01.06.2013 Views

poezia quCebs!

poezia quCebs!

poezia quCebs!

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

noemberi 2012 #84<br />

fasi 7 lari<br />

Tema<br />

<strong>poezia</strong><br />

<strong>quCebs</strong>!<br />

nino lomaZe<br />

performansi teqstiT<br />

dehumanizacia / paata qurdaZe<br />

istoria<br />

nino xaratiSvili / TamTa melaSvili<br />

fotoproeqti<br />

salami, sevdav! / beso uznaZe<br />

mxatvruli filmi<br />

1929<br />

saCuqrad


N84, noemberi 2012<br />

6 cxeli Sokoladi<br />

8 redaqtoris sveti<br />

10 avtorTa svetebi<br />

wardgena 12 giorgi robaqiZe, mxatvari<br />

14 qariSxlis Semdeg daviT buxrikiZe<br />

anonsi 16 10 mniSvnelovani movlena, romelic ar unda gamotovoT<br />

salome afxaziSvili<br />

restornis kritika 28 daxvewili Wama-smis tkboba restornis kritika<br />

saavtoro sveti 30 samajuri gaga naxucriSvili<br />

32 aqa mSvidoba ana korZaia-samadaSvili<br />

34 mkvdari ver gaivlis maia sariSvili<br />

36 robotebi da orkebi gigi guledani<br />

38 rogor davaRwioT Tavi zikinas sindroms xaTuna xabuliani<br />

40 tanjuli da mowamluli demonebi daviT buxrikiZe<br />

istoria 43 bevri nino xaratiSvili TamTa melaSvili<br />

artisti axlodan 50 arti Tbilisi _ niu iorks Soris nino CimakaZe<br />

Tema 56 <strong>poezia</strong> <strong>quCebs</strong>! nino lomaZe<br />

Targmani 64 matricas miRma avtori aleqsander hermoni<br />

fotoproeqti 76 salami, sevdav! avtori beso uznaZe<br />

literatura 88 performansi teqstiT dehumanizacia paata qurdaZe<br />

95 saavtoro krivi da buraxi aka morCilaZe<br />

100 saavtoro Cemi pankisis xeoba beqa qurxuli<br />

saubrebi abaJuris qveS 108 Tanamedrove qali Tamar alaviZe<br />

110 moTxroba depresiis wamali anu sanaylampariani irakli lomouri<br />

116 <strong>poezia</strong> levan SaqaraSvili, poeti<br />

recenzia 118 mo iani: garedan wiTeli, Signidan gamWvirvale boloki giorgi lobJaniZe<br />

120 eqskursia kulinariaSi salome afxaziSvili<br />

wignebi 122 mimoxilva<br />

recenzia 126 uZravi mogzaurebi, moZravi sisastike... daviT buxrikiZe<br />

stili 130 1980-ianebis `mZime~ memkvidreoba Tamar alaviZe<br />

132 trendi<br />

136 mzera mivapyroT Alaïa-s inglisuridan Targmna Tamar alaviZem<br />

142 fotoproeqti Semodgoma mariam siWinava<br />

150 ALLA BOBOR Tamar sulava<br />

152 Impossible Wardrobe Teo qavTaraZe<br />

foto ydaze:<br />

levan xerxeuliZe


edaqtoris sveti<br />

mTavari redaqtori<br />

Tamar babuaZe<br />

`literatura~<br />

beqa qurxuli<br />

`stili~<br />

Tamar alaviZe<br />

redaqtorebis asistenti<br />

mariam samadaSvili<br />

redaqtor-stilisti<br />

rati qarTveliSvili<br />

vebgverdis redaqtori<br />

nino jafiaSvili<br />

artredaqtori<br />

arCil TabukaSvili<br />

dizaini<br />

Tornike lorTqifaniZe<br />

koreqtori<br />

Tamar RonRaZe<br />

nomerze muSaobdnen:<br />

TamTa melaSvili, nino lomaZe, anita<br />

Tvauri, daviT buxrikiZe, aka morCilaZe,<br />

giorgi lobJaniZe, maia sariSvili, ana<br />

korZaia-samadaSvili, gaga naxucriSvili,<br />

Tamar kvinikaZe, salome afxaziSvili,<br />

Tamar sulava, Teo qavTaraZe, nino<br />

CimakaZe, paata qurdaZe, beqa qurxuli,<br />

irakli lomouri<br />

foto:<br />

maka gogalaZe, levan xerxeuliZe, beso<br />

uznaZe, mariam siWinava<br />

gamomcemeli<br />

Sorena SaverdaSvili<br />

biznesis ganviTarebis menejeri<br />

rusudan furcelaZe<br />

partniorebTan urTierTobis<br />

menejerebi:<br />

qeTevan qavTaraZe, mariam miqelaSvili,<br />

sofo papunaSvili, nino goniaSvili<br />

distribucia<br />

mixeil mamuCaSvili<br />

gamomcemloba:<br />

Sps `media hausi dekomi~<br />

misamarTi: Tbilisi 0183, saqarTvelo<br />

JRentis q. 35, tel.: +995 32 247 10 05<br />

sxva gamocemebi:<br />

`liberali~, `dialogi~, qarTuli Rvinis<br />

gzamkvlevi<br />

stamba:<br />

`sezani~, Tbilisi, wereTlis 140,<br />

tel.: 235 70 02<br />

Jurnali gamodis 2004 wlis<br />

25 dekembridan<br />

© `media hausi dekomi~ saavtoro<br />

uflebebi daculia. JurnalSi<br />

gamoqveynebuli masalebis nawilobrivi<br />

an mTliani gamoyeneba gamomcemlobis<br />

nebarTvis gareSe akrZalulia.<br />

`cxeli Sokoladis~ rubrikis sponsori<br />

ar ereva Sinaarsis SeqmnaSi.<br />

8 cxeli Sokoladi<br />

fiqrebi reisis win<br />

jer kidev ver aRvidgine wonasworoba. dagrovil TemebTan da momxdar Zvreb-<br />

Tan ra mosatania, magram aRar maqvs samuSao dRis bolo rituali gantvirTvis-<br />

Tvis: amoCemebuli blogebis gadakiTxva da axali ideebisa da receptebis povna<br />

ukve Cems karg nacnobebad qceuli kulinari da kreatiuli diasaxlisebisgan.<br />

ubralod, aRar SemiZlia amis keTeba da es CemTvis uprecedento Sinagani Relvis<br />

indikatoria.<br />

vercerTi wamiT ver veTiSebi realobas, romelic ukiduresad danawevrebuli<br />

da polarizebulia. es araa ubralod azrTa mravalferovneba; esaa ramdenime,<br />

radikalurad gansxvavebuli mocemuloba, romelsac sxvadasxvagvarad gadamu-<br />

Savebuli informaciis saZirkvelze yvelani Cveneburad vaSenebT. realoba _<br />

revanSistuli da Sav-bneli; realoba _ partiuli da perspeqtiuli; realoba _<br />

opoziciuri da Casafrebuli; da realoba _ racionalur azrze agebuli. miuxedavad<br />

amisa, mainc vfiqrob, rom unikaluri wamis monawile var. esaa momenti,<br />

rodesac Zveli politikuri biografiebis amotivtivebis miuxedavad (romelTa<br />

detalebic, zog SemTxvevaSi, sakuTarze ukeT gaxsovs), mainc ar mtovebis gaazrebuli<br />

imedi, rom amjerad sakuTari arCevanis marTvas SevZleb. es fiqri<br />

simSvidismomgvrelia.<br />

xval vaSingtonSi mivfrinav. JurnalistTa saerTaSoriso centris programa<br />

me da 49 sxva qveynis Jurnalists aSS-s arCevnebis gasaSuqeblad gvepatiJeba.<br />

Cveul, wasvliswina eiforias da emociebs axla aTmagi siZlieriT vgrZnob. iqneb,<br />

aeroportSi, CemebTan gamomSvidobebis da im uxilav zRurblze gadabijebis<br />

Semdeg davwynarde, romlis miRmac mxolod Soreul, yru eqod rCeba yvelaferi<br />

is, rac 10 wuTis win xmaurobda yurebSi. am zonas aeroportis Tavisufali zona<br />

hqvia. ise mSvidad sakuTar TavTan arsad arasdros rCebi, rogorc aq.<br />

Tumca, axla jer isev samsaxurSi var. svetisTvis muzas veZeb da `niu iorkeris~<br />

vebs vaTvaliereb. pirvelive statia, romelic TvalSi mxvdeba, aSS-s<br />

arCevnebzea. `arCevani~ _ hqvia statias, romelsac xels Jurnalis redaqtorebi<br />

aweren. is am fraziT mTavrdeba: `yoveli saprezidento arCevnebi aris Sejibri<br />

amerikis ideis Sesaxeb. obamas amerika _ romelic midis win (Tundac borZikiT)<br />

socialuri samarTlianobis, Semwynareblobisa da Tanasworobisken _ momavalia,<br />

romelsac es qveyana imsaxurebs~. neta, ramdeni weli da ramdeni saprezidento<br />

arCevnebi dasWirdeba imas, rom momavlis suraTi CvenTvisac iyos ase mkafio;<br />

roca imgvari woniani da Rrmad gaazrebuli argumentebiT vixelmZRvanelebT<br />

arCevanis gakeTebisas, rogorebic am statiaSia. pirad ocnebebTan erTad, es<br />

iqneba upasuxod darCenili kiTxva, romelsac aeroportis Tavisufal zonaSi<br />

Sevitan.<br />

Tamar babuaZe, mTavari redaqtori


avtorTa svetebi<br />

10 cxeli Sokoladi<br />

nino lomaZe<br />

qvafenilis qveS _ pliaJia! 1968<br />

wels, parizSi axalgazrduli amboxis<br />

dros, es studentebis erTerTi<br />

slogani iyo. pliaJi Tavisufali<br />

sivrcis gamoxatulebaa,<br />

romelic xelovnurad Seqmnili,<br />

mkveTrad struqturirebuli realobis<br />

miRma arsebobs. sivrce,<br />

romelic SeiZleba mxolod gar-<br />

RveviT, SeRweviT, dekonstruqciiT<br />

moipovo.<br />

`Tuki swori ideebi, zusti<br />

sloganebi, Sens rigebSi ki, avtoritetebi<br />

gyavs, moTxovnebis<br />

kulturul Trendad qcevas sul<br />

advilad SeZlebT,~ _ arigebda axalgazrda<br />

aqtivistebs sol alinski,<br />

amerikeli radikali, romelsac<br />

samoqalaqo mobilizebis unikaluri<br />

gamocdileba hqonda. alinskis<br />

azriT es pirveli nabijia.<br />

aravin icis ra aris ukompromisoba<br />

dRes. bolomde SiSveli xelebiT<br />

brZola, molotovis koqteiliT<br />

Jandarmeriis kordonSi Sevardna,<br />

Tu Tamimdevruli, gaTvlili<br />

strategiiT moqmedeba? pragmatuli<br />

gegmaa Tu ara, arsebuli TamaSis<br />

wesebis gamowvevad miReba imisTvis,<br />

rom sistemaSi SeaRwio _ gaarRvio<br />

da cvlileba siRrmidan daiwyo? es<br />

mudmivi dilemebia.<br />

alinskis `moswavleebma~ isic<br />

ician, rom Tu brZolisTvis emzadebi,<br />

pirvel rigSi gaxsovdes, rom<br />

sentimentebma ar unda gZlios. revolucias<br />

`xatebi~ aRar sWirdeba.<br />

axla moqmedebis droa.<br />

<strong>poezia</strong> <strong>quCebs</strong>!<br />

gv. 56<br />

nino CimakaZe<br />

lado foCxuas da saSa WavWavaZes<br />

TbilisSi, Tanamedrove xelovnebis<br />

festival „artisteriumze“ Sevxvdi.<br />

saerTaSoriso art-forumi,<br />

romelic wels mexuTed Catarda,<br />

yovelwliurad uamravi qarTveli<br />

Tu ucxoeli artistis namuSevrebis<br />

naxvis saSualebas gvaZlevs. maTgan<br />

zogi sainteresoa, zogic naklebad,<br />

magram yovelTvis poulob raRacas,<br />

rac sagamofeno darbazidan gamosuls,<br />

bevr rameze dagafiqrebs da<br />

kidev didxans grCeba cnobierebaSi.<br />

saSaze da ladoze bevri araferi<br />

vicodi, Tumca, roca festivalis<br />

programas gadavxede, maTi namuSevrebis<br />

dasaTaurebam yvelaze<br />

metad damainteresa: „tansacmeli<br />

revoluciisTvis“ da „wigni axali<br />

qarTuli aristokratiisTvis“<br />

_ ase erqva proeqtebs, romlebic<br />

avtorebma erT sivrceSi, erovnuli<br />

biblioTekis sagamofeno darbazSi<br />

gamofines. intuiciam ar mimtyuna:<br />

orive proeqti vizualuradac da<br />

konceptualuradac marTlac saintereso<br />

aRmoCnda.<br />

saSa da lado emigrantebi arian.<br />

orive niu iorkSi, bruklinSi cxovrobs.<br />

erTmaneTic ramdenime wlis<br />

win swored iq gaicnes sruliad<br />

SemTxveviT. maTi cxovrebis istoriebi<br />

Tavisuflad gamodgeboda<br />

romelime filmis siuJetad, Tumca<br />

amjerad am yvelafris Cateva erT<br />

patara interviuSi mogviwevs.<br />

arti Tbilisi-niu iorks Soris<br />

gv. 50<br />

TamTa melaSvili<br />

erTxel, me da nino xaratiSvili<br />

erTmaneTs frankfurtSi<br />

SevxvdiT. maSin, ase Tu ise, ukve<br />

vicnobdiT erTmaneTs. nino romeliRac<br />

wveulebidan modioda, me<br />

saidan mivdiodi _ aRar maxsovs.<br />

Zalian gabrazebuli iyo, TiTqmis<br />

gacofebuli. eqspresiulic. Cem-<br />

Tan ar daumalavs. saqme is iyo, rom<br />

im wveulebaze, romeliRac iqaurma<br />

`sveckaia valCicam~ anoreqsiki<br />

wmindanis garegnobiT, xazgasmuli<br />

arogantulobiT, piri arafers<br />

daakara da Sesasmelad orjer gadaduRebuli<br />

wyali moiTxova. me<br />

da nino, imave dRes, ufro sworad,<br />

imave Rames `makdonaldsSi~ wavediT<br />

da Ramis pirvel saaTze ormagi<br />

Cizburger meniu arnaxuli siswrafiT<br />

aviTviseT. mere mivxvdi,<br />

es imdenad SimSili ar iyo, ramdenadac<br />

Cveni protesti, ufro sworad,<br />

ninos protesti, romelic mec<br />

imwuTSive gadmomedo. ho, es ufro<br />

protesti iyo, siyalbis, qalebisTvis<br />

Tavsmoxveuli da qalebis mier<br />

aTvisebuli siyalbis winaaRmdeg.<br />

am ambavs dRemde vixsenebT, ukve<br />

RimiliT. roca ninos istorias vwerdi,<br />

maSinac ramdenjerme gamaxsenda.<br />

mindoda, aqac meTqva, ram<br />

gagvaerTiana me da nino xaratiSvili.<br />

bevri nino xaratiSvili<br />

gv. 43


wardgena<br />

giorgi robaqiZe<br />

mxatvari<br />

adamianuri ganwyobisa da grZnobe-<br />

bis, zogadi adamianuri problemebisa<br />

da gancdebis, maT Soris, protestis<br />

gadmocemas giorgi robaqiZe yvelaze<br />

TvalsaCinod portretis saSualebiT<br />

axerxebs. am dros grZnobs usazRvro<br />

Tavisuflebas da ar emorCileba mxatvrobis<br />

kanonzomierebebs, rodesac<br />

„iZulebulia“ gaiTvaliswinos bevri naturalisturi<br />

da realisturi elementi<br />

_ feri, xazi, Suqi da a. S.<br />

axalgazrda portretistis namuSevrebis<br />

umetesoba ganmartoebuli, mitovebuli<br />

adamianebis/bavSvebis Temas<br />

eTmoba. Tuki mis namuSevrebs daakvirdebiT,<br />

advilad mixvdebiT, rom bedisgan<br />

Tu adamianebisgan mitovebuli,<br />

gmirebi gansakuTrebuli dramatizmiT,<br />

magram, amave dros, uCveulo individualizmiT<br />

xasiaTdebian. portretze<br />

muSaobisas xatavs xasiaTebs da ara<br />

garegnul Tvisebebs, am dros sakuTar<br />

ganwyobasac gadmoscems, amitom ambobs,<br />

rom misi yvela portreti garkveulwilad<br />

avtoportretic aris. ambobs,<br />

rom xatvis procesSi qvecnobieris gansakuTrebul<br />

gavlenas ganicdis, sadac<br />

xelovnebis iseTi aRiarebuli saxeebi<br />

12 cxeli Sokoladi<br />

gv. 96 gv. 98 gv. 112 gv. 114<br />

Cndebian, rogoricaa _ faiumis portretebi.<br />

giorgis mier daxatuli gmirebi<br />

konkretuli adamianebi TiTqmis arasdros<br />

arian, amitom Tavis naxatebs<br />

abstraqtul portretebs uwodebs,<br />

portretebs, sadac adamianis vizualizacias<br />

mxolod TvaliT, yuriT,<br />

cxviriT da saxis sxva nawilebiT ar<br />

axdens.<br />

misi Zalian pasiuri bunebidan gamomdinare,<br />

samxatvro akademiis sagamofeno<br />

sivrcis garda, misi namuSevrebi<br />

sajaraod arsad gamofenila. ambobs,<br />

rom sakuTari Tavis „gapiarebas“ ur-<br />

Cevnia bevri ifiqros da xatos. albaT,<br />

xasiaTis es Tviseba Cans mis mier Sesrulebuli<br />

ganmartoebuli adamianebis<br />

portretebSic.<br />

miuxedavad imisa, rom cota xnis win<br />

espaneTSi wasvlis erT-erTi mTavari<br />

mizezi swavlis gagrZeleba gaxda, mas,<br />

emigraciaSi saRebavebi, funjebi da sxva<br />

masalebi ar wauRia, amitom mxolod<br />

wignakSi xatavs, funjisa da zeTis sa-<br />

Rebavebis nacvlad ki, Cveulebriv sawer<br />

kalams iyenebs.<br />

giorgi inspiracias da xatvis pro-<br />

cess SimSilTan akavSirebs da mas ase<br />

aRwers: „vidre xatvas daviwyebde, Zalian<br />

Zlier kulturul SimSils vgrZnob,<br />

ris Semdegadac vxvdebi, rom unda<br />

davxato. mec vdgebi da `Wamas viwyeb~.<br />

Tbilisis samxatvro akademiaSi yofnis<br />

oTxi weli misTvis niSnavs bevr<br />

saintereso megobars da araakademiurad<br />

gatarebul dros. gansakuTrebulad,<br />

mainc, oleg timCenkosTan erTad<br />

ganvlil or wels ixsenebs. ambobs, rom<br />

am adamianTan urTierTobam is mxatvrobaSi<br />

gaaTamama da gemovnebis CamoyalibebaSi<br />

daexmara. yofili mowafe yofil<br />

maswavlebels „gurman mxatvrad“ moixseniebs,<br />

romelmac yvela mowafes mxatvrobaSi<br />

swored gurmanoba Seayvara.<br />

miaCnia, rom jer kidev ararealizebuli<br />

mxatvaria, romelic axlac SemoqmedebiT<br />

ZiebaSia. saqarTveloSi dabrunebas<br />

jer ar apirebs. vidre giorgi<br />

„portretebis espanuri dRiuriT“ saqarTveloSi<br />

dabrundeba, dainteresebuli<br />

adamianebi mis namuSevrebs `feisbuq-<br />

Si~ mis gverdze naxaven _ facebook/giorgi<br />

robakidze. aravirtualurad ki portretebis<br />

daTvaliereba „tiflis aveniuSi“<br />

SeiZleba.


შეიძინეთ შეიძინეთ ჯი პი სი-ს სი-ს აფთიაქებში<br />

აფთიაქებში<br />

იდეალური კანი - ეს რეალობაა!<br />

ინოვაციური კრემი - IDÉALIA<br />

ხავერდოვანი კანი - თანაბარი ფერი - გადასწორებული ნაოჭები<br />

VICHY-ს პირველი კრემი კანის სრული<br />

გარდასახვისთვის.<br />

უნივერსალური დღის კრემი ნებისმიერი ასაკის ქალისთვის და<br />

ნებისმიერი ტიპის, მათ შორის მგრძნობიარე კანისთვისაც.<br />

მეცნიერების 5 წლიანი მუშაობის შედეგად შექმნილი კრემის<br />

ინოვაციური ფორმულა.<br />

შედეგი: ხავერდოვანი კანი - კანის ზედაპირი<br />

გადას წორდება და ფორები მცირდება.<br />

თანაბარი ფერი - კანი იძენს ჯანსაღ და<br />

თანაბარ ფერს, მცირდება სიწითლე და<br />

ჰიპერპიგმენტაცია.<br />

გადასწორებული ნაოჭები - ნაოჭების<br />

სიღრმე მცირდება და ფერხდება მათი<br />

ხელახალი წარმოქმნა<br />

www.vichyconsult.com<br />

12 კლინიკური ტესტი<br />

5 წლიანი კვლევა<br />

2 პატენტი


wardgena<br />

`cxeli Sokoladis~ qarTuli filmebis krebuli<br />

qariSxlis Semdeg<br />

kote marjaniSvilis `komunaris Cibuxi~, rogorc revoluciuri polifonia<br />

didi Teatraluri reJisoris,<br />

kote marjaniSvilis kinematografiuli<br />

Semoqmedeba eqvsi filmiT<br />

Semoifargleba: `qariSxlis win~,<br />

`samaniSvilis dedinacvali~, `gogi<br />

ratiani“, `amoki~, `krazana~ da `komunaris<br />

Cibuxi~.<br />

es filmebi gansxvavebulia, rogorc<br />

Janrobrivad, ise Tematurad;<br />

`qariSxlis win~ revoluciamdel<br />

epoqas asaxavs, `komunaris<br />

Cibuxi~ _ parizis komunis damarcxebas,<br />

`krazana~ - voiniCis amave<br />

saxelwodebis romanis ekranizaciaa,<br />

`samaniSvilis dedinacvali~<br />

_ daviT kldiaSvilis moTxrobis<br />

satirul-kinematografiul enaze<br />

ametyvelebis mcdeloba, `amoki~ _<br />

Stefan cvaigis moTxrobis erT-<br />

-erTi pirveli ekranizacia. yvelaze<br />

saintereso da gamorCeuli,<br />

Cemi azriT, mainc „gogi ratiania“,<br />

romelic „cxeli Sokoladisa“ da<br />

„qarTuli filmis“ erTobliv proeqtSi<br />

ukve Sevida da films ramdenime<br />

Tvis win gaecno Jurnalis mkiTxvelic.<br />

kinos istorikosebi da kritikosebi marjaniSvilis Semoqmedebidan<br />

yvelaze metad `samaniSvilis dedinacvals“ ixseneben, rac<br />

logikuria. sxva filmebi naklebad xvdeboda kinogaqiravebaSi,<br />

xolo „gogi ratiani“, bevri ucnauri mizezis gamo, didi xnis ganmavlobaSi<br />

Taroze Semodes. reJisorma daviT kldiaSvilis cremlnarevi<br />

iumori filmSi ufro satiriT gaamZafra da gaamdidra,<br />

vidre socialuri kritikulobiT.<br />

melodrama is Janria, romelic reJisors yvelaze metad uyvarda<br />

da romlis sazRvrebsac man ver gadaabija. Tumca, SeiZleba<br />

vifiqroT, rom es Segnebuli arCevani iyo, marjaniSvili xom, Tavis<br />

droze, principulad daupirispirda 20-iani wlebis sabWoTa<br />

kinematografiul avangards. gansxvavebiT axalgazrda kinoreJisorebisgan,<br />

romlebmac kinematografis polifoniur, sinTezur<br />

bunebaze uari Tqves da e.w. `sufTa kinos~ Seqmnas cdilobdnen.<br />

sainteresoa marjaniSvilis mosazreba `komunaris Cibuxis~<br />

gadaRebisas (swored am films gTavazobT „qarTuli filmebis<br />

krebuli): „qreba tipi, icvleba cxovreba, iqmneba axali yofa da<br />

Zveli male Cabardeba istorias... amitom, vidre gvian ar aris da<br />

yovelives evropuli saxe ar miuRia, unda aRvbeWdoT Cveni mravalferovani<br />

qveynis yoveli kuTxe“.<br />

„komunaris Cibuxi“ gadaRebulia ilia erenburgis amave saxe-<br />

14 cxeli Sokoladi<br />

avtori daviT buxrikiZe<br />

lwodebis moTxrobis mixedviT.<br />

marTalia, filmi Seicavs aucilebel<br />

„burJuaziis kritikas“, magram<br />

Zalian STambeWdavia socialur-<br />

-politikuri foni da masobrivi<br />

scenebi. filmi asaxavs safrangeTis<br />

dedaqalaqis socialur da<br />

politikur suraTs 1870-1871 wlebSi<br />

da parizis komunis dacemas.<br />

prusiasTan omSi damarcxebuli<br />

safrangeTi iZulebuli gaxda kabaluri<br />

zavi daedo germaniasTan.<br />

amasobaSi ki, parizSi ajanyebam<br />

ifeTqa; muSebma sakuTari droebi-<br />

Ti mmarTveloba gamoacxades...<br />

istoriuli movlenebi mxolod<br />

fonia, romelic kontrastebs mxolod<br />

amZafrebs. kalatoz luis<br />

istoria (am rols ucnauri melanqoliurobiT<br />

TamaSobs didi Teatraluri<br />

msaxiobi uSangi CxeiZe),<br />

romelsac ajanyebuli komunarebis<br />

msgavsad klaven, ucnauradaa<br />

gadajaWvuli versalis kapitulanturi<br />

mTavrobis samxedroebis<br />

bedTan. erT-erT maTgans<br />

saxelovani komikosi, sandro<br />

JorJoliani TamaSobs. xalxis wia-<br />

Ridan aRmocendnen komunari qali, romelsac<br />

Tamar WavWavaZe (marjaniSvilis muza speqtaklSi „cxvris<br />

wyaro“) TamaSobs da luiza (axalgazrda veriko anjafariZe, romelic<br />

ucnaurad waagavs alisa koonens), romelic cdilobs komunaris<br />

patara Svili gadaarCinos, magram amaod...<br />

aRsaniSnavia mxatvar valerian sidamon-erisTavis mxatvroba<br />

da sergei zabozlaevis operatoruli namuSevari. Tumca msaxiobis<br />

saxe da zusti mizanscena marjaniSvilisTvis mainc yvelaze<br />

mniSvnelovania: „sabolood ganmtkicda azri, rom Tu Teatris-<br />

Tvis saWiroa msaxiobi da ara scenismoyvare, miT umetes, kinos-<br />

Tvisaa saWiro msaxiobi da mxolod msaxiobi~.<br />

arsebobs mosazreba, rom `komunaris Cibuxis~ gadaRebis Semdeg,<br />

marjaniSvilma cenzurisa Tu xelisSemSleli pirobebis<br />

gamo, kinoSi muSaobis survili dakarga. Tumca, es ufro miTs<br />

waagavs da ar dasturdeba... jer erTi imitom, rom swored am<br />

periodSi erTdroulad ramdenime speqtaklze daiwyo muSaoba<br />

(maT Soris, „yvaryvare TuTaberze“) da meorec, mas ramdenime,<br />

TiTqmis dasrulebuli kinoscenaris gadaReba SeeZlo, Tumca sabolood<br />

mainc uari Tqva.


anonsi<br />

10 mniSvnelovani movlena, romelic ar unda gamotovoT<br />

avtori salome afxaziSvili<br />

gamofena<br />

„...musika, romelic siCumeSia...“<br />

tato axalkaciSvilis personaluri<br />

gamofena<br />

sad: galerea „vanda“<br />

rodis: 16/11 _ 1/12<br />

gaxsna: 19:00<br />

misamarTi: WonqaZis q.14<br />

„mTeli Cemi Segnebuli cxovrebis<br />

manZilze, vcdilob Cems namuSevrebSi<br />

gadmovce is musika, romelic mxolod<br />

siCumeSia“, _ SemoqmedebiTi cxovrebis<br />

amgvari formulireba axalgazrda<br />

qarTvel mxatvars, tato axalkaciSvils<br />

ekuTvnis, romlis mxatvroba ki-<br />

16 cxeli Sokoladi<br />

dev ufro musikaluria, vidre Tavad<br />

musika. galerea „vanda“ Semodgomis<br />

sezons swored am mxatvris personaluri<br />

gamofeniT daasrulebs, romelic<br />

abstraqciebs da peizaJebs moicavs. aRsaniSnavia,<br />

rom mxatvarma namuSevrebi<br />

specialurad am gamofenisTvis Seqmna.<br />

misi naxva damTvalierebels galerea<br />

„vandaSi“ pirvel dekembramde SeeZleba.<br />

lev baiaxCevis „ucnobi samyaro“<br />

rodis: 2/11 _ 14/11<br />

sad: galerea „vanda“<br />

gaxsna: 19:00<br />

misamarTi: WonqaZis q.14<br />

galera „vanda“ 60-iani wlebis mxatvris<br />

lev baiaxCevis gamofenas umaspinZlebs,<br />

romelic 2 noembers gaixsneba<br />

da 14 noembramde gagrZeldeba. erovnebiT<br />

somexma mxatvarma lev baiaxCevma<br />

cxovrebis ZiriTadi nawili TbilisSi<br />

gaatara. swored am qalaqSi Seqmna Semoqmedeba,<br />

romelic gamorCeulad mravalferovania,<br />

rogorc Janris, ise Sesrulebs<br />

TvalsazrisiT _ portretebi,<br />

peizaJebi, natiurmortebi, kolaJebi<br />

mxatvarma, Tavis droze, ferwerasa<br />

da grafikaSi Seqmna. 60-iani wlebis mxatvris<br />

Semoqmedebis kidev erTxel gaco-<br />

tato axalkaciSvili `garejas gza~, 2011<br />

cxlebas galerea „vanda“, lev baiaxCevis<br />

ojaxis wevrebis daxmarebiT Seecdeba.<br />

mniSvnelovania, rom damTvalierebeli<br />

galereaSi mxatvris bevr ucnob namuSevars<br />

ixilavs, radgan naxatebis ZiriTadi<br />

nawili misi saxlidan galereaSi swored<br />

am gamofenisTvis gadainacvlebs.<br />

gia guguSvilis saiubileo gamofena<br />

sad: `Tibisi art galerea~<br />

rodis: 12/10 _ 1/12<br />

misamarTi: marjaniSvilis q.7<br />

`Tibisi art galerea~ Tanamedrove<br />

qarTuli mxatvrobis kidev erT warmomadgenels<br />

maspinZlobs. amjerad axlad<br />

gaxsnili sagamofeno sivrce 80-iani<br />

wlebis mxatvris, gia guguSvilis namuSevrebs<br />

daeTmo. personaluri gamofena<br />

mxatvris saiubileo 60 wlisTavs<br />

eZRvneba, romelzec sxva namuSevrebTan<br />

erTd, warmodgenilia specialurad am<br />

gamofenisTvis Seqmnili ferweruli tiloebic.<br />

„feradi namuSevrebis seria“<br />

mxatvarma wels Seqmna da amiT swored<br />

is gza gamoxata, rac man bavSvobidan<br />

am dromde gaiara. gia guguSvili am gamofenas<br />

Tavis SemoqmedebaSi erT-erT<br />

yvelaze „gaxsnil da ferad serias“<br />

uwodebs.


informacia informacia ufasod*<br />

ufasod


anonsi<br />

„firosmani da Tanamedrove xelovneba“<br />

gamofena da saubrebi mrgval magidas-<br />

Tan<br />

rodis: 20/10 _ 5/11<br />

sad: Tbilisis istoriis muzeumi (qarvasla)<br />

misamarTi: sionis q.8<br />

proeqti _ „firosmani da Tanamedrove<br />

xelovneba“ gamofenebis da xelovnebis<br />

sferoSi moRvawe adamianebis saubrebis<br />

cikls moicavs, romlis farglebSic damTvalierebeli<br />

qarTveli da ucxoeuli<br />

Tanamedrove mxatvris 100-ze met namu-<br />

Sevars (ferweruli da grafikuli tiloebi,<br />

qandakeba, foto da saiuveliro<br />

nawarmi) ixilavs.<br />

aRniSnuli proeqti pirvelad 2006<br />

wels ganxorcielda da wels ukve meo-<br />

Txed tardeba. gamofenis idea da organizeba<br />

germanel moqandakes, hains Saibs<br />

ekuTvnis. proeqtis mixedviT, TiToeuli<br />

monawile Tavad aris Tanaorganizatori,<br />

romelic cdilobs moizidos da<br />

CarTos proeqtSi sxva dainteresebuli<br />

adamianebi, raTa gaxdes xelovnebis ke-<br />

Tili nebis elCi.<br />

proeqtSi monawileoben mxatvrebi:<br />

Tornike abulaZe, daviT aleqsiZe,<br />

vaxo buRaZe, klaus denhardti, mamuka<br />

didebaSvili, rudolf drahaimi, bine<br />

feldi, frenk sabini, diter goelCe,<br />

graf peteri, hans-hendrik grimlingi,<br />

zepa-pia hagSstromi, peter hermani,<br />

iurgen. k. hultenraixi, isaus berlin-<br />

-meta, goga jafariZe, guram xecuriani,<br />

frenk lambertci, nikolai makarovi,<br />

rudiger moegelini, qeTi nadibaiZe,<br />

Tamri oxitiani, frenk roedeli, hans-<br />

-oto Smidti, inge h. Smidti, rainhard<br />

Stangli, gezine Storki, gero troike,<br />

luka cecxlaZe, oto vagneri, robert<br />

18 cxeli Sokoladi<br />

veberi, olaf vegevici, martin vigSstromi,<br />

katarina voringi; moqandakeebi:<br />

hari baroni, erika ingeri, nensi liovendali,<br />

valter moroderi, hans Saibi,<br />

volfgang volfarti; fotografebi:<br />

mariam amurvelaSvili, TinaTin kiRuraZe,<br />

frank rodeli; Suqis instalaciis<br />

avtori: paul goeSeli; iuveliri: boris<br />

koelbexeri.<br />

Teatri<br />

„karmeni“ TeatrSi<br />

rodis: 3/11, 4/11, 8/11, 9/11, 17/11, 18/11<br />

sad: vaso abaSiZis saxelobis musikisa da<br />

dramis Teatri<br />

dasawyisi: 19:00<br />

bileTis fasi: 10 lari<br />

misamarTi: aRmaSeneblis gamz.182<br />

qoreodrama „karmenis“ dadgma re-<br />

Jisorsa da qoreografs, konstantine<br />

furcelaZes ekuTvnis, romelmac<br />

speqtakli bizesa da SCedrinis mier<br />

Seqmnili musikis _ „karmen-suitas“ mixedviT<br />

ganaxorciela. prosper merimes<br />

novelis siuJetur simZafres amjerad<br />

sabaleto dasis nacvlad, Teatris msaxiobebi<br />

plastikisa da samsaxiobo ostatobis<br />

SerwymiT warmoadgenen. swored<br />

es sinTezi gansazRvravs speqtakls, rogorc<br />

qoreodramas.<br />

speqtaklis monawileTa rolebi ase<br />

gadanawilda: karmeni _ ana aleqsiSvili,<br />

xose _ baCo CaCibaia, toreadori<br />

_ arCil soloRaSvili, leitenanti _<br />

giorgi toriaSvili, qoro _ qeTevan<br />

asaTiani, nuca guCaSvili, ekaterine demetraZe,<br />

ana javaxiSvili, levan kaxeli,<br />

ana wereTeli, gigi qarselaZe da giorgi<br />

baxutaSvili. kostiumebis avtori anano<br />

mosiZe gaxlavT, ganaTeba ki ia nadiraSvils<br />

ekuTvnis.<br />

„karmeni“ vaso abaSiZis saxelobis<br />

musikisa da dramis saxelmwifo Teatrisa<br />

da britanuli `Moving Theatre~-<br />

-is erToblivi nawarmoebia, romelic<br />

monawileobas iRebs evrokavSiris ganaTlebisa<br />

da kulturis programebis<br />

saerTaSoriso proeqtSi. speqtkalis<br />

premiera TbilisSi 16 seqtembers wlevandeli<br />

saerTaSoriso Teatraluri<br />

festivalis farglebSi Sedga, 23 da<br />

25 seqtembers ki speqtakli londonSi<br />

uCvenes.<br />

„sinetik-Teatris“ warmodgenebi TbilisSi<br />

rodis: 3/11. 4/11, 8/11, 9/11<br />

sad: SoTa rusTavelis saxelobis saxelmwifo<br />

dramatuli Teatri<br />

dasawyisi: 19:45<br />

fasi: 15, 25, 30, 40 lari<br />

misamarTi: rusTavelis gamz.17<br />

aSS-s saelCos mxardaWeriT, rusTavelis<br />

Teatri, noemberSi Tbilisel<br />

Teatralebs „sinetik Teatris“ qar-<br />

Tuli dasis speqtaklebs SesTavazebs.<br />

qarTuli „sinetikis“ damaarseblebi<br />

paata (msaxiobi da reJisori) da irina<br />

(qoreografi) ciquriSvilebi arian,<br />

romlebmac vaSingtonis sazogadoeba da<br />

Teatraluri samyaro TavianTi individualizmiT<br />

moxibles. Tavisi arsebobis<br />

11 wlis manZilze, „sinetik Teatrma“ va-<br />

Singtonis „Teatralur oskarad“ aRiarebuli<br />

helen heisis saxelobis premia<br />

89 nominaciaSi miiRo da 25-mde priziT<br />

dajilovda. aRsaniSnavia, rom Teatris<br />

erT-erTi wamyvani msaxiobi amerika-<br />

Si moRvawe qarTveli msaxiobi irakli<br />

kavsaZe gaxlavT, romelic speqtaklSi<br />

lirs ganasaxierebs, qoreografiuli<br />

nawili ki irina ciquriSvils ekuTvnis,<br />

romelmac „mefe lirisTvis“ Seqmnili<br />

dadgmisTvis, ben qunisTan erTad sauke-<br />

Teso qoreografis jildo miiRo.<br />

amjerad qarTveli mayurebeli uiliam<br />

Seqspiris mixedviT dadgmul „mefe<br />

lirs“ (8/11, 9/11) da vaJa-fSavelas<br />

„stumar-maspinZels“ (3/11, 4/11) ixilavs,<br />

romelSic mTavar rols _ kaxi kavsaZe<br />

TamaSobs.<br />

sinetikis Teatris mowveva saqarTveloSi<br />

rusTavelis Teatris ganviTarebis<br />

fondisa da aSS-s saelCos Soris gaformebuli<br />

memorandumis safuZvelze<br />

ganxorcielda, romelic aSS-saqarTvelos<br />

megobrobis 20 wlisTavs eZRvneba.<br />

„princi homburgi“ rusTavelis Teatris<br />

scenaze<br />

rodis: 10/11, 11/11, 30/11<br />

sad: SoTa rusTavelis saxelobis saxelmwifo<br />

dramatuli Teatri<br />

dasawyisi: 19:45<br />

fasi: 6, 7, 8, 10, 12, 15 lari<br />

misamarTi: rusTavelis gamz.17<br />

cnobili germaneli dramaturgis, poetisa<br />

da prozaikosis hainrix fon klais-


anonsi<br />

tis piesas, qarTveli reJisori goSa<br />

gorgoSiZe ormoqmedebian dramad warmoadgens.<br />

piesas safuZvlad udevs istoriuli<br />

brZola, romelic 1675 wels, ferbelinTan<br />

germanelebsa da Svedebs Soris<br />

gaimarTa.<br />

speqtaklis scenografias giorgi aleqsi-mesxiSvili<br />

xelmZRvanelobs, musikis<br />

avtori ia sakandeliZe gaxlavT, qoreografia<br />

kote furcelaZes ekuTvnis, kostiumebis<br />

mxatvari _ eka soloRaSvili,<br />

xolo mxatvari nino TaTaraSvilia.<br />

istoriul dramaSi monawileoben rus-<br />

Tavelis Teatris wamyvani msaxiobebi:<br />

irakli maWaraSvili, marina janaSia, ia suxitaSvili,<br />

baCo CaCibaia, zura ingoroyva,<br />

sandro mikuCaZe-RaRaniZe da sxvebi.<br />

opera, baleti<br />

Tanamedrove qarTuli baleti miTiur safuZvelze<br />

rodis: 30/10, 31/10<br />

sad: SoTa rusTavelis saxelobis saxelmwifo<br />

dramatuli Teatri<br />

dasawyisi: 19:45<br />

misamarTi: rusTavelis gamz.17<br />

„alva“ erTmoqmedebiani Tanamedrove<br />

baletia, romelsac rusTavelis Teatris<br />

scenaze giorgi aleqsiZis saxelobis Tanamedrove<br />

qoreografiis ganviTarebis<br />

fondi warmoadgens. speqtakli amave fondis<br />

iniciativiT daarsebuli proeqtis _<br />

„fantazia qarTuli folkloris Temaze“<br />

_ xorcieldeba, romlis pirveli warmodgena<br />

2011 wlis 11 ivniss rusTavelis<br />

Teatris scenaze gaimarTa. speqtakli<br />

saxelwodebiT „aWarpani“ afxazuri<br />

20 cxeli Sokoladi<br />

folkloris Temaze Seqmnil Tanamedrove<br />

sabaleto dadgmas warmoadgenda.<br />

„alva“ proeqtis meore speqtaklia,<br />

romlis ganxorcielebis idea xevsuruli<br />

xmalas mTavarangelozis mironmdinare<br />

alvis xis cnobil miTosze dayrdnobiT<br />

ganxorcielda.<br />

speqtaklis qoreografi da ideis avtori<br />

mariam aleqsiZe gaxlavT, reJisura ki<br />

gela kandelaks ekuTvnis. musikaluri gaformebis<br />

avtori eka WabaSvilia, romelmac<br />

speqtaklisTvis iohan sebastian baxis,<br />

gia yanCelis, arvo piartis, valentin<br />

silvestrovisa da viqtor kisinis kompoziciebi<br />

gamoiyena. erTmoqmedebiani baletis<br />

wamyvani solistebi arian _ nahuel-<br />

-alehandro vega (argentina), nino gogua<br />

da ekaterine surmava.<br />

kino<br />

`komunaris Cibuxi~ qarTuli filmebis<br />

krebulSi<br />

filmis Cveneba da DVD-is prezentacia<br />

rodis: 26/10<br />

sad: kinoTeatri `rusTaveli~<br />

dasawyisi: 20:00<br />

misamarTi: rusTavelis gamz.5<br />

Jurnal `cxeli Sokoladisa~ da `qar-<br />

Tuli filmis~ erTobliv proeqtSi _<br />

`qarTuli filmebis krebuli~ amjerad<br />

kote marjaniSvilis filmi _ `komunaris<br />

Cibuxi~ moxvda. reJisorma filmi<br />

1929 wels, ilia erenburgis amave mo-<br />

Txrobis mixedviT gadaiRo, romelic<br />

me-19 saukunis bolos safrangeTis dedaqalaqis<br />

socialur da politikur suraTs<br />

asaxavs. filmSi komunaris rols<br />

uSangi CxeiZe asrulebs, revolucioner<br />

qals ki Tamar WavWavaZe TamaSobs.<br />

filmSi aseve monawileoben qarTuli<br />

kinematografiis iseTi cnobili warmomadgenlebi,<br />

rogorebic arian _ veriko<br />

anjafariZe, Salva RambaSiZe da sandro<br />

JorJoliani.<br />

proeqtis mizania Zveli qarTuli filmebis<br />

cifrul formatSi gadatana, rac<br />

maT ganadgurebisgan daicavs. proeqtis<br />

farglebSic ukve xuTi filmi gacifrulda.<br />

maT Sorisaa: `qristine~, `arsena<br />

jorjiaSvili~ `gogi ratiani~, `xanuma~<br />

da `eliso~. proeqtis sponsorebi arian:<br />

`banki konstanta~, `aversi~, `gurieli eqsporti~<br />

da `kaparol jorjia~.<br />

unikaluri qarTuli filmebis krebulis<br />

rCeul films _ `komunaris Cibuxi~<br />

_ dainteresebuli adamianebi, Jurnal<br />

`cxeli Sokoladis~ 84-e, noembris Tvis<br />

nomerTan erTad miiReben.<br />

sxvadasxva<br />

„trotuari fexiT mosiaruleTaTvis“<br />

foto-gamofena da konkursi<br />

rodis: 17/11, 14:00 _ 18:00<br />

sad: „imelis“ Senoba, rusTavelis gamzirze<br />

„daicavi parkirebis wesebi, an iare fexiT!<br />

Tqven gaaCereT manqana trotuarze,<br />

romelic qveiTis moZraobisTvisaa. trotuarze<br />

parkireba abrkolebs qveiTis<br />

moZraobas, eqvemdebareba jarimas da<br />

evakuacias, rodesac gzis saval nawilze<br />

dgas parkirebis amsxveli niSani _ „dgoma<br />

akrZalulia“ an „gaCereba akrZalulia“.<br />

gTxovT, pativi eciT fexiT mosiarule-<br />

Ta uflebebs!“ _ ar gagikvirdeT, Tuki<br />

erT dRes, trotuarze gaCerebul Tqvens<br />

avtomanqanaze gancxadebas aRmoaCenT<br />

amgvari teqstiT. organizacia „iare fexiT“<br />

fexiTmosiaruleTa uflebebis dasacavad<br />

specialur konkurss da fotogamofenas<br />

iwyebs.<br />

aqciis mizania, trotuarze manqanebis<br />

parkirebis problemis mniSvnelobis<br />

da moculobis gamokveTa, imisTvis, rom<br />

problemis gadaWra swored municipalur<br />

doneze ganxorcieldes. masSi monawileoba<br />

yvela im msurvels SeeZleba, romelic<br />

RonisZiebis `feisbuqis~ gverdidan (facebook/<br />

`trotuari fexiTmosiaruleTa-<br />

Tvis“ _ quCis fotogamofena da konkursi)<br />

CamotvirTavs specialur gancxadebas,<br />

romelSic xazgasmulia parkirebis wesebis<br />

da fexiTmosiaruleTa uflebebis dacvis<br />

aucilebloba. monawiles evaleba, aRniSnuli<br />

gafrTxileba moaTavsos trotuarze<br />

ukanonod da damabrkoleblad gaCerebuli<br />

manqanis saqare minaze, gadauRos<br />

mas foto da 15 noembramde gaagzavnos<br />

Semdeg misamarTze (iarepekhit@gmail.com)<br />

da rac mTavaria, ar daaviwydes sakuTari<br />

saxelis, gvarisa da fexis zomis miTiTeba.<br />

fotogamofena 17 noembers gaimarTeba<br />

da latariis principiT, sami gamarjvebuli<br />

gamovlindeba, romelic saCuqrad<br />

„konvers ol staris~ mwvane feris ma-<br />

Ralyelian ketebs miiRebs.


anonsi<br />

me-13 saerTaSoriso kinofestivali TbilisSi<br />

avtori salome afxaziSvili<br />

dekembris dasawyisSi, Tbilisi sa-<br />

erTaSoriso kinofestivals ukve me-<br />

cameted umaspinZlebs. festivali 3<br />

dekembers gaixsneba da 9 dekembramde<br />

gagrZeldeba. kinofestivali, tradiciulad,<br />

mayurebels evropuli,<br />

amerikuli da qarTuli kinematografiis<br />

axali da saukeTeso namuSevrebis<br />

Cvenebas hpirdeba. kinoTeatrebSi misul<br />

stumrebs saSualeba eqnebaT, daeswron<br />

sxvadasxva qveynidan mowveuli<br />

reJisorebis, msaxiobebisa da prodiuserebis<br />

masterklasebs.<br />

mniSvnelovania, rom wels pirvelad<br />

Catardeba moklemetraJiani mxatvruli<br />

filmebis konkursi. am konkursis<br />

farglebSi TavianT namuSevrebs axalgazrda<br />

kinoreJisorebi 6 qveynidan<br />

warmoadgenen _ saqarTvelo, somxeTi,<br />

azerbajani, TurqeTi, irani da ruseTi.<br />

sakonkurso filmebs Seafasebs<br />

samkaciani Jiuri, frangi msaxiobis<br />

greguar kolenis meTaurobiT, gamarjvebuli<br />

filmi ki sergo farajanovis<br />

saxelobis priziT dajildovdeba.<br />

festivalis specialuri stumrebi<br />

cnobili ungreli kinoreJisori iStvan<br />

sabo, britaneli dramaturgi da<br />

kinoreJisori kristofer hemftoni<br />

22 cxeli Sokoladi<br />

da italieli msaxiobi jankarlo janini<br />

iqnebian. festivalisTvis TbilisSi<br />

dito cincaZec Camova. mis axal<br />

films _ „SemoWra“ _ Tbilisis kinofestivalze<br />

wels pirvelad uCveneben.<br />

aRsaniSnavia, rom am filmma wels<br />

sanktpeterburgisa da monrealis<br />

kinofestivalebis Jiuris mier dawesebuli<br />

specialuri granpri miiRo.<br />

merab niniZem ki filmSi monawileobisTvis,<br />

sanktpeterburgis kinofestivalis<br />

Jiuris (Tavmjdomare _ serbi<br />

reJisori emir kusturica) gadawyvetilebiT,<br />

saukeTeso mamakaci msaxiobisTvis<br />

dawesebuli prizi („oqros angelozi“)<br />

daimsaxura.<br />

kinoxelovnebis centri `promeTe~<br />

RonisZiebas saqarTvelos kulturisa<br />

da ZeglTa dacvis saministros, Tbilisis<br />

meriis, erovnuli kinocentris,<br />

goeTes da franguli institutebisa<br />

da britaneTis sabWos mxardaWeriT<br />

axorcielebs. kinofestivalis organizatorebi<br />

cdiloben, safestivalo sivrce<br />

samxreT kavkasiaSi reJisorebis,<br />

prodiuserebis, gayidvebis agentebis<br />

da kinodistributorebis Sexvedris<br />

da partnioruli urTierTobebis wamowyebis<br />

adgili gaxdes. aRsaniSnavia,<br />

kadri filmidan `keisari unda mokvdes~, Zmebi tavianebi<br />

iStvan sabo<br />

rom wlidan wlamde filmis wardgenisa<br />

da monawileobis msurvelTa raodenoba<br />

sul ufro izrdeba.<br />

Tbilisis saerTaSoriso kinofestivalis<br />

Tormetwliani arsebobis istoriaSi<br />

festivalis stumrebi iyvnen<br />

iseTi cnobili kinomoRvaweebi, rogorebic<br />

arian: bob rafelsoni, maik li,<br />

franko nero, leos karaqsi, kSiStof<br />

zanusi, mika kaurismiaki, bruno diumoni,<br />

hiu hadsoni, mariam d’abo, greta<br />

skaki, jafar panahi da sxvebi.<br />

festivalze daswreba dainteresebul<br />

adamianebs kinoTeatrebSi _<br />

`rusTaveli~ da `amirani~ SeeZlebaT.<br />

informacias kinofestivalis programisa<br />

da mowveuli stumrebis Sesaxeb<br />

Jurnali `cxeli Sokoladi~ momdevno<br />

nomrebSic SemogTavazebT.


www.tbilisifilmfestival.ge


აფიშა ნოემბერი (1 – 30) რუსთაველი, ამირანი, აპოლო<br />

ჯეიმს ბონდი: ოპერაცია სქაიფოლი<br />

რეჟისორი სემ მენდესი<br />

როლებში დენიელ კრეიგი, ხავიერ ბარდემი, ჯუდი დენჩი,<br />

რალფ ფაინსი<br />

ჟანრი მძაფრსიუჟეტიანი, თრილერი<br />

SEVEN PSYCHOPATHS<br />

რეჟისორი მარტინ მაკდონა<br />

როლებში კოლინ ფარელი, ვუდი ჰარელსონი, ოლგა<br />

კურილენკო<br />

ჟანრი კრიმინალური, კომედია, დრამა<br />

ბინდი საგა:განთიადი ნაწილი 2<br />

რეჟისორი ბილ კონდოლი<br />

როლებში კრისტენ სტიუარტი, რობერტ პატისონი,<br />

ტეილორ ლოტნერი<br />

ჟანრი დრამა, მელოდრამა, ფანტასტიკა,<br />

24 cxeli Sokoladi<br />

ASTÉRIX AND OBÉLIX: GOD SAVE BRITANNIA – 3D<br />

რეჟისორი ლორან ტირარდი<br />

როლებში ჟერარდ დეპარდიე, ედუარდ ბაერი, კატრინ<br />

დენევი<br />

ჟანრი სათავგადასავლო, კომედია<br />

WRECK-IT RALPH – 3D<br />

რეჟისორი რიჩ მური<br />

ჟანრი ანიმაცია, კომედია, საოჯახო<br />

CLOUD ATLAS<br />

რეჟისორი ლანა ვაჩოვსკი, ტომ ტიკვერი, ენდი ვაჩოვსკი<br />

როლებში ტომ ჰენკსი, ჰოლი ბერი, ჰიუ გრანტი<br />

ჟანრი ფანტასტიკა, დეტექტივი, დრამა


cxeli Sokoladi 25


ამე რი კუ ლი გა ნათ ლე ბა -<br />

მე­ და­ ჩემს­ მე­გობ­რებს­ სტუ­დენ­ტო­ბი­სას­ ერ­თი­ ასე­თი­ ჩვე­ვა­<br />

გვქონ­და:­მო­მავ­ლის­წარ­მოდ­გე­ნა­მოგ­ვ­წონ­და:­რო­გორ­და­ვამ­თავ­<br />

რებ­დით­უნი­ვერ­სი­ტეტს,­რო­გორ­გავ­ხ­დე­ბო­დით­„საქმიანი­ქა­ლე­ბი“­<br />

და­რო­გორ­შე­ვიკ­რი­ბე­ბო­დით­ხოლ­მე­სამ­სა­ხუ­რის­შემ­დეგ­­სად­მე­კა­<br />

ფე­ში­გან­სატ­ვირ­თა­დ...­რო­ცა­ეს­ყვე­ლა­ფე­რი­რე­ა­ლო­ბად­იქ­ცა,­ახა­ლი­<br />

წარ­მოდ­გე­ნე­ბის­ჯე­რიც­დად­გა.­ფან­ტა­ზი­ით­უფ­რო­შორს­გა­ვი­ჭე­რით:­<br />

შვი­ლე­ბი­გა­ვა­ჩი­ნეთ,­გავ­ზარ­დეთ­კი­დეც­და­მათ­თ­ვის­გვა­რი­ა­ნი­გა­<br />

ნათ­ლე­ბის­ მი­ცე­მა­ზეც­ და­ვიწყეთ­ მსჯე­ლო­ბა.­ ერ­თხე­ლაც­ ნა­თია­ თა­<br />

ვის­ნა­თე­სავ­ქალ­ზე­მოგ­ვიყ­ვა,­რო­მელ­მაც­შვი­ლი­მარ­ტომ­გა­ზარ­და,­<br />

ბევრს­ მუ­შა­ობ­და­ და­ ყვე­ლა­ფე­რი­ მო­იკ­ლო­ იმის­თ­ვის,­ რომ­ ბავ­შ­ვი­<br />

ამე­რი­კულ­აკა­დე­მი­ა­ში­მი­ეყ­ვა­ნა.­„ამისთანა­რა­არის­ეს­ამე­რი­კუ­ლი­<br />

აკა­დე­მი­ა?“,­­­ი­კითხა­მა­შინ­ლა­ნამ.­„რას­ამ­ბობ,­შვილს­გა­რან­ტი­რე­<br />

ბუ­ლი­მო­მა­ვა­ლი­შე­უქ­მ­ნა­ო“,­­­უპა­სუ­ხა­ნა­თი­ამ.­<br />

შვი­ლი­ არ­ მყავ­და,­ ამი­ტომ­ მის­ გა­რან­ტი­რე­ბულ­ მო­მა­ვალ­ზე­<br />

ბევრს­არ­ვფიქ­რობ­დი,­მაგ­რამ­წლე­ბის­მე­რე­მივ­ხ­ვ­დი,­რომ­ნა­თია­<br />

ამე­რი­კულ­აკა­დე­მი­ას­თან­მარ­თ­ლაც­მარ­თა­ლი­იყო.<br />

...<br />

90­იანი­წლე­ბის­ბო­ლოს­ქარ­თ­ველ­მა­ემიგ­რან­ტ­მა­გი­ვი­ზალ­დას­<br />

ტა­ნიშ­ვილ­მა,­რო­მე­ლიც­ამე­რი­კა­ში­ცხოვ­რობ­და­და­ჰარ­ვარ­დის­კურ­<br />

ს­დამ­თავ­რე­ბუ­ლი­იყო,­სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში­სკო­ლის­და­არ­სე­ბა­გა­დაწყ­<br />

ვი­ტა.­ სკო­ლას­ ­ მოს­წავ­ლე­ე­ბის­თ­ვის­ ­ და­სავ­ლუ­რი­ სტან­დარ­ტე­ბის­<br />

შე­სა­ბა­მი­სი­გა­ნათ­ლე­ბა­უნ­და­მი­ე­ცა,­თუმ­ცა­ამავ­დ­რო­უ­ლად­ქარ­თუ­<br />

ლი­გა­რე­მო,­კულ­ტუ­რა­და­ტრა­დი­ცი­ე­ბი­შე­ე­ნარ­ჩუ­ნე­ბი­ნა.­2001­წელს­<br />

ამე­რი­კუ­ლი­აკა­დე­მია­რე­ა­ლო­ბად­იქ­ცა.­<br />

ეს­ის­ტო­რი­აც­უკ­ვე­მოს­მე­ნი­ლი­მქონ­და,­რო­ცა­სკო­ლა­ახ­ლა­<br />

ხან­ ლი­სის­ ტბა­ზე,­ ­ არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვად­ მშვიდ­ სას­წავ­ლო­ ­ გა­რე­<br />

მო­ში­აღ­მო­ვა­ჩი­ნე.­ჭავ­ჭა­ვა­ძი­დან­აქ­გად­მო­ვიდ­ნენ­და­ლი­სის­ტბას­<br />

საცხოვ­რე­ბელ­ და­ სა­რეკ­რე­ა­ციო­ ფუნ­ქ­ცი­ებ­თან­ ერ­თად­ სა­გან­მა­<br />

ნათ­ლებ­ლო­დატ­ვირ­თ­ვაც­შეს­ძი­ნეს.­ნა­თი­ას­წლე­ბის­წი­ნან­დე­ლი­<br />

ნათ­ქ­ვა­მი­ გა­მახ­სენ­და­ და­ გა­დავ­წყ­ვი­ტე­ ყვე­ლა­ფე­რი­ სა­კუ­თა­რი­<br />

თვა­ლით­მე­ნა­ხა.­<br />

შე­ნო­ბა,­რა­თქმა­უნ­და,­თა­ნა­მედ­რო­ვე­ა,­ეზო­კი­სიმ­წ­ვა­ნით­გა­<br />

მორ­ჩე­უ­ლი.­ „ლისი­ დე­ვე­ლოპ­მენ­ტი­სა“­ და­ ამე­რი­კუ­ლი­ აკა­დე­მი­ის­<br />

ერ­თობ­ლი­ვი­პრო­ექ­ტი­ქარ­თ­ვე­ლი­არ­ქი­ტექ­ტო­რე­ბის,­architects.ge­ს­<br />

ნა­ხე­ლა­ვი­ა,­თუმ­ცა­ყვე­ლა­ზე­სა­ინ­ტე­რე­სო­წინ­მე­ლის:­მთა­ვა­რი,­რაც­<br />

შე­ნო­ბის­ინ­ტე­რი­ე­რი­დან­ჩემს­ყუ­რადღე­ბას­იქ­ცევს,­ჰარ­კ­ნე­სის­ოვა­<br />

ლუ­რი­მა­გი­დე­ბი­ა,­რომ­ლე­ბიც­ყვე­ლა­საკ­ლა­სო­ოთახ­ში­დგას.­სწო­<br />

რედ­ასეთ­მა­გი­დას­იყე­ნებს­ამე­რი­კა­ში­ფი­ლიპ­ეგ­ზე­ტე­რის­აკა­დე­მი­აც.­<br />

ოღონდ­ეს­მხო­ლოდ­ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი­ოვა­ლუ­რი­მა­გი­და­არ­არის,­ის­<br />

სწავ­ლე­ბის­ იმ­ გან­სა­კუთ­რე­ბულ­ და­ ინ­ტე­რაქ­ტი­ულ­ მო­დელს­ გა­მო­<br />

ხა­ტავს,­ რო­მე­ლიც­ ამე­რი­კულ­ აკა­დე­მი­ას­ ყვე­ლას­გან­ გა­მო­არ­ჩევს.­<br />

ჰარ­კ­ნე­სის­მა­გი­და­იმი­ტომ­მომ­წონს,­რომ­მის­გარ­შე­მო­გაკ­ვე­თი­ლე­<br />

ბი­მუდ­მი­ვი­დის­კუ­სი­ის­რე­ჟიმ­ში­მიმ­დი­ნა­რე­ობს,­ბავ­შ­ვე­ბიც­სა­ში­ნაო­<br />

და­ვა­ლე­ბას­ისე­კი­არ­აბა­რე­ბენ,­რო­გორც­ერთ­დროს­მე­­­თხრო­ბით­<br />

ან­ზე­პი­რად,­არა­მედ­დის­კუ­სი­ის­დახ­მა­რე­ბით,­ის­კი­ისეთ­დე­ტა­ლებს­<br />

მო­ი­ცავს,­რომ­მო­ყო­ლა­სუ­ლაც­არაა­სა­ჭი­რო,­ისე­დაც­ნათ­ლად­ჩანს­<br />

­­იცი­თუ­არა.<br />

სწავ­ლე­ბის­ ეს­ მო­დე­ლი­ წე­რის­ ტექ­ნი­კას­თან­ ერ­თად­ ანა­ლი­ზის­<br />

უნარ­სა­და­კრი­ტი­კუ­ლი­აზ­როვ­ნე­ბის­გან­ვი­თა­რე­ბა­საც­უწყობს­ხელს,­<br />

თა­ნაც­ქარ­თულ,­რუ­სულ­და­ინ­გ­ლი­სურ­ენებ­ზე.­მოკ­ლედ,­აქ­ყვე­ლა­<br />

სა­გა­ნი­დის­კუ­სი­ით­ის­წავ­ლე­ბა­­­­ჰუ­მა­ნი­ტა­რუ­ლიც­და­ტექ­ნი­კუ­რიც.­<br />

ეს­ინ­ტე­რაქ­ტი­უ­ლი­და­ფე­ბი,­თა­ნა­მედ­რო­ვე­ლა­ბო­რა­ტო­რი­ე­ბი­და­<br />

მდი­და­რი­ბიბ­ლი­ო­თე­კაც,­10­000­­მდე­წიგნს­რომ­აერ­თი­ა­ნებს,­გა­ნს­ხ­


გა რან ტი რე ბუ ლი მო მა ვა ლი<br />

ვა­ვე­ბუ­ლი­მიდ­გო­მის­შე­დე­გი­ა.­თურ­მე­სპე­ცი­ა­ლუ­რი­ლა­უნ­ჯე­ბიც­უნ­და­<br />

შე­იქ­მ­ნას,­სა­დაც­მოს­წავ­ლე­ებს­შეს­ვე­ნე­ბის­­დროს­ან­გაკ­ვე­თი­ლე­ბის­<br />

შემ­დეგ­დას­ვე­ნე­ბა­ან­მე­ცა­დი­ნე­ო­ბა­შე­ეძ­ლე­ბათ.­აქა­ურ­გა­რე­მოს­თუ­<br />

გა­ვით­ვა­ლის­წი­ნებ,­ლა­უნჯს­და­ეზოს­მარ­თ­ლაც­ბევ­რი­სტუ­მა­რი­ეყო­<br />

ლე­ბა,­მი­თ­უ­მე­ტეს,­ზაფხულ­ში.<br />

სკო­ლა­ში­ყვე­ლა­ზე­მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი­მა­ინც­მას­წავ­ლე­ბე­ლი­ა.­მის­<br />

გა­რე­შე­არც­­თა­ნა­მედ­რო­ვე­შე­ნო­ბას­და­არც­გა­მორ­ჩე­ულ­სწავ­ლის­<br />

მე­თოდს­ წარ­მა­ტე­ბა­ არ­ მო­აქვს.­ აკა­დე­მი­ის­ მას­წავ­ლებ­ლე­ბი,­ რომ­<br />

ლე­ბიც­ჰარ­ვარ­დის­უნი­ვერ­სი­ტე­ტი­სა­და­სი­მონ­სის­კო­ლე­ჯის­გა­ნათ­<br />

ლე­ბის­ მა­გის­ტ­რის­ ხა­რისხს­ ფლო­ბენ,­ ახ­ლა­ სა­კუ­თარ­ ცოდ­ნას­ აკა­<br />

დე­მი­ა­ში­მო­სულ­ახალ­მას­წავ­ლებ­ლებს­უზი­ა­რე­ბენ­და­სა­ინ­ტე­რე­სო­<br />

გაკ­ვე­თი­ლე­ბის­ჩა­ტა­რე­ბის­­ტექ­ნი­კა­სა­და­უნარ­­ჩ­ვე­ვებს­ას­წავ­ლი­ან.­<br />

მას­წავ­ლებ­ლე­ბი­სა­ და­ მოს­წავ­ლე­ე­ბის­ და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა­ზეც­ მსმე­<br />

ნი­ა.­ვი­ცი,­რომ­აქ­თა­ვი­სუ­ფა­ლი,­მე­გობ­რუ­ლი­და­აბ­სო­ლუ­ტუ­რად­თა­<br />

ნას­წო­რი­გა­რე­მო­ა.­საკ­მა­ოდ­ბევ­რია­სტი­პენ­დი­ან­ტიც,­მოს­წავ­ლე­ე­ბის­<br />

თით­ქ­მის­20%­ის­სწავ­ლას­სკო­ლა­აფი­ნა­ნ­სებს.­<br />

წლე­ბის­ წინ­ მოს­მე­ნილ­ „გარანტირებულ­ მო­მა­ვალს“­ ამე­რი­კუ­<br />

ლი­ აკა­დე­მი­ის­ სა­უ­ნი­ვერ­სი­ტე­ტო­ პროგ­რა­მამ­დე­ მივ­ყა­ვარ.­ სკო­ლის­<br />

წარ­მა­ტე­ბა­ხომ,­რო­გორც­წე­სი,­იმით­ფას­დე­ბა,­რამ­დე­ნად­კარგ­უნი­<br />

ვერ­სი­ტე­ტებ­ში­აგ­რ­ძე­ლე­ბენ­მი­სი­მოს­წავ­ლე­ე­ბი­სწავ­ლას.­პროგ­რა­მა­<br />

მე­11­კლა­სის­მე­ო­რე­სე­მეს­ტ­რი­დან­მშობ­ლებ­თან­და­ბავ­შ­ვებ­თან­შეხ­<br />

ვედ­რე­ბი­თა­და­კონ­სულ­ტა­ცი­ით­იწყე­ბა.­აკა­დე­მია­ჯერ­იმას­არ­კ­ვევს,­<br />

ვის­სა­ით­აქვს­გე­ზი­აღე­ბუ­ლი­­­ევ­რო­პა­ში,­აშ­შ­­ში­თუ­სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში­<br />

აპი­რებს­დარ­ჩე­ნას.­ყვე­ლა­მოს­წავ­ლეს­მი­სი­სურ­ვი­ლე­ბი­სა­და­შე­საძ­<br />

ლებ­ლო­ბე­ბის­სა­ფუძ­ველ­ზე­უნი­ვერ­სი­ტე­ტე­ბის­ბა­ზას­უქ­მ­ნის­და­მე­11­<br />

კლა­სის­მე­ო­რე­ნა­ხე­ვარ­სა­და­მე­12­კლას­ში­სა­სურ­ვე­ლი­უმაღ­ლე­სი­<br />

სას­წავ­ლებ­ლის­თ­ვის­ ამ­ზა­დებს.­ ასეთ­ დროს­ და­ ამ­დე­ნი­ უმაღ­ლე­<br />

სი­სას­წავ­ლებ­ლის­არ­სე­ბო­ბის­პი­რო­ბებ­ში­კი­ამ­გ­ვარ­შერ­ჩე­ვას­დი­<br />

დი­მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა­აქვს.­ყვე­ლა­მოს­წავ­ლის­დო­კუ­მენ­ტა­ცია­უცხო­ურ­<br />

უნი­ვერ­სი­ტე­ტებს­ელექ­ტ­რო­ნუ­ლად­ეგ­ზავ­ნე­ბა­­­­ნიშ­ნე­ბიც­და­რე­კო­<br />

მენ­და­ცი­ე­ბიც.­ წე­რი­ლებს­ ამე­რი­კულ­ აკა­დე­მი­ა­შიც­ იღე­ბენ,­ ოღონდ­<br />

მად­ლო­ბის...­ აქა­ურ­ მოს­წავ­ლე­ებს­ ხომ­ ყო­ველ­თ­ვის­ ძა­ლი­ან­ კარ­გი­<br />

შე­დე­გე­ბი­აქვთ.­<br />

...<br />

ახ­ლა­ ამ­ სტა­ტი­ას­ რომ­ ვამ­თავ­რებ,­ თან­ ნა­თი­ას­ „ფე­ის­ბუქ­ზე“­<br />

„ვუკაკუნებ“­და­და­საწყისს­ვა­კითხებ.­ვი­ცი,­მო­ე­წო­ნე­ბა­ძვე­ლი­ამ­ბე­<br />

ბის­გახ­სე­ნე­ბა.­<br />

„ფილადელფიაში­სწავ­ლობს,­იცი?­“­­­­მ­წერს­პა­სუ­ხად.<br />

„ვინ?“­­­ვეკითხები­ისევ.<br />

„ის­ბავ­შ­ვი,­ამე­რი­კულ­აკა­დე­მი­ა­ში­რომ­სწავ­ლობ­და“,­­­თვალს­<br />

მიკ­რავს­ნა­თი­ა.<br />

ავ­ტო­რი­ნი­ნო­ბერ­ძე­ნიშ­ვი­ლი


estornis kritika<br />

28 cxeli Sokoladi<br />

daxvewili Wama-smis tkboba<br />

avtori Tamar kvinikaZe<br />

restorani da bari `gusto~<br />

kostavas q. 37/39; aqvs kerZo avtosadgomi; momsaxurebis safasuri fasSi gaTvaliswinebuli ar aris.<br />

`Gusto _ arsebiTi saxeli<br />

_ siamovneba; mxneoba; iseTi<br />

Zlieri tkboba, rogoric<br />

SeiZleba iyos Wama-sma~, _<br />

rodesac britanuli restornis,<br />

`gustos~ oficialur<br />

vebgverdze SexvalT,<br />

dasawyisSive waawydebiT am<br />

ganmartebas leqsikonidan.<br />

ar vici, ra kavSiri aqvs Tbilisis<br />

`gustos~ Tavis britanul<br />

sexniasTan, magram es<br />

leqsikuri ganmarteba masac<br />

uxdeba.<br />

pirvel gulisgaxeTqvas (am sacobebiT<br />

ganTqmul adgilas sad unda gaa-<br />

Cero manqana) momentaluri komforti<br />

cvlis _ fasiani avtosadgomi yvelanair<br />

sazrunavs gacilebs. restornis<br />

farTo da TiTqmis iatakamde daSvebuli<br />

fanjrebis nawili kostavaze<br />

gamodis, fardebi an gadaweulia, an<br />

Zalian gamWvirvale, amitom gamvlelebic<br />

xedaven dabali magidebis<br />

garSemo fumfula savarZlebSi mokalaTebul<br />

da saubarSi garTul stumrebs.<br />

rac mTavaria, TiTqos, xmaurian<br />

quCazec ki iRvreba Signidan<br />

gamosuli yviTeli ganaTebis siTbo.<br />

`gusto~ maRali klasis restornebis<br />

kategorias miekuTvneba. interieric<br />

amaze miuTiTebs da servizic _<br />

priala vercxlisferi dana-Cangali<br />

da TeTri, originaluri moyvanilobis<br />

TefSebi saavtoroa. samzareulo<br />

Riaa, darbazisgan mxolod bariT<br />

gamoyofili da calke naTurebiT<br />

ganaTebuli. es iqaurobas kuTxeSi<br />

uCumrad dadgmul scenas amsgavsebs,<br />

sadac drodadro gamoCndeba xolme<br />

Sefis Sav qudsa da uniformaSi<br />

gamowyobili mzareuli, romelic<br />

usityvod da uxmaurod saqmianobs.<br />

15-20 wuTis Semdeg kidev erTi garemoeba<br />

miipyrobs Tqvens yuradRebas:<br />

darbazSi arafris suni ar dgas<br />

_ arc sigaretis, miuxedavad imisa,<br />

rom aramwevelTa salons mxolod<br />

erTi patara kuTxe ukavia da yvelgan,<br />

sxvagan gabmulad ewevian. restoranSi<br />

mxolod civi, usuno haeri trialebs,<br />

romelsac sul wamierad gamoacocxlebs<br />

xolme samzareulodan gamotanili<br />

cxeli kerZis surneli, magram<br />

vidre sunis Semadgenlobis gaSifrvas<br />

daiwyebdeT, mimtani gogonas CavlisTanave,<br />

isev qreba. Cveni SekveTa<br />

Tanmimdevrulad moaqvT (rigiToba<br />

daicaviTo, amis Txovna mimtanisTvis<br />

ar gvWirdeba). supi, salaTi, ori mTavari<br />

kerZi da bolos, deserti.<br />

supis zomieri ulufa uzomod gemrielia.<br />

TeTri RviniT Sezavebul<br />

Tevzis bulionSi, midiebTan da krevetebTan<br />

erTad, zeTisxilisa da kapersebis<br />

sasiamovnod momJavo gemos<br />

gamovyof, oreganosa da pomidvris<br />

msubuqi aqcentic Tavisas Svreba.<br />

mTlianobaSi, am kremovani faqtu-<br />

ris supSi daxvewili gemo<br />

momwons. aseve vaxasiaTebT<br />

Cezares krevetebiT, romelsac<br />

sinatifes sZens (ra<br />

vqna, zustad aseTi maRalfardovani<br />

sityvebi uxdeba<br />

am salaTs) Sefis saavtoro<br />

Cezares sousi, patara Rilisxela,<br />

Ceri pomidvrebi<br />

da naxevrad magari italiuri<br />

yvelis, grana padanos<br />

Txeli naWrebi. Roris<br />

xorcis file garniriT _<br />

Cveulebrivia, gemrieli, magram Cveulebrivi.<br />

ai, qaTmis ruleti ki… am<br />

kerZSi mTavar misias Savi qliavis Ciri<br />

asrulebs (naRebisa da yvelis sousis<br />

ansamblTan erTad), romelic xorcis<br />

patara naWerSi garedan ar Cans, pirSi<br />

ki ucxod sasiamovno gemos tovebs.<br />

dabolos, safirmo deserti `gusto~<br />

_ wiTel RvinoSi Semwvari msxali,<br />

zemodan mosxmuli Sokoladis minanqriT<br />

_ ubralod dResaswaulia.<br />

kidev erTi dakvirveba, ukve danayrebis<br />

Semdeg: `gusto~ Cumi restorania<br />

da amitom _ Zalian myudro.<br />

xmebi, romlebic yurSi Cagesmis: saubari<br />

gverdiTa magididan, Wiqebis<br />

wkriali, mimtani gogonebis gadalaparakeba,<br />

musikis enaze rom giTxraT,<br />

pianos ar scdeba.<br />

ra Tqma unda, `gustoze~ maRali<br />

klasis restornebic arsebobs _<br />

Tundac momsaxure personalis Tavazianoba-ganswavlulobis,<br />

interieris<br />

simdidris, Tu Sef-mzareulis kreatiulobis<br />

gaTvaliswinebiT. Tumca,<br />

`gustosac~ aqvs Tavisi `maRali klasis~<br />

xibli da sjobs is Tavad SeafasoT.


saavtoro sveti<br />

moskovSi davibade 1971 wels. imave<br />

wels lui armstrongi gardaicvala.<br />

genialuri adamiani da jazmeni.<br />

***<br />

im dros, Turme, SeiZleboda<br />

moskovSi gadafreniliyavi, eskimo<br />

geWama, arayi dagelia da ukanