

bersedia untuk menghadapi 

persaingan yang semakin meningkat 

dalam sektor perkhidmatan tenaga. 

Syarikat tersebut dengan 

kepakarannya akan berganding bahu 

dengan Bahagian Pengurusan 

Pelaburan untuk mencapai visinya 

iaitu “Menjadi Syarikat Perkhidmatan 

Tenaga Yang Terpilih di Malaysia 

Pada Tahun 2010 Dan Di Rantau Ini 

Pada Tahun 2015”. 

6. tnb Fuel services sdn. bhd. 

(tnbF) 

Sebagai pembeli dan pembekal 

bahan api, termasuk arang batu 

untuk penjanaan kuasa di Malaysia 

sejak tahun 1998, TNB Fuel Services 

Sdn. Bhd. adalah sebuah syarikat 

milik penuh Kumpulan TNB, akan 

terus menghadapi cabaran baru dan 

sengit dalam keadaan pasaran 

bahan api yang mudah berubah. 

TNBF memainkan peranan yang 

penting dalam memantau pasaran 

arang batu dan pengangkutan. 

Jawatankuasa Eksekutif Perolehan 

Bahan Api dan Jawatankuasa 

Lindung Nilai Arang Batu telah 

dibentuk untuk mengkaji pasaran 

bahan api dan telah memperluaskan 

aktivitinya untuk merangkumi 

komoditi kritikal lain seperti tembaga 

dan aluminium yang diperlukan oleh 

syarikat Kumpulan TNB yang lain. 

TNBF bersikap optimis bahawa 

visinya iaitu “Untuk Menjadi Pembeli 

Dan Pembekal Bahan Api Yang 

Bereputasi Tinggi dan Syarikat 

Perkhidmatan Bahan Api Yang 

Bertaraf Antarabangsa” akan tercapai 

memandangkan rekod pencapaian 

serta pengalamannya dalam bidang 

ini adalah cemerlang. 

7. universiti tenaga nasional 

(uniten) 

Sejak penubuhannya pada tahun 

1997, universiti ini telah muncul di 

antara salah sebuah institusi 

pengajian tinggi yang menjadi 

pilihan utama di dalam negara bagi 

tempoh 10 tahun. UNITEN sentiasa 

mendapat penyataan yang positif 

seperti lokasinya yang strategik, 

infrastrukturnya yang bertaraf kelas 

pertama serta siswazahnya yang 

berpotensi memperoleh pekerjaan. 

Selain dari itu, menjadi teras 

keunggulan universiti ini ialah visi 

dan misinya serta sokongan yang 

tidak berbelah bagi daripada 

segenap lapisan warganya. Universiti 

ini mempunyai lima kolej yang 

menyediakan program pendidikan 

dan penyelidikan dan mempunyai 

seramai 7100 pelajar. Secara 

relatifnya Universiti ini kecil jika 

dibandingkan dengan universitiuniversiti 

yang sedia ada, namun 

keupayaan universiti tersebut 

menunjukkan prestasi yang setanding 

atau lebih baik dalam program 

pendidikan dan penyelidikan dan ini 

dapat dilihat melalui kejayaannya di 

peringkat kebangsaan dan di 

peringkat antarabangsa. 

Program utama UNITEN adalah 

menyediakan pendidikan tinggi dan 

latihan. Sumber pendapatan 

utamanya adalah dari yuran 

pengajian, penginapan, sewa 

kemudahan, bayaran khidmat pakar 

perunding dan latihan. Jumlah hasil 

bagi tiga tahun kewangan yang lalu 

telah meningkat dari RM77.4 juta 

bagi Tahun Kewangan 2004/2005 

(TK05) kepada RM82.6 juta bagi 

Tahun Kewangan 2006/2007 (TK07) 

dan kepada RM98.3 juta bagi Tahun 

Kewangan 2007/2008 (TK08). 

Sumber utama pendapatan ialah 

dari hasil yuran pengajian. 

Pendidikan adalah salah satu agenda 

utama UNITEN dan ini boleh dilihat 

dari segi misi dan kualiti para 

penyelidiknya. Komitmen UNITEN 

menggalakkan program penyelidikan 

terbukti dengan bilangan 

penyelidikan yang meningkat dari 

setahun ke setahun. UNITEN telah 

memenangi 38 anugerah tempatan 

dan 3 anugerah antarabangsa dan 

berjaya mendapat geran penyelidikan 

berjumlah RM10 juta daripada 

Kementerian Sains, Teknologi dan 

Innovasi (MOSTI). UNITEN berada di 

tempat yang Ke-7 di dalam senarai 

Institusi Pengajian Tinggi Swasta 

dan merupakan sebuah institusi 

pengajian tinggi swasta yang 

menerima bantuan kewangan yang 

tertinggi daripada MOSTI. 

Sebagai universiti yang terawal di 

kalangan universiti-universiti swasta 

di Malaysia, ia adalah milik penuh 

TNB dan fokus UNITEN adalah 

kepada tiga bidang khusus iaitu 

kejuruteraan, teknologi maklumat 

dan bisnes. Kebanyakan program 

pengajiannya adalah diiktirafkan 

oleh badan-badan profesional 

seperti Institution of Mechanical 

Engineers (UK), Institution of Civil 

Engineers (UK), Engineering 

Accreditation Councils (EAC), 

Malaysia Institute of Accountants 

(MIA), Malaysia Institute of Certified 

Public Accountants (MICPA) dan 

Institute of Chartered Accountants 

of England and Wales (ICAEW). 

Program-program tersebut juga 

diterima oleh negara yang lain 

seperti Emiriah Arab Bersatu (UEA), 

Kerajaan Arab Saudi, Republik Iraq 

dan Republik Yemen. 

Kualiti penuntut dan siswazah 

UNITEN boleh dibuktikan dengan 

kejayaan mereka mendapat 

pengiktirafan dan mencapai 

kemenangan dalam pertandingan-

pertandingan di peringkat 

kebangsaan dan antarabangsa. Para 

siswazah UNITEN amat dialu-alukan 

bekerja di industri dan syarikat 

kebangsaan dan antarabangsa yang 

bereputasi tinggi. 

Sebagai persediaan untuk persaingan 

yang lebih sengit serta cabaran era 

globalisasi, dan sebagai universiti 

penandaaras menjelang tahun 2010, 

UNITEN telah membentuk rangka 

kerja kualiti dan komprehensif iaitu 

UNITEN 10 yang selaras dengan 

sasaran Kecemerlangan Perkhidmatan 

10/10 TNB (SE10/10). Kejayaan 

dicapai apabila UNITEN muncul 

sebagai universiti pertama dalam 

negara untuk menerima anugerah 

Amalan Persekitaran Kualiti (5S) 

daripada Perbadanan Kualiti Malaysia 

(MPC). UNITEN juga dianugerahkan 

pensijilan ISO9001:2000 dari SIRIM. 

Di samping itu Uniten telah memulakan 

usaha pengkongsian maklumat 

sedunia dengan pihak awam melalui 

program siri Syarahan Tun Mahathir. 

Siri syarahan ini diadakan setiap 

tahun di UNITEN dan terbuka 

kepada pihak awam secara percuma. 

Matlamat utamanya ialah mencipta 

platform bagi tokoh-tokoh terkenal 

yang berjaya mencipta nama di 

dunia untuk berkongsi pengalaman 

tentang pencapaian mereka yang 

boleh menjadi inspirasi kepada pihak 

awam khususnya generasi muda. 

Petunjuk-petunjuk Prestasi 

Utama 

Petunjuk-petunjuk Prestasi Utama 

Bahagian ditentukan oleh kejayaan 

dalam menjamin prestasi yang stabil, 

kualiti aset yang tinggi, struktur 

mudah tunai yang kukuh, nisbah 

prestasi yang positif dan pendedahan 

risiko yang minimum ke atas 

subsidiari-subsidiari di bawah 

pengurusannya. Ini telah dicapai 

dengan penilaian yang berterusan 

dan pemantauan subsidiari dengan 

menggunakan KPI Kumpulan yang 

meliputi beberapa aspek seperti 

berikut: 

• Keberuntungan terjamin – Kos 

Perkhidmatan Purata, Memajukan 

Bisnes Baru – Perolehan Sebelum 

Faedah, Cukai, Susut Nilai dan 

Penulasan (EBITDA) dan Pulangan 

Ke atas Pelaburan (ROI), 

• Menambahbaikkan Kepuasan 

Pelanggan dan Pihak Berkepentingan 

– Indeks Kepuasan 

Pelanggan Dalaman (CSI), 

• 

• 

• 

Mencapai Kecemerlangan 

Operasi – Rancangan Tindakan 

Audit disiapkan berdasarkan 

penemuan-penemuan audit, 

menyiapkan Pembangunan 

Rancangan Strategik, menyiapkan 

penyerahan produk/perkhidmatan 

subsidiari berdasarkan 

Perjanjian (dalaman), menyiapkan 

proses pengiraan kos dan harga 

untuk perkhidmatan/produk 

yang dibekalkan kepada TNB, 

Menambahbaikkan Pengurusan 

Modal/Aset – Penangguhan 

Projek Purata (Bulan), 

Mencapai sasaran Warga Kerja 

yang berkompeten tinggi – 

Indeks Kompetensi Organisasi 

dan memastikan ketersediaan 

dan jaminan penggantian – Skor 

Rahmah Pekerja (EES). 

Pemiawaian Proses dan 

Penambahbaikkan (PSI) 

Bahagian Pengurusan Pelaburan 

telah memperkukuhkan kawalan 

sistem pengurusan kualiti yang 

didokumenkan dengan menambah 

baikkan kualiti proses bisnesnya 

secara berterusan sejak TNB 

dianugerahkan pensijilan MS ISO 

9001:2000 secara Kumpulan pada 

Januari 2006. 

Pembangunan Keupayaan 



dianggarkan mempunyai seramai 

4,220 pekerja yang berkhidmat di 

ibu pejabat dan semua syarikat 

dibawah pengurusannya. Sepanjang 

tempoh penilaian semula, Bahagian 

ini telah meningkatkan dan 

menumpukan fokus terhadap 

perkhidmatan pelanggan dan 

prestasi kewangan. Pada masa yang 

sama bahagian ini juga meneruskan 

penyusunan semula dan rasionalisasi 

operasinya iaitu penglibatan 

berpusat kepada fungsi perniagaan 

dan sokongan ibu pejabat. 

Sepanjang tempoh penilaian semula 

juga, Bahagian ini meneruskan usaha 

membina keupayaan tenaga kerja 

dengan memfokuskan kerja 

berpasukan, peningkatan kemahiran 

dan kompetensi dan perkhidmatan 

pelanggan. Purata setiap pekerja 

hendaklah menjalani latihan selama 

5 hari. 

Penilaian tahunan pekerja lebih 

memberi tumpuan kepada 

pengurusan berpandukan matlamat 

yang dihubungkaitkan dengan 

sasaran strategik Bahagian. Mobiliti 

anggota pengurusan ke seluruh 

Bahagian digalakkan untuk 

mempromosikan pemindahan 

pengetahuan dan pengalaman dan 

pada masa yang sama memupuk 

penghayatan budaya organisasi 

yang seragam. 

Fokus Pelanggan 

Bahagian tersebut telah memberi 

autonomi fungsi-fungsinya kepada 

syarikat-syarikat berkenaan untuk 

membina hubungan yang lebih 

dinamik serta memberi perkhidmatan 

yang lebih cekap. Model perkhidmatan 

ini telah membolehkan Bahagian 

turut terlibat secara aktif dalam 

pembangunan strategi perniagaan 

dan rancangan untuk pelanggan. 

Untuk mencapai sasaran 

“Memperting katkan Mutu 

Perkhidmatan Pelanggan” di bawah 

inisiatif SE10/10, Bahagian ini telah 

menjalankan program latihan dan 

pembangunan yang komprehensif, 

mengadakan mesyuarat dari semasa 

ke semasa dan mewujudkan 

mekanisme untuk menjejak dan 

memantau aduan-aduan pelanggan 

yang berkaitan dengan bidang kuasa 

Bahagian. Sistem Maklumbalas 

Pelanggan (SMP) digunakan sebagai 

mekanisme menjejak dan memantau 

aduan-aduan pelanggan dan untuk 

merancang dan melaksanakan 

tindakan pembetulan dalam rangka 

waktu tertentu. Pelanggan akan 

dimaklumkan tentang tindakan 

pembetulan sebaik sahaja aduan 

mereka diselesaikan. 

Kaji Selidik Kepuasan Pelanggan 

merangkumi semua Bahagian di 

bawah Kumpulan TNB, syarikat 

dibawah tanggungannya, unit-unit 

serta syarikat sekutu dan syarikat 

pelaburan, menunjukkan kepuasan 

pelanggan secara amnya, dan juga 

telah memberi peluang-peluang 

untuk memperbaiki kualiti dan julat 

perkhidmatan yang ditawarkan. 

Keputusan kaji selidik itu telah 

menunjukkan bahawa semua segmen 

pelanggan berpuas hati dengan 

pendekatan perkhidmatan pelanggan 

yang diamalkan oleh warga kerja 

Bahagian, khususnya dalam budibicara, 

kewibawaan dan ketepatan 

perkhidmatan pelanggan yang 

diberikan. 


89


90 

Teknologi 

Maklumat & 

Komunikasi 


Menyiapkan Projek ‘Mobile Field Force 

Automation’ untuk mempertingkatkan 

komunikasi dan tempoh respons gangguan 

antara Pusat Pengurusan Panggilan TNB dan 

krew tapak. 

Menyiapkan Kajian Pelan Induk GIS 10 Tahun 

TNB yang bertujuan merumus rangka jadual 

dan strategi pelaksanaan Corporate 

Geographical Information System (CGIS) yang 

komprehensif merangkumi semua bahagian 

dalam Kumpulan TNB. 

Membangunkan E-Aplikasi TNB, satu sistem 

berasaskan web yang membolehkan pemaju 

perumahan dan pelanggan individu memohon 

bekalan elektrik secara dalam talian. 

Peningkatan teknikal TNB Enterprise System 

yang merangkumi ERMS, EHRMS dan eCIBS 

ke versi platform yang lebih tinggi. Dengan 

siapnya naik taraf SAP, pengguna akan 

menikmati fungsi yang lebih baik serta sistem 

yang lebih mesra pengguna pada masa akan 

datang. 

Peningkatan dan perluasan pusat data untuk 

menghoskan perkhidmatan dan aplikasi kritikal 

TNB. Pusat Data 2 TNB ditubuhkan awal 

tahun ini untuk memberi sokongan kepada 

Pusat Data 1. Kemudahan tambahan ini kritikal 

kerana ia membolehkan TNB memberi jaminan 

keselamatan yang diperlukan kepada pihak 

berkepentingan dari segi melindungi data 

penting. 

Melaksanakan pembaharuan Intranet TNB 

untuk memberi antara muka yang lebih mesra 

pengguna dan menggalakkan kerjasama dan 

perkongsian maklumat melalui platform 

tunggal. 

Bahagian ICT terus 

menginovasikan 

cara-caranya untuk 

memenuhi keperluan 

ICT di TNB demi 

menyokong visi dan 

misi keseluruhan TNB.

azali bin awang 

Ketua Pegawai Maklumat 


Bahagian ICT terus mengamalkan empat matlamat utama 

ke arah menyokong Visi dan Misi keseluruhan TNB iaitu 

secara efektifnya mengawal dan menyeragamkan 

penggunaan ICT dalam TNB, membolehkan prosesproses 

bisnes dan teknikal yang kritikal secara elektronik, 

menyediakan infrastruktur digital bagi sistem penyampaian 

tenaga secara pintar serta memaksimumkan pulangan 

daripada infrastruktur dan kepakaran ICT. 

Bahagian ICT juga terus komited menyumbang secara 

efektif kepada matlamat bisnes dan pertumbuhan TNB 

melalui penciptaan nilai, penambahbaikan perkhidmatan 

dan kecekapan, kecemerlangan organisasi dan 

kepelbagaian. 


91


92 

Ulasan Operasi – Bahagian Teknologi Maklumat & Komunikasi 

Tumpuan Teras 

Bahagian ICT terus menguatkuasakan 

Dasar-dasar ICT, Kanun 

Amalan dan Garis Panduan-Garis 

Panduan dalam usahanya untuk 

mengawal dan menyeragamkan 

penggunaan ICT dalam TNB. 

Fokus operasi terasnya ialah 

memenuhi Ketersediaan Paras 

Perkhidmatan TNB bagi Sistemsistem 

ICT TNB dan Rangkaian 

Telekomunikasi yang akan 

memberi bantuan secara 

langsung kepada operasi teras 

TNB dalam menyediakan bekalan 

elektrik yang selamat, berdaya 

harap dan berterusan kepada 

pelanggan. 

Di samping itu, Bahagian ini 

telah melaksanakan naik taraf 

keselamatan di bidang-bidang 

k r i t i k a l b a g i m e m a s t i k a n 

kewibawaan data dalam sistem 

ICT tidak terjejas. Bahagian ini 

juga meluangkan masa dan 

tenaga untuk meningkatkan 

produktiviti dalam TNB menerusi 

sistem-sistem yang dibangunkan 

secara dalaman untuk menyokong 

r a n g k a k e r j a P e n g u r u s a n 

Perhubungan Pelanggan, 

Pengurusan Rantai Bekalan dan 

strategi komunikasi. 


projek-projek utama 

Pada tempoh kajian, Integrated 

Fleet Management System 

(IFMS) telah dilaksanakan di 

Selangor, Wilayah Persekutuan 

Kuala Lumpur dan Putrajaya 

untuk pengurusan penyenggaraan 

kenderaan TNB yang 

cekap serta pemantauan efektif 

prestasi dan kualiti perkhidmatan 

yang disediakan oleh bengkelbengkel 

yang dilantik.

B a h a g i a n i n i j u g a t e l a h 

m e n y u m b a n g k e p a k a r a n 

terhadap pembangunan Sistem 

Pendaftaran Vendor Secara 

Dalam Talian (OVR). Usaha ini 

telah membuahkan hasil apabila 

TNB menerima Anugerah “Best 

New Services” untuk aplikasiaplikasi 

ICTnya yang bereputasi 

seperti OVR, eCIBS dan MFFA 

sempena Ekspo & Forum ASEAN 

Communications & Multimedia 

(ACM) 2007 ke-10 di Kuala 

Lumpur. 

Bahagian ICT juga telah memberi 

sumbangan kepada pembangunan 

Whistle Blowing 

System secara dalam talian 

bersama Jabatan Hal Ehwal 

Dalaman sebagai sebahagian 

daripada usaha TNB untuk 

memperbaiki saluran aduan 

dalaman dan luaran berkaitan 

d e n g a n s a l a h l a k u d a n 

penyalahgunaan kuasa oleh 

pekerja TNB. 

Bahagian ini telah melaksanakan 

Sistem Pengurusan Pelanggan 

(CMS) yang membolehkan 

permintaan servis ICT dan 

menjejaki insiden ICT secara 

dalam talian. Sistem ini dilaksanakan 

mengikut prinsip-prinsip IT 

Infrastructure Library (ITIL) iaitu 

amalan terbaik industri untuk 

Pengurusan Perkhidmatan IT. 

Beberapa projek bertujuan untuk 

menambahbaikkan operasi 

dalaman telah dilaksanakan pada 

tahun kewangan ini. Penambahbaikan 

cbPMS telah membolehkan 

TNB memantau Petunjukpetunjuk 

Prestasi Utama dan 

kompetensi-kompetensi semua 

pekerja, demi menyumbang ke 

arah pengurusan prestasi yang 

lebih baik. Projek-projek lain 

yang dilaksanakan termasuklah 

Sistem Pengurusan Dokumen 

E l e k t r o n i k ( E D M S ) u n t u k 

mengurus rekod dan fail TNB 

dan projek Penyimpanan Maya 

(Storage Virtualisation) yang 

melibatkan konsolidasi pelbagai 

platform penyimpanan untuk 

memperbaiki prestasi ERP yang 

m e m u d a h k a n p e n g u r u s a n 

penyimpanan serta pengurangan 

jumlah kos pemilikan. 


melaksanakan peningkatan 

infrastruktur secara berterusan 

untuk memperbaiki daya tahan, 

daya harap dan ketersediaan 

rangkaian komunikasi TNB serta 

menyediakan saluran-saluran 

yang kukuh dan berwibawa 

untuk teleperlindungan, 

telekawalan dan SCADA. 

Sistem yang dibangunkan dalam 

TNB bersama dengan disiplin 

p e n g u r u s a n p r o j e k y a n g 

berhemah telah membolehkan 

TNB memperoleh penjimatan 

kos bagi jangka masa panjang. 

Petunjuk-petunjuk Utama 

Prestasi 

Petunjuk-petunjuk Utama Prestasi 

Bahagian ICT telah dinilai 

berasaskan empat matlamat 

utama yang dirumus sebagai 

sokongan kepada sasaran 

k e s e l u r u h a n T N B i a i t u 

perbelanjaan berhemah dan 

memaksimumkan nilai dari 

pelaburan ICT, menambahbaikkan 

kecekapan pelanggan menerusi 

p ro d u k d a n p e n y a m p a i a n 

perkhidmatan ICT yang terbaik 

dan bertaraf industri, 

kecemerlangan operasi menerusi 

e-proses dan memanfaatkan 

modal insan untuk pertumbuhan 

yang berterusan. 

Secara keseluruhannya, Bahagian 

ini berjaya mengurangkan 

perbelanjaan modal melalui 

pelaksanaan projek secara 

inovatif yang berjaya memenuhi 

semua keperluan pada kos yang 

optimum. 

Selaras dengan amalan industri, 

perkhidmatan Bahagian ICT 

kepada Bahagian-bahagian teras 

diukur melalui Ketersediaan 

Rangkaian Telekomunikasi dan 

petunjuk-petunjuk Ketersediaan 

Sistem. Dari segi ini, Bahagian 

ini bukan sahaja telah berjaya 

menepati sasaran tetapi telah 

melebihi aras tanda industri. 

Indeks Kepuasan Pelanggan 

dalaman juga telah menunjukkan 

peningkatan yang menggalakkan. 

Pada masa yang sama, Indeks 

Prestasi Utama Penggunaan 

Pelayan telah menunjukkan 

penggunaan infrastruktur 

Bahagian ICT yang optimum 

oleh Kumpulan. 

Pelaksanaan Pemiawaian 

Proses dan 


B a h a g i a n I C T b a n y a k 

menggunakan platform PSI untuk 

menambahbaikkan perkhidmatan 

dalamannya. Melalui PSI, 

Bahagian ini dapat mengkaji dan 

mencadangkan penambahbaikan 

sistem selaras dengan matlamat 

utamanya untuk membolehkan 

proses-proses bisnes dan teknikal 

yang kritikal secara elektronik 

untuk meningkatkan tahap 

kecekapan kerja. 

Dalam tahun ini, Bahagian ICT 

telah menjalankan kajian prosesp 

r o s e s o p e r a s i n y a u n t u k 

memudah dan menguruskan 

perkhidmatannya dengan lebih 

teratur. Proses-proses baru itu 

akan merangkumi aplikasi 

keseluruhan kitaran Merancang, 

Membuat, Menyemak dan 

Bertindak mengikut I T 

Infrastructure Library (ITIL) bagi 

m e m a s t i k a n k e b e r k e s a n a n 

perkhidmatan yang diberikan 

kepada pelanggan. Selain itu, 


m e l a k s a n a k a n s e b a h a g i a n 

daripada Control Objectives for 

I n f o r m a t i o n a n d R e l a t e d 


93


94 

Ulasan Operasi – Bahagian Teknologi Maklumat & Komunikasi 

Technology (COBIT) untuk 

mengawal operasi ICT dan 

proses-proses secara berkesan. 

Sementara itu, Bahagian ini telah 

mengurangkan bilangan proses 

daripada 38 kepada 23 berikutan 

penyatuan proses-proses dalam 

sistem-sistem Pelaksanaan Projek, 

Peningkatan Meja Perkhidmatan, 

Pemantauan Pusat Data dan 

Pengurusan Pelanggan. 

Pengurangan bilangan proses ini 

menandakan pengurangan pita 

merah dan membolehkan prosesproses 

yang lebih sistematik dan 

tanpa kelim dalam menyampaikan 

produk dan perkhidmatan ICT. 


Inisiatif 

Pengurusan Kualiti Bahagian ICT 

d i l a k s a n a k a n m e n e r u s i 

penambahbaikan dalam Sistem 

Perancangan Sumber Perniagaan, 

membentuk Pasukan Peningkatan 

Kerja (WIT), pelaksanaan 5S dan 

menjalankan audit Sistem 

Pengurusan Persekitaran dan 

Keselamatan (SEMS). 

Empat Pasukan Peningkatan Kerja 

(WIT) telah melaksanakan projekprojek 

untuk memperbaiki kerja 

seharian mereka yang merangkumi 

pengurusan Akses dan Inventori 

Pusat Data. Audit asas SEMS telah 

dijalankan untuk menentukan 

tahap keselamatan semua unit 

operasi ICT di empat wilayah di 

Semenanjung Malaysia. 

Membangun Keupayaan 

Bahagian ICT percaya bahawa 

membangun keupayaan warga 

kerja adalah asas kepada 

peningkatan prestasi ke arah 

m e n c a p a i k e c e m e r l a n g a n 

syarikat. Pelbagai inisiatif telah 

diambil untuk meningkatkan 

kompetensi para pekerja 

termasuk sesi perkongsian ilmu 

dengan para pekerja, sandaran 

kerja, program komunikasi 

bersemuka untuk membincangkan 

aspirasi warga kerja, 

mengenalpasti jurang dan 

keperluan pembangunan, sesi 

penyebaran KPI dan program 

anugerah serta ganjaran seperti 

Anugerah Khidmat Cemerlang 

Suku Tahunan/Tahunan (AKC) 

d a n l i m a P e l a k s a n a C M S 

Cemerlang Bulanan. 

Pengurusan Perhubungan 

Melalui perkongsiannya dengan 

pihak berkepentingan, Bahagian 

ini telah dapat melaksanakan 

program perikatan strategik bagi 

TNB seperti berikut: 

• 

Perluasan Skim Perolehan 

Strategik yang diperkenalkan 

pada tahun 2004/2005 bagi 

merangkumi pembelian lainlain 

kelengkapan IT seperti 

pengimbas, projektor, 

pencetak dan toner serta 

kelengkapan telekomunikasi. 

Bahagian ICT telah berjaya 

menganjurkan Hari Produktiviti 

Pejabat ICT untuk mempromosikan 

produk dan perkhidmatan 

ICT termasuk alat-alat dan tip 

untuk meningkatkan produktiviti 

kepada warga kerja TNB. Melalui 

acara itu, warga kerja telah 

mendapat manfaat daripada 

p r o d u k - p r o d u k I T y a n g 

ditawarkan oleh vendor pihak 

ketiga TNB pada harga yang

erpatutan. Memandangkan 

sambutan yang diterima adalah 

sangat menggalakkan, Hari 

Produktiviti Pejabat ICT akan 

dianjurkan setiap tahun. 

Bahagian ICT sentiasa proaktif 

d a l a m m e n y o k o n g d a n 

mengambil bahagian dalam 

program-program kebajikan. 

Sumbangan dalam bentuk wang 

tunai dan barangan telah 

diberikan kepada pihak yang 

memerlukan termasuk menderma 

komputer kepada sekolahsekolah. 

Anugerah dan Penghargaan 

Ketua Pegawai Maklumat ICT, 

Encik Razali Awang telah diberi 

pengiktirafan peringkat 

kebangsaan sebagai pemimpin 

yang berwawasan dan berkarisma 

oleh MIMOS seperti yang 

dilaporkan dalam majalah 

Business Today. 

Prospek dan Cabaran 

Bahagian ICT akan terus tabah 

menghadapi cabaran tahun 

h a d a p a n d e m i m e m e n u h i 

permintaan perkhidmatan ICT 

yang semakin meningkat. Prestasi 

ICT yang membanggakan telah 

mendapat keyakinan tiga bahagian 

bisnes teras TNB iaitu Penjanaan, 

Penghantaran dan Pembahagian 

d a l a m m e n i n g k a t k a n 

penyenggaraan operasi untuk 

menjamin bekalan tenaga yang 

cekap. 

Melangkah ke hadapan, skop 

projek Mobile Field Force 

Automation (MFFA) akan 

diperluaskan untuk merangkumi 

pasukan-pasukan Bahagian 

Pembahagian yang berada di 

lokasi-lokasi lain di Semenanjung 

Malaysia seperti Johor dan Pulau 

Pinang. Projek ini akan dilanjutkan 

kepada Bahagian Penghantaran 

tidak lama lagi. 

Fasa Asas Projek GIS Korporat 

akan dimulakan pada TK08/09 

dan akan mengambil masa 

selama empat tahun. Bahagian 

ICT telah dipertanggungjawabkan 

oleh Pengurusan TNB untuk 

menerajui dan menyelaras 

inisiatif GIS seluruh korporat ini. 

Ini ter masuklah mengurus 

rangkaian optik gentian dalaman 

TNB, pengurusan hartanah, 

keselamatan dan logistik. Satu 

penyelesaian Service Oriented 

Architecture (SOA) akan 

dimasukkan ke dalam skop 

pelaksanaan untuk mengoptimumkan 

fungsi projek GIS 

Korporat dan perkongsian 

maklumat di antara pelbagai 

aplikasi TNB. 


95


96 

nor azmi bin ramli 

Ketua Pegawai Perolehan 

Perolehan 

Perolehan adalah satu fungsi 

strategik yang mendorong 

penciptaan nilai dalam rantaian 

bekalan bagi Syarikat 


Penciptaan Nilai yang penting bagi Tahun Kewangan 

berjumlah RM118 juta. 

Kemajuan tahun kedua yang kukuh dan berterusan 

bagi pelaksanaan Rancangan Transformasi Perolehan. 

Pelancaran “On-line Vendor Registration” (OVR) di 

seluruh negara pada Oktober 2007. 

Menjadi tuan rumah acara ‘Anugerah Usahawan/Vendor 

Cemerlang’ pada Februari 2008. 

Pelancaran Prosedur-Prosedur dan Dasar-Dasar Jaminan 

Kualiti Produk TNB pada Julai 2008. 

Ulang kaji pertama Prosedur-Prosedur dan Dasar-Dasar 

BVDP diluluskan pada Ogos 2008. 

Pelaksanaan e-bida untuk produk dan perkhidmatan 

telah menghasilkan penjimatan sebanyak RM15 juta. 


TNB telah menyusun semula dan 

m e m p e r k u k u h k a n o r g a n i s a s i 

perolehannya dan memberi mandat 

kepada Bahagian Perolehan untuk 

memainkan peranan strategik yang lebih 

besar dalam mendorong penciptaan 

nilai dan memperbaiki ketelusan, 

kewibawaan dan kecekapan proses 

perolehan. 

Bahagian ini merupakan pendorong 

penting prestasi bisnes dengan 

tanggungjawab merumus dasar 

perolehan TNB, mengerakkan strategistrategi 

perolehan selaras dengan arah 

tuju strategik korporat, memberi khidmat 

nasihat, menguatkuasa pematuhan dan 

memajukan keutamaan pembangunan 

n e g a r a t e r m a s u k p e m b a n g u n a n 

masyarakat usahawan Bumiputra yang 

lebih kompetitif dan berdaya tahan. 

Didorong oleh visi dan misinya, 

Bahagian Perolehan beraspirasi untuk 

menjadi peneraju di kalangan utilitiutiliti 

serantau dalam Pengurusan 

Rantaian Bekalan. Bahagian ini juga 

komited terhadap mencipta nilai melalui 

inovasi dan menggunapakai amalanamalan 

perolehan terbaik. 


Pada tempoh kajian, berbagai aktiviti 

dan inisiatif telah berjaya dilaksanakan 

untuk menangani lima bidang fokus 

utama dalam Rancangan Transformasi 

P e r o l e h a n i a i t u m e n g g a l a k k a n 

penggunaan isi kandungan tempatan 

dan menjamin saham-saham ekuiti 

Bumiputra; melaksanakan penciptaan 

nilai; meningkatkan ketelusan, 

kewibawaan dan keberkesanan proses 

perolehan; memperbaiki pengurusan 

pembekal dan memperkukuhkan 

organisasi perolehan dengan menukarnya 

menjadi fungsi yang lebih strategik. 

Inisiatif-insiatif yang berjaya menghasilkan 

penjimatan yang ketara termasuklah 

penyatuan perbelanjaan, sumber 

bekalan strategik, pengecualian cukai, 

pengurusan kontrak dan e-bida.

Peningkatan Operasi 

• 

• 

e-bida 

Lapan sesi e-bida untuk 

produk dan perkhidmatan 

telah berjaya dijalankan dan 

menghasilkan penjimatan 

lebih daripada RM15 juta. 

“On-line Vendor 

Registration” (OVR) 

OVR telah dilaksanakan pada 

Oktober 2007 menggantikan 

sistem pendaftaran vendor 

manual. Matlamatnya ialah 

untuk memendekkan proses 

p e n d a f t a r a n d a n 

meningkatkan kecekapan. 

Sejak OVR dilaksanakan 

bilangan pembaharuan dan 

pendaftaran baru vendor 

telah meningkat. Oleh kerana 

sistem ini dikongsi bersama 

oleh Bahagian-bahagian lain 

melalui Internet, ia juga 

membolehkan Bahagianb 

a h a g i a n b e r k e n a a n 

membuat pengesahan status 

• 

vendor semasa penilaian 

tender. Pengukuhan sistem 

ini dijalankan secara 

berterusan untuk menampung 

keperluan semasa dan masa 

depan. 

penilaian perolehan 

Bahagian ini meneruskan 

u s a h a m e n i n g k a t k a n 

kewibawaan dan ketelusan 

proses dengan menjalankan 

44 penilaian perolehan atas 

stesen-stesen terpilih di 

seluruh Malaysia untuk 

memastikan keberkesanan 

perlaksanaan dan pematuhan 

kepada proses, dasar dan 

prosedur perolehan. 

Pembangunan Keupayaan 


Struktur Bahagian ini merangkumi 

4 jabatan utama iaitu “Sourcing 

Controller”, “Strategic Supplier 

Management”, “Best Practice 

and Policies” dan “Shared 

Purchasing”. Keupayaan warga 

kerjanya pelbagai kemahiran dan 

disiplin terus dipertingkatkan 

untuk menyokong fungsi strategik 

perolehan yang diperkukuhkan. 

Perkongsian Dengan Pihak 


• 

ketua-ketua perbadanan/ 

utiliti kuasa asean 

(hapua) 

Kumpulan Perolehan HAPUA 

telah dibentuk pada Februari 

2007 sebagai platform bagi 

negara-negara anggota 

ASEAN berkongsi amalanamalan 

terbaik, memberi 

sumber maklumat alternatif 

u n t u k t u j u a n p e r i s i k a n 

pasaran dan menanda aras 

h a r g a m e l a l u i P o r t a l 

Perolehan HAPUA serta 

mewujudkan peluangpeluang 

kerjasama perolehan 

dan aktiviti menanda aras 

untuk meningkatkan prestasi. 

TNB telah menanjurkan 

mesyuarat 2nd HAPUA 

Procurement Circle pada 

Mac 2008 yang dihadiri oleh 

wakil-wakil dari lapan negara 

ASEAN. Antara lain, 

mesyuarat ini mengambil 

keputusan supaya HAPUA 

Procurement Circle harus 

dikekalkan sebagai platform 

bagi ahli-ahlinya berinteraksi, 

berkongsi maklumat dan 

amalan terbaik perolehan. 

Ahli-ahli HAPUA juga 

melakukan lawatan ke PT 

PLN (Persero) Indonesia 

u n t u k b e r k o n g s i d a n 

membanding amalan terbaik 

yang digunapakai oleh rakan 

seindustri TNB di Jakarta. 

Lawatan ini adalah sebahagian 

daripada inisiatif rangkaian 

kerjasama peringkat wilayah 

d i k a l a n g a n k u m p u l a n 

perolehan untuk menjalin 

perhubungan serta mencipta 

p l a t f o r m b a g i a k t i v i t i 

menanda aras dan kajian 

perbandingan. 


97


98 

Ulasan Operasi – Bahagian Perolehan 

• 

• 

kumpulan perolehan glC 

TNB adalah anggota 

Kumpulan Perolehan GLC 

tempatan yang diterajui oleh 

“Putrajaya Committee on 

GLC High Performance”. 

Beberapa mesyuarat yang 

diadakan sepanjang tahun 

membolehkan TNB membuat 

perbandingan amalan terbaik 

perolehan yang sedia ada di 

kalangan ahli-ahli. 

info perolehan 

Sebagai salah satu daripada 

nilai-nilai bersama, Bahagian 

Perolehan sentiasa memberi 

keutamaan tertinggi kepada 

pelanggannya (baik dari 

dalam atau luar Kumpulan) 

sebagai menghayati semangat 

Nilai-nilai Bersama. Untuk 

memastikan penyebaran 

maklumat dijalankan dengan 

sempurna, Bahagian 

Perolehan telah menubuhkan 

satu platform yang dikenali 

sebagai “Info perolehan” 

untuk membolehkan pelanggan 

dalaman mengajukan 

pertanyaan mengenai hal-hal 

perolehan. 

• 

kementerian-kementerian 

kerajaan 

B a h a g i a n P e r o l e h a n 

mengadakan mesyuarat dari 

semasa ke semasa dengan 

Kementerian-kementerian 

berkenaan, antaranya adalah 

Kementerian Kewangan, 

Kementerian Pembangunan 

Usahawan dan Koperasi dan 

Kementerian Tenaga, Air dan 

Komunikasi untuk memastikan 

matlamat bisnes TNB adalah 

selaras dengan kehendakkehendak 

Kerajaan. 


Inisiatif 

Dasar dan prosedur Jaminan 

kualiti produk 

Bagi menjamin rangkaian bekalan 

elektrik yang cekap, berterusan 

dan berwibawa, Dasar dan 

Prosedur Jaminan Kualiti Produk 

telah dilancarkan pada Julai 

2008 sebagai panduan kepada 

TNB dalam perolehan produk 

berkualiti tinggi menerusi prosesproses 

yang berkesan dan telus. 

Dasar yang mengandungi 24 

prosedur juga berfungsi sebagai 

pemangkin dalam mempertingkatkan 

kualiti produk-produk

t e m p a t a n . S a t u p r o g r a m 

kesedaran telah dirancang untuk 

menyebarluaskan Dasar kepada 

semua wilayah pada TK2009. 

Anugerah Kecemerlangan 

untuk Usahawan/Vendor 

Sejak Program Pembangunan 

Usahawan diperkenalkan pada 

tahun 1993, TNB melalui 

Bahagian Perolehan telah 

mengasuh dan memajukan 

usahawan-usahawannya sekali 

gus merintis jalan bagi mereka 

mencebur diri sebagai usahawan 

peringkat antarabangsa. 

A n u g e r a h K e c e m e r l a n g a n 

U s a h a w a n / V e n d o r t e l a h 

diperkenalkan buat pertama kali 

pada Februari 2008 sebagai 

bukti kejayaan TNB dalam 

m e l a k s a n a k a n P r o g r a m 

Pembangunan Usahawannya. 

Salutary Avenue Manufacturing 

S d n B h d m u n c u l s e b a g a i 

pemenang Anugerah Kecemerlangan 

Usahawan/Vendor 2008 

berdasarkan pencapaian mereka 

yang konsisten dalam pasaranpasaran 

tempatan, wilayah dan 

antarabangsa. Acara ini telah 

diadakan di One World Hotel, 

Kuala Lumpur. 

Program-program 

Pemasaran & Promosi 

“Jabatan Strategic Supplier 

Management” B a h a g i a n 

Perolehan turut mengambil 

bahagian bersama para vendor 

d a l a m p r o g r a m - p r o g r a m 

pemasaran dan promosi di 

dalam dan luar negara. Dengan 

penyertaan bersama, para 

vendor akan menerima manfaat 

daripada jenama TNB untuk 

menembusi pasaran tempatan 

dan luar negeri. Bahagian ini 

telah menyertai, antara lain, 

E X P O K e m e n t e r i a n 

Pembangunan Usahawan dan 

Koperasi yang diadakan pada 

Mei 2008 di Pusat Dagangan 

Dunia Putra (PWTC) dan juga 

rombongan pemasaran antarabangsa 

ke Cambodia dan 

Vietnam pada Julai 2008. 

Anugerah dan Pengiktirafan 

Bahagian Perolehan telah 

diamanahkan untuk merangka 

k r i t e r i a “ J a m i n a n K u a l i t i 

Pembekal Luar”, yang juga satu 

daripada kriteria Anugerah 

Kecemerlangan Industri Perdana 

Menteri (AKIPM). Tanggungjawab 

ini adalah berdasarkan perh 

u b u n g a n b a i k B a h a g i a n 

Perolehan dengan para pembekal 

seluruh Kumpulan TNB. Bahagian 

ini memastikan kualiti produk 

dan perkhidmatan TNB dengan 

usaha-usaha jaminan kualiti yang 

konsisten dan merangkumi 

pemilihan pembekal, pensijilan 

dan pengiktirafan. 

Cabaran-Cabaran Bahagian 

Harga-harga bahan mentah yang 

melambung tinggi termasuk kos 

bahan api membawa impak 

secara langsung kepada kos 

operasi perolehan TNB. Inisiatifinisiatif 

mencipta nilai termasuk 

menerimapakai amalan-amalan 

terbaik khususnya Jumlah Kos 

Pemilikan (TCO) adalah penting 

untuk menjamin keberuntungan 

TNB. 


99


100 

md. Jailani bin abas 

Pengurus Besar Kanan 

Perkhidmatan 

Korporat 

Bahagian Perkhidmatan Korporat 


sokongan kepada Kumpulan TNB 

dalam bidang pengkhususannya 

iaitu logistik, harta, keselamatan dan 

perkhidmatan risikan. 


Antara sorotan pencapaian Jabatan-jabatan dan Unit-unit di bawah Bahagian ini adalah: 

Jabatan perkhidmatan keselamatan & risikan 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Pembentukan Pasukan Petugas Kebangsaan Kecurian Logam bersama agensi-agensi penguatkuasa 

yang lain untuk membanteras pencerobohan dan kecurian di kemudahan-kemudahan TNB 

dengan penyertaan GTD. 

Penubuhan Bilik Kawalan SSID Kebangsaan. 

Mulai 1 Mei 2008, SSID melaksanakan KPI dan penalti yang ketat dalam kontrak dengan syarikatsyarikat 

keselamatan swasta. Jabatan ini juga mengambil inisiatif untuk menyediakan latihan 

kepada anggota keselamatan swasta seperti yang diperuntukkan dalam kontrak. 

Menjalankan Latihan Krisis Siber dengan kerjasama EWRM, Cyber Security & Majlis Keselamatan 

Kebangsaan. 

Mengadakan sesi dialog dengan Persatuan Pedagang Logam dan Pengitar Semula India Malaysia 

(MIMTA). 

Kejayaan Unit Penyiasatan & Risikan termasuk membongkar sindiket jenayah melibatkan pekerja 

TNB terhadap aset TNB, sindiket-sindiket yang terlibat dalam kecurian alat ubah, elektrik, 

penyambung fius TNB, kabel dan kunci di kemudahan-kemudahan TNB. 

Jabatan perkhidmatan harta 

• 

• 

Berjaya melaksanakan kerja-kerja projek dan penyenggaraan yang dipohon oleh Bahagian. 

Memperoleh penjimatan tahunan berjumlah RM600,000 atas OPEX TNB daripada pengurangan 

pembayaran sewa kepada Majlis Perbandaran Port Dickson berikutan penilaian semula ke atas 

Stesen Janaelektrik Tuanku Ja’afar Port Dickson. 

Jabatan perkhidmatan logistik 

• 

• 

• 

• 

Penghijrahan semua kad-kad petrol Shell ke Petronas. 

Menyiapkan penandaan 4708 kenderaan Kumpulan. Ini adalah urusan yang berterusan dan 

penandaan status kenderaan baru dan kenderaan sedia ada akan dijalankan setiap tahun. 

Meningkatkan penjimatan duti Kastam dan Cukai Jualan setelah berjaya mendapat pengecualian 

untuk barang-barang diimport. 

Melaksanakan sistem PERFEKTO di seluruh Kumpulan (Semenanjung Malaysia).


Susulan kepada penstrukturan 

semula pada awal 2008, fungsi 

dan tanggung jawab Bahagian 

Perkhidmatan Korporat telah dikaji 

semula untuk merangkumi empat 

bidang utama iaitu logistik, harta, 

keselamatan dan risikan serta 

perkhidmatan-perkhidmatan 

sokongan termasuk sumber 

manusia dan pentadbiran, 

kewangan dan perancangan dan 

prestasi. Fokus teras operasi 

Bahagian ini adalah menerajui 

sokongan kepada visi dan misi 

TNB dan menyediakan perkhidmatan 

sokongan dalam TNB. 


Jabatan Perkhidmatan Keselamatan 

& Risikan adalah salah satu 

perkhidmatan sokongan penting 

dengan menyediakan dan 

memberikan perkhidmatan 

keselamatan secara berkesan dan 

cekap kepada TNB bagi 

memastikan bekalan tenaga yang 

berterusan. Matlamatnya adalah 

mencapai kecemerlangan operasi 

dengan mengurangkan 

pencerobohan keselamatan untuk 

mencegah kerugian kepada TNB. 

SSID beraspirasi menjadi di antara 

penyedia perkhidmatan 

keselamatan yang terunggul pada 

2010. 

Jabatan ini mempunyai tiga unit 

operasi iaitu unit-unit Operasi, 

Perancangan & Pengurusan Krisis 

dan Penyelidikan & Risikan. Fokus 

utama SSID ialah melindungi 

kemudahan-kemudahan utama 

TNB daripada kerosakan, 

vandalisme dan kecurian. 

Anggotanya telah ditugaskan di 

berbagai lokasi kritikal seperti 

stesen janaelektrik, pencawangpencawang, 

gudang-gudang 

wilayah dan pejabat-pejabat di 

seluruh Semenanjung Malaysia. 

Jabatan Perkhidmatan Harta 


sokongan harta kepada bisnes 

teras TNB dengan meningkatkan 

nilai aset Kumpulan menerusi 

disiplin yang cemerlang dalam 

perancangan dan pembangunan, 

pengurusan projek, pengurusan 

dan perolehan tanah. Misi Jabatan 

ialah untuk mencapai 

kecemerlangan dalam pengurusan 

harta, produk dan perkhidmatan. 

Jabatan Perkhidmatan Logistik 

memberi perkhidmatan logistik 

dengan kos yang berkesan kepada 

pelanggan serta menerokai 

perkhidmatan baru yang boleh 

menambah nilai kepada Kumpulan. 

Matlamat jabatan adalah mengurus 

keperluan logistik yang menyeluruh 

untuk memenuhi kehendak 

pengguna. 

Pada tempoh kajian, Jabatan ini 

telah memberi perkhidmatan yang 

cekap dari segi kos dan yang 

berkesan dengan kepuasan 

pelanggan yang tinggi. Ini 

termasuklah perkhidmatan fret, 

pengangkutan dan set penjana 

untuk menyokong bisnes teras 

TNB. Tugasan penting pada 

tempoh tersebut termasuklah 


kenderaan, pemeriksaan kenderaan 


101


102 

Ulasan Operasi – Bahagian Perkhidmatan Korporat 

oleh PUSPAKOM, bekalan set-set 

penjanaan, pembaikkan peti 

pembekal, pengurusan fret (import 

dan eksport kargo), pelepasan 

kastam, permohonan pengecualian 

duti dan Cukai Jualan Kastam, 

pengangkutan kargo am & lif 

berat, pemindahan pejabat, 

pengurusan kad bahan api dan 

bil-bil telefon bimbit. 

Jabatan Perkhidmatan Sokongan 

merangkumi Jabatan Perancangan 

dan Prestasi, Jabatan Sumber 

Manusia dan Pentadbiran dan 

Jabatan Kewangan membantu 

Pengurus Besar Kanan dalam 

perancangan, perumusan dan 

pelaksanaan matlamat dan strategistrategi 

Bahagian untuk mencapai 

matlamat keseluruhan TNB. 

Jabatan juga berfungsi sebagai 

pusat yang memenuhi semua 

keperluan jabatan/subsidiari lain 

dalam Bahagian dalam 

perancangan bisnes, pengurusan 

sumber manusia, pentadbiran dan 

kewangan. 

Projek-projek Utama 

SSID telah dipertanggungjawab 

dengan pelaksanaan Sistem 

Pengurusan Keselamatan 

Bersepadu (ISMS) dalam tempoh 

lima tahun mulai TK2006/2007. 

Sistem ini menggabungkan 

Penyelesaian Keselamatan yang 

berbeza kepada satu Sistem 

Kawalan. Belanjawan tahunan 

berjumlah RM10 juta telah 

diperuntukkan untuk projek ini. 

Jabatan Perkhidmatan Harta 

bertanggungjawab dalam 

pengurusan projek-projek mega 

TNB seperti Menara TNB dan 

bangunan-bangunan lain TNB. 

Pada tempoh kajian, projek-projek 

utama yang dikendalikan oleh 

Jabatan Perkhidmatan Logistik 

termasuklah perkara-perkara 

berikut: 

• Menjalankan kerja pembaikan 

ke atas enam unit set-set 

penjanaan bergerak 500 kW. 

• Membina tangki kelincir untuk 

pengkalan operasi set-set 

penjanaan di Gong Badak, 

Malim Nawar, Muadzam Shah 

dan Feri Rantai. 

• 

• 

• 

Membina tangki simpanan 

minyak terpakai di Kelana Jaya 

dan Malim Nawar. 

Melaksanakan sistem 

PERFEKTO di seluruh 

Kumpulan khususnya Bahagian 

Pembahagian dan 

Penghantaran. 

Projek penandaan kenderaan. 

Jabatan Perancangan dan Prestasi 

telah memulakan Sistem Pengurusan 

Keselamatan Bersepadu 

untuk semua aset kritikal TNB. 


Berbagai program telah dimulakan 

dan dilaksanakan dalam Bahagian 

ini untuk meningkatkan kecekapan 

operasi. Ini termasuklah 

mengendalikan latihan warga 

kerja, program pembangunan dan 

persijilan, ceramah-ceramah 

motivasi, sesi-sesi perkongsian 

ilmu dan maklumat, dialog 

bersama pelanggan dan vendor 

untuk menyelesaikan isu-isu 

operasi dan Penilaian Prestasi 

Vendor. Di samping itu, Bahagian 

ini telah melaksanakan program 

anugerah dan pengiktirafan 

pekerja, laporan bulanan oleh 

unit-unit untuk tujuan pemantau 

prestasi dan pemusatan aduan 

pelanggan untuk penyelesaian 

yang lebih berkesan. 

Petunjuk Prestasi Utama (KPI) 

Petunjuk Prestasi Utama (KPI) 

Bahagian dihimpunkan di bawah 

empat katogori seperti berikut: 

kewangan 

• Pengurusan Belanjawan OPEX 

yang berkesan (tidak termasuk 

keperluan & perbelanjaan 

projek yang tidak boleh 

dikawal). 

• Pengurusan Belanjawan CAPEX 

yang berkesan (tidak termasuk 

keperluan & perbelanjaan 

projek yang tidak boleh 

dikawal). 

pelanggan 

• Skor Perkhidmatan Pelanggan 

Dalaman. 

• 

• 

Memperbaiki Penyerahan 

Projek untuk projek-projek 

Harta. 

Memperbaiki Penyerahan 

Projek untuk projek-projek 

Keselamatan. 

proses-proses Dalaman 

• Penambahan nilai/Penjimatan 

daripada Pengurusan 

Kenderaan Bersepadu dan 

operasi set-set Penjanaan. 

• Mengurangkan pencerobohan 

keselamatan. 

• Penambahan nilai dari aset. 

pembelajaran dan pertumbuhan 

• Memperbaiki 

Kompetensi. 

Indeks 

• Menjalankan PMS. 

Pemiawaian Proses dan 


Pada masa ini terdapat empat 

prosedur dan lapan Arahan Kerja 

di Jabatan Perkhidmatan 

Keselamatan & Risikan (SSID). 

Beberapa prosedur lagi akan 

dibangunkan dan dimuat masuk 

dalam sistem selepas perbincangan 

dengan pemilik aset serta kelulusan 

oleh Pengurus Besar Kanan 

Bahagian. 

Jabatan Perkhidmatan Harta telah 

memajukan 15 prosedur dan 20 

arahan kerja yang tertakluk kepada 

kajian semula setiap suku tahun di 

peringkat jabatan. 

Sepuluh prosedur Bahagian ini 

telah didaftar di bawah sistem 

ISO. Prosedur-prosedur ini telah 

diaudit semasa Audit Kualiti 

Dalaman (AQA). Tiada sebarang 

ketidak patuhan ditemui kecuali 

beberapa pemerhatian kecil untuk 

penambah baikan. Tiga prosedur 

pengurusan pengangkutan akan 

didaftarkan. 

Audit Kualiti Dalaman Bahagian 

telah dijalankan pada 27 Jun 

hingga 8 Julai 2008. Bahagian ini 

merancang untuk mengkaji semula 

Rancangan Tindakan keatas NCR 

dan OFI yang dikenalpasti oleh 

SIRIM pada pertengahan

September 2008. Konsep, proses 

dan prosedur ISO akan disebarkan 

kepada para pekerja Bahagian 

pada Tahun Kewangan depan. 

Pengurusan Sumber Manusia 

Selain daripada mengambil 

anggota kerja yang layak dan 

kompeten, Bahagian ini juga 

menitikberatkan pembangunan 

keupayaan yang berterusan. Pada 

akhir Ogos 2008, Bahagian 

Perkhidmatan Korporat mempunyai 

seramai 1,500 warga kerja dalam 

berbagai bidang pengkhususan. 

Untuk meningkat kan kemahiran 

dan kompetensi mereka, bilangan 

hari latihan yang dihadiri oleh 

pekerja khususnya para eksekutif 

telah dimasukkan sebagai salah 

satu daripada KPI. Programprogram 

latihan yang sesuai akan 

terus dikenalpasti dan dicadangkan 

kepada Pengurusan. 

Fokus Pelanggan 

Bahagian Perkhidmatan Korporat 

telah mengenalpasti keperluan dan 

harapan pelanggannya menerusi 

Indeks Kepuasan Pelanggan (CSI) 

Tahunan. Semua jabatan di bawah 

Bahagian ini dikehendaki mengedar 

soal selidik kepada pelanggan 

mereka setiap tahun. Analisis akhir 

keputusan kaji selidik itu akan 

dilaporkan oleh Jabatan Prestasi & 

Perancangan. Skor dan penemuan 

akan dijadikan asas bagi semua 

Jabatan mengambil tindakantindakan 

pembetulan yang 

sewajarnya. Ini termasuklah: 

• Mengenalpasti bidang-bidang 

untuk diperbaiki. 

• Mengadakan perjumpaan 

formal dan tidak formal dengan 

pelanggan untuk memahami 

keperluan dan harapan mereka 

serta masalah yang dihadapi 

dari perkhidmatan yang diberi. 

• Memenuhi keperluan 

• 

pelanggan telah ditetapkan 

sebagai satu daripada KPI 

pekerja. 

Membangun dan melaksanakan 

Rancangan Pengurusan 

Perhubungan Pelanggan. 


Inisiatif 

Bahagian ini telah menjalankan 

berbagai inisiatif pengurusan 

kualiti yang termasuk: 

• Walaupun terdapat penilaian 

AKP pada tempoh kajian, 

aktiviti di bawah AKP tetap 

dilaksanakan seperti dirancang. 

• 26 pasukan WIT giat terlibat 

dalam merumus cara-cara 

memperbaiki kualiti produk 

dan perkhidmatan kepada 

pelanggan. Anggota-anggota 

pasukan adalah dari unit-unit 

yang sama kerana projekprojek 

dirancang untuk 

memperbaiki proses dalam 

unit masing-masing. 

• Aktiviti 5S yang dijalankan 

telah dapat banyak memperbaiki 

persekitaran kerja 

pejabat. Pada masa ini lebih 

90% pekerja telah mengambil 

bahagian dalam program 5S 

melalui pemerhatian mingguan, 

mesyuarat-mesyuarat bulanan 

dan audit setiap suku tahun. 

• Risiko telah dipantau daripada 

Sistem Maklumat Risiko (TRIS) 

untuk memastikan kawalan 

dalaman yang kukuh dengan 

matlamat meminimum, jika 

tidak menghapuskan, impak 

dan kemungkinan Bahagian/ 

Jabatan tidak mencapai 

objektif masing-masing dan 

untuk mengurangkan ketidaktentuan 

kejadian-kejadian yang 

tidak diingini berlaku. 

Pengurusan Pihak 

Berkepentingan/Perhubungan 

Bahagian ini telah menjalin 

perhubungan baik dan rangkaian 

dengan ramai pihak 

berkepentingan yang berkaitan 

secara langsung dengan operasi 

sehariannya. Antaranya termasuklah 

Kementerian Kewangan, 

Perbadanan Pembangunan Industri 

Malaysia (MIDA), Jabatan Kastam 

Diraja, Kementerian Perdagangan 

Dalam Negeri dan Hal Ehwal 

Pengguna, Kementerian 

Perdagangan Antarabangsa dan 

Industri, Jabatan Pengangkutan 

Jalan, Polis Diraja Malaysia dan 

PUSPAKOM. 

Bahagian ini juga menguruskan 

berbagai kategori vendor terdiri 

daripada, antara lain panel 

bengkel, panel pengangkutan, 

panel Pengendali Pengangkutan 

Pelbagaimodal (MTO), Petronas, 

CELCOM, agensi-agensi 

keselamatan swasta termasuk 

kontraktor, para vendor am untuk 

bekalan bahan. 

Prospek dan Cabaran 

Oleh kerana aset milik TNB 

digazetkan sebagai Infrastruktur 

Kritikal Nasional, Jabatan 

Perkhidmatan Keselamatan dan 

Risikan perlu proaktif dalam 

memastikan perlindungan yang 

wajar bagi aset-aset ini. Antara 

inisiatif yang diambil termasuklah 

merumuskan strategi dan 

mekanisme yang menggalakkan 

agar TNB sentiasa berwaspada 

serta menjalin rangkaian 

perhubungan dengan berbagai 

agensi keselamatan. 

Untuk memerangi sabotaj dan 

ancaman keganasan memerlukan 

strategi-strategi pelbagai segi dan 

komprehensif. Meningkatkan 

kesedaran dan mendidik warga 

kerja TNB tentang ancaman, 

mengambil langkah-langkah 

pematuhan yang ketat, menggunapakai 

dan melaksanakan undangundang 

yang perlu dan berkongsi 

maklumat di pelbagai peringkat 

adalah antara inisiatif yang perlu. 

Antara cabaran-cabaran utama 

yang dihadapi oleh Jabatan 

Perkhidmatan Harta adalah 

penyerahan peranan dan fungsi 

pengurusan harta yang sesuai 

khususnya perkhidmatan 

penyenggaraan dan pengurusan 

projek kepada pihak luar. 


103


104 

Sabah Electricity 

Sdn Bhd 


Jualan elektrik pada tahun kewangan mencecah RM854 juta 

berbanding RM807 juta tahun lalu, menunjukkan peningkatkan 

sebanyak 5.8%. Jumlah unit dijual bagi tahun yang sama 

berjumlah kWh3,384.74 juta berbanding kWh3,221.34 juta pada 

TK2006, satu peningkatan sebanyak 5.07%. 

Jumlah perbelanjaan operasi yang dilaporkan bagi tahun 

kewangan berjumlah RM977.96 juta berbanding RM909.22 juta 

yang dilaporkan bagi TK2007 (ditolak subsidi). SESB telah 

menerima jumlah subsidi disel dan bahan api sederhana yang 

agak besar daripada Kerajaan Malaysia dan dibentangkan bersih 

daripada Kos-kos Tenaga. 

Jumlah perbelanjaan operasi melebihi jumlah pendapatan (hasil 

dicampur pendapatan operasi lain) menyebabkan kerugian 

operasi sebanyak RM16.44 juta berbanding RM3.24 juta pada 

TK2007. Jumlah kos kewangan dan kerugian tukaran asing bagi 

tahun kewangan adalah sebanyak RM75.03 juta pada TK2008 

(RM59.50 juta pada TK2007) menyebabkan kerugian bersih, 

setelah ditolak kos kewangan, sebanyak RM81.47 juta.

Bahagian Sumber Manusia 

Dengan bilangan warga kerja 

seramai 2,289 orang, SESB terus 

membangunkan kompetensi dan 

keupayaan warga kerjanya 

sebagai sebahagian daripada 

s t r a t e g i u t a m a u n t u k 

meningkatkan produktiviti dan 

kecekapan syarikat. 

Pada tempoh kajian, Bahagian 

ini telah mengendalikan berbagai 

bengkel dan sesi latihan termasuk 

kursus teknikal GTD, Mini MBA, 

KepnerTregoe Problem Solving 

and Decision-Making, SEMS, 

Amalan 5S, PSI (Pemiawaian 

Proses dan Penambahbaikan), 

Nilai-nilai Bersama dan lain-lain 

program kemahiran insan. 

Kira-kira 75% daripada eksekutif 

dan 33% bukan eksekutif telah 

menjalani latihan. SESB 

meneruskan kerjasamanya 

d e n g a n I n s t i t u t L a t i h a n 

Perindustrian Kota Kinabalu 

( I L P K K ) d a l a m u r u s a n 

pengambilan tenaga kerja 

teknikal bukan-eksekutif melalui 

Skim Latihan Perantis Ketukangan. 

SESB telah menerimapakai 

model penilaian latihan empat 

tahap Kirk Patricks. Inisiatif 

anugerah dan pengiktirafan 

diperkenalkan melibatkan 30 

skim insentif. Bagi TK2007/2008, 

mata AKP pengurusan sumber 

manusia (HRM) SESB adalah 

80%. Pencapaian AKP ini akan 

menjadi pendorong utama 

kepada SESB supaya terus mara 

ke hadapan bagi mencapai 

kecemerlangan perkhidmatan 

pada tahun 2012. 

Bahagian Penjanaan 

Pada tempoh kajian, jumlah 

kapasiti terpasang bagi Bahagian 

Penjanaan adalah 871.3 MW 

(SESB 435.8 MW dan IPP 435.5 

MW) dan permintaan maksimum 

bagi seluruh negeri Sabah adalah 

sebanyak 646.9 MW. 

Jumlah kos seunit (CPU) yang 

terjana bagi semua stesen 

janaelektrik SESB (iaitu besar, 

kecil, luar Bandar dan stesen 

mini hidro) serta loji-loji IPP bagi 

TK2007/2008 adalah sebanyak 

16.4 sen/kWh sementara CPU 

bagi stesen besar SESB dan IPP 

adalah 16.1 sen/kWh. Jumlah 

keseluruhan unit yang terjana 

dan jumlah perbelanjaan yang 

terlibat adalah masing-masing 

4,176 GWh dan RM681 juta di 

mana stesen kecil dan stesen 

luar bandar menyumbang hanya 

1.71% daripada jumlah unit yang 

terjana dan 0.53% daripada 

jumlah perbelanjaan. 

Sebagai strategi mengurangkan 

keseluruhan kos penjanaan, 

Bahagian ini telah memberi 

tumpuan kepada stesen-stesen 

besar, semua IPP dan loji-loji 

mini hidro. Di samping itu, 

Graf 1 

Campuran Bahan Api Penjanaan pada 31 Ogos 2008 

Biomass 

(THS) IPP 

2% 

PML IPP 

0.10% 

Gas IPP 

34% 


mengoptimumkan penjanaan 

tenaga dari loji-loji hidro dan 

gas sebagai strategi penjimatan 

kos. Antara inisiatif yang akan 

dilaksanakan untuk mencapai 

matlamat ini adalah Projek 

Pengalih Sampah II di Stesen 

Janaelektrik Tenom Pangi dan 

gantian Saluran Ekzos Sisi dan 

P i n t u P e re d a m d i S t e s e n 

Janaelektrik Patau-Patau. Graf 1 

menunjukkan campuran bahan 

api penjanaan pada akhir bulan 

Ogos 2008. Penjanaan daripada 

bahan api gas merupakan 52% 

daripada jumlah tenaga disusuli 

oleh MFO 21% dan hidro, 13%. 

Pada tempoh kajian, Sepanggar 

Bay Power Corporation (34 MW) 

Fasa 2 (satu projek IPP) dan 

projek Powertron Fasa 2 (70 

MW) telah siap sepenuhnya 

masing-masing pada bulan Julai 

d a n O g o s 2 0 0 8 . P r o j e k 

Sambungtara Timur-Barat yang 

disiapkan pada bulan Julai 2007 

membolehkan tenaga dari Pantai 

Barat dieksport ke Pantai Timur, 

dengan demikian dapat 

mengurangkan unit terjana dari 

operasi yang mahal Turbin Gas 

disel di Tawau dan Sandakan. 

Hidro SESB 

13% 

MFO IPP 

21% 

Gas SESB 

18% 

Disel 

SESB 

8% 

Disel 

(Sutra) IPP 

3% 


105


106 

Ulasan Operasi – Sabah Electricity Sdn Bhd 


M a n d a t u t a m a B a h a g i a n 

Penghantaran adalah memastikan 

bekalan yang berdaya harap dan 

berkualiti. Dalam usaha hendak 

menunaikan tanggungjawab ini, 


menetapkan matlamat-matlamat 


• Menjalankan perancangan, 

operasi, penyenggaraan dan 

kerja-kerja penambahbaikan 

sistem penghantaran di 

seluruh negeri Sabah dan 

Wilayah Persekutuan Labuan. 

• Mengendalikan Grid Sabah 

mengikut cara yang paling 

cekap. 

• Menghantar bekalan elektrik 

yang mencukupi secara 

cekap dan berekonomi 

dengan gangguan minimum. 

Sambungtara Timur-Barat yang 

menghubungkan antara Grid 

Pantai Barat dan Grid Pantai 

Timur telah dimulatugas pada 

29 Julai 2007 dan menandakan 

detik pembentukan Grid Sabah. 

Keboleh harapan bekalan taliantalian 

penghantaran menjadi 

faktor penyumbang kepada imej 

SESB kerana talian penghantaran 

dan pencawang-pencawang 

merupakan titik perhubungan 

antara sumber bekalan dan 

sistem pembahagian. 

Hasil daripada penyusunan 

semula Bahagian Penghantaran 

SESB pada tempoh kajian, dua 

jabatan baru iaitu Unit Perolehan 

Tenaga (EPU) dan Perancangan 

Operasi (OP telah dibentuk. EPU 

Jadual 1 

sasaran dan matlamat 

1 Indeks Tak Ketersediaan Pusat 

Penghantaran 

2 Indeks Tempoh Masa Purata 

Gangguan Sistem 


pemantauan Pengeluar Tenaga 

Bebas (IPP) sementara OP akan 

menumpukan usaha kepada 

perancangan dan peramalan 

untuk tujuan operasi. 

Jadual 1 menunjukkan Indeks 

Tak Ketersediaan Pusat 

Penghantaran (DPUI) dan Indeks 

Tempoh Masa Purata Gangguan 

Sistem (SAIFI) yang dicapai oleh 

Bahagian Penghantaran pada 

TK2007/2008. 

Seperti yang tunjuk dalam Jadual 

1, terdapat perbezaan yang 

ketara antara “Pencapaian Total” 

dan “Pencapaian Tanpa Insiden 

Besar”. Insiden besar ditakrif 

sebagai kehilangan beban 

sebanyak 50 KW ke atas. 

Pengasingan dua senario ini 

adalah perlu untuk pemantauan 

keberkesanan prestasi-prestasi 

penyenggaraan rutin dan untuk 

tujuan pencegahan. 

T i g a i n s i d e n b e s a r y a n g 

m e n y e b a b k a n p e r b e z a a n 

pencapaian yang besar pada 

tempoh kajian adalah: 

• Bekalan elektrik di Pantai 

Timur putus keseluruhannya 

disebabkan oleh pelantikan 

di kedua-dua talian 275 kV 

Kolopis – Segaliud dengan 

jumlah kehilangan beban 

sebanyak 124 MW pada 30 

September 2007. 

• Kerosakan VT di Pencawang 

Karamunsing dengan jumlah 

kehilangan beban sebanyak 

308 MW pada 6 November 

2007. 

petunjukpetunjuk 

utama 

prestasi/ukuran 

sasaran 

Jumlah 

pencapaian 

tanpa insiden 

besar 

Minit Sistem 42 154.38 11.89 

Gangguan/Titik 

Penghantaran 

• 

Keruntuhan Menara 132 kV 

di talian Kayu Madang – 

U M S a k i b a t p e n c u r i a n 

bahagian menara yang 

menyebabkan kehilangan 

beban sebanyak 459.3 MW 

pada 21 April 2008. 

Bahagian ini telah melaksanakan 

sebanyak 21 projek penyenggaraan 

dan peningkatan sistem. 

Tujuh projek berikut telah siap 

sementara 14 lagi berada pada 

berbagai peringkat pelaksanaan: 

• G a n t i a n p e r i n t a n g 

• 

pembumian neutral (NER) di 

Pencawang Karamunsing dan 

Pencawang UMS 66 kV siap 

pada 1 Disember 2007. 

Pemasangan pemutus litar 

gas tiga tiang 132 kV & 66 

kV SF6 di Pencawang 66 kV 

di Pekan Tenom, Penampang, 

Kota Kinabalu dan di Inanam, 

siap pada 4 April 2008. 

• Perbersihan rentice talian 

penghantaran 132 kV bagi 

tahun 2008 dari Sandakan ke 

Pencawang Segaliud pada 

13 Mei 2008. 



tahun 2008 dari Semporna 

ke Pencawang Kalumpang, 

siap pada 13 Mei 2008. 



tahun 2008 dari Tawau ke 

Pencawang Kalumpang pada 

13 Mei 2008. 

• Perolehan dan latihan Menara 

Sistem Pemulihan Kecemasan 

(ERS) 132/275 kV siap pada 

13 Jun 2008. 

0.29 1.125 0.108

• 

Pemasangan penangkappenangkap 

talian penghantaran 

polymetrik 132 kV 

dari Sandakan ke Pencawang 

Segaliud siap pada 23 Julai 

2008. 

Bahagian Pembahagian 

Di bawah Rancangan Strategik 

20 Tahun SESB, 3 Petunjuk 

Prestasi Utama (KPI) yang terletak 

d i b a w a h t a n g g u n g j a w a b 

langsung Bahagian Pembahagian 

adalah Indeks Tempoh Masa 

Purata Gangguan Sistem (SAIDI), 

Kerugian dan ACP. Tumpuan 

telah diberi kepada pelaksanaan 

j a d u a l p e n y e n g g a r a a n 

p e n c e g a h a n d a n p r o j e k 

menambahbaik sistem HV untuk 

meningkatkan daya harapan 

bekalan. Antara projek-projek 

penyenggaraan yang telah 

dilaksanakan adalah: 

• Pengurusan Tumbuh- 

• 

Tumbuhan bagi sistem 11 kV 

Dan 33 kV. 

Penyenggaraan Pencegahan 

untuk alat sius VCB di PMU 

dan PPU 

• Penyenggaraan Pencegahan 

untuk alat ubah 33 kV oleh 

MCM 

Inisiatif-inisiatif ini akan terus 

diperbaiki pada Tahun Kewangan 

08/09 sementara 52% daripada 

belanjawan telah digunakan 

untuk penambah baikan sistem 

HV pada TK2007/2008. Antara 

projek-projek yang diberi 

keutamaan di bawah inisiatifinisiatif 

ini adalah penyuappenyuap 

dari PMU dan pencipta 

sistem maklumbalas. 

Seperti yang tertera dalam Graf 

2, Bahagian Pembahagian telah 

berjaya mengurangkan SAIDI 

sebanyak 700 minit sementara 

keseluruhan SAIDI bagi SESB 

adalah seperti ditunjukkan dalam 

Graf 3. 

Graf 2 

Tempoh Masa Indeks Purata Gangguan Sistem 

bagi TK2005-2008 

3,000 

2,500 

2,000 

1,500 

1,000 

500 

0 

2,645 

2005 

4,109 

2005 

2,583 

SAIDI Dx 

1,850 

1,150 

2006 2007 2008 

Graf 3 

Indeks Tempoh Masa Purata 

Gangguan Sistem Keseluruhan bagi TK2005-2008 

5,000 

4,000 

3,000 

2,000 

1,000 

0 

3,849 

2,717 

1,958 

2006 2007 2008 

SAIDI GTD 


107


108 


Unit Meter Bahagian ini yang 

bertanggungjawab mengurangkan 

kehilangan sistem telah 

menggariskan inisiatif-inisiatif 

kritikal seperti berikut yang 

membawa impak terbesar ke 

atas pengurangan kehilangan 

sistem khususnya Kehilangan 

Bukan Teknikal (NTL) Sistem. 

• Pemeriksaan terjadual ke 

atas Meter-meter LPC- 

Pemeriksaan 100% 

• Pemasangan Meter kVARH 

untuk Pengguna LPC 

• Pemasangan Check Meter 

untuk Pengguna LPC 

• Gantian Meter lama untuk 

Pengguna Kuasa Biasa 

(OPC) 

Keputusan inisiatif-inisiatif ini 

pada TK2007/2008 adalah 

seperti yang tertera dalam 

Jadual 2. Graf 4 menunjukkan 

K e h i l a n g a n S i s t e m y a n g 

dicatatkan bagi TK2004-TK2008. 

Inisiatif-inisiatif untuk mengurangkan 

ACP terletak di bawah 

bidang kuasa Unit Perkhidmatan 

Pelanggan dan Pemasaran. 

Selain daripada meningkatkan 

aktiviti pemberhentian seharian 

yang dijalankan di peringkat 

stesen, beberapa inisiatif baru 

telah dilaksanakan pada 

TK2007/2008 termasuk: 

• Memantau prestasi harian 

Pembaca Meter 

• Pemantauan harian Akaunakaun 

tidak dibil 

• M e l a n t i k v e n d o r u n t u k 

mengendalikan tindakan 

pemberhentian – hanya 

dijalankan di Kota Kinabalu 

• Pemantauan berterusan 

Akaun-akaun Kerajaan 

Prestasi ACP bagi TK2007/2008 

adalah seperti dalam Graf 5. 

Graf 4 

Kehilangan Sistem Dicatatkan dari TK2004-TK2008 

25 

20 

15 

10 

5 

0 

Jadual 2 

22.55 

2004 

20.21 

no. kpis sasaran pencapaian % 

1 Lawatan LPC Meter 2,431 1,704 70% 

2 Pemasangan kVARH 

Meter 

18.81 

17.57 

18.07 

2005 2006 2007 2008 

Kehilangan (%) 

80 80 100% 

3 Gantian meter OPC lama 62,179 22,251 36% 

Graf 5 

(Hari) Arah Aliran TK2004-TK2008 

100 

80 

60 

40 

20 

0 

92 91 

83 

2004 2005 2006 2007 2008 

(Hari) Arah Aliran 

62 

53

Bahagian Projek Utama 

Di bawah Rancangan Malaysia Ke-9, Kerajaan Persekutuan telah memperuntukkan RM600 juta untuk 

pelaksanaan 23 projek bagi memantapkan bekalan elektrik. Sebahagian besar daripada projek-projek 

tersebut adalah untuk sistem-sistem penghantaran dan pembahagian di Sabah seperti berikut:- 

Bil. Projek Status Catatan 

1 Pemanjangan dari 132/66 kV 

Inanam PMU seperti 132/33 kV 

Minintod PMU yang dicadangkan 

2 Cadangan 132/33 kV Unggun 

PMU baru 

3 Tambahan 132/11 kV; 1 x 20/30 

MVA alat ubah di PMU Lahad 

Datu 

4 Tambahan 132/33 kV; 1 x 45 

MVA alat ubah di PMU Sandakan 

dan Tawau 

5 132 kV Kota Kinabalu Lingkaran 

Luar Fasa 1 dari Northern Town 

PMU ke Kepayan PMU baru 

6 132 kV Kota Kinabalu Lingkaran 

Luar Fasa 2 dari Kepayan baru 

PMU ke Lok Kawi PMU baru 

7 Cadangan 132 kV Alam Mesra 

PMU; 2 x 800mm 2 XLPE cu, 

132 kV dari UMS PMU 

Talian penghantaran: 

89% siap 

Pencawang: 

97% siap 

Pemanjangan Inanam PMU: 

12% siap 

Projek mula: Jun 2008 

Kemajuan: 10% 

Projek mula: Mei 2008 

Kemajuan: 98% 

Projek mula: Mei 2008 

Kemajuan: 8% 

Dimulatugaskan pada 

21 Ogos 2008 

Projek mula: Mac 2008 

Kemajuan: 20% 

Projek mula: Ogos 2007 

Kemajuan: 90% 

8 Sambung Grid Timur Barat Sabah Dimulatugaskan pada 

28 Julai 2007 

9 Talian atas 33 kV dari Sook ke 

33/11 kV Nabawan PPU baru 

10 Kabel Bawah Tanah 33 kV dari 

PMU Kepayan ke PPU KKIA & 

MAB Kota Kinabalu 

11 Kabel Bawah Tanah 33 kV dari 

PMU Kepayan & PMU Minintod 

ke PPU Star City, Kota Kinabalu 

Dimulatugaskan pada 

11 Disember 2007 

Kabel siap direntang dan 

ditenagakan pada 

paras 11 kV 

Laluan kabel ditukar atas 

permintaan pihak berkuasa 

Sedang berlangsung. 


Bahagian SCADA akan diuji 

apabila pembekuan data 

ditarik balik. 

Berlangsung. 

— 


Sedang berlangsung. PMU 

pertama menggunakan 

sistem Udara Padat Tertebat. 

Purata pindah 70-90 MW 

tenaga dari Pantai Barat ke 

Pantai Timur setiap hari. 

Sistem Janaelektrik Luar 

Bandar Nabawan telah 

ditutup dan semua beban 

dipindah ke PPU baru. 

Litar akan dipindah 

berperingkat-peringkat ke 33 

kV alat sius baru di Kepayan 

PMU. Bangunan PPU 75% 

siap. 


Kerja kabel kemajuan 60%. 

Bangunan PPU mula pada 

Oktober 2008. 


109


110 



12 Kabel bawah tanah dari 33 kV 

PMU Sepangar ke Pangkalan 

TLDM, Teluk Sepanggar, Kota 

Kinabalu 

13 Kabel bawah tanah 33 kV dari 

SJ Patau-Patau ke PPU W.P. 

Labuan 

14 Kabel Aerial Terberkas (ABC) 2 x 

185 mm2, 33 kV lengkap dengan 

kabel gentian optik dari PMU 

Segaliud ke PPU Kinabatangan 

Kabel siap direntang dan 

ditenagakan pada paras 

11 kV pada 20 Mei 2008 

Laluan kabel ditukar atas 

permintaan pihak berkuasa 

Pemasaran ABC siap. 

Keseluruhan kerja (termasuk 

sambungan kabel) kemajuan 

80% 

Siap sepenuhnya bergantung 

kepada projek Unggun 

132/33 kV PMU. Tender 

untuk bangunan PPU di 

Pangkalan TLDM untuk 

dianalisi sebelum 

dianugerah. 


kemajuan kerja kabel adalah 

20%. 


Di samping projek-projek yang dilaksanakan oleh SESB, Bahagian Projek Utama juga memantau dan 

menyeleras pelaksanaan beberapa projek penjanaan yang dikendalikan oleh Pengeluar Tenaga Bebas (IPP) 

dan Program Tenaga Boleh Diperbaharui Kecil (SREP) seperti berikut: 


1 Sepanggar Bay Power 

Corporation (SBPC), 

100 MW Kitar Tergabung 

2 Ranhill Powertron (RPSB) 190 MW 

Kitar Padu Blok 1 & 2 

Siap Tarikh Operasi Komersil 

dicapai pada 15 Ogos 2008. 

Kemajuan Keseluruhan 99% Penjanaan Turbin Wap 

(STG)23 Tarikh Operasi Awal 

(IOD) pada 23 Ogos 2008 

dan prestasi percubaan mula 

dari 22 September 2008. 

3 Ranhill Powertron II (RPSBII) Perjanjian Tambahan 

ditandatangan. COD Baru 

blok pertama (Kitar Terbuka) 

8 November 2009. 

4 Projek-projek SREP: 

Sg. Kedamaian, Kota Belud 

Sg. Pangapuyan, Kota Marudu 

Sg. Kaingaran, Tambunan 

5 10 MW Kina Biopower Sdn. Bhd, 

Sandakan 

6 100 MW Seguntor Bioenergy 

Sdn. Bhd. Sandakan 

7 5 MW Kalansa Energy 

Corporation Sdn Bhd, Beluran 

Tarik Tamat mengikut kontrak: 

6 Julai 2007 

COD disemak: 

23 Oktober 2008 

COD disemak: 


Kerja tanah dimulakan — 

Penundaan tidak 

memperuntukkan klausaklausa 

penalti. Dipengaruhi 

oleh penghantaran barangan 

M&E dan hal-hal tanah yang 

tidak dapat diselesaikan. 


Sedang berlangsung.

Bahagian Pembangunan 

Organisasi 

pemiawaian proses dan 

penambahbaikan (psi) 

SESB telah melancarkan program 

PSI pada 27 November 2007. 

Manual Kualiti SESB , 9 Prosedur 

Am, 175 Prosedur Tahap 2 dan 

216 arahan kerja telah dibangunkan 

menerusi usaha bersama 

pasukan pengurusan dan warga 

kerja utama Syarikat yang dipilih. 

34 warga kerja telah dilatih 

sebagai Juruaudit Utama ISO 

dan 64 anggota lain dilatih 

s e b a g a i J u r u a u d i t u n t u k 

Rajah M1 

Rangka Kerja Kualiti 

WG2 

WG1 

MCM 

Majlis Kualiti 

SESB 

Urusetia Kualiti 

Penaja Projek 

Agen Perubahan 

Penyelaras 

Stesen 

WG3 WG5 

WG4 

KK = Kumpulan Kerja 

mengendalikan urusan Audit 

Kualiti Dalaman dalam SESB. 

Manual Kualiti SESB dan 9 

Prosedur Am telah dikemukakan 

kepada SIRIM untuk audit 

kecukupan sebagai persediaan 

untuk audit pematuhan ISO 

9001:2000 yang dijadualkan 

pada September 2008. 

P e n g u r u s a n S E S B t e l a h 

meluluskan Rangka Kerja Kualiti 

seperti yang ditunjuk dalam 

Rajah M1 pada 9 November 

2007. Ini telah membolehkan 

pelaksanaan secara tersusun 

inisiatif-inisiatif kualiti dengan 

SC2 

SC1 

melibatkan penyertaan warga 

kerja, dan dengan demikian 

menggalakkan kerja berpasukan. 

Majlis Kualiti yang diterajui 

Pengarah Urusan, menyelia 

perancangan, pelaksanaan, 

tindakan pembetulan dan 

mengkaji semula semua inisiatif 

kualiti menerusi mesyuaratmesyuarat 

Majlis Kualiti. Setiap 

initiatif kualiti diketuai oleh 

seorang Penaja Projek yang 

mempromosi, merancang, 

menyelaras dan mengkaji semula 

k e m a j u a n i n i s i a t i f k u a l i t i 

tersebut. 

ISO 

SEMS AKP AUDIT GRR BM 

Urusetia 

WIT Kualiti CFT EWRM BMWA 

SOP 

Penyelaras 

Wilayah 

SC3 PS 

Tx 

PS = Penyelaras Stesen 

Sug- 

Scnm 

SV 

5S etc 

HQ 

WC7 WC1 

Penaja 

WC6 WC2 

Projek 

Wc5 WC3 

WC4 

PW = Penyelaras Wilayah 


111


112 


a. Inisiatif AKP 

Seorang ketua kumpulan 

kerja dilantik oleh Majlis 

Kualiti untuk menerajui setiap 

daripada sembilan kriteria 

AKP. Sebuah Jawatankuasa 

Kerja juga dibentuk untuk 

setiap kumpulan kerja untuk 

merumus rancangan kerja 

pelaksanaan untuk kumpulan 

masing-masing, mengumpul 

dan menyusun bukti untuk 

aktiviti yang dijalankan, 

menyediakan bahan persembahan, 

dan laporan akhir 

untuk dikemukakan kepada 

TNB. SESB telah mencatat 

700 mata untuk AKP pada 

TK2006/2007 dan sasaran 

bagi TK2007/2008 adalah 

750 mata. 

b. WIT/CFT 

Pada TK2007/2008, 50 

‘Pasukan Peningkatan Kerja’ 

WIT dan 33 Pasukan Silang 

Fungsi (CFT) telah dibentuk 

dari kalangan warga kerja 

bagi menangani isu-isu 

spesifik yang membawa 

kesan ke atas prestasi 

syarikat. Berdasarkan struktur 

Rangka Kerja Kualiti, setiap 

pasukan WIT dan CFT akan 

diketuai oleh seorang Penaja 

Projek. Terdapat projekprojek 

CFT yang mula 

membuahkan hasil seperti 

‘pengurusan rentice’, 

mengurangkan kehilangan 

sistem’ dan kewibawaan data 

dalam pembacaan meter. 

Satu kursus ‘7 Quality Tools’ 

telah dianjurkan untuk 25 

pemudah cara WIT yang 

berpotensi untuk membolehkan 

mereka memudahcarakan 

projek-projek WIT. 

c. Program 5S 

Program 5S dimulakan di 

SESB pada November 2007. 

Seorang Penaja Projek telah 

dilantik bagi menyelia 

p r o g r a m - p r o g r a m 5 S 

keseluruhannya meliputi 34 

stesen. 90 warga kerja telah 

dilantik sebagai juruaudit 

dalam 5S yang juga akan 

menjalankan audit dalam 

setiap suku tahun ke atas 

kesemua 34 stesen. Audit 

dalam yang dijalankan itu 

telah menyumbang kepada 

pengurangan bilangan stesen 

yang bertaraf ‘SIFAR bintang’ 

dari 19 ke 6, meningkatkan 

bilangan stesen yang bertaraf 

‘4 BINTANG’ dari 0 kepada 

8, dan satu stesen mencapai 

taraf ‘5 BINTANG’. Usaha 

bersepadu oleh Penaja Projek 

dan Pemudahcara Stesen 5S 

dengan sokongan berterusan 

o l e h P e n g u r u s a n t e l a h 

membawa kepada 11 stesen 

dianugerah pensijilan oleh 

Perbadanan Produktiviti 

Malaysia (MPC) pada Julai 

2008. 

d. Sistem Pengurusan Alam 

Sekitar dan Keselamatan 

(SEMS) 

P r o g r a m S E M S s u d a h 

diamalkan dalam SESB sejak 

tahun 2002. Berikutan Rangka 

Kerja Kualiti diperkenalkan 

pada 2007, program SEMS 

berjaya mencapai kemajuan 

yang besar, satu petanda 

bahawa warga kerja memang 

k o m i t e d t e r h a d a p 

‘keselamatan dan kesihatan’ 

di tempat kerja masingmasing. 

118 warga kerja 

telah dilatih sebagai juruaudit 

SEMS. Usaha gigih bersama 

Penaja Projek SEMS dan 

pemudahcara stesen telah 

menghasilkan pengurangan 

dalam bilangan stesen yang 

bertaraf ’sifar BINTANG’ dari 

4 ke 0, dan menambahkan 

bilangan stesen dengan taraf 

‘2 BINTANG’ dari 9 ke 20. 

e. Nilai-nilai Bersama 

SESB memulakan inisiatif 

kualiti berteraskan lima Nilainilai 

Bersama iaitu kewibawaan, 

focus pelanggan, 

kecemerlanga bisnes dan 

perkhidmatan dan berprihatin. 

Seorang Penaja Projek telah 

dilantik untuk mendorong 

p e n y e m a i a n n i l a i - n i l a i 

bersama di seluruh Syarikat. 

Satu Program ‘Nilai-Nilai 

Bersama’ telah dikendalikan 

oleh ILSAS pada 13-14 Mei 

2 0 0 8 u n t u k 4 0 a g e n 

perubahan dari berbagai zon 

dan jabatan di SESB. 

Bahagian Sistem Maklumat 

Salah satu fokus utama inisiatif 

IT bagi tahun kajian ialah 

penyebaran maklumat kepada 

semua warga kerja SESB di 

seluruh syarikat melalui infrastrukturnya. 

33 kiosk (gerai) telah 

diletakkan di lokasi-lokasi 

strategik di pejabat-pejabat 

tempatan SESB di mana 

maklumat dari laman web SESB, 

Intranet dan sistem terkongsi 

boleh diakses oleh mereka yang 

tidak diuntukkan dengan stesen 

kerja berkomputer seperti 

pekerja luar, anggota 

keselamatan, pemandu dan 

pekerja am. Alamat e-mel 

bersama telah diuntukkan kepada 

warga kerja dalam golongan ini 

di kiosk-kiosk itu bagi memudahkan 

komunikasi yang lebih cepat 

dan lebih baik. Tahap penusukan 

PC di SESB telah melebihi 

sasarannya sebanyak 90% sejak 

pemasangan kiosk-kiosk itu. 

Satu lagi peningkatan penting 

adalah gantian talian komunikasi 

data 9.6kbps dan 128kbps 

dengan streamyx 1.5mbps di 

sebelas pejabat cawangan SESB. 

Di samping memperbaiki masa 

respons, Syarikat juga berjaya 

mencapai penjimatan tahunan 

berjumlah RM185,000 dari sewa 

talian yang lebih rendah.

Sistem Pengurusan Penyenggaraan 

dan Tumbuh-Tumbuhan 

yang dibangunkan oleh SESB 

sendiri telah dilaksanakan pada 

bulan Mac 2008. Sistem ini 

memudahkan pengurusan kerjakerja 

pembersihan tumbuhtumbuhan 

sepanjang rangkaian 

talian tenaga pembahagian 

sebagai satu usaha hendak 

mengurangkan SAIDI. 

Inisiatif-inisiatif lain 

tanggungjawab sosial 

korporat 

Sebagai salah sebuah GLC yang 

terbesar di Sabah SESB 

menyedari hakikat bahawa 

kejayaannya bukan sahaja diukur 

dari prestasi syarikat tetapi juga 

dari apa yang disumbangkan 

kepada kesejahteraan komuniti, 

kemanusiaan, masyarakat dan 

alam sekitar. Sehubungan 

dengan ini, berbagai aktiviti, 

majlis dan acara telah dianjurkan 

untuk memupuk jalinan muhibah 

dengan Kerajaan dan komuniti 

di samping meningkatkan imej 

korporat SESB. 

Syarikat menyokong penuh 

konsep memberi kembali kepada 

masyarakat. Justeru itu, tema 

Tanggjungjawab Sosial Korporat 

SESB adalah “Prihatin Demi 

Pembangunan Masa Depan” 

yang memfokuskan pendidikan, 

kesihatan, alam sekitar dan 

projek bekalan elektrik Luar 

Bandar. 

Pada TK2007/2008, SESB telah 

memperuntukkan sejumlah 

RM50,000.00 untuk program 

Ta n g g u n g j a w a b S o s i a l 

Korporatnya yang merangkumi 

sumbangan kepada kerja-kerja 

amal jariah dan perkhidmatan 

kabajikan komuniti termasuk 

antara lain, menderma kepada 

Persatuan Thelesemia. 

Prospek 

Sebuah Pelan Tenaga 

komprehensif SESB yang meliputi 

tiga bisnes teras Penjanaan, 

Penghantaran dan Pembahagian 

telah dirangka sehingga tahun 

2025. 

Pertumbuhan permintaan elektrik 

diramalkan pada sekitar 7.7% 

sehingga tahun 2010. Untuk 

menampung permintaan yang 

semakin meningkat serta untuk 

memperbaiki daya harapan 

b e k a l a n , b e r b a g a i p ro j e k 

penjanaan, penghantaran dan 

pembahagian akan dilaksanakan. 

SESB telah menetapkan sasaran 

bekalan tenaga elektrik sebanyak 

90% pada tahun 2010 untuk 

membolehkan lebih ramai rakyat 

negeri menimati bekalan elektrik 

ke arah pembangunan sosial dan 

ekonomi negeri Sabah. 


113


114 

Maklumat Korporat 


tan sri leo moggie 

(Pengerusi, 

Pengarah Bukan Eksekutif 

Bukan Bebas) 

Dato’ sri Che khalib 

bin mohamad noh 

(Presiden/Ketua Pegawai Eksekutif) 

(Pengarah Eksekutif Bukan Bebas) 

Jawatankuasa Audit 


tan sri Dato’ lau Yin pin @ 

lau Yen beng 

(Pengerusi Jawatankuasa) 

Dato’ mohammad Zainal 

bin shaari 

tan sri Dato’ hari narayanan 

a/l govindasamy 

Dato’ Zainal abidin bin putih 

Pejabat Berdaftar Dan Ibu Pejabat 

Dato’ puteh rukiah 

binti abd majid 

(Pengarah Bukan Eksekutif 

Bukan Bebas) 


bin shaari 

(Pengarah Bukan Eksekutif 

Bukan Bebas) 

Jawatankuasa Penamaan 

dan Ganjaran Lembaga 

Pengarah 

tan sri leo moggie 

(Pengerusi Jawatankuasa) 


bin shaari 

tan sri Dato’ hari narayanan 

a/l govindasamy 

Dato’ Fuad bin Jaafar 

tan sri Dato’ seri siti norma 

binti Yaakob 

Tenaga Nasional Berhad 

No. 129, Jalan Bangsar 

59200 Kuala Lumpur, Malaysia 

Telefon : 603-2296 5566 

Faks : 603-2283 3686 

Laman web : www.tnb.com.my 

Sistem Maklumat Whistle Blowing: Talian Bebas Tol 1-800-888-862 

http://wbis.hq.tnb.com.my 

tan sri Dato’ lau Yin pin 

@ lau Yen beng 

(Pengarah Bukan Eksekutif Kanan 

Bebas) 

tan sri Dato’ hari narayanan a/l 

govindasamy 

(Pengarah Bukan Eksekutif Bebas) 

Dato’ Zainal abidin bin putih 


Setiausaha-setiausaha Syarikat 

nor Zakiah binti abdul ghani 

(LS 0008795) 

Wan marzimin bin 

Wan muhammad 

(LS 0009013) 

Pendaftar Saham 

symphony share registrars 

sdn. bhd. 

Tingkat 26, Menara Multi-Purpose 

Capital Square 

No. 8, Jalan Munshi Abdullah 

50100 Kuala Lumpur, Malaysia



tan sri Dato’ seri siti norma 

binti Yaakob 


(Dilantik mulai pada 

12 September 2008) 

Bank-bank Utama 

malayan banking berhad 

Tingkat 1, Tower A 

Dataran Maybank 

No. 1, Jalan Maarof 


Cimb bank berhad 

No. 21 & 23, Lorong Ara Kiri 1 

Lucky Garden, Bangsar 


bank islam malaysia berhad 

Cawangan KL Sentral 

Tingkat Bawah 

No. CS/3B/G, Blok 3B 

Plaza Sentral, KL Sentral 


Juruaudit Luar 

tetuan pricewaterhouseCoopers 

(No. AF: 1146) 

Tingkat 10, 1 Sentral 

Jalan Travers 

Kuala Lumpur Sentral 

P. O. Box 10192 


Datuk Zalekha binti hassan 

(Pengarah Pengganti kepada 

Dato’ Puteh Rukiah binti Abd Majid) 

(Pengarah Bukan Eksekutif Bukan Bebas) 

(Meletakkan jawatan pada 28 Januari 2008) 

Datuk mohd Zaid bin ibrahim 


(Meletakkan jawatan pada 18 Mac 2008) 

Penyenaraian Bursa Saham 

papan utama 

Bursa Malaysia Securities Berhad 

Malaysia 

Penarafan 

(setakat 9 Oktober 2008) 

Baa1 (Moody’s) 

BBB (Standard & Poor’s) 

AA1 (Rating Agency Malaysia) 

AA+ (Malaysian Rating 

Corporation Berhad) 

American Depository 

Receipts Programme (ADR) 

ADR Tahap 1 


115


116 

Struktur Korporat Kumpulan 

Setakat 9 Oktober 2008 

TNB ENGINEERING CORPORATION SDN. BHD. (100%) 

TNB ENGINEERS SDN. BHD. (100%) 

TNB ENERGY SERVICES SDN. BHD. (100%) 

TNB FUEL SERVICES SDN. BHD. (100%) 

TNB JANAMANJUNG SDN. BHD. (100%) 

TNB POWER DAHARKI LTD. (100%) 

TNB REPAIR AND MAINTENANCE SDN. BHD. (100%) 

TNB RESEARCH SDN. BHD. (100%) 

UNIVERSITI TENAGA NASIONAL SDN. BHD. (100%) 

TNB CAPITAL (L) LTD. (100%) 

TNB VENTURES SDN. BHD. (100%) 

POWER AND ENERGY INTERNATIONAL 

(MAURITIUS) LTD. (100%) 

TNB INTEGRATED LEARNING SOLUTION 

SDN. BHD. (100%) 

(Dahulunya dikenali sebagai TNB Kulim Distribution Sdn. Bhd.) 

TNB COAL INTERNATIONAL LIMITED. (100%) 

SABAH ELECTRICITY SDN. BHD. (75%) 

MALAYSIA TRANSFORMER MANUFACTURING 

SDN. BHD. (100%) 

TENAGA SWITCHGEAR SDN. BHD. (60%) 

KAPAR ENERGY VENTURES SDN. BHD. (60%) 

ORION MISSION SDN. BHD. (100%) 

TNEC CONSTRUCTION SDN. BHD. (100%) 

TNEC OPERATIONS AND MAINTENANCE 

SDN. BHD. (100%) 

BANGSAR ENERGY SYSTEMS SDN. BHD. 

(100%) 

JANA LANDFILL SDN. BHD. (70%) 

TNB LIBERTY POWER LIMITED (100%) 

TNB OPERATIONS & MAINTENANCE 

INTERNATIONAL LTD (100%) 

TRICHY POWER LIMITED (100%) 

TRICHY ENERGY LIMITED (100%) 

TENAGA MICROWAVE TECHNOLOGIES 

SDN. BHD. (Di dalam proses pembubaran) 

TENAGA CABLE INDUSTRIES SDN. BHD. 

(76%) 

NORTHERN UTILITY RESOURCES SDN. BHD. 

(20%) 

INDEPENDENT POWER INTERNATIONAL LTD. 

(100%) 

DYNAMIC ACRES SDN. BHD. (100%) 

LAHAD DATU HOLDINGS SDN. BHD. (100%)

TOMEST ENERGY MANAGEMENT 

SDN. BHD. (51%) 

SELESA ENERGY SYSTEMS 

SDN. BHD. (70%) 

OASIS PARADE SDN. BHD. (100%) 

MALAYSIAN SHOAIBA 

CONSORTIUM SDN. BHD. (20%) 

LAHAD DATU ENERGY SDN. BHD. 

(100%) 

SAUDI-MALAYSIA OPERATION 

AND MAINTENANCE SERVICES 

COMPANY LIMITED (30%) 

SAUDI-MALAYSIA WATER & 

ELECTRICITY COMPANY LIMITED 

(50%) 

Syarikat-Syarikat Bersekutu / 

Pelaburan 

JIMAH ENERGY VENTURES HOLDING 

SDN. BHD. (20%) 

FIBRECOMM NETWORK (M) SDN. BHD. 

(49%) 

TEKNOLOGI TENAGA PERLIS 

CONSORTIUM SDN. BHD. (20%) 

PERUSAHAAN OTOMOBIL ELEKTRIK 

(MALAYSIA) SDN. BHD. (20%) 

GB3 SDN. BHD. (20%) 

LABUAN REINSURANCE (L) LTD. (10%) 

FEDERAL POWER SDN. BHD. (8.91%) 

BAKUN HYDRO-ELECTRIC CORPORATION 

SDN. BHD. (6.67%) 

ELECTROSTORM INC. (1.58%) 

Yayasan Amanah 

YAYASAN TENAGA NASIONAL 

RETIREMENT BENEFIT TRUST FUND 

Nota: 

Senarai penuh Syarikat- 

Syarikat di bawah Tenaga 

Nasional Berhad dinyatakan 

dalam Nota 15 hingga 

Nota 16 kepada Penyata 

Kewangan di muka surat 218 

hingga 225 dalam Laporan 

Tahunan ini. 


117


118 

Struktur Organisasi 

Setakat 9 Oktober 2008 

Ketua Audit Dalaman 


(Operasi & Teknikal) 

Naib Presiden 

Bahagian Penjanaan 

Naib Presiden 


Naib Presiden 

Bahagian Pembahagian 


Presiden / 

Ketua Pegawai Eksekutif 

BISNES TERAS BISNES BUKAN TERAS 

pengurusan perusahaan 

Ketua Pegawai Kewangan /Naib 

Presiden Kanan Kewangan Kumpulan 

Bahagian Kewangan 


Bahagian Hal Ehwal Korporat 

Naib Presiden 

Bahagian Perancangan 

Naib Presiden 

Bahagian Sumber Manusia 

Naib Presiden 


Ketua Pegawai Maklumat 

Bahagian Teknologi Maklumat dan 

Komunikasi 

Ketua Pegawai Perolehan 

Bahagian Perolehan 

Jawatankuasa- 

Jawatankuasa 



perkhiDmatan 

kOrpOrat 

Pengurus Besar Kanan 

Bahagian Perkhidmatan 

Korporat

Kalendar Korporat 

September 2007 

10 September 2007 

sambutan ulang tahun 

ke-58 

TNB mengadakan 

perhimpunan sempena 

Ulang Tahun Ke-58. 

Perhimpunan diadakan di 

Kelab Kilat telah disiarkan 

melalui sidang video kepada 

kesemua 25 stesen TNB di 

seluruh negara. 

Oktober 2007 


pendaftaran E-Vendor 

TNB melancarkan 

Pendaftaran E-Vendor yang 

membantu mempermudah 

dan mempercepat proses 

pendaftaran vendor. 

kerjasama tnb-perkem 

Satu majlis diadakan untuk 

menandatangani pertukaran 

Dokumen Kerjasama antara 

TNB dan PERKEM 

(Persatuan Kontraktor 

Melayu Elektrik dan 

Mekanikal). Ini adalah 

sebahagian daripada inisiatif 

di bawah Program 

Pembangunan Vendor 

Bumiputera TNB. 

10 September 2007 8 Oktober 2007 



Oktober 2007 


pengumuman keputusan 

suku tahun ke-4 tk2007 

TNB mengumumkan 

keputusan kewangan yang 

belum diaudit bagi suku 

tahun ke-4 TK2007. 


119


120 

November 2007 



T7 Final Review Session 

TNB mengadakan T7 Final 

Review Session untuk 

menandakan tamat dengan 

jayanya Strategi T7 pada 

penutup TK2007. T7 

meletakkan asas bagi TNB 

menjadi antara syarikat 

terunggul di Malaysia dengan 

menyemaikan budaya 

berorientasikan sasaran. 

majlis menandatangani 

perjanjian tnb remaCO & 

turboCare spa 

TNB Repair & Maintenance 

Sdn Bhd (TNB REMACO) 

menjalinkan usaha sama 

dengan syarikat multinasional 

TurboCare SpA Group yang 

memberinya akses penuh 

kepada teknologi dan 

kemahiran melalui 

pemindahan teknologi. Satu 

perjanjian untuk mengesahkan 

persetujuan tersebut telah 

ditandatangani pada 2 

November 2007. 



Disember 2007 


mesyuarat agung tahunan 

TNB mengadakan Mesyuarat 

Agung Tahunan bagi tahun 

2007 dan meluluskan 13 

resolusi. 


Januari 2008 

10 Januari 2008 

sambutan ma’al hijrah 

TNB mengambil bahagian di 

dalam sambutan Ma’al 

Hijrah 1429H peringkat 

kebangsaan 


audit pengawasan ke-2 

SIRIM QAS International Sdn 

Bhd menjalankan “Audit 

Pengawasan ke-2” ke atas 

Piawaian Proses dan 

Penambahbaikan (PSI) untuk 

meningkatkan kecemerlangan 

perkhidmatan 


21 Januari 2008

Februari 2008 

18 Februari 2008 

majlis malam usahawan/ 

Vendor tnb 2008 

TNB menganjurkan majlis 

makan malam meraikan 

usahawan dan vendor TNB 

sebagai sokongan dan 

komitmen terhadap Program 

Pembangunan Bumiputera. 

Mac 2008 

18 Mac 2008 

mou antara FelDa & 

Jpower 

TNB menandatangani 

Memorandum Persefahaman 

dengan FELDA Palm 

Industries Sdn Bhd dan 

J-Power dari Jepun untuk 

membangun Loji Janakuasa 

biomass di Jengka, Pahang. 

18 Februari 2008 18 Mac 2008 

April 2008 

15 April 2008 

lawatan oleh Yunan power 

grid Corporation (YpgC) 

Yunan Power Grid 

Corporation (YPGC) melawat 

Ibu Pejabat TNB yang 

merupakan sebahagian 

daripada lawatan sambil 

belajar untuk menyesuaikan 

diri dengan pengawalseliaan 

sektor tenaga. 

19 April 2008 

anugerah perkhidmatan 

setia 

TNB meraikan 913 warga 

kerja di atas perkhidmatan 

setia mereka pada Majlis 

Anugerah Perkhidmatan 

Setia Zon Tengah. 

15 April 2008 

19 April 2008 


121


122 

Mei 2008 


3 Mei 2008 

sambutan hari pekerja 

peringkat kebangsaan 

Seramai 108 warga kerja 

TNB dari bahagian dan wakil 

Kesatuan hadir pada Hari 

Pekerja Peringkat 

Kebangsaan anjuran 

Kementerian Sumber 

Manusia di Stadium Putra 

Bukit Jalil. 

27 Mei 2008 

akipm untuk tnb 

TNB muncul sebagai 

pemenang anugerah 

kecemerlangan industri 

perdana menteri bagi tahun 

2007. Di samping itu, TNB 

juga meraih anugerah 

kecemerlangan pengurusan 

kualiti (kategori 4). 

Kedua-dua Anugerah telah 

disampaikan oleh Dato’ Seri 

Mohd Najib Tun Abdul 

Razak, YAB Timbalan 

Perdana Menteri Malaysia. 

3 Mei 2008 

27 Mei 2008 

Jun 2008 

3 Jun 2008 

reppa dengan bell eco 

power 

TNB menandatangani 

Perjanjian Pembelian Kuasa 


(REPPA) dengan Bell Eco 

Power untuk membangunkan 

loji janakuasa 2 MW di Batu 

Pahat, Johor. 

17 Jun 2008 

expo & Forum electric 

asia ’08 

TNB mengambil bahagian 

dalam Pameran Electric Asia 

’08 Expo & Forum, satu 

pameran terunggul industri 

elektrik dan tenaga, yang 

diadakan di Pusat Konvensyen 

Kuala Lumpur. Dahulu, ia 

dikenali sebagai Tenaga 

Ekspo & Forum. Pameran ini 

terdiri daripada Exposisi 

Antarabangsa dan 

Persidangan serta Simposium 

Teknikal. 

3 Jun 2008 

17 Jun 2008 

Jun 2008 

30 Jun 2008 

anugerah brandlaureate 

2008 

TNB memenangi anugerah 

The BrandLaureate Societe 

Award 2008 atas 

kecemerlangan dalam 

Tanggungjawab Sosial 

Korporat. 

30 Jun 2008

Julai 2008 

29 Julai 2008 

hari produktiviti iCt 

TNB menganjurkan Hari 

Produktiviti ICT yang 

pertama untuk mempromosi 

produk-produk ICT yang 

ditawarkan oleh beberapa 

vendor bersekutu Bahagian 

ICT. 

Ogos 2008 

14 Ogos 2008 

sistem maklumat ‘Whistle 

blowing’ (Wbis) 

TNB memperkenalkan WBIS 

yang membolehkan orang 

ramai melapor salah laku 

atau penyalahgunaan kuasa 

warga kerja TNB. 

28 Ogos 2008 

E-Application 

TNB memperkenalkan 

permohonan untuk bekalan 

elektrik secara online 

kepada pengguna. Dengan 

menggunakan teknologi 

berasas web, sistem ini 

dapat memantau 

permohonan bekalan elektrik 

dengan cekap dan mudah. 

29 Julai 2008 14 Ogos 2008 

31 Ogos 2008 

28 Ogos 2008 

Ogos 2008 

31 Ogos 2008 

perarakan merdeka 2008 

TNB mengambil bahagian 

dalam Kategori Sektor 

Swasta Perarakan Merdeka 

2008 yang diadakan di 

Dataran Merdeka sempena 

Sambutan Hari Merdeka 

Ke-51. 


123


124 

Sorotan Media


125


126 

Penyata Tadbir Urus Korporat 

Untuk melengkap dan menyediakan Tenaga Nasional Berhad (TNB atau 

Syarikat) dengan daya ketahanan bagi menghadapi cabaran-cabaran 

persekitaran semasa, perubahan ekonomi yang mendadak dan 

mendesak, kos bahan dan operasi yang berubah-ubah, adalah penting 

bagi proses dan struktur kawalan dalaman dikaji dan dipertingkatkan dari 

masa ke semasa agar pihak Lembaga Pengarah dan Pengurusan boleh 

menjalankan tugasan mereka untuk memastikan nilai-nilai yang dijanjikan 

kepada pemegang saham dipenuhi. Berikut adalah perkara-perkara 

utama bagi inisiatif amalan pentadbiran korporat yang baik untuk diambil 

kira bagi tahun di bawah kajian. 

Satu kajian semula ke atas fungsi dan 

peranan pejabat Presiden/Ketua Pegawai 

Operasi untuk memastikan tumpuan ke 

atas isu strategik dan untuk menyelaraskan 

semua aktiviti per niagaan telah 

diluluskan oleh pihak Lembaga Pengarah 

pada bulan Disember 2007. Tiga buah 

Bahagian baru iaitu Hal Ehwal Korporat, 

Perancangan dan Perolehan telah 

diwujudkan hasil dari kajian semula 

tersebut, Struktur organisasi yang 

disusun semula boleh dilihat di muka 

surat 118 Laporan Tahunan ini. 

Di awal Tahun Kewangan, pihak 

Lembaga telah meluluskan penubuhan 

satu Jawatankuasa Eksekutif Perolehan 

Bahan Api yang bertanggungjawab 

untuk membuat keputusan melibatkan 

pembelian bahan api, terutamanya 

arang batu, untuk menjamin bekalan 

bahan api ke stesen janakuasa dan 

seterusnya dapat menghalang gangguan 

operasi bekalan elektrik harian oleh 

sistem penjanaan kuasa. 

Komposisi dalam Lembaga Pengarah 

diperkasakan lagi oleh perlantikan Tan 

Sri Dato’ Seri Siti Norma Yaakob yang 

membawa bersamanya latar belakang 

bertauliah sebagai seorang ahli 

perundangan di Malaysia. Beliau dikenali 

sebagai seorang yang berwibawa dan 

ahli profesional yang tersohor. 

Pengetahuan serta pengalaman nya 

dalam bidang perundangan akan dapat 

dimanfaatkan oleh Lembaga sebelum 

sebarang keputusan dibuat. 

Pihak Lembaga Pengarah juga telah 

menggariskan perkara-perkara yang 

boleh diwakilkan dalam membuat 

sesuatu keputusan serta perkara yang 

hanya boleh diputuskan oleh pihak 

Lembaga Pengarah melalui penggunaan 

Had Kuasa (LOA). LOA sentiasa dikaji 

dan telah diguna pakai oleh Anak-anak 

syarikat. Ia melibatkan isu kewangan 

dan isu bukan kewangan dan had kuasa 

ini adalah untuk mengesyor dan 

meluluskan aktiviti operasi dan 

pengurusan syarikat sebelum ianya 

dijalankan. LOA ialah satu komponen

yang asas dan penting dalam Kumpulan 

Kawalan Kewangan dan Rangka kerja 

Pengurusan Risiko. Pematuhan dengan 

LOA akan menggalakkan disiplin 

pengurusan dalaman yang lebih mantap 

kerana arahan dan peraturan yang 

terang dengan proses kawalan dan 

semakan diadakan untuk membolehkan 

keputusan dibuat dengan lebih yakin. 

Sejajar dengan Pelan Strategi Jangka 

Panjang Syarikat untuk mengembangkan 

urusniaga perniagaannya di peringkat 

antarabangsa bagi mempertahankan 

pertumbuhan, satu Dasar dan Dokumen 

Strategi untuk Pelaburan telah diluluskan 

oleh Lembaga Pengarah. Dasar itu 

menyediakan garis panduan pada kawasan 

tumpuan, risiko-risiko negara dan jangkaan 

pulangan hasil dari pelaburan. 

Lembaga juga telah meluluskan satu 

Dasar Perbendaharaan yang dibentuk 

untuk mempertimbang amalan-amalan 

cermat dan baik yang terkini dan juga 

untuk mempertimbangkan tahap yang 

tertentu keperluan praktikal disebabkan 

arus ketidakstabilan pasaran yang 

m e m p e n g a r u h i a k t i v i t i - a k t i v i t i 

pembendaharaan Syarikat. Dasar itu 

mengambil kira syarat-syarat bagi piawai 

perakaunan yang baru yang boleh 

digunakan pada instrumen kewangan. 

Dasar perbendaharaan itu dibentuk 

mengikut polisi-polisi kecil ini: 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Polisi Risiko Kredit 

Polisi Pencairan Risiko 

Polisi: Risiko Kadar Faedah 

Polisi Risiko Pertukaran Wang Asing 

Polisi Pelaburan 

Instrumen yang dibenarkan 

Memantau Polisi Tabung Amanah 

Kemudahan Pencen TNB (RBTF) 

Polisi Pembayaran 

Bagi memupuk disiplin yang baik di 

kalangan pekerja TNB dan anak 

syarikatnya, satu polisi Anti-Penipuan 

telah diluluskan oleh Lembaga Pengarah. 

Ia menggariskan panduan yang akan 

menggalakkan peningkatan integriti dan 

nilai-nilai baik yang melebihi pematuhan 

kepada kod etika yang sedia ada. 

Satu Polisi Perhubungan Pelabur untuk 

memastikan ketelusan dan pendedahan 

maklumat mengenai perkembangan 

syarikat kepada pemegang saham telah 

diadakan. Polisi ini bertujuan untuk 

memberi garis panduan kepada TNB 

untuk memastikan fungsi hubungan 

dengan pelabur, aktiviti serta usaha 

adalah berkesan, tepat dan informatif. 

Ia juga bertujuan untuk membentuk 

hubungan jangka panjang serta kredibiliti 

dengan pemegang saham serta pelabur 

berdasarkan kepercayaan, ketelusan dan 

pemahaman yang lebih mengenai 

Syarikat dan perniagaannya. 

Pematuhan kepada dasar-dasar dalaman 

dan strategi akan memastikan hubungan 

baik akan diperkukuhkan lagi demi 

kebaikan Syarikat dan pemegang 

sahamnya. Budaya ini sebaliknya akan 

meningkatkan prestasi yang semestinya 

baik untuk keadaan semasa serta jangka 

panjang dan juga pengurusan risiko 

oleh Syarikat. 

Bagi menguatkan lagi penggunaan 

sedia ada ‘Whistle Blowing’ dan 

aktivitinya di dalam Syarikat, satu talian 

bebas tol 1-800-888-862 Sistem 

Pelaksanaan Whistle Blowing telah 

dilancarkan secara rasminya pada 14 

Ogos 2008. Selain itu, maklumbalas 

serta aduan dari masyarakat boleh 

disalurkan ke http//wbis.hq.tnb.com.my. 

Bagi tempoh semakan, Syarikat juga 

telah memenangi pelbagai anugerah 

dan penghargaan dari organisasi serta 

badan-badan profesional seperti yang 

tertera pada muka surat 10 hingga 15 

Laporan Tahunan. 

Pihak Lembaga Pengarah masih komited 

untuk mempertingkatkan lagi amalan 

tadbir urus korporat untuk memastikan 

tahap tertinggi budaya korporat 

diamalkan di seluruh Syarikat demi 

kebaikan pemegang saham. Lembaga 

Pengarah juga berbesar hati untuk 

melaporkan kepada pemegang saham 

cara TNB bagi memperkukuhkan 

penyebaran prinsip tadbir urus korporat 

dan penerimaan amalan terbaik tadbir 

urus korporat seperti yang digariskan 

oleh Kod bagi Tadbir Urus Korporat 

(the Code). 

(A) LEMBAGA PENGARAH 

Lembaga Pengarah beriltizam dan 

b e r s u n g g u h - s u n g g u h d e n g a n 

tanggungjawabnya untuk mentadbir, 

membimbing serta memantau arah tuju 

Syarikat dengan objektif keseluruhannya 

ialah mempertingkatkan nilai jangka 

panjang yang mampan dan sejajar 

dengan kepentingan pemegang saham, 

sambil mengambil kira kepentingan 

pemegang saham yang lain. Lembaga 

Pengarah juga mempunyai komitmen 

untuk memastikan yang amalan tadbir 

urus korporat akan diaplikasikan sejajar 

dengan tanggungjawab utama seperti 

yang digariskan di dalam Kod dan 

beroperasi di dalam bidang pentadbiran 

seperti yang digariskan di bawah ini:- 

komposisi lembaga pengarah 

Lembaga Pengarah TNB mengandungi 

9 ahli yang terdiri daripada seorang (1) 

Pengerusi Bukan Eksekutif, seorang (1) 

Pengarah Eksekutif, dan tujuh (7) 

Pengarah Bukan Eksekutif. Latar 

belakang yang berbeza di antara ahli 

Lembaga Pengarah iaitu dari bidang 

kewangan, perundangan, kejuruteraan, 

pengurusan dan pentadbiran awam 

membawa pelbagai ilmu pengetahuan, 

kearifan dan kepakaran kepada Lembaga 

Pengarah TNB. Profil ringkas mengenai 

setiap Pengarah boleh didapati dalam 

muka surat 154 hingga 159 Laporan 

Tahunan ini. 

proses perlantikan ke lembaga 

pengarah 

Perlantikan ke Lembaga Pengarah TNB 

boleh dibuat melalui Pemegang Saham 

Khas berkaitan dengan Artikel 5(2) dari 

Tataurus Syarikat atau oleh Lembaga 

Pengarah melalui Artikel 133 dari 

Tataurus Syarikat. 


Jawatankuasa Lembaga Pengarah 

Pencalonan dan Ganjaran (BNRC) 

m e n e l i t i s e m u a p e n a m a a n d a n 

pencalonan setiap calon yang sesuai 

bagi jawatan Pengarah di TNB dan juga 

anak syarikatnya. Jawatankuasa ini juga 

akan memastikan pemilihan ahli lembaga 

pengarah yang mempunyai kepakaran, 

kemahiran dan pengetahuan industri 

yang akan memperkukuhkan lagi 

komposisi dalam Lembaga Pengarah 

dan seterusnya dapat membuat 

sumbangan yang ketara kepada 

Lembaga Pengarah. 127


128 

LEMBAGA PENGARAH 

JAWATANKUASA LEMBAGA PENGARAH JAWATANKUASA PENGURUSAN 



Jawatankuasa Pencalonan 

dan Ganjaran 



peranan dan tanggungjawab 

Pihak Lembaga Pengarah telah 

melakarkan rancangan strategi jangka 

panjang dan mengkaji prestasi jangka 

pendek dan sederhana setahun sekali. 

Ini adalah untuk memastikan yang pelan 

strategik jangka panjang dan arah tuju 

permintaan pelanggan masa kini adalah 

sejajar. Pemantauan pencapaian dalam 

sasaran perniagaan dibuat setiap suku 

tahun oleh Lembaga Pengarah sementara 

laporan kewangan dan prestasi teknikal 

pengurusan dilaporkan setiap bulan. 

Peranan dan tanggungjawab Pengerusi 

Lembaga Pengarah dan Presiden/Ketua 

Pegawai Eksekutif adalah nyata dan 

berbeza. Pengerusi bertanggungjawab 

untuk perilaku Lembaga Pengarah dan 

memastikan agar setiap perbincangan 

Lembaga Pengarah dijalankan dengan 

mengambil kira semua pendapat 

didengar sebelum sebarang keputusan 

dibuat. Presiden/Ketua Pegawai Eksekutif 

pula mempunyai tanggungjawab untuk 

memastikan perjalanan harian syarikat 

Jawatankuasa Disiplin 


berjalan lancar. Ini mengujudkan satu 

imbangan kuasa yang mantap agar 

tidak berlaku pertelagahan dalam proses 

membuat keputusan. 

K e b e r t a n g g u n g j a w a b a n a d a l a h 

sebahagian dari asas pentadbiran dalam 

TNB – sementara pihak Lembaga 

Pengarah adalah bertanggungjawab 

kepada pemegang saham, pihak 

Pengurusan pula adalah bertanggungjawab 

kepada pihak Lembaga Pengarah. 

Lembaga Pengarah memastikan pihak 

Pengurusan bekerja untuk kebaikan 

S y a r i k a t d a n p e m e g a n g s a h a m 

seterusnya mempertingkatkan lagi 

prestasi Syarikat. 

Terdapat perbezaan yang nyata antara 

tanggungjawab antara Lembaga 

Pengarah dan pihak Pengurusan. 


disokong oleh pihak Pengurusan melalui 

Jawatankuasa, terutamanya 

Jawatankuasa Tertinggi Kumpulan, 

Jawatankuasa Eksekutif Kumpulan, 

Jawatankuasa Tender 


Jawatankuasa Kewangan 

dan Pelaburan 


Jawatankuasa Tertinggi 

Kumpulan 

Jawatankuasa Tender 

Pengurusan Kumpulan 

Jawatankuasa Pengurusan 

Risiko Kumpulan 

Jawatankuasa Tender Pengurusan 

Kumpulan, Jawatankuasa Pengurusan 

Risiko Kumpulan, Jawatankuasa Eksekutif 

Perolehan Bahan Api, dan kesemua 

jawatankuasa ini bertanggungjawab 

untuk melaksanakan resolusi yang 

diluluskan oleh Lembaga Pengarah, 

serta ber tanggungjawab keseluruhannya 

ke atas operasi harian Bahagian operasi 

dan perniagaan Kumpulan. 

pengurusan lembaga pengarah 

Pihak Lembaga Pengarah telah 

membentuk lima (5) Jawatankuasa 

Lembaga Pengarah. Lembaga Pengarah 

telah memper tanggungjawabkan 

tugasan tertentu kepada Jawatankuasa 

Lembaga Pengarah, yang menjalankan 

tugas mereka mengikut garis panduan 

yang telah ditetapkan oleh Lembaga 

Pengarah. Jawatankuasa ini akan 

m e n g a d a k a n p e r b i n c a n g a n d a n 

mesyuarat yang mendalam mengenai 

isu-isu berbangkit sebelum membuat 

cadangan atau saranan kepada pihak 

Lembaga Pengarah. 

Gambarajah yang menggariskan Jawatankuasa induk yang terlibat dalam proses suatu keputusan dibuat keputusan adalah seperti 

di bawah: 

Jawatankuasa 

Eksekutif Kumpulan 

Jawatankuasa 

Bekalan Tenaga 

Jawatankuasa Eksekutif 

Perolehan Tenaga

Komposisi Jawatankuasa Lembaga Pengarah dan kehadiran ahli di mesyuarat 

Jawatankuasa Lembaga Pengarah adalah seperti berikut:- 

Jawatankuasa Audit Lembaga Pengarah 

pengarah kehadiran mesyuarat 

Tan Sri Dato’ Lau Yin Pin @ Lau Yen Beng 17/17 

Dato’ Mohammad Zainal bin Shaari 14/17 

Tan Sri Dato’ Hari Narayanan a/l Govindasamy 16/17 

Dato’ Haji Zainal Abidin bin Putih 15/17 

Jawatankuasa Tender Lembaga Pengarah 


Dato’ Puteh Rukiah binti Abd Majid 13/13 



Dato’ Fuad bin Jaafar 13/13 

Jawatankuasa Pencalonan dan Ganjaran Lembaga Pengarah 


Tan Sri Leo Moggie 2/2 




Tan Sri Dato’ Seri Siti Norma binti Yaakob Tiada 

Jawatankuasa Kewangan dan Pelaburan Lembaga Pengarah 


Tan Sri Leo Moggie 5/5 


Dato’ Haji Zainal Abidin bin Putih 5/5 

Tan Sri Dato’ Seri Siti Norma binti Yaakob Tiada 

Terma rujukan utama mengenai Jawatan kuasa Lembaga Pengarah adalah seperti 

berikut:- 


• terma rujukan untuk Jawatankuasa Lembaga Audit digariskan dengan nyata di 

bawah laporan Jawatankuasa Audit. 

Jawatankuasa Tender Lembaga 

Pengarah 

• untuk memastikan pelaksanaan dan 

pematuhan terhadap Polisi Perolehan 

dan Prosedur TNB serta membuat 

saranan yang sesuai (jika ada) 

kepada Lembaga Pengarah. 

Jawatankuasa dan memastikan TNB 

mengamalkan Nilai Baik dengan 

penuh integriti dan kebertanggungjawaban; 

• 

• 

Untuk memastikan TNB mematuhi 

segala undang-undang yang 

berkaitan, peraturan-peraturan serta 

garis panduan yang ditetapkan bagi 

mencapai Amalan Perniagaan Terbaik 

dalam pembelian peralatan, bahanbahan, 

kerja atau perkhidmatan; 

Jawatankuasa Tender Lembaga 

Pengarah mengadakan mesyuaratnya 

sekurang-kurangnya sebulan sekali. 

Jawatankuasa Pencalonan dan 

Ganjaran Lembaga Pengarah 

• Untuk mengenalpasti dan membuat 

cadangan bagi ahli-ahli baru kepada 

Lembaga Pengarah dan anak 

syarikatnya serta kepada Jawatankuasa 

Lembaga Pengarah; 

• 

• 

• 

• 

Untuk membantu Lembaga Pengarah 

menyemak keperluan, kepakaran 

serta kemahiran termasuk keupayaan 

asas yang perlu ada dari Pengarah 

bukan eksekutif; 

Untuk melaksanakan semua proses 

yang telah dibentuk oleh Lembaga 

Pengarah bagi tujuan memantau 

keberkesanan pihak Lembaga 

Pengarah; 

Untuk menentukan tahap serta pelan 

ganjaran untuk Pengarah Eksekutif 

dan Pengurusan Atasan; 

Jawatankuasa Pencalonan dan 

Ganjaran Lembaga Pengarah 

mengada kan mesyuarat apabila 

perlu dan sekurang-kurangnya 

setahun sekali. 


129


130 

Jawatankuasa Kewangan dan Pelaburan Lembaga Pengarah 

• 

• 


untuk mewujudkan satu rangka polisi dari mana pihak Lembaga Pengarah akan 

membuat saranan kepada Lembaga Pengarah untuk perkara-perkara yang 

berkaitan dengan pengurusan kewangan dan pelaburan Syarikat. 

Jawatankuasa Kewangan dan Pelaburan Lembaga Pengarah mengadakan 

mesyuarat apabila perlu dan sekurang-kurangnya dua kali setahun. 

Mesyuarat Ahli Lembaga Pengarah 

Mesyuarat ahli Lembaga Pengarah dijadualkan lebih awal dan untuk Tahun 

Kewangan berakhir 31 Ogos 2008, 15 Mesyuarat Lembaga Pengarah telah diadakan 

untuk membincang dan menimbang pelbagai perkara-perkara berbangkit termasuklah 

mengulangkaji semula pelan perniagaan, bajet, keputusan kewangan suku tahun, 

penilaian risiko, tanda aras prestasi bagi Pengurusan Atasan, pengurusan semula 

hutang serta cadangan-cadangan korporat yang lain seperti eksesais pelaburan 

asing, prestasi keseluruhan Syarikat dan anak syarikatnya serta perkara-perkara lain 

yang berkaitan dengan hal syarikat yang memerlukan perbincangan serta kelulusan 

dari pihak Lembaga Pengarah. 

Minit-minit mesyuarat yang diluluskan pada setiap mesyuarat ahli Lembaga 

Pengarah dan Jawatankuasa Lembaga Pengarah disimpan di dalam daftar berkanun 

yang terdapat di pejabat berdaftar syarikat. Sekiranya berlaku apa-apa pencanggahan 

pendapat, Pengarah yang berkenaan akan membuat deklarasi mengenai 

pencanggahan itu secepat mungkin. Pengarah berkenaan kemudiannya akan 

menarik diri dari membuat sebarang keputusan dalam mana-mana bidang di mana 

dia mempunyai kepentingan diri. 

maklumat kedatangan ahli lembaga pengarah 


Tan Sri Leo Moggie (Pengerusi) 15/15 

Dato’ Sri Che Khalib bin Mohamad Noh 15/15 

Dato’ Puteh Rukiah binti Abd Majid 14/15 




Dato’ Zainal Abidin bin Putih 15/15 

Datuk Mohd Zaid bin Ibrahim meletak jawatan 

berkuatkuasa 18 Mac 2008 


Saluran Maklumat kepada Ahli Lembaga Pengarah 

Pihak Lembaga Pengarah berserta ahli Jawatankuasanya mempunyai akses 

sepenuhnya dan tiada batasan ke atas semua maklumat mengenai TNB berkaitan 

dengan hal-hal urusan dan pengurusan perniagaan Kumpulan. 

Mesyuarat Ahli Lembaga Pengarah diadakan mengikut jadual, sebulan sekali dan 

mesyuarat khas diadakan bila perlu. Pihak Lembaga Pengarah diberitahu lebih awal 

mengenai agenda setiap mesyuarat Lembaga Pengarah, berserta dengan laporan 

pengurusan terperinci berkaitan analisa cadangan, penilaian risiko serta dokumendokumen 

sokongan untuk dikaji oleh pihak Lembaga Pengarah. Sebelum apa-apa 

keputusan dibuat, pertimbangan diberikan terhadap ketepatan maklumat yang 

diberikan kepada pihak Lembaga Pengarah, dan jika perlu, keputusan tidak akan 

diambil sehingga semua maklumat dikaji semula. 

8/8 

Semua Pengarah mempunyai kuasa dan 

tanggungjawab untuk mendapatkan 

maklumat yang lebih lanjut sekiranya ia 

diperlukan. Dalam kebanyakan keadaan, 

pihak Pengurusan Atasan Syarikat 

berserta penasihat bebas dijemput untuk 

menghadiri mesyuarat Lembaga 

Pengarah untuk memberi maklumat dan 

penerangan yang lebih lanjut terhadap 

isu-isu yang akan dibangkitkan oleh 

Lembaga Pengarah. Tidak kira sama ada 

ia bertindak sebagai ahli penuh atau 

mengikut keupayaan individu itu sendiri, 

setiap Pengarah dibenarkan mengambil 

nasihat profesional bebas atas manamana 

perkara yang berkaitan dengan 

bidang tugasan mereka apabila perlu. 

Pihak Lembaga Pengarah juga akan 

dimaklumkan mengenai pendedahan/ 

pengumuman yang dibuat ke Bursa 

Malaysia. 

Keberkesanan Lembaga Pengarah 

Komposisi yang sedia ada, saiz, cara 

bekerja, hubungan yang erat antara 

Pengurusan dan Jawatankuasa Lembaga 

Pengarah, kesemuanya menyumbangkan 

kepada pembentukan satu Lembaga 

Pengarah yang berkesan. Ini juga adalah 

sejajar dengan prinsip-prinsip dan 

amalan baik yang termaktub dalam Kod 

Tadbir Urus Korporat Malaysia (dikaji 

semula 2007). Selain dari perjumpaan 

Mesyuarat Lembaga Pengarah yang 

ditetapkan, rundingan serta perbincangan 

di mesyuarat Lembaga Pengarah 

dijalankan secara komprehensif dan teliti 

sebelum apa-apa keputusan dibuat, 

sebagaimana yang disarankan oleh 

Pengurusan. 

Sesi interaktif dalaman antara Lembaga 

Pengarah dan Pengurusan yang diadakan 

dua kali setiap Tahun Kewangan 

semenjak 2004 telah membuktikan yang 

ia adalah satu platform/cara yang 

berkesan sebagai satu cara rundingan 

intensif dan pertukaran idea dan 

pendapat antara Lembaga Pengarah 

dan Pengurusan dalam membentuk 

pelan-pelan strategik serta arah tuju 

Syarikat. Menerusi sesi sebegini, pihak 

Lembaga Pengarah juga diberitahu 

tentang prestasi jabatan-jabatan yang 

utama. Antara perkara-perkara yang 

dibincangkan di dalam sesi ini ialah 

senario bekalan arang batu, perancangan 

operasi, inisiatif pembangunan sumber

manusia, laporan terkini tentang projekprojek 

utama dan pelbagai inisiatif 

pembangunan yang lain. 

Keseimbangan dan Kebebasan 

Ahli Lembaga Pengarah 

Salah satu keperluan dalam Kod adalah 

keseimbangan dalam kumpulan ahli 

Lembaga Pengarah dan ini dicapai 

dengan perlantikan sebanyak satu per 

tiga Pengarah-pengarah Bebas dari 

jumlah keseluruhan ahli Lembaga 

Pengarah. 

Lembaga Pengarah yang sedia ada 

terdiri dari lima (5) Pengarah Bukan 

Eksekutif Bebas iaitu Tan Sri Dato’ Lau 

Yin Pin, Tan Sri Dato’ Hari Narayanan 

a/l Govindasamy, Dato’ Zainal Abidin 

bin Putih, Dato’ Fuad bin Jaafar dan 

Tan Sri Dato’ Seri Siti Norma binti 

Yaakob yang bukan sebahagian dari ahli 

Pengurusan dan oleh itu bebas dari 

mempunyai sebarang hubungan 

per niagaan yang mungkin akan 

menjejaskan keupayaan mereka untuk 

membuat keputusan yang adil. 

Kehadiran Pengarah-Pengarah Bebas ini 

memantapkan lagi keseimbangan 

Lembaga Pengarah kerana mereka 

boleh memberikan pendapat yang adil 

dan saksama kepada semua 

perbincangan Lembaga Pengarah. Tan 

Sri Dato’ Lau Yin Pin adalah Pengarah 

Kanan Bebas Bukan Eksekutif. Beliau 

juga ialah Pengarah yang paling lama 

berkhidmat di Syarikat dan dengan itu 

m e m p u n y a i p e n g e t a h u a n y a n g 

mendalam dan meluas mengenai 

Syarikat dan perniagaannya. 

Perlantikan Semula 

Mengikut Artikel 133, Tataurus Syarikat, 

Pengarah yang baru dilantik dimestikan 

menjalani perlantikan semula oleh 

pemegang saham secepat yang mungkin 

sementara Pengarah yang akan bersara 

boleh menawarkan diri mereka untuk 

perlantikan semula oleh pemegang 

saham. Selaras dengan Artikel 135 

Tataurus Syarikat, kesemua Pengarah 

diwajibkan bersara dari jawatan sekurangkurangnya 

sekali setiap tiga (3) tahun. 

BNRC akan mengkaji semua perlantikan 

Pengarah ke dalam Lembaga dan anak 

syarikatnya dengan mengambil kira 

komposisi yang seimbang dari segi 

kepakaran dan pengalaman sebelum 

membuat saranan kepada Lembaga 

Pengarah untuk kelulusan. 

Maklumat lanjut mengenai Pengarah yang 

dicalonkan untuk perlantikan semula 

semasa Mesyuarat Agung Tahunan nanti 

dilampirkan di dalam Lampiran Kenyataan 

Notis Mesyuarat Agung Tahunan. Profil 

yang lengkap mengenai Pengarah yang 

bertanding telah diberikan bagi 

memudahkan pemegang saham membuat 

keputusan. 

Meneruskan Pembangunan 


Mengakui bahawa peranan mereka 

sebagai Pengarah di sebuah syarikat 

“awam tersenarai” semakin mencabar, 

Pengarah di TNB terus melengkapkan 

d i r i m e re k a m e n e r u s i p ro g r a m 

pembangunan profesional yang 

berkaitan terutama sekali di dalam 

bidang pembangunan korporat dan isu 

semasa industri ini. 

Ahli-ahli Lembaga Pengarah telah 

menghadiri dan berjaya menduduki 

Program Pentauliahan Mandatori 

manakala bagi Pengarah yang baru 

dilantik dijadualkan untuk menghadiri 

program yang sama seperti yang 

ditetapkan oleh Syarat Penyenaraian 

bagi Sekuriti Bursa Malaysia. Pelbagai 

program profesional yang ditawarkan 

oleh pelbagai badan profesional juga 

dibuka kepada Pengarah untuk 

menghadirinya. Ini termasuklah program 

latihan oleh Akademi Pengarah Malaysia 

(MINDA) – Program untuk Membina 

Pengarah Yang Berprestasi Tinggi yang 

dianjurkan oleh Khazanah Nasional 

Berhad dengan kerjasama IMD. 

Selain dari menghadiri pelbagai 

persidangan dan seminar yang 

dianjurkan oleh penganjur luar, Pengarah 

juga mendapat manfaat dari program 

dalaman Program Pembangunan 

Lembaga. Topik mengenai Pasaran 

Tenaga Elektrik di Singapura dalam 

p r o g r a m d a l a m a n P r o g r a m 

Pembangunan Lembaga 2008 di mana 

senario pemulihan pasaran di Singapura 

telah dibentangkan. Latihan untuk 

Pengarah juga termasuk lawatan ke 

tapak, di Pusat Kawalan Muatan Nasional 

(NLDC) dan Pusat Kawalan Serantau 

Bangsar. Taklimat mengenai perancangan 

perniagaan dan operasi di UNITEN dan 

Pusat Penyelidikan TNB telah memberikan 

kesedaran dan pemahaman 

mengenai perjalanan-perjalanan operasi 

anak syarikat. 

Prosedur Ganjaran untuk 

Pengarah 

BNRC akan mengesyorkan kepada 

Lembaga mengenai rangka pakej 

ganjaran untuk Pengarah Eksekutif dan 

Pengurusan Atasan. Dalam menentukan 

rangka tersebut, Jawatankuasa boleh 

mengambil nasihat profesional dari 

sumber dalaman juga luaran. 

Peringkat dan Bentuk Ganjaran 

(a) Pakej ganjaran bagi Pengarah 

Eksekutif terdiri dari gaji tetap dan 

gaji tidak tetap yang boleh 

dikaitkan dengan Petunjuk Prestasi 

Utama (KPI) seperti berikut:- 

(i) Gaji Pokok 

Gaji pokok (termasuklah 

sumbangan daripada majikan 

kepada Kumpulan Wang 

Simpanan Pekerja) bagi 

Pengarah Eksekutif disyorkan 

o l e h B N R C , d e n g a n 

(ii) 

mengambil kira prestasi kerja 

individu serta maklumat yang 

diperolehi sumber luar 

mengenai gaji pokok untuk 

jawatan yang sama di dalam 

industri yang lebih kurang 

sama. 

Skim Ganjaran 

Kumpulan menawarkan skim 

bonus untuk semua pekerja, 

termasuklah Pengarah 

Eksekutif. Kriteria yang 

ditetapkan untuk jumlah bonus 

yang perlu dibayar ialah tahap 

keuntungan yang dicapai oleh 

Syarikat menerusi aktiviti 

perniagaannya berbanding 

dengan sasaran. Ia juga 

berkaitan dengan penilaian ke 

atas prestasi kerja setiap 

individu. Pengarah Eksekutif 

pula diberikan bonus kontrak 

berdasarkan prestasi kerjanya. 


131


132 

(b) Pakej ganjaran untuk Pengarah Bukan Eksekutif terdiri dari elemen-elemen berikut:- 

(i) Yuran 

Pengarah-pengarah dibayar yuran bulanan yang tetap serta elaun mesyuarat diberikan untuk setiap mesyuarat 

Lembaga dan Jawatankuasa Lembaga yang dihadiri sepanjang tahun. Yuran-yuran tersebut dibentangkan kepada 

pemegang saham Syarikat untuk diberi kelulusan. 

(ii) Faedah Lain 

Faedah lain yang diberikan termasuklah pembayaran bil elektrik, serta pembayaran balik di mana sesuai. 

Pendedahan Mengenai Ganjaran Pengarah 

Butir-butir mengenai agregat ganjaran bagi Pengarah untuk tahun kewangan berakhir 31 Ogos 2008 adalah seperti berikut:- 

nama pengarah 

pengarah eksekutif 

(i) gaji & 

(ii) potongan 

epF 

(rm) 

Yuran 

pengarah 

(rm) 

elaun 

mesyuarat 

(rm) 

bonus 

(rm) 

manfaat 

bukan Dalam 

bentuk Wang 

(rm) 

Dato’ Sri Che Khalib bin Mohamad Noh (i) 600,000.00 — — 354,000.00 *97,344.00 1,170,864.00 

pengarah bukan eksekutif 

(ii) 119,520.00 

719,520.00 

Tan Sri Leo Moggie — 132,000.00 34,000.00 — 22,097.40 188,097.40 

Dato’ Puteh Rukiah binti Abd Majid — 76,000.00 31,200.00 — 10,000.00 117,200.00 

Dato’ Mohammad Zainal bin Shaari — **73,000.00 **44,175.00 — 35,821.18 152,996.18 

Tan Sri Dato’ Lau Yin Pin 

@ Lau Yen Beng 

— 76,000.00 51,050.00 — 4,212.80 131,262.80 

Tan Sri Dato’ Hari Narayanan a/l 

Govindasamy 

— 76,000.00 36,700.00 — 14,775.78 127,475.78 

Dato’ Zainal Abidin bin Putih — 76,000.00 38,750.00 — 13,879.20 128,629.20 

Dato’ Fuad bin Jaafar — 71,096.00 30,600.00 — 17,602.94 119,298.94 

Datuk Zalekha binti Hassan (Pengarah 

Pengganti, meletak jawatan berkuat 

kuasa 28 Jan 2008) 

— — 500.00 — 6,738.41 7,238.41 

Datuk Mohd Zaid bin Ibrahim 

(meletak jawatan berkuat kuasa 18 Mac 

2008) 

— 48,742.00 13,850.00 — 34,048.33 96,640.33 

Jumlah 719,520.00 628,838.00 280,825.00 354,000.00 256,520.04 2,239,703.04 

* Jumlah ini terdiri dari RM42,000.00 untuk elaun kenderaan dan RM55,344.00 untuk kemudahan fleksible 

** Dibayar terus kepada Khazanah Nasional Berhad 

(B) PEMEGANG SAHAM 


TNB adalah komited untuk menjalinkan hubungan yang baik dengan pemegang sahamnya, sambil meneruskan komitmennya 

untuk mempertahankan tahap amalan tadbir urus korporat yang tinggi keseluruh Kumpulan dengan penuh kesedaran mengenai 

kesannya ke atas prestasi jangkamasa panjang korporat dan nilai pemegang saham secara optima. 

Hubungan antara Syarikat dan Pelabur 

Pihak Lembaga Pengarah dan Pengurusan TNB mengakui kepentingn ketelusan serta kebertanggungjawaban ke atas 

pemegang-pemegang saham dan pelabur, supaya ia berusaha lebih giat lagi untuk meningkatkan amalan pentadbiran korporat 

yang tinggi sekali keseluruh Kumpulan. 

Jumlah 

(rm)

Dengan mengoptimakan penggunaan 

pelbagai saluran komunikasi bagi 

memastikan kesemua pemegang saham 

dan pelabur mendapat pandangan yang 

seimbang dan menyeluruh mengenai 

prestasi Kumpulan serta cabaran-cabaran 

yang dihadapi oleh Kumpulan dari segi 

alam persekitaran yang mencabar, 

peranan hubungan pelabur pula 

dijadikan sebagai platform komunikasi 

antara Kumpulan dan pelabur. Untuk 

tujuan ini, Bahagian Hubungan Pelabur 

dan Laporan Pengurusan (IRMU), sebuah 

unit yang berdedikasi di bawah Jabatan 

Kewangan telah diamanahkan dengan 

tanggungjawab untuk mengkoordinasi 

dan menjawab semua pertanyaan dan 

maklumat yang dibangkitkan oleh 

pemegang saham, penganalisa 

penyelidikan serta pelabur. Kepentingan 

yang sama juga diberikan kepada 

keperluan hubungan pelabur untuk 

menyalurkan pendapat komuniti 

pelaburan kembali kepada Pengurusan 

dan Ahli Lembaga Pengarah. 

Program Hubungan Pelaburan Tahunan 

yang bertujuan untuk memberikan 

peluang dan platform kepada 

Pengurusan untuk berinteraksi dengan 

pelabur, penganalisa serta juga pihak 

media. Aturcara dan aktiviti-aktiviti yang 

dijalankan dalam program tersebut 

termasuklah:- 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Pengumuman keputusan suku tahun 

Penerangan oleh Penganalisa/ 

Panggilan Persidangan 

Pengumuman keputusan tahunan 

Penerangan oleh Penganalisa/ 

Panggilan Persidangan 

Pembayaran Dividen 

Persiapan dan meluluskan Laporan 

Tahunan 

Mesyuarat Agung Tahunan 

Lawatan Tapak 

Hari Pelabur/Pameran Bergerak 

Dalam Negara 

Pameran Bergerak Antarabangsa 

Persidangan Broker Antarabangsa 

Program ini dikaji dan dipertingkatkan 

dari masa ke semasa sekiranya jemputan 

untuk acara IR diterima. 

Untuk tahun di bawah kajian, unit ini 

telah menganjur dan mengambil 

bahagian di dalam pelbagai acara di 

dalam dan luar negara yang termasuk:- 

• 

• 

• 

Persidangan dan forum yang 

dianjurkan oleh badan-badan 

penyelidikan seperti CLSA, Credit 

Suisse First Boston, JP Morgan, 

Morgan Stanley dan Deutsche Bank. 

Untuk Tahun ini, TNB telah 

menghadiri lima dari persidangan/ 

forum tersebut. 

Pengumuman keputusan kewangan 

suku tahun pada komuniti kewangan 

dan pihak media. Sewaktu acara ini 

dijalankan, kemudahan telepersidangan 

telah diaturkan bagi 

memudahkan lagi komuniti pelabur 

di pusat-pusat kewangan terbesar di 

seluruh dunia untuk mendengar 

serta mengambil bahagian di dalam 

taklimat tersebut. Secara puratanya, 

seramai 87 peserta dari komuniti 

kewangan dan pihak media telah 

menghadirinya, atau mengambil 

bahagian dalam tele-persidangan 

semasa pembentangan suku tahun 

Tahun Kewangan. 

Pameran Melabur di Malaysia 

anjuran Bursa Malaysia. 

• One-on-one dan mesyuarat 

kumpulan dengan pemegang ekuiti 

dan pelabur tetap serta penganalisa 

diadakan. Mesyuarat ini terbuktikan 

berkesan sebagai cara yang terbaik 

b a g i m e n i n g k a t k a n t a h a p 

pemahaman pelabur serta persepsi 

mereka terhadap Kumpulan. Dalam 

Tahun Kewangan ini, TNB telah 

menghadiri satu mesyuarat untuk 

bertemu dengan pelabur kewangan 

yang telah diaturkan oleh CIMB. 

• 

Selain dari persidangan dan 

mesyuarat yang dihadiri di luar 

pejabat TNB, pihak Pengurusan dan 

IR kerap menjadi tuan rumah kepada 

pelabur kewangan sama ada dari 

dalam dan luar negara yang ingin 

mengadakan perjumpaan di TNB. 

Untuk tahun di bawah kajian ini, 

TNB telah mengadakan lebih kurang 

120 perjumpaan (tidak termasuk 

pengumuman suku tahun laporan 

kewangan). 

Bagi Tahun Kewangan, TNB telah 

mengadakan lebih kurang 68 perjumpaan 

dengan penganalisa penyelidikan ekuiti, 

pelabur kewangan dan pelabur yang 

telah membuat permintaan untuk 

bertemu dengan pegawai-pegawai 

syarikat (tidak termasuk pelabur yang 

ditemui semasa persidangan, pameran 

bergerak dan pembentangan kewangan 

suku tahun). 

Penggunaan Positif Mesyuarat 

Agung Tahunan 

Mesyuarat Agung Tahunan (AGM) 

merupakan saluran utama bagi 

pemegang saham untuk berkomunikasi 

dan mengadakan sesi dialog dengan 

Lembaga Pengarah serta Pengurusan 

TNB. Pembentangan tentang prestasi 

teknikal dan kewangan Syarikat menerusi 

penyampaian visual disampaikan oleh 

Pengerusi dan Presiden/Ketua Pegawai 

Eksekutif diAGM tersebut. Kehadiran 

pemegang saham di mesyuarat agung 

TNB sentiasa menggalakkan. Seramai 

3835 pemegang saham dan proksi 

menghadiri AGM ke-17 pada tahun 

2007. 

Sesi dialog antara Lembaga Pengarah 

dan pemegang saham juga digalakkan 

di mana semasa AGM dijalankan, 

pemegang saham diberi peluang untuk 

menyoal mengenai isu-isu berkaitan 

dengan prestasi kewangan dan operasi 

Syarikat. Pemegang saham boleh 

menggunakan kuasa mengundi mereka 

dan mesyuarat dijalankan mengikut 

peraturan undang-undang dan juga 

peraturan mesyuarat agung. Setiap 

Resolusi diluluskan mengikut cadangan 

yang dibuat dan Pengerusi akan 

mengesahkan kesahihan setiap resolusi 

setelah setiap cadangan dan sokongan 

dibuat oleh pemegang saham. Setiap 

perkara dalam urusniaga biasa dan 

urusniaga yang istimewa dalam notis 

mesyuarat akan diberi penjelasan yang 

penuh mengenai kesan atau implikasi 

setiap resolusi. Pemegang saham juga 

diberi peluang untuk menyoal resolusiresolusi 

yang dicadangkan dan juga 

mengenai perjalanan operasi Kumpulan. 

Pengerusi akan memberi masa yang 

mencukupi kepada setiap soalan 

pemegang saham berkaitan perkaraperkara 

mengenai prestasi Syarikat dan 

akan berusaha untuk memberi penjelasan 

yang secukupnya kepada pemegang 

saham. 


133


134 

Sebaik sahaja selesai AGM, Pengerusi 

dan Presiden/Ketua Pegawai Eksekutif 

akan menjawab semua persoalan yang 

dikemukakan oleh pihak media dan 

penganalisa melalui satu persidangan 

akhbar dan pembentangan analisis di 

mana semua pemegang saham akan 

diberikan maklumat terkini mengenai 

Syarikat. 

Meneruskan Pendedahan 

mengenai Maklumat Bahan 

TNB patuh kepada kewajiban untuk 

pendedahan yang ditetapkan oleh 

sebuah senarai pengeluar Bursa 

Malaysia, Syarikat telah membentuk satu 

Polisi dan Panduan Pendedahan 

K o r p o r a t s e m e n j a k 1 9 9 4 , y a n g 

memenuhi garis panduan Amalan 

Terbaik dalam Pendedahan Korporat 

yang ditetapkan oleh Bursa Malaysia 

pada bulan Julai 2004. Seperti yang 

ditetapkan oleh Amalan Terbaik ini, 

Setiausaha Syarikat juga dikenal pasti 

s e b a g a i ‘ P e n g u r u s P e n d e d a h a n 

Korporat’ dalam konteks yang disebutkan 

di dalam Amalan Terbaik. 

Pendedahan yang tepat dan jitu dibuat 

ke atas kesemua maklumat dan 

sepanjang Tahun Kewangan di bawah 

kajian, maklumat serta perkembangan 

maklumat mengenai pengambilalihan, 

pelupusan, pember hentian nota-nota, 

kemudahan notis penutupan buku 

dicadangkan, penukaran bon-bon, 

transaksi yang berkaitan, skim opsyen 

saham pekerja, notis penutupan buku 

akaun serta perubahan dalam ahli 

Lembaga merupakan sebahagian dari 

maklumat bahan yang dikeluarkan 

kepada Bursa Malaysia melalui Link 

Bursa Malaysia. 

Maklumat Sulit 


Semasa mengadakan taklimat atau 

pembentangan kertas kerja, Syarikat 

begitu berhati-hati dalam menyebarkan 

maklumat terutamanya maklumat yang 

sulit mengenai Syarikat dan perjalanan 

operasinya tidak hanya diberikan kepada 

pemegang saham tertentu. 

(C) KEBERTANGGUNGJAWABAN 

DAN AUDIT 

Laporan Kewangan 

Lembaga Pengarah bertanggungjawab 

untuk memastikan kesemua penyata 

kewangan dibuat mengikut ketetapan 

Akta Syarikat 1965 dan mematuhi garis 

panduan yang diluluskan oleh piawaian 

perakaunan di Malaysia agar kedudukan 

kewangan serta prospek syarikat dapat 

dinyatakan secara objektif dan mudah 

difahami. TNB menerbitkan laporan 

kewangannya setiap suku tahun agar 

pemegang sahamnya boleh memantau 

kedudukan kewangan Syarikat dengan 

mudah. Di dalam Laporan Tahunan ini, 

satu penilaian diberi di dalam Laporan 

Pengarah bagi Penyata Kewangan yang 

diaudit. 

Bagi pihak Lembaga Pengarah, 


(BAC) meneliti kesemua aspek kewangan 

serta pematuhan berkanun dari Penyata 

Kewangan diaudit serta polisi serta 

prosedur Syarikat sebelum dibentangkan 

ke pihak Lembaga Pengarah. Pihak 

Lembaga Pengarah memastikan bahawa 

laporan kewangan Syarikat mempunyai 

integriti dan memahami bahawa 

k e b e r t a n g g u n g j a w a b a n k e a t a s 

pendedahan kewangan merupakan satu 

bahagian yang penting dalam amalan 

terbaik tadbir urus korporat. 

Hubungan dengan Juruaudit 

Pihak Lembaga Pengarah, menerusi 

BAC, telah memupuk satu hubungan 

yang formal, telus serta baik dengan 

pihak juruaudit Kumpulan, baik dalaman 

atau luaran. Satu laporan oleh 


disediakan di muka surat 145 dan Terma 

Rujukannya boleh didapati pada muka 

surat 148 hingga 151. 


mengadakan perjumpaan dengan 

juruaudit dalaman serta luaran untuk 

berbincang dan mengkaji semula pelan 

audit, keputusan kewangan suku tahun, 

penyata kewangan tahunan, penemuanpenemuan 

audit dan membuat cadangan 

untuk kelulusan Lembaga Pengarah. 

Kawalan Dalaman 

Pihak Lembaga Pengarah mengakui 

t a n g g u n g j a w a b m e r e k a u n t u k 

memastikan satu sistem dalaman yang 

mantap wujud untuk mengawal 

kepentingan pelaburan pemegang 

saham serta harta Syarikat seperti yang 

ditetapkan oleh Kod. TNB mematuhi 

garis panduan oleh Bursa Malaysia 

mengenai Penyata bagi Kawalan 

Dalaman: Garis Panduan untuk Pengarah 

Syarikat Awam, sebagai panduan untuk 

memenuhi kehendak tersebut. 

Pada 28 Ogos dan 16 Oktober 2008, 


mengadakan perjumpaan dengan 

Juruaudit Luaran tanpa kehadiran 

Pengarah Eksekutif dan Pengurusan 

untuk membincangkan keupayaan 

sistem kawalan dalaman bagi memastikan 

keberkesanan dan kecekapan operasi 

dan pematuhan kepada kehendakkehendak 

berkanun serta garis panduan, 

polisi dan prosedur Syarikat. 

Maklumat mengenai kawalan dalaman 

Kumpulan dibentangkan di dalam 

Penyata Kawalan Dalaman, selaras 

dengan perenggan 15.27(b) Syaratsyarat 

Penyenaraian Bursa Malaysia 

adalah seperti yang digariskan dalam 

muka surat 142 hingga 144. 

KENYATAAN KEBERTANGGUNG- 

JAWABAN BAGI TAHUN 

KEWANGAN DALAM KAJIAN 

(selaras dengan perenggan 15.27(a) 

Syarat-syarat Penyenaraian Bursa 

Malaysia) 

Pihak Lembaga Pengarah bertanggungjawab 

sepenuhnya untuk memastikan 

yang penyata-penyata kewangan 

disediakan mengikut peraturan Akta 

Syarikat 1965 dan piawaian perakaunan 

yang diiktiraf oleh Badan Piawaian 

Perakaunan Malaysia agar pandangan 

yang benar dan adil, seimbang dan 

taksiran yang mudah difahami mengenai 

kedudukan dan prospek kewangan 

Kumpulan diberikan. Di dalam Laporan 

Tahunan ini, satu taksiran dilampirkan di 

dalam Laporan Pengarah bagi Akaun 

Yang Telah Diaudit. 


mengkaji semua pematuhan berkanun 

dan meneliti aspek-aspek kewangan 

Kewangan Diaudit sebelum dibentangkan 

di peringkat Lembaga Pengarah.

KENYATAAN PEMATUHAN TAMBAHAN 

Selain dari menyediakan satu ulasan mengenai keadaan tadbir urus korporat Syarikat kepada pemegang saham, TNB begitu 

berbesar hati untuk melaporkan maklumat ini: 

(1) penggunaan keuntungan hasil dari Cadangan korporat 

Tiada perolehan dibuat dari mana-mana cadangan korporat untuk Tahun Kewangan berakhir 31 Ogos 2008. 

(2) pembelian balik saham untuk tahun kewangan 

Tiada belian balik saham yang dibuat oleh Syarikat untuk Tahun Kewangan berakhir 31 Ogos 2008. 

(3) Opsyen, Waran atau sekuriti boleh tukar yang Diisytihar 

Untuk Tahun Kewangan, 2,809,277 saham biasa baru bernilai RM1.00 setiap satu telah dikeluarkan oleh Syarikat seperti 

berikut:- 

a) 2,573,225 saham biasa bernilai RM1.00 setiap satu di TNB selaras dengan Skim Opsyen Saham Pekerja II (‘ESOS II’) 

pada harga RM6.71, RM6.99, RM7.42, RM7.33, RM11.07 dan RM6.33 setiap syer, dan 

b) 236,052 saham biasa bernilai RM1.00 setiap satu di TNB selaras dengan penukaran Sekuriti Pendapatan Boleh 

Ditebus Balik Tidak Terlindung pada harga RM9.18 satu syer. 

Syer-syer biasa yang baru dikeluarkan semasa tahun kewangan berada ‘pari passu’ dalam semua aspek dengan saham 

biasa yang sedia ada di dalam Syarikat. 

Syarikat telah diberikan pengecualian oleh Suruhanjaya Syarikat Malaysia menerusi surat bertarikh 16 September 2008 dari 

mendedahkan di dalam laporan ini nama-nama individu yang ditawarkan opsyen ini untuk tahun tersebut serta butir-butir 

pegangan mereka selaras dengan Seksyen 169(11) Akta Syarikat, 1965 kecuali maklumat mengenai pekerja-pekerja yang 

ditawarkan opsyen mewakili 450,000 syer biasa ke atas. Butir-butir lanjut boleh didapati pada muka surat 177 Laporan 

Pengarah. 

(4) American Depository Receipts (“ADR”) 

Pada bulan Januari 1994, TNB melancarkan Tahap 1 American Depository Receipts (ADR) di New York, Amerika Syarikat. 

Setiap ADR mempunyai nilai yang sama dengan empat syer TNB. Bank yang dilantik untuk program ini ialah Malayan 

Banking Berhad. Bank of New York di Amerika Syarikat pula ialah Bank Simpanan dan ADR boleh diurusniaga di kaunter. 

Pada 31 Ogos 2008, jumlah syer-syer biasa yang dipegang melalui ADR ini adalah 3,345,501 yang mewakili kurang dari 

lima peratus dari jumlah 4,334,518,345 syer TNB yang dikeluarkan. 

(5) sekatan/penalti 

Tidak terdapat sebarang sekatan dan/atau penalti yang dikenakan ke atas Syarikat dan anak syarikatnya, Pengarah atau 

Pengurusan oleh mana-mana badan berkanun sepanjang Tahun Kewangan berakhir 31 Ogos 2008. 

(6) Yuran tidak Diaudit 

Selain dari yuran audit tahunan, Kumpulan juga terpaksa membayar yuran tidak diaudit kepada juruaudit luaran. Jumlah 

yang dibayar untuk Tahun Kewangan berakhir 31 Ogos 2008 adalah seperti berikut:- 

bil bahagian/anak syarikat bentuk Yuran tidak Diaudit kepada Juruaudit rm 

1. Perbendaharaan Kewangan Kumpulan 487,212.50 

2. Kewangan-Kewangan Kumpulan Korporat Projek Pegasus 15,750.00 

3. TNB Engineering Corporation (TNEC) Khidmat Perakaunan 10,000.00 

4. Liberty Power Limited (LPL) Khidmat Nasihat Cukai 55,000.00* 

(PKR1.2 juta) 

* PKR 1 = RM0.04587 

Jumlah 567,962.50 


135


136 

(7) perbezaan dalam keputusan 

Syarikat tidak mengeluarkan jangkaan keuntungan untuk Tahun Kewangan berakhir 31 Ogos 2008. Oleh itu, tidak ada 

ulasan dibuat untuk perbezaan dalam keputusan. 

(8) Jaminan keuntungan 

Syarikat tidak mengeluarkan sebarang jaminan keuntungan bagi Tahun Kewangan berakhir 31 Ogos 2008. 

(9) kontrak-kontrak penting 

Tidak terdapat kontrak penting yang diperolehi oleh Syarikat dan/atau anak syarikatnya melibatkan Pengarah dan 

kepentingan pemegang saham, baik semasa berakhir Tahun Kewangan 31 Ogos 2008, atau dari semenjak penghujung 

tahun sebelum Tahun Kewangan berakhir 31 Ogos 2007. 

(10) Dasar penilaian semula 

Dasar penilaian semula syarikat berkaitan dengan harta tanah digariskan di dalam Nota 2(f) Nota Penyata Kewangan di 

dalam muka surat 190 hingga 191 Laporan Tahunan ini. 

(11) transaksi pendapatan yang berkaitan dengan pihak yang berulang atau bersifat perdagangan 

Pada Mesyuarat Agung TNB yang ke-17 yang diadakan 13 Disember 2007, pemegang saham telah meluluskan dan 

menandatangani semua transaksi yang berkaitan pihak yang berulang (RRPT) untuk satu pendapatan atau bersifat 

dagangan, yang diperlukan untuk perjalanan operasi harian Kumpulan, yang ditandatangani oleh Kumpulan dengan 

beberapa pihak tertentu dari 14 Disember 2007 sehingga AGM yang akan datang. Bersesuaian dengan perenggan 4.1.5 

Nota Latihan 12/2001 Syarat-syarat Penyenaraian, satu senarai nilai agregat bagi transaksi yang berulang berserta jenis 

transaksi berulang, pihak yang terlibat dan hubung kait mereka dengan TNB untuk setiap jenis transaksi berulang yang 

dibuat semasa Tahun Kewangan adalah seperti berikut:- 

manDat pemegang saham untuk rrpt bagi penDapatan atau bersiFat perDagangan 

syarikat yang 

berurusniaga 

dalam 

kumpulan tnb 

individu 

berhubung kait 

Dengan 

pemegangpemegang 

saham utama 

(pihak berkaitan 

terlibat) 

TNB Putrajaya 

Holdings 

Sdn. Bhd. 

Bangsar Energy 

System Sdn. 

Bhd. 


Telekom 

Malaysia Berhad 

pemegang 

saham utama 

berkepentingan bentuk perhubungan 

Khazanah 

Nasional Berhad 

Khazanah 


Khazanah Nasional Berhad 

adalah pemegang saham 

utama TNB dan mempunyai 

15.59% kepentingan dalam 

Putrajaya Holdings Sdn. Bhd, 

menjadikan ianya berkaitan 

dengan pemegang saham 

utama. 



utama TNB, dan mempunyai 


Telekom Malaysia Berhad, 

menjadikan ianya berkaitan 


utama. 

bentuk 

urusniaga 

berulang 

Pembayaran 

untuk sewa 

pejabat 

Perkhidmatan 

Kapasiti dan 

Tenaga 

nilai agregat 

(rm) urusniaga 

semasa tempoh 

sah mandat 

1,203,094.80 

10,848,501.00

manDat pemegang saham untuk rrpt bagi penDapatan atau bersiFat perDagangan (samb.) 

syarikat yang 

berurusniaga 

dalam 

kumpulan tnb 

individu 

berhubung kait 

Dengan 

pemegangpemegang 

saham utama 

(pihak berkaitan 

terlibat) 

TNB OPUS 

International 

TNB Messrs. Zaid 

Ibrahim & Co. 

TNB Telekom 

Malaysia Berhad 

pemegang 

saham utama 

berkepentingan bentuk perhubungan 

Khazanah 


Datuk Mohd 

Zaid bin Ibrahim 

Khazanah 






OPUS International, 

menjadikan OPUS berkaitan 


utama. 

Datuk Mohd. Zaid bin Ibrahim 

adalah Pengarah TNB yang 

juga Pengerusi dan 

Pemegang Saham terbesar 

Tetuan. Zaid Ibrahim & Co., 

menjadikan beliau berkaitan 

dengan Pengarah. 





Telekom Malaysia Berhad, 

menjadikannya berkaitan 


utama. 

bentuk 

urusniaga 

berulang 

Pembayaran 

untuk 

Pengurusan 

Projek dan 

Yuran 

Profesional 

Peruntukan 

untuk Khidmat 

Perundangan 

dan Khidmat 

Nasihat 

Pembayaran 

untuk Sewa 

Pejabat 

nilai agregat 

(rm) urusniaga 

semasa tempoh 

sah mandat 

433,092.75 

647,758.19 

3,399,680.20 

nilai agregat untuk transaksi 16,532,126.94 

Nota: Transaksi yang disebutkan di atas tidak bersamaan atau melebihi had-had yang ditetapkan selaras dengan Perenggan 2.1 Nota Latihan 12/2001 

Syarat-syarat Penyenaraian. 

KENYATAAN UNTUK PEMATUHAN KEPADA SYARAT-SYARAT BURSA MALAYSIA BERHUBUNG DENGAN 

APLIKASI PRINSIP-PRINSIP SERTA PENGGUNAAN AMALAN-AMALAN TERBAIK YANG DIGARISKAN 

DALAM KOD TADBIR URUS KORPORAT MALAYSIA. 

(selaras dengan perenggan 15.26 syarat-syarat penyenaraian Bursa Malaysia) 

Lembaga Pengarah ini berbesar hati untuk melaporkan kepada pemegang saham bahawa Syarikat telah mengaplikasikan 

prinsip-prinsip tadbir urus korporat dan telah mematuhi Bahagian 1 Kod tersebut. Sehubungan itu, Lembaga Pengarah adalah 

komited untuk mencapai piawaian yang tertinggi dalam tadbir urus korporat menerusi penerimaan amalan-amalan terbaik yang 

disarankan di Bahagian 2 Kod tersebut. 

Ditandatangani bagi pihak ahli Lembaga Pengarah mengikut resolusi mereka yang bertarikh 16 Oktober 2008. 

tan sri DatO’ lau Yin pin @ lau Yen beng 

PENGARAH KANAN BEBAS BUKAN EKSEKUTIF 


137


138 

Pengurusan Risiko Perusahaan 

TNB memahami bahawa pengurusan risiko yang menyeluruh adalah 

elemen penting dalam strategi Syarikat, dengan itu ia memfokuskan 

usaha kepada pelaksanaan berterusan rangka kerja Pengurusan Risiko 

Perusahaan (EWRM) bagi memastikan risiko-risiko utama Syarikat 

dikenalpasti, diurus dan dikawal dengan berkesan. 

Rangka kerja EWRM memastikan aplikasi yang sekata untuk pengurusan 

risiko keseluruhan Kumpulan melalui proses pengurusan risiko yang 

sekata dan pertukaran maklumat risiko. 

1. 

2. 

Pengenalan 

Tenaga Nasional Berhad (TNB) mengakui bahawa pengurusan risiko-risiko yang 

menyeluruh memainkan peranan yang penting dalam operasi harian Kumpulan 

dan dengan mengenalpasti risiko tersebut serta melalui pengurusan yang 

efektif, usaha-usaha ini akan memberi kesan yang positif terhadap pencapaian 

objektif Syarikat. Pelaksanaan yang berterusan bagi rangka kerja Pengurusan 

Risiko Perusahaan (EWRM) yang diperkenalkan semenjak tahun 2003 

memastikan semua bahagian yang berisiko tinggi dikenalpasti, diurus dan 

dikawal atau dikurangkan dengan berkesan. 

Rangka kerja EWRM tersebut memastikan aplikasi pengurusan risiko yang 

sekata untuk Kumpulan melalui proses-proses pengurusan risiko yang telah 

diseragamkan serta melalui pertukaran maklumat risiko antara Kumpulan. 

Hasilnya, pihak Pengurusan dapat membuat keputusan-keputusan yang teliti 

dan tepat dengan membentuk dan melaksanakan rancangan-rancangan 

tindakan yang perlu serta mengawasi keputusannya. Oleh kerana rangka kerja 

EWRM berupaya untuk mengutamakan ulasan-ulasan operasi dalam Kumpulan, 

ia juga membolehkan rancangan audit dalaman dibentuk untuk proses 

pengurusan risiko ini. Seterusnya pihak pengurusan dan pihak audit dapat 

menumpukan perhatian ke bahagian-bahagian risiko tinggi dengan tepat. 

Rangka kerja Pengurusan Risiko Perusahaan (EWRM) 

Rangka kerja EWRM TNB menyediakan satu kitaran pengurusan risiko yang 

mantap yang merangkumi penilaian, pelaporan, pembaikan, pengawasan dan 

pengkajian semua risiko perniagaan di dalam Kumpulan. Sila lihat Rajah 1. 

2.1 polisi pengurusan risiko 

Polisi EWRM TNB yang dibentuk 

dalam tahun 2004 telah dikaji 

semula pada tahun ini bagi 

mengemaskan lagi rangka kerja 

polisi tersebut. Edisi kedua telah 

diterbitkan pada bulan Oktober 

2007. Peningkatan-peningkatan 

baru juga telah dibuat pada 

bahagian-bahagian ini:- 

– memperkemaskan peranan 

s e r t a t a n g g u n g j a w a b 

Jawatankuasa Kerja Kumpulan 

Pengurusan Risiko (GRMWC) 

untuk membolehkan ahli 

jawatankuasa menumpukan 

perhatian ke atas pengurusan 

risiko operasi; 

– mentakrifkan peranan serta 

tanggungjawab Pengurus 

Risiko, Koordinator Risiko serta 

Pemilik Risiko; dan 

– membuat perubahan dalam 

struktur pelaporan EWRM

2.2 struktur pengurusan risiko 

EWRM memerlukan satu struktur 

pengurusan risiko yang tersirat di 

dalam rangka kerjanya agar setiap 

peranan, tanggungjawab serta 

kebertanggungjawaban untuk 

mengurus risiko dikenalpasti dan 

disebarkan. Struktur pengurusan 

risiko (Rajah 2) terdiri daripada 

beberapa tahap kuasa di dalam 

Kumpulan terutamanya ahli 

Lembaga Pengarah, Jawatankuasa 

Lembaga Audit (BAC), Jawatankuasa 

Kumpulan Pengurusan Risiko 

(GRMC) yang dipengerusi oleh 

Presiden/Ketua Pegawai Eksekutif, 

Jawatankuasa Kerja Kumpulan 

Pengurusan Risiko dipengerusikan 

oleh Ketua Pegawai Kewangan/ 

Naib Presiden Kanan (Kewangan), 

J a b a t a n P e n g u r u s a n R i s i k o 

Perusahaan (EWRM), Kumpulan 

Audit Dalaman (GIA) dan bahagianbahagian 

operasi TNB. 

Laporan penilaian risiko setiap 

setengah tahun yang disediakan 

oleh bahagian-bahagian operasi 

TNB dimajukan kepada Jabatan 

EWRM untuk analisa dan seterusnya 

dibincang di dalam jawatankuasajawatankuasa 

risiko yang berkaitan. 

2.3 manual kualiti isO tnb 

R a n g k a k e r j a E W R M t e l a h 

dikenalpasti sebagai salah satu 

proses sokongan utama dalam 

manual kualiti ISO TNB dan telah 

dimaktubkan dan diiktiraf di bawah 

proses pensijilan QMS MS ISO 

9001:2000. 

Rajah 1 

Enterprise Wide Risk Management (EWRM) Framework 

Group Wide Risk 

Assessment Process 

Business review 

Risk Identification 

Bisnes Teras 

Controls 

Risk rating 

Risk treatment 

Risk monitoring 

& reporting 

monitoring and review 

monitoring and review 

Rajah 2 

Struktur Pengurusan Risiko 

LEMBAGA PENGARAH 

JAWATANKUASA AUDIT LEMBAGA 

Jawatankuasa Pengurusan Risiko 

Kumpulan (GRMC) 

Jawatankuasa Kerja Pengurusan 

Risiko Kumpulan (GRMWC) 

Perkhidmatan 

Pengurusan 

risk policy and 

guidelines 

TNB Risk 

Information 

System 

(TRIS) 

Response by 

management 

struktur risiko 

Perkhidmatan 

Korporat 

Mitigation 

plans 

Jabatan 

EWRM 

Risk Treatment 

Options 

– Terminate 

– Reduce 

– Accept 

– Pass on 

Audit Dalaman 

Kumpulan 


139


140 

Pengurusan Risiko Perusahaan 

3. Inisiatif Utama/Pencapaian 

3.1 proses penilaian risiko 

Proses Penilaian Risiko Kumpulan (GWRA) telah dikaji semula dan diselaraskan untuk menyeragamkan kaedah 

pengurusan risiko di dalam Kumpulan. Ia menekankan proses-proses pengenalan, penilaian, pengawalan serta 

pemantauan risiko-risiko. Jabatan EWRM juga terlibat dalam penilaian risiko projek-projek besar dan urusniaga luar 

negara TNB dengan kerjasama penasihat luaran. 

3.2 kesedaran mengenai risiko serta sesi kajian semula risiko 

Jabatan EWRM juga telah menjalankan lebih dari 20 sesi kesedaran dan sesi kajian semula risiko untuk bahagian 

operasi TNB dengan kerjasama Pengurus Risiko, Koordinator Risiko dan Pemilik Risiko yang berkenaan. Latihan ini 

adalah bertujuan untuk mengesahkan perubahan yang telah dibuat ke atas risiko operasi serta menyelaraskan profil 

risiko bahagian-bahagian dengan strategi dan objektif perniagaan TNB semasa. 

3.3 pembentukan profil risiko 

Profil risiko untuk bahagian dan/atau jabatan yang baru ditubuhkan dan bagi bahagian/jabatan yang menjalani 

perombakan yang besar telah dibentuk bagi memastikan risiko-risiko yang berkaitan dikenalpasti dan diajukan. Bagi 

tahun di bawah kajian, sepuluh profil risiko baru telah dikenalpasti oleh Jabatan EWRM dengan kerjasama bahagian 

dan anak syarikat yang terlibat. 

3.4 analisa risiko bagi risiko umum 

Untuk tahun-tahun sebelum ini, beberapa risiko umum dalam TNB telah dikenalpasti dan kesan risiko-risiko ini ke 

atas Kumpulan telah dikaji, terutamanya dari segi pendedahan kepada risiko perundangan, penipuan dan kemalangan. 

Pelbagai saranan bagi mengurangkan risiko-risiko ini telah dibentangkan dan diluluskan oleh jawatankuasajawatankuasa 

risiko dan BAC. 

Aktiviti berterusan untuk mengurangkan risiko perundangan melibatkan penilaian atas pengurusan kontrak TNB dan 

penyeragaman kontrak-kontrak yang besar serta pembentukan Polisi Kerahsiaan TNB. Tambahan lagi, audit ke atas 

polisi penipuan dan etika telah dimasukkan ke dalam rancangan audit untuk tahun di bawah kajian dan satu 

pangkalan data untuk penipuan sedang dikumpulkan. Untuk kes-kes risiko kemalangan pula, pengumpulan data dan 

penyeragaman statistik serta butiran insuran masih berterusan dan pameran bergerak diadakan untuk mendedahkan 

warga TNB tentang risiko ini berserta langkah-langkah yang perlu diambil untuk mengurangkannya. 

3.5 komunikasi risiko 

Komunikasi risiko yang menekankan penyebaran maklumat risiko ke semua peringkat merupakan salah satu aktiviti 

penting dalam pengurusan risiko di TNB. 

Dua forum pengurusan risiko telah dianjurkan dalam tahun di bawah kajian sebagai landasan untuk menyampaikan 

maklumat mengenai keputusan-keputusan yang dibuat oleh GRMWC, GRMC dan BAC kepada Pengurus Risiko, 

Koordinator Risiko serta pihak pengurusan. Semasa forum ini diadakan, isu-isu berkaitan pengurusan risiko yang telah 

dikenalpasti semasa audit yang dijalankan oleh Kumpulan Audit Dalaman telah dipertengahkan. Perkara lain yang 

dibincangkan ialah kegunaan rangka kerja EWRM dengan jayanya dalam usaha memperbaiki prestasi sebuah anak 

syarikat. 

3.6 sistem maklumat risiko tnb 

Rangka kerja EWRM memerlukan pemasangan satu sistem yang dapat mengumpul dan menyimpan semua informasi 

mengenai risiko. Untuk tujuan ini, Jabatan EWRM telah menubuh dan sedang menyelenggarakan sistem on-line 

Sistem Maklumat Risiko TNB (TRIS), satu sistem dalaman yang dibentuk dengan kerjasama Bahagian ICT. Jabatan 

juga telah menubuhkan TRIS Helpdesk yang diuruskan oleh pentadbir TRIS yang berdedikasi bagi memastikan 

kelancaran sistem tersebut. 

Sebagai salah satu usaha pembaikan berterusan untuk sistem ini, penambahan ciri-ciri kepada sistem TRIS telah 

dikenalpasti dan dibentuk. Tambahan lagi, latihan yang berterusan mengenai TRIS dijalankan sepanjang tahun untuk 

Pengurus Risiko, Koordinator Risiko dan Pemilik Risiko yang baru dilantik atau sebagai kursus ulangkaji bagi mereka 

yang sudah lama berkhidmat.

3.7 proses penilaian risiko projek 

Kaedah permulaan untuk Proses Penilaian Risiko Projek telah diluluskan oleh GRMWC dan GRMC. Proses ini bertugas 

sebagai satu alat penilaian risiko bagi mengenalpasti, menganalisa dan menguruskan risiko yang berkaitan dengan 

projek sepanjang projek dijalankan. Penambahan kepada ciri-ciri proses ini dan pembentukan sistem on-line penilaian 

risiko projek bagi sesuatu projek telah pun dirancang untuk tahun kewangan yang seterusnya. 

3.8 pelaksanaan dan kajian semula kurikulum untuk pengurusan risiko 

Jabatan EWRM telah berjaya membentuk dan melaksanakan kurikulum yang pertama untuk “Pengenalan kepada 

Pengurusan Risiko” dengan bantuan dan kerjasama institut latihan TNB, ILSAS. Untuk tahun di bawah kajian, 

sekurang-kurangnya dua program latihan telah dijalankan oleh jurulatih bertauliah dengan peserta-peserta dari 

pelbagai jabatan. Satu kajian semula mengenai kurikulum ini telah dijalankan pada hujung tahun tersebut bagi 

memperbaiki modul tersebut. 

4. Pelan Tindakan Kecemasan Korporat (CERP) 

Pelan Tindakan Kecemasan Korporat TNB (CERP) telah dibentuk untuk memberi satu rangka kerja yang membolehkan 

tindakan yang cepat, teratur dan efektif pada situasi-situasi kecemasan, sama ada yang dijangka dan yang tidak dijangka. 

Jawatankuasa Induk CERP, yang diketuai oleh Naib Presiden Kanan (Operasi & Teknikal) yang juga Komander Krisis TNB, 

memberi panduan kepada pembentukan CERP dan penyebaran pelan tersebut ke semua jabatan di TNB. Jawatankuasa 

Induk juga memastikan bahawa ujian berstruktur dan latihan simulasi dijalankan dan latihan yang mencukupi diberikan 

kepada kakitangan terlibat termasuklah ahli dalam Kumpulan Pengurusan Krisis. 

Tambahan juga, dokumen CERP untuk Kecemasan Berkaitan Sistem telah dicetak dan diagihkan kepada kakitangankakitangan 

terlibat dalam TNB. Sesi-sesi latihan kesedaran dijalankan di seluruh Kumpulan dengan kerjasama Jabatan 

Sistem Operasi, Bahagian Penghantaran bagi meningkatkan lagi pemahaman terhadap elemen-elemen berkaitan CERP, 

untuk memastikan kesediaan untuk menangani sebarang situasi kecemasan dan untuk memberi penekanan akan 

kepentingan kerjasama antara jabatan-jabatan utama. 

Jawatankuasa Induk CERP telah mengkaji semula dokumen CERP untuk Kecemasan Bukan Berkaitan dengan Sistem 

seperti banjir dan pandemik. Dokumen ini dijadualkan untuk kelulusan dan pelaksanaan pada tahun kewangan 

seterusnya. 

Sebagai sebuah syarikat yang membekalkan perkhidmatan yang penting bagi keselamatan negara, TNB terus berkerjasama 

dengan pihak luaran serta pelbagai agensi kerajaan terutama sekali Majlis Keselamatan Negara, Ketua Pegawai 

Keselamatan Kerajaan, Jabatan Perdana Menteri dan Kementerian Kesihatan. TNB juga telah mengambil bahagian dalam 

pelbagai latihan kecemasan untuk bencana alam serta ugutan siber yang dianjurkan oleh agensi-agensi kerajaan yang 

berkenaan. 

5. Penutup 

Punca kejayaan pengurusan risiko ialah keupayaannya untuk menyerap budaya pengurusan risiko serta proses-prosesnya 

ke dalam Kumpulan. Inisiatif-inisiatif pengurusan risiko dalam TNB akan terus diperkuatkan bagi memastikan TNB berupaya 

untuk bertindak secara efektif terhadap perubahan berterusan dalam persekitaran perniagaan sambil mencapai objektifnya 

untuk melindungi dan meningkatkan nilai kepada pemegang sahamnya. 


141


142 

Penyata Kawalan Dalaman 

tanggungjawab lembaga pengarah 

Lembaga Pengarah bertanggungjawab terhadap sistem kawalan dalaman 

bagi Tenaga Nasional Berhad (“Kumpulan”). Sistem ini dirangka bagi 

memenuhi objektif perniagaan Kumpulan dan menjaga kepentingan 

pelaburan para pemegang saham, kepentingan pelanggan, pegawal 

selia dan pekerja, dan juga aset Kumpulan. Sistem kawalan dalaman 

meliputi pengurusan risiko, kewangan, sistem maklumat pengurusan, 

operasi serta pematuhan dengan undang-undang dan peraturan. Sistem 

yang dilaksanakan menyediakan satu jaminan yang munasabah dan 

bukan muktamad terhadap salah nyata,kerugian dan penyelewengan. 

Lembaga Pengarah telah mewujudkan 

satu rangka kerja untuk mengenalpasti, 

menilai dan menguruskan risiko-risiko 

penting yang dihadapi oleh Kumpulan. 

Rangka kerja dan proses pengurusan 

risiko dikaji semula dari masa ke semasa 

oleh Lembaga Pengarah dan adalah 

mengikut Penyata Kawalan Dalaman: 

Garis Panduan untuk Pengarah-Pengarah 

Syarikat Senarai Awam. 

Pengurusan Risiko 

Satu Sistem Pengurusan Risiko Seluruh 

Perniagaan telah diluluskan oleh 

Lembaga Pengarah dan dilaksanakan 

oleh Kumpulan untuk mengenalpasti, 

menilai, mengawal, melaporkan dan 

memantau risiko-risiko yang strategik 

dan operasi yang dihadapi oleh 

Kumpulan. Jawatankuasa Audit Lembaga 

Pengarah (BAC) mengkaji keberkesanan 

sistem ini bersama laporan-laporan yang 

berbangkit daripada aktiviti-aktiviti 

pengurusan risiko yang dijalankan 

sepanjang tahun. BAC telah dibantu 

oleh Jawatankuasa Pengurusan Risiko 

Kumpulan, Ketua Pegawai Risiko, 

Jabatan EWRM dan warga kerja operasi 

dalam proses-proses pengurusan risiko. 

Kajian semula ke atas sistem-sistem 

EWRM dijalankan oleh Audit Dalaman 

Kumpulan ke atas entiti operasi untuk 

memberi jaminan tentang kecukupan 

dan keberkesanan sistem dalam 

mengurang dan mengawal risiko yang 

dihadapi oleh Kumpulan. Proses-proses 

yang sedia ada itu akan membolehkan 

sistem itu terus diperbaiki dan diperkukuhkan 

bagi menghadapi cabaran 

dan keperluan Kumpulan. Pada tahun 

kajian, inisiatif-inisiatif berikut telah 

diambil untuk memantapkan prosesproses 

pengurusan risiko dalam 

Kumpulan: 

• Penyemakan Dasar & Prosedur 

Perolehan dan Dasar dan Prosedur 

EWRM bertujuan memperbaiki 

proses-proses pengurusan risiko dan 

perolehan dan meningkatkan 

k e b e r t a n g g u n g j a w a b a n d a n 

tanggungjawab. 

• Pembangunan dan pelaksanaan 

modul pengurusan risiko sebagai 

sebahagian daripada program latihan 

untuk meningkatkan kesedaran risiko 

warga kerja dan membantu mereka 

mengenalpasti, menilai, menangani 

dan memantau risiko-risiko dalam 

skop kerja mereka. 

• Pembangunan dan kelulusan Dasar 

Anti Penipuan. 

• Pelancaran talian hotline ‘Whistle 

Blowing’ untuk menyokong prosedur 

‘Whistle Blowing’ yang sedia ada 

sebagai mekanisme untuk memudahkan 

pemberian maklum balas, 

dengan itu menggalakkan ketelusan 

yang lebih tinggi serta memperbaiki 

proses tadbir urus. 

• Sesi taklimat kunjungan untuk 

menyebar luas Kod Etika Kumpulan 

serta pentingnya kewibawaan. 

Agensi Pencegah Rasuah (ACA) 

turut dijemput untuk memberi 

ceramah kepada warga kerja tentang 

pentingnya menyemai, memupuk 

dan menjaga kewibawaan dan 

amalan etika yang baik di seluruh 

organisasi. 

• Pembangunan dan pelaksanaan 

modul latihan atas kesan-kesan 

penipuan, undang-undang dan 

penguatkuasaan terhadap penipuan, 

pencegahan penipuan dalam 

organisasi untuk pelatih-pelatih 

pengurusan baru. 

• Kajian semula Penipuan dan Etika, 

terdiri dari Kaji Selidik Penipuan dan 

Etika, Analysis Data Penipuan dan 

menyemak sistem untuk pengurusan 

penipuan. 

• Pelaksanaan Penilaian Risiko Projek 

bagi projek-projek bernilai lebih 

RM100 juta.

Struktur Kawalan 

Lembaga Pengarah telah mengadakan 

struktur kawalan dan komited untuk 

m e n i l a i , m e m p e r t i n g k a t d a n 

mengekalkannya untuk menjamin 

kawalan strategik dan operasi yang 

berkesan ke atas operasi bisnes 

Kumpulan. Struktur kawalan dalaman 

utama yang telah dilaksanakan untuk 

menjamin persekitaran kawalan yang 

berkesan adalah seperti berikut: 

Jawatankuasa-jawatankuasa lembaga 

pengarah dan pengurusan 

Bagi mempromosikan tadbir urus yang 

baik, ketelusan dan kebertanggungjawaban, 

Jawatankuasa-Jawatankuasa 

Lembaga Pengarah dan Pengurusan 

ditubuhkan oleh Lembaga Pengarah 

untuk membantu mencapai visi, misi, 

strategi dan objektif yang ditetapkan 

untuk Kumpulan. Jawatankuasa- 

Jawatankuasa itu menyelia bidangbidang 

yang ditugaskan di bawah terma 

rujukan masing-masing. Jawatankuasa- 

Jawatankuasa ini memainkan peranan 

penting dalam mengarah, memantau 

dan memastikan bahawa rancangan dan 

operasi adalah selaras dengan rancangan 

bisnes jangka pendek dan jangka 

panjang Kumpulan yang diluluskan serta 

dasar-dasar Kumpulan. Jawatankuasa- 

Jawatankuasa tersebut adalah: 

Jawatankuasa-jawatankuasa lembaga 

pengarah 

• Jawatankuasa Audit 

• Jawatankuasa Tender 

• Jawatankuasa Tatatertib 

• Jawatankuasa Penamaan & Ganjaran 

• Jawatankuasa Kewangan & 

Pelaburan 

Jawatankuasa-jawatankuasa 

pengurusan 

• Jawatankuasa Eksekutif Kumpulan 

• Jawatankuasa Pengurusan Eksekutif 

Kumpulan 

• Jawatankuasa Bekalan Tenaga 

• Jawatankuasa Tender 

• Jawatankuasa Pengurusan Risiko 

Kumpulan 

• Jawatankuasa Eksekutif Bahan Api 

Struktur Operasi 

Lembaga Pengarah telah melaksanakan 

satu struktur bahagian untuk Kumpulan. 

Had-had kuasa, tanggungjawab dan 

kebertanggungjawaban telah ditetapkan 

bagi membolehkan visi, misi, strategi 

dan objektif operasi dicapai. Struktur 

bahagian meningkatkan keupayaan 

setiap bahagian memberi tumpuan 

kepada fungsi-fungsi teras dan sokongan 

dalam Kumpulan. 

Lembaga Pengarah juga telah mengkaji 

dan mengemaskan keberkesanan 

struktur organisasi dan kawalan bagi 

meningkatkan keupayaan Kumpulan 

untuk mencapai objektif strategik dan 

operasi serta menangani cabaran di 

dalam persekitaran operasi. Pada tahun 

kajian, tiga bahagian baru telah 

ditubuhkan iaitu Hal Ehwal Korporat, 

Perancangan dan Perolehan Kumpulan. 

Perhubungan pengawalseliaan, undangundang, 

komunikasi dan fungsi 

kesetiausahaan syarikat telah disatukan 

di bawah Bahagian Hal Ehwal Korporat. 

Fungsi perancangan sistem-sistem 

tenaga, perolehan tenaga dan strategi 

t e r g o l o n g d i b a w a h B a h a g i a n 

Perancangan. Fungsi perolehan telah 

dinaik taraf dari jabatan ke bahagian 

untuk menyelia hal-hal perolehan 

strategik Kumpulan. Penubuhan 

bahagian-bahagian ini adalah untuk 

mengukuhkan fungsi-fungsi serta 

meningkatkan prestasi strategik dan 

operasi. 

Sistem Maklumat Pengurusan 

Lembaga Pengarah memperakui 

kepentingan Pengurusan Teknologi 

Maklumat dan Komunikasi bagi 

membantu operasi bisnes yang berkesan 

dan cekap, komunikasi yang tepat dan 

menepati masa dengan pihak berkepentingan 

serta meningkatkan prestasi 

Kumpulan dalam jangka panjang. 

Sistem-sistem utama yang digunakan 

oleh Kumpulan adalah seperti berikut: 

• 

Sistem Pengurusan Sumber Seluruh 

Perniagaan (ERMS) 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

e-Sistem Maklumat dan Bil 

Pelanggan (e-CIBS) 

Sistem Pengurusan Sumber Manusia 

Seluruh Perniagaan (EHRMS) 

Sistem Kawalan Penyeliaan dan 

Pemerolehan Data (SCADA) 

Sistem Meter Jarak Jauh (RMR) 

Kemudahan Perbankan Elektronik 

Sistem Maklumat Risiko Tenaga 

(TRIS) 

Sistem Pengurusan Dokumen 

Elektronik (EDMA) 

Pengurusan Maklumat Rangkaian 

Pembahagian (DNIM) 

Dasar dan Prosedur Kumpulan 

Lembaga Pengarah telah meluluskan 

dasar dan prosedur untuk mentadbir 

fungsi kewangan dan operasi dan etika 

Kumpulan. Matlamat dasar dan prosedur 

tersebut adalah untuk memastikan 

supaya etika dan prinsip dan mekanisme 

kawalan dalaman diterapkan dalam 

operasi. Ini membolehkan organisasi 

bertindak balas dengan segera terhadap 

risiko yang berubah-ubah dan segera 

melaporkan sebarang kegagalan kawalan 

yang penting. Dasar dan prosedur ini 

dikaji semula dari masa ke semasa bagi 

memastikan keberkaitan dan keberkesanannya. 

Antara lain, dasar-dasar dan 

prosedur-porsedur yang dilaksanakan 

adalah: 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Garispanduan Kawalan Dalaman 

Dasar dan Prosedur Kewangan 

Kumpulan 

Dasar Perbendaharaan 

Dasar Keselamatan dan Kesihatan 

Dasar Alam Sekitar 

Dasar Pelaburan 

Dasar dan Prosedur Perolehan 

Dasar Anti Fraud 

Dasar dan Prosedur Tatatertib 

Dasar dan Kod Amalan Maklumat 

dan Komunikasi 

Dasar dan Garis Panduan 

Pengurusan Risiko Seluruh 

Perniagaan 

Had-had Kuasa 

Kod Etika 

Kod Kelakuan Perolehan 

Prosedur Whistle Blowing 


143


144 

Pasukan Pembanteras Kehilangan 

Khas dan Unit Pemaksimuman 

Hasil 

Kedua-dua entiti di atas membantu 

Kumpulan dalam arah tuju dan 

pembanterasan pencurian elektrik serta 

memperbaiki pembilan dan kutipan di 

mana pencurian telah dikenalpasti. 

PEMANTAUAN DAN KAJIAN 

Interaksi Lembaga Pengarah 

Dengan Pengurusan Menerusi 

“Board Breakout Sessions” 

Lembaga Pengarah memainkan peranan 

aktif dalam “breakout session” yang 

diadakan dengan pengurusan untuk 

membincang dan mengkaji semula 

pelan, strategi, prestasi dan risiko yang 

dihadapi oleh Kumpulan. Pada tahun ini 

dua “Breakout Session” telah diadakan. 

Sesi-sesi ini memberi mekanisme 

p e m a n t a u a n d a n k a j i a n b a g i 

meningkatkan keberkesanan Lembaga 

Pengarah dan membolehkan pengurusan 

mendapat mandat untuk menangani 

risiko yang dihadapi dalam persekitaran 

dalaman dan luaran. “Breakout Session” 

pertama Jawatankuasa Audit Lembaga 

Pengarah dengan Pengurusan Kanan 

telah diadakan pada tahun ini untuk 

mempromosikan kesedaran dan 

k e p e n t i n g a n m e m p e r b a i k i d a n 

mengekalkan kawalan dalaman yang 

mantap dalam Kumpulan. 

Perancangan dan Bajet 

Perniagaan 

Penyata Kawalan Dalaman 

Lembaga Pengarah telah meluluskan 

Pelan Strategik 20 Tahun. Pelan Bisnes, 

bajet dan Petunjuk Prestasi Utama (KPI) 

perlu dijajarkan dengan Pelan Strategik. 

Ini akan membantu organisasi mencapai 

visi menjadi antara badan korporat 

terunggul di dunia dalam bisnes tenaga 

dan bidang-bidang lain yang berkaitan. 

Strategi-strategi yang dikenal pasti 

dalam Pelan Strategik 20-Tahun, Pelan 

Bisnes 5 Tahun, Pelan Operasi Tahunan 

dan KPI dikaji semula, dilulus dan 

dipantau oleh Lembaga Pengarah dan 

Pengurusan. Semakan dibuat 

berdasarkan perubahan-perubahan 

dalam persekitaran bisnes dan operasi. 

Maklum balas dari Lembaga Pengarah 

semasa Breakout Session dengan 

p e n g u r u s a n d i g u n a k a n u n t u k 

membangun Pelan Lima Tahun dan 

Pelan Operasi Tahunan. 

Pelan Bisnes Lima Tahun dan Pelan 

Operasi Tahunan juga mengandungi 

belanjawan Syarikat, untuk membolehkan 

Syarikat menggunakan sumber-sumber 

ke arah mencapai objektif kewangannya. 

Penggunaan belanjawan yang berkesan 

dicapai menerusi pemantauan oleh 

pengurusan dari semasa ke semasa. 

Kajian Kewangan dan Operasi 

Jawatankuasa Audit Lembaga (BAC) 

menyemak prestasi kewangan suku 

tahun Kumpulan bersama dengan 

pengurusan, dan ini kemudiannya akan 

dilaporkan kepada Lembaga Pengarah. 

Semakan suku tahun ini membolehkan 

BAC membincang dan menilai keputusan 

kewangan dan prestasi operasi. Akaun 

pengurusan bulanan yang berfungsi 

sebagai alat pemantauan, akan diedarkan 

kepada Lembaga Pengarah dan 

Pengurusan Kanan untuk memberi 

maklumat mengenai keputusan kewangan 

penting, petunjuk-petunjuk prestasi 

operasi, perbandingan bajet supaya 

mereka dapat memberi sumbangan ke 

arah memperbaiki prestasi. 

Audit Dalaman Kumpulan (ADK) 

Lembaga Pengarah menubuhkan ADK 

bagi menyediakan jaminan bebas 

berhubung kecukupan sistem pengurusan 

risiko, kawalan dalaman dan sistem 

tadbir urus. Kajian kerap dijalankan oleh 

ADK terhadap proses-proses bisnes 

untuk memantau pematuhan dengan 

prosedur Kumpulan, menilai keberk 

e s a n a n k a w a l a n d a l a m a n d a n 

mengetengahkan risiko-risiko penting 

yang memberi kesan kepada Kumpulan. 


kerap mengadakan mesyuarat untuk 

membincangkan laporan audit dalaman, 

tindakan pengurusan dan pemantauan 

pelaksanaan keatas langkah-langkah 

pencegahan dan pembetulan bagi 

bidang-bidang yang penting dan 

berisiko tinggi. Skop ADK meliputi 

bidang penjanaan, penghantaran, 

pembahagian, perolehan, projek, 

kejuruteraan, kewangan, sumber 

manusia, teknologi maklumat dan 

komunikasi, pelaburan dalam subsidiari, 

pengurusan risiko dan pematuhan. 

Audit Dalaman Kumpulan (GIA) 

menikmati status bebas dalam Kumpulan 

dan melapor secara langsung kepada 

Lembaga Pengarah melalui Jawatankuasa 

Audit Lembaga Pengarah. Pelan audit 

tahunan GIA, bajet, kompetensi dan 

sumber-sumber akan dikaji dan diluluskan 

oleh Jawatankuasa Audit Lembaga 

Pengarah. Ini adalah untuk membolehkan 

kajian dijalankan terhadap kecukupan 

liputan pelan audit itu, sumber-sumber 

yang sedia ada dan liputan bidangbidang 

berisiko tinggi dan penting. 

Kajian itu juga akan membantu untuk 

mengesahkan audit yang perlu dikendali 

bersama dengan pihak luar dan oleh 

pihak luar sahaja bagi memudahkan 

pemindahan pengetahuan dari pakar 

runding dan liputan oleh pihak luar 

dalam bidang-bidang di mana GIA tidak 

ada kemahiran teknikal itu. 

Kesimpulan 

Bagi Tahun Kewangan yang ditinjau, 

beberapa kelemahan kawalan dalaman 

telah dikenal pasti. Bagaimanapun, 

setelah diselidiki dengan teliti dan 

berdasarkan kepada maklumat dan 

jaminan yang diberi, Lembaga Pengarah 

berpuas hati tiada kerugian ketara kesan 

daripada kelemahan sistem kawalan 

dalaman, yang memerlukan pendedahan 

berasingan dalam Laporan Tahunan 

Tenaga Nasional Berhad. Namun 

demikian, bagi bidang-bidang yang 

memerlukan perhatian, tindakan telah 

dan sedang diambil bagi memastikan 

kecekapan dan keberkesanan kawalan 

dalaman adalah berterusan dan untuk 

melindungi pelaburan pemegang saham 

dan aset Kumpulan. 

Penyata ini disediakan selaras dengan 

resolusi Lembaga Pengarah bertarikh 

16 Oktober 2008.

Laporan Jawatankuasa Audit Lembaga Pengarah 



(BAC) diwujudkan oleh 


pada 9 Disember 

1990 untuk membantu 


melaksanakan 

tanggungjawabnya. 

BAC ditadbir 

mengikut Terma 

Rujukan seperti yang 

digariskan di muka 

surat 148 hingga 151 

dalam Laporan 

Tahunan ini. 

Keahlian Dan Mesyuarat 

Ahli-ahli Jawatankuasa Audit Lembaga Pengarah dan jumlah mesyuarat yang 

mereka hadiri semasa tahun kewangan adalah seperti berikut: 

no. nama status pengarah bebas 

1. 

2. 

Tan Sri Dato’ Lau Yin Pin @ 

Lau Yen Beng (Pengerusi) 

Tan Sri Dato’ Hari Narayanan 

a/l Govindasamy 

3. Dato’ Zainal Abidin bin Putih 

4. 

Dato’ Mohammad Zainal 

bin Shaari 

Pengarah Bukan 

Eksekutif 


Eksekutif 


Eksekutif 


Eksekutif 

Jumlah 

mesyuarat 

Dihadiri 

Ya 17/17 

Ya 16/17 

Ya 15/17 

Tidak 14/17 


145


146 

Berdasarkan Terma Rujukan BAC, 

Jawatankuasa seharusnya mengadakan 

mesyuarat apabila diperlukan dan 

sekurang-kurangnya enam (6) kali 

sepanjang tahun kewangan. 

Jawatankuasa ini telah bertemu sebanyak 

tujuh belas (17) kali 

Ketua Audit Dalaman dan Setiausaha 

Syarikat yang juga adalah setiausaha 

kepada BAC turut menghadiri mesyuaratmesyuarat 

tersebut. Presiden/Ketua 

Pegawai Eksekutif juga hadir atas 

undangan BAC untuk memberi maklum 

balas dan mengambil perhatian ke atas 

perkara-perkara yang berkaitan dengan 

strategik dan operasi, dan juga 

menyegerakan pelaksanaan dan 

pemantauan tindakan pembetulan oleh 

pengurusan operasi. 

Selepas setiap mesyuarat BAC, 

Pengerusi BAC akan mengemukakan 

satu laporan berhubung perkara-perkara 

yang dibincangkan kepada Lembaga 

Pengarah. 

Ringkasan Aktiviti Jawatankuasa 

Audit Lembaga Pengarah 

Ringkasan aktiviti-aktiviti yang telah di 

jalankan oleh BAC pada Tahun 

Kewangan adalah seperti berikut. 

pengurusan risiko 

• M e n g k a j i k e c u k u p a n s i s t e m 

p e n g u r u s a n r i s i k o u n t u k 

mengenalpasti dan mengurus risiko 

Kumpulan. 

• 

Laporan Jawatankuasa Audit Lembaga Pengarah 

Mengkaji dua kali setahun Profil 

Risiko Strategik dan Risiko Operasi 

Kumpulan, dan aktiviti-aktiviti yang 

d i l a k s a n a k a n o l e h J a b a t a n 

Pengurusan Risiko Seluruh Kumpulan 

untuk menggalak dan meningkatkan 

kesedaran dan proses-proses 

pengurusan risiko. 

• 

Mengkaji perubahan-perubahan 

yang dibuat terhadap Dasar 

Pengurusan Risiko Seluruh Perniagaan 

untuk memperluaskan skop aktivitiaktiviti 

pengurusan risiko dan 

mempertingkatkan kebertanggungjawaban 

terhadap proses-proses 


Audit Dalaman 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Mengkaji dan meluluskan Bajet dan 

Pelan Tahunan Audit bagi Audit 

Dalaman Kumpulan (ADK) untuk 

memastikan sumber-sumber, 

kompetensi dan liputan yang 

mencukupi terhadap entiti yang 

mempunyai risiko tinggi dan 

penting. 

Mengkaji laporan audit dalaman 

yang dikeluarkan oleh ADK dan 

p i h a k - p i h a k l u a r b e r h u b u n g 

keberkesanan dan kecukupan prosesproses 

pengurusan risiko, operasi, 

pematuhan dan tadbir urus. 

M e n g k a j i k e c u k u p a n d a n 

keberkesanan tindakan-tindakan 

pembetulan yang diambil oleh 

pengurusan berkaitan semua perkara 

penting yang ditimbulkan. 

Membincang keputusan siasatansiasatan 

‘ad hoc‘ yang dijalankan 

dan mengesahkan tindakan-tindakan 

bersesuaian diambil untuk memperbaiki 

kelemahan-kelemahan. 

Menilai prestasi Jabatan AJK. 

Mengadakan sesi Breakout BAC 

yang pertama dengan Pengurusan 

K a n a n u n t u k m e n i n g k a t k a n 

kesedaran kawalan dalaman memberi 

penekanan kepada tanggungjawab 

pekerja terhadap kawalan dalaman 

dan tindakan yang perlu untuk 

menangani penemuan audit yang 

lazim dan berulangan. 

Audit Luar 

• 

• 

• 

• 

Mengkaji dan meluluskan Pelan 

Audit Luar dan skop bagi audit 

tahunan. 

Membincang dan melaporkan 

keputusan audit tahunan kepada 


Mengesyorkan kepada Lembaga 

Pengarah pelantikan dan ganjaran 

Juruaudit Luar Kumpulan. 

Mengadakan pertemuan dengan 

Kumpulan Audit Luar tanpa kehadiran 

pengurusan bagi membincangkan 

s e b a r a n g 

dibentangkan. 

i s u y a n g i n g i n 

Laporan Kewangan 

• 

Mengkaji Penyata Kewangan suku 

tahun dan tahunan ter masuk 

pengumuman, dan mengesyorkannya 

untuk kelulusan Lembaga Pengarah. 

Urusniaga Pihak Yang Berkaitan 

• 

Menilai sistem bagi mengenalpasti, 

memantau dan mendedahkan 

urusniaga pihak yang berkaitan 

untuk TNB dan subsidiarisubsidiarinya. 

Laporan Tahunan 

• 

Menilai dan mengesyorkan untuk 

kelulusan Lembaga Pengarah, 

Penyata Tadbir Urus Korporat, 

Penyata Kawalan Dalaman, Laporan 

Jawatankuasa Audit Lembaga 

Pengarah, dan Pekeliling kepada 

P e m e g a n g - p e m e g a n g S a h a m 

mengenai Urusniaga Pihak Berkaitan 

dan Laporan Tanggungjawab Sosial 

Korporat.

Lain-lain 

• 

• 

Mengkaji semula dan mengesahkan 

bahawa opsyen peruntukan yang 

dibenarkan di bawah Skim Opsyen 

Saham Pekerja (ESOS) pada tahun 

kewangan adalah mengikut 

peruntukan-peruntukan tertentu 

seperti yang dinyatakan di bawah 

Skim Syarikat. 

Melawat Universiti Tenaga Nasional 

dan TNB Research Sdn. Bhd. untuk 

meningkatkan kesedaran operasi 

dan memberi maklumbalas kepada 

pengurusan mengenai bidangbidang 

yang perlu diperbaiki. 

Audit Dalaman Kumpulan 

Fungsi audit dalaman bagi Kumpulan 

adalah dijalankan oleh Jabatan ADK. 

ADK adalah bebas dan melapor terus 

kepada BAC. 

ADK menyediakan jaminan bebas dan 

objektif berhubung aspek operasi yang 

dikaji, dan memberi nasihat mengenai 

amalan-amalan terbaik yang akan 

memperbaiki dan menambah nilai 

kepada Kumpulan. 

Pendekatan yang bersistem dan 

berdisiplin telah diguna pakai untuk 

menilai kecukupan dan keberkesanan 

proses-proses pengurusan risiko, 

kewangan, operasi, pematuhan dan 

tadbir urus. Aktiviti-aktiviti audit dalaman 

dijajarkan dengan pelan strategik/ 

objektif-objektif syarikat. Satu metodologi 

berasaskan risiko telah digunakan untuk 

memastikan kawalan-kawalan yang 

berkaitan untuk menangani risiko dikaji 

dengan kerap. 

Sepanjang Tahun Kewangan, sebanyak 

68 laporan meliputi 158 tugasan telah 

dikeluarkan. Bidang-bidang liputan 

termasuklah penjanaan, penghantaran, 

pembahagian, perolehan, kejuruteraan, 

projek, kewangan, tadbir urus, penipuan 

& etika, sumber manusia, logistik, 

teknologi maklumat dan komunikasi, 

pelaburan dalam subsidiari dan 


Laporan-laporan yang dikeluarkan 

memberi penilaian bebas dan objektif 

bagi perkara-perkara berikut: 

• 

• 

Kewujudan, keberkesanan dan 

kecukupan sistem kawalan dalaman 

untuk mengurus operasi dan 

melindungi aset-aset Kumpulan. 

Kecukupan dan keberkesanan fungsi 

pengurusan risiko, tadbir urus dan 

pematuhan untuk mengurus dan 

menjangka risiko-risiko yang berpotensi 

terhadap proses-proses bisnes yang 

penting. 

Hasil daripada tugasan, laporan audit 

dalaman dikeluarkan kepada pengurusan 

untuk maklum balas dan tindakan 

pembetulan serta menetapkan tarikh 

akhir untuk menyelesaikan tindakan 

pencegahan dan pembetulan berkenaan. 

Tarikh sasaran siap bagi tindakantindakan 

pencegahan dan pembetulan 

berkenaan juga dinyatakan. Laporan 

tersebut kemudian dibentangkan kepada 

BAC untuk dibincangkan. Pengurusan 

turut hadir semasa perbincangan laporan 

tersebut bagi memastikan supaya 

mereka menjalankan tanggungjawab 

melaksanakan tindakan pencegahan dan 

pembetulan bagi kelemahan yang 

dilaporkan. 

tan sri DatO’ lau Yin pin @ 

lau Yen beng 

Pengerusi 


Tenaga Nasional Berhad 

(Pengarah Bukan Eksekutif Kanan 

Bebas) 


147


148 

Terma Rujukan Jawatankuasa Audit Lembaga Pengarah 

1. Penubuhan 

1.1 Selaras dengan Artikel 146 Tataurusan Syarikat 

Tenaga Nasional Berhad (TNB), Lembaga Pengarah 

TNB telah menubuhkan sebuah Jawatankuasa 

Lembaga Pengarah yang dikenali sebagai 

Jawatankuasa Audit Lembaga Pengarah (BAC) 

melalui Minit No. 39/90 pada 9 Oktober 1990. 

1.2 Fungsi dan kuasa BAC meliputi TNB dan semua 

subsidiari, syarikat usaha sama dan syarikat 

bersekutunya di mana tanggungjawab pengurusan 

dipikul oleh TNB atau subsidiari-subsidiari TNB 

(secara kolektif dirujuk sebagai “Kumpulan”). 

2. Komposisi Jawatankuasa 

2.1 Ahli-ahli BAC hendaklah dilantik oleh Lembaga 

Pengarah TNB dan hendaklah terdiri daripada tiga 

(3) orang ahli. Semua ahli jawatankuasa audit 

hendaklah terdiri daripada Pengarah Bukan 

Eksekutif, dengan majoriti daripada mereka 

hendaklah bebas selaras dengan definisi Keperluan 

Penyenaraian Bursa Malaysia. 

2.2 Jika keahlian BAC kurang daripada tiga (3) orang, 

Lembaga Pengarah hendaklah dalam masa tiga (3) 

bulan, melantik ahli-ahli baru bagi memenuhi 

keperluan ahli minimum seramai tiga orang. 

2.3 Sekurang-kurangnya seorang (1) ahli Jawatankuasa 

hendaklah memenuhi kriteria yang ditetapkan oleh 

Keperluan Penyenaraian Bursa Malaysia, iaitu:i) 

hendaklah merupakan ahli Institut Akauntan 

Malaysia; atau 

ii) jika beliau bukan ahli Institut Akauntan 

Malaysia, beliau hendaklah mempunyai 

sekurang-kurangnya tiga tahun pengalaman 

bekerja, dan:a) 

beliau hendaklah lulus peperiksaan seperti 

yang dinyatakan dalam Bahagian 1 Jadual 

Pertama Akta Akauntan 1967; atau 

b) beliau hendaklah merupakan ahli salah 

sebuah persatuan akauntan yang 

dinyatakan dalam Bahagian II Jadual 

Pertama Akta Akauntan 1967. 

2.4 Lembaga Pengarah hendaklah memilih Pengerusi 

daripada Jawatankuasa yang hendaklah merupakan 

pengarah bebas seperti yang ditetapkan dalam 

Keperluan Penyenaraian Bursa Malaysia. 

2.5 Tempoh dan prestasi jawatankuasa hendaklah dikaji 

semula oleh Lembaga untuk memastikan 

Jawatankuasa telah menjalankan tugas mengikut 

terma rujukan mereka. 

2.6 Pengarah gantian tidak boleh dilantik menganggotai 

BAC. 

3. Pengerusi Jawatankuasa 

3.1 Berikut adalah tugas dan tanggungjawab utama 

Pengerusi Jawatankuasa: 

3.1.1 mengemudi Jawatankuasa bagi mencapai 

matlamatnya; 

3.1.2 memberi kepimpinan kepada Jawatankuasa 

dan memastikan aliran maklumat yang sesuai 

kepada Jawatankuasa, mengkaji kecukupan 

dan ketepatan masa dokumentasi; 

3.1.3 memberi masa yang mencukupi untuk 

perbincangan semasa mesyuarat Jawatankuasa. 

Menyusun dan membentangkan 

agenda untuk mesyuarat Jawatankuasa 

berdasarkan input daripada Ahli-ahli dan 

memastikan supaya semua isu yang berkaitan 

dimasukkan ke dalam agenda mesyuarat. 

Selain itu, Pengerusi hendaklah menggalakkan 

penilaian yang objektif dan bebas; 

3.1.4 memastikan supaya kata putus dapat dicapai 

dalam setiap resolusi Jawatankuasa dan jika 

perlu, memutuskan supaya undian dilakukan 

dan keputusan akan dibuat berdasarkan 

majoriti mudah; percanggahan pendapat 

perlu diambil perhatian; 

3.1.5 mengurus proses dan fungsi Jawatankuasa 

dan memastikan supaya Jawatankuasa 

menjalankan tanggungjawabnya; 

3.1.6 memastikan supaya semua ahli mengambil 

bahagian dalam perbincangan bagi 

membolehkan keputusan yang berkesan 

dibuat; dan 

3.1.7 Pengerusi BAC hendaklah bersedia untuk 

menjawab soalan-soalanberkenaan fungsi 

jawatankuasa semasa Mesyuarat Agung 

Tahunan Syarikat. 

4. Ahli-Ahli Jawatankuasa 

4.1 Setiap ahli Jawatankuasa hendaklah:- 

4.1.1 memberi pendapat bebas terhadap 

penemuan fakta, analisis dan proses membuat 

keputusan Jawatankuasa, berdasarkan kepada 

pengalaman dan pengetahuan mereka; 

4.1.2 mempertimbangkan pandangan ahli-ahli 

Jawatankuasa lain; serta membuat keputusan 

dan syor demi kepentingan Kumpulan; 

4.1.3 sentiasa dikemaskinikan dengan garis 

panduan tadbir urus korporat terkini yang 

berkaitan dengan Jawatankuasa dan Lembaga 

Pengarah secara keseluruhannya; dan 

4.1.4 secara terus-menerus berusaha mendapatkan 

amalan terbaik bagi proses-proses yang 

digunakan oleh Jawatankuasa, yang mana 

kemungkinan ia diterima pakai perlu diperbincangkan 

dengan seluruh Jawatankuasa.

5. Objektif Jawatankuasa 

Objektif-objektif Jawatankuasa ini adalah: 

5.1 memastikan ketelusan, kewibawaan dan kebertanggungjawab 

dalam aktiviti Kumpulan untuk 

melindungi hak dan kepentingan pemegangpemegang 

saham; 

5.2 memberi bantuan kepada Lembaga Pengarah dalam 

memenuhi tanggungjawab fidusiarinya yang 

berkaitan dengan perakaunan korporat dan amalan 

laporan; 

5.3 mempertingkatkan kecekapan perniagaan Kumpulan, 

kualiti perakaunan dan fungsi audit serta menguatkan 

keyakinan orang ramai terhadap laporan keputusan 

kewangan Kumpulan. 

5.4 mengekalkan komunikasi secara langsung antara 

Lembaga Pengarah dan Juruaudit Luar dan Dalaman, 

melalui mesyuarat yang dijadualkan secara kerap; 

5.5 memastikan kebebasan fungsi audit luar dan 

dalaman; dan 

5.6 mewujudkan persekitaran berdisiplin dan terkawal 

y a n g a k a n m e n g u r a n g k a n p e l u a n g b a g i 

penyelewengan. 

6. Kuasa Jawatankuasa 

Jawatankuasa diberi kuasa oleh Lembaga Pengarah 

untuk: 

6.1 menyiasat sebarang aktiviti mengikut terma 

rujukannya atau seperti yang diarahkan oleh 

Lembaga Pengarah; 

6.2 menentu dan mendapatkan sumber-sumber yang 

perlu untuk menjalankan tugas-tugasnya, termasuk 

meluluskan bajet bagi fungsi audit luar dan 

dalaman; 

6.3 mempunyai akses penuh dan tidak terhad kepada 

semua pekerja, hartanah, dan kerja Kumpulan, 

semua buku, akaun, rekod dan maklumat lain 

Kumpulan dalam apa jua bentuk; 

6.4 mempunyai saluran komunikasi langsung dengan 

juruaudit luar dan individu-individu yang menjalankan 

fungsi audit dalaman atau aktiviti untuk Kumpulan; 

6.5 mengarah Fungsi Audit Dalaman Kumpulan; 

6.6 meluluskan pelantikan Ketua Audit Dalaman; 

6.7 mendapatkan penasihat bebas dan memastikan 

kehadiran pihak-pihak luar dengan pengalaman dan 

kepakaran yang berkaitan jika difikirkan perlu; dan 

6.8 mengkaji kecukupan struktur dan terma rujukan 

Jawatankuasa-jawatankuasa Lembaga Pengarah 

termasuk BAC. 

7. Fungsi Jawatankuasa 

Fungsi dan tanggungjawab adalah seperti berikut: 

7.1 laporan kewangan korporat 

7.1.1 Mengkaji dan mengesyorkan penerimaan 

atau sebaliknya berhubung dasar, prinsip 

dan amalan perakaunan. 

7.1.2 Mengkaji keputusan suku tahunan dan 

penyata kewangan tahunan Syarikat dan 

Kumpulan sebelum diserahkan kepada 

Lembaga Pengarah. Kajian tersebut 

hendaklah memfokus terutamanya kepada: 

i. sebarang perubahan dalam pelaksanaan 

dasar perakaunan sedia ada; 

ii. bidang keputusan utama, peristiwa 

penting dan luar biasa; 

iii. pelarasan penting hasil daripada audit; 

iv. a n g g a p a n u s a h a p e r n i a g a a n 

berterusan; 

v. p e m a t u h a n d e n g a n p i a w a i a n 

perakaunan; dan 

vi. pematuhan dengan Keperluan Penyenaraian 

Bursa Malaysia dan keperluan 

undang-undang dan berkanun. 

7.1.3 Mengkaji dengan pengurusan dan juruaudit 

luar keputusan audit, termasuk sebarang 

kesukaran yang ditemui. 

7.1.4 Mengkaji semula dan mengesahkan bahawa 

peruntukan Skim Opsyen Selaras dengan 

Skim Opsyen Saham Kakitangan (ESOS) 

mengikut Keperluan Penyenaraian Bursa 

Securities dengan memberi satu penyata 

dari jawatankuasa audit dalam laporan 


7.2 pengurusan risiko seluruh perniagaan 

7.2.1 Mengkaji kecukupan dan menyediakan 

jaminan bebas kepada Lembaga Pengarah 

berhubung keberkesanan fungsi pengurusan 

risiko dalam Kumpulan TNB. 

7.2.2 Memastikan supaya prinsip dan keperluan 

pengurusan risiko diterima pakai dengan 

konsisten di seluruh Kumpulan TNB. 

7.2.3 Membincangkan isu-isu risiko yang 

diketengahkan oleh Jawatankuasa Pengurusan 

Risiko Kumpulan dalam laporan BAC. 

7.3 kawalan Dalaman 

7.3.1 Menilai kualiti dan keberkesanan sistem 

kawalan dalaman dan kecekapan operasi 

Kumpulan. 

7.3.2 Mengkaji penemuan kawalan dalaman dalam 

Kumpulan oleh juruaudit dalaman dan luar. 

7.3.3 Mengkaji dan meluluskan Penyata Kawalan 

Dalaman bagi Laporan Tahunan seperti yang 

diperlukan di bawah Keperluan Penyenaraian 

Bursa Malaysia. 


149


150 

Terma Rujukan Jawatankuasa Audit Lembaga Pengarah 

7.4 audit Dalaman 

7.4.1 Meluluskan Piagam Audit Korporat bagi 

fungsi audit dalaman Kumpulan. 

7.4.2 Memastikan supaya fungsi audit dalaman 

mempunyai kedudukan yang sewajarnya 

dalam Kumpulan dan mempunyai kuasa, 

sumber dan kompetensi yang perlu untuk 

menjalankan tugas mereka. Ini termasuk 

satu kajian terhadap struktur organisasi, 

sumber, bajet dan kelayakan anggota kerja 

audit dalaman. 

7.4.3 Mengkaji laporan audit dalaman dan maklum 

balas pengurusan serta tindakan yang 

diambil berkaitan dengannya. Jika 

pengurusan tidak mengambil tindakan dalam 

tempoh masa yang mencukupi, BAC akan 

melaporkan perkara tersebut kepada 


7.4.4 Mengkaji kecukupan rancangan audit 

dalaman dan skop audit serta memastikan 

supaya fungsi audit dalaman dijalankan 

tanpa halangan. 

7.4.5 Menilai prestasi Ketua Audit Dalaman. 

7.4.6 Dimaklumkan berhubung dengan perletakan 

jawatan dan pemindahan anggota kerja 

kanan audit dalaman dan memberi peluang 

kepada anggota kerja yang meletak jawatan/ 

berpindah untuk mengutarakan pandangan 

mereka. 

7.4.7 Mengarah sebarang penyiasatan khas 

dijalankan oleh Audit Dalaman. 

7.5 audit luaran 

7.5.1 Menamakan Juruaudit Luar berserta fungsifungsi 

mereka yang lain seperti yang 

dipersetujui oleh Lembaga Pengarah dan 

mengesyorkan untuk kelulusan Lembaga 

Pengarah yuran audit luar serta mempertimbangkan 

sebarang persoalan berhubung 

dengan peletakan jawatan atau pemecatan. 

7.5.2 Mengkaji laporan audit luar dan tindak balas 

pengurusan serta tindakan yang diambil 

berkaitan dengannya. Jika pengurusan tidak 

mengambil tindakan dalam tempoh masa 

yang mencukupi, BAC akan melaporkan 

perkara tersebut kepada Lembaga 

Pengarah. 

7.5.3 Mengkaji rancangan dan skop kerja audit 

luaran. 

7.5.4 BAC akan bermesyuarat dengan Juruaudit 

Luaran dan Juruaudit Dalaman atau keduaduanya 

sekurang-kurangnya dua kali setahun 

untuk mem bincangkan masalah-masalah dan 

pandangan yang timbul daripada audit luar 

dan sebarang perkara yang mungkin ingin 

dibincangkan oleh juruaudit, tanpa kehadiran 

pengurusan, Pengarah-pengarah Eksekutif 

atau para Pengarah bukan bebas jika perlu. 

7.6 tadbir urus korporat 

7.6.1 Mengkaji keberkesanan sistem pemantauan 

pematuhan dengan undang-undang dan 

peraturan serta keputusan penyiasatan 

pengurusan dan tindakan susulan (termasuk 

tindakan tatatertib) terhadap sebarang 

kejadian ketidakpatuhan. 

7.6.2 Mengkaji penemuan daripada sebarang 

pemeriksaan oleh pihak penguat kuasa 

peraturan. 

7.6.3 Mengkaji sebarang urusniaga dengan pihak 

berkaitan dan situasi konflik kepentingan 

yang mungkin timbul dalam Kumpulan 

termasuk sebarang urusniaga, prosedur atau 

tatacara yang menimbulkan persoalan 

berhubung kewibawaan. 

7.6.4 Mengkaji dan meluluskan Penyata Tadbir 

Urus Korporat bagi Laporan Tahunan seperti 

yang diperlukan di bawah Keperluan 

Penyenaraian Bursa Malaysia. 

7.6.5 Mengkaji program perhubungan pelabur 

dan dasar komunikasi pemegang saham 

Syarikat. 

7.6.6 Memeriksa kejadian dan hal-hal yang 

mungkin menjejaskan prinsip-prinsip tadbir 

urus korporat dan melaporkannya kepada 


7.6.7 Membangun dan mengkaji secara kerap 

Kod Tadbir Urus Korporat dan Etika 

Perniagaan TNB. 

7.6.8 Jika BAC berpendapat bahawa perkara yang 

dilaporkan olehnya kepada Lembaga 

Pengarah tidak diselesaikan secara memuaskan 

sehingga menyebabkan pelanggaran 

Keperluan Penyenaraian Bursa Malaysia, 

BAC hendaklah dengan segera melaporkan 

perkara sedemikian kepada Bursa Malaysia. 

8. Mesyuarat Jawatankuasa 

8.1 Jawatankuasa hendaklah mengadakan mesyuarat 

apabila diperlukan dan sekurang-kurangnya enam 

kali dalam tempoh setahun kewangan TNB. 

8.2 Bilangan mesyuarat Jawatankuasa yang diadakan 

dalam tempoh setahun dan butir-butir kehadiran 

bagi setiap ahli berkaitan dengan mesyuarat yang 

diadakan hendaklah didedahkan dalam laporan 


8.3 Pengerusi Jawatankuasa atau Setiausaha hendaklah, 

pada bila-bila masa, memanggil mesyuarat Jawatankuasa 

di dalam tempoh yang berpatutan jika 

diminta oleh mana-mana ahli, Ketua Audit Dalaman 

atau Juruaudit Luar. Notis mesyuarat Jawatankuasa 

tidak perlu diberi kepada mana-mana ahli yang 

tidak ada di Malaysia pada masa tersebut.

8.4 Sebarang urusan tidak boleh dikendalikan pada 

mana-mana mesyuarat Jawatankuasa melainkan 

dengan kehadiran satu kuorum. Kuorum bagi 

setiap mesyuarat hendaklah terdiri daripada tiga 

(3) orang ahli. 

8.5 Pengerusi Jawatankuasa hendaklah mempengerusikan 

mesyuarat Jawatankuasa dan jika 

beliau tidak hadir, ahli-ahli yang hadir hendaklah 

memilih salah seorang dari kalangan mereka untuk 

menjadi Pengerusi bagi mesyuarat tersebut. 

8.6 Atas sebab-sebab tertentu yang munasabah, selain 

daripada mengadakan mesyuarat formal, 

Jawatankuasa boleh menangani hal-hal berbangkit 

melalui laporan dan resolusi pekeliling. 

8.7 Para pegawai Kumpulan atau anggota kerja lain 

boleh dijemput untuk menghadiri mesyuarat jika 

Jawatankuasa berpendapat kehadiran mereka 

adalah perlu. 

8.8 Semua syor Jawatankuasa hendaklah dikemukakan 

kepada Lembaga Pengarah untuk kelulusan. 

8.9 Seseorang ahli Jawatankuasa hendaklah 

mengecualikan diri daripada mesyuarat semasa 

perbincangan atau pertimbangan berhubung 

sebarang perkara yang menimbulkan situasi konflik 

kepentingan sebenar atau anggapan bagi ahli 

tersebut. Jika keadaan ini menyebabkan bilangan 

Pengarah untuk satu kuorum tidak mencukupi, 

Jawatankuasa mempunyai hak untuk melantik 

Pengarah (Pengarah-pengarah) lain, yang memenuhi 

kriteria keahlian. 

8.10 Jawatankuasa, melalui Pengerusinya, hendaklah 

membuat laporan kepada Lembaga Pengarah 

selepas setiap mesyuarat. 

8.11 Jawatankuasa hendaklah mewujudkan prosedur 

mesyuaratnya sendiri, tertakluk kepada peruntukan 

terma rujukan serta tatacara dan Tataurusan TNB 

9. Setiausaha Jawatankuasa 

9.1 Setiausaha Jawatankuasa hendaklah merupakan 

Setiausaha Syarikat. 

9.2 Setiausaha hendaklah menggariskan satu agenda 

bagi setiap mesyuarat, dengan merujuk kepada 

Pengerusi Jawatankuasa. Agenda tersebut 

hendaklah diedarkan berserta dengan kertas-kertas 

yang berkaitan kepada semua ahli Jawatankuasa 

dan Ketua Audit Dalaman sekurang-kurangnya tiga 

hari bekerja sebelum setiap mesyuarat. 

9.3 Setiausaha hendaklah menyediakan dengan segera 

minit mesyuarat bertulis dan mengedarkannya 

kepada setiap ahli. Minit mesyuarat Jawatankuasa 

tersebut hendaklah disah dan ditandatangani oleh 

Pengerusi mesyuarat pada mesyuarat yang 

berikutnya. 

9.4 Minit bagi setiap mesyuarat hendaklah dimasukkan 

ke dalam buku minit yang berada di bawah 

penjagaan Setiausaha Syarikat dan disimpan di 

pejabat berdaftar Syarikat. Minit tersebut hendaklah 

tersedia untuk diperiksa oleh ahli-ahli Lembaga 

Pengarah, juruaudit luar, juruaudit dalaman dan 

individu-individu lain yang dianggap wajar oleh 

Setiausaha Syarikat. 

10. Pendedahan 

10.1 Jawatankuasa perlulah membantu Lembaga 

Pengarah dalam membuat pendedahan berkenaan 

aktiviti-aktiviti Jawatankuasa dalam laporan BAC 

untuk di terbitkan dalam Laporan Tahunan. 

10.2 Pihak Lembaga Pengarah mengehendaki semua 

Pengarah untuk mendedahkan kepentingan mereka 

bagi mengelakkan sebarang konflik tentang 

kepentingan peribadi dan juga kepentingan 

syarikat. Sekiranya terdapat sebarang konflik sama 

ada nyata atau tidak, pendedahan kepentingan ini 

perlulah di majukan kepada Pengerusi dan sesalinan 

kepada Setiausaha Syarikat. 

11. Semakan Semula Terma Rujukan 

11.1 Sebarang semakan semula atau pindaan kepada 

Terma Rujukan, sebagaimana yang dicadangkan 

oleh Jawatankuasa atau mana-mana pihak ketiga, 

hendaklah dibentangkan kepada Lembaga 

Pengarah untuk kelulusan. 

11.2 Selepas diluluskan oleh Lembaga Pengarah, 

semakan semula atau pindaan tersebut hendaklah 

dijadikan sebahagian daripada Terma Rujukan dan 

Terma Rujukan ini hendaklah dianggap telah 

disemak semula atau dipinda. 


151


152 


dari kiri ke kanan: 

• Tan Sri Leo Moggie 

(Pengerusi, Pengarah Bukan Eksekutif Bukan Bebas) 

• Dato’ Sri Che Khalib bin Mohamad Noh 

(Presiden/Ketua Pegawai Eksekutif) 

(Pengarah Eksekutif Bukan Bebas) 

• Dato’ Puteh Rukiah binti Abd Majid 


• Dato’ Mohammad Zainal bin Shaari 


• Tan Sri Dato’ Lau Yin Pin @ Lau Yen Beng 

(Pengarah Bukan Eksekutif Kanan Bebas) 

• Tan Sri Dato’ Hari Narayanan a/l Govindasamy 

(Pengarah Bukan Eksekutif Bebas)


• Dato’ Zainal Abidin bin Putih 


• Dato’ Fuad bin Jaafar 


• Tan Sri Dato’ Seri Siti Norma binti Yaakob 


• Nor Zakiah binti Abdul Ghani 


• Wan Marzimin bin Wan Muhammad 



153


154 

Profil Lembaga Pengarah 

TAN SRI LEO MOGGIE 

Tan Sri Leo Moggie, berusia 67 tahun dan merupakan warganegara 

Malaysia, telah dilantik sebagai Pengerusi/Pengarah Bukan Eksekutif 

Bukan Bebas TNB pada 12 April 2004. Beliau merupakan Pengerusi 

Jawatankuasa Penamaan dan Ganjaran Lembaga Pengarah dan 

Jawatankuasa Kewangan dan Pelaburan Lembaga Pengarah. Tan Sri 

Leo Moggie juga menganggotai Lembaga Pengarah Digi.Com 

Berhad dan The New Straits Times Press (Malaysia) Berhad. 

Tan Sri Leo Moggie memiliki Sarjana Sastera dalam bidang Sejarah 

daripada University of Otago, New Zealand dan Sarjana Pentadbiran 

Perniagaan daripada Pennsylvania State University, Amerika Syarikat. 

Beliau mempunyai pengalaman yang luas, menyandang beberapa 

jawatan menteri kanan di peringkat negeri dan persekutuan sebelum 

dilantik sebagai Pengerusi TNB. Tan Sri Leo Moggie adalah bekas 

Menteri Tenaga, Komunikasi dan Multimedia (1998-2004), Menteri 

Kerja Raya (1989-1995), Menteri Tenaga, Telekomunikasi & Pos 

(1978-1989 dan 1995-1998) dalam Kabinet Persekutuan. Di peringkat 

Kerajaan Negeri Sarawak pula, beliau menjadi Menteri Kerajaan 

Tempatan (1977-1978) dan Menteri Perkhidmatan Kebajikan 

(1976-1977). 

Beliau memulakan kerjaya beliau dalam Perkhidmatan Awam dan 

telah memegang pelbagai jawatan dalam Perkhidmatan Awam 

Negeri Sarawak dari tahun 1966 hingga tahun 1974. Beliau juga 

pernah menjadi Ahli Dewan Undangan Negeri Sarawak (1974-1978) 

dan ahli Parlimen (1974-2004). 

Tan Sri Leo Moggie telah menghadiri kesemua 15 Mesyuarat Lembaga 

Pengarah yang diadakan pada Tahun Kewangan ini. 

Pengerusi 

Pengarah Bukan Eksekutif Bukan Bebas

Dato’ Sri Che Khalib bin Mohamad Noh, berusia 43 tahun dan 

merupakan warganegara Malaysia, telah dilantik sebagai Presiden/ 

Ketua Pegawai Eksekutif/Pengarah Eksekutif Bukan Bebas TNB pada 

1 Julai 2004. Beliau menganggotai Jawatankuasa Tatatertib Lembaga 

Pengarah. 

Beliau adalah ahli bertaraf Fellow dalam Association of Chartered 

Certified Accountants (United Kingdom) dan ahli Institut Akauntan 

Malaysia. 

Dato’ Sri Che Khalib pernah memegang beberapa jawatan penting 

dalam sektor swasta sepanjang kerjaya beliau. Beliau memulakan 

kerjayanya dengan Tetuan Ernst & Young dan kemudian menyertai 

Bumiputra Merchant Bankers Berhad. Di antara tahun 1992 dan 

1999, beliau telah berkhidmat di beberapa syarikat dalam Kumpulan 

Renong termasuk Projek Lebuhraya Utara-Selatan, HBN Management 

Services Sdn. Bhd., Renong Overseas Corporation Sdn. Bhd. dan 

Marak Unggul Sdn. Bhd., iaitu syarikat konsortium yang bertanggungjawab 

ke atas pengurusan Keretapi Tanah Melayu Berhad. Pada 

bulan Jun 1999, beliau telah menyertai Ranhill Utilities Berhad 

sebagai Ketua Pegawai Eksekutif. Beliau pernah menjadi Pengarah 

Urusan dan Ketua Pegawai Eksekutif KUB Malaysia Berhad sebelum 

dilantik sebagai Presiden/Ketua Pegawai Eksekutif TNB. 

Sebelum berkhidmat dengan TNB, Dato’ Sri Che Khalib pernah 

menjadi ahli Lembaga Pengarah dan Jawatankuasa Eksekutif Khazanah 

Nasional Berhad dari tahun 2000 hingga tahun 2004. Beliau juga 

pernah menganggotai Lembaga Pengarah beberapa syarikat dalam 

Kumpulan United Engineers Malaysia Berhad dan Bank Industri & 

Teknologi Malaysia Berhad. 

Beliau telah menghadiri kesemua 15 Mesyuarat Lembaga Pengarah 

yang diadakan pada Tahun Kewangan ini. 


Pengarah Eksekutif Bukan Bebas 

DATO’ SRI CHE KHALIB 

BIN MOHAMAD NOH 


155


156 


DATO’ PUTEH RUKIAH 

BINTI ABD MAJID 

Dato’ Mohammad Zainal bin Shaari, berusia 45 tahun dan merupakan 

warganegara Malaysia, telah dilantik sebagai Pengarah Bukan 

Eksekutif Bukan Bebas pada 31 Mac 2007. Beliau menganggotai 

Jawatankuasa Tender Lembaga Pengarah, Jawatankuasa Audit 

Lembaga Pengarah, Jawatankuasa Kewangan dan Pelaburan Lembaga 

Pengarah dan Jawatankuasa Penamaan dan Ganjaran Lembaga 

Pengarah. 

Beliau kini adalah merupakan Pengarah Eksekutif/Ketua Pegawai 

Operasi Khazanah Nasional Berhad. Beliau juga adalah seorang ahli 

Financial Reporting Foundation. 

Dato’ Mohammad Zainal merupakan ahli bertaraf Fellow di Institute 

of Chartered Accountants England & Wales dan Association of 

Chartered Certified Accountants (ACCA) United Kingdom. Beliau 

juga merupakan ahli Institut Akauntan Malaysia dan Institut Akauntan 

Awam Bertauliah Malaysia. 

Dato’ Mohammad Zainal mempunyai pengalaman yang luas dalam 

bidang perakaunan dan pernah memegang pelbagai jawatan dalam 

Firma Perakaunan Antarabangsa di United Kingdom (1984-1990) dan 

PricewaterhouseCoopers (1990-2002). Beliau pernah berkhidmat 

bersama Bina Fikir Sdn. Bhd. buat seketika sebelum dilantik untuk 

berkhidmat bersama Khazanah Nasional Berhad pada Oktober 2004. 

Dato’ Mohammad Zainal telah menghadiri 12 daripada 15 Mesyuarat 

Lembaga Pengarah yang diadakan pada Tahun Kewangan ini. 

Pengarah Bukan Eksekutif Bukan Bebas 

Dato’ Puteh Rukiah binti Abd Majid, berumur 55 tahun dan adalah 

warganegara Malaysia, telah dilantik sebagai Pengarah Bukan 

Eksekutif Bukan Bebas TNB pada 13 September 2006. Beliau adalah 

Pengerusi Jawatankuasa Tender Lembaga Pengarah dan juga ahli 

Jawatankuasa Tatatertib Lembaga Pengarah. 

Beliau mempunyai kelulusan Sarjana Muda Ekonomi (Kepujian) dari 

Universiti Malaya, Malaysia dan Sarjana (Ekonomi) dari Western 

Michigan University, Amerika Syarikat. 

Beliau pernah memegang pelbagai jawatan dalam Kerajaan seperti 

Timbalan Setiausaha Bahagian, Menteri Kewangan (Diperbadankan), 

Bahagian Penswastaan dan Perusahaan Awam (2000-2004) dan 

kemudiannya sebagai Setiausaha Bahagian, Bahagian Pelaburan, 

Menteri Kewangan (Diperbadankan) dan Bahagian Penswastaan, 

Kementerian Kewangan (2004-Ogos 2006). Kini beliau merupakan 

Timbalan Ketua Setiausaha (Sistem dan Kawalan), Kementerian 

Kewangan. 

Beliau turut menganggotai Lembaga Pengarah Perbadanan Usahawan 

Nasional Berhad, Pengurusan Aset Air Berhad, Pelaburan Hartanah 

Bumiputera Berhad dan Penerbangan Malaysia Berhad. 

Dato’ Puteh Rukiah telah menghadiri 14 daripada 15 Mesyuarat 

Lembaga Pengarah yang diadakan pada Tahun Kewangan ini. 

Pengarah Bukan Eksekutif Bukan Bebas 

DATO’ MOHAMMAD 

ZAINAL BIN SHAARI

Tan Sri Dato’ Lau Yin Pin @ Lau Yen Beng, berusia 59 tahun dan 

merupakan seorang warganegara Malaysia, merupakan Pengarah 

Bukan Eksekutif Kanan Bebas. Beliau telah dilantik ke dalam Lembaga 

Pengarah TNB pada 25 September 1990. Beliau mempengerusikan 

Jawatankuasa Audit Lembaga Pengarah dan menganggotai 

Jawatankuasa Tender Lembaga Pengarah. 

Beliau adalah seorang Akauntan Bertauliah daripada Institut Akauntan 

Malaysia (MIA) sejak tahun 1979, ahli bertaraf Fellow dalam Chartered 

Association of Certified Accountants (ACCA), United Kingdom sejak 

tahun 1981 dan juga merupakan seorang graduan Institute Chartered 

Secretaries and Administrators (ICSA), United Kingdom. Beliau 

memperolehi Diploma dalam bidang Perdagangan (Cemerlang) 

daripada Kolej Tunku Abdul Rahman. Tan Sri Dato’ Lau Yin Pin 

pernah memegang beberapa jawatan dalam sektor swasta termasuk 

sebagai Akauntan Awam dan Pakar Rundingan Perniagaan dan 

Kewangan. 

Beliau merupakan Pengerusi Star Publications (Malaysia) Berhad dan 

menganggotai Lembaga Pengarah YTL Power International Berhad 

dan Media Chinese International Limited. 

Beliau telah menghadiri kesemua 15 Mesyuarat Lembaga Pengarah 

yang diadakan pada Tahun Kewangan ini. 

Pengarah Bukan Eksekutif Kanan Bebas 

TAN SRI DATO’ HARI 

NARAYANAN A/L 

GOVINDASAMY 

Tan Sri Dato’ Hari Narayanan, berusia 58 tahun dan merupakan 

warganegara Malaysia adalah Pengarah Bukan Eksekutif Bebas. 

Beliau dilantik menganggotai Lembaga Pengarah TNB pada 1 Mac 

1995. Beliau juga merupakan ahli Jawatankuasa Audit Lembaga 


Pengarah. 

Tan Sri Dato’ Hari Narayanan juga merupakan Pengarah SP Setia 

Berhad, Puncak Niaga Holdings Berhad dan IEV Group Berhad. 

Beliau memiliki Sarjana Muda Kejuruteraan Elektrik dan Elektronik 

daripada University of Northumbria, England. 

Beliau mempunyai pengalaman yang luas dalam bidang kejuruteraan 

elektrik dan elektronik dan pernah memegang pelbagai jawatan 

penting di Inchcape Berhad dan Tamco Cutler-Hammer Sdn. Bhd. 

Kini beliau merupakan Pengerusi Noblemax Resources Sdn. Bhd. 

dan Timbalan Pengerusi Emrail Sdn. Bhd. 

Tan Sri Dato’ Hari Narayanan telah menghadiri kesemua 15 

Mesyuarat Lembaga Pengarah yang diadakan pada Tahun Kewangan 

ini. 

Pengarah Bukan Eksekutif Bebas 

TAN SRI DATO’ LAU 

YIN PIN @ LAU YEN BENG 


157


158 


DATO’ ZAINAL ABIDIN 

BIN PUTIH 

Dato’ Fuad bin Jaafar, 65 tahun dan seorang warganegara Malaysia, 

dilantik sebagai Pengarah Bukan Eksektuif Bebas TNB pada 15 Mac 

2007. Beliau menganggotai Jawatankuasa Tender Lembaga Pengarah, 

Jawatankuasa Tatatertib Lembaga Pengarah dan Jawatankuasa 

Penamaan dan Ganjaran Lembaga Pengarah. 

Beliau memperolehi Diploma dalam jurusan Teknologi daripada 

Brighton University, United Kingdom. 

Beliau pernah berkhidmat dalam pelbagai kapasiti di TNB, antaranya 

sebagai Penolong Jurutera Pembahagian, Pengurus Kanan Daerah, 

Jurutera Pembinaan, Penolong Jurutera Kanan Pembinaan, Jurutera 

Kanan Pembinaan, Timbalan Ketua Jurutera/Penolong Pengurus 

Besar dan Timbalan Pengurus Besar. Pada bulan Januari 1994, Dato’ 

Fuad dilantik sebagai Pengurus Besar Bahagian Penghantaran dan 

kemudian menjadi Pengurus Besar Kanan bagi Pembekalan Tenaga. 

Pada 4 September 1997 beliau dilantik sebagai Ketua Pegawai 

Operasi dan Pengarah Eksekutif TNB dan kemudiannya pada 

16 Oktober 2000 beliau dilantik sebagai Presiden/Ketua Pegawai 

Eksekutif TNB. 

Beliau menghadiri kesemua 15 Mesyuarat Lembaga Pengarah yang 

diadakan pada Tahun Kewangan ini. 


Dato’ Zainal Abidin bin Putih, berusia 62 tahun dan warganegara 

Malaysia. Beliau dilantik sebagai Pengarah Bukan Eksekutif Bebas 

TNB pada 1 Mei 2003. Beliau juga menganggotai Jawatankuasa 

Audit Lembaga Pengarah serta Jawatankuasa Kewangan dan 

Pelaburan Lembaga Pengarah. 

Beliau kini merupakan Pengerusi Lembaga Piawaian Perakaunan 

Malaysia (MASB), Mobile Money International Sdn. Bhd. dan 

Pemegang Amanah Yayasan Institut Jantung Negara. 

Dato’ Zainal Abidin merupakan Akauntan Bertauliah daripada England 

and Wales Institute. Beliau mempunyai pengalaman yang luas dalam 

Amalan Perakaunan Awam dan pernah memegang pelbagai jawatan 

seperti Rakan Kongsi, Pengarah Eksekutif, Rakan Kongsi Urusan 

Negara dan Pengerusi dalam firma Hanafiah Raslan & Mohamad 

yang telah bergabung dengan Ernst & Young pada tahun 2002. 

Beliau juga merupakan bekas Pengerusi Mentakab Rubber Company 

Berhad, Pengurusan Danaharta Nasional Berhad, bekas Presiden 

Institut Akauntan Awam Bertauliah Malaysia (MICPA), bekas ahli 

Suruhanjaya Multimedia & Komunikasi Malaysia dan bekas Penasihat 

kepada Tetuan Ernst & Young Malaysia. 

Beliau juga menganggotai Lembaga Pengarah Bumiputra-Commerce 

Holdings Berhad, ESSO Malaysia Berhad, CIMB Investment Bank 

Berhad dan CIMB Bank Berhad. 

Dato’ Zainal Abidin telah menghadiri kesemua 15 Mesyuarat Lembaga 

Pengarah yang diadakan pada Tahun Kewangan ini. 


DATO’ FUAD BIN JAAFAR

Tan Sri Dato’ Seri Siti Norma binti Yaakob, berusia 68 tahun dan 

merupakan warganegara Malaysia, telah dilantik sebagai Pengarah 

Bukan Eksekutif Bebas pada 12 September 2008. Beliau merupakan 

Pengerusi Jawatankuasa Tatatertib Lembaga Pengarah dan 

menganggotai Jawatankuasa Kewangan dan Pelaburan Lembaga 


Pengarah. 

Tan Sri Siti Norma mempunyai kelulusan Barrister-at-Law dari Gray’s 

Inn, London dan Sijil Public International Law di dalam Post-Finals 

Course, Council of Legal Education, London. 

Beliau pernah memegang beberapa jawatan kanan dalam 

Perkhidmatan Kehakiman dan Perundangan Malaysia seperti Penolong 

Pendaftar Kanan; Presiden, Mahkamah Sesyen; Peguam Kanan 

Persekutuan, Jabatan Peguam Negara; Timbalan Pemegang Amanah 

Raya dan Ketua Pendaftar Mahkamah Persekutuan Malaysia. Beliau 

telah dilantik sebagai Hakim Mahkamah Tinggi Malaya (1983-1994) 

dan Hakim, Mahkamah Rayuan Malaysia (1994-2000). Mulai 1 Januari 

2001, beliau telah dilantik sebagai Hakim, Mahkamah Persekutuan. 

Beliau kemudiannya dilantik sebagai Ketua Hakim Malaya pada 

8 Februari 2005 dan terus memegang jawatan itu sehingga 5 Januari 

2007. 

Beliau kini menganggotai Lembaga Pengarah KAF Investment Bank 

Berhad, RAM Holdings Berhad, RAM Rating Services Berhad dan 

RAM Rating (Lanka) Limited. 


TAN SRI DATO’ SERI SITI 

NORMA BINTI YAAKOB 


159


160 

Jawatankuasa Tertinggi Kumpulan – JTK 


• Dato’ Sri Che Khalib bin Mohamad Noh (Presiden/Ketua Pegawai Eksekutif) 

• Datuk Wira Md. Sidek bin Ahmad (Naib Presiden Kanan, Operasi & Teknikal) 

• Dato’ Abdul Razak bin Abdul Majid (Naib Presiden Kanan, Hal Ehwal Koporat) 

• Dato’ Izzaddin Idris (Ketua Pegawai Kewangan/Naib Presiden Kanan, Kumpulan Kewangan) 

Jawatankuasa Tertinggi Kumpulan (JTK) adalah merupakan forum eksekutif tertinggi organisasi ini dan memainkan peranan 

penting dalam mengkaji semula dasar, strategi dan prosedur Kumpulan agar selaras dengan misi dan visi Syarikat, prestasi 

keseluruhan Kumpulan serta kenaikan pangkat eksekutif. 

JTK juga bertanggungjawab untuk menyelaras strategi perancangan bisnes dan pelbagai dasar Kumpulan termasuk pemantauan 

dan pengawasan efektif terhadap pelaksanaan aktiviti-aktiviti serta prestasi Jawatankuasa-jawatankuasa Pengurusan Kumpulan 

yang lain yang turut merangkumi perlantikan Ahli-ahli Jawatankuasa berkenaan. 

Sepanjang Tahun Kewangan ini, Jawatankuasa ini telah mengadakan 10 mesyuarat.

Jawatankuasa Pembekalan Tenaga – JPT 




• Dato’ Abdul Razak bin Abdul Majid (Naib Presiden Kanan, Hal Ehwal Koporat) 

• Ir. Ab’llah bin Haji Mohd Salleh (Naib Presiden, Penghantaran) 

• Dato’ Ir. Aishah binti Dato’ Haji Abdul Rauf (Naib Presiden, Pembahagian) 

• Mohd Nazri bin Shahruddin (Naib Presiden, Penjanaan) 

• Zainab binti Abdullah (Naib Presiden, Perancangan) 

Jawatankuasa ini merupakan badan Pengurusan Tertinggi dengan kuasa untuk mengesah dan meluluskan semua rancangan 

dan cadangan pembangunan sistem pembekalan tenaga untuk TNB di Semenanjung Malaysia sebelum dikemukakan 

kepada Lembaga Pengarah TNB. Jawatankuasa ini juga membuat keputusan berhubung isu-isu berkaitan dengan operasi 

bisnes teras TNB serta isu-isu berhubung dengan penyegeraan aktiviti-aktiviti projek penjanaan, penghantaran dan 

pembahagian yang sedang dilaksanakan di Semenanjung Malaysia. 

Sepanjang Tahun Kewangan ini, Jawatankuasa ini telah mengadakan lima mesyuarat. 


161


162 

Jawatankuasa Pengurusan Eksekutif Kumpulan – JEK 

berdiri dari kiri ke kanan: 


• Dato’ Izzaddin Idris (Ketua Pegawai Kewangan/Naib Presiden Kanan, Kumpulan Kewangan) 

• Dato’ Abdul Razak bin Abdul Majid (Naib Presiden Kanan, Hal Ehwal Korporat) 

• Ir. Ab’llah bin Haji Mohd Salleh (Naib Presiden, Penghantaran) 

duduk dari kiri ke kanan: 


• Dato’ Ir. Aishah binti Dato’ Haji Abdul Rauf (Naib Presiden, Pembahagian) 

Jawatankuasa Pengurusan Eksekutif Kumpulan (JEK) yang diterajui Presiden/Ketua Pegawai Eksekutif bertanggungjawab ke 

atas pengurusan keseluruhan operasi dan pentadbiran kewangan Syarikat. JEK yang bermesyuarat secara bulanan 

menyediakan ruang bagi Pengurusan Kanan membincangkan dan menyelesaikan isu-isu penting untuk memudahkan 

koordinasi dan interaksi yang efektif di antara Bahagian-bahagian dan Syarikat-syarikat Kumpulan TNB dengan memberi 

penyelesaian sebaik mungkin bagi memastikan implementasi serta pelaksanaan tindakan-tindakan yang perlu dibuat selaras 

dengan pelbagai inisiatif dan dasar-dasar Syarikat.

erdiri dari kiri ke kanan: 

• Mohd Nazri bin Shahruddin (Naib Presiden, Penjanaan) 

• Dato’ Nik Ibrahim bin Nik Mohamed (Naib Presiden, Pengurusan Pelaburan) 

• Dato’ Kamaruzzaman bin Jusoh (Naib Presiden, Sumber Manusia) 

• Razali bin Awang (Ketua Pegawai Maklumat) 

• Nor Azmi bin Ramli (Ketua Pegawai Perolehan) 

duduk dari kiri ke kanan: 

• Zainab binti Abdullah (Naib Presiden, Perancangan) 

• Md. Jailani bin Abas (Pengurus Besar Kanan, Perkhidmatan Korporat) 

JEK juga turut bertanggungjawab untuk merumus dasar, prosedur, strategi dan membuat keputusan berhubung dengan 

perkara-perkara berkaitan operasi, isu-isu korporat, kewangan, sumber manusia, hal ehwal korporat dan pembangunan 

usahawan. 

Sepanjang Tahun Kewangan ini, Jawatankuasa ini telah mengadakan 15 mesyuarat. 


163


164 


Tanggungjawab sosial korporat (CSR, kini juga dikenali sebagai tanggungjawab korporat) merupakan satu 

konsep di mana organisasi-organisasi mengambil kira kepentingan masyarakat dan bertanggungjawab ke atas 

kesan-kesan aktivitinya terhadap pelanggan, pembekal, warga kerja, pemegang saham, komuniti, alam sekitar 

dan lain-lain pihak berkepentingan. Rasa tanggungjawab ini menjangkaui pematuhan undang-undang di 

mana organisasi dengan sukarelanya mengambil langkah lanjut untuk memperbaiki kualiti hidup warga kerja 

dan keluarga mereka serta untuk komuniti tempatan dan masyarakat umum. 

TNB sebagai antara GLC yang terkemuka negara, beriltizam melaksanakan amalan-amalan terbaik CSR untuk 

memberi kesan positif bukan sahaja kepada warga kerja, pelanggan, rakan kongsi atau komuniti, persekitaran 

operasi tetapi yang paling utama ialah sebagai sumbangan kepada agenda pembangunan negara. Pada 

tahun kewangan yang dikaji. Impak dasar CSR TNB telah diiktiraf oleh Kerajaan yang menjadikan dasar 

Syarikat sebagai asas untuk kajian rintis aktiviti-aktiviti CSR untuk dimuatkan dalam ‘Silver Book’.

Sebagai peneraju dalam industri tenaga 

negara, TNB berusaha menyediakan 

bekalan elektrik kepada orang ramai 

dengan efisien pada kadar serendah 

yang boleh. Ini adalah aktiviti CSR 

syarikat yang paling utama yang 

merupakan cabaran kepada komitmen 

TNB untuk menyediakan bekalan elektrik 

yang selamat, berdaya harap dan 

terjamin kepada pelanggan seiring 

dengan keperluan dan pembangunan 

negara yang berterusan. Dengan 

mengambil kira aspek ini, TNB 

menyokong kuat dasar-dasar yang 

dilaksanakan oleh Kerajaan dalam 

Rancangan Malaysia Ke-9 dan matlamat 

untuk terus menggerakkan visi negara 

bagi menjadikan Malaysia sebuah 

negara maju sepenuhnya menjelang 

tahun 2020. 

Komitmen ini diterjemahkan menerusi 

slogan Syarikat iaitu “Penggerak 

Kemajuan Negara” yang menjadi asas 

bagi inisiatif-inisiatif CSR. 

Dalam tempoh kajian, TNB telah 

melaksanakan inisiatif CSR dalam 

pelbagai bidang yang telah memberi 

kebaikan dan manfaat kepada 

masyarakat dan dalam pada masa yang 

sama meningkatkan usaha untuk 

mencapai kecemerlangan dalam bisnes. 

Kesejahteraan Komuniti 

Ini adalah selaras dengan falsafah TNB 

untuk berbakti kepada masyarakat 

dengan menghulurkan bantuan kepada 

mereka yang memerlukan. Untuk tujuan 

ini, program-program yang membawa 

kesejahteraan dan kehidupan masyarakat 

yang lebih baik telah dilaksanakan. 

projek baiti Jannati 

‘rumahku syurgaku’ 

Satu program direka khas untuk 

membantu golongan miskin tegar di 

seluruh negara untuk membantu 

memperbaiki kualiti hidup menerusi 

pembaikan rumah usang agar mereka 

dapat tinggal di tempat yang baik dan 

selesa. Keutamaan diberi kepada 

golongan warga tua, orang kurang 

upaya dan ibu tunggal. Setakat ini 18 

buah rumah telah diperbaiki dengan 

menelan belanja kira-kira RM200,000. 

program bersama pemimpin komuniti 

(ClOp) 

TNB mengadakan sesi dialog dengan 

pemimpin-pemimpin komuniti dan para 

pelanggan untuk mendapat maklum 

balas terhadap mutu perkhidmatannya. 

Program Bersama Pemimpin Komuniti 

(CLOP) berfungsi sebagai saluran 

alternatif bagi para pelanggan membuat 

laporan, mengemukakan permintaan 

atau cadangan demi meningkatkan 

mutu perkhidmatan TNB. Program yang 

mula diperkenalkan pada tahun 2005 ini 

juga menjadi platform bagi TNB 

menjalin hubungan mesra dengan pihak 

berkuasa tempatan dan masyarakat 

setempat. 

kempen kesedaran keselamatan 

elektrik 

TNB menganjurkan Kempen Kesedaran 

Keselamatan Elektrik untuk menyampaikan 

maklumat keselamatan elektrik 

kepada masyarakat. Antara kumpulan 

yang dikenal pasti untuk program ini 

adalah guru-guru sekolah rendah dan 

menengah. Guru-guru boleh memainkan 

peranan yang berkesan dalam mendidik 

dan menghebahkan maklumat 

penggunaan kelengkapan elektrik secara 

selamat kepada para pelajar. Kempen 

ini dikendalikan melalui seminar-seminar 

yang mengandungi tiga modul iaitu 

Keselamatan Elektrik, Keselamatan 

Elektrik di Pepasangan Domestik dan 

Keselamatan di Pepasangan TNB. Dalam 

TK2008, seramai 2,949 orang guru dari 

10 negeri telah menghadiri program 

ini. 

program bekalan elektrik luar bandar 

P r o g r a m i n i t e l a h m e m b a n t u 

meningkatkan taraf hidup serta kualiti 

kehidupan masyarakat luar bandar. 

Setakat ini, 99% daripada kawasan 

berpenduduk dalam negara kita telah 

mendapat bekalan elektrik berbanding 

hanya 30% pada 1957. Program ini 

membuktikan kesungguhan TNB 

terhadap pembangunan negara kerana 

kos pelaburan, operasi dan pengurusan 

talian yang disambung ke kawasankawasan 

luar bandar adalah jauh lebih 

tinggi daripada keuntungan yang 

diperoleh dari kawasan-kawasan ini. 


165


166 

program ‘Mobile Cancer Screening’ 

TNB bekerjasama dengan Majlis Kanser 

Negara (MAKNA) menganjurkan satu 

program pengesanan awal kanser buah 

dada, servikal, prostat dan perut 

prasymtomatik menerusi unit-unit 

bergerak yang dihantar ke lokasi-lokasi 

strategik di seluruh negara. TNB 

memberi sokongan kepada program ini 

dengan memberi peruntukan sebanyak 

RM200,000 setahun untuk selama lima 

tahun. 

Menjana Mutu Pendidikan 


TNB percaya bahawa pendidikan mampu 

mengubah impian menjadi kenyataan. 

Syarikat mempunyai tradisi yang kukuh 

dalam melahirkan golongan cerdik 

pandai dan penyelidik-penyelidik yang 

bertaraf dunia menerusi programprogram 

pendidikan dan biasiswa. Ramai 

golongan korporat di negara ini 

merupakan penerima pemberian 

biasiswa TNB dan menikmati kemudahan 

pendidikan yang disediakan oleh 

Syarikat. 

universiti tenaga nasional 

Sebagai sebuah institusi pengajian 

tinggi, UNITEN mempunyai tanggungjawab 

yang besar dan penting dalam 

membantu Kerajaan melahirkan individu 

yang serba boleh. UNITEN juga 

memberi fokus penting dalam aktiviti 

penyelidikan dan pembangunan yang 

menggalak dan melahirkan budaya 

inovasi dan persaingan di kalangan 

tenaga akademik dan juga pelajar. 

Kerjasama strategik antara UNITEN dan 

sektor industri menyediakan akses dan 

peluang bagi pelajar dan tenaga 

akademik untuk menguasai pengetahuan 

malah kepakaran saintifik dan teknikal 

yang relevan untuk keperluan industri 

dan pasaran. 

pintar 

PINTAR atau Promoting Intelligence, 

Nurturing Talent and Advocating 

Responsibility merupakan program 

pendidikan di bawah pengendalian 

bersama TNB dan Khazanah Nasional 

Berhad (Khazanah). Ia bertujuan 

memupuk kesedaran pendidikan para 

pelajar dari kalangan keluarga miskin. 

Tumpuan khas diberi kepada mereka 

yang tinggal di Wilayah Ekonomi 

Koridor Utara (NCER), Wilayah Ekonomi 

Pantai Timur (ECER) dan Kawasan 

Pembangunan Iskandar (IDR). 

Pelaksanaan PINTAR adalah selaras 

dengan seruan Kerajaan yang menggalakkan 

perkongsian swasta-kerajaan 

dalam pembangunan pendidikan di 

bawah Rancangan Malaysia Ke-9 dan 

Bajet 2006. Dua teras utama Misi 

PINTAR ialah meningkatkan motivasi 

untuk berbelajar di kalangan kanakkanak 

dan memastikan persekitaran 

pembelajaran yang sesuai. 

23 buah sekolah rendah di seluruh negara 

telah diterima sebagai sekolah anak 

angkat TNB di bawah program ini. 

Sebanyak RM520,000 diperuntukkan bagi 

tujuan meningkatkan kecemerlangan 

akademik pelajar-pelajar sekolah luar 

bandar yang akan mengambil peperiksaan 

UPSR. Sumbangan ini bertujuan membiayai 

yuran tiusyen, mengendalikan sesi-sesi 

dialog dengan ibu bapa, menjalankan 

kursus-kursus motivasi dan bengkel 

pembangunan kemahiran. Sehingga kini, 

seramai 2,387 pelajar telah menerima 

manfaat dari program ini. 

program motivasi/pintar 2008 

Program motivasi ini dikendalikan 

sepenuhnya oleh penuntut-penuntut 

Universiti Tenaga Nasional (UNITEN) di 

bawah Persatuan Pembimbing Rakan 

Sebaya (PRS) bertujuan meningkatkan 

semangat, keazaman dan keyakinan 

pelajar-pelajar dalam menghadapi 

peperiksaan UPSR. Seramai 150 murid 

Darjah 6 dari Sekolah Kebangsaan 

Bayan Lepas, Bertam Indah dan Sekolah 

Kebangsaan Sg. Ara, Pulau Pinang 

dipilih untuk menyertai program selama 

tiga hari itu. 

program Jejak kegemilangan 

Di bawah program ini, pelajar-pelajar 

cemerlang dari luar bandar dan dari 

keluarga yang tidak berkemampuan 

telah menyertai lawatan sambil belajar 

ke Kuala Lumpur termasuk lawatan ke 


yang bertujuan mendedahkan mereka 

kepada kehidupan di kampus di samping 

mendorong mereka memperoleh 

kejayaan yang lebih cemerlang. 

program kem remaja bestari 

Satu program perkhemahan pendidikan 

yang diadakan untuk anak warga kerja 

TNB dan juga anak-anak yatim untuk 

membimbing dan merangsang mereka 

mencipta kecemerlangan dalam 

peperiksaan-peperiksaan seperti UPSR, 

PMR dan SPM. 

biasiswa dan pinjaman pelajaran 

TNB memberi biasiswa dan pinjaman 

pelajaran kepada pelajar-pelajar 

cemerlang dan layak menerima bantuan 

melalui badan yayasannya iaitu Yayasan 

Tenaga Nasional. Bagi tahun kewangan 

yang dikaji, YTN telah menyediakan 

pinjaman berjumlah RM53 juta kepada 

pelajar-pelajar terbaik untuk melanjutkan 

pengajian peringkat tinggi di universitiuniversiti 

tempatan dan luar negara 

yang terkenal sebagai salah satu usaha 

untuk membina kumpulan terpelajar 

bagi TNB dan negara. 

pusat perkhidmatan pendidikan khas 

(3pk) 

TNB melalui YTN telah menjadikan 

Pusat Perkhidmatan Pendidikan Khas 

(3PK) sebagai program angkat untuk 

tempoh 5 tahun mulai 2008-2011. Pusat 

ini merancangkan pelbagai perkhidmatan 

bagi membantu kanak-kanak berkeperluan 

khas ke arah kualiti hidup yang 

lebih baik. 

Ceramah motivasi pendidikan 

TNB telah menganjurkan ceramah 

motivasi pendidikan untuk pelajar-pelajar 

Darjah 5 dari Sekolah Kebangsaan 

Bebar, Pekan, Pahang dan Sekolah 

Kebangsaan Dato’ Seri Kamaruddin, 

Manjung, Perak. Program ini bertujuan 

membimbing pelajar-pelajar dalam 

teknik pembelajaran yang sistematik 

dan berkesan di samping merangsang 

mereka untuk terus berusaha mencapai 

kecemerlangan dalam pelajaran dan 

aktiviti ko-kurikulum. Kebanyakan 

mereka yang dipilih adalah dari keluarga 

miskin yang kurang berkemampuan. 

program ‘Taking Motorsports to 

School’ 

T N B t i d a k m e m b a t a s k a n a s p e k 

pembelajaran hanya boleh diperolehi di 

dalam bilik darjah sahaja sebagai salah 

satu wadah pembelajaran. TNB telah 

membawa 100 pelajar dari Sekolah

Kebangsaan Bebar, Pekan dan Sekolah 

Kebangsaan Dato’ Sri Kamaruddin, 

Manjung, menyaksikan perlumbaan 

kereta Formula One, di Sepang, 

Selangor. 

program tnb@sukma 

TNB membawa seramai 160 pelajar dari 

sekolah-sekolah di Terengganu untuk 

menyaksikan perlawanan akhir hoki 

lelaki dan wanita sempena Sukan 

Malaysia Ke-12 (SUKMA ke-12). Program 

tahunan yang dianjurkan bersama 

d e n g a n S U K M A a k a n m e m b e r i 

pendedahan dan memupuk minat para 

pelajar terhadap sukan hoki. 

Meningkatkan Kecemerlangan 

Bisnes 

TNB percaya bahawa inisiatif-inisiatif 

CSR yang dilaksanakan sejajar dengan 

strategi bisnes akan menghasilkan 

pulangan jangka panjang. Antara inisiatif 

yang berjaya dilaksanakan ialah Program 

Pembangunan Vendor. Di samping 

sentiasa mengekalkan piawaian bisnes 

dan operasi yang tinggi dengan 

memastikan bekalan elektrik yang cukup, 

selamat, berdaya harap dan berterusan; 

memberi perkhidmatan cemerlang 

kepada pelanggan; dan memupuk 

budaya kerja yang berwibawa tinggi 

adalah antara komitmen-komitmen TNB 

untuk merangsang peningkatan 

kecemerlangan bisnes. 

program pembangunan Vendor 

Program ini diadakan untuk membangun 

golongan pembekal yang berdaftar 

dengan TNB yang berdaya harap serta 

kompetitif menerusi jalinan perkongsian 

strategik dan mendapat sokongan 

komuniti vendor tempatan khususnya 

vendor Bumiputra. Melalui program 

pengurusan vendor yang berstruktur 

dengan bercirikan aktiviti-aktiviti 

strategik dan inovatif seperti latihan, 

bimbingan, pembiayaan bank, 

pelaksanaan Sistem Pengurusan Kualiti 

dan insentif-insentif pembangunan 

vendor, TNB berjaya membantu 

pembekal mengurangkan kos dan 

mempertingkatkan tahap dan kualiti 

perkhidmatan. Syarikat juga mempromosikan 

produk-produk vendor di 

luar negeri dengan bersandarkan 

kekuatan jenama TNB. Faedah-faedah 

seumpama ini telah menjadikan TNB 

lebih bersedia untuk menghadapi 

cabaran persekitaran industri yang amat 

kompetitif. Secara langsung inisiatif ini 

membolehkan TNB menyumbang ke 

arah pencapaian matlamat pembangunan 

negara iaitu “pertumbuhan dengan 

kesaksamaan”. 

tenaga boleh Diperbaharui 

Sehingga kini TNB telah menandatangani 

sembilan perjanjian pembelian dengan 

Pembangun-pembangun Kuasa Tenaga 

Boleh Diperbaharui Kecil di Semenanjung 

Malaysia dengan jumlah kapasiti eksport 

sebanyak 49.8 MW. TNB telah juga 

menandatangani Memorandam Persefahaman 

dengan FELDA Palm 

Industries Sdn Bhd dan J-Power dari 

Jepun untuk membangun loji janaelektrik 

biojisim di Jengka, Pahang. 

indeks tempoh masa purata gangguan 

sistem (saiDi) 

Indeks Tempoh Masa Purata Gangguan 

Sistem atau SAIDI adalah piawaian 

industri yang mengukur keboleh harapan 

perkhidmatan atau piawaian tahap 

perkhidmatan kepada pelanggan oleh 

sesebuah utiliti seperti TNB. Ia 

menunjukkan purata masa gangguan 

perkhidmatan dalam kiraan minit bagi 

sesuatu jangka masa tertentu. Mulai 

September 2008, TNB telah menggunakan 

Sistem Pengurusan Henti Tugas 

(TOMS) bersepadu yang baru yang 

berupaya mengukur SAIDI atau piawaian 

perkhidmatan kepada pelanggan, 

dengan lebih tepat. 

tnb Careline 15454 helpdesk 

TNB Careline 15454 adalah pusat 

pengurusan panggilan setempat 24 jam 

yang menangani pertanyaan-pertanyaan 

mengenai bekalan tenaga seluruh 

negara. Dengan menggunakan sistem 

telefoni pusat panggilan terkini, TNB 

Careline 15454 berusaha mencapai 

kecemerlangan perkhidmatan dengan 

memastikan 90% daripada panggilan 

yang diterima dijawab dalam masa 20 

saat untuk memenuhi tahap perkhidmatan 

lebih daripada 75%. 

sistem Wbis 

Sistem ini membolehkan orang ramai 

melapor salah laku, atau salah guna 

kuasa atau kedudukan oleh pekerja TNB 

melalui talian bebas toll 1-800-888-862. 

Sistem WBIS dalaman juga telah 

disediakan untuk membolehkan warga 

kerja TNB melaporkan salah laku oleh 

rakan sekerja mereka. 


167


168 

E-Application 

Permohonan bekalan elektrik secara 

‘on-line’ TNB yang mensasarkan pemajup 

e m a j u p ro j e k p e r u m a h a n d a n 

pemohon-pemohon individu. Sistem 

yang menggunakan teknologi berasaskan 

web ini membolehkan pemantauan 

permohonan bekalan elektrik dengan 

cepat dan mudah. 

seminar “Wayleave and Land 

Matters” 

Program yang dikendalikan bersama 

agensi-agensi Kerajaan dan Pihak 

Berkuasa Tempatan yang berkenaan 

untuk berkongsi maklumat perundangan 

sedia ada yang berkaitan penggunaan 

tanah dan “wayleave’ u n t u k 

pembangunan infrastruktur elektrik 

voltan tinggi. 

Menjaga Kesejahteraan Alam 

Sekitar 


Sebagai pengeluar dan pembekal 

tenaga, bentuk operasi TNB memerlukan 

Syarikat menjaga kepentingan alam 

sekitarnya. Sebagai prinsip asas, TNB 

beranggapan bahawa apa jua projek 

atau pembangunan yang dilaksanakan 

oleh TNB menjaga dan tidak menjejaskan 

alam sekitar. 

Dasar alam sekitar 

TNB telah merumuskan dasar alam 

sekitar yang mematuhi peruntukan 

semua undang-undang dan peraturanperaturan 

serta menetapkan piawaian 

untuk melindungi, memelihara dan 

memperbaiki alam sekitar dalam semua 

operasi serta keputusan yang dibuatnya. 

Sistem Pengurusan Alam Sekitar telah 

dilaksanakan untuk memastikan impak 

negatif ke atas alam sekitar yang 

berpunca dari operasinya dihapus, 

dikurang atau diminimumkan. 

piawaian global isO 14000 

TNB telah menjadualkan audit ke atas 

semua inisiatif tanggungjawab korporat 

serta merumuskan dasar-dasar dan 

prosedur-prosedur untuk menetapkan 

pematuhan, pencapaian dan keberkesanan 

inisiatif-inisiatif alam sekitarnya. 

Audit alam sekitar telah dijalankan 

mengikut jarak waktu yang ditetapkan 

untuk memastikan komitmen Alam 

Sekitar Korporat TNB dipatuhi. Di 

samping itu, program-program latihan 

juga diadakan untuk warga kerja Syarikat 

u n t u k m e m b a n g u n k o m p e t e n s i 

perlindungan alam sekitar yang tinggi. 

pemuliharaan kelip-kelip 

TNB dan Kerajaan Negeri Selangor 

telah berganding bahu dalam projek 

pemuliharaan koloni kelip-kelip di 

Kampung Kuantan. Di samping 

menjalankan kajian dan penyelidikan, 

TNB juga telah melaksanakan empat 

projek untuk memperbaiki infrastruktur 

di Pusat Kelip-Kelip. Ini melibatkan 

pembinaan empat buah astaka, 

pembinaan mini teater, berserta sistem 

siar raya di bangunan sedia ada, menaik 

taraf jeti, jalan masuk serta dataran di 

Pusat Kelip-kelip. Projek-projek tersebut 

adalah sebahagian daripada tanggungjawab 

TNB di bawah perjanjian yang 

ditandatangani di antara kedua-dua 

pihak. Sebelum itu, TNB telah 

melaksanakan projek pengubah suaian 

pintu gerbang, mendirikan papan iklan 

Syarikat di tempat letak kereta serta 

meletakkan papan-papan tanda arahan 

ke Pusat Kelip-kelip di beberapa lokasi 

strategik sepanjang jalan dari Kuala 

Lumpur ke Tanjung Karang, Selangor. 

TNB juga telah mengambil berbagai 

inisiatif untuk memperbaiki kualiti 

kehidupan pengendali-pengendali 

perkhidmatan bot di pusat tersebut. 

Ini termasuklah mengadakan kelas 

pertuturan bahasa Arab dan Jepun 

untuk membolehkan mereka 

berkomunikasi dengan pelawat-pelawat 

yang datang dari negara Jepun dan 

timur tengah. Kelas-kelas tersebut 

dikendalikan oleh tenaga pengajar dari 

Institut Latihan Sultan Ahmad Shah 

(ILSAS). Kelas bahasa asing semakin 

diperlukan memandangkan Pusat Kelip- 

Kelip kini menerima kunjungan pelawat 

asing yang semakin meningkat. 

Syarikat juga telah melaksanakan 

program “Jom Ke Sekolah Bersama 

TNB” dengan anak-anak pendayung bot 

yang kebanyakannya tidak mempunyai 

sumber pendapatan yang tetap. 

tempat perlindungan burung 

Stesen Janaelektrik Sultan Salahuddin 

Abdul Aziz, Kapar telah menjadi tempat 

persinggahan burung. Perkarangan 

stesen ini kini menjadi tempat 

perhimpunan utama berbagai jenis 

burung migrasi seperti pipis, bangau 

d a n p u c h o n g d a n s e k a l i g u s 

menjadikannya sebahagian daripada 

usaha TNB memelihara warisan alam 

semula jadi untuk dinikmati generasi 

akan datang. 

program motivasi, pendidikan dan 

kesedaran alam sekitar remaja tnb 

Program anjuran bersama TNB dan TNB 

Research Sdn. Bhd. yang mula 

dilaksanakan pada tahun 2003 bertujuan 

antara lain, untuk memupuk kesedaran 

terhadap alam sekitar di kalangan 

remaja, khususnya kanak-kanak sekolah. 

Terdapat tiga fasa dalam program 

tersebut: 

Fasa 1: Kem Kesedaran Alam Sekitar 

Fasa 2: Projek Mini – pemeliharaan 

alam sekitar 

Fasa 3: Pertandingan projek mini 

antara sekoIah 

Pada tempoh yang dikaji, tumpuan 

program adalah terhadap pemuliharaan 

kelip-kelip. 10 buah sekolah yang 

mewakili setiap daerah di negeri 

Selangor telah menyertai program ini. 

Sehingga akhir bulan Ogos 2008, 

seramai 268 pelajar dari 26 sekolah di 

seluruh Malaysia telah menyertai 

program ini. 

Memperkasakan Warga Kerja 

Adalah menjadi pegangan TNB bahawa 

warga kerja adalah aset yang paling 

bernilai bagi Syarikat. Sepanjang tahun 

dalam kajian, semua inisiatif CSR untuk 

warga kerja melibatkan programprogram 

latihan yang tersusun, peluangpeluang 

kemajuan kerjaya serta 

meningkatkan tahap profesionalisme. 

Di samping itu, warga kerja juga 

digalakkan menyertai kegiatan-kegiatan 

di luar skop pekerjaan seperti aktivitiaktiviti 

sukarela atau aktiviti-aktiviti lain 

supaya mencapai keseimbangan kerjaya 

antara kerjanya dan kehidupan.

Faedah-Faedah kesihatan 

TNB menyediakan berbagai faedah 

kesihatan dan perubatan untuk warga 

kerja, pesara-pesara dan tanggungantanggungan 

yang layak. 

keselamatan, kesihatan pekerjaan 

dan alam sekitar (Oshe) 

TNB tetap komited dalam menyediakan 

tempat kerja yang selamat dan selesa 

untuk warga kerjanya bagi memastikan 

kemalangan di tempat kerja 

diminimumkan jika tidak boleh 

dihapuskan sama sekali, satu program 

yang merangkumi inisiatif-inisiatif berikut 

telah dilaksanakan: 

• Merumus, membangun dan menguatkuasa 

dasar-dasar keselamatan dan 

kesihatan pekerjaan. 

• Memupuk dan membina budaya 

yang mementingkan keselamatan 

dan kesihatan pekerjaan. 

• Pengurusan Bahagian Pembahagian 

dinasihat supaya mematuhi semua 

undang-undang dan peraturan yang 

berkaitan. 

• Melantik Juruaudit serta menubuhkan 

urusetia keselamatan dan kesihatan 

pekerjaan di peringkat Bahagian. 

kelab sukan dan rekreasi 

Berbagai kemudahan fisikal dan riadah 

serta aktiviti sosial disediakan menerusi 

Kelab Kilat untuk meningkatkan 

kesejahteraan dan semangat warga 

kerja. Pihak Syarikat telah membelanjakan 

kira-kira RM470,000 untuk membiayai 

aktiviti sukan dan sosial Kelab. 

program 5s 

Program 5S yang dirumus berasaskan 

lima perkataan Jepun iaitu seiri, seiton, 

seisa, seiketsu dan shitsuke adalah alat 

p e n g u r u s a n b a g i m e w u j u d k a n 

persekitaran kerja yang selesa dan 

produktif. 5S juga menjadi asas semua 

inisiatif untuk mempertingkatkan 

produktiviti serta mengeratkan kerja 

berpasukan. 

Perintis Kejuaraan 

Sukan sentiasa menjadi salah satu 

agenda penting dalam bisnes TNB. 

Sukan bukan setakat sebagai peranan 

sosial tetapi yang lebih penting sebagai 

pemangkin untuk membangunkan juarajuara 

masa depan. Penglibatan TNB 

dalam bidang sukan selaras dengan 

aspirasi Kerajaan untuk melahirkan atletatlet 

terbaik dan membolehkan Malaysia 

muncul sebagai negara yang handal 

dalam bidang sukan. 

program bimbingan sukan 

T N B m e l a k s a n a k a n p r o g r a m 

pembangunan klinik hoki remaja Negara 

menerusi pengendalian sesi-sesi 

bimbingan kemahiran kepada pelajarpelajar 

sekolah berusia 12-18 tahun di 

seluruh negara oleh pemain TNB yang 

j u g a m e r u p a k a n p e m a i n h o k i 

kebangsaan. Program ini dikendalikan 

dengan kerjasama Persatuan Hoki 

Malaysia dan Persatuan Hoki Negeri. 

Sehingga kini seramai 3,000 bakat baru 

dari 9 negeri telah dikenal pasti serta 

terlibat dalam projek ini. 

TNB adalah penaja utama kejohanan 

hoki Piala Sultan Azlan Shah, yang 

menyaksikan penyertaan pasukanpasukan 

ternama dari seluruh dunia. 

TNB juga penaja utama beberapa liga 

tempatan seperti Piala Razak, Liga 

Remaja dan Liga Hoki TNB-MHL yang 

dianjurkan oleh Persatuan Hoki Malaysia 

(MHF). 

Selain hoki, TNB adalah juga penaja 

utama kriket. Syarikat terlibat aktif dalam 

pembangunan kriket dengan menyertai 

setiap pertandingan peringkat tempatan 

dan antarabangsa anjuran Persatuan 

Kriket Malaysia. 


169


170 

Perkhidmatan-Perkhidmatan Lain 

– Pengurusan Produktiviti dan Kualiti 

Jabatan Pengurusan Produktiviti dan 

Kualiti (PQM) bertanggungjawab untuk 

meningkatkan produktiviti dan kualiti 

secara keseluruhannya dalam TNB serta 

mengendalikan program transformasi 

korporat. Jabatan ini terdiri daripada 

tiga unit iaitu Unit Pengurusan 

Perubahan, Unit Pengurusan Polisi dan 

Unit Pembangunan Organisasi & Kualiti. 

Unit Pengurusan Perubahan 

Unit Pengurusan Perubahan (CMU) 

m e m b a n t u B a h a g i a n - b a h a g i a n 

membangunkan inisiatif-inisiatif penting 

serta mencapai sasaran Program 

Korporat yang ditetapkan. Objektif unit 

ini adalah untuk meningkatkan kadar 

k e j a y a a n d e n g a n m e m b a n t u 

mengenalpasti dan menghapuskan 

sekatan-sekatan dan mengenalpasti 

semua intervensi. Jabatan ini juga 

b e r t a n g g u n g j a w a b m e m a n t a u 

pelaksanaan dan pencapaian inisiatifinisiatif 

penting setiap Bahagian di 

bawah program transformasi korporat. 

TNB sedang berusaha untuk mencapai 

kecemerlangan perkhidmatan di bawah 

Program Transformasi Kecemerlangan 

Perkhidmatan 10/10 (SE10/10) yang 

dijadualkan tamat pada 2010. Unit ini 

juga membantu setiap Bahagian 

m e n c a p a i p e n i n g k a t a n m e l a l u i 

pelaksanaan projek-projek khas jangka 

pendek dan melalui pengendalian 

bengkel dan aktiviti “team building”. 

Unit Pengurusan Polisi 

Unit Pengurusan Polisi mempunyai 

t a n g g u n g j a w a b b e s a r d a l a m 

penyelarasan aktiviti-aktiviti Sistem 

Pengurusan Kualiti (QMS) TNB mengikut 

Skim Pensijilan Sistem SIRIM. Untuk 

menunaikan tanggungjawab ini, Unit 

Pengurusan Polisi telah menetapkan 

objektif-objektif seperti berikut: 

• M e m a s t i k a n p e n c a p a i a n d a n 

pengekalan piawaian proses dan 

penambahbaikan (PSI) dalam TNB 

dengan membantu Bahagian/ 

Jabatan mendokumenkan semua 

proses, prosedur dan arahan kerja 

mengikut Keperluan Piawaian ISO 

9000. 

• Memastikan ketersediaan dan 

penggunaan polisi-polisi, prosedurprosedur 

dan pekeliling terkini di 

seluruh TNB. 

Untuk menyokong objektifnya, unit ini 

telah memainkan peranan seperti 

berikut: 

A. 

B. 

PIAWAIAN PROSES DAN 

PENAMBAHBAIKAN 

(MS ISO 9001:2000) 

• Khidmat nasihat dan panduan 

kepada Bahagian/Jabatan 

mengenai pelaksa naan PSI dan 

pengekalannya. 

• Membangun dan mengemaskini 

kurikulum dan modul 

latihan PSI dengan ILSAS 

secara berterusan. 

PENGUMPULAN POLISI 

Menyelaras pengumpulan semua 

polisi, prosedur dan pekeliling. 

Unit Pembangunan Organisasi 

dan Kualiti 

Unit Pembangunan Organisasi dan 

Kualiti bertanggungjawab dalam mempromosikan 

kualiti di seluruh organisasi 

melalui inisiatif-inisiatif seperti Anugerah 

Kualiti Presiden (AKP), Pasukan 

Peningkatan Kerja (WIT), 5S, “team 

building” dan lain-lain. 

Mulai tarikh kajian, penilaian AKP 

diadakan dua tahun sekali. Tempoh 

yang lebih lama ini telah memberi TNB 

masa yang cukup untuk lebih bersedia 

bagi penyertaan pada Anugerah 

Kecemerlangan Pengurusan Kualiti 

(Kategori 4). Usaha ini telah beroleh 

hasil apabila TNB memenangi anugerah 

itu dan seterusnya memenangi Anugerah 

Kecemerlangan Industri Perdana Menteri 

(AKIPM) bagi tahun 2007. 

TNB terus menghidupkan tradisi 

peningkatan kualiti secara berterusan 

khususnya dalam WIT di mana terdapat 

kira-kira 700 pasukan WIT yang aktif 

dalam Kumpulan dan subsidiarisubsidiarinya. 

Bagi TK2007/2008, 

pasukan-pasukan WIT telah memenangi 

beberapa anugerah seperti berikut: 

• anugerah ketua pengarah 

perbadanan produktiviti malaysia 

– untuk penyertaan dan kejayaan 

TNB dalam Konvensyen ICC 

Kebangsaan MPC. Anugerah itu 

telah diterima oleh Dato’ Abdul 

Razak bin Abdul Majid, Naib 

Presiden Kanan (Hal Ehwal Korporat) 

bagi pihak TNB. 

• anugerah prism kategori 1 – 

pingat emas – dianugerahkan 

kepada WIT EG dari Stesen 

Janaelektrik Sultan Iskandar, Pasir 

Gudang, Johor di Konvensyen 

Kualiti Indonesia 2008 yang diadakan 

di Cisarua, Jakarta, Indonesia. 

• naib Johan sektor perkhidmatan 

dimenangi oleh WIT Impian dari 

Stesen Janaelektrik Gelugor, Pulau 

Pinang di Konvensyen ICC 

Kebangsaan 2008 yang diadakan 

pada 19-22 Ogos 2008 setelah 

menewaskan 38 pasukan lain dari 

seluruh negara. 

• anugerah pingat perak kepada WIT 

K Power dari Bahagian Pembahagian 

Kuala Lipis, Pahang di Konvensyen 

QCC Antarabangsa (ICQCC) di 

Beijing pada 23-26 Oktober 2007. 

TNB terus melaksanakan konsep 5S di 

seluruh organisasi untuk mewujudkan 

tempat kerja yang selesa dan selamat. 

Walaupun konsep ini bukan objektif 

utamanya, beberapa unit bisnes telah 

dianugerahkan pensijilan 5S daripada 

Perbadanan Produktiviti Malaysia (MPC). 

Selain itu Stesen Janaelektrik Tuanku 

Jaafar Port Dickson pula telah dipilih 

sebagai pemenang Pengamal 5S 

Kebangsaan MPC 2007.

Laporan Keselamatan Dan Kesihatan Pekerjaan 

Sistem Pengurusan OSH 

Sistem Pengurusan OSH, yang dikenali sebagai Sistem Pengurusan Kecemerlangan 

Keselamatan (SEMS) sudah sekian lama digunakan untuk mengurus OSH dalam TNB. SEMS 

terus dipertingkatkan untuk menghadapi cabaran-cabaran dari badan-badan pensijilan supaya 

Kumpulan mencapai prestasi OSH terbaik. Sistem ini terus diperkemaskan untuk memenuhi 

piawaian OHSAS 18001:2000 dan MS1722 dan program-program telah dilaksanakan untuk 

mengatasi cabaran-cabaran baru ini. 

Latihan telah diadakan secara berkala untuk membangun kompetensi semua anggota dalam 

pengurusan bagi pelaksanaan dan audit OSH seperti yang ditetapkan. Adalah juga wajib 

bagi subsidiari-subsidiari Syarikat menerima pakai sistem ini. Hasilnya, audit keseluruhan telah 

dijalankan ke atas UNITEN dan semua subsidiari lain. Tapak-tapak projek juga diteliti untuk 

pelaksanaan sistem pengurusan OSH yang sewajarnya. 

Kesedaran OSH dan Latihan 

Tumpuan kesedaran dan kefahaman OSH telah diberikan kepada Pengurusan Kanan. 

Komitmen mereka adalah amat penting bagi memastikan kecemerlangan OSH diletakkan 

pada tahap yang sama pentingnya dengan kecemerlangan operasi. 

Pengenalan 

Aset TNB yang paling bernilai iaitu warga kerjanya telah diberi pendedahan yang berterusan 

kepada OSH melalui kursus-kursus latihan dalaman dan luaran, berbagai seminar, persidangan, 

simposium dan bengkel. Warga kerja yang sesuai telah dikenalpasti untuk menghadiri seminar- 

TNB menghadapi cabaran yang besar dalam seminar dan persidangan-persidangan di luar negeri supaya TNB sentiasa peka dan mengetahui 

memastikan keselamatan dan kesihatan 

pekerjaan, (OSH) diuruskan selari dengan 

tentang perubahan terkini dalam teknologi dan konsep-konsep OSH. 

operasi yang cekap. Operasi bisnes yang Malah kontraktor-kontraktor TNB turut diberi pendedahan OSH. Pasport Keselamatan 

kritikal harus dijalankan bersepadu dengan NIOSH-TNB telah diwujudkan secara usahasama dengan Institut Keselamatan dan Kesihatan 

menjamin persekitaran kerja yang selamat Pekerjaan Kebangsaan (NIOSH) bagi memastikan para kontraktor tahu sepenuhnya tentang 

dan sihat. Keseimbangan ini diperlukan keperluan asas OSH. Program ini akan menjadi wajib bagi semua kontraktor kelak. Program 

untuk memastikan keadaan ini sentiasa yang sama telah dikendalikan untuk penyelia-penyelia kerja luar sebagai usaha bersepadu 

dicapai. Ia memerlukan sinergi yang 

komprehensif dan kompleks dalam 

TNB untuk membasmikan kejahilan tentang hal-hal berkaitan OSH. 

berinteraksi di antara sistem dan proses, Orang ramai juga tidak dilupai dalam usaha Kumpulan berkongsi pengetahuan berkenaan 

prerogatif pengurusan, serta peruntukan keselamatan elektrik. Seminar-seminar telah dianjurkan untuk sekolah-sekolah, organisasi- 

sumber dan tenaga kerja. Gabungan yang organisasi bukan Kerajaan, industri-industri dan persatuan-persatuan sebagai satu cara untuk 

sukar ini perlu dikenalpasti dalam usaha memastikan keselamatan dalam penggunaan elektrik. Kempen-kempen keselamatan telah 

TNB menyediakan perkhidmatan yang dijalankan oleh Bahagian-bahagian berkaitan dengan melibatkan tenaga kerja serta orang 

cekap, berkesan dan berdaya harap dan 

pada masa yang sama memberi perlindungan 

kepada nyawa dan aset bagi membolehkan 

ramai sebagai sebahagian daripada tanggungjawab sosial korporat TNB. 

organisasi berkembang dan mencapai Tindak Balas Kecemasan 

kecemerlangan dalam mandatnya sebagai 

“Penggerak Kemajuan Negara”. 

Tahap bersiap sedia untuk bertindak balas terhadap krisis dan kecemasan adalah kritikal bagi 

business TNB dalam penjanaan, penghantaran dan pembahagian. Dalam hal ini, Kumpulan 

telah melaksanakan rancangan tindak balas kecemasan yang terperinci yang dipantau oleh 

Peningkatan Kualiti Perkhidmatan bahagian-bahagian dan jabatan-jabatan yang berkenaan. Pasukan Pengurusan Tindak Balas 

Pengurusan OSH terus mencapai kemajuan 

dengan berbagai keperluan dipertingkatkan 

bagi memastikan kadar pematuhan yang 

lebih tinggi. Penambahbaikan, walau betapa 

Kecemasan dan Pasukan Tindak Balas Kecemasan terus diberi pendedahan kepada rejim 

latihan dan status kewaspadaan terus diuji dan dikaji. Latihan-latihan kecemasan dipantau 

rapi dan satu sistem penilaian akan dilaksanakan untuk memastikan keberkesanan. 

kecil sekalipun akan dilaporkan. Kualiti 

perkhidmatan dipantau dengan rapi dan 

Anugerah Kecemerlangan OSH 

kesediaan menerima cabaran dalam Sejumlah 12 stesen janaelektrik TNB telah memenangi Anugerah Emas Kelas 1 & 2, 

mencapai sasaran telah dinilai dan Anugerah Perak dan Gangsa dalam Anugerah Persatuan Keselamatan dan Kesihatan 

dilaksanakan. Agensi-agensi pensijilan turut 

dijemput untuk menjalankan audit bagi 

Pekerjaan Malaysia (MSOSH) 2007. 

memastikan pematuhan kepada keperluan 

OSH dan kualiti yang berkaitan. 171 

[ Tenaga Nasional Berhad ] [ Laporan Tahunan 2008 ]


172 

Penyata Alam Sekitar 

POLISI ALAM SEKITAR TNB 

Sentiasa melindungi, memulihara dan 

mempertingkatkan kualiti alam sekitar dalam 

semua operasi dan dalam proses membuat 

sebarang keputusan yang berkaitan. 

Sentiasa mematuhi semua undang-undang 

dan peraturan, menetapkan piawaian yang 

akan membantu meningkatkan prestasi alam 

sekitar secara berterusan. 

Sentiasa melaksanakan Sistem Pengurusan 

Alam Sekitar (EMS) yang akan menjamin 

semua kesan ke atas alam sekitar daripada 

operasinya dapat dikurangkan atau pun 

dihapuskan. 

Sentiasa melaksanakan semakan audit alam 

sekitar mengikut jadual yang ditetapkan 

untuk memastikan pematuhan kepada 

komitmen Alam Sekitar, dan melaksanakan 

program-program latihan bagi warga kerja 

untuk memastikan tahap kompetensi yang 

tinggi dalam bidang pemuliharaan alam 

sekitar. 

Sentiasa meningkatkan tahap kesedaran 

terhadap alam sekitar di kalangan kontraktor, 

masyarakat umum dan pihak-pihak yang 

berkepentingan di samping menyediakan 

polisi alam sekitar bagi keperluan mereka. 

A. Pelan Pengurusan Alam Sekitar 

program pemantauan alam sekitar 

Pelan Pengurusan Alam Sekitar dilaksanakan mengikut keperluan bagi 

mendapatkan lesen di bawah Akta Kualiti Alam Sekitar 1974 atau 

mengikut perincian EIA yang ditetapkan oleh Jabatan Alam Sekitar 

atau berdasarkan syarat-syarat kelulusan EIA bagi setiap stesen 

janaelektrik. Secara amnya, fokus program pemantauan adalah 

memantau kualiti udara, kualiti air dan paras bising sempadan. Selain 

daripada itu, beberapa buah stesen juga menjalankan program 

pemantauan ekologi sebagai sebahagian daripada Program 

Pemantauan Alam Sekitar. 

TNB akan sentiasa memastikan setiap peralatan yang dipasang di 

semua stesen janaelektrik baru adalah mesra alam dan juga mematuhi 

Sistem Pemantauan Berterusan Pengeluaran Asap (CEMS). 

B. Audit Alam Sekitar dan Persijilan MS ISO 

Kesemua 12 stesen janaelektrik mempunyai satu set dokumentasi MS 

ISO 14001 yang lengkap dan pada masa ini sedang melaksanakan 

EMS yang berasaskan piawaian. 

Audit Pengurusan Alam Sekitar tahunan atau EMS berdasarkan 

kepada MS ISO 14001 dilaksanakan di semua stesen janaelektrik oleh 

Juruaudit Bahagian Penjanaan TNB. Audit penilaian semula EMS 

dilaksanakan setahun sekali oleh SIRIM QAS International.

C. Pelupusan Sisa Berjadual 

Program Pengurusan Sisa Berjadual TNB 

telah dilaksanakan selaras dengan 

Peraturan Kualiti Alam Sekitar (Sisa 

Berjadual) Tahun 2005. Sisa berjadual 

termasuklah semua sisa yang dihasilkan 

dari semasa ke semasa telah dilupuskan 

oleh kontraktor-kontraktor yang berdaftar 

dengan Jabatan Alam Sekitar. 

Semua sisa berjadual yang dikeluarkan 

perlu dimaklumkan kepada Jabatan 

Alam Sekitar dan akan disimpan buat 

sementara di Stor Sisa Berjadual sebelum 

dilupuskan. EMR bertanggungjawab 

untuk merekod, memantau, dan menguruskan 

semua sisa yang dikeluarkan 

oleh unit masing-masing. 

D. Program Kitar Semula 

Program pengurangan dan kitar semula 

sisa telah disenaraikan sebagai salah 

satu inisiatif Pengurusan Alam Sekitar 

(EMS) bagi setiap bahagian di dalam 

TNB. Ketika ini, hampir kesemua stesen 

janaelektrik telah mengamalkan program 

EMS ini bagi mengurangkan sisa serta 

pengunaan sumber tenaga. Malahan, 

sesetengah stesen telah pun mengenalpasti 

kawasan-kawasan strategik untuk 

dijadikan kawasan kitar semula. 

Sementara itu, program-program 

kesedaran untuk warga kerja mengenai 

EMS ini dilakukan menerusi perjumpaan 

bulanan. Program-program kesedaran 

yang berterusan telah dilaksanakan 

menerusi perjumpaan bulanan para 

pekerja. 

i. Program Pemantauan Keadaan 

(CMP): Program pemantauan ini 

dilakukan secara berterusan oleh 

Bahagian Penghantaran dalam 

operasinya. Salah satu inisiatif 

adalah penebusgunaan minyak alat 

ubah terpakai di mana minyak itu 

ditapis dengan menggunakan 

teknologi terkini dan diguna 

semula dalam operasi. 

ii. Program Mengitar Semula Kabel- 

Kabel Lama: Program mengitar 

semula kabel-kabel lama 

dilaksanakan menerusi Jawatankuasa 

Pelupusan di semua wilayah. 

Proses mengitar semula bagi kabelkabel 

lama boleh dilaksanakan 

sebaik sahaja kelulusan diberikan 

oleh Jawatankuasa ini. Lazimnya, 

Jawatankuasa ini akan melantik 

syarikat kitar semula untuk 

mengumpul barang-barang lusuh 

ini untuk proses seterusnya. 

E. Pengurusan Krisis 

Pasukan Pengurusan Bencana Alam 

diwakili oleh Pasukan Tindakan 

Kecemasan yang merupakan komponen 

utama bagi Sistem Pengurusan 

Kecemerlangan Keselamatan (SEMS) 

yang telah dilaksanakan di semua 

bahagian dalaman TNB. 

SEMS akan mengenalpasti semua 

bentuk kecemasan yang mungkin 

berlaku dalam aktiviti bisnes bahagian 

dan seterusnya menyediakan Pelan 

Tindakan Kecemasan sebagai langkah 

pengawalan. 

Setiap bahagian juga melaksanakan 

latihan ERP tahunan yang melibatkan 

semua warga kerja dan agensi-agensi 

dan pihak berkuasa yang berkenaan. 

F. Penggantian Halon 

B a h a g i a n - b a h a g i a n P e n j a n a a n 

Pembahagian telah mencapai bebas 

Halon dalam semua operasinya 

sementara program penggantian halon 

masih berterusan dalam Bahagian 

Penghantaran. Program menggantikan 

gas halon merupakan antara fokus 

u t a m a J a b a t a n P e n y e n g g a r a a n 

R a n g k a i a n ( N M D ) , B a h a g i a n 

Penghantaran. Penggantian gas halon 

dengan gas baru yang diluluskan dalam 

sistem pencegahan kebakaran dilakukan 

secara berperingkat telah dilaksanakan 

di bawah Pelan Bisnes untuk Tahun 

2004-2008. Program ini dijangka siap 

pada tahun kewangan akan datang. 

G. Isu-Isu Semasa 

i. Pemanasan Global: Cabaran bagi 

industri elektrik bukan sahaja pada 

bahan api fosil terhad tetapi juga 

pada harga bahan api fosil yang 

semakin meningkat. Penggunaan 

bahan api fosil untuk penjanaan 

elektrik juga banyak menyumbang 

kepada pencemaran udara dan 

gas-gas rumah tanaman. Penguatkuasaan 

protokol antarabangsa 

dan perundangan alam sekitar 

kebangsaan menghendakkan TNB 

meningkatkan inisiatif pengurusan 

untuk mematuhi piawaian 

pemancaran yang ketat. TNB 

sedang menerokai teknologi terkini 

untuk mengurangkan pencemaran 

seperti karbon monoksida (CO), 

karbon dioksida (CO2), nitrogen 

oksida (NOx) dan sulfur dioksida 

(SO2) dan memasang teknologi itu 

dalam operasi loji janakuasa kami 

yang terkini. 

ii. Mekanisme Pembangunan Bersih 

(CDM): Mekanisme Pembangunan 

Bersih (CDM) merupakan satu 

usaha global di bawah Kyoto 

Protocol (K.P.) Artikel 12, untuk 

mengurang dan menstabilkan 

kepekatan gas-gas rumah hijau 

(GHG) yang disuntik ke dalam 

atmosfera kita. Malaysia sebagai 

sebahagian daripada masyarakat 

global mengiktiraf dan menyokong 

objektif Konvensyen Rangka Kerja 

mengenai Perubahan Iklim Bangsabangsa 

Bersatu (UNFCCC) untuk 

mencegah kepekatan gas 

anthropogenik dalam atmosfera 

yang melebihi tahap dan yang 

membawa kesan mudarat kepada 

kehidupan di bumi. 

Malaysia telah menandatangani 

UNFCCC pada 9 Jun 1993 dan 

kemudiannya meratifikasikan 

konvensyen itu pada 13 Julai 1994. 

Pada 12 Mac 1999, Malaysia 

menandatangani KP dan 

meratifikasikan protokol itu pada 

4 September 2002. Kyoto Protocol 

sudah mula berkuatkuasa pada 

16 Februari 2005 dan TNB 

kemudiannya mengintegrasikan 

potensi CDM ke dalam bisnes 

syarikat. TNB telah mengenalpasti 

projek-projek yang layak untuk 

CDM dan sekarang sedang giat 

menyusuli inisiatif ini. 

iii. Pendidikan dan Kesedaran Alam 

Sekitar: Setiap tahun TNB menerima 

lawatan pelajar-pelajar sekolah dan 

penuntut-penuntut universiti untuk 

melihat operasinya khususnya lojiloji 

janakuasa kami. Semasa 

lawatan-lawatan itu TNB memberi 

demonstrasi sistem pengurusan 

alam sekitar serta aktiviti-aktiviti 

alam sekitar yang dilaksanakan 

oleh syarikat. TNB juga 

menganjurkan kem remaja sebagai 

komitmen kami mewujudkan 

Negara Hijau untuk faedah 

generasi-generasi masa depan. 


173


174 

Penyata Kewangan 

175 Laporan Pengarah 

180 Penyata Pendapatan 

181 Kunci Kira-Kira 

183 Penyata Perubahan Dalam Ekuiti 

185 Penyata Aliran Tunai 

187 Nota kepada Penyata Kewangan 

270 Kenyataan Para Pengarah 

271 Pengakuan Berkanun 

272 Laporan Juruaudit Bebas

Laporan Pengarah 

Pengarah-pengarah dengan sukacitanya mengemukakan Laporan mereka berserta penyata-penyata kewangan bagi Kumpulan 

dan Syarikat bagi tahun kewangan berakhir 31 Ogos 2008. 

aktiViti utama 

Aktiviti-aktiviti utama Kumpulan dan Syarikat adalah dalam bidang penjanaan, penghantaran, pembahagian dan penjualan 

tenaga elektrik dan juga dalam jadual seperti diNota 15 penyata kewangan. 

Sepanjang tahun kewangan ini, tidak terdapat sebarang perubahan ketara dalam aktiviti-aktiviti tersebut. 

keputusan keWangan 

kumpulan syarikat 

rm’juta rm’juta 

Keuntungan bagi tahun yang diatributkan kepada 

– Pemegang ekuiti Syarikat 2,594.0 2,663.6 

– Kepentingan minoriti 6.4 0 

Keuntungan bagi tahun 2,600.4 2,663.6 

DiViDen 

Dividen yang dibayar atau diisytiharkan sejak 31 Ogos 2007 adalah seperti berikut: 

rm’juta 

Bagi tahun kewangan berakhir 31 Ogos 2007 seperti yang dinyatakan dalam Laporan Pengarah 

bagi tahun kewangan ini: 

Dividen kasar akhir sebanyak 16.3 sen sesaham biasa, ditolak cukai pendapatan 26%, 

dibayar pada 3 Januari 2008 522.6 

Bagi tahun kewangan berakhir 31 Ogos 2008: 

Dividen kasar interim sebanyak 10.0 sen sesaham biasa, tolak cukai pendapatan 26%, 

dibayar pada 29 Mei 2008 320.7 

Untuk tahun kewangan berakhir 31 Ogos 2008, para Pengarah telah mencadangkan pada 16 Oktober 2008, pembayaran 

dividen kasar akhir sebanyak 10.0 sen sesaham biasa, ditolak cukai pendapatan 25%, tertakluk kepada kelulusan para 

pemegang saham di Mesyuarat Agung Tahunan Kumpulan yang akan datang. Tarikh Penutupan Buku dan Pembayaran akan 

diumumkan kemudian. 


175


176 


riZab Dan peruntukan 

Semua pemindahan penting kepada atau daripada rizab dan peruntukan pada tahun kewangan ini adalah seperti yang 

dinyatakan dalam penyata kewangan. 

terbitan saham 

Pada tahun kewangan ini, 2,809,277 saham biasa baru berharga RM1.00 sesaham telah diterbitkan oleh Syarikat yang 

merangkumi:- 

(a) 2,573,225 saham biasa berharga RM1.00 sesaham dalam TNB menurut Skim Opsyen Saham Pekerja II (‘ESOS II’) pada 

harga pelaksanaan bernilai RM6.71, RM6.99, RM7.42, RM7.33, RM11.07 dan RM6.33 sesaham, dan 

(b) 236,052 saham biasa berharga RM1.00 sesaham dalam TNB menurut pertukaran Sekuriti Pendapatan Boleh Tebus Boleh 

Tukar Tak Bercagar pada harga RM9.18 sesaham. 

Saham biasa yang baru diterbitkan pada tahun kewangan ini adalah bertaraf ‘pari passu’ dari segala segi dengan saham biasa 

Syarikat yang sedia ada. 

skim OpsYen saham pekerJa (‘esOs’) 

Opsyen di bawah ESOS telah diberikan kepada para Pengarah, warga kerja dan pesara Kumpulan yang layak untuk melanggan 

saham biasa berharga RM1.00 sesaham dalam TNB. Terbitan ESOS pertama telah tamat tempoh pada 11 Mei 2002. 

Syarikat telah melaksanakan Skim Opsyen Saham Pekerja II (‘ESOS II’) yang baru pada 8 Julai 2003 untuk tempoh 10 tahun. 

ESOS II ini adalah tertakluk kepada undang-undang kecil yang telah diluluskan oleh para pemegang saham di Mesyuarat Agung 

Luar Biasa (‘EGM’) yang diadakan pada 29 Mei 2003 dan dipinda sewaktu berlangsungnya EGM pada 15 Disember 2005. 

Ciri-ciri utama dan perubahan dalam bilangan opsyen saham Syarikat pada tahun kewangan ini dinyatakan dalam Nota 34 

kepada penyata kewangan. 

Syarikat telah diberi pengecualian oleh Suruhanjaya Syarikat Malaysia melalui sepucuk surat bertarikh 18 September 2008 

daripada syarat supaya menyatakan dalam Laporan ini nama pihak-pihak yang diberi opsyen ini dalam tempoh tersebut dan 

butir-butir pegangan mereka mengikut Seksyen 169(11) Akta Syarikat 1965 kecuali maklumat warga kerja yang diberi opsyen 

saham-saham biasa yang berjumlah 450,000 ke atas.

skim OpsYen saham pekerJa (‘esOs’) (samb.) 

Senarai nama warga kerja yang diberi opsyen saham-saham biasa berjumlah 450,000 ke atas di bawah ESOS II adalah seperti 

berikut:- 

bil. saham biasa 

diberi dan bil. saham biasa 

diperoleh dilaksanakan 

nama Jawatan di bawah opsyen di bawah opsyen 

Dato’ Sri Che Khalib bin Mohamad Noh Presiden/Ketua 

Pegawai Eksekutif 915,000 0 

Datuk Wira Md Sidek bin Ahmad Naib Presiden Kanan, 

Operasi dan Teknikal 590,000 470,000 

Dato’ Abdul Razak bin Abdul Majid Naib Presiden Kanan, 

Hal Ehwal Korporat 655,000 100,000 

Dato’ Mohd Izzaddin bin Idris Ketua Pegawai Kewangan/ 


(Kewangan Kumpulan) 580,000 0 

Dato’ Ir Aishah binti Dato’ Haji Abdul Rauf Naib Presiden, Pembahagian 635,000 177,500 

Dato’ Haji Nik Ibrahim bin Nik Mohamed Naib Presiden, 

Pengurusan Pelaburan 597,500 352,500 

Dato’ Kamaruzzaman bin Jusoh Naib Presiden, 

Sumber Manusia 614,000 186,500 

Tidak ada pekerja daripada subsidiari diberikan opsyen yang mewakili 450,000 saham biasa dan ke atas di bawah ESOS II. 

pengarah 

Para Pengarah yang memegang jawatan dalam tempoh sejak tarikh Laporan lalu adalah: 

Tan Sri Leo Moggie 

Dato’ Sri Che Khalib bin Mohamad Noh 

Dato’ Puteh Rukiah binti Abd Majid 

Dato’ Mohammad Zainal bin Shaari 

Tan Sri Dato’ Lau Yin Pin @ Lau Yen Beng 

Tan Sri Dato’ Hari Narayanan a/l Govindasamy 

Dato’ Zainal Abidin bin Putih 


Tan Sri Dato’ Seri Siti Norma binti Yaakob (Dilantik pada 12 September 2008) 

Datuk Zalekha binti Hassan (Meletak jawatan sebagai pengarah pengganti kepada Dato’ Puteh Rukiah 

binti Abd Majid pada 28 Januari 2008) 

Datuk Mohd Zaid bin Ibrahim (Meletak jawatan pada 18 Mac 2008) 


177


178 

FaeDah pengarah 


Di sepanjang dan pada akhir tempoh kewangan ini, tiada sebarang urusan melibatkan Syarikat, yang bertujuan atau mempunyai 

tujuan untuk membolehkan para Pengarah Syarikat mendapat faedah secara memperoleh saham atau debentur Syarikat atau 

mana-mana badan korporat lain, kecuali opsyen yang diberi kepada Presiden/Ketua Pegawai Eksekutif di bawah ESOS II. 

Sejak akhir tahun kewangan yang lalu, tiada Pengarah yang telah menerima atau layak menerima faedah (selain faedah yang 

dinyatakan dalam Nota 5 penyata kewangan) melalui kontrak yang dibuat oleh Syarikat atau badan-badan korporat yang 

ada kaitan dengan Pengarah atau dengan firma dalam mana Pengarah menjadi ahli, atau sebuah syarikat di mana Pengarah 

mempunyai kepentingan kewangan yang utama. 

kepentingan pengarah Dalam saham Dan Debentur 

Berdasarkan Daftar pegangan saham Pengarah, butiran kepentingan Pengarah yang memegang jawatan pada akhir tahun 

kewangan dalam saham Syarikat adalah seperti berikut: 

bilangan saham biasa bernilai rm1.00 sesaham 

setakat setakat 

1.9.2007 Diperoleh Dilupus 31.8.2008 

Tan Sri Leo Moggie 40,000 0 40,000 0 

Dato’ Zainal Abidin bin Putih 1,250 0 0 1,250 

Dato’ Fuad bin Jaafar 62,500 0 0 62,500 

bilangan opsyen saham biasa bernilai rm1.00 sesaham 

setakat setakat 

1.9.2007 Diberi Dilaksana 31.8.2008 

Dato’ Sri Che Khalib bin Mohamad Noh 735,000 180,000 0 915,000 

Mengikut Daftar Pengarah, para Pengarah lain tidak memegang opsyen saham dalam Syarikat. 

Tiada Pengarah lain yang memegang jawatan pada akhir tahun kewangan ini yang mempunyai sebarang kepentingan dalam 

saham dan debentur Syarikat atau badan korporat berkaitan. 

maklumat berkanun mengenai penYata keWangan 

Sebelum penyata pendapatan dan kunci kira-kira Kumpulan dan Syarikat disediakan, para Pengarah telah mengambil langkahlangkah 

sewajarnya seperti berikut:- 

(a) untuk memastikan tindakan sewajarnya telah diambil berhubung dengan penghapusan hutang lapuk dan penyediaan 

peruntukan bagi hutang ragu serta telah berpuas hati bahawa semua hutang lapuk yang diketahui telah dihapuskan dan 

juga peruntukan yang memadai telah pun dibuat untuk hutang ragu; dan 

(b) bagi menentukan sebarang aset semasa selain daripada hutang, yang tidak mungkin dapat direalisasikan dalam laluan 

normal perniagaan; nilai aset tersebut seperti mana tercatat dalam rekod perakaunan Kumpulan dan Syarikat, telah 

dikurangkan nilainya kepada suatu jumlah yang lebih berpatutan untuk direalisasikan.

maklumat berkanun mengenai penYata keWangan (samb.) 

Pada tarikh laporan ini, para Pengarah tidak mengetahui sebarang keadaan: 

(a) yang boleh menyebabkan jumlah yang boleh dihapus kira sebagai hutang lapuk atau jumlah peruntukan hutang ragu 

dalam akaun Kumpulan dan Syarikat tidak mencukupi yang akan membawa kesan ketara; atau 

(b) yang boleh menimbulkan kekeliruan ke atas nilai yang diletakkan ke atas aset semasa dalam penyata kewangan Kumpulan 

dan Syarikat; atau 

(c) yang boleh mengakibatkan kaedah penilaian aset atau tanggungan Kumpulan dan Syarikat mengelirukan dan 

tidak sesuai. 

Tiada tanggungan luar jangka atau tanggungan lain telah dikuatkuasakan atau berkemungkinan dikuatkuasakan dalam tempoh 

dua belas bulan selepas akhir tahun kewangan yang pada pendapat para Pengarah akan atau pun mungkin akan menjejaskan 

keupayaan Kumpulan dan Syarikat untuk menunaikan kewajipan tanggungan tersebut apabila tiba masanya. 

Pada tarikh laporan ini, tidak wujud: 

(a) sebarang caj ke atas aset Kumpulan dan Syarikat yang telah timbul selepas berakhir tahun kewangan yang menjamin 

tanggungan mana-mana pihak lain; atau 

(b) sebarang tanggungan luar jangka Kumpulan dan Syarikat yang telah timbul sejak berakhir tahun kewangan. 

lain-lain maklumat berkanun 

Pada tarikh Laporan ini, para Pengarah tidak mengetahui sebarang keadaan yang belum diambil kira dalam Laporan ini 

atau penyata kewangan yang boleh mengakibatkan kekeliruan terhadap sebarang jumlah yang dinyatakan dalam penyata 

kewangan. 

Pada pendapat Pengarah-pengarah, dalam tempoh antara akhir tahun kewangan dan tarikh Laporan ini, tidak timbul sebarang 

perkara, urusan, kejadian penting dan luar biasa yang mungkin akan menjejaskan dengan ketara keputusan operasi Kumpulan 

dan Syarikat bagi tahun kewangan dalam mana Laporan ini dibuat. 

JuruauDit 

Juruaudit, PricewaterhouseCoopers, telah menyatakan kesanggupan mereka untuk meneruskan perkhidmatan. 

Ditandatangani bagi pihak Lembaga Pengarah rentetan daripada resolusi Lembaga Pengarah bertarikh 3 November 2008. 

tan sri leO mOggie DatO’ sri Che khalib bin mOhamaD nOh 

Pengerusi Presiden/Ketua Pegawai Eksekutif 


179


180 

Penyata Pendapatan 

bagi tahun kewangan berakhir 31 Ogos 2008 


nota 2008 2007 2008 2007 

rm’juta RM’juta rm’juta RM’juta 

Hasil 4 25,750.6 23,320.4 23,069.2 21,400.6 

Perbelanjaan operasi 5 (22,503.4) (18,371.4) (20,631.4) (17,441.8) 

Lain-lain pendapatan operasi 7 794.8 593.7 1,488.4 793.9 

Keuntungan operasi 4,042.0 5,542.7 3,926.2 4,752.7 

Keuntungan/(kerugian) tukaran wang asing 8 34.1 485.8 (11.1) 341.2 

Bahagian hasil dari syarikat bersekutu 44.9 42.4 0 0 

Keuntungan sebelum kos kewangan 4,121.0 6,070.9 3,915.1 5,093.9 

Kos kewangan 9 (1,095.8) (1,305.0) (811.1) (969.5) 

Keuntungan sebelum cukai dan zakat 3,025.2 4,765.9 3,104.0 4,124.4 

Cukai dan Zakat 10 (424.8) (698.3) (440.4) (609.9) 

Keuntungan bagi tahun 2,600.4 4,067.6 2,663.6 3,514.5 

Diatribut kepada: 

Pemegang ekuiti Syarikat 2,594.0 4,061.1 2,663.6 3,514.5 

Kepentingan minoriti 6.4 6.5 0 0 


Sen Sen 

Pendapatan sesaham 

– asas 11(a) 59.87 94.92 

– cair 11(b) 59.84 93.00 

Dividen sesaham: Sen Sen 

Dividen interim (kasar) 12 10.0 20.0 

Dividen akhir (kasar) 12 0 16.3 

Cadangan dividen akhir (kasar) 12 10.0 0 

Nota-nota di muka surat 187 hingga 269 membentuk sebahagian penting penyata kewangan ini.

Kunci Kira-Kira 

pada 31 Ogos 2008 

aset bukan semasa 


nota 2008 2007 2008 2007 


Hartanah, loji dan kelengkapan 13 57,475.2 56,405.3 47,833.5 46,332.8 

Pajakan operasi prabayar 14 844.1 852.6 692.1 693.4 

Subsidiari 15 0 0 4,558.3 4,581.1 

Syarikat Bersekutu 16 322.5 233.0 171.0 125.8 

Pelaburan 17 38.0 38.0 97.4 97.4 

Penghutang jangka panjang 18 0 0 613.3 703.1 

aset semasa 

58,679.8 57,528.9 53,965.6 52,533.6 

Aset bukan semasa dipegang untuk jualan 19 14.1 125.0 13.5 55.8 

Inventori 20 2,230.3 1,769.5 1,158.3 1,115.4 

Penghutang, deposit dan pendahuluan 21 3,452.2 2,921.8 2,292.1 2,204.6 

Aset cukai semasa 14.4 11.6 0 0 

Jumlah dihutang subsidiari 22 0 0 1,685.7 1,250.1 

Jumlah dihutang syarikat bersekutu 46.1 45.3 37.8 34.6 

Pelaburan jangka pendek 23 12.6 12.6 12.6 12.6 

Sekuriti boleh niaga 24 8.5 10.6 8.5 10.6 

Deposit, baki bank dan tunai 25 5,383.9 5,299.3 4,212.9 4,524.3 

tanggungan semasa 

11,162.1 10,195.7 9,421.4 9,208.0 

Pemiutang 26 5,187.4 4,301.6 3,734.3 3,132.7 

Jumlah dihutang kepada subsidiari 22 0 0 1,192.9 1,403.4 

Jumlah dihutang kepada syarikat bersekutu 346.8 226.1 345.2 224.5 

Cukai semasa 69.4 226.1 59.1 221.3 

Pinjaman jangka pendek 27 1,058.3 2,015.5 400.9 1,452.7 

6,661.9 6,769.3 5,732.4 6,434.6 

aset semasa bersih 4,500.2 3,426.4 3,689.0 2,773.4 

Jumlah aset DitOlak tanggungan semasa 63,180.0 60,955.3 57,654.6 55,307.0 

Nota-nota di muka surat 187 hingga 269 membentuk sebahagian penting penyata kewangan ini. 


181


182 

Kunci Kira-kira 

tanggungan bukan semasa 


nota 2008 2007 2008 2007 


Pinjaman 28 (21,682.1) (21,963.9) (14,845.9) (14,898.8) 

Amaun terhutang kepada subsidiari 22 0 0 (3,525.8) (3,621.1) 

Deposit pelanggan 29 (2,551.9) (2,319.6) (2,401.1) (2,186.0) 

Faedah pekerja 30 (3,124.8) (2,730.6) (2,999.1) (2,627.4) 

Tanggungan lain (258.9) (145.9) (56.8) (63.7) 

Cukai tertunda 31 (6,337.4) (6,274.4) (5,499.3) (5,524.8) 

Pendapatan tertunda 32 (2,899.4) (2,803.5) (2,580.8) (2,504.7) 

Geran pembangunan Kerajaan 33 (563.6) (620.5) 0 0 

(37,418.1) (36,858.4) (31,908.8) (31,426.5) 

Jumlah aset bersih 25,761.9 24,096.9 25,745.8 23,880.5 

mODal Dan riZab Diatributkan kepaDa 

pemegang ekuiti sYarikat 

Modal saham 34 4,334.5 4,331.7 4,334.5 4,331.7 

Premium saham 35 5,258.8 5,242.0 5,258.8 5,242.0 

Penilaian semula dan rizab lain 36 718.2 894.9 981.7 1,021.3 

Keuntungan tersimpan 37 15,345.7 13,530.0 15,170.8 13,285.5 

25,657.2 23,998.6 25,745.8 23,880.5 

kepentingan minOriti 104.7 98.3 0 0 

Jumlah ekuiti 25,761.9 24,096.9 25,745.8 23,880.5 

sen Sen 

aset bersih sesaham* 591.9 554.0 

* Nilai aset sesaham bersih diatribut dengan pemegang ekuiti biasa Syarikat. 


Penyata Perubahan Dalam Ekuiti 


Diatribut kepada pemegang ekuiti syarikat 

saham rizab 

biasa skim penilaian 

bernilai Opsyen semula 

rm1.00 premium saham dan rizab keuntungan kepentingan Jumlah 

nota sesaham saham pekerja lain tersimpan minoriti ekuiti 

rm’juta rm’juta rm’juta rm’juta rm’juta rm’juta rm’juta 

kumpulan 

Setakat 1 September 2007 4,331.7 5,242.0 35.7 859.2 13,530.0 98.3 24,096.9 

Perbezaan tukaran mata wang asing 0 0 0 (138.8) 0 0 (138.8) 

Realisasi penilaian semula rizab 36 0 0 0 (65.0) 65.0 0 0 

Pendapatan dan perbelanjaan diiktiraf 

secara langsung dalam ekuiti 0 0 0 (203.8) 65.0 0 (138.8) 

Keuntungan untuk tahun 0 0 0 0 2,594.0 6.4 2,600.4 

Jumlah pendapatan dan perbelanjaan 

diiktiraf untuk tahun 0 0 0 (203.8) 2,659.0 6.4 2,461.6 

Dividen dibayar bagi tahun berakhir 

– 31.08.2007 12 0 0 0 0 (522.6) 0 (522.6) 

– 31.08.2008 12 0 0 0 0 (320.7) 0 (320.7) 

Skim Opsyen Saham Pekerja 

– opsyen diberi 0 0 27.1 0 0 0 27.1 

Terbitan modal saham 

– opsyen saham dan pertukaran 

Sekuriti Pendapatan Boleh Tebus 

Boleh Tukar 34, 35 2.8 16.8 0 0 0 0 19.6 

Sehingga 31 Ogos 2008 4,334.5 5,258.8 62.8 655.4 15,345.7 104.7 25,761.9 

Setakat 1 September 2006 4,135.2 3,912.9 0 843.6 10,533.5 121.3 19,546.5 

Perbezaan tukaran mata wang asing 0 0 0 42.7 0 0 42.7 

Realisasi penilaian semula rizab 36 0 0 0 (27.1) 27.1 0 0 


secara langsung dalam ekuiti 0 0 0 15.6 27.1 0 42.7 

Keuntungan untuk tahun 0 0 0 0 4,061.1 6.5 4,067.6 


diiktiraf untuk tahun 0 0 0 15.6 4,088.2 6.5 4,110.3 

Transaksi dengan kepentingan minoriti 

dalam subsidiari 0 0 0 0 0 (29.5) (29.5) 


– 31.08.2006 12 0 0 0 0 (459.7) 0 (459.7) 

– 31.08.2007 12 0 0 0 0 (632.0) 0 (632.0) 


– opsyen diberi 0 0 35.7 0 0 0 35.7 


– opsyen saham, GEB dan CRIS 34, 35 196.5 1,329.1 0 0 0 0 1,525.6 

Sehingga 31 Ogos 2007 4,331.7 5,242.0 35.7 859.2 13,530.0 98.3 24,096.9 



183


184 

Penyata Perubahan Dalam Ekuiti 

tak boleh diagihkan boleh diagihkan 

saham rizab 

biasa skim 

bernilai Opsyen penilaian 

rm1.00 premium saham semula dan keuntungan Jumlah 

nota sesaham saham pekerja rizab lain tersimpan ekuiti 

rm’juta rm’juta rm’juta rm’juta rm’juta rm’juta 

syarikat 

Setakat 1 September 2007 4,331.7 5,242.0 30.8 990.5 13,285.5 23,880.5 

Realisasi penilaian semula rizab 36 0 0 0 (65.0) 65.0 0 


secara langsung dalam ekuiti 0 0 0 (65.0) 65.0 0 

Keuntungan untuk tahun 0 0 0 0 2,663.6 2,663.6 


diiktiraf untuk tahun 0 0 0 (65.0) 2,728.6 2,663.6 


– 31.08.2007 12 0 0 0 0 (522.6) (522.6) 

– 31.08.2008 12 0 0 0 0 (320.7) (320.7) 


– opsyen diberi 0 0 25.4 0 0 25.4 


– opsyen saham dan pertukaran 

Sekuriti Pendapatan Boleh Tebus Boleh Tukar 34, 35 2.8 16.8 0 0 0 19.6 

Sehingga 31 Ogos 2008 4,334.5 5,258.8 56.2 925.5 15,170.8 25,745.8 

Setakat 1 September 2006 4,135.2 3,912.9 0 1,017.6 10,835.6 19,901.3 

Realisasi penilaian semula rizab 36 0 0 0 (27.1) 27.1 0 


secara langsung dalam ekuiti 0 0 0 (27.1) 27.1 0 

Keuntungan untuk tahun 0 0 0 0 3,514.5 3,514.5 


diiktiraf untuk tahun 0 0 0 (27.1) 3,541.6 3,514.5 


– 31.08.2006 12 0 0 0 0 (459.7) (459.7) 

– 31.08.2007 12 0 0 0 0 (632.0) (632.0) 


– opsyen diberi 0 0 30.8 0 0 30.8 


– opsyen saham, GEB dan CRIS 34, 35 196.5 1,329.1 0 0 0 1,525.6 

Sehingga 31 Ogos 2007 4,331.7 5,242.0 30.8 990.5 13,285.5 23,880.5 


Penyata Aliran Tunai 


aliran tunai DaripaDa aktiViti Operasi 


2008 2007 2008 2007 



Pelarasan untuk: 

Cukai dan zakat 424.8 698.3 440.4 609.9 

Susut nilai 3,528.7 3,199.9 2,860.8 2,595.2 

Pelunasan pajakan operasi prabayar 26.6 22.1 19.2 14.7 

Pelunasan hak perlombongan arang batu 0 10.7 0 0 

Peruntukan bagi ganjaran pekerja 682.8 649.2 646.0 638.0 

Peruntukan bagi opsyen saham 27.1 35.7 25.4 30.8 

(Keuntungan)/Kerugian tukaran mata wang asing (53.2) (452.3) 4.8 (288.2) 

Pelepasan pendapatan tertunda (345.1) (326.9) (307.6) (291.8) 

Keuntungan daripada pelupusan hartanah, 

loji dan kelengkapan (9.8) (29.1) (9.7) (29.0) 

Keuntungan daripada pelupusan aset bukan semasa 

yang dipegang untuk jualan (238.6) 0 (238.6) 0 

Keuntungan daripada pelupusan pajakan operasi prabayar (1.3) (4.0) (1.3) (4.0) 

Bahagian hasil dari syarikat bersekutu (44.9) (42.4) 0 0 

Pendapatan dividen (4.1) (4.4) (671.9) (4.8) 

Pendapatan faedah (191.0) (201.6) (301.0) (463.0) 

Faedah atas pinjaman 975.6 1,196.0 698.9 866.7 

Hapus kira hartanah, loji dan kelengkapan 45.3 5.3 29.9 0 

Pelepasan geran pembangunan Kerajaan (56.9) (44.5) 0 0 

Peruntukan untuk penurunan nilai perlombongan arang batu 0 200.0 0 0 

Peruntukan/(masuk kira) untuk penurunan nilai dalam 

sekuriti boleh niaga 2.1 (1.4) 2.1 (1.4) 

Peruntukan/(masuk kira) untuk penurunan nilai dalam pelaburan 0 0.1 0 (40.6) 

Peruntukan/(masuk kira) untuk inventori usang 0.2 5.9 (0.9) 5.9 

Hapus kira inventori 23.5 34.3 23.2 33.9 

Hapus kira muhibah 0 (3.4) 0 0 

7,392.2 9,015.1 5,883.3 7,186.8 

Inventori (484.4) 128.0 (65.2) (41.8) 

Penghutang (472.9) 561.4 (85.9) 326.7 

Pemiutang 906.3 557.9 514.1 822.2 

Jumlah hutang daripada/kepada subsidiari 0 0 (680.7) (73.6) 

Jumlah hutang daripada/kepada syarikat bersekutu 119.9 12.0 117.5 8.2 

Tunai dijana daripada operasi 7,461.1 10,274.4 5,683.1 8,228.5 

Ganjaran anggota kerja dibayar (275.4) (232.7) (274.3) (231.9) 

Sumbangan pelanggan diterima 441.0 454.6 383.7 395.9 

Deposit pelanggan diterima 232.4 171.8 215.1 156.4 

Cukai dan zakat dibayar (519.0) (798.7) (499.5) (797.2) 

Pembayaran semula cukai yang diterima 1.4 0 0 0 

Aliran tunai bersih daripada aktiviti operasi 7,341.5 9,869.4 5,508.1 7,751.7 



185


186 

Penyata Aliran Tunai 

aliran tunai DaripaDa aktiViti pelaburan 


2008 2007 2008 2007 


Pelaburan tambahan dalam subsidiari 0 (26.1) 0 (42.2) 

Pelaburan tambahan dalam syarikat bersekutu (51.7) 0 (51.7) 0 

Hasil penebusan nota pinjaman tak bercagar dalam subsidiari 0 0 22.8 4.2 

Hasil penebusan nota pinjaman tak bercagar dalam 

syarikat bersekutu 5.7 10.0 5.7 10.0 

Hasil penebusan saham keutamaan boleh tebus 

dalam syarikat bersekutu 0.8 0 0.8 0 

Pendapatan dividen diterima 3.6 3.9 542.9 3.9 

Pendapatan faedah diterima 296.9 253.7 269.0 232.2 

Pembelian hartanah, loji dan kelengkapan (4,607.4) (5,063.6) (4,137.6) (4,574.0) 

Bayaran untuk pajakan operasi prabayar (0.1) (16.6) (0.1) (16.6) 

Hasil daripada pelupusan hartanah, loji dan kelengkapan 11.5 47.6 10.4 47.6 

Hasil daripada pelupusan aset bukan semasa yang 

dipegang untuk jualan 302.4 0 302.4 0 

Hasil daripada pelupusan pajakan operasi prabayar 1.8 8.5 1.8 8.5 

Aliran tunai bersih daripada aktiviti pelaburan (4,036.5) (4,782.6) (3,033.6) (4,326.4) 

aliran tunai DaripaDa aktiViti pembiaYaan 

Hasil daripada terbitan saham 19.6 1,525.6 19.6 1,525.6 

Hasil daripada pinjaman jangka panjang 655.4 782.1 375.4 622.0 

Pembayaran balik pinjaman jangka panjang (1,899.9) (3,446.0) (1,431.0) (2,072.8) 

Faedah dibayar (1,225.1) (1,483.7) (876.6) (1,008.8) 

Dividen dibayar kepada pemegang saham (843.3) (1,091.7) (843.3) (1,091.7) 

Hasil daripada pinjaman jangka pendek 160.4 32.4 0 0 

Pembayaran balik pinjaman jangka pendek (67.4) (48.9) (30.0) 0 

Aliran tunai bersih daripada aktiviti pembiayaan (3,200.3) (3,730.2) (2,785.9) (2,025.7) 

pertambahan/(pengurangan) bersih Dalam tunai 

Dan bersamaan tunai 104.7 1,356.6 (311.4) 1,399.6 

kesan perubahan Dalam mata Wang asing (20.1) (7.0) 0 0 

tunai Dan bersamaan tunai Di aWal 

tahun keWangan 5,299.3 3,949.7 4,524.3 3,124.7 

tunai Dan bersamaan tunai 

Di akhir tahun keWangan 25 5,383.9 5,299.3 4,212.9 4,524.3 

Tunai di bank, dipegang dalam amanah* (205.9) (65.6) 0 0 

tunai terseDia 5,178.0 5,233.7 4,212.9 4,524.3 

* Deposit dan tunai di bank dipegang dalam amanah selaras dengan geran yang diberikan kepada sebuah subsidiari oleh Kerajaan untuk 

projek modal. 

Nota yang dikemukakan dari halaman 187 hingga 269 membentuk sebahagian penting penyata kewangan ini.

Nota kepada Penyata Kewangan 

31 Ogos 2008 

1 maklumat am 

Aktiviti utama Kumpulan dan Syarikat ialah penjanaan, penghantaran, pembahagian dan penjualan tenaga elektrik dan 

juga dalam jadual seperti di Nota 15 penyata kewangan. 

Sepanjang tahun kewangan ini, tiada sebarang perubahan ketara dalam aktiviti-aktiviti tersebut. 

Syarikat ialah sebuah syarikat tanggungan awam berhad, ditubuhkan dan berada di Malaysia serta disenaraikan di Papan 

Utama Bursa Malaysia Securities Berhad. 

Alamat berdaftar Syarikat ialah 129 Jalan Bangsar, 59200 Kuala Lumpur, Malaysia. 

2 ringkasan Dasar perakaunan utama 

Melainkan dinyatakan sebaliknya, dasar perakaunan berikut telah diterima pakai secara konsisten dalam semua perkara 

yang dianggap penting berkaitan penyata kewangan. Penyampaian dasar ini telah diterima pakai secara konsisten dalam 

semua tahun melainkan dinyatakan sebaliknya. 

(a) asas penyediaan 

Penyata kewangan Kumpulan dan Syarikat telah disediakan selaras dengan peruntukan Akta Syarikat 1965 dan 

Standard Pelaporan Kewangan (‘FRS’), Standard Perakaunan MASB Yang Diluluskan dalam Malaysia untuk Entiti Selain 

daripada Entiti Persendirian. 

Penyata-penyata kewangan telah disediakan berdasarkan konvensyen kos sejarah kecuali yang mana dinyatakan 

dalam ringkasan dasar-dasar perakaunan utama ini. 

Penyediaan penyata kewangan selaras dengan FRS memerlukan penggunaan beberapa anggaran perakaunan 

kritikal dan andaian yang akan memberi kesan ke atas amaun yang dilaporkan daripada aset dan tanggungan serta 

pendedahan aset-aset dan tanggungan luar jangkaan pada tarikh penyata kewangan dan tarikh penyata kewangan 

dan amaun hasil dan perbelanjaan yang dilaporkan dalam tempoh laporan. Ia juga memerlukan para Pengarah 

membuat penilaian dalam proses pelaksanaan dasar perakaunan Kumpulan. Meskipun anggaran dan penilaian ini 

adalah berdasarkan pada pengetahuan terbaik para Pengarah berhubung peristiwa dan tindakan semasa, keputusan 

yang sebenar kemungkinan berbeza. 

Perkara yang melibatkan tahap penilaian yang tinggi atau kompleks, ataupun perkara di mana andaian dan anggaran 

adalah ketara kepada penyata-penyata kewangan, adalah dinyatakan dalam Nota 3 penyata kewangan ini. 

(i) Standard, pindaan kepada standard yang diterbitkan, dan tafsiran yang dikuatkuasakan. 

Standard perakaunan yang baru, pindaan kepada standard yang diterbitkan dan tafsiran kepada standard 

yang dikuatkuasakan dan yang boleh dilaksanakan bagi tempoh kewangan Syarikat bermula ataupun selepas 

1 September 2007 adalah seperti berikut: 

FRS 107 – Penyata Aliran Tunai 

FRS 111 – Kontrak Pembinaan 

FRS 112 – Cukai Pendapatan 

FRS 118 – Hasil 

FRS 124 – Pendedahan Pihak Berkaitan 

FRS 137 – Peruntukan, Tanggungan Luar Jangka dan Aset Luar Jangka 


187


188 

Nota Kepada Penyata Kewangan 

2 ringkasan Dasar perakaunan utama (samb.) 

(a) asas penyediaan (samb.) 

(i) Standard, pindaan kepada standard yang diterbitkan, dan tafsiran yang dikuatkuasakan. (Samb.) 

Tafsiran IC 8 – Skop FRS 2 

Pindaan kepada FRS 121 – Kesan Perubahan dalam Kadar Tukaran Asing – Pelaburan Bersih dalam 

Operasi Asing 

Pindaan kepada FRS 1192004 Faedah Pekerja – Keuntungan dan Kerugian Beraktuari, Pelan Kumpulan dan 

Pendedahan. 

Semua perubahan dalam dasar perakaunan telah dibuat selaras dengan peruntukan peralihan dalam standard 

dan pindaan terbabit kepada standard yang telah diterbitkan. Kesemua standard (yang boleh diguna pakai), 

yang diguna pakai oleh Kumpulan dan Syarikat memerlukan pelaksanaan retrospektif. 

Standard, pindaan kepada standard dan tafsiran yang telah diterbitkan di atas tidak mempunyai kesan ketara 

ke atas penyata kewangan serta dasar Kumpulan dan Syarikat kecuali untuk keperluan pendedahan tambahan 

di bawah FRS 124 seperti yang diperincikan dalam Nota 40. 

(ii) Standard, pindaan kepada standard dan tafsiran yang diterbitkan kepada standard sedia ada yang belum lagi 

dikuatkuasakan dan tidak diterima pakai awal. 

FRS 139 – Instrumen Kewangan: Pengiktirafan dan Pengukuran (tarikh berkuat kuasa belum lagi ditetapkan 

oleh Lembaga Standard Perakaunan Malaysia). Standard baru ini menggariskan prinsip bagi 

pengiktirafan dan pengukuran aset kewangan, tanggungan kewangan dan kontrak tertentu untuk 

membeli dan menjual item bukan kewangan. Perakaunan lindung nilai dibenarkan hanya di bawah 

keadaan yang khusus. Kumpulan telah mengguna pakai peruntukan peralihan dalam FRS 139 

yang mengecualikan entiti daripada mendedahkan kesan yang berkemungkinan timbul daripada 

penggunaan awal piawaian ini terhadap penyata kewangan Kumpulan. Kumpulan dan Syarikat 

akan menggunakan standard ini apabila ia dikuatkuasakan. 

(iii) Standard, pindaan kepada standard yang diterbitkan dan tafsiran yang dikuatkuasakan tetapi tidak relevan. 

FRS 6 – Penerokaan untuk dan Penilaian Sumber Galian 

FRS 120 – Perakaunan untuk Geran Kerajaan dan Pendedahan Bantuan Kerajaan 

FRS 134 – Pelaporan Kewangan Interim 

Interpretasi IC 1 – Perubahan dalam Henti Tugas, Pemulihan dan Tanggungan Serupa yang Sedia Ada 

Interpretasi IC 2 – Saham Ahli dalam Entiti Koperasi serta Instrumen Serupa 

Interpretasi IC 5 – Hak ke atas Kepentingan yang timbul dari Henti Tugas, Pemulihan dan Dana Pemuliharaan 

Alam Sekitar 

Interpretasi IC 6 – Tanggungan yang terbit daripada Penyertaan dalam Pasaran Tertentu – Sisa Peralatan 

Elektrik dan Elektronik 

Interpretasi IC 7 – Melaksanakan Pendekatan Penyataan Semula di bawah FRS 1292004 Laporan Kewangan 

dalam Ekonomi Inflasi Melampau


(b) subsidiari dan asas penyatuan 

(i) Subsidiari 

Subsidiari adalah perbadanan ataupun entiti lain (termasuk entiti tujuan khusus) yang mana Kumpulan mempunyai 

kuasa untuk melaksanakan kawalan ke atas dasar kewangan dan operasi bagi memperoleh manfaat daripada 

aktiviti mereka, umumnya mengiringi pegangan saham yang melebihi separuh kuasa mengundi. Hak mengundi 

sedia ada dan kesan undi yang berpotensi yang kini boleh dilaksanakan atau boleh ditukar, dipertimbangkan 

apabila menilai sama ada Kumpulan mengawal entiti yang lain. 

Dalam penyata kewangan Syarikat yang berasingan, pelaburan dalam subsidiari dinyatakan pada kos ditolak 

kerugian keterjejasan. Dengan pelupusan pelaburan sedemikian, perbezaan di antara hasil pelupusan bersih dan 

amaun bawaan mereka dimasukkan ke dalam untung dan rugi. 

(ii) Asas Penyatuan 

Penyata kewangan disatukan merangkumi penyata kewangan Syarikat dan subsidiarinya mengikut tarikh kunci 

kira-kira. Penyata kewangan subsidiari disediakan bagi tarikh laporan yang sama dengan Syarikat. 

Subsidiari disatukan dari tarikh di mana Kumpulan memperolehi kawalan, dan terus disatukan sehingga tarikh 

kawalan tersebut terhenti. Dalam menyediakan penyata kewangan disatukan, baki, transaksi dan keuntungan atau 

kerugian belum direalisasi dihapuskan sepenuhnya. Dasar perakaunan yang seragam diguna pakai dalam penyata 

kewangan disatukan seperti untuk transaksi dan peristiwa dalam keadaan yang sama. 

Pengambilalihan subsidiari dikira menggunakan kaedah pembelian. Kaedah perakaunan pembelian melibatkan 

memperuntukkan kos pengambilalihan kepada nilai saksama aset yang diperolehi dan tanggungan serta 

tanggungan luar jangka yang diperolehi pada tarikh pengambilalihan. Kos pengambilalihan diukur sebagai agregat 

nilai saksama, pada tarikh pertukaran, aset yang diberi, tanggungan yang tertanggung atau diperolehi, serta 

instrumen ekuiti diterbitkan, termasuk apa-apa kos yang berpunca secara langsung daripada pengambilalihan. 

Apa-apa lebihan kos pengambilalihan ke atas kepentingan Kumpulan dalam nilai saksama bersih bagi aset, 

tanggungan serta tanggungan luar jangka yang boleh dikenal pasti, mewakili muhibah (lihat Nota 2(e)). Apa-apa 

lebihan kepentingan Kumpulan dalam nilai saksama bersih bagi aset, tanggungan serta tanggungan luar jangka 

yang boleh dikenal pasti ke atas kos pengambilalihan diiktiraf dengan segera dalam untung dan rugi. 

Kepentingan minoriti yang mewakili bahagian keuntungan atau kerugian dan aset bersih subsidiari diatribut 

kepada kepentingan ekuiti yang tidak dimiliki, secara langsung atau tidak langsung menerusi subsidiari, 

oleh syarikat induk. Ia diukur mengikut bahagian minoriti dari nilai saksama aset dan tanggungan subsidiari 

yang dikenal pasti pada tarikh pengambilalihan dan perubahan saham minoriti dalam ekuiti subsidiari sejak 

tarikh tersebut. 

(c) transaksi dengan kepentingan minoriti 

Kumpulan melaksanakan satu dasar kaedah transaksi dengan kepentingan minoriti sebagai transaksi dengan pemilik 

ekuiti Kumpulan. Bagi tujuan pembelian daripada kepentingan minoriti, perbezaan antara sebarang pertimbangan 

yang dibayar dan bahagian yang berkaitan nilai dibawa aset-aset bersih subsidiari diperoleh ditolak daripada ekuiti. 

Keuntungan atau kerugian atas pelupusan ke atas kepentingan minoriti juga direkodkan dalam ekuiti. Bagi pelupusan 

kepentingan minoriti, perbezaan antara sebarang pendapatan diterima dan bahagian berkaitan kepentingan juga 

direkodkan dalam ekuiti. 


189


190 


(d) syarikat bersekutu 


Pelaburan dalam syarikat bersekutu diambil kira dalam Penyata Kewangan Disatukan berdasarkan kaedah perakaunan 

ekuiti dan pada awalnya diiktiraf pada kos. Pelaburan Kumpulan dalam syarikat-syarikat bersekutu termasuk muhibah 

yang dikenal pasti ke atas pengambilalihan, bersih pengurangan kerugian terkumpul (lihat Nota 2(e)). 

Bahagian Kumpulan dalam keuntungan ataupun kerugian pascapengambilalihan diakui dalam Penyata Pendapatan 

Disatukan, dan sahamnya dalam pergerakan pascapengambilalihan dalam simpanan diiktiraf dalam rizab. Pergerakan 

pascapengambilalihan terkumpul diubah suai dengan amaun dibawa dalam pelaburan. Apabila bahagian kerugian 

Kumpulan dalam syarikat bersekutu sama ataupun melebihi kepentingan dalam syarikat bersekutu, termasuk apa-apa 

penghutang tak bercagar, kepentingan Kumpulan dikurangkan sehingga kosong dan pengiktirafan kerugian lanjut 

dihentikan melainkan Kumpulan berhadapan dengan obligasi undang-undanag ataupun konstruktif ataupun membuat 

pembayaran bagi pihak syarikat bersekutu. 

Keuntungan tidak direalisasi ke atas transaksi antara Kumpulan dan syarikat bersekutu dihapuskan sebahagian 

sehingga ke satu tahap kepentingan Kumpulan dalam syarikat bersekutu; kerugian tidak direalisasi juga akan 

dihapuskan melainkan transaksi tersebut menyediakan maklumat mengenai pengurangan aset dipindahkan. Apabila 

perlu, dalam melaksanakan kaedah ekuiti, pengubahsuaian dibuat ke atas penyata kewangan syarikat bersekutu demi 

memastikan konsistensi dasar perakaunan Kumpulan. 

Pencairan keuntungan dan kerugian dalam syarikat bersekutu diiktiraf dalam Penyata Pendapatan Disatukan. 

Bagi kepentingan yang mengalami peningkatan dalam syarikat bersekutu, tarikh pengambilalihan merupakan tarikh 

di mana pengaruh yang signifikan diperoleh. Muhibah dikira pada setiap tarikh pembelian berdasarkan nilai saksama 

aset dan tanggungan yang dikenal pasti. Pegangan yang diperoleh sebelum ini dipertingkatkan sehingga nilai 

saksama dan bahagian keuntungan dan pergerakan ekuiti bagi pegangan yang diperolehi sebelum ini tidak diiktiraf 

memandangkan ia telah pun disertakan dalam peningkatan berkenaan. 

(e) muhibah 

Muhibah mewakili lebihan kos pengambilalihan ke atas perkongsian Kumpulan bagi nilai saksama aset bersih 

yang dikenal pasti termasuk tanggungan luar jangka subsidiari, syarikat bersekutu serta usaha sama pada tarikh 

pengambilalihan. 

Muhibah dipermodalkan diuji untuk pengurangan sekurang-kurangnya setiap tahun atau jika perkembangan ataupun 

persekitaran yang terjadi mencerminkan pengurangan kemungkinan berlaku. 

Muhibah dan pengubahsuaian nilai saksama muncul daripada pengambilalihan daripada satu entiti asing dianggap 

sebagai aset dan tanggungan entiti yang diambil alih dan direkodkan mengikut kadar tukaran pada tarikh 

pengambilalihan. 

(f) hartanah, loji dan kelengkapan 

Hartanah, loji dan kelengkapan dinyatakan pada kos atau penilaian ditolak susut nilai terkumpul dan kerugian jejas 

nilai yang terkumpul. Kos termasuklah perbelanjaan yang secara langsung diatributkan kepada pembinaan ataupun 

pengambilalihan item dan membawanya ke lokasi dan keadaan ia digunakan untuk tujuan operasi dalam tatacara 

diinginkan oleh Kumpulan. Kumpulan memperuntukkan kos item hartanah, loji dan kelengkapan bagi sistem yang 

signifikan dan bahagian komponen. 

Para Pengarah telah menggunakan peruntukan perubahan dalam Piawaian Perakaunan Antarabangsa No. 16 (Pindaan) 

“Hartanah, Loji dan Kelengkapan” seperti yang digunakan oleh Lembaga Piawaian Perakaunan Malaysia yang 

membenarkan tanah milik bebas, tanah pajakan, bangunan dan kerja-kerja awam dinyatakan pada penilaian tahun 

sebelumnya selepas mengambil kira susut nilai.


(f) hartanah, loji dan kelengkapan (samb.) 

Lebihan yang terbit daripada penilaian semua dikreditkan kepada akaun rizab penilaian semula. Sebarang defisit yang 

terbit daripada penilaian semula dicaj kepada rizab penilaian semula setakat lebihan sebelumnya yang dipegang 

dalam rizab penilaian semula bagi aset yang sama. Dalam situasi yang lain, pengurangan dalam jumlah dibawa dicaj 

kepada penyata pendapatan. 

Kos berikut dimasukkan dalam amaun dibawa aset atau dianggap sebagai satu aset berasingan, sebagai bersesuaian 

hanya apabila kemungkinan bahawa manfaat-manfaat ekonomi masa depan dikaitkan dengan item yang akan 

mengalir ke Kumpulan dan kos item berkenaan boleh diukur pada tahap boleh dipercayai. Amaun dibawa bahagian 

diganti tidak diiktiraf. 

Kos kerja membaik pulih/pemeriksaan utama diiktiraf dalam jumlah aset yang dibawa sebagai penggantian dan baki 

jumlah aset yang dibawa untuk kerja baik pulih/pemeriksaan tidak diiktiraf. 

Alat ganti utama dan alat kelengkapan tunggu sedia dianggap sebagai aset apabila Kumpulan dijangka untuk 

menggunakannya ketika lebih daripada satu tempoh. Begitu juga, jika alat ganti dan kelengkapan sedia khidmat 

boleh digunakan hanya dalam hubungan dengan item hartanah, loji dan kelengkapan, ia diambil kira sebagai 

hartanah, loji dan kelengkapan. 

Keuntungan dan kerugian atas pelupusan hartanah, loji dan kelengkapan ditentukan oleh rujukan kepada amaun 

dibawa dan diambil kira untuk menetapkan keuntungan/(kerugian) sebelum cukai. Berkaitan dengan pelupusan aset 

dinilai semula, amaun penilaian rizab yang berkaitan dengan hartanah, loji dan kelengkapan dipindahkan kepada 

keuntungan tersimpan. 

Tanah bebas pegangan dan projek modal dalam kemajuan tidak mengalami susut nilai. 

Susut nilai dikira bagi semua kategori hartanah, loji dan kelengkapan lain berdasarkan kaedah lurus yang 

menggambarkan anggaran hayat berguna aset-aset tersebut. 

Anggaran hayat berguna hartanah, loji dan kelengkapan adalah seperti berikut: 

Bangunan dan kerja-kerja awam 10 hingga 60 tahun 

Loji dan jentera 10 hingga 40 tahun 

Talian dan sesalur pembahagian 25 hingga 35 tahun 

Perkhidmatan pembahagian 20 tahun 

Meter 15 tahun 

Lampu awam 15 hingga 25 tahun 

Perabot, pepasangan dan kelengkapan pejabat 3 hingga 10 tahun 

Kenderaan bermotor 5 hingga 10 tahun 

Di mana wujudnya petanda jejas nilai, jumlah dibawa bagi aset-aset dinilai dan dikurangkan segera kepada jumlah 

yang boleh diperolehi semula (lihat Nota 2(n)). 

(g) pajakan operasi prabayar 

Para Pengarah telah melaksanakan peruntukan peralihan FRS No. 117 “Pajakan”, menganggap tanah milik bebas 

sebagai pajakan operasi prabayar yang sebelum ini diklasifikasikan dalam lingkungan hartanah, loji dan kelengkapan 

dan membolehkan Kumpulan mengekalkan amaun dinilai tidak dilunas tanah pegangan bebas dinilai semula sebagai 

amaun dibawa pengganti pajakan operasi prabayar dan pajakan operasi prabayar berkenaan seharusnya dilunaskan 

mengikut kaedah lurus bagi terma pajakan. 

Tanah milik pajakan dilunaskan dengan tempoh baki pajakan antara 5 hingga 99 tahun atas asas kaedah lurus. 


191


192 



(h) aset bukan semasa dipegang untuk jualan 

Kumpulan seharusnya mengklasifikasikan aset bukan semasa yang dipegang untuk jualan jika amaun dibawa boleh 

didapatkan semula sepenuhnya menerusi transaksi jualan berbanding penggunaan berterusan. 

Aset yang diklasifikasikan sebagai aset bukan semasa dipegang untuk jualan akan diukur pada kadar amaun dibawa 

dan nilai saksama ditolak kos jualan. 

Tiada susut nilai ataupun lunasan disediakan ke atas aset berkenaan ketika ia diklasifikasikan sebagai aset dipegang 

untuk jualan. 

Aset seharusnya tidak diiktiraf sebaik dijual dan perbezaan antara hasil jualan bersih dan amaun dibawa diiktiraf 

sebagai keuntungan atau kerugian dalam tempoh jualan. 

Sesuatu aset tidak lagi wujud yang diklasifikasikan sebagai aset-aset bukan semasa dipegang untuk jualan seharusnya 

diukur rendah pada amaun yang dibawa sebelum aset diklasifikasikan sebagai aset bukan semasa dipegang untuk 

jualan, diubah suai untuk apa juga susut nilai, lunasan atau penilaian semula yang akan dianggap aset berkenaan 

tidak diklasifikasikan sebagai aset bukan semasa dipegang untuk jualan, dan amaun yang boleh diperolehi pada 

tarikh keputusan yang dibuat untuk tidak menjualnya. 

(i) aset tidak ketara 

Perbelanjaan ke atas hak yang diambil alih, paten, cap perdagangan dan lesen dipermodalkan dan dilunaskan 

berasaskan kaedah lurus sepanjang anggaran hayat kegunaan. Aset tidak ketara tidak dinilai semula. 

(j) penyelidikan dan pembangunan 

Perbelanjaan ke atas aktiviti penyelidikan, yang dijalankan dengan prospek untuk memperoleh pengetahuan saintifik 

ataupun teknikal yang baru dan kefahaman, diiktiraf dalam penyata pendapatan sebagai perbelanjaan yang wujud. 

Perbelanjaan ke atas aktiviti pembangunan, di mana penemuan kajian digunakan dalam pelan ataupun reka bentuk 

bagi pengeluaran proses ataupun produk baru atau yang diperbaiki secara terus-menerus, digunakan sepenuhnya 

jika produk atau proses berkenaan dari segi teknikal dan komersial adalah berdaya maju dan Kumpulan mempunyai 

sumber-sumber yang secukupnya untuk menyempurnakan pembangunan. 

Kos pembangunan dipermodalkan dianggap sebagai aset tak ketara dan dilunaskan daripada peringkat di mana aset 

berkenaan tersedia ada untuk digunakan atas asas lurus berdasarkan tempoh hayat faedahnya. 

(k) permodalan faedah 

Faedah ke atas pinjaman luar berkaitan dengan projek jangka panjang yang sedang dilaksanakan dipermodalkan 

sehingga aset berkenaan tersedia ada untuk digunakan. 

(l) pelaburan 

Pelaburan dalam subsidiari dan syarikat bersekutu yang dipegang untuk jangka panjang dinyatakan dengan kos, 

ditolak peruntukan bagi sebarang pengurangan nilainya. Pengurangan dalam nilai sesuatu pelaburan dianggap 

sebagai perbelanjaan dalam tahun kewangan di mana pengurangan nilai telah dikenal pasti. 

Pelaburan dalam pelaburan bukan semasa yang lain ditunjukkan pada kos dan satu peruntukan bagi penurunan nilai 

adalah dibuat, di mana pada pandangan para Pengarah, terdapat penurunan selain yang bersifat sementara dalam 

nilai pelaburan berkenaan. Di mana terdapat satu penurunan selain yang bersifat sementara dalam nilai sesuatu 

pelaburan, penurunan sedemikian dianggap sebagai perbelanjaan dalam tahun kewangan. 

Apabila sesuatu pelaburan dilupuskan, perbezaan antara hasil bersih pelupusan dan jumlah dibawa dicajkan atau 

dikreditkan ke dalam penyata pendapatan, memandangkan kes sedemikian adalah mungkin.


(m) sekuriti boleh pasar dan pelaburan jangka pendek 

Sekuriti boleh pasar dan pelaburan jangka pendek dinyatakan pada kadar terendah antara kos dan nilai pasaran pada 

agregat asas portfolio. Kos dicapai pada asas purata berwajaran. Nilai pasaran pula dikira menggunakan rujukan 

kepada paras siling harga disebut pasaran saham yang relevan ketika urus niaga ditutup pada tarikh kunci kira-kira. 

Sebarang langkah menurunkan nilai pasaran pelaburan ataupun kemudiannya dimasuk kira semula kepada kos, diteliti 

dengan menyeluruh dalam penyata pendapatan. 

(n) pengurangan nilai aset 

Hartanah, loji dan kelengkapan dan aset bukan semasa yang lain termasuk aset tidak ketara dikaji semula berhubung 

aspek pengurangan nilai aset apabila peristiwa ataupun perubahan dalam persekitaran menunjukkan bahawa jumlah 

yang dibawa kemungkinan tidak boleh diperoleh semula. Pengurangan nilai aset diiktiraf bagi jumlah di mana jumlah 

yang dibawa bagi aset adalah melebihi jumlah yang boleh didapatkan semula. Jumlah yang boleh didapatkan semula 

adalah tinggi daripada nilai saksama tolak kos ke atas jualan. Bagi tujuan penilaian pengurangan nilai aset, aset 

dikumpulkan pada kadar terendah di mana terdapat aliran tunai boleh dikenali pasti secara berasingan. 

Pengurangan nilai aset dicaj kepada penyata pendapatan melainkan ia membalikkan penilaian yang dibuat sebelum 

ini, yang mana ia dicaj kepada lebihan penilaian semula. Sebarang peningkatan susulan dalam jumlah yang boleh 

diperoleh semula diakui dalam penyata kewangan kecuali ia membalikkan kerugian pengurangan nilai pada aset 

dinilai semula dalam keadaan di mana ia diambil kira untuk lebihan penilaian semula. 

(o) pendapatan tertunda 

Sumbangan yang diterima daripada para pelanggan untuk membiayai kos projek modal dikreditkan kepada akaun 

pendapatan tertunda. Jumlah dalam akaun ini dimasukkan kepada penyata pendapatan mengikut kaedah lurus 

selama 15 tahun iaitu purata jangka hayat faedah projek berkenaan. 

(p) pajakan kendalian 

Aset yang dipajak sebagai pajakan operasi adalah disertakan dalam lingkungan hartanah, loji dan kelengkapan dalam 

kunci kira-kira dan ia mengalami susut nilai sepanjang tempoh hayat faedah aset berkenaan yang dijangkakan mengikut 

satu asas konsisten berbanding mana-mana aset yang serupa. 

(q) inventori 

Inventori dinyatakan pada paras terendah antara kos dan nilai direalisasi bersih. 

Kos kerja yang sedang dilaksanakan dan barangan siap merangkumi bahan mentah, buruh langsung dan sebahagian 

overhed pengeluaran. Kos ditentukan berdasarkan purata wajaran dan menggunakan asas masuk-awal-keluar-awal. 

Nilai realisasi bersih adalah harga jualan anggaran pada bisnes biasa, ditolak kos penyiapan dan perbelanjaan jualan. 

(r) penghutang perdagangan 

Penghutang perdagangan dibawa pada nilai yang dijangka boleh direalisasikan. Hutang lapuk dilupuskan dalam 

tempoh ia dikenal pasti. Peruntukan dibuat bagi hutang diragui berasaskan kepada semakan semula jumlah 

tertunggak pada akhir tahun kewangan. 

(s) pemiutang perdagangan 

Pemiutang perdagangan dinyatakan pada kos, yang merupakan nilai saksama pembayaran yang akan dijelaskan pada 

masa hadapan untuk barangan dan perkhidmatan yang diterima. 

(t) tunai dan setara tunai 

Bagi tujuan penyata aliran tunai, tunai dan setara tunai merangkumi tunai dalam tangan, deposit dipegang atas 

panggilan dengan bank, overdraf bank dan jangka pendek, pelaburan cairan tinggi yang tersedia ada untuk ditukar 

kepada sejumlah kadar tunai diketahui dan yang tertakluk kepada risiko tidak signifikan perubahan dalam nilai. 


193


194 


(u) modal saham 

(i) Klasifikasi 


Saham biasa dan saham keutamaan tidak boleh ditebus dengan dividen budi bicara diklasifikasikan sebagai 

ekuiti. Saham lain diklasifikasikan sebagai ekuiti dan/atau sebagai tanggungan selaras dengan hakiki ekonomi 

sesebuah instrumen. 

Bahagian bon yang boleh ditukar mewakili nilai opsyen pertukaran pada masa terbitan termasuk dalam ekuiti 

(lihat Nota 2(v) mengenai pinjaman). Nilai opsyen pertukaran tidak berubah pada tempoh yang menyusul. Selepas 

pertukaran bon kepada saham ekuiti, jumlah yang dikreditkan kepada modal saham dan premium saham adalah 

agregat jumlah yang diklasifikasikan dalam tanggungan dan ekuiti pada masa pertukaran. Tiada keuntungan atau 

kerugian diiktiraf. Jika bon ditebus semula, ospyen pertukaran dipindahkan kepada keuntungan tersimpan. 

Agihan kepada para pemegang instrumen kewangan yang diklasifikasikan sebagai satu instrumen ekuiti dicaj 

terus kepada ekuiti. 

(ii) Kos terbitan saham 

Peningkatan kos luaran yang secara langsung diatributkan kepada terbitan saham baru ataupun opsyen 

ditunjukkan dalam ekuiti sebagai satu potongan, bersih cukai, daripada hasil. 

(iii) Dividen kepada para pemegang saham Syarikat 

Dividen ke atas saham keutamaan boleh ditebus diiktiraf sebagai satu tanggungan dan dinyatakan dalam asas 

diakru. Dividen lain diiktiraf sebagai tanggungan dalam tempoh di mana ia diisytihar. 

(v) pinjaman 

Pinjaman pada mulanya diiktiraf berdasarkan hasil yang diterima. Kos terbitan instrumen hutang ditanggung sebaik 

ia wujud. 

Faedah dan dividen ke atas instrumen kewangan dianggap sebagai pinjaman seperti yang dinyatakan dalam 

lingkungan kos kewangan dalam penyata pendapatan. 

(w) Cukai pendapatan 

Perbelanjaan cukai semasa ditentukan berdasarkan undang-undang cukai Malaysia. 

Cukai tertunda diiktiraf sepenuhnya, menggunakan kaedah tanggungan, atas perbezaan sementara yang terbit antara 

jumlah yang diatributkan kepada aset dan tanggungan untuk tujuan cukai dan jumlah yang dibawanya dalam penyata 

kewangan. 

Aset cukai tertunda adalah diiktiraf hingga ke satu jumlah yang mana kemungkinan akan ada keuntungan boleh dicukai 

berbanding perbezaan sementara boleh ditolak, kerugian cukai belum guna dan kredit cukai tidak digunakan. 

Cukai tertunda diiktiraf atas perbezaan sementara yang terbit daripada pelaburan dalam subsidiari, syarikat bersekutu 

dan syarikat usaha sama kecuali di mana penentuan masa kebalikan perbezaan sementara boleh dikawal dan ada 

kemungkinan bahawa perbezaan sementara tidak akan berbalik dalam jangka masa terdekat. 

Kadar cukai yang diaktakan atau kebanyakannya diaktakan pada tarikh kunci kira-kira, digunakan untuk menentukan 

cukai tertunda. 

(x) Faedah pekerja 

(i) Faedah jangka pendek pekerja 

Upah, gaji, cuti tahunan bergaji, bonus dan ganjaran bukan berbentuk wang diakru dalam tahun kewangan di 

mana perkhidmatan berkaitan diberikan oleh para pekerja Kumpulan.


(x) Faedah pekerja (samb.) 

(ii) Faedah persaraan 

Kumpulan mempunyai pelbagai skim faedah persaraan sama ada pelan caruman wajib atau faedah wajib. 

Pelan caruman wajib 

Caruman Kumpulan kepada pelan caruman berwajib dicajkan kepada penyata pendapatan pada tahun 

kewangan yang berkaitan dengannya. Apabila caruman telah dibayar, Kumpulan tidak lagi mempunyai obligasi 

pembayaran lanjut. 

Pelan faedah wajib 

Kumpulan membuat caruman kepada Pelan Faedah Persaraan Syarikat, satu pelan faedah berwajib dan tabung 

yang diluluskan, yang bebas daripada kewangan Syarikat. Peruntukan perkiraan juga disediakan oleh Syarikat 

sebagai kadar caruman yang diperlukan untuk membiayai faedah di bawah pelan berkenaan adalah melebihi 

had maksimum Lembaga Hasil Dalam Negeri. Kumpulan dan Syarikat juga menyediakan pelan perubatan 

selepas persaraan untuk pekerja-pekerja tertentu. 

Tanggungan berhubung dengan pelan faedah wajib adalah nilai semasa obligasi faedah wajib pada tarikh kunci 

kira-kira, ditolak nilai saksama aset pelan, berserta pelarasan bagi keuntungan atau kerugian aktuari dan kos 

perkhidmatan yang lepas. Kumpulan menentukan nilai semasa obligasi faedah bertabung dan nilai saksama 

sebarang aset pelan dengan kekerapan yang mencukupi seperti jumlah yang diiktiraf dalam penyata kewangan 

tidak berbeza dengan ketara daripada jumlah yang ditentukan pada tarikh kunci kira-kira. 

Obligasi faedah wajib, dikira menggunakan Kaedah Kredit Unit Diunjur, ditentukan oleh aktuari bebas, yang 

mempertimbangkan anggaran aliran keluar tunai masa depan menggunakan hasil pasaran pada tarikh kunci kirakira 

sekuriti Kerajaan yang mempunyai kadar mata wang dan tempoh kematangan hampir sama dengan tempoh 

tanggungan berkaitan. Penilaian semula terakhir dilakukan pada Februari 2007. 

Jumlah keuntungan dan kerugian aktuari bersih adalah dikreditkan atau dicajkan kepada penyata pendapatan 

berdasarkan baki tempoh perkhidmatan purata pekerja berkaitan yang menyertai pelan tersebut. 

(iii) Pampasan berasaskan saham 

Kumpulan telah melaksanakan peruntukan FRS 2 ke atas kesemua instrumen ekuiti yang diberikan selepas 31 

Disember 2004 tetapi belum lagi digunakan sehingga 1 September 2006, tarikh kuat kuasa Kumpulan menerima 

pakai FRS. 

Kumpulan menggunakan ekuiti tetap, pelan pampasan berasaskan saham bagi pekerja Kumpulan. Perkhidmatan 

pekerja yang diterima sebagai pertukaran kepada geran opsyen saham diiktiraf sebagai satu bentuk perbelanjaan 

dalam penyata pendapatan sepanjang tempoh geran berkenaan dengan mengambil pertambahan dalam ekuiti. 

Jumlah amaun yang akan dibelanjakan selama tempoh letak hak ditentukan dengan merujuk kepada nilai saksama 

opsyen saham yang diberikan, tidak termasuk kesan apa-apa keadaan letak hak bukan pasaran (contohnya, sasaran 

pertumbuhan keuntungan dan jualan). Keadaan letak hak bukan pasaran dimasukkan dalam andaian mengenai 

bilangan opsyen yang dijangka diletak hak. Pada tarikh setiap kunci kira-kira, Kumpulan akan mengkaji semula 

anggarannya tentang bilangan opsyen saham yang dijangka diletak hak. Ia mengiktiraf kesan mengkaji semula 

anggaran asal, jika ada, dalam penyata pendapatan, dengan pelarasan ekuiti yang sepadan. 

Hasil yang diperoleh bersih sebarang kos transaksi yang diatributkan secara langsung akan dikreditkan kepada 

modal saham (nilai nominal) dan premium saham apabila opsyen dilaksanakan. 


195


196 



(y) geran pembangunan kerajaan 

Geran pembangunan kerajaan berkaitan dengan pembinaan hartanah, loji dan kelengkapan adalah termasuk dalam 

tanggungan jangka panjang dan dikreditkan kepada penyata pendapatan berasaskan kaedah lurus sepanjang tempoh 

15 tahun. 

(z) tanggungan luar jangka 

Kumpulan tidak mengiktiraf tanggungan luar jangka tetapi mendedahkan kewujudannya dalam penyata kewangan. 

Tanggungan luar jangka adalah obligasi yang mungkin, timbul daripada peristiwa lalu yang kewujudannya akan 

disahkan oleh masa depan tidak pasti yang di luar kawalan Kumpulan ataupun obligasi semasa yang tidak diiktiraf 

disebabkan tidak mungkin adanya sumber aliran keluar diperlukan untuk melaksanakan obligasi terbabit. 

(aa) pengiktirafan hasil 

Jualan adalah diiktiraf apabila nilai yang diinvoiskan bagi perkhidmatan disediakan selepas pelarasan bil. 

Pendapatan operasi lain yang diperoleh oleh Kumpulan dan Syarikat terdiri daripada pendapatan faedah dan pajakan 

serta pendapatan dividen. Pendapatan faedah dan pajakan diakru, kecuali jika kutipannya meragukan. Pendapatan 

dividen diiktiraf apabila hak para pemegang saham untuk menerima bayaran disahkan. 

Pendapatan faedah diiktiraf berdasarkan ukuran tempoh yang juga mengambil kira penyerahan yang memberi kesan 

ke atas aset. 

(ab) mata wang asing 

(i) Mata wang fungsian dan pengemukaan 

Item disertakan dalam penyata kewangan bagi setiap entiti diukur menggunakan mata wang persekitaran ekonomi 

utama di mana entiti beroperasi (‘mata wang fungsian’). Penyata kewangan dikemukakan dalam Ringgit Malaysia, 

yang merupakan mata wang fungsian dan pengemukaan Syarikat. 

(ii) Transaksi dan keseimbangan 

Urus niaga mata wang asing ditukar kepada mata wang fungsian menggunakan kadar pertukaran yang berkuat 

kuasa pada tarikh urus niaga. Aset dan tanggungan monetari dalam mata wang asing ditukar pada kadar 

pertukaran yang ditentukan pada tarikh kunci kira-kira. Semua perbezaan pertukaran diuruskan menerusi penyata 

pendapatan. 

(iii) Syarikat kumpulan 

Keputusan dan kedudukan kewangan semua entiti kumpulan (tiada mana-mana yang mempunyai mata 

wang ekonomi inflasi melampau), yang mempunyai mata wang fungsian yang berbeza daripada mata wang 

pengemukaan, telah ditranslasikan kepada mata wang pengemukaan seperti berikut: 

• aset dan tanggungan bagi setiap kunci kira-kira dikemukakan adalah yang telah ditranslasikan mengikut 

kadar tutup pada tarikh kunci kira-kira; 

• pendapatan dan perbelanjaan bagi setiap penyata pendapatan ditranslasi pada kadar tukaran purata 

(melainkan purata ini bukan satu anggaran munasabah kesan kumulatif kadar utama pada tarikh transaksi, 

dalam kes di mana pendapatan dan perbelanjaan ditranslasikan pada kadar tarikh transaksi berkenaan); 

dan 

• kesemua perbezaan yang wujud diiktiraf sebagai satu komponen berasingan ekuiti. 

Sebaik disatukan, perbezaan tukaran yang terbit daripada translasi pelaburan bersih dalam operasi asing dibawa 

kepada ekuiti para pemegang saham. Apabila sesuatu operasi asing dijual sebahagiannya ataupun sepenuhnya, 

perbezaan tukaran yang direkodkan dalam ekuiti diiktiraf dalam penyata pendapatan sebagai sebahagian 

daripada keuntungan atau kerugian ke atas jualan. 

Penyesuaian muhibah dan nilai saksama yang timbul ekoran pengambilalihan sesebuah entiti asing dianggap 

sebagai aset dan tanggungan entiti asing dan ditranslasikan pada tarikh tutup.


(ab) mata wang asing (samb.) 

(iii) Syarikat kumpulan (Samb.) 

Kadar penutupan utama yang digunakan dalam nilai pertukaran mata wang asing adalah seperti berikut: 

2008 2007 

Mata wang asing rm RM 

1 Dolar AS 3.3937 3.5090 

100 Yen Jepun 3.1250 3.0370 

1 Pound Sterling 6.2067 7.0582 

100 Rupee Pakistan 4.4500 5.7749 

1 EURO 5.0043 4.7843 

(ac) instrumen kewangan 

(i) Deskripsi 

Instrumen kewangan dibawa dalam kunci kira-kira termasuk tunai dan baki bank, pelaburan, penghutang, 

pemiutang, pajakan dan peminjam. Kaedah pengiktirafan khas yang diterima pakai bagi setiap perkara di atas 

dinyatakan dalam penyata dasar masing-masing. 

Kumpulan dan Syarikat juga merupakan pihak kepada instrumen kewangan yang menguruskan pendedahan 

terhadap peningkatan dan penurunan dalam pertukaran mata wang asing dan kadar faedah. Instrumen 

kewangan ini yang meliputi terutamanya kontrak hadapan mata wang asing, kontrak tukaran silang, mata wang 

dan kontrak tukaran kadar faedah, tidak diiktiraf dalam penyata pendapatan. Instrumen kewangan derivatif 

digunakan dalam pengurusan risiko mata wang asing dan pendedahan kadar faedah tanggungan kewangan 

Kumpulan dan Syarikat. 

(ii) Instrumen kewangan yang tidak diiktiraf dalam kunci kira-kira 

Kontrak hadapan mata wang asing 

Kumpulan menandatangani kontrak hadapan mata wang asing untuk melindungi Kumpulan daripada pergerakan 

dalam kadar pertukaran dengan mewujudkan kadar di mana sesuatu aset atau tanggungan mata wang asing 

akan dilunaskan. 

Keuntungan dan kerugian pertukaran kontrak diiktiraf dalam penyata pendapatan sewaktu diselesaikan. 

Kontrak swap mata wang asing silang 

Swap mata wang asing silang digunakan untuk menguruskan pendedahan terhadap pergerakan dalam kadar 

pertukaran dan mewujudkan mata wang di mana sesuatu tanggungan mata wang asing akan dilunaskan. 

Pokok nosional kontrak ini tidak dimasukkan dalam kunci kira-kira. Sebarang perubahan dalam keuntungan 

atau kerugian kadar pertukaran diiktiraf dalam penyata pendapatan secara serentak dengan perbezaan kadar 

pertukaran asas perkara lindung nilai. 

Opsyen mata wang 

Opsyen mata wang direka bentuk untuk mengurus pendedahan Kumpulan untuk melindungi Kumpulan daripada 

pergerakan dalam mata wang asing. Asas nosional kontrak adalah terkeluar daripada kunci kira-kira. Premium 

dibayar diambil kira dalam penyata pendapatan apabila ia berlaku. Keuntungan atau kerugian ke atas penamatan 

awal opsyen mata wang ataupun pembayaran semula pinjaman diambil kira ke dalam penyata pendapatan. 


197


198 



(ac) instrumen kewangan (samb.) 

(ii) Instrumen kewangan yang tidak diiktiraf dalam kunci kira-kira (Samb.) 

Kontrak swap kadar faedah 

Swap kadar faedah, kolar dan perjanjian “cap” direka untuk mengurus pendedahan Kumpulan kepada pergerakan 

dalam kadar faedah. Pokok nosional kontrak-kontrak ini tidak dimasukkan dalam kunci kira-kira. Sebarang perubahan 

yang perlu dibayar atau diterima atas kontrak swap kadar faedah diiktiraf sebagai satu komponen pendapatan atau 

perbelanjaan selama tempoh kontrak tersebut. Keuntungan dan kerugian disebabkan oleh penamatan awal swap 

kadar faedah atau pembayaran semula pinjaman dinyatakan dalam penyata pendapatan. 

(iii) Anggaran nilai saksama untuk tujuan penyataan 

Dalam menaksir nilai instrumen kewangan, Kumpulan dan Syarikat membuat andaian tertentu dan menggunakan 

kaedah aliran tunai diskaun untuk mengurangkan aliran tunai di masa hadapan bagi menentukan nilai saksama 

instrumen kewangan. Nilai saksama tanggungan kewangan dianggarkan dengan mengurangkan nilai tunai masa 

hadapan pada kadar faedah semasa yang diperoleh Kumpulan dan Syarikat. 

Nilai saksama derivatif dan sekuriti yang disenarai awam adalah berdasarkan harga pasaran yang disebut pada 

tarikh kunci kira-kira manakala nilai saksama kontrak hadapan mata wang asing dikira menggunakan kadar 

pertukaran asing seperti yang dipaparkan oleh Reuters pada tarikh kunci kira-kira. 

Nilai saksama swap mata wang asing silang dan opsyen mata wang dikira berdasarkan nilai semasa aliran tunai 

masa hadapan dianggarkan dan/atau penilaian bank. 

Jumlah dibawa bagi aset-aset kewangan dan tanggungan dengan tempoh matang kurang daripada satu tahun 

dianggap lebih kurang dengan nilai saksamanya. 

(ad) projek bekalan elektrik luar bandar dan projek di bawah rancangan malaysia 

(i) Projek bekalan elektrik luar bandar dipermodalkan sebagai hartanah, loji dan kelengkapan. 

(ii) Kos projek di bawah Rancangan Malaysia di Negeri Sabah hanya akan dipermodalkan dan diambil kira sebagai 

hartanah, loji dan kelengkapan selepas penerimaan rasmi dokumentasi penyerahan. Jumlah yang berkaitan akan 

direkod sebagai geran pembangunan kerajaan dan geran tersebut akan dikreditkan kepada akaun penyata pendapatan 

berasaskan kaedah lurus untuk jangka masa yang sama seperti jangka hayat ekonomi bagi projek tersebut. 

3 anggaran perakaunan kritikal Dan pertimbangan 

Anggaran dan pertimbangan secara terus-menerus dinilai oleh para Pengarah dan adalah berdasarkan pengalaman sejarah dan 

faktor-faktor lain, termasuk harapan berkenaan peristiwa masa depan yang dipercayai munasabah di bawah sesuatu situasi. 

(a) pertimbangan kritikal dalam menggunakan dasar perakaunan kumpulan 

Dalam menentukan dan menggunakan dasar perakaunan, pertimbangan pada lazimnya diperlukan dalam keadaan 

di mana pilihan dasar yang khusus boleh mempengaruhi hasil yang dilaporkan dan juga kedudukan kewangan 

Kumpulan. Dasar perakaunan untuk mengklasifikasikan di antara hartanah pelaburan dan hartanah, loji dan 

kelengkapan memerlukan pertimbangan subjektif, biasanya ekoran keperluan untuk membuat anggaran mengenai 

kesan hal-hal yang tidak menentu. 

Hartanah pelaburan adalah satu bentuk harta yang dipegang untuk memperoleh bayaran sewa atau kenaikan modal 

ataupun kedua-duanya. 

Beberapa hartanah yang merangkumi sebahagian yang dipegang untuk memperoleh bayaran sewa atau kenaikan 

modal dan sebahagian lagi yang dipegang untuk kegunaan dalam pengeluaran atau bekalan barangan ataupun 

perkhidmatan atau bagi tujuan pentadbiran. Jika bahagian ini boleh dijual (atau disewakan di bawah pajakan 

kewangan) secara berasingan, maka bahagian ini akan diambil kira secara berasingan oleh Kumpulan.

3 anggaran perakaunan kritikal Dan pertimbangan (samb.) 

(a) pertimbangan kritis dalam mengguna pakai dasar perakaunan kumpulan (samb.) 

Jika bahagian ini tidak boleh dijual secara berasingan, sesuatu hartanah adalah satu pelaburan hanya jika satu bahagian 

tidak signifikan dipegang untuk digunakan dalam pengeluaran atau bekalan barangan ataupun perkhidmatan atau bagi 

tujuan pentadbiran. Pertimbangan dibuat berdasarkan hartanah individu untuk menentukan sama ada perkhidmatan 

tambahan adalah amat signifikan sehingga hartanah berkenaan tidak layak sebagai hartanah pelaburan. 

Dalam tahun ini, Kumpulan telah memajakkan beberapa tanah dan ruang pejabat tetapi tidak memenuhi definisi 

hartanah pelaburan sama ada disebabkan ketidakpentingan ataupun klasifikasi. Justeru, hartanah ini akan terus 

diklasifikasikan sebagai hartanah, loji dan kelengkapan. 

(b) anggaran dan perakaunan kritikal dan andaian 

Kumpulan membuat anggaran dan andaian berkaitan dengan masa depan. Anggaran perakaunan yang wujud, 

berdasarkan definisi, jarang sekali menyamai keputusan sebenar yang berkaitan. Bagi mempertingkatkan kandungan 

maklumat anggaran, beberapa variabel yang telah dijangkakan mempunyai kesan mendalam ke atas keputusan dan 

kedudukan kewangan Kumpulan, telah diuji bagi melihat sensitiviti kepada perubahan yang mendasari parameter. 

Anggaran dan andaian yang mempunyai risiko signifikan kepada amaun aset yang dibawa dan tanggungan bagi 

tempoh kewangan selanjutnya disenaraikan seperti di bawah. 

(i) Jejas nilai Hartanah, Loji dan Kelengkapan 

Kumpulan menilai aspek jejas nilai aset bila saja sesuatu peristiwa atau perubahan dalam sesuatu situasi 

menunjukkan bahawa amaun dibawa sesuatu aset kemungkinan tidak boleh diperoleh semula, misalnya amaun 

dibawa aset adalah lebih daripada jumlah yang boleh diperoleh semula. 

Jumlah yang diperoleh semula diukur pada nilai saksama yang tinggi tolak kos untuk menjual aset berkenaan 

dan nilai dalam gunaan. Nilai dalam gunaan adalah nilai semasa aliran tunai masa depan yang dianggarkan, 

yang diperoleh daripada aset yang didiskaun pada kadar diskaun yang sesuai. Aliran tunai masa depan yang 

dianggarkan adalah berdasarkan anggaran Kumpulan yang dikira menggunakan aspek sejarah, sektor dan trend 

industri, pasaran umum dan keadaan-keadaan ekonomi, perubahan dalam teknologi dan maklumat lain yang 

terdapat. Andaian yang digunakan, keputusan dan rumusan mengenai penilaian jejas nilai dinyatakan dalam 

Nota 13 penyata kewangan. 

(ii) Anggaran Hayat Berguna Hartanah, Loji dan Kelengkapan 

Kumpulan kerap mengkaji semula anggaran hayat berguna bagi harta tanah, loji dan peralatan berdasarkan 

faktor-faktor seperti rancangan dan strategi perniagaan, jangkaan tahap penggunaan dan kemajuan teknologi 

di masa hadapan. Keputusan operasi di masa hadapan boleh terjejas dengan ketara oleh perubahan dalam 

anggaran ini yang disebabkan oleh perubahan dalam faktor-faktor yang dinyatakan di atas. Pengurangan dalam 

anggaran hayat berguna harta tanah, loji dan peralatan akan meningkatkan susut nilai yang direkodkan serta 

mengurangkan nilai harta tanah, loji dan peralatan. 

(iii) Bayaran Berasaskan Saham 

Ekuiti diuruskan berdasarkan pembayaran berasaskan saham (opsyen saham) diukur pada nilai saksama pada 

tarikh ia diberikan. Andaian digunakan dalam penilaian untuk menentukan nilai saksama ini dijelaskan dalam 

Nota 34 penyata kewangan. 

(iv) Tanggungan Luar Jangka 

Tanggungan luar jangka adalah berdasarkan kepada pendapat pengurusan mengenai jangkaan hasil luar jangka 

selepas berunding dengan penasihat undang-undang bagi kes litigasi dan pakar dalaman dan luar Kumpulan 

bagi hal-hal yang berkaitan dengan tindakan bisnes biasa. 


199


200 

3 anggaran Dan pertimbangan perakaunan Yang kritis (samb.) 

(b) anggaran dan andaian perakaunan yang kritis (samb.) 

4 hasil 

(v) Peruntukan bagi Penghutang 

Elaun ditentukan apabila terdapat bukti objektif bahawa Kumpulan tidak dapat mengutip kesemua amaun 

yang perlu dijelaskan mengikut terma asal ia perlu dijelaskan. Ini ditentukan berdasarkan profil bersusia dan 

corak kutipan. 


2008 2007 2008 2007 


Jualan – elektrik 24,190.1 22,384.0 22,761.6 21,108.8 

– barangan dan perkhidmatan 1,215.4 609.5 0 0 

Pelepasan pendapatan tertunda (Nota 32) 345.1 326.9 307.6 291.8 

5 perbelanJaan Operasi 


25,750.6 23,320.4 23,069.2 21,400.6 


2008 2007 2008 2007 


Kos tenaga 15,117.6 12,198.6 15,184.6 12,705.5 

Kos penghantaran 1,150.3 980.9 1,148.6 979.6 

Kos pembahagian 3,123.7 2,712.4 3,118.1 2,708.2 

Perbelanjaan pentadbiran 1,533.3 1,340.2 872.4 854.4 

Perbelanjaan operasi lain 1,578.5 1,139.3 307.7 194.1 

22,503.4 18,371.4 20,631.4 17,441.8 

Perbelanjaan operasi merangkumi perkara berikut: 

Ganjaran para Pengarah 

– yuran 1.1 0.7 0.9 0.5 

– emolumen lain 1.2 1.1 1.2 1.1 

Ganjaran juruaudit – PricewaterhouseCoopers 

– yuran audit berkanun 

– Malaysia 1.4 1.2 0.7 0.6 

– anggota gabungan Malaysia**# 0 0 0 0 

– yuran berkaitan audit 

– Malaysia 0.5 1.3 0.5 1.3 

– anggota gabungan Malaysia# 0 0.3 0 0.3

5 perbelanJaan Operasi (samb.) 


2008 2007 2008 2007 


Peruntukan hutang ragu 33.5 66.6 26.5 52.0 

Pelunasan hak perlombongan arang batu 0 10.7 0 0 

Susutnilai 3,528.7 3,199.9 2,860.8 2,595.2 

Pelunasan pajakan-pajakan operasi prabayar 26.6 22.1 19.2 14.7 

Sewa tanah dan bangunan 63.4 51.5 39.2 39.0 

Sewa loji dan jentera 19.2 22.2 19.1 21.9 

Perbelanjaan penyelidikan dan pembangunan 47.1 17.0 46.1 16.7 

Pelupusan hartanah, loji dan kelengkapan 45.3 5.3 29.9 0 

Pelupusan inventori 23.5 34.3 23.2 33.9 

Peruntukan bagi/(kemasukan semula) 

penurunan nilai sekuriti boleh niaga 2.1 (1.4) 2.1 (1.4) 

Peruntukan bagi penurunan nilai hak 

perlombongan arang batu 0 200.0 0 0 

Peruntukan bagi/(Kemasukan semula) penurunan 

nilai jumlah belum dibayar oleh subsidiari 0 0 68.2 (13.6) 

(Kemasukan semula) penurunan nilai pelaburan 0 (0.1) 0 (40.6) 

(Kemasukan semula) peruntukan hutang ragu (32.5) (213.4) (26.2) (207.7) 

Peruntukan bagi/(kemasukan semula) 

keusangan inventori 0.2 5.9 (0.9) 5.9 

Penerimaan subsidi Kerajaan* (535.3) (435.7) 0 0 

Kos anggota kerja (Nota 6) 2,582.8 2,392.1 2,236.5 2,104.4 

* Berikut menunjukkan subsidi-subsidi yang diterima oleh Sabah Electricity Sdn. Bhd. (‘SESB’) bagi diesel dan minyak 

bahan api gred sederhana daripada Kerajaan Malaysia. Jumlah amaun yang dikreditkan dalam tahun semasa ialah 

RM535.3 juta (2007: RM435.7 juta) dan ia telah dibatalkan dengan mengambil kira kos tenaga. 

** Ini mewakili yuran bagi Liberty Power Ltd berjumah RM37,881 (2007: RM42,956). 

# PricewaterhouseCoopers Malaysia serta lain-lain firma anggota PricewaterhouseCoopers International Limited adalah 

berasingan dan merupakan entiti sah bebas. 

Anggaran nilai wang bagi manfaat bukan dalam bentuk wang yang diterima oleh Pengarah-pengarah adalah sebanyak 

RM256,520 (2007: RM180,806) untuk Kumpulan dan Syarikat. 

Anggaran nilai wang bagi jumlah yang dibayar kepada sebuah firma, di mana seorang Pengarah merupakan ahli, bagi 

perkhidmatan profesional yang diberi kepada Syarikat adalah sebanyak RM458,243 (2007: RM673,864). 


201


202 

6 kOs pekerJa 



2008 2007 2008 2007 


Upah, gaji dan bonus 1,561.7 1,429.1 1,311.7 1,207.1 

Pelan persaraan caruman wajib 160.0 152.0 129.5 124.6 

Pelan faedah persaraan 246.6 249.0 245.1 246.2 

Pelan perubatan persaraan 423.0 400.2 400.9 391.8 

Skim Opsyen Saham Pekerja II 27.1 35.7 25.4 30.8 

Lain-lain faedah pekerja 164.4 126.1 123.9 103.9 

2,582.8 2,392.1 2,236.5 2,104.4 

Butiran faedah persaraan dan pelan perubatan persaraan Kumpulan dan Syarikat dinyatakan dalam Nota 30 kepada 

penyata kewangan ini. 

7 lain-lain penDapatan Operasi 


2008 2007 2008 2007 


Pendapatan dividen daripada pelaburan dalam: 

– saham tercatat 0.5 0.7 0.5 0.7 

– saham tak tercatat 3.6 3.7 671.4 4.1 

Pendapatan pajakan 4.5 1.1 4.5 1.1 

Pendapatan faedah 191.0 201.6 301.0 463.0 

Pendapatan sewa 8.4 8.8 31.6 20.2 

Pengeluaran geran pembangunan 

Kerajaan (Nota 33) 56.9 44.5 0 0 

Keuntungan atas pelupusan hartanah, 

loji dan kelengkapan 9.8 29.1 9.7 29.0 

Keuntungan atas pelupusan pajakan 

operasi prabayar 1.3 4.0 1.3 4.0 

Keuntungan atas pelupusan aset bukan 

semasa yang dipegang untuk jualan 238.6 0 238.6 0 

Faedah ke atas pembayaran lewat 63.1 72.4 63.1 72.4 

Caj pencukup minimum 34.2 36.0 34.2 36.0 

Pendapatan lain 182.9 191.8 132.5 163.4 

794.8 593.7 1,488.4 793.9

8 keuntungan/(kerugian) tukaran Wang asing 


2008 2007 2008 2007 


Keuntungan/(kerugian) tukaran mata wang 

asing merangkumi: 

Keuntungan translasi – pinjaman bertempoh 

sebutan mata wang asing 83.0 427.4 19.1 263.2 

Keuntungan/(kerugian) translasi – lain-lain (29.8) 24.9 (23.9) 25.0 

Keuntungan/(kerugian) urus niaga (19.1) 33.5 (6.3) 53.0 

9 kOs keWangan 

34.1 485.8 (11.1) 341.2 


2008 2007 2008 2007 


Faedah atas pinjaman 1,278.7 1,505.5 1,000.7 1,176.2 

Ditolak: Jumlah dipermodalkan ke dalam hartanah, 

loji dan kelengkapan (301.8) (309.5) (301.8) (309.5) 

976.9 1,196.0 698.9 866.7 

Faedah atas deposit pengguna 118.9 109.0 112.2 102.8 

10 Cukai Dan Zakat 

1,095.8 1,305.0 811.1 969.5 


2008 2007 2008 2007 


Cukai semasa: 

Cukai pendapatan korporat Malaysia 349.8 815.1 453.9 810.1 

Cukai tertunda (Nota 31) 63.0 (150.2) (25.5) (233.6) 

Cukai keuntungan hartanah 4.0 1.3 4.0 1.3 

Perbelanjaan cukai 416.8 666.2 432.4 577.8 

Zakat 8.0 32.1 8.0 32.1 

424.8 698.3 440.4 609.9 


203


204 


10 Cukai Dan Zakat (samb.) 


2008 2007 2008 2007 


Analisis perbelanjaan cukai adalah seperti berikut: 

Cukai semasa: 

Cukai bagi tahun 393.7 806.2 506.1 799.5 

(Lebih)/kurang akruan pada tahun-tahun lalu (43.9) 8.9 (52.2) 10.6 

349.8 815.1 453.9 810.1 

Cukai tertunda: 

Keaslian/(kebalikan) perbezaan sementara 63.0 (150.2) (25.5) (233.6) 

Cukai keuntungan hartanah 4.0 1.3 4.0 1.3 

416.8 666.2 432.4 577.8 

Penjelasan hubungan antara perbelanjaan cukai dan keuntungan sebelum cukai adalah seperti berikut: 


2008 2007 2008 2007 


Keuntungan sebelum cukai dan zakat 3,025.2 4,765.9 3,104.0 4,124.4 

Cukai dikira pada kadar cukai pendapatan 

korporat Malaysia 26% (2007: 27%) 786.6 1,286.8 807.1 1,113.6 

Kesan cukai: 

– perubahan dalam kadar cukai pendapatan korporat (232.8) (456.3) (217.1) (450.3) 

– perkongsian keputusan syarikat bersekutu 2.9 4.9 0 0 

– pendapatan tidak tertakluk kepada cukai (175.5) (286.8) (141.1) (186.3) 

– perbelanjaan tidak boleh ditolak bagi 

tujuan percukaian 45.1 116.3 37.6 94.6 

– kerugian cukai tahun semasa tidak diiktiraf 10.4 4.3 0 0 

– perbelanjaan yang layak untuk 

pengurangan berganda (6.6) (6.0) (5.9) (5.7) 

(Lebih)/Kurang peruntukan cukai semasa 

pada tahun-tahun lepas (43.9) 8.9 (52.2) 10.6 

Manfaat daripada kerugian cukai terdahulu 

tidak diiktiraf (4.6) 0 0 0 

Perbezaan sementara tidak diiktiraf tahun semasa 31.2 (7.2) 0 0 

Cukai Keuntungan Hartanah 4.0 1.3 4.0 1.3 

Zakat 8.0 32.1 8.0 32.1 

Caj cukai dan zakat 424.8 698.3 440.4 609.9 

Kadar purata cukai berkesan (%) 14.0 14.7 14.2 14.8 

Kadar cukai pendapatan korporat Malaysia untuk Tahun Taksiran 2009 ialah 25%.

11 perOlehan sesaham 

(a) pendapatan asas sesaham 

Pendapatan asas sesaham dikira dengan membahagikan keuntungan yang diatributkan kepada pemegang ekuiti 

biasa Syarikat untuk tahun kewangan dengan bilangan purata kewajaran bilangan saham biasa dalam terbitan pada 

tahun kewangan. 

kumpulan 

2008 2007 

Keuntungan diatributkan kepada pemegang ekuiti biasa Syarikat (RM’juta) 2,594.0 4,061.1 

Bilangan purata kewajaran saham biasa dalam terbitan (‘000) 4,333,012 4,278,527 

Pendapatan asas sesaham (sen) 59.87 94.92 

(b) pendapatan sesaham dicairkan 

kumpulan 

2008 2007 

rm’juta RM’juta 

Keuntungan diatributkan kepada pemegang ekuiti biasa Syarikat 2,594.0 4,061.1 

Penghapusan perbelanjaan faedah ke atas: 

Bon Boleh Tukar Berjaminan, kesan nilai bersih cukai 0 (6.8) 

Sekuriti Pendapatan Boleh Tebus Boleh Tukar Tidak Bercagar 0 4.5 

Keuntungan diguna untuk menetapkan pendapatan sesaham dicairkan 2,594.0 4,058.8 

’000 ’000 

Bilangan purata kewajaran saham biasa dalam terbitan 4,333,012 4,278,527 

Pelarasan bagi opsyen saham 2,172 53,272 

Pelarasan bagi Bon Boleh Tukar Berjaminan 0 17,988 

Pelarasan bagi Sekuriti Pendapatan Boleh Tebus Boleh Tukar Tidak Bercagar 0 14,359 

Bilangan purata kewajaran saham biasa bagi pendapatan sesaham dicairkan 

Pendapatan sesaham dicairkan (sen) 4,335,184 4,364,146 

Perolehan sesaham dicairkan (sen) 59.84 93.00 


205


206 

12 DiViDen 


kumpulan 

2008 2007 


Dividen interim 10.0 sen nilai kasar sesaham biasa, dikecualikan cukai 

pendapatan 27% (2007: dividen interim 20.0 sen nilai kasar 

sesaham biasa, dikecualikan cukai pendapatan pada 27%) 320.7 632.0 

Cadangan: 

Dividen akhir dicadangkan 10.0 sen nilai kasar sesaham biasa, 

tolak cukai pendapatan 25% (2007: dividen akhir 16.3 sen 

nilai kasar sesaham biasa, tolak cukai pendapatan pada 26%) 325.1 522.6 

Dividen diiktiraf sebagai pengagihan kepada pemegang ekuiti biasa Syarikat 645.8 1,154.6 

Dividen interim telah dibayar dan diambil kira dalam ekuiti pemegang saham sebagai pembahagian keuntungan tersimpan 

pada tahun kewangan. 

Pada Mesyuarat Agung Tahunan yang akan datang, dividen akhir bagi tahun kewangan berakhir 31 Ogos 2008 sebanyak 

10.0 sen nilai kasar sesaham biasa, ditolak cukai pendapatan 25%, akan dicadangkan untuk diluluskan oleh para 

pemegang saham. Dividen akhir ini akan diakru sebagai tanggungan dalam tahun kewangan berakhir 31 Ogos 2009 

apabila diluluskan oleh para pemegang saham. 

Bagi tahun kewangan berakhir 31 Ogos 2007, dividen kasar akhir sebanyak 16.3 sen nilai kasar sesaham biasa, ditolak 

cukai pendapatan 26% telah diisytihar dan diluluskan oleh para pemegang saham di Mesyuarat Agung Tahunan yang 

diadakan pada 13 Disember 2007.

13 hartanah, lOJi Dan kelengkapan 

pelarasan pindahan/ 

pada kadar pengelasan pada 

1.9.2007 pertukaran tambahan penjualan semula 31.8.2008 


kumpulan 

2008 

kos/penilaian 

Pada penilaian 1984 

dan sebelumnya: 

Bangunan dan kerja awam 5.6 0 0 0 0 5.6 

5.6 0 0 0 0 5.6 

Pada penilaian 1994: 

Tanah milik bebas 608.6 0 0 (0.6) (35.5) 572.5 

Bangunan dan kerja awam 446.0 0 0 (0.8) 0 445.2 

1,060.2 0 0 (1.4) (35.5) 1,023.3 

Pada kos: 

Tanah milik bebas 358.9 (1.9) 15.9 (1.6) (2.5) 368.8 

Bangunan dan kerja awam 11,535.0 (1.1) 351.1 (0.9) 47.5 11,931.6 

12,954.1 (3.0) 367.0 (3.9) 9.5 13,323.7 

Loji dan jentera 36,391.9 (229.9) 2,225.5 (272.6) 220.4 38,335.3 

Talian dan sesalur 

pembahagian 22,889.2 0 1,874.0 0 354.0 25,117.2 

Perkhidmatan pembahagian 2,350.5 0 154.4 0 5.4 2,510.3 

Meter 1,267.0 0 145.7 0 0.1 1,412.8 

Lampu awam 276.1 0 18.4 0 (0.1) 294.4 

Perabot, pepasangan 

dan kelengkapan pejabat 1,100.7 (1.4) 59.8 (7.6) (16.1) 1,135.4 

Kenderaan bermotor 255.8 0.5 11.3 (5.9) 17.6 279.3 

77,485.3 (233.8) 4,856.1 (290.0) 590.8 82,408.4 

Modal projek dalam 

pelaksanaan 7,306.3 (0.1) 5,034.7 0 (5,672.5) 6,668.4 

84,791.6 (233.9) 9,890.8 (290.0) (5,081.7) 89,076.8 


207


208 


13 hartanah, lOJi Dan kelengkapan (samb.) 

pelepasan 

Caj bagi atas 

pada tahun pelupusan/ pada 

1.9.2007 kewangan pindahan 31.8.2008 

rm’juta rm’juta rm’juta rm’juta 

kumpulan 

2008 

susut nilai terkumpul 

Pada penilaian 1984 dan sebelumnya: 

Bangunan dan kerja awam 3.4 0 0.5 3.9 


Tanah milik bebas 0 0 0 0 

Bangunan dan kerja awam 190.0 13.9 (0.3) 203.6 

193.4 13.9 0.2 207.5 

Pada kos: 


Bangunan dan kerja awam 2,823.1 322.9 (1.3) 3,144.7 

3,016.5 336.8 (1.1) 3,352.2 

Loji dan jentera 13,147.9 1,824.2 (300.5) 14,671.6 

Talian dan sesalur pembahagian 8,832.4 1,037.5 0 9,869.9 

Perkhidmatan pembahagian 1,186.1 107.0 0 1,293.1 

Meter 616.6 79.6 0 696.2 

Lampu awam 148.6 14.0 0 162.6 

Perabot, pepasang dan kelengkapan pejabat 814.0 101.4 (6.8) 908.6 

Kenderaan bermotor 184.0 28.2 (5.0) 207.2 

27,946.1 3,528.7 (313.4) 31,161.4 

Kerugian jejas nilai terkumpul 

Loji dan jentera 440.2 0 0 440.2


pelarasan pindahan/ 

pada kadar pengelasan pada 

1.9.2006 pertukaran tambahan penjualan semula 31.8.2007 


kumpulan 

2007 

kos/penilaian 

Pada penilaian 1984 dan 

sebelumnya: 

Bangunan dan kerja awam 5.6 0 0 0 0 5.6 

5.6 0 0 0 0 5.6 


Tanah milik bebas 680.4 0 0 (16.4) (55.4) 608.6 

Bangunan dan kerja awam 439.5 0 0 (2.5) 9.0 446.0 

1,125.5 0 0 (18.9) (46.4) 1,060.2 

Pada kos: 

Tanah milik bebas 305.0 (0.2) 88.9 (0.1) (34.7) 358.9 

Bangunan dan kerja awam 11,200.8 (0.2) 336.2 (0.2) (1.6) 11,535.0 

12,631.3 (0.4) 425.1 (19.2) (82.7) 12,954.1 

Loji dan jentera 33,938.7 (52.3) 2,397.6 0 107.9 36,391.9 

Talian dan sesalur 

pembahagian 21,523.8 0 1,284.8 0 80.6 22,889.2 

Perkhidmatan pembahagian 2,221.6 0 124.2 0 4.7 2,350.5 

Meter 1,118.3 0 148.7 0 0 1,267.0 

Lampu awam 265.5 0 10.6 0 0 276.1 

Perabot, pepasangan dan 

kelengkapan pejabat 1,015.5 (0.3) 89.2 (3.6) (0.1) 1,100.7 

Kenderaan bermotor 233.1 (0.3) 37.3 (13.2) (1.1) 255.8 

72,947.8 (53.3) 4,517.5 (36.0) 109.3 77,485.3 

Modal projek dalam 

pelaksanaan 6,610.9 (0.1) 5,395.0 0 (4,699.5) 7,306.3 

79,558.7 (53.4) 9,912.5 (36.0) (4,590.2) 84,791.6 


209


210 



pelepasan 

Caj bagi atas 




kumpulan 

2007 



Bangunan dan kerja awam 3.4 0 0 3.4 



Bangunan dan kerja awam 172.1 14.0 3.9 190.0 

175.5 14.0 3.9 193.4 

Pada kos: 


Bangunan dan kerja awam 2,510.2 306.1 6.8 2,823.1 

2,685.7 320.1 10.7 3,016.5 


Talian dan sesalur pembahagian 7,909.3 930.0 (6.9) 8,832.4 


Meter 545.4 71.0 0.2 616.6 

Lampu awam 135.0 13.3 0.3 148.6 

Perabot, pepasang dan kelengkapan pejabat 707.2 106.5 0.3 814.0 


24,774.0 3,199.9 (27.8) 27,946.1 

Kerugian jejas nilai terkumpul 

Loji dan jentera 440.2 0 0 440.2


pindahan/ 

pada pengelasan pada 

1.9.2007 tambahan penjualan semula 31.8.2008 

rm’juta rm’juta rm’juta rm’juta rm’juta 

syarikat 

2008 

kos/penilaian 


Tanah milik bebas 608.6 0 (0.6) (35.6) 572.4 

Bangunan dan kerja awam 445.9 0 (0.8) 0 445.1 

1,054.5 0 (1.4) (35.6) 1,017.5 

Pada kos: 

Tanah milik bebas 306.3 8.8 0 (6.2) 308.9 

Bangunan dan kerja awam 10,063.3 295.6 (0.5) (2.3) 10,356.1 

11,424.1 304.4 (1.9) (44.1) 11,682.5 

Loji dan jentera 26,139.4 2,038.8 (181.7) (14.0) 27,982.5 

Talian dan sesalur pembahagian 22,182.1 1,819.5 0 3.2 24,004.8 

Perkhidmatan pembahagian 2,239.7 154.1 0 0 2,393.8 

Meter 1,242.8 140.7 0 0 1,383.5 

Lampu awam 276.1 18.4 0 0 294.5 

Perabot, pepasang dan 

kelengkapan pejabat 985.8 39.6 (2.0) (13.3) 1,010.1 

Kenderaan bermotor 211.6 8.3 (3.4) 17.9 234.4 

64,701.6 4,523.8 (189.0) (50.3) 68,986.1 

Modal projek dalam pelaksanaan 6,545.9 4,439.6 0 (4,523.8) 6,461.7 

71,247.5 8,963.4 (189.0) (4,574.1 75,447.8 


211


212 



pelepasan 

Caj untuk atas 


1.9.2007 kewangan pemindahan 31.8.2008 


syarikat 

2008 



Bangunan dan kerja awam 189.9 14.0 (0.3) 203.6 

189.9 14.0 (0.3) 203.6 

Pada kos: 


Bangunan dan kerja awam 2,559.5 262.6 (0.2) 2,821.9 

2,749.4 276.6 (0.5) 3,025.5 


Talian dan sesalur pengagihan 8,585.3 988.2 0 9,573.5 


Meter 605.7 77.3 0 683.0 

Lampu awam 148.3 13.9 0 162.2 



24,914.7 2,860.8 (161.2) 27,614.3


pindahan/ 

pada pengelasan pada 

1.9.2006 tambahan penjualan semula 31.8.2007 

rm’juta rm’juta rm’juta rm’juta rm’juta 

syarikat 

2007 

kos/penilaian 


Tanah milik bebas 680.4 0 (16.4) (55.4) 608.6 

Bangunan dan kerja awam 439.4 0 (2.5) 9.0 445.9 

1,119.8 0 (18.9) (46.4) 1,054.5 

Pada kos: 

Tanah milik bebas 254.2 89.0 (0.1) (36.8) 306.3 

Bangunan dan kerja awam 9,753.6 321.5 0 (11.8) 10,063.3 

11,127.6 410.5 (19.0) (95.0) 11,424.1 

Loji dan jentera 24,007.6 2,160.5 0 (28.7) 26,139.4 

Talian dan sesalur pembahagian 20,876.3 1,270.9 0 34.9 22,182.1 

Perkhidmatan pembahagian 2,115.7 124.0 0 0 2,239.7 

Meter 1,097.0 145.8 0 0 1,242.8 

Lampu awam 265.6 10.5 0 0 276.1 

Perabot, pepasang dan 

kelengkapan pejabat 913.6 75.0 (0.2) (2.6) 985.8 

Kenderaan bermotor 188.7 35.1 (12.0) (0.2) 211.6 

60,592.1 4,232.3 (31.2) (91.6) 64,701.6 

Modal projek dalam pelaksanaan 5,888.1 4,906.7 0 (4,248.9) 6,545.9 

66,480.2 9,139.0 (31.2) (4,340.5) 71,247.5 


213


214 



pelepasan 

Caj untuk atas 




syarikat 

2007 




172.1 14.0 3.8 189.9 

Pada kos: 


Bangunan dan kerja awam 2,306.4 245.9 7.2 2,559.5 

2,478.5 259.9 11.0 2,749.4 


Talian dan sesalur pembahagian 7,692.0 893.3 0 8,585.3 


Meter 536.5 69.2 0 605.7 

Lampu awam 135.0 13.3 0 148.3 

Perabot, pepasangan dan kelengkapan pejabat 627.0 95.6 1.6 724.2 


22,344.0 2,595.2 (24.5) 24,914.7



2008 2007 2008 2007 


nilai buku bersih 


Bangunan dan kerja awam 1.7 2.2 0 0 


Tanah milik bebas 572.5 608.6 572.4 608.6 


815.8 866.8 813.9 864.6 

Pada kos: 


Bangunan dan kerja awam 8,786.9 8,711.9 7,534.2 7,503.8 

Jumlah tanah dan bangunan 9,971.5 9,937.6 8,657.0 8,674.7 

Loji dan jentera 23,223.5 22,803.8 16,012.6 15,297.9 

Talian dan sesalur pembahagian 15,247.3 14,056.8 14,431.3 13,596.8 

Perkhidmatan pengagihan 1,217.2 1,164.4 1,180.7 1,129.3 

Meter 716.6 650.4 700.5 637.1 

Lampu awam 131.8 127.5 132.3 127.8 


Kenderaan bermotor 72.1 71.8 63.3 61.7 

50,806.8 49,099.0 41,371.8 39,786.9 

Modal projek dalam pelaksanaan 6,668.4 7,306.3 6,461.7 6,545.9 

57,475.2 56,405.3 47,833.5 46,332.8 


215


216 



Jika hartanah, loji dan kelengkapan yang dinilai semula dimasukkan dalam penyata kewangan pada kos pengurangan nilai, 

nilai buku bersih hartanah, loji dan kelengkapan yang dinilai semula akan menjadi seperti berikut: 


2008 2007 2008 2007 




154.1 161.2 147.2 154.3 

Penilaian bagi tanah milik bebas, bangunan dan kerja awam Syarikat adalah berdasarkan penilaian bebas oleh firma 

penilaian profesional pada nilai pasaran terbuka tahun 1994. Lebihan bersih daripada penilaian semula itu telah dimasukkan 

ke dalam penyata kewangan pada 31 Ogos 1996 dan dipindahkan kepada rizab penilaian semula. 

Penilaian bangunan subsidiari masing-masing telah dibuat pada 1982 dan 1984 oleh sebuah firma penilaian ikhtisas bebas 

profesional berdasarkan nilai pasaran terbuka. Lebihan bersih daripada penilaian semula itu telah dipindahkan kepada 

rizab penilaian semula. 

Hak milik daripada tanah tertentu sedang dalam proses pendaftaran kepada nama Syarikat dan beberapa subsidiari. 

Turut dimasukkan dalam pindahan/pengelasan semula pada 2008 bagi Kumpulan dan Syarikat adalah sebanyak RM20.4 

juta, yang merupakan amaun dibawa melibatkan tanah dan bangunan yang dikelaskan semula sebagai aset bukan semasa 

yang dipegang untuk dijual (lihat Nota 19). 

Faedah dimodalkan sepanjang tahun ini untuk modal projek dalam pembinaan berjumlah RM301.8 juta (2007: RM309.5 

juta) untuk Kumpulan dan Syarikat. 

Kadar permodalan yang digunakan bagi menentukan jumlah kos pinjaman yang layak untuk dimodalkan ialah 5.34% 

(2006: 5.63%) bagi Kumpulan dan Syarikat. 

Ujian jejas nilai hartanah, loji dan kelengkapan 

Pada tahun ini, dua syarikat subsidiari telah melakukan ujian jejas nilai untuk hartanah, loji dan kelengkapan. Keputusan 

ujian adalah seperti berikut:- 

a) TNB Liberty Power Limited telah mengiktiraf pada tahun-tahun sebelumnya, peruntukan jejas nilai yang berjumlah 

RM440.2 juta. Penilaian menunjukkan bahawa tiada kerugian jejas nilai susulan diperlukan bagi amaun dibawa 

melibatkan hartanah, loji dan kelengkapan yang dinilai, termasuk variasi realistik digunakan untuk andaian utama. 

Nilai dibawa bagi hartanah, loji dan kelengkapan pada tarikh kunci kira-kira adalah sebanyak RM520.1 juta (2007: 

RM25.2 juta). 

b) Untuk Sabah Electricity Sdn Bhd (SESB), kerugian jejas nilai tidak diperlukan untuk amaun dibawa melibatkan hartanah, 

loji dan kelengkapan yang dinilai berdasarkan andaian tertentu yang menggunakan ujian, termasuk jangkaan syarikat 

terhadap pertumbuhan hasil, kos operasi dan kos dana, dengan mengguna pengalaman lampau serta penilaian 

semasa tentang pertumbuhan pasaran dan industri, juga kapasiti maksimum yang tersedia. Nilai di bawah hartanah, 

loji dan kelengkapan pada tarikh kunci kira-kira adalah sebanyak RM2,269.8 juta (2007: RM2,101.6 juta).

14 paJakan Operasi prabaYar 


2008 2007 2008 2007 


kos/penilaian 

Pada awal tahun kewangan 1,043.8 1,029.6 839.6 825.5 

Tambahan 0.3 16.6 0.1 16.6 

Penjualan (0.7) (5.4) (0.7) (5.4) 

Dikelaskan semula bagi aset bukan semasa 

dipegang untuk jualan (Nota 19) (3.0) (2.7) (3.0) (2.7) 

Pengelasan semula 19.5 5.7 19.5 5.6 

Pada akhir tahun kewangan 1,059.9 1,043.8 855.5 839.6 

pelunasan terkumpul 

Pada awal tahun kewangan 191.2 172.8 146.2 135.3 

Dicaj bagi tahun kewangan 26.6 22.1 19.2 14.7 

Pelepasan atas penjualan (0.1) (0.9) (0.1) (0.9) 

Pelepasan atas pengkelasan bagi aset bukan 

semasa dipegang untuk jualan (Nota 19) (1.9) (1.2) (1.9) (1.2) 

Pelepasan atas pengkelasan semula 0 (1.6) 0 (1.7) 

Pada akhir tahun kewangan 215.8 191.2 163.4 146.2 

Nilai buku bersih pada akhir tahun kewangan 844.1 852.6 692.1 693.4 

Pajakan operasi prabayar telah dikelaskan sebelum ini sebagai tanah pegangan pajak dalam lingkungan hartanah, loji dan 

kelengkapan serta terdiri daripada tanah pegangan pajak jangka panjang dan tanah pegangan pajak jangka pendek. 

Termasuk dalam pindahan/pengkelasan semula untuk 2008 ialah RM1.1 juta yang merupakan amaun dibawa pajakan 

operasi prabayar yang dikelaskan semula sebagai aset dipegang untuk jualan (lihat Nota 19). 

Penilaian semula yang terakhir bagi tanah pegangan pajak ialah pada 1994. 


217


218 

15 subsiDiari 


syarikat 

2008 2007 


Saham biasa tidak tercatat, pada kos 296.7 296.7 

Saham pinjaman tidak bercagar boleh tebus, pada kos 547.5 570.3 

Saham keutamaan boleh tebus, pada kos 4,600.2 4,300.2 

5,444.4 5,167.2 

Ditolak: Peruntukan bagi penurunan nilai (886.1) (586.1) 

4,558.3 4,581.1 

kepentingan 

kumpulan negara 

nama subsidiari 2008 2007 aktiviti utama diperbadankan 

TNB Janamanjung Sdn Bhd 100% 100% Pengendalian loji janakuasa Malaysia 

dan penjanaan elektrik 

TNB Power Daharki Ltd* 100% 100% Pegangan pelaburan Mauritius 

TNB Fuel Services Sdn Bhd 100% 100% Pembelian dan pembekalan bahan api Malaysia 

dan arang batu untuk penjanaan tenaga 

TNB Energy Services Sdn Bhd 100% 100% Penjanaan dan pembekalan pelbagai Malaysia 

sumber tenaga dan penyediaan 

perkhidmatan teknikal berkaitan 

TNB Research Sdn Bhd 100% 100% Penyelidikan dan pembangunan, Malaysia 

rundingan dan perkhidmatan lain 

TNB Ventures Sdn Bhd 100% 100% Pegangan pelaburan untuk usaha niaga Malaysia 

dalam negeri dan antarabangsa 

TNB Engineering Corporation 100% 100% Pengurusan projek dan khidmat Malaysia 

Sdn Bhd runding, kerja-kerja kejuruteraan dan 

perkhidmatan pembangunan projek 

tenaga dengan pengkhususan dalam 

pendinginan pembekalan serta 

penjanaan bersama 

TNB Repair and 100% 100% Pembaikan, penyenggaraan dan ujian Malaysia 

Maintenance Sdn Bhd loji janakuasa

15 subsiDiari (samb.) 

kepentingan 



TNB Engineers Sdn Bhd 100% 100% Penyediaan perkhidmatan kontrak, Malaysia 

perdagangan dan kejuruteraan 

berkaitan dengan sektor tenaga 

TNB Capital (L) Ltd 100% 100% Pegangan pelaburan Malaysia 

Universiti Tenaga Nasional 100% 100% Menyediakan pengajian tinggi Malaysia 

Sdn Bhd 

Malaysia Transformer 100% 100% Pembuatan, penjualan dan Malaysia 

Manufacturing Sdn Bhd pembaikan alat ubah 

TNB Coal International Ltd* 100% 92.5% Pegangan pelaburan Mauritius 

Power and Energy 100% 100% Pegangan pelaburan Mauritius 

International (Mauritius) Ltd* 

Orion Mission Sdn Bhd 100% 0% Pegangan pelaburan Malaysia 

Sabah Electricity Sdn Bhd 80% 80% Penjanaan, penghantaran, Malaysia 

pembahagian dan penjualan 

elektrik di Sabah 

Tenaga Switchgear Sdn Bhd 60% 60% Pemasangan dan pembuatan perkakas Malaysia 

suis bervoltan tinggi 

Kapar Energy Ventures 60% 60% Menjana dan membekal tenaga elektrik Malaysia 

Sdn Bhd serta menjana kapasiti kepada TNB 

TNB Integrated Learning 100% 100% Menyediakan latihan dan Malaysia 

Solution Sdn Bhd perkhidmatan yang berkaitan 

(dahulunya dikenali sebagai (Dahulunya merupakan 

TNB Kulim Distribution Sdn Bhd) pembahagian elektrik) 

TNB Generation Sdn Bhd 100% 100% Dorman Malaysia 

TNB Transmission Network 100% 100% Dorman Malaysia 

Sdn Bhd 

TNB Distribution Sdn Bhd 100% 100% Dorman Malaysia 


219


220 



kepentingan 



TNB Risk Management Sdn Bhd 100% 100% Dorman Malaysia 

TNB Logistics Sdn Bhd 100% 100% Dorman Malaysia 

TNB – IT Sdn Bhd 100% 100% Dorman Malaysia 

TNB Workshop Services 100% 100% Dorman Malaysia 

Sdn Bhd 

TNB Kekal Sdn Bhd** 100% 100% Dorman Malaysia 

TNB Metering Services 100% 100% Dorman Malaysia 

Sdn Bhd 

TNB Hidro Sdn Bhd 100% 100% Dorman Malaysia 

Sumber Hidro Management 100% 100% Dorman Malaysia 

Sdn Bhd** 

TNB Kapar Sdn Bhd** 100% 100% Dorman Malaysia 

TNB Prai Sdn Bhd 100% 100% Dorman Malaysia 

TNB Paka Sdn Bhd** 100% 100% Dorman Malaysia 

TNB Properties Sdn Bhd 100% 100% Dorman Malaysia 

TNB Kulim Generation 100% 100% Dorman Malaysia 

Sdn Bhd 

Sepang Power Sdn Bhd 70% 70% Dorman Malaysia 

Subsidiari TNB Engineering 

Corporation Sdn Bhd 

Bangsar Energy Systems 100% 100% Operasi sistem penyejukan setempat Malaysia 

Sdn Bhd dan penyaman udara bangunan 

pejabat 

TNEC Construction Sdn Bhd 100% 100% Kontraktor pembinaan Malaysia 

TNEC Operations and 100% 100% Operasi dan penyenggaraan Malaysia 

Maintenance Sdn Bhd loji penyejukan dan tenaga


kepentingan 



Subsidiari Power and 

Energy International 

(Mauritius) Ltd 

Independent Power 100% 100% Pegangan pelaburan Mauritius 

International Ltd* 

Subsidiari Bangsar 

Energy Systems Sdn Bhd 

Selesa Energy Systems 70% 100% Operasi dan penyenggaraan Malaysia 

Sdn Bhd loji penyejukan 

Subsidiari TNEC 

Operations and Maintenance 

Sdn Bhd 

Tomest Energy Management 51% 51% Dorman Malaysia 

Sdn Bhd 

Subsidiari TNB 

Generation Sdn Bhd 

TNBG Power Services Sdn Bhd** 100% 100% Dorman Malaysia 

Subsidiari TNB Power 

Daharki Ltd 

TNB Liberty Power Ltd# 100% 100% Operasi loji tenaga dan Pakistan 

penjanaan elektrik 

Subsidiari TNB Properties 

Sdn Bhd 

TNP Construction Sdn Bhd 100% 100% Dorman Malaysia 

Subsidiari TNB Research 

Sdn Bhd 

Tenaga Microwave 70% 70% Pembekal dan pengilang Malaysia 

Technologies Sdn Bhd*^ komponen elektrik 

Subsidiari TNB Energy 

Services Sdn Bhd 

Jana Landfill Sdn Bhd 70% 70% Penjanaan dan pembahagian haba dan Malaysia 

elektrik menggunakan gas kambus 

tanah dan/atau sumber tenaga boleh 

diperbaharui di Semenanjung Malaysia 

dan/atau tempat lain 


221


222 



kepentingan 



Subsidiari TNB Repair 

and Maintenance Sdn Bhd 

Trichy Power Ltd* 100% 100% Penjanaan tenaga India 

Trichy Energy Ltd* 100% 100% Penjanaan tenaga India 

TNB Operations & Maintenance 100% 100% Pegangan pelaburan Mauritius 

International Ltd 

Subsidiari TNB Operations 

& Maintenance 


Oasis Parade Sdn Bhd 100% 100% Pegangan pelaburan Malaysia 

Subsidiari TNB 

Ventures Sdn Bhd 

Tenaga Cable Industries 76% 76% Perkilangan dan pembahagian tenaga Malaysia 

Sdn Bhd dan kabel am, rod aluminium dan 

aktiviti berkaitan 

Subsidiari TNB Coal 


Dynamic Acres Sdn Bhd* 100% 100% Perdagangan arang batu Malaysia 

Subsidiari Orion 

Mission Sdn Bhd 

Lahad Datu Holdings 100% 0% Dorman Malaysia 

Sdn Bhd 

Subsidiari Lahad Datu 

Holdings Sdn Bhd 

Lahad Datu Energy 100% 0% Dorman Malaysia 

Sdn Bhd 

* Tidak diaudit oleh PricewaterhouseCoopers 

# Diaudit oleh firma anggota PricewaterhouseCoopers International Limited yang merupakan sebuah entiti berasingan 

dan bebas dari segi undang-undang daripada PricewaterhouseCoopers Malaysia 

^ Pada 23 Ogos 2002, Mahkamah Tinggi telah meluluskan petisyen pembubaran Tenaga Microwave Technologies Sdn 

Bhd yang dibeli oleh Syarikat serta TNB Research Sdn Bhd. Setakat 31 Ogos 2008, proses pembubaran ini masih 

lagi berjalan. 

** Syarikat-syarikat ini sedang dalam proses pembubaran.

16 sYarikat bersekutu 

kumpulan 

2008 2007 


Bahagian aset bersih syarikat bersekutu 322.5 233.0 

syarikat 

2008 2007 


Saham tidak tercatat, pada kos 60.2 59.2 

Ditolak: Peruntukan bagi penurunan nilai (9.6) (9.6) 

50.6 49.6 

Saham keutamaan boleh tebus, pada kos 33.2 34.0 

Nota pinjaman tidak bercagar 87.2 42.2 

Bahagian Kumpulan bagi hasil, keuntungan, aset dan tanggungan syarikat bersekutu adalah seperti berikut: 

171.0 125.8 

2008 2007 


Hasil 284.2 224.3 

Keuntungan selepas cukai 44.9 42.4 

Aset bukan semasa 592.9 606.8 

Aset semasa 302.3 270.8 

Tanggungan semasa (96.2) (137.9) 

Tanggungan bukan semasa (476.5) (506.7) 

Aset bersih 322.5 233.0 


223


224 


16 sYarikat bersekutu (samb.) 

Butiran syarikat-syarikat bersekutu adalah seperti berikut: 

kepentingan 


nama syarikat bersekutu 2008 2007 aktiviti utama diperbadankan 

Teknologi Tenaga Perlis 20% 20% Pemilikan, operasi, penyenggaraan Malaysia 

Consortium Sdn Bhd loji janakuasa elektrik 

Perusahaan Otomobil Elektrik 20% 20% Dorman Malaysia 

(Malaysia) Sdn Bhd 

GB3 Sdn Bhd 20% 20% Reka bentuk, pembangunan, operasi 

dan penyenggaraan kemudahan 

penjanaan elektrik Malaysia 

Fibrecomm Network 49% 49% Penyediaan rangkaian penghantaran Malaysia 

(M) Sdn Bhd gentian optik 

Jimah Energy Ventures 20% 0% Janakuasa elektrik dan pegangan Malaysia 

Holdings Sdn Bhd pelaburan 

Syarikat bersekutu TNB 

Properties Sdn Bhd 

HICOM-TNB 40% 40% Kontraktor pembinaan Malaysia 

Properties Sdn Bhd 

INDERA-TNB 40% 40% Pembangunan harta tanah Malaysia 

Properties Sdn Bhd dan pembinaan 

KM Metro-TNB 40% 40% Pembangunan harta tanah dan Malaysia 

Properties Sdn Bhd pembinaan 

TNB Properties-JB 40% 40% Pembangunan harta tanah dan Malaysia 

Citytowers Sdn Bhd pembinaan 

ZEUS-TNB 40% 40% Pembangunan harta tanah dan Malaysia 

Properties Sdn Bhd pembinaan 

Syarikat bersekutu TNB 

Ventures Sdn Bhd 

Northern Utility Resources 20% 20% Operasi loji janakuasa, penjanaan Malaysia 

Sdn Bhd dan pembekalan elektrik 

(Penerima dan Pengurus 

dilantik)

16 sYarikat bersekutu (samb.) 

kepentingan 


nama syarikat bersekutu 2008 2007 aktiviti utama diperbadankan 

Syarikat bersekutu Independent 

Power International Ltd 

Malaysian Shoaiba 20% 20% Pegangan pelaburan Malaysia 

Consortium Sdn Bhd 

Syarikat bersekutu Oasis Parade 

Sdn Bhd 

Saudi-Malaysia Operation 30% 30% Pegangan pelaburan Arab Saudi 

and Maintenance Services 

Company Limited 

17 pelaburan 


2008 2007 2008 2007 


Saham tidak tercatat, pada kos 75.7 75.7 75.7 75.7 

Saham pinjaman tidak bercagar tidak tercatat, 

pada kos 0 0 59.4 59.4 

75.7 75.7 135.1 135.1 

Peruntukan bagi penurunan nilai: 

– saham tidak tercatat (37.7) (37.7) (37.7) (37.7) 

18 penghutang Jangka panJang 

38.0 38.0 97.4 97.4 

syarikat 

2008 2007 


Jumlah dihutang oleh subsidiari 613.3 703.1 

Jumlah dihutang oleh subsidiari merangkumi pendahuluan dan lain-lain penerimaan daripada TNB Liberty Power Limited 

(‘TLPL’) dan TNB Power Daharki Ltd (‘TPD’) masing-masing berjumlah RM52.8 juta (2007: RM54.6 juta) dan RM560.5 juta 

(2007: RM648.5 juta). 


225


226 


18 penghutang Jangka panJang (samb.) 

Jumlah ini adalah tidak bercagar dan Syarikat telah memberikan tanggungjawab kepada subsidiari untuk tidak menarik semula 

jumlah tersebut dalam tempoh 12 bulan daripada tarikh kunci kira-kira. Jumlah dihutang oleh TLPL adalah bebas daripada 

faedah. Jumlah dihutang oleh TPD dikenakan kadar faedah antara 4.2% hingga 8.4% (2007: 6.7% hingga 8.4%) setahun. 

19 aset bukan semasa Dipegang untuk Jualan 


2008 2007 2008 2007 


kos/penilaian 

Pembukaan 126.4 0 57.2 0 

Amaun terpindah daripada hartanah, 

loji & kelengkapan (Nota 13) 20.4 54.5 20.4 54.5 

Amaun terpindah daripada pajakan 

operasi prabayar (Nota 14) 3.0 2.7 3.0 2.7 

Amaun terpindah daripada hak 

perlombongan arang batu 0 69.2 0 0 

Amaun terpindah daripada pelaburan dalam 

syarikat bersekutu (Nota 16) 0.6 0 0 0 

Pelupusan (135.7) 0 (66.5) 0 

Penutupan 14.7 126.4 14.1 57.2 

susut nilai/pelunasan 

Pembukaan 1.4 0 1.4 0 

Amaun terpindah daripada hartanah, 

loji & kelengkapan (Nota 13) 0 0.2 0 0.2 

Amaun terpindah daripada pajakan operasi 

prabayar (Nota 14) 1.9 1.2 1.9 1.2 

Pelupusan (2.7) 0 (2.7) 0 

Penutupan 0.6 1.4 0.6 1.4 

amaun buku bersih 

Pada 31 Ogos 14.1 125.0 13.5 55.8 

Tahun ini, Syarikat telah memasuki beberapa perjanjian jualan dan belian dengan beberapa pihak, di mana pelupusan 

masih dalam peringkat urusan.

20 inVentOri 


2008 2007 2008 2007 


Bahan mentah, bahan api dan barang gunaan 2,133.4 1,692.3 1,158.3 1,115.4 

Kerja dalam pelaksanaan 61.0 51.2 0 0 

Barang siap 35.9 26.0 0 0 

21 penghutang, DepOsit Dan penDahuluan 

2,230.3 1,769.5 1,158.3 1,115.4 


2008 2007 2008 2007 


Penghutang perdagangan 2,501.1 2,045.1 1,702.4 1,639.1 

Ditolak: Peruntukan bagi hutang ragu (418.4) (504.0) (342.8) (415.6) 

2,082.7 1,541.1 1,359.6 1,223.5 

Penghutang boleh dicaj 67.6 92.3 58.7 91.0 

Ditolak: Peruntukan bagi hutang ragu (64.8) (83.8) (54.3) (73.3) 

2.8 8.5 4.4 17.7 

Pendahuluan/Pinjaman warga kerja 566.5 620.6 562.5 616.5 

Pendahuluan kepada kontraktor 193.6 114.5 133.8 98.1 

Deposit dan pendahuluan 67.3 109.3 24.7 21.2 

Penghutang lain 539.3 527.8 207.1 227.6 

1,366.7 1,372.2 928.1 963.4 

3,452.2 2,921.8 2,292.1 2,204.6 

Dasar kredit Kumpulan dan Syarikat adalah menyediakan tempoh kredit selama 30 hari (2007: 30 hari) kepada penghutang 

perdagangan. Kumpulan dan Syarikat tidak ada pendedahan ketara kepada sebarang pelanggan individu, lokasi geografi 

atau kategori industri. Semua risiko kredit dan perolehan semula berkaitan dengan penghutang telah diperuntukkan di 

dalam penyata kewangan. 

Pendahuluan/pinjaman warga kerja Kumpulan dan Syarikat meliputi pinjaman perumahan dan kereta anggota kerja 

berjumlah RM490.6 juta (2007: RM536.5 juta) yang tidak dapat direalisasikan dalam tempoh 12 bulan. 


227


228 

22 Jumlah Dihutang Oleh/kepaDa subsiDiari 

Jumlah yang dihutang oleh TLPL dan TNB Janamanjung Sdn Bhd (‘TNBJ’) adalah tanpa faedah. Jumlah yang dihutang 

oleh TPD dikenakan kadar faedah antara 4.2% hingga 8.4% (2007: 6.7% hingga 8.4%) setahun. Jumlah dihutang oleh 

SESB dikenakan kadar faedah 6.0% (2007: 6.0%) setahun, tidak bercagar dan tidak mempunyai tempoh bayaran balik 

yang tetap. Jumlah dihutang oleh Kapar Energy Ventures Sdn Bhd (‘KEV’) dan TNB Coal International Ltd, masing-masing 

dikenakan kadar faedah 15.0% (2007: 15.0%) dan 7% (2007: 7.0%) setahun. 

Jumlah dihutang oleh/kepada semua subsidiari lain adalah tidak bercagar, tanpa faedah dan tidak mempunyai tempoh 

bayaran balik yang tetap. 

23 pelaburan Jangka penDek 


2008 2007 2008 2007 


Waran tercatat, pada kos 12.6 12.6 12.6 12.6 

Nilai pasaran – waran tercatat 15.0 23.7 15.0 23.7 

24 sekuriti bOleh niaga 



2008 2007 2008 2007 


Tercatat di Malaysia, pada kos: 

Saham 27.1 27.1 27.1 27.1 

Ditolak: Peruntukan bagi penurunan nilai (18.6) (16.5) (18.6) (16.5) 

8.5 10.6 8.5 10.6 

Nilai pasaran 8.5 10.6 8.5 10.6

25 DepOsit, baki bank Dan tunai 


2008 2007 2008 2007 


Tunai dalam tangan dan di bank 1,260.8 988.1 463.2 295.4 

Deposit dengan bank berlesen 4,122.4 4,310.6 3,749.7 4,228.9 

Deposit dengan syarikat kewangan berlesen 0.7 0.6 0 0 

5,383.9 5,299.3 4,212.9 4,524.3 

Kadar faedah setahun untuk deposit, baki bank dan wang tunai yang berkesan pada tarikh kunci kira-kira adalah seperti berikut: 


2008 2007 2008 2007 

% % % % 

Deposit dengan bank dan syarikat 

kewangan berlesen 3.52 – 3.75 3.50 – 5.25 3.52 – 3.75 3.50 – 5.25 

Baki bank 0.13 – 1.50 0.13 – 4.75 0.13 – 0.50 0.13 – 1.00 

Deposit dengan bank berlesen dipegang dalam pasaran wang jangka pendek. Deposit mempunyai tempoh matang antara 

6 hingga 448 hari (2007: 5 hingga 228 hari) bagi Kumpulan dan Syarikat. 

Deposit Kumpulan dan Syarikat pada akhir tahun kewangan mempunyai tempoh matang purata 31 hari (2007: 60 hari). 

Tunai dan bersamaan tunai pada akhir 

tahun kewangan meliputi: 


2008 2007 2008 2007 


Tunai dalam tangan dan di bank 1,260.8 988.1 463.2 295.4 

Deposit dengan bank berlesen 4,122.4 4,310.6 3,749.7 4,228.9 

Deposti dengan syarikat kewangan 0.7 0.6 0 0 

Tunai di bank dipegang sebagai amanah* (205.9) (65.6) 0 0 

5,178.0 5,233.7 4,212.9 4,524.3 

* Deposit dan tunai di bank dipegang sebagai amanah adalah berhubung dengan geran yang diberi kepada sebuah 

subsidiari oleh Kerajaan Malaysia untuk projek modal khusus. 


229


230 

26 pemiutang 



2008 2007 2008 2007 


Pemiutang perdagangan 3,999.7 3,233.7 3,059.6 2,607.7 

Faedah terakru ke atas pinjaman 506.0 470.8 202.6 240.9 

Tanggungan gaji 258.3 163.7 241.8 152.8 

Deposit 39.7 15.4 35.0 9.8 

Pemiutang dan akruan lain 383.7 418.0 195.3 121.5 

5,187.4 4,301.6 3,734.3 3,132.7 

Tempoh kredit pemiutang perdagangan bagi Kumpulan dan Syarikat berbeza-beza dari 30 hingga 60 hari (2007: 30 

hingga 60 hari), bergantung kepada terma kontrak. 

27 pinJaman Jangka penDek 


2008 2007 2008 2007 


Bahagian pinjaman yang perlu dibayar 

balik dalam tempoh satu tahun 

kewangan (Nota 28) – tak bercagar 653.1 1,727.4 400.9 1,422.7 

– bercagar 239.9 215.8 0 0 

893.0 1,943.2 400.9 1,422.7 

Pinjaman jangka pendek – bercagar 140.0 0 0 0 

– tak bercagar 5.6 40.0 0 30.0 

Penerimaan jurubank 19.7 32.3 0 0 

1,058.3 2,015.5 400.9 1,452.7 

Pinjaman jangka pendek membawa faedah pada kadar dari 0.75% hingga 8.25% (2007: 2.50% hingga 8.30%) setahun untuk 

Kumpulan dan dari 0.75% hingga 6.40% (2007: 2.5% hingga 8.3%) untuk Syarikat. Termasuk dalam pinjaman jangka pendek 

Kumpulan ialah stok pinjaman dipegang oleh Syarikat dalam subsidiari yang mana membawa kadar kupon 15% setahun.

28 pinJaman 


2008 2007 2008 2007 

nota rm’juta RM’juta rm’juta RM’juta 

Tidak bercagar 

– Pinjaman berpenggal (a) 10,142.2 10,198.2 7,767.8 7,557.5 

– Bon (b) 6,961.5 8,173.8 5,781.3 6,954.6 

– Sekuriti Pendapatan (c) 1,559.2 1,561.4 1,559.2 1,561.4 

– Amaun dihutang kepada Cagamas Berhad 138.5 248.0 138.5 248.0 

– Stok Pinjaman Tidak Bercagar Boleh Tebus 365.0 380.2 0 0 

19,166.4 20,561.6 15,246.8 16,321.5 

Bercagar 

– Pinjaman berpenggal (a) 714.7 437.5 0 0 

– Bon (b) 2,694.0 2,908.0 0 0 

22,575.1 23,907.1 15,246.8 16,321.5 


2008 2007 2008 2007 


Perlu dibayar dalam tempoh setahun termasuk 

di bawah pinjaman jangka pendek (Nota 27) 893.0 1,943.2 400.9 1,422.7 

Perlu dibayar selepas satu tahun: 

Selepas satu dan sehingga dua tahun 874.6 904.1 361.2 363.2 

Selepas dua dan sehingga lima tahun 6,103.0 5,957.0 4,549.4 4,308.4 

Selepas lima dan sehingga sepuluh tahun 5,356.4 7,851.4 1,689.5 4,212.1 

Selepas sepuluh dan sehingga dua puluh tahun 7,722.0 5,740.3 7,058.0 4,907.9 

Selepas dua puluh dan sehingga tiga puluh tahun 1,043.1 874.2 628.9 484.0 

Selepas tiga puluh tahun 583.0 636.9 558.9 623.2 

21,682.1 21,963.9 14,845.9 14,898.8 

22,575.1 23,907.1 15,246.8 16,321.5 


231


232 

28 peminJaman (samb.) 


kumpulan 

2008 2007 


Nilai buku bersih hartanah, loji dan kelengkapan yang dicagar 

sebagai sandaran bagi pinjaman berpenggal: 

(i) Jentera dan kelengkapan 2,651.4 2,812.5 

(ii) Bangunan 802.5 818.0 

3,453.9 3,630.5 

Pinjaman berpenggal tidak bercagar termasuk RM14.7 juta (2007: RM16.1 juta) yang perlu dibayar kepada Kerajaan 

Malaysia dan RM3,571.4 juta (2007: RM3,290.4 juta) yang dijamin oleh Kerajaan Malaysia. 

(a) pinjaman berpenggal 

Pinjaman berpenggal dengan instrumen kewangan derivatif adalah seperti berikut: 

(i) PINJAMAN BERPENGGAL 30 TAHUN JPY26.0 BILION 

Pada 30 Mac 2004, TNB Capital (L) Ltd (‘TNBCL’) telah membuat pinjaman tidak bercagar 30 tahun JPY26.0 

bilion, dengan membayar faedah dalam USD pada kadar tetap. Pinjaman ini akan matang pada 13 April 2034. 

Pinjaman ini ialah pinjaman berlunas yang mana jumlah pokoknya perlu dibayar dalam 20 ansuran setara. 

Pembayaran balik yang pertama bermula pada 13 April 2015. Faedahnya dibayar setiap enam bulan pada 13 

April dan 13 Oktober setiap tahun bermula dari 13 Oktober 2005. Bakinya setakat 31 Ogos 2008 ialah RM812.5 

juta (2007: RM789.7 juta). 

Opsyen USD-JPY ke atas bayaran balik jumlah pokok 

Pada April 2004, TNBCL menandatangani Perjanjian Opsyen Mata Wang dengan jumlah nosional JPY26.0 bilion 

sebagai lindungan nilai ke atas Pinjaman Berpenggal yang diambilnya. Urus niaga ini membolehkan TNBCL 

mengurangkan pendedahannya kepada kerugian yang mungkin terbit daripada kadar turun naik yang ketara ke 

atas kadar tukaran mata wang asing berhubung dengan Pinjaman Berpenggal di atas. 

(ii) PINJAMAN BERPENGGAL 5 TAHUN JPY11.0 BILION 

Pada 13 Disember 2004, Syarikat telah menandatangani pinjaman tidak bercagar JPY11.0 bilion, dengan 

membayar faedah pada kadar terapung. Pinjaman akan matang pada 4 Januari 2010. Pinjaman ini adalah 

satu pinjaman pelunasan di mana jumlah pokok perlu dibayar dalam 10 ansuran setara. Pembayaran pertama 

pinjaman bermula 4 Julai 2005. Translasi Ringgit Malaysia pinjaman pada 31 Ogos 2007 selaras dengan dasar 

perakaunan Syarikat adalah bersamaan dengan RM103.1 juta (2007: RM167.0 juta). 

Swap mata wang asing bersilang JPY-MYR (‘CSS’) 

Pada Oktober 2006, TNB menandatangani perjanjian CSS yang membolehkan TNB menerima kadar faedah 

terapung dalam JPY dan membayar satu kadar tetap 4.23% dalam Ringgit Malaysia. Prinsip nosional saling ganti 

adalah JPY7.7 bilion. Kesan transaksi ini adalah untuk menetapkan kadar faedah yang perlu dibayar ke atas 

pinjaman dan mengurangkan pendedahan TNB kepada kerugian yang mungkin timbul daripada turun naik kadar 

tukaran mata wang asing dan kadar faedah berkaitan dengan pinjaman. 

(iii) PINJAMAN BERPENGGAL 9 TAHUN USD503.0 JUTA (PINJAMAN ECA) 

Pada 30 Ogos 2006, Syarikat telah menggantikan Pinjaman kepada TNB Capital (L) Ltd. (‘TNBCL’), sebuah subsidiari 

milik penuh TNB. Pinjaman ini dijamin oleh Syarikat dan diiktiraf sebagai pinjaman antara syarikat, iaitu di antara 

Syarikat dan TNBCL. Pinjaman ini ialah pinjaman berlunas yang mana prinsipalnya perlu dibayar dalam 17 ansuran 

setara setiap enam bulan dan akan matang pada 28 Februari 2015. Pembayaran balik pertama pinjaman ini adalah 

pada 28 Februari 2007. Baki setakat 31 Ogos 2008 ialah RM1,405.8 juta (2007: RM1,557.4 juta).


(a) pinjaman berpenggal (samb.) 

(iii) PINJAMAN BERPENGGAL 9 TAHUN USD503.0 JUTA (PINJAMAN ECA) (SAMB.) 

Swap Kadar Faedah (‘IRS’) 

Syarikat telah menandatangani perjanjian IRS pada 10 Oktober 2008 dengan tempoh kuat kuasa dari 15 

Oktober 2008 hingga 28 Februari 2015 yang membuatkannya layak menerima kadar faedah terapung, dan 

memerlukannya membayar kadar faedah tetap 3.76% pada jumlah pokok nosional agregat USD384.6 juta. 

Kesan dari urus niaga ini ialah menetapkan dengan berkesan kadar faedah yang perlu dibayar untuk 

pinjaman. 

(b) bon 

Maklumat bon dengan instrumen derivatif kewangan tertentu adalah seperti berikut: 

(i) SEKURITI PENDAPATAN BOLEH DITUKAR 5 TAHUN RM200.00 JUTA (‘CRIS’) 

Pada 11 Mei 2004, Syarikat menerbitkan CRIS 3.05% berjumlah RM200.0 juta. CRIS akan matang pada 8 Mei 

2009. 

Pemegang-pemegang CRIS mempunyai hak pada bila-bila masa pertukaran untuk mengubah kesemua atau 

mana-mana bahagian CRIS kepada saham biasa dibayar penuh Syarikat pada kadar harga pertukaran. 

Pada 28 Februari 2006, harga pertukaran CRIS telah diubah suai daripada RM11.47 sesaham kepada RM9.18 

sesaham ekoran terbitan isu bonus. 

(ii) SEKURITI PINJAMAN ISLAM – BAI BITHAMIN AJIL (‘BaIDS’) 

Pada 28 Jun 2004, Kapar Energy Ventures Sdn Bhd (‘KEV’), sebuah subsidiari TNB memperoleh BaIDS bernilai 

RM3,402.0 juta untuk membiayai pengambilalihan Stesen Janaelektrik Sultan Salahuddin Abdul Aziz. Tempoh 

bagi Kemudahan BaIDS tersebut dalam lingkungan dari 1 hingga 15 tahun dengan kadar keuntungan sebanyak 

3.65% hingga 8.70% setahun. 

BaIDS dicagar dengan cara berikut: 

(i) Caj ke atas tanah pajakan KEV. Caj tanah pajakan tersebut tidak dikuatkuasakan setakat 31 Ogos 2008. 

(ii) Debentur ke atas aset KEV dan hartanah penyerahan semua hak, kepentingan hak milik dan manfaat di 

bawah dokumen projek, insurans yang dipindah milik dan akaun khas untuk mencagar pembayaran dan 

pembayaran balik jumlah yang bercagar. 

(iii) Perjanjian Perkongsian Keutamaan dan Jaminan. 

Terma BaIDS memerlukan deposit ditempatkan dalam akaun rizab pinjaman dengan bank berlesen untuk memenuhi 

keperluan penjelasan pinjaman. Terma BaIDS juga memerlukan KEV mengekalkan perjanjian kewangan tertentu. 

(c) sekuriti pendapatan 

Sekuriti Pendapatan Tetap (‘FIS’) 

FIS terdiri daripada kedua-dua bon boleh tebus dan Saham Keutamaan Boleh Tebus (‘RPS’), yang mana butirannya adalah 


(i) 1,500 bon 10 tahun tidak bercagar boleh tebus (“Bon”) yang membawa nilai agregat nominal RM999.0 juta 

setiap satu yang diterbitkan pada 100% daripada nilai nominal (dalam denominasi RM999,000.0 setiap satu), 

dengan kupon boleh asing yang mewakili faedah ke atas bon. Bon-bon tersebut adalah untuk ditebus pada 

nilai setara dalam dua bahagian dengan penebusan berjumlah RM999.0 juta dan RM499.5 juta masing-masing 

pada 16 Ogos 2011 dan 19 September 2011, dan; 


233


234 



(c) sekuriti pendapatan (samb.) 

(ii) 1,000 RPS Kelas A bernilai RM1.00 setiap satu, diterbitkan pada nilai premium RM999.0 sesaham dan 500 

RPS Kelas B bernilai RM1.00 setiap satu, diterbitkan pada nilai premium RM999.0 sesaham. Kedua-dua kelas 

RPS boleh ditebus pada RM1,000 setiap satu pada opsyen Syarikat bila-bila masa pada atau selepas 16 Ogos 

2010 dan 19 September 2010, masing-masing bagi RPS Kelas A dan Kelas B. Jika RPS Kelas A dan Kelas B 

masing-masing tidak ditebus selewat-lewatnya pada 16 Ogos 2011 dan 19 September 2011, bayaran tambahan 

berjumlah RM1.0 juta dikenakan ke atas bahagian pertama dan RM0.5 juta ke atas bahagian kedua harus 

dibayar di bawah pembayaran akhir Kupon Bon bagi setiap bahagian. 

Dengan menggunakan Sistem Cukai Setingkat, Syarikat kini membuat pembayaran kupon ke atas FIS dan bukannya 

pembayaran dividen. Faedah yang perlu dibayar di bawah Kupon Bon ialah RM94.5 juta setahun dan perlu dibayar 

setiap enam bulan. 

FIS ini dikelaskan sebagai instrumen pinjaman dan kerana itu ia dilaporkan sebagai tanggungan. 

29 DepOsit pelanggan 

Pelanggan (kecuali anggota kerja dan jabatan/agensi Kerajaan) adalah diminta untuk membayar deposit dengan jumlah 

yang mencukupi untuk membayar caj untuk bekalan tenaga selama dua bulan seperti yang dibenarkan di bawah undangundang 

Peraturan Pemegang Lesen (Pindaan) 2002. Kegagalan menjelaskan deposit mengikut tempoh yang ditetapkan boleh 

menyebabkan bekalan kepada pelanggan boleh ditamatkan, bergantung kepada syarat-syarat yang ditetapkan dalam undangundang. 

TNB akan membayar jumlah bersamaan dengan 5% setahun ke atas jumlah deposit yang dibayar sebagai rebat, 

berdasarkan kadar purata, pada bulan Januari setiap tahun. 

30 FaeDah pekerJa 

Pergerakan pada tahun kewangan ini dalam jumlah yang diiktiraf dalam kunci kira-kira yang disatukan adalah seperti 

berikut: 

pelan pelan 

ganjaran perubatan 

persaraan persaraan Jumlah 

rm’juta rm’juta rm’juta 

kumpulan 

Pada 1 September 2006 1,011.0 1,303.1 2,314.1 

Dicaj kepada penyata pendapatan 249.0 400.2 649.2 

Caruman dan manfaat dibayar (123.8) (108.9) (232.7) 

Pada 31 Ogos 2007 1,136.2 1,594.4 2,730.6 


Caruman dan manfaat dibayar (136.3) (139.1) (275.4) 

Pada 31 Ogos 2008 1,246.5 1,878.3 3,124.8

30 FaeDah pekerJa (samb.) 

Jumlah yang diiktiraf dalam kunci kira-kira disatukan dianalisis seperti berikut: 

pelan pelan 




kumpulan 

Pada 31 Ogos 2007 

Nilai semasa obligasi 2,049.6 3,053.5 5,103.1 

Nilai saksama aset pelan (648.2) 0 (648.2) 

Nilai semasa obligasi tidak bertabung 1,401.4 3,053.5 4,454.9 

Kerugian aktuari tak diiktiraf (193.8) (1,459.1) (1,652.9) 

Kos perkhidmatan lepas yang tidak diiktiraf (77.3) 0 (77.3) 

Lain-lain 5.9 0 5.9 

Tanggungan dalam kunci kira-kira 1,136.2 1,594.4 2,730.6 





Kerugian aktuari tidak diiktiraf (62.0) 0 (62.0) 

Kos perkhidmatan lepas yang tidak diiktiraf (294.9) (1,307.6) (1,602.5) 



Perbelanjaan yang diiktiraf dalam penyata pendapatan disatukan dianalisis seperti berikut: 

pelan pelan 




kumpulan 

2007 

Kos perkhidmatan semasa 133.2 8.4 141.6 

Kos faedah 119.2 199.4 318.6 

Jangkaan pulangan dari aset pelan (28.6) 0 (28.6) 

Kerugian aktuari diiktiraf 9.7 192.4 202.1 

Kos perkhidmatan lepas 15.5 0 15.5 

Jumlah, termasuk dalam kos anggota kerja 249.0 400.2 649.2 

Pulangan sebenar dari aset pelan (144.0) 0 (144.0) 


235


236 



pelan pelan 




kumpulan 

2008 

Kos perkhidmatan semasa 133.9 22.1 156.0 

Kos faedah 130.5 207.1 337.6 


Kerugian aktuari diiktiraf 0 193.8 193.8 





Caj kepada penyata pendapatan dimasukkan ke dalam perbelanjaan pentadbiran. 

Asas andaian aktuari yang digunakan berhubung dengan pelan ganjaran bertakrif Kumpulan adalah seperti berikut: 

pelan pelan 


persaraan persaraan 

% % 

kumpulan 


Kadar diskaun 6.5 7.1 

Jangkaan pulangan dari aset pelan 6.0 N/A 

Jangkaan kadar kenaikan gaji 6.0 N/A 

Inflasi kos perubatan 

– pesakit dalam N/A 7.9 

– pesakit luar N/A 5.1 



Jangkaan pulangan dari aset pelan 6.0 0 

Jangkaan kadar kenaikan gaji 6.0 0 


– pesakit dalam n/a 7.0 

– pesakit luar n/a 5.5


Pergerakan dalam jumlah yang diiktiraf pada tahun kewangan dalam kunci kira-kira Syarikat adalah seperti berikut: 

pelan pelan 




syarikat 

Pada 1 September 2006 1,000.4 1,220.9 2,221.3 


Caruman dan bayaran faedah (123.0) (108.9) (231.9) 

Pada 31 Ogos 2007 1,123.6 1,503.8 2,627.4 


Caruman dan bayaran faedah (135.3) (139.0) (274.3) 

Pada 31 Ogos 2008 1,233.4 1,765.7 2,999.1 

Jumlah yang diiktiraf dalam kunci kira-kira Syarikat dianalisis seperti berikut: 

pelan pelan 








Kerugian aktuari tidak diiktiraf (193.8) (1,459.1) (1,652.9) 

Kos perkhidmatan lepas tidak diiktiraf (77.3) 0 (77.3) 






Kerugian aktuari tidak diiktiraf (294.8) (1,307.6) (1,602.4) 

Kos perkhidmatan lepas tidak diiktiraf (61.9) 0 (61.9) 



237


238 



Perbelanjaan diiktiraf dalam penyata pendapatan Syarikat dianalisis seperti berikut: 

pelan pelan 




syarikat 

2007 

Kos perkhidmatan semasa 130.4 0 130.4 

Kos faedah 119.2 199.4 318.6 


Kerugian aktuari diiktiraf 9.7 192.4 202.1 




pelan pelan 




2008 

Kos perkhidmatan semasa 132.6 0 132.6 

Kos faedah 130.5 207.1 337.6 


Kerugian aktuari diiktiraf 0 193.8 193.8 



Pulangan sebenar dari aset pelan 86.1 0 86.1 

Caj kepada penyata pendapatan telah dimasukkan dalam perbelanjaan pentadbiran.


Andaian aktuari utama yang digunakan berhubung dengan pelan ganjaran bertakrif Syarikat adalah seperti berikut: 

pelan pelan 

faedah perubatan 

persaraan persaraan 

% % 

syarikat 



Jangkaan pulangan bagi aset pelan 6.0 N/A 

Jangkaan kadar kenaikan gaji 6.0 N/A 


– pesakit dalam N/A 8.0 

– pesakit luar N/A 5.0 

pada 31 Ogos 2008 


Jangkaan pulangan bagi aset pelan 6.0 n/a 

Jangkaan kadar kenaikan gaji 6.0 n/a 


– pesakit dalam n/a 8.0 

– pesakit luar n/a 5.0 

31 Cukai tertunDa 

Aset dan cukai tanggungan tertunda diimbangi apabila terdapat kebenaran undang-undang bagi mengelakkan cukai aset 

semasa dan apabila cukai tertunda tersebut berkait dengan undang-undang cukai yang sama. Jumlah berikut, ditentukan 

selepas pengimbangan yang sewajarnya, ditunjukkan dalam kunci kira-kira: 


2008 2007 2008 2007 


Tanggungan cukai tertunda: 

– tertakluk kepada cukai pendapatan korporat (6,337.4) (6,274.4) (5,499.3) (5,524.8) 


239


240 


31 Cukai tertunDa (samb.) 

Pergerakan pada tahun kewangan berkaitan dengan cukai tertunda adalah seperti berikut: 


2008 2007 2008 2007 


Pada awal tahun kewangan (6,274.4) (6,424.6) (5,524.8) (5,758.4) 

(Dicaj)/dikredit kepada penyata pendapatan: 

– hartanah, loji dan kelengkapan (99.5) 149.1 (13.7) 232.5 

– peruntukan dan elaun 36.5 1.1 39.2 1.1 

(63.0) 150.2 25.5 233.6 

Pada akhir tahun kewangan (6,337.4) (6,274.4) (5,499.3) (5,524.8) 

Tertakluk kepada cukai pendapatan 

Aset cukai tertunda (sebelum pengimbangan) 

Peruntukan dan elaun 840.2 803.7 837.8 798.6 

Hartanah, loji dan kelengkapan 488.1 558.5 0 0 

Pengimbangan (1,328.3) (1,362.2) (837.8) (798.6) 

Aset cukai tertunda (selepas pengimbangan) 0 0 0 0 

Tanggungan cukai tertunda 

(sebelum pengimbangan) 

Hartanah, loji dan kelengkapan (7,665.7) (7,636.6) (6,337.1) (6,323.4) 

Pengimbangan 1,328.3 1,362.2 837.8 798.6 

Tanggungan cukai tertunda 

(selepas pengimbangan) (6,337.4) (6,274.4) (5,499.3) (5,524.8) 

Jumlah perbezaan sementara yang boleh ditolak dan kerugian cukai yang tidak digunakan (kedua-duanya tidak mempunyai 

tarikh luput) yang mana aset cukai tertunda tidak diiktiraf dalam kunci kira-kira adalah seperti berikut: 


2008 2007 2008 2007 


Perbezaan sementara boleh ditolak 1,338.8 1,688.4 0 0 

Kerugian cukai 1,184.2 1,222.7 0 0 

Pada 31 Ogos 2008, perbezaan sementara yang berkaitan dengan pendapatan subsidiari yang belum dimasukkan yang 

mana tanggungan cukai tertunda tidak diiktiraf berjumlah RM1,021.8 juta (2007: RM740.2 juta).

32 penDapatan tertunDa 


2008 2007 2008 2007 


Pada awal tahun kewangan 2,803.5 2,675.8 2,504.7 2,400.6 

Diterima pada tahun kewangan 441.0 454.6 383.7 395.9 

Pelepasan kepada penyata pendapatan (Nota 4) (345.1) (326.9) (307.6) (291.8) 

Pada akhir tahun kewangan 2,899.4 2,803.5 2,580.8 2,504.7 

33 geran pembangunan keraJaan 

kumpulan 

2008 2007 


Pada awal tahun kewangan 620.5 665.0 

Diterima pada tahun kewangan 0 0 

Pelepasan penyata pendapatan (Nota 7) (56.9) (44.5) 

Pada akhir tahun kewangan 563.6 620.5 

Geran pembangunan Kerajaan adalah berhubung dengan geran modal yang diterima oleh Sabah Electricity Sdn Bhd yang 

merupakan 80% syarikat subsidiari untuk modal projek di Negeri Sabah. 

34 mODal saham 

kumpulan dan syarikat 

2008 2007 

rm RM 

Dibenarkan: 

Saham biasa bernilai RM1.00 sesaham 5,000,000,000 5,000,000,000 

Saham Keutamaan Hak Istimewa Boleh Tebus bernilai RM1.00 sesaham 1 1 

Saham Keutamaan Hak Boleh Tebus Kelas A bernilai RM1.00 sesaham 

Pada awal/akhir tahun kewangan 1,000 1,000 

Saham Keutamaan Hak Boleh Tebus Kelas B bernilai RM1.00 sesaham 

Pada awal/akhir tahun kewangan 500 500 


241


242 

34 mODal saham (samb.) 


Diterbit dan dibayar sepenuhnya: 


2008 2007 

rm RM 

Saham biasa bernilai RM1.00 sesaham 4,334,518,345 4,331,709,068 

Saham Keutamaan Hak Istimewa Boleh Tebus bernilai RM1.00 sesaham 1 1 

Jumlah modal saham diterbit dan dibayar sepenuhnya pada akhir tahun kewangan 4,334,518,346 4,331,709,069 

Pergerakan terbitan saham biasa bernilai RM1.00 sesaham 

Pada awal tahun kewangan 4,331,709,068 4,135,170,337 

Terbitan saham biasa bernilai RM1.00 sesaham di bawah ESOS II 2,573,225 66,736,312 

Terbitan saham biasa bernilai RM1.00 sesaham di bawah tukaran 

Bon Boleh Tukar Berjaminan 0 114,699,925 

Terbitan saham biasa bernilai RM1.00 sesaham di bawah 

Sekuriti Pendapatan Boleh Tebus Boleh Tukar Tidak Bercagar 236,052 15,102,494 

Pada akhir tahun kewangan 4,334,518,345 4,331,709,068 

Skim Opsyen Saham Anggota Kerja (‘ESOS’) 

Syarikat melaksanakan Skim Opsyen Saham Anggota Kerja II (‘ESOS II’) yang baru pada 8 Julai 2003 bagi jangkamasa 10 

tahun. ESOS II tertakluk kepada undang-undang kecil yang telah diluluskan oleh pemegang saham di Mesyuarat Agung 

Luar Biasa (‘EGM’) pada 29 Mei 2003 dan dipinda pada EGM yang diadakan pada 15 Disember 2005. 

Ciri-ciri utama ESOS II adalah seperti berikut: 

(a) Jumlah keseluruhan saham biasa yang akan diterbitkan oleh Syarikat di bawah ESOS II adalah tidak melebihi 10% 

daripada modal berbayar Syarikat dan tidak lebih daripada 50% saham-saham yang diperuntukkan secara agregat di 

bawah skim ESOS II kepada para Pengarah dan pengurusan kanan. 

(b) Tidak lebih daripada 10% saham-saham di bawah ESOS II Ini diperuntukkan kepada setiap Pengarah atau anggota 

kerja, yang mana secara individu atau kolektif melalui rakan sekutu, memiliki 20% atau lebih dalam modal berbayar 

Syarikat. 

(c) Mana-mana anggota kerja, termasuk mana-mana Pengarah Eksekutif dan mereka yang dikategorikan sebagai Pengurusan 

Tertinggi Berpenggal Tetap, kecuali anggota kerja Skim A (skim yang mengawal selia anggota kerja yang masih tertakluk 

kepada terma dan syarat Kerajaan selepas pengkorporatan dan penswastaan Lembaga Letrik Negara pada tahun 1990), 

adalah layak untuk turut serta dalam ESOS II. Anggota kerja di bawah Pengurusan Tertinggi Berpenggal Tetap juga layak 

untuk mendapat Opsyen Prestasi berdasarkan sasaran-sasaran yang dinyatakan dalam mesyuarat. 

(d) Harga opsyen saham di bawah ESOS II adalah lebih tinggi daripada nilai purata wajaran harga saham di pasaran 

yang ditunjukkan dalam senarai rasmi harian yang dikeluarkan oleh Bursa Malaysia Berhad bagi lima hari urus niaga 

sebelum tarikh penawaran dengan diskaun 10% ke atas nilai nominal saham tersebut.


Skim Opsyen Saham Anggota Kerja (‘ESOS’) (Samb.) 

(e) Jika terdapat sebarang perubahan terhadap struktur modal Syarikat sebelum opsyen ini tamat pada 7 Julai 2013, 

perubahan berikut akan dibuat: 

(i) bilangan saham baru berkaitan dengan Skim ESOS II yang masih belum dilanggan; 

(ii) harga opsyen; dan/atau 

(iii) kaedah langganan opsyen. 

(f) Opsyen saham di bawah di bawah ESOS II tidak membawa sebarang dividen atau hak mengundi. Dengan pelaksanaan 

opsyen, saham yang diterbitkan bertaraf ‘pari passu’ sama seperti saham yang sedia ada dalam Syarikat. 

(g) Sesiapa yang telah mendapat opsyen di bawah ESOS II tidak layak menyertai sebarang terbitan saham oleh manamana 

syarikat lain dalam Kumpulan. 

Pergerakan dalam bilangan saham yang diwakili oleh opsyen baki dan harga langganan purata wajaran adalah seperti 

berikut: 

2008 2007 

harga Harga 

langganan bilangan langganan Bilangan 

purata saham purata saham 

rm/saham ‘000 RM/saham ‘000 

Awal tahun 7.73 84,031 6.89 133,821 

Diberi 6.56 21,351 10.92 17,087 

Dilaksana 6.80 (2,573) 6.86 (66,736) 

Luput 8.84 (743) 11.68 (141) 

Pada akhir tahun 7.50 102,066 7.73 84,031 


243


244 




Butiran yang berkaitan dengan opsyen yang dilaksanakan sepanjang tahun kewangan adalah seperti berikut: 

nilai saksama bilangan 

saham pada saham 

tarikh terbitan harta diterbitkan 

tarikh langganan saham langganan pada 

rm/saham rm/saham 31.8.2008 

September 2007 9.45 – 10.30 6.71/6.99/7.42/7.33/11.07 353,125 

Oktober 2007 9.15 – 9.95 6.71/6.99/7.42/7.33 225,375 

November 2007 8.80 – 9.40 6.71/6.99/7.42/7.33 154,125 

Disember 2007 9.25 – 10.00 6.71/6.99/7.42/7.33 140,675 

Januari 2008 8.95 – 9.95 6.71/7.42/7.33 237,875 

Februari 2008 9.05 – 9.45 6.71/6.99/7.42/7.33 413,300 

Mac 2008 6.80 – 8.95 6.71/6.99/7.33 56,250 

April 2008 6.60 – 7.50 6.71 9,000 

Mei 2008 6.60 – 7.10 6.71 8,750 

Jun 2008 7.00 – 9.00 6.71/7.42/7.33 125,375 

Julai 2008 7.70 – 8.40 6.71/6.99/7.33/6.33 155,025 

Ogos 2008 7.75 – 8.50 6.71/6.99/7.42/7.33/6.33 694,350 

Jumlah kecil 2,573,225 

Pertukaran Sekuriti Pendapatan Boleh Tebus Boleh Tukar (‘CRIS’) 9.18 236,052 

JUMLAH 2,809,277 

Opsyen saham yang terdapat pada akhir tahun ekoran tarikh luput dan harga langganan: 

bilangan saham 

tarikh luput harga langganan 2008 2007 

rm/saham ‘000 ‘000 

07.07.2013 6.71 41,460 42,877 

07.07.2013 6.99 5,061 5,149 

07.07.2013 7.75 205 205 

07.07.2013 7.42 7,172 7,469 

07.07.2013 8.39 0 0 

07.07.2013 7.80 288 288 

07.07.2013 7.33 7,649 8,042 

07.07.2013 7.33 3,011 3,110 

07.07.2013 9.189 1,306 1,306 

07.07.2013 11.07 15,252 15,585 

07.07.2013 11.558 13 0 

07.07.2013 11.237 34 0 

07.07.2013 9.189 90 0 

07.07.2013 9.189 1,023 0 

07.07.2013 10.716 41 0 

07.07.2013 6.33 18,245 0 

07.07.2013 7.33 1,216 0 

102,066 84,031



Purata wajaran nilai saksama opsyen yang diberi pada tahun ditentukan menggunakan model penilaian Trinomial. Input 

signifikan kepada model adalah seperti berikut: 

harga saham hasil kadar pergerakan 

pada tarikh harga hayat dividen faedah harga saham 

tarikh diberi langganan Opsyen dijangkakan bebas risiko purata 5 tahun 

diberi rm rm tahun % % % 

25.02.2005 8.24 7.75 8 1.14 3.64 21.57 

30.03.2005 8.00 7.42 8 1.14 3.33/3.72 22.13 

17.07.2005 8.56 7.80 7 1.14 3.40 19.41 

24.02.2006 8.70 7.33 7 1.14 3.43/3.63/3.77 24.01 

16.04.2006 8.65 7.33 7 1.14 3.55/3.96 18.07 

25.09.2006 9.91 9.19 6 1.14 3.86/3.95 18.52 

28.03.2007 11.50 11.07 6 1.14 3.48/3.50 17.59 

26.07.2007 10.95 11.56 6 1.14 3.48 17.45 

24.08.2007 10.29 11.24 6 1.14 3.60 19.92 

27.10.2007 9.28 9.19 6 1.14 3.56 17.40 

27.12.2007 9.54 9.19/10.72 6 1.14 3.64/3.79 17.47 

25.04.2008 6.76 6.33 5 1.14 3.37/3.45 20.32 

30.07.2008 8.35 7.33 5 1.14 3.73/3.89 22.42 

Caj kepada penyata pendapatan yang terbit daripada bayaran berasaskan saham ketika tahun kewangan mencecah RM27.1 

juta (2007: RM35.7 juta) bagi Kumpulan dan RM25.4 juta (2007: RM30.8 juta) bagi Syarikat, seperti yang dinyatakan dalam 

Nota 6 penyata kewangan ini. 

31.8.2008 

rm’000 

Modal saham biasa, tara 2,573 

Premium saham 14,920 

Hasil diterima ke atas langganan opsyen saham 17,493 

Nilai saksama pada tarikh langganan saham diterbitkan 23,359 

Saham Keutamaan Hak Istimewa Boleh Tebus (‘Saham Istimewa’) 

(a) Saham Istimewa akan membolehkan Kerajaan Malaysia melalui Menteri Kewangan Diperbadankan memastikan 

keputusan utama tertentu yang melibatkan operasi Syarikat adalah sejajar dengan dasar Kerajaan. Pemegang Saham 

Istimewa, yang hanya terdiri daripada Kerajaan atau sebarang wakil atau sesiapa yang bertindak bagi pihaknya, 

adalah layak untuk menerima notis mesyuarat tetapi tidak layak untuk hadir dan bersuara pada mesyuarat-mesyuarat 

tersebut. 

Pemegang Saham Istimewa berhak melantik sesiapa tetapi tidak melebihi enam orang dalam satu masa, sebagai 

Pengarah yang dilantik Kerajaan. 


245


246 


Saham Keutamaan Hak Istimewa Boleh Tebus (‘Saham Istimewa’) (Samb.) 

(b) Beberapa perkara tertentu, terutamanya perubahan Tataurus Pertubuhan Syarikat berkaitan hak Pemegang Saham 

Istimewa, pembentukan dan penerbitan saham tambahan yang diberi hak pengundian yang berbeza, pembubaran 

Syarikat, pelupusan sebahagian besar aset, percantuman, penggabungan dan pengambilalihan, memerlukan kelulusan 

daripada Pemegang Saham Istimewa. 

(c) Pemegang Saham Istimewa tidak mempunyai hak untuk mengambil bahagian dalam modal atau keuntungan Syarikat. 

(d) Pemegang Saham Istimewa mempunyai hak untuk meminta Syarikat menebus Saham Istimewa pada harga tara, pada 

bila-bila masa. 

Saham Keutamaan Boleh Tebus Kelas A dan Kelas B (‘RPS’) 

Ciri-ciri utama RPS Kelas A dan Kelas B Syarikat adalah seperti berikut: 

(a) RPS tidak memberi sebarang hak untuk penyertaan dalam aset dan keuntungan lebihan Syarikat. 

(b) Pemegang RPS tidak mempunyai hak untuk mengundi kecuali ke atas resolusi untuk mengubah hak pemegang 

RPS. 

(c) RPS ini tidak boleh ditukar kepada saham biasa. 

(d) Syarikat mempunyai hak untuk menebus semua RPS Kelas A dan Kelas B masing-masing pada atau selepas 16 Ogos 

2010 dan 19 September 2010 pada nilai RM1,000 setiap satu. 

Seperti yang dinyatakan dalam Nota 28(c) kepada penyata kewangan ini, RPS tersebut membentuk sebahagian daripada 

Sekuriti Pendapatan Tetap Syarikat. 

35 premium saham 



2008 2007 


Pada awal tahun kewangan 5,242.0 3,912.9 

Terbit dari saham biasa yang diterbitkan pada tahun kewangan 16.8 1,329.1 

Pada akhir tahun kewangan 5,258.8 5,242.0

36 penilaian semula Dan riZab lain 


2008 2007 2008 2007 


Tidak boleh diagih 

Rizab penilaian semula 935.6 1,000.6 925.5 990.5 

Rizab pertukaran mata wang asing (133.6) 5.2 0 0 

Rizab daripada disatukan (146.6) (146.6) 0 0 

Rizab Skim Opsyen Saham Pekerja 62.8 35.7 56.2 30.8 

Pergerakan dalam setiap kategori rizab adalah seperti berikut: 

718.2 894.9 981.7 1,021.3 


2008 2007 2008 2007 


Rizab penilaian semula 

Pada awal tahun kewangan 1,000.6 1,027.7 990.5 1,017.6 

Realisasi rizab penilaian semula (65.0) (27.1) (65.0) (27.1) 

Pada akhir tahun kewangan 935.6 1,000.6 925.5 990.5 

Rizab pertukaran mata wang asing 

Pada awal tahun kewangan 5.2 (37.5) 0 0 

Terbit pada tahun kewangan (138.8) 42.7 0 0 

Pada akhir tahun kewangan (133.6) 5.2 0 0 

Rizab daripada disatukan 

Pada awal/akhir tahun kewangan (146.6) (146.6) 0 0 

Rizab Skim Opsyen Saham Pekerja 

Pada awal tahun kewangan 35.7 0 30.8 0 

Terbit pada tahun kewangan 27.1 35.7 25.4 30.8 

Pada akhir tahun kewangan 62.8 35.7 56.2 30.8 

Jumlah rizab penilaian semula dan rizab lain 

Pada awal tahun kewangan 894.9 843.6 1,021.3 1,017.6 

Terbit pada tahun kewangan (111.7) 78.4 25.4 30.8 

Realisasi rizab penilaian semula (65.0) (27.1) (65.0) (27.1) 

Pada akhir tahun kewangan 718.2 894.9 981.7 1,021.3 


247


248 


37 keuntungan tersimpan 

Tertakluk kepada persetujuan Lembaga Hasil Dalam Negeri, Syarikat mempunyai kredit cukai yang mencukupi di bawah 

Seksyen 108 Akta Cukai 1967 untuk membayar kira-kira RM1,739.0 juta (2007: RM1,858.3 juta) daripada keuntungan 

tersimpannya pada 31 Ogos 2008, jika dibayar sebagai dividen. Keuntungan yang berbaki sebanyak RM13,431.8 juta 

(2007: RM11,427.2 juta) boleh diagihkan sebagai dividen dikecualikan di bawah sistem Cukai Satu Tingkat. 

Sebagai tambahan, Syarikat mempunyai pendapatan dikecualikan cukai pada 31 Ogos 2008 yang timbul daripada Akta 

Cukai Pendapatan (Pindaan), 1999 berkaitan cukai ke atas pendapatan yang diperoleh pada tahun 1999 yang dilepaskan 

daripada cukai dan pendapatan dividen dikecualikan berjumlah kira-kira RM247.3 juta (2007: RM47.3 juta) tersedia untuk 

diagihkan sebagai dividen dikecualikan cukai kepada pemegang saham. Pendapatan dikecualikan cukai ini tertakluk 

kepada persetujuan Lembaga Hasil Dalam Negeri. 

38 kOmitmen 

(a) Komitmen modal dan komitmen lain untuk 5 tahun 


2008 2007 2008 2007 


Perbelanjaan modal diluluskan yang tidak 

diambil kira dalam penyata kewangan 

Dikontrakkan 548.0 1,141.2 284.6 912.9 

Tidak dikontrakkan 16,352.9 11,580.6 15,964.3 11,283.5 

(b) Komitmen pajakan operasi tidak boleh batal 

Bayaran minimum pajakan masa hadapan 

16,900.9 12,721.8 16,248.9 12,196.4 


2008 2007 


Tidak lebih dari satu tahun 13.3 13.3 

Lebih dari satu tahun dan tidak lebih dari lima tahun 11.0 24.3 

24.3 37.6 

Bayaran pajakan di atas adalah berkaitan dengan pajakan operasi tidak boleh batal bagi Kumpulan dan Syarikat.

39 tanggungan luar Jangka (tiDak berCagar) 


2008 2007 2008 2007 


Tuntutan daripada pihak ketiga 1,077.5 943.0 947.1 917.9 

Jaminan perdagangan dan bon prestasi 1.2 5.4 0 0 

Jaminan korporat diberi kepada institusi kewangan 

ekoran kemudahan yang diberi kepada subsidiari 307.5 170.8 3,739.4 3,894.4 

Duti setem ke atas pindah milik aset kepada 

subsidiari (1) 108.0 108.0 0 0 

Tanggungan luar jangka lain 5.9 29.7 0 0 

1,500.1 1,256.9 4,686.5 4,812.3 

Tuntutan oleh pihak ketiga merangkumi tuntutan oleh kontraktor, perunding, pelanggan dan bekas warga kerja. Tuntutan 

ini sedang diselesaikan dan Pengarah-pengarah berpendapat bahawa keputusan tuntutan tersebut tidak akan membawa 

kesan ketara terhadap kedudukan kewangan Kumpulan dan Syarikat. 

(1) Berhubung dengan cukai setem bagi pemindahan aset daripada Lembaga Letrik Sabah, SESB sedang dalam proses 

mendapatkan perintah perlindungan untuk dikecualikan daripada sebarang potensi tanggungan. 

40 penDeDahan penting pihak berkaitan 

Urus niaga pihak berkaitan bagi Syarikat sebahagian besarnya merangkumi urus niaga antara Syarikat dan subsidiari serta 

syarikat bersekutunya, khususnya yang berikut: 

Subsidiari 

• TNB Janamanjung Sdn Bhd 

• TNB Fuel Services Sdn Bhd 

• Kapar Energy Ventures Sdn Bhd 

• Tenaga Switchgear Sdn Bhd 

• Malaysia Transformers Manufacturing Sdn Bhd 

• Sabah Electricity Sdn Bhd 

• TNB Research Sdn Bhd 

• TNB Capital Ltd 

• TNB Repair & Maintenance Sdn Bhd 

• Tenaga Cable Industries Sdn Bhd 

Syarikat Bersekutu 

• Teknologi Tenaga Perlis Consortium Sdn Bhd 

• GB3 Sdn Bhd 

• Fibrecomm Network (M) Sdn Bhd 

Semua urus niaga pihak berkaitan telah dilaksanakan dalam perjalanan biasa perniagaan pada harga yang tersedia untuk 

pihak ketiga atau mengikut syarat-syarat yang dirundingkan. 

Khazanah Nasional Berhad (Khazanah) merupakan pemegang saham utama dengan 37.18% kepentingan ekuiti dan 

merupakan pihak berkaitan bagi Syarikat. 


249


250 


40 penDeDahan penting pihak berkaitan (samb.) 

Selain daripada baki pihak berkaitan yang dinyatakan di bahagian lain penyata kewangan, di bawah ini dibentangkan urus 

niaga penting pihak berkaitan yang lain yang dilaksanakan atas syarat dan peraturan yang dirundingkan di kalangan pihak 

yang berkaitan: 


2008 2007 2008 2007 


(a) Urus niaga dengan subsidiari 

Pendapatan 

– Penjualan elektrik 0 0 24.2 22.6 

– Pendapatan faedah 0 0 133.8 285.6 

– Pendapatan dividen 0 0 658.5 0.4 

– Pendapatan sewa 

Perbelanjaan 

0 0 25.1 12.9 

– Pembelian elektrik 0 0 3,443.2 3,574.4 

– Perbelanjaan faedah 0 0 161.8 201.8 

Jumlah yang hutang daripada subsidiari 0 0 2,299.0 1,953.2 

Jumlah yang dihutang kepada subsidiari 0 0 4,718.7 5,024.5 

(b) Urus niaga dengan syarikat bersekutu 

Pendapatan 

– Penjualan elektrik 0.3 0.3 0.3 0.3 

– Pendapatan faedah 4.8 5.9 4.8 5.9 

– Pendapatan pajakan 

Perbelanjaan 

0 0 4.5 1.1 

– Pembelian elektrik 1,306.5 1,194.9 1,306.5 1,194.9 

Jumlah dihutang daripada syarikat bersekutu 37.8 34.6 37.8 34.6 

Jumlah dihutang kepada syarikat bersekutu 345.2 224.5 345.2 224.5 

Penjualan dan pembelian elektrik kepada dan daripada syarikat-syarikat bersekutu diagregatkan kerana urus niaga tersebut 

berbentuk serupa dan tiada urus niaga yang tidak cukup ketara bagi membolehkan pendedahan secara berasingan. 

Seperti dinyatakan di bawah perenggan 5 daripada FRS No. 124 “Pendedahan Pihak Berkaitan”, pendedahan urus niaga 

penting pihak berkaitan antara syarikat yang dikawal oleh kerajaan dengan syarikat kawalan kerajaan yang lain tidak 

diperlukan dalam penyata kewangan. 

Oleh itu, urus niaga pihak berkaitan yang penting antara Syarikat dan entiti kawalan Kerajaan yang lain tidak dinyatakan 

kerana pemegang saham utama Syarikat adalah Kerajaan Malaysia dan entiti-entiti miliknya.

40 penDeDahan penting pihak berkaitan (samb.) 


2008 2007 2008 2007 


(c) Pampasan pihak pengurusan utama 

Ganjaran anggota kerja jangka pendek 

– Gaji, elaun dan bonus 9.0 7.4 6.1 4.9 

– Manfaat barangan 0.2 0.2 0.2 0.2 

– Caruman kepada Kumpulan Wang 

Simpanan Pekerja (KWSP) 1.0 0.8 0.7 0.6 

– Faedah anggota yang lain 0.5 0.5 0.2 0.3 

Pembayaran berasaskan saham 

– Perbelanjaan ESOS 2.5 3.3 2.2 3.0 

Personel pengurusan utama merupakan orang yang mempunyai kuasa dan tanggungjawab untuk merancang, mengarah 

dan mengawal aktiviti Syarikat atau Kumpulan, sama ada secara langsung ataupun tidak langsung tetapi tidak termasuk 

Pengarah bukan eksekutif Syarikat. 

Sekiranya wujud, urus niaga pihak berkaitan turut memasukkan urus niaga dengan entiti yang dikawal, dikawal bersama 

atau banyak dipengaruhi secara langsung atau tidak langsung oleh mana-mana personel utama atau anggota keluarga 

terdekat mereka. 

41 pelapOran bersegmen 

Memandangkan aktiviti utama Kumpulan dan Syarikat adalah dalam penjanaan, penghantaran, pembahagian dan penjualan 

elektrik, laporan segmen dianggap tidak perlu. 

42 pengurusan risikO keWangan 

(a) Objektif dan dasar pengurusan risiko kewangan 

Risiko utama daripada aset kewangan dan tanggungan Kumpulan adalah pertukaran mata wang asing, kadar faedah, 

kredit, risiko pencairan dan aliran tunai. 

Keseluruhan pengurusan risiko Kumpulan berhasrat untuk meminimumkan kesan buruk yang mungkin berlaku pada 

prestasi kewangan Kumpulan. 

Kumpulan telah mewujudkan dasar-dasar pengurusan risiko, panduan dan prosedur kawalan bagi menangani 

pendedahannya terhadap risiko kewangan. Urus niaga lindung nilai ditentukan bagi komitmen komersial; instrumen 

derivatif kewangan hanya digunakan untuk melindung nilai pendedahan komersial itu dan bukannya untuk dipegang 

atau dijual bagi tujuan spekulatif. 

• 

Risiko mata wang 

Risiko pertukaran mata wang asing Kumpulan timbul daripada pinjaman dalam mata wang asing. Pendedahan 

mata wang utama sebahagian besarnya dalam Dolar Amerika dan Yen Jepun. Kumpulan juga mempunyai 

subsidiari yang beroperasi di negara asing yang menjana hasil dan menanggung kos yang didominasikan dalam 

mata wang asing. Pendedahan mata wang asing utama adalah sebahagian besarnya dalam Dolar Amerika. 


251


252 

42 pengurusan risikO keWangan 

(a) Objektif dan dasar pengurusan risiko kewangan (samb.) 

• 

• 

• 


Risiko kadar faedah 

Kumpulan mempunyai baki tunai dan bank serta deposit dalam bank berlesen dan institusi kewangan yang 

berwibawa. Kumpulan menguruskan sendiri kadar faedahnya dengan menyimpan baki tersebut dalam pelbagai 

terma tempoh matang dan kadar faedah. 

Hutang Kumpulan meliputi overdraf bank, pinjaman bank, bon dan nota-nota. Objektif pengurusan risiko kadar 

faedah Kumpulan ialah untuk mengurus perbelanjaan faedah sejajar dengan mengekalkan tahap pendedahan 

kepada turun naik kadar faedah yang berpatutan. Untuk mencapai objektif ini, Kumpulan menyasarkan campuran 

hutang tetap dan terapung berdasarkan penilaian ke atas profil pendedahan semasa dan kadar faedah yang 

dikehendaki. Bagi mendapatkan campuran ini, Kumpulan menggunakan tukar ganti silang kadar faedah mata 

wang, tukar ganti kadar faedah dan opsyen untuk menukar pinjaman mata wang asing jangka panjang tertentu 

daripada kepelbagaian kepada kadar faedah tetap dan sebaliknya. 

Risiko kredit 

Aset kewangan yang berpotensi mengalih tumpuan Kumpulan terhadap risiko kredit kebanyakannya terdiri 

daripada penerimaan, wang tunai dan bersamaan tunai, sekuriti boleh niaga dan instrumen kewangan yang 

digunakan dalam aktiviti lindung nilai. 

Disebabkan sifat perniagaan Kumpulan, pelanggan kebanyakannya dibahagikan kepada perniagaan dan kediaman. 

Kumpulan tidak mempunyai tumpuan risiko kredit yang besar selain perniagaan dan penghutang perdagangan 

kediaman berikutan asas pelanggannya yang luas. Risiko kredit diurus melalui penggunaan had kredit dan 

prosedur pengawasan. Jika perlu, Kumpulan mendapatkan deposit atau jaminan bank daripada pelanggan. 

Kumpulan menyimpan wang tunai dan bersamaan tunai serta sekuriti boleh niaga dalam beberapa institusi 

kewangan. Dasar kumpulan mengehadkan tumpuan ke atas pendedahan kewangan kepada mana-mana institusi 

kewangan tunggal. 

Semua Instrumen lindung nilai dimeterai dengan institusi kewangan dengan tujuan mengehadkan pendedahan 

risiko kredit Kumpulan. Namun, Kumpulan terdedah kepada kerugian berkaitan kredit sekiranya pihak-pihak 

berkenaan gagal menjelaskan hutang instrumen derivatif kewangan tersebut, tetapi tidak menjangkakan kegagalan 

mana-mana pihak berkenaan untuk memenuhi kewajipan mereka. 

Risiko kecairan dan aliran tunai 

Dalam pengurusan risiko kecairan dan aliran tunai, Syarikat memantau dan mengekalkan satu tahap nilai tunai 

dan bersamaan tunai yang dianggap mencukupi oleh pihak pengurusan bagi membiayai operasi Kumpulan dan 

mengelakkan kesan turun naik dalam aliran tunai. Disebabkan sifat dinamik perniagaan teras, Kumpulan berazam 

untuk mengekalkan fleksibiliti dalam pembiayaan dengan menyimpan kedua-dua pinjaman komited dan tidak 

komited yang ada. 

(b) risiko kadar faedah 

Risiko kadar faedah nilai saksama 

Pendedahan Kumpulan kepada risiko bahawa nilai instrumen kewangan akan mengalami turun naik ekoran perubahanperubahan 

dalam kadar-kadar faedah pasaran disebutkan dalam 28. 

Risiko kadar faedah aliran tunai 

Pendapatan dan aliran tunai operasi adalah bebas daripada perubahan dalam kadar faedah pasaran. Pendedahan 

kadar kaedah timbul ekoran pinjaman dan deposit Kumpulan, dan diuruskan menerusi penggunaan kadar tetap dan 

terapung hutang dan derivatif instrumen kewangan. Instrumen kewangan digunakan, jika sesuai, untuk menjana profil 

kadar faedah diinginkan.

42 pengurusan risikO keWangan (samb.) 

(b) risiko kadar faedah (samb.) 

Risiko kadar faedah aliran tunai (Samb.) 

Kadar faedah purata wajaran bagi kadar tetap pinjaman Syarikat pada tarikh kunci kira-kira ialah 5.44% (31.8.2007: 

5.79%) setahun. Selepas swap kadar faedah, kadar faedah purata wajaran Syarikat pada tarikh kunci kira-kira ialah 

5.49% (31.8.2007: 5.85%) setahun. 

Jadual di bawah meringkaskan pendedahan Kumpulan dan Syarikat kepada risiko kadar faedah. Dimasukkan dalam 

jadual ini adalah aset kewangan dan tanggungan Kumpulan dan Syarikat pada nilai yang dibawa yang dikategorikan 

dengan harga semula terdahulu atau tarikh matang dalam kontrak. Beza di luar kunci kira-kira mewakili nilai 

nosional bersih semua kadar faedah sensitif instrumen derivatif. Sensitiviti kepada kadar faedah timbul daripada 

ketidakseimbangan dalam tarikh harga semula, aliran tunai dan ciri-ciri aset yang lain dan pembiayaan tanggungan 

masing-masing. 

Faedah 

efektif pada instrumen kadar tetap matang Jumlah 

tarikh kunci kadar atau dinilai semula dalam sensitif 

kira-kira terapung < 1 tahun 1-2 tahun 2-3 tahun 3-4 tahun 4-5 tahun > 5 tahun faedah 

% setahun rm’juta rm’juta rm’juta rm’juta rm’juta rm’juta rm’juta rm’juta 

kumpulan 

2008 

Aset kewangan 

Penghutang perdagangan 

dan penghutang lain 0 17.1 281.2 0 0 17.1 267.1 0 582.5 

Jumlah dihutang oleh 

syarikat bersekutu 0 0 37.8 0 0 0 1.1 0 38.9 

Deposit dan baki bank 0 122.5 2,952.5 0 0 0 0 0 3,075.0 

139.6 3,271.5 0 0 17.1 268.2 0 3,696.4 

2007 

Aset kewangan 


dan penghutang lain 0 22.2 202.2 0 0 0 0 0 224.4 


syarikat bersekutu 0 0 34.6 0 0 0 0 0 34.6 

Deposit dan baki bank 0 87.1 4,741.7 0 0 0 0 0 4,828.8 

109.3 4,978.5 0 0 0 0 0 5,087.8 


253


254 




baki 

Jumlah tidak di bawah 

sensitif sensitif prinsip 

faedah faedah islam Jumlah 


kumpulan 

2008 

Aset kewangan 

Pelaburan 0 50.6 0 50.6 

Penghutang perdagangan dan penghutang lain 582.5 2,513.1 350.9 3,446.5 

Jumlah dihutang oleh syarikat bersekutu 38.9 7.2 0 46.1 

Sekuriti boleh niaga 0 8.5 0 8.5 

Deposit dan baki bank 3,075.0 802.5 1,506.4 5,383.9 

Aset-aset lain (jumlah boleh diperoleh daripada 

rakan balas dalam perjanjian tukar ganti) 0 0.2 0 0.2 

3,696.4 3,382.1 1,857.3 8,935.8 

2007 

Aset kewangan 

Pelaburan 0 50.6 0 50.6 

Penghutang perdagangan dan penghutang lain 224.4 2,332.2 365.2 2,921.8 

Jumlah dihutang oleh syarikat bersekutu 34.6 10.7 0 45.3 


Deposit dan baki bank 4,828.8 9.7 460.8 5,299.3 



5,087.8 2,414.1 826.0 8,327.9



Faedah 





syarikat 

2008 

Aset kewangan 


subsidiari 6.03 560.5 1,385.1 52.8 0 0 0 0 1,998.4 



Deposit dan baki bank 0 0 2,444.0 0 0 0 0 0 2,444.0 

560.5 3,866.9 52.8 0 0 0 0 4,480.2 

2007 

Aset kewangan 


subsidiari 8.94 648.5 946.7 54.6 0 0 0 0 1,649.8 



Deposit dan baki bank 0 0 3,768.1 0 0 0 0 0 3,768.1 

648.5 4,749.4 54.6 0 0 0 0 5,452.5 

baki 





syarikat 

2008 

Aset kewangan 

Pelaburan 0 110.0 0 110.0 

Penghutang perdagangan dan penghutang lain 0 1,888.7 350.9 2,239.6 

Jumlah dihutang oleh subsidiari 1,998.4 300.6 0 2,299.0 

Jumlah dihutang oleh syarikat bersekutu 37.8 0 0 37.8 


Deposit dan baki bank 2,444.0 419.6 1,349.3 4,212.9 



4,480.2 2,727.6 1,700.2 8,908.0 


255


256 




baki 





syarikat 

2007 

Aset kewangan 

Pelaburan 0 110.0 0 110.0 

Penghutang perdagangan dan penghutang lain 0 1,789.9 365.2 2,155.1 

Jumlah dihutang oleh subsidiari 1,649.8 303.4 0 1,953.2 

Jumlah dihutang oleh syarikat bersekutu 34.6 0 0 34.6 


Deposit dan baki bank 3,768.1 249.4 506.8 4,524.3 



5,452.5 2,463.6 872.0 8,788.1 

Faedah 





kumpulan 

2008 

Tanggungan kewangan 

Pemiutang perdagangan 

dan pemiutang lain 0 0 484.4 0 0 0 0 0 484.4 

Jumlah dihutang kepada 

syarikat bersekutu 0 0 349.1 0 0 0 0 601.9 951.0 

Pinjaman 5.45 1,775.7 61.0 205.5 2,941.0 626.5 250.0 12,036.8 17,896.5 

1,775.7 894.5 205.5 2,941.0 626.5 250.0 12,638.7 19,331.9 

Beza sensitiviti kadar faedah 

pada kunci kira-kira 0 (1,636.1) 2,377.0 (205.5) (2,941.0) (626.5) 18.3 (12,638.7) (15,652.5) 


di luar kunci kira-kira 0 103.1 0 (102.3) 0 0 0 0 0.8 

Jumlah beza sensitiviti 

kadar faedah (1,533.0) 2,377.0 (307.8) (2,941.0) (626.5) 18.3 (12,638.7) (15,651.7)



Faedah 





kumpulan 

2007 


Pemiutang perdagangan 

dan pemiutang lain 0 0 491.9 0 0 0 0 0 491.9 



Pinjaman 5.77 1,941.8 4.7 63.8 307.2 3,008.0 639.1 11,814.1 17,778.7 

1,941.8 721.1 63.8 307.2 3,008.0 639.1 11,814.1 18,495.1 


pada kunci kira-kira 0 (1,832.5) 4,257.4 (63.8) (307.2) (3,008.0) (639.1) (11,814.1) (13,407.3) 


di luar kunci kira-kira 0 167.0 0 0 (170.5) 0 0 0 (3.5) 


kadar faedah (1,665.5) 4,257.4 (63.8) (477.7) (3,008.0) (639.1) (11,814.1) (13,410.8) 

baki 





kumpulan 

2008 


Pemiutang perdagangan dan pemiutang lain 484.4 4,196.3 0 4,680.7 

Jumlah dihutang kepada syarikat bersekutu 951.0 (604.2) 0 346.8 

Pinjaman 17,896.5 272.4 5,077.5 23,246.4 

Tanggungan lain (jumlah perlu dibayar kepada 


19,331.9 3,865.2 5,077.5 28,274.6 

Beza sensitiviti kadar faedah pada kunci kira-kira (15,635.5) (483.1) (3,220.2) (19,338.8) 

Beza sensitiviti kadar faedah di luar kunci kira-kira 0.8 0 0 0.8 

Jumlah beza sensitiviti kadar faedah (15,634.7) (483.1) (3,220.2) (19,338.0) 


257


258 




baki 





kumpulan 

2007 


Pemiutang perdagangan dan pemiutang lain 491.9 3,809.7 0 4,301.6 

Jumlah dihutang kepada syarikat bersekutu 224.5 1.6 0 226.1 

Pinjaman 17,778.7 221.2 6,435.2 24,435.1 



18,495.1 4,033.7 6,435.2 28,964.0 

Beza sensitiviti kadar faedah pada kunci kira-kira (13,407.3) (1,619.6) (5,609.2) (20,636.1) 

Beza sensitiviti kadar faedah di luar kunci kira-kira (3.5) 0 0 (3.5) 

Jumlah beza sensitiviti kadar faedah (13,410.8) (1,619.6) (5,609.2) (20,639.6) 

Faedah 





syarikat 

2008 





subsidiari 4.40 1,449.7 1,072.7 0 0 0 0 2,196.3 4,718.7 

Pinjaman 5.32 196.5 61.0 205.5 2,941.0 626.5 250.0 8,816.3 13,096.8 

1,646.2 1,478.9 205.5 2,941.0 626.5 250.0 11,012.6 18,160.7 


pada kunci kira-kira 0 (1,085.7) 2,388.0 (152.7) (2,941.0) (626.5) (250.0) (11,012.6) (13,680.5) 


di luar kunci kira-kira 0 103.1 0 0 (102.3) 0 0 0 0.8 


kadar faedah (982.6) 2,388.0 (152.7) (3,043.3) (626.5) (250.0) (11,012.6) (13,679.7)



Faedah 





syarikat 

2007 





subsidiari 5.32 1,644.1 1,184.1 0 0 0 0 2,196.3 5,024.5 

Pinjaman 5.57 197.0 4.7 63.8 307.2 3,008.0 639.1 8,838.9 13,058.7 

1,841.1 1,413.3 63.8 307.2 3,008.0 639.1 11,035.2 18,307.7 

Beza sensitiviti kada faedah 

pada kunci kira-kira 0 (1,192.6) 3,336.1 (9.2) (307.2) (3,008.0) (639.1) (11,035.2) (12,855.2) 


di luar kunci kira-kira 0 167.0 0 (170.5) 0 0 0 0 (3.5) 


kadar faedah (1,025.6) 3,336.1 (179.7) (307.2) (3,008.0) (639.1) (11,035.2) (12,858.7) 

baki 





syarikat 

2008 


Pemiutang perdagangan dan pemiutang lain 0 3,421.0 0 3,421.0 

Pinjaman 13,096.8 166.0 2,186.3 15,449.1 

Jumlah dihutang kepada subsidiari 4,718.7 0 0 4,718.7 

Jumlah dihutang kepada syarikat bersekutu 345.2 0 0 345.2 



18,160.7 3,587.7 2,186.3 23,934.7 

Beza sensitiviti kadar faedah pada kunci kira-kira (13,680.5) (860.1) (486.1) (15,026.7) 

Beza sensitiviti kadar faedah di luar kunci kira-kira 0.8 0 0 0.8 

Jumlah beza sensitiviti kadar faedah (13,679.7) (860.1) (486.1) (15,025.9) 


259


260 




baki 





syarikat 

2007 

Tangungan kewangan 

Pemiutang perdagangan dan pemiutang lain 0 2,804.0 0 2,804.0 

Pinjaman 13,058.7 170.6 3,362.7 16,592.0 

Jumlah dihutang kepada subsidiari 5,024.5 0 0 5,024.5 

Jumlah dihutang kepada syarikat bersekutu 224.5 0 0 224.5 



18,307.7 2,975.8 3,362.7 24,646.2 

Beza sensitiviti kadar faedah pada kunci kira-kira (12,855.2) (512.2) (2,490.7) (15,858.1) 

Beza sensitiviti kadar faedah di luar kunci kira-kira (3.5) 0 0 (3.5) 

Jumlah beza sensitiviti kadar faedah (12,858.7) (512.2) (2,490.7) (15,861.6) 

Jadual di bawah meringkaskan kadar faedah purata berwajaran yang berkuatkuasa pada 31 Ogos 2008 dan 

31 Ogos 2007 mengikut mata wang asing utama bagi setiap kelas aset kewangan dan tanggungan kewangan 

usD JpY eurO rm lain-lain 

% % % % % 

kumpulan 

2008 

Aset kewangan 

Deposit dan baki bank 4.52 0 0 3.53 0 


Pinjaman 6.61 1.95 3.06 6.60 2.25 

2007 

Aset kewangan 



Pinjaman 6.61 1.95 3.06 6.60 2.25



usD JpY eurO rm lain-lain 

% % % % % 

syarikat 

2008 

Aset kewangan 

Jumlah dihutang oleh subsidiari 5.21 0 0 5.71 0 


dan penghutang lain 0 0 0 4.00 0 



Jumlah dihutang kepada subsidiari 4.08 4.05 0 0 0 

Pinjaman 7.45 1.39 2.50 6.14 0 

2007 

Aset kewangan 

Jumlah dihutang oleh subsidiari 7.04 0 0 7.90 0 


dan penghutang lain 0 0 0 4.00 0 



Jumlah dihutang kepada subsidiari 5.37 4.05 0 0 0 

Pinjaman 7.57 1.43 3.06 6.30 2.25 


261


262 


(c) risiko kredit 


(i) Komitmen dan luar jangka pada kunci kira-kira 

Risiko kredit adalah risiko satu pihak kepada satu instrumen kewangan yang gagal melunaskan tanggungjawabnya 

dan menyebabkan pihak lain mengalami kerugian kewangan. Jadual berikut menganalisis aset-aset Kumpulan 

dan Syarikat mengikut tumpuan industri pada tarikh kunci kira-kira. 

Faedah 

Deposit dan pelaburan diterima 

baki bank dalam penghutang daripada Jumlah 

(tidak instrumen perdagangan rakan balas pada komitmen 

termasuk tidak dan aset antara perjanjian kunci dan luar 

tunai) tercatat# lain syarikat tukar ganti kira-kira jangka 


kumpulan 

2008 

Kerajaan 0 0 84.2 0 0 84.2 0 

Institusi kewangan 4,414.7 38.0 6.3 0 0.2 4,459.2 0 

Perniagaan 0 0 1,264.9 0 0 1,264.9 0 

Individu 0 0 923.3 0 0 923.3 0 

Syarikat Bersekutu 0 0 0 37.8 0 37.8 0 

Subsidiari 0 0 0 0 0 0 3,739.4 

Lain-lain 0 0 196.0 0 0 196.0 0 

4,414.7 38.0 2,474.7 37.8 0.2 6,965.4 3,739.4 

2007 

Kerajaan 0 0 114.2 0 0 114.2 0 


Perniagaan 0 0 1,105.2 0 0 1,105.2 0 

Individu 0 0 1,041.8 0 0 1,041.8 0 


Lain-lain 0 0 190.3 0 0 190.3 3,566.3 

4,339.8 38.0 2,466.8 34.6 0.3 6,879.5 3,566.3 

# Jumlah ini tidak termasuk instrumen ekuiti berjumlah RM21.1 juta (2007: RM23.2 juta), bersih peruntukan.


(c) risiko kredit (samb.) 

(i) Komitmen dan luar jangka pada kunci kira-kira (Samb.) 

Faedah 

Deposit dan pelaburan diterima 

baki bank dalam penghutang daripada Jumlah 

(tidak instrumen perdagangan rakan balas pada komitmen 

termasuk tidak dan aset antara perjanjian kunci dan luar 

tunai) tercatat# lain syarikat tukar ganti kira-kira jangka 


syarikat 

2008 

Kerajaan 0 0 84.2 0 0 84.2 0 


Perniagaan 0 0 1,049.8 0 0 1,049.8 0 

Individu 0 0 903.3 0 0 903.3 0 


Subsidiari 0 0 0 2,299.0 0 2,299.0 3,739.4 

Lain-lain 0 0 196.0 0 0 196.0 0 

3,750.1 38.0 2,239.6 2,336.8 0.2 8,364.7 3,739.4 

2007 

Kerajaan 0 0 76.9 0 0 76.9 0 


Perniagaan 0 0 967.6 0 0 967.6 0 

Individu 0 0 905.0 0 0 905.0 0 


Subsidiari 0 0 0 1,953.2 0 1,953.2 3,894.4* 

Lain-lain 0 0 190.3 0 0 190.3 0 

4,228.9 38.0 2,155.1 1,987.8 0.3 8,410.1 3,894.4 

# Jumlah ini tidak termasuk instrumen ekuiti berjumlah RM21.1 juta (2007: RM23.2 juta), bersih peruntukan. 

* Jumlah ini mewakili jaminan kewangan diterbitkan oleh Syarikat atas kemudahan pinjaman diberikan kepada subsidiari. 


263


264 


(c) risiko kredit (samb.) 


(ii) Di luar kunci kira-kira 

Kumpulan dan Syarikat terdedah kepada risiko kredit apabila nilai saksama kontrak menguntungkan, di mana 

rakan balas perlu membayar kepada Kumpulan dan Syarikat sekiranya ada penamatan kontrak. Jadual berikut 

meringkaskan nilai saksama kontrak yang menguntungkan, menunjukkan pendedahan risiko kredit. 


kontrak nilai kontrak nilai 

atau jumlah saksama atau jumlah saksama 

pokok bersih meng- pokok bersih mengnosional 

untungkan nosional untungkan 


2008 

Swap kadar faedah mata wang asing silang 103.1 0 103.1 0 

103.1 0 103.1 0 

2007 

Swap kadar faedah mata wang asing silang 167.0 0 167.0 0 

167.0 0 167.0 0 

(d) risiko pertukaran mata wang asing 

Pendedahan mata wang aset kewangan dan tanggungan kewangan Kumpulan dan Syarikat yang tidak didenominasikan 

dalam mata wang yang digunakan oleh syarikat-syarikat berkenaan adalah seperti berikut. 

usD JpY eurO lain-lain 


kumpulan 

2008 

Aset kewangan 

Penghutang, deposit dan prabayar 21.2 0 0.9 0 

Deposit dan baki bank 124.4 63.2 0 57.1 

Aset-aset lain 0 0.2 0 0 

145.6 63.4 0.9 57.1 


Pemiutang 

– luaran 75.2 0 0.5 0 

Pinjaman 6,310.7 4,506.1 1.8 0 

6,385.9 4,506.1 2.3 0


(d) risiko pertukaran mata wang asing (samb.) 



kumpulan 

2007 

Aset kewangan 

Penghutang, deposit dan prabayar 0.6 0 0 0 

Deposit dan baki bank 18.6 0 0 0 

Aset-aset lain 0 0.3 0 0 

19.2 0.3 0 0 


Pemiutang 

– luaran 1.8 0 0.1 0 

Pinjaman 6,666.3 4,254.9 6.1 8.1 

6,668.1 4,254.9 6.2 8.1 



syarikat 

2008 

Aset kewangan 

Jumlah dihutang oleh subsidiari 1,380.9 0 0 0.3 

Deposit dan baki bank 0 63.2 0 0 

Aset-aset lain (kadar faedah akan diterima 

daripada rakan balas dalam Perjanjian 

tukar ganti) 0 0.2 0 0 

1,380.9 63.4 0 0.3 


Jumlah dihutang kepada subsidiari 2,901.1 885.6 0 0 

Pinjaman 3,724.6 3,657.9 1.8 0 

6,625.7 4,543.5 1.8 0 


265


266 



(d) risiko pertukaran mata wang asing (samb.) 



syarikat 

2007 

Aset kewangan 

Jumlah dihutang oleh subsidiari 1,322.2 0 0 0.2 

Deposit dan baki bank 14.4 0 0 0 

Aset-aset lain (kadar faedah akan diterima 

daripada rakan balas dalam perjanjian 

tukar ganti) 0 0.3 0 0 

1,336.6 0.3 0 0.2 


Jumlah dihutang kepada subsidiari 3,108.1 885.6 0 0 

Pinjaman 3,754.6 3,427.2 6.1 8.1 

6,862.7 4,312.8 6.1 8.1 

(e) nilai saksama 

Nilai saksama instrumen kewangan dianggap sebagai jumlah di mana instrumen itu boleh ditukar atau dibayar antara 

dua pihak yang berpengetahuan dan rela hati dalam urus niaga yang teliti, selain pelupusan yang dipaksa atau 

pelupusan pencairan. Harga pasaran yang tercatat, digunakan untuk menentukan nilai saksama. Walau bagaimanapun, 

bagi kebanyakan instrumen kewangan bagi Kumpulan dan Syarikat, harga pasaran yang tercatat tidak wujud. Bagi 

instrumen kewangan seperti ini, nilai saksama yang ditentukan adalah anggaran yang diperolehi menggunakan nilai 

bersih semasa atau melalui kaedah-kaedah penilaian yang lain. Kaedah tersebut membabitkan ketidaktentuan dan 

banyak dipengaruhi oleh andaian-andaian dan pertimbangan yang dibuat mengenai ciri-ciri risiko berbagai instrumen 

kewangan, kadar diskaun, anggaran aliran tunai masa hadapan, jangkaan kerugian masa hadapan dan lain-lain faktor. 

Perubahan dalam andaian boleh menyebabkan kesan yang ketara terhadap anggaran dan seterusnya nilai saksama. 

Nilai muka bagi aset dan tanggungan kewangan yang matang dalam tempoh kurang dari satu tahun dianggap 

hampir sama dengan nilai saksamanya.


(e) nilai saksama (samb.) 

(i) Pada kunci kira-kira 

Jumlah nilai yang dibawa bagi aset dan tanggungan kewangan Kumpulan dan Syarikat pada tarikh kunci kirakira 

hampir sama dengan nilai saksama kecuali yang dinyatakan di bawah: 


nilai nilai nilai nilai 

dibawa saksama dibawa saksama 


2008 

Aset kewangan 

Pelaburan 0.1 0 0 0 

Penghutang jangka panjang 0 0 613.3 611.3 

Penghutang, deposit dan prabayar 44.2 15.6 0 0 


Pemiutang 734.1 0 0 0 

Pinjaman 23,231.0 23,808.7 15,449.1 15,514.8 

Bayaran kepada subsidiari 

(bukan semasa) 0 0 3,525.8 3,499.0 

Tanggungan lain 0 0 0 0 

2007 

Aset kewangan 

Pelaburan 0.1 0 0 0 

Penghutang jangka panjang 0 0 703.1 700.9 

Penghutang, deposit dan prabayar 38.8 17.4 0 0 


Pemiutang 32.9 0 0 0 

Pinjaman 24,435.0 25,127.1 15,589.3 16,156.2 

Bayaran kepada subsidiari 

(bukan semasa) 0 0 3,621.1 3,616.2 

Tanggungan lain 712.4 0 0 0 

Aset kewangan 

Nilai saksama penghutang jangka panjang adalah lebih rendah daripada nilai yang dibawa pada tarikh kunci 

kira-kira kerana Syarikat memberi pendahuluan kepada subsidiari di bawah kadar pasaran semasa. Para Pengarah 

menganggap bahawa nilai yang dibawa ini dapat dituntut sepenuhnya kerana mereka tidak bercadang untuk 

merealisasikan aset kewangan melalui pertukaran pihak lain. 


Nilai saksama bon-bon yang tercatat telah dianggarkan menggunakan harga tawaran masing-masing yang tercatat. 

Bagi pinjaman tidak tercatat dengan kadar faedah tetap, nilai saksama telah dianggarkan dengan memberi diskaun 

kepada anggaran aliran tunai masa hadapan menggunakan kadar faedah pasaran pada masa tersebut untuk risiko 

kredit yang sama dan bagi tempoh kematangannya. Bagi pinjaman tidak tercatat dengan kadar faedah terapung, 

nilai kadar faedah yang dibawa biasanya adalah anggaran nilai saksamanya yang berpatutan. 267 

[ Tenaga Nasional Berhad ] [ Laporan Tahunan 2008 ]


268 



(i) Pada kunci kira-kira (Samb.) 

Kaedah di mana maklumat nilai saksama ditentukan dan sebarang andaian signifikan dibuat dalam aplikasinya 

adalah seperti berikut: 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 


saham sebutan dan sekuriti boleh dipasarkan – harga pasaran disebut pada tarikh kunci kira-kira 

pinjaman kepada subsidiari, jumlah daripada subsidiari dan pinjaman diambil oleh warga kerja – aliran wang 

tunai kontraktual masa depan didiskaun menggunakan sebutan harga peniaga-peniaga berkaitan kadar 

faedah bagi pinjaman serupa 

overdraf bank, tunai dan setara tunai, penghutang dan pemiutang dengan tempoh matang kurang daripada 

setahun (kesemuanya tertakluk kepada terma kredit normal) – nilai dibawa pada tarikh kunci kira-kira 

pinjaman-pinjaman selain daripada overdraf bank – aliran tunai kontraktual masa depan didiskaun pada 

kadar faedah pasaran semasa yang tersedia ada untuk instrumen kewangan yang serupa 

peruntukan hartanah kosong – aliran tunai didiskaun menggunakan satu kadar diskaun yang menggambarkan 

penilaian pasaran semasa nilai masa wang dan risiko khusus kepada tanggungan 

jaminan kewangan yang diberikan kepada pihak ketiga – sebut harga daripada jurubank seiring dengan 

jumlah yang diperlukan untuk menyelesaikan obligasi luar jangka pada tarikh kunci kira-kira 

kontrak tukaran asing hadapan – perbezaan antara kadar tukaran semerta dan kadar tukaran hadapan yang 

dikontrak pada tarikh kunci kira-kira, diaplikasikan ke atas jumlah yang dikontrak 

swap kadar faedah – nilai semasa aliran tunai masa depan dianggarkan, dikira menggunakan kadar-kadar 

ke hadapan 

(ii) Di luar kunci kira-kira 

Derivatif Instrumen kewangan yang digunakan untuk melindung nilai risiko pertukaran mata wang asing dan 

risiko kadar faedah yang berkaitan dengan beberapa pinjaman mata wang asing jangka panjang. Jumlah pokok 

nosional dalam kontrak bagi derivatif ini dan pelarasan nilai saksama yang sejajar adalah dianalisis seperti di 

bawah. 

Nilai saksama bagi instrumen derivatif adalah nilai semasa bagi aliran tunai masa hadapannya, dan ditentukan 

berdasarkan penilaian oleh bank Syarikat. Nilai saksama yang menguntungkan menunjukkan jumlah yang boleh 

diterima oleh Syarikat jika kontrak tersebut ditamatkan pada 31 Ogos 2008 atau sebaliknya.



(ii) Di luar kunci kira-kira (Samb.) 

kontrak nilai nilai 

atau jumlah saksama saksama bersih 

pokok bersih meng- tidak mengnosional 

untungkan untungkan 


kumpulan 

2008 

Swap kadar faedah mata wang asing silang 103.1 0 (0.4) 

Opsyen mata wang 812.5 0 (0.9) 

Jaminan korporat diberikan kepada institusi kewangan 

selaras dengan kemudahan disediakan kepada subsidiari 0 0 0 

915.6 0 (1.3) 

2007 


Opsyen mata wang 789.7 0 (11.2) 


selaras dengan kemudahan disediakan kepada subsidiari 170.8 0 0 

1,127.5 0 (16.3) 

syarikat 

2008 


selaras dengan kemudahan disediakan kepada subsidiari 3,739.4 0 (124.7) 


3,842.5 0 (125.1) 

2007 


selaras dengan kemudahan disediakan kepada subsidiari 3,894.4 0 (105.6) 


4,061.4 0 (110.7) 

43 pengesahan penYata keWangan 

Penyata kewangan telah diluluskan untuk diterbitkan menurut satu resolusi Lembaga Pengarah pada 3 November 2008. 


269


270 

Kenyataan Para Pengarah 

menurut Seksyen 169 (15) Akta Syarikat, 1965 

Kami, Tan Sri Leo Moggie dan Dato’ Sri Che Khalib bin Mohamad Noh, dua daripada Pengarah Tenaga Nasional Berhad, 

dengan ini menyatakan bahawa, pada pendapat para Pengarah, penyata kewangan yang dibentangkan dari muka surat 180 

sehingga 269 telah disusun bagi menunjukkan satu gambaran yang benar dan saksama mengenai kedudukan Kumpulan dan 

Syarikat pada 31 Ogos 2008 dan keputusan serta aliran tunai Kumpulan dan Syarikat bagi tahun kewangan yang berakhir 

pada tarikh tersebut menurut piawaian-piawaian perakaunan yang diluluskan oleh MASB di Malaysia dan peruntukan Akta 

Syarikat, 1965. 

Ditandatangan bagi pihak Lembaga Pengarah, selaras dengan resolusi mereka bertarikh 3 November 2008. 

tan sri leO mOggie DatO’ sri Che khalib bin mOhamaD nOh 

Pengerusi Presiden/Ketua Pegawai Eksekutif

Pengakuan Berkanun 

menurut Seksyen 169 (16) Akta Syarikat, 1965 

Saya, Dato’ Mohd Izzaddin Idris, orang utama yang bertanggungjawab ke atas pengurusan kewangan Tenaga Nasional Berhad, 

dengan ikhlas dan sesungguhnya mengaku bahawa penyata kewangan yang dibentangkan di muka surat 180 sehingga 269 

adalah, pada pendapat saya, adalah tepat dan saya membuat pengakuan benar ini sesungguhnya dengan penuh kepercayaan 

akan kebenarannya, dan menurut peruntukan Akta Pengakuan Berkanun 1960. 

DatO’ mOhD iZZaDDin iDris 

Diturunkan dan diakui dengan sesungguhnya oleh penama yang di atas Dato’ Mohd Izzaddin Idris di Kuala Lumpur, Malaysia 

pada 3 November 2008, di hadapan saya. 

MOHD RADZI BIN YASIN 

pesuruhJaYa sumpah 


271


272 

Laporan Juruaudit Bebas 

kepada para Ahli Tenaga Nasional Berhad (No. Syarikat 200866-W) (Diperbadankan di Malaysia) 

lapOran mengenai penYata keWangan 

PricewaterhouseCoopers (AF 1146) 

Akauntan Bertauliah 

Aras 10, 1 Sentral 

Jalan Travers, Kuala Lumpur Sentral 

P O Box 10192 


Telefon +60 3 2173 1188 

Faksimili +60 3 2173 1288 

www.pwc.com 

Kami telah mengaudit penyata kewangan Tenaga Nasional Berhad, yang merangkumi kunci kira-kira Kumpulan dan Syarikat 

setakat 31 Ogos 2008, serta penyata pendapatan, penyata perubahan dalam ekuiti dan penyata aliran tunai bagi Kumpulan 

dan Syarikat untuk akhir tahun kewangan tersebut, juga ringkasan dasar perakaunan yang penting serta nota-nota penjelasan 

yang lain, seperti yang dikemukakan di muka surat 180 hingga 269. 

tanggungjawab para pengarah terhadap penyata kewangan 

Para Pengarah Syarikat bertanggungjawab terhadap penyediaan dan pembentangan penyata kewangan yang saksama menurut 

Piawaian Perakaunan Diluluskan MASB di Malaysia untuk Entiti Selain daripada Entiti Persendirian dan Akta Syarikat 1965. 

Tanggungjawab ini termasuk: merangka, melaksana dan mengekalkan kawalan dalaman yang relevan kepada penyediaan dan 

pembentangan saksama penyata kewangan yang bebas dari salah nyata ketara, sama ada disebabkan oleh penipuan ataupun 

kesilapan; memilih dan mengguna pakai dasar perakaunan yang bersesuaian; dan membuat anggaran perakaunan yang 

munasabah mengikut keadaan. 

tanggungjawab Juruaudit 

Tanggungjawab kami adalah untuk menyatakan pendapat tentang penyata kewangan ini berdasarkan audit kami. Kami telah 

menjalankan audit mengikut piawaian penguaditan yang diluluskan di Malaysia. Piawaian tersebut memerlukan kami mematuhi 

keperluan etika serta merancang dan melaksanakan audit bagi memperolehi jaminan yang munasabah mengenai sama ada 

penyata kewangan ini bebas daripada salah nyata yang ketara. 

Sesuatu audit melibatkan pelaksanaan prosedur untuk mendapatkan bukti audit tentang amaun dan pendedahan di dalam 

penyata kewangan. Prosedur yang dipilih adalah bergantung kepada pertimbangan kami, termasuk penilaian risiko salah nyata 

penting penyata kewangan, sama ada disebabkan oleh penipuan ataupun kesilapan. Dalam membuat penilaian risiko tersebut, 

kami mempertimbangkan kawalan dalaman yang relevan kepada penyediaan dan pembentangan saksama penyata kewangan 

Syarikat agar dapat merangka prosedur audit yang bersesuaian dengan keadaan, tetapi bukan untuk tujuan memberikan pendapat 

tentang keberkesanan kawalan dalaman Syarikat. Audit juga melibatkan penilaian kesesuaian dasar perakaunan yang digunakan 

serta kewajaran anggaran perakaunan yang dibuat oleh para pengarah, di samping menilai pembentangan penyata kewangan 

secara keseluruhan. 

Kami percaya bahawa bukti audit yang diperolehi adalah mencukupi dan bersesuaian untuk memberikan asas yang munasabah 

terhadap pendapat audit kami. 

pendapat 

Pada pendapat kami penyata kewangan telah disediakan menurut Piawian Perakaunan Diluluskan MASB di Malaysia untuk 

Entiti Selain daripada Entiti Persendirian dan Akta Syarikat, 1965 agar memberi gambaran yang benar dan saksama mengenai 

kedudukan kewangan Kumpulan dan Syarikat pada 31 Ogos 2008 dan berkenaan prestasi kewangan serta aliran tunai mereka 

bagi akhir tahun kewangan tersebut.

lapOran mengenai keperluan perunDangan Dan kaWal selia Yang lain 

Selaras dengan keperluan Akta Syarikat, 1965 di Malaysia, kami turut melaporkan perkara berikut: 

(a) Pada pendapat kami rekod perakaunan dan rekod-rekod lain serta daftar yang dikehendaki oleh Akta untuk disimpan oleh 

Syarikat dan subsidiari yang mana kami bertindak sebagai juruaudit telah disimpan dengan sempurna menurut peruntukan 

Akta tersebut. 

(b) Kami telah mempertimbangkan akaun serta laporan juruaudit untuk semua subsidiari di mana kami tidak bertindak sebagai 

juruaudit, seperti yang dinyatakan dalam nota 15 kepada penyata kewangan. 

(c) Kami berpuas hati bahawa akaun subsidiari yang disatukan dengan penyata kewangan Syarikat adalah dalam bentuk 

dan kandungan yang sesuai serta wajar untuk tujuan penyediaan penyata kewangan Kumpulan dan kami telah menerima 

maklumat serta penjelasan yang memuaskan yang kami perlukan untuk tujuan tersebut. 

(d) Laporan audit ke atas akaun subsidiari tidak tertakluk kepada sebarang pengecualian penting atau sebarang teguran di 

bawah Seksyen 174(3) Akta tersebut. 

perkara-perkara lain 

Laporan ini dibuat semata-mata untuk para ahli Syarikat, sebagai sebuah badan, menurut Seksyen 174 Akta Syarikat, 1965 di Malaysia 

dan bukan untuk tujuan lain. Kami tidak memikul tanggungjawab terhadap mana-mana orang untuk kandungan laporan ini. 

priCeWaterhOuseCOOpers thaYaparan a/l s. sangarapillai 

(No. AF: 1146) (No. 2085/09/08(J)) 

Akauntan Bertauliah Akauntan Bertauliah 

Kuala Lumpur 


Ini adalah terjemahan Bahasa Malaysia untuk penyata kewangan Tenaga Nasional Berhad yang telah diaudit, yang pada asalnya telah disediakan dalam 

Bahasa Inggeris. Terjemahan ini telah dibuat untuk membolehkan ahli-ahli Tenaga Nasional Berhad yang fasih dalam Bahasa Malaysia untuk memahami 

sepenuhnya penyata kewangan berkenaan. Para pembaca dinasihatkan supaya merujuk kepada versi Bahasa Inggeris untuk penyata kewangan dan 

pendapat juruaudit yang telah disahkan. 


273


274 

Analisis Pegangan Saham 

setakat 9 Oktober 2008 

mODal saham 

Modal Saham Dibenarkan 5,000,000,000 saham biasa bernilai RM1.00 sesaham, 

1 (Satu) Hak Istimewa Saham Keutamaan Boleh Tebus bernilai RM1.00 sesaham, 

1,000 Kelas A Keutamaan Boleh Tebus bernilai RM1.00 sesaham, 

500 Kelas B Saham Keutamaan Boleh Tebus bernilai RM1.00 sesaham. 

Modal Saham Diterbitkan 4,334,647,295 saham biasa bernilai RM1.00 sesaham, 

dan Dibayar Sepenuhnya 1 (Satu) Hak Istimewa Saham Keutamaan Boleh Tebus bernilai RM1.00 sesaham, 

1,000 Kelas A Keutamaan Boleh Tebus bernilai RM1.00 sesaham, 

500 Kelas B Saham Keutamaan Boleh Tebus bernilai RM1.00 sesaham. 

Hak Mengundi Satu hak mengundi untuk satu saham biasa 

analisis pegangan saham 

bilangan % bilangan % modal 

pemegang pemegang saham saham 

saiz pegangan saham saham saham biasa Diterbitkan 

KURANG DARIPADA 100 910 2.55 26,304 0.00 

100 – 1,000 8,429 23.60 6,521,548 0.15 

1,001 –10,000 23,676 66.30 64,518,424 1.49 

10,001 – 100,000 2,021 5.66 55,887,345 1.29 

100,001 SEHINGGA KURANG DARIPADA 672 1.88 1,659,445,774 38.28 

5% SAHAM DITERBITKAN 

5% DAN KE ATAS SAHAM DITERBITKAN 3 0.01 2,548,247,900 58.79 

Jumlah 35,711 100.00 4,334,647,295 100.00 

pegangan saham pengarah 

bil. saham 

kepentingan langsung / 

bil. nama pengarah tidak langsung % 

1 TAN SRI LEO MOGGIE — — 

2 DATO’ SRI CHE KHALIB BIN MOHAMAD NOH — — 

3 DATO’ PUTEH RUKIAH BINTI ABD MAJID — — 

4 DATO’ MOHAMMAD ZAINAL BIN SHAARI — — 

5 TAN SRI DATO’ LAU YIN PIN @ LAU YEN BENG — — 

6 TAN SRI DATO’ HARI NARAYANAN A/L GOVINDASAMY — — 

7 DATO’ ZAINAL ABIDIN BIN PUTIH 1,250 0.00 

8 DATO’ FUAD BIN JAAFAR 62,500 0.00 

9 TAN SRI DATO’ SERI SITI NORMA BINTI YAAKOB 1,250 0.00

pemegang saham utama 

bil. nama pemegang saham utama bil. saham % 

1 KHAZANAH NASIONAL BERHAD 1,638,474,689 37.80 

2 EMPLOYEES PROVIDENT FUND BOARD 592,194,361 13.66 

– 516,686,511 saham dipegang atas nama sendiri 

– 1,500,000 saham dipegang atas nama sendiri 

– 11,112,300 saham dipegang melalui SBB Nominees (Tempatan) Sdn Bhd 

– 15,180,000 saham dipegang melalui Alliancegroup Nominees (Tempatan) Sdn Bhd 

– 2,400,000 saham dipegang melalui Alliancegroup Nominees (Tempatan) Sdn Bhd 

– 7,418,700 saham dipegang melalui Am Nominees (Tempatan) Sdn Bhd 

– 2,582,900 saham dipegang melalui Cartaban Nominees (Tempatan) Sdn Bhd 

– 250,000 saham dipegang melalui Citigroup Nominees (Tempatan) Sdn Bhd 

– 502,900 saham dipegang melalui DB (Malaysia) Nominee (Tempatan) Sendirian Berhad 

– 23,988,750 saham dipegang melalui HSBC Nominees (Tempatan) Sdn Bhd 

– 708,600 saham dipegang melalui Mayban Nominees (Tempatan) Sdn Bhd 


– 4,500,000 saham dipegang melalui Mayban Nominees (Tempatan) Sdn Bhd 


– 4,390,000 saham dipegang melalui RHB Nominees (Tempatan) Sdn Bhd 

3 AMANAH RAYA NOMINEES (TEMPATAN) SDN BHD 393,086,700 9.07 

SKIM AMANAH SAHAM BUMIPUTERA 

senarai 30 pemegang saham terbesar 

bil. nama pemegang-pemegang saham bil. saham % 

1 KHAZANAH NASIONAL BERHAD 1,638,474,689 37.80 

2 EMPLOYEES PROVIDENT FUND BOARD 516,686,511 11.92 


SKIM AMANAH SAHAM BUMIPUTERA 

4 KUMPULAN WANG PERSARAAN (DIPERBADANKAN) 153,146,700 3.53 

5 LEMBAGA TABUNG HAJI 120,861,175 2.79 

6 CARTABAN NOMINEES (ASING) SDN BHD 84,983,900 1.96 

SSBT FUND NB37 FOR JANUS CONTRARIAN FUND 


AMANAH SAHAM WAWASAN 2020 


AMANAH SAHAM MALAYSIA 

9 HSBC NOMINEES (ASING) SDN BHD 53,708,000 1.24 

TNTC FOR SAUDI ARABIAN MONETARY AGENCY 

10 CITIGROUP NOMINEES (ASING) SDN BHD 42,722,400 0.99 

ROYAL BANK OF SCOTLAND AS DEPOSITORY FOR FIRST STATE ASIA PACIFIC LEADER 

FUND (CB LDN) 


275


276 

Analisis Pegangan Saham 

senarai 30 pemegang saham terbesar (sambungan) 

bil. nama pemegang-pemegang saham bil. saham % 

11 VALUECAP SDN BHD 41,449,500 0.96 

12 PERMODALAN NASIONAL BERHAD 40,670,075 0.94 

13 MALAYSIA NOMINEES (TEMPATAN) SENDIRIAN BERHAD 39,400,000 0.91 

GREAT EASTERN LIFE ASSURANCE (MALAYSIA) BERHAD (PAR 1) 


AMANAH SAHAM DIDIK 

15 HSBC NOMINEES (TEMPATAN) SDN BHD 23,988,750 0.55 

NOMURA ASSET MGMT MALAYSIA FOR EMPLOYEES PROVIDENT FUND 


BEAR STEARNS SECURITIES CORP FOR PERRY PARTNERS INTERNATIONAL, INC. 


EXEMPT AN FOR MELLON BANK (MELLON) 

18 CITIGROUP NOMINEES (TEMPATAN) SDN BHD 20,642,075 0.48 

EXEMPT AN FOR PRUDENTIAL FUND MANAGEMENT BERHAD 

19 CARTABAN NOMINEES (TEMPATAN) SDN BHD 17,390,900 0.40 

PETROLIAM NASIONAL BERHAD (STRATEGIC INV) 

20 CARTABAN NOMINEES (ASING) SDN BHD 17,042,700 0.39 

SSBT FUND RNZX FOR STICHTING PENSIOENFONDS ABP 


CB LDN FOR FIRST STATE ASIA PACIFIC FUND 

22 ALLIANCEGROUP NOMINEES (TEMPATAN) SDN BHD 15,180,000 0.35 

PHEIM ASSET MANAGEMENT SDN BHD FOR EMPLOYEES PROVIDENT FUND 


GSI FOR PERRY PARTNERS INTER INC 

24 MAYBAN NOMINEES (TEMPATAN) SDN BHD 14,918,200 0.34 

MAYBAN TRUSTEES BERHAD FOR PUBLIC ITTIKAL FUND (N14011970240) 

25 PERTUBUHAN KESELAMATAN SOSIAL 14,711,350 0.34 


SEKIM AMANAH SAHAM NASIONAL 


BNY BRUSSELS FOR MAGELLAN 

28 LEMBAGA TABUNG ANGKATAN TENTERA 12,558,000 0.29 


BNY BRUSSELS FOR ING JANUS CONTRARIAN PORTFOLIO 

30 SBB NOMINEES (TEMPATAN) SDN BHD 11,112,300 0.26 

EMPLOYEES PROVIDENT FUND BOARD 

Jumlah 3,541,985,680 81.71

Analisis Pegangan Sekuriti Pendapatan Tidak Bercagar 

Boleh Tebus Boleh Tukar 2004-2009 (“CRIS”) 

setakat 9 Oktober 2008 

Jenis Sekuriti : 3.05% 5 tahun Sekuriti Pendapatan Tidak Bercagar Boleh Tebus Boleh Tukar 2004-2009 (CRIS) dengan nilai 

nominal RM1.00 setiap satu 

Hak Mengundi : Tiada sehingga selepas ditukarkan kepada Saham Biasa pada RM1.00 sesaham 

analisis pegangan sekuriti penDapatan tiDak berCagar bOleh tebus bOleh tukar 

2004-2009 (“Cris”) 

bil. pemegang % pemegang nilai nominal % Cris 

kategori Cris Cris Cris (rm) Diterbitkan 

KURANG DARIPADA 100 4 4.44 94 0.00 

100 – 1,000 8 8.89 4,970 0.01 

1,001 – 10,000 19 21.11 102,688 1.17 

10,001 – 100,000 25 27.78 1,455,000 2.46 

100,001 SEHINGGA KURANG 

5% SAHAM DITERBITKAN 28 31.11 19,429,100 32.82 

5% DAN KE ATAS SAHAM DITERBIT 6 6.67 38,200,600 64.54 

Jumlah 90 100.00 59,191,952 100.00 

pegangan Cris pengarah 

nilai nominal Cris (rm) 

kepentingan 

langsung / 

bil. nama pengarah tidak langsung % 

1 TAN SRI LEO MOGGIE — — 

2 DATO’ SRI CHE KHALIB BIN MOHAMAD NOH — — 

3 DATO’ PUTEH RUKIAH BINTI ABD MAJID — — 

4 DATO’ MOHAMMAD ZAINAL BIN SHAARI — — 

5 TAN SRI DATO’ LAU YIN PIN @ LAU YEN BENG — — 

6 TAN SRI DATO’ HARI NARAYANAN A/L GOVINDASAMY — — 

7 DATO’ ZAINAL ABIDIN BIN PUTIH — — 

8 DATO’ FUAD BIN JAAFAR — — 

9 TAN SRI DATO’ SERI SITI NORMA BINTI YAAKOB — — 


277


278 

pemegang Cris utama 

Analisis Pegangan Sekuriti Pendapatan Tidak Bercagar Boleh Tebus Boleh Tukar 2004-2009 (“CRIS”) 

nilai nominal 

bil. nama pemegang Cris Cris (rm) % 


ETIQA INSURANCE BERHAD (LIFE PAR FUND) 


ING INSURANCE BERHAD (INV-IL PAR) 




PUBLIC FAR-EAST BALANCED FUND 


PUBLIC ENHANCED BOND FUND 


KUMPULAN WANG BERSAMA 

senarai 30 pemegang terbesar Cris 

nilai nominal 



ETIQA INSURANCE BERHAD (LIFE PAR FUND) 


ING INSURANCE BERHAD (INV-IL PAR) 




PUBLIC FAR-EAST BALANCED FUND 


PUBLIC ENHANCED BOND FUND 


KUMPULAN WANG BERSAMA 


PUBLIC GLOBAL BALANCED FUND 


PUBLIC DIVIDEND SELECT FUND 


HSBC (M) TRUSTEE BHD FOR OSK-UOB KIDSAVE TRUST (3621) 

10 MAYBAN TRUSTEES BERHAD 1,492,000 2.52 

CIMB-PRINCIPAL STRATEGIC BOND FUND 


HSBC (M) TRUSTEE BHD FOR OSK-UOB INCOME FUND (4314) 

12 KE-ZAN NOMINEES (ASING) SDN BHD 976,000 1.65 

KIM ENG SECURITIES PTE. LTD. FOR CYL INVESTMENTS LIMITED

senarai 30 pemegang terbesar Cris (sambungan) 

nilai nomini 


13 MAYBAN NOMINEES (TEMPATAN) SDN BHD 970,000 1.64 

MAYBAN TRUSTEES BERHAD FOR CIMB-PRINCIPAL INCOME PLUS BALANCED FUND 

14 DB (MALAYSIA) NOMINEE (TEMPATAN) SENDIRIAN BERHAD 963,300 1.63 

CIMB-PRINCIPAL ASSET MGMT BHD FOR GLOBALE 

RUCKVERSICHERUNGS-AKTIENGESELLSCHAFT 

15 UNIVERSAL TRUSTEE (MALAYSIA) BERHAD 850,000 1.44 

HLG BOND FUND (L1) 

16 CIMSEC NOMINEES (TEMPATAN) SDN BHD 800,000 1.35 

CIMB FOR HASRAT JAGUH SDN BHD (PB) 

17 DAYA MAHSURI SDN BHD 800,000 1.35 

18 CITIGROUP NOMINEES (TEMPATAN) SDN BHD 717,700 1.21 

ING INSURANCE BERHAD (INV-IL NON-PAR) 


CIMB FOR SIEH KOK SWEE (PB) 

20 HLG NOMINEE (TEMPATAN) SDN BHD 505,000 0.85 

HLG ASSET MANAGEMENT SDN BHD FOR YAYASAN USAHAWAN BUMIPUTRA 


CIMB FOR FAIRLY YAP SWEE ENG (PB) 


CIMB FOR CHEONG KEE LAI (PB) 

23 MALAYSIA NOMINEES (TEMPATAN) SENDIRIAN BERHAD 450,000 0.76 

OVERSEAS ASSURANCE CORPORATION (MALAYSIA) BERHAD (MGF) 

24 HSBC NOMINEES (TEMPATAN) SDN BHD 347,000 0.59 

HSBC (M) TRUSTEE BHD FOR RHB BALANCED FUND (3936) 

25 HLG NOMINEE (TEMPATAN) SDN BHD 338,000 0.57 

HLG ASSET MANAGEMENT SDN BHD FOR PERBADANAN BEKALAN AIR PULAU PINANG 

SDN BHD 


CIMB FOR ROSLINA BINTI ABDUL RAHMAN (PB-IU) 


CIMB FOR TAN KOK HENG (PB) 

28 NADIAH PAUT ABDULLAH @ REBECCA PAUT 187,300 0.32 


CIMB FOR ZAKARIA BIN ARIFFIN (PB) 

30 CITIGROUP NOMINEES (TEMPATAN) SDN BHD 141,000 0.24 

ING INSURANCE BERHAD (ING-GP-EB) 

Jumlah 57,153,400 96.55 


279


280 

Senarai Hartanah 

– PENJANAAN 

bentuk tanah bangunan keterangan 

aktiviti 

Fungsian pegangan pajakan milik bebas 

Jumlah Jumlah Jumlah keluasan Jumlah 

bil. keluasan nbb bil. keluasan nbb bilangan keluasan nbb bil. binaan nbb 

penjanaan lot (mp) (rm’000) lot (mp) (rm’000) lot (mp) (rm’000) (mp) (rm’000) 

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (1+4) (2+5) (3+6) (10) (11) (12) (13) 

lokasi 

Perlis — — — 2 1,499 52 2 1,499 52 — — — Stesen 

Kedah 2 1,676 27 6 22,280 6,047 8 23,956 6,074 21 2,493 5,656 Janaelektrik, 

Pulau Pinang 2 163,325 26,463 2 67,726 2,136 4 231,051 28,599 8 10,258 149,271 Stesen 

Perak 8 129,517 124,120 10 1,684,595 63,916 18 1,814,112 188,036 117 80,378 564,366 Luarbandar, 

Selangor 5 16,892,869 122,045 4 514,707 25,451 9 17,407,576 147,496 40 11,688 895,102 Stesen Mini 

W. Persekutuan — — — — — — — — — 11 150 7,184 Hidro, 

Putrajaya/ Bangunan Stor, 

Cyberjaya — — — — — — — — — — — — Bangunan 

N. Sembilan 4 170,812 4,074 1 13,550 1,657 5 184,362 5,731 20 3,257 158,478 Pejabat, 

Melaka — — — — — — — — — — — — Jeti dan 

Johor 3 89,012 12,969 2 167,515 13,923 5 256,527 26,892 26 9,850 68,031 Empangan 

Pahang 47 230,588 238 58 98,742 8,616 105 329,330 8,854 137 2,755 37,933 

Terengganu 45 239,386 16,410 48 28,817 13,938 93 268,203 30,348 92 12,316 443,530 

Kelantan 75 76,498 543 39 56,539 1,348 114 133,037 1,891 94 4,444 832,538 

Sabah 23 5,462,413 6,463 18 4,017,445 5,769 41 9,479,858 12,232 48 1,100 176,547 

Jumlah 214 23,456,096 313,352 190 6,673,415 142,853 404 30,129,511 456,205 614 138,689 3,338,600 

penJanaan 

Elektrik dihasilkan melalui proses penukaran sumber tenaga lain kepada tenaga elektrik. Proses ini dikenali sebagai penjanaan dan biasanya dijalankan di stesen-stesen janaelektrik. 

Selain daripada itu, TNB juga mengendalikan sebilangan stesen mini hidro dan set penjanaan diesel. 

nota: nbb – nilai buku bersih 

mp – meter persegi

– PENGHANTARAN 


aktiviti 



bil. keluasan nbb bil keluasan nbb bilangan keluasan nbb bil. binaan nbb 

penghantaran lot (mp) (rm’000) lot (mp) (rm’000) lot (mp) (rm’000) (mp) (rm’000) 

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (1+4) (2+5) (3+6) (10) (11) (12) (13) 

lokasi 

Perlis 4 110,024 1,030 2 15,860 474 6 125,884 1,504 16 3,145 63,803 

Kedah 11 440,017 3,409 180 71,451 2,441 191 511,468 5,850 70 7,694 180,927 

Pulau Pinang 15 1,311,447 8,126 36 114,908 4,739 51 1,426,355 12,865 44 3,653 167,373 

Perak 10 157,193 1,498 69 26,438 12,463 79 183,631 13,961 53 8,146 245,310 

Selangor 20 257,523 24,493 46 92,713 113,923 66 350,236 138,416 124 13,673 715,345 

W. Persekutuan 10 176,794 10,991 204 79,800 14,209 214 256,594 25,200 46 7,740 336,436 

Putrajaya/ Pencawang- 

Cyberjaya — — — — — — — — — — — — Pencawang 

N. Sembilan 13 688,904 6,703 15 87,029 5,090 28 775,933 11,793 59 3,836 159,031 Masuk Utama 

Melaka 6 59,717 4,881 21 20,627 7,188 27 80,344 12,069 51 7,167 89,231 

Johor 30 554,552 22,153 44 64,522 15,132 74 619,074 37,285 133 9,027 697,994 

Pahang 8 86,487 1,235 19 155,835 4,722 27 242,322 5,957 76 2,934 177,820 

Terengganu 5 170,622 3,363 11 — 210 16 170,622 3,573 41 3,544 69,751 

Kelantan 3 95,628 1,838 170 176,029 6,130 173 271,657 7,968 35 5,551 67,201 

Sabah 3 30,904 1,454 1 14,165 134 4 45,069 1,588 19 5,040 82,402 

Jumlah 138 4,139,812 91,174 818 919,377 186,855 956 5,059,189 278,029 767 81,150 3,052,624 

penghantaran 

Aktiviti Penghantaran melibatkan proses penghantaran tenaga elektrik yang dijana di stesen-stesen janaelektrik ke pusat-pusat beban di mana ia diperlukan, misalnya di bandar, pusat 

perindustrian dan para pelanggan utama. 

Bagi tujuan ini satu rangkaian untuk talian penghantaran yang membentuk Grid Nasional diperlukan. Di beberapa tempat tertentu, pencawang penghantaran dibina bagi menyalurkan 

tenaga elektrik dari Grid Nasional ke beberapa pusat beban. Sisem Penghantaran dikendali pada paras voltan 500 kV, 275 kV, 132 kV dan 66 kV. 


mp – meter persegi 


281


282 

– PEMBAHAGIAN 


aktiviti 




pembahagian lot (mp) (rm’000) lot (mp) (rm’000) lot (mp) (rm’000) (mp) (rm’000) 

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (1+4) (2+5) (3+6) (10) (11) (12) (13) 

Senarai Hartanah 

lokasi 

Perlis 37 16,378 779 42 71,964 880 79 88,342 1,659 52 1,200 4,756 Pencawang- 

Kedah 159 363,808 9,744 309 428,369 25,844 468 792,177 35,588 214 46,250 39,206 Pencawang 

Pulau Pinang 106 155,457 5,760 366 47,423 22,915 472 202,880 28,675 175 12,880 24,225 Pembahagian 

Perak 538 562,810 9,953 250 528,843 7,615 788 1,091,653 17,568 366 11,088 49,481 

Selangor 398 316,145 45,757 546 366,783 67,808 944 682,928 113,565 793 121,096 147,843 

W. Persekutuan 176 122,882 44,107 172 122,976 11,546 348 245,858 55,653 295 15,971 322,709 

Putrajaya/ 

Cyberjaya — — 70 3 — 676 3 — 746 16 — 27,601 

N. Sembilan 246 108,319 2,849 145 40,689 2,383 391 149,008 5,232 123 6,872 6,156 

Melaka 197 61,468 4,000 211 67,646 24,279 408 129,114 28,279 155 4,007 6,006 

Johor 588 464,151 18,763 632 388,894 44,276 1,220 853,045 63,039 465 19,774 40,391 

Pahang 204 157,459 7,429 177 94,830 219 381 252,289 7,648 153 9,801 28,626 

Terengganu 188 639,980 2,709 58 40,214 1,084 246 680,194 3,793 119 4,508 17,943 

Kelantan 175 516,903 3,617 179 212,985 6,103 354 729,888 9,720 139 67,062 10,033 

Sabah 52 645,935 3,595 37 173,243 1,881 89 819,178 5,476 322 84,500 31,544 

Jumlah 3,064 4,131,695 159,132 3,127 2,584,859 217,509 6,191 6,716,554 376,641 3,387 405,009 756,520 

pembahagian 

Sistem pembahagian bermula di hujung talian penghantaran di mana pencawang pembahagian merendahkan paras voltan bagi membolehkan tenaga elektrik dibekalkan kepada 

para pelanggan TNB. 

Sistem pembahagian ini meliputi pencawang pembahagian, talian atas dan kabel bawah tanah pada paras voltan 33 KV dan ke bawah. 


mp – meter persegi

– KEDIAMAN DAN LAIN-LAIN 


aktiviti 




kediaman dan lot (mp) (rm’000) lot (mp) (rm’000) lot (mp) (rm’000) (mp) (rm’000) 

lain-lain (1) (2) (3) (4) (5) (6) (1+4) (2+5) (3+6) (10) (11) (12) (13) 

lokasi 

Perlis 1 1,037 322 6 50,816 1,987 7 51,853 2,309 13 6,151 6,080 Rumah 

Kedah 5 43,983 2,491 29 259,202 22,711 34 303,185 25,202 42 39,168 24,446 Kediaman, 

Pulau Pinang 8 26,829 5,294 23 256,968 28,168 31 283,797 33,462 54 13,628 134,389 Pangsapuri, 

Perak 37 78,110 3,060 53 1,074,710 28,544 90 1,152,820 31,604 116 134,749 63,214 Rumah- 

Selangor 36 33,009,908 158,641 49 1,764,430 137,897 85 34,774,338 296,538 331 90,263 1,035,389 Rumah 

W. Persekutuan 3 18,757 7,112 11 79,918 74,101 14 98,675 81,213 125 136,326 148,447 Peranginan, 

Putrajaya/ Bangunan 

Cyberjaya — — — — — — — — — — — — Pejabat, 

N. Sembilan 10 113,329 2,013 28 359,906 29,597 38 473,235 31,610 71 132,894 58,870 Stor Utama, 

Melaka 6 535,762 10,019 20 142,288 9,582 26 678,050 19,601 31 28,635 14,718 Gudang dan 

Johor 23 384,439 36,104 49 773,793 22,953 72 1,158,232 59,057 119 76,373 65,400 Bengkel 

Pahang 23 760,444 15,611 24 67,598 7,332 47 828,042 22,943 183 76,822 163,509 

Terengganu 25 3,306,420 29,410 4 1,922 2,362 29 3,308,342 31,772 53 47,434 89,410 

Kelantan 11 229,863 7,310 22 87,845 5,822 33 317,708 13,132 54 322,636 58,184 

Sabah 5 122,369 3,079 5 140,207 20,681 10 262,576 23,760 12 33,500 18,858 

Pakistan — — — 1 856,207 2,436 1 856,207 2,436 3 12,713 1,300 

Jumlah 193 38,631,250 280,466 324 5,915,810 394,173 517 44,547,060 674,639 1,207 1,151,292 1,882,214 

keDiaman Dan lain-lain 

‘Hartanah Kediaman’ meliputi Kuarters Anggota Kerja, Rumah Peranginan dan Pangsapuri. “Lain-lain” meliputi Bangunan Pejabat, Stor Utama, Gudang serta bengkel. 


mp – meter persegi 


283

Muka surat ini sengaja dibiarkan kosong.

Borang Proksi Jumlah Saham Biasa Dipegang 

Saya/Kami, No. KP/No. Pasport/No. Syarikat 

(NAMA PENUH DALAM HURUF BESAR) 

beralamat di sebagai Ahli/Ahli-ahli Tenaga Nasional Berhad, 

(ALAMAT) 

dengan ini melantik:- 

No. Akaun CDS: 

Nama / No. KP Bil. Saham Peratus (%) 

Proksi 1 atau sekiranya beliau tidak dapat hadir 

Proksi 2 atau sekiranya beliau tidak dapat hadir 

JUMLAH 

Pengerusi Mesyuarat dilantik sebagai Proksi saya/kami untuk menghadiri dan mengundi bagi pihak saya/kami di MESYUARAT 

AGUNG TAHUNAN KELAPAN BELAS TENAGA NASIONAL BERHAD yang akan diadakan di Dewan Serbaguna, Kompleks Sukan 

TNB, Jalan Pantai Baru, 59200 Kuala Lumpur pada hari khamis, 11 Disember 2008, pada pukul 10.00 pagi dan/atau pada 

sebarang penangguhannya. 

Proksi saya/kami akan mengundi sebagaimana yang dinyatakan di bawah ini: 

1. RESOLUSI 1 Menerima Penyata Kewangan yang telah Diaudit bagi Tahun Kewangan berakhir 

31 Ogos 2008 

2. RESOLUSI 2 Pengisytiharan dividen 

3. RESOLUSI 3 Pembayaran Elaun Pengarah 

4. RESOLUSI 4 Pemilihan semula Tan Sri Leo Moggie menurut Artikel 135 

5. RESOLUSI 5 Pemilihan semula Tan Sri Dato’ Hari Narayanan a/l Govindasamy menurut Artikel 

135 

6. RESOLUSI 6 Pemilihan semula Dato’ Zainal Abidin bin Putih menurut Artikel 135 

7. RESOLUSI 7 Pemilihan semula Tan Sri Dato’ Seri Siti Norma binti Yaakob menurut Artikel 133 

8. RESOLUSI 8 

urusan khas 

Melantik semula Tetuan PricewaterhouseCoopers sebagai Juruaudit Syarikat 

9. RESOLUSI 9 Kuasa Menerbitkan Saham Menurut Skim Opsyen Saham Pekerja II (ESOS II) 

10. RESOLUSI 10 Kuasa Menerbitkan Saham Baru Menurut Seksyen 132D, Akta Syarikat, 1965 

11. RESOLUSI 11 Cadangan Pembelian Balik Saham 

setuJu tiDak 

setuJu 

(Sila tandakan “X” dalam ruang yang sesuai di sebelah tiap-tiap Resolusi tentang bagaimana proksi anda akan mengundi. Jika tiada arahan undian diberikan, borang ini 

akan dianggap sebagai memberi kuasa kepada proksi anda untuk mengundi mengikut budi bicara beliau). 

Bertarikh: Disember 2008. 

Tandatangan Pemegang Saham 

atau Meterai Biasa Syarikat 

NOTA: 

1. Mana-mana ahli yang layak untuk menghadiri dan mengundi di Mesyuarat ini adalah layak untuk melantik proksi. Proksi ini tidak semestinya seorang ahli Syarikat. 

2. Instrumen perlantikan proksi perlu dibuat secara bertulis dan ditandatangani oleh orang yang melantik atau dimeterai peguamcaranya. Jika instrumen pelantikan proksi 

atau proksi-proksi diuruskan oleh sesebuah perbadanan, surat ini hendaklah dimeterai atau ditandatangani oleh seorang pegawai atau peguamcara yang diberi 

kuasa. 

3. Sekiranya, seorang ahli melantik dua (2) orang proksi, perlantikan itu tidak sah melainkan peratus pegangan yang diwakili oleh setiap proksi itu ditetapkan. 

4. Sebuah perbadanan yang menjadi ahli, boleh, melalui resolusi Pengarah-pengarahnya atau badan pengawasan yang lain, memberi kuasa kepada seseorang yang 

difikirkan sesuai untuk bertindak sebagai wakilnya dalam Mesyuarat ini menurut Artikel 107(6) Tataurus Syarikat. 

5. Instrumen perlantikan proksi atau proksi-proksi hendaklah sampai di Symphony Share Registrars Sdn. Bhd., Tingkat 26, Menara Multi-Purpose, Capital Square, No. 8 

Jalan Munshi Abdullah, 50100 Kuala Lumpur, tidak kurang daripada empat puluh lapan (48) jam sebelum waktu yang ditetapkan untuk Mesyuarat.

symphony share registrars sdn. bhd. 

Tingkat 26, Menara Multi-Purpose 

Capital Square 

No. 8, Jalan Munshi Abdullah 

50100 Kuala Lumpur 

Stem

laporan tahunan - Tenaga Nasional Berhad

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?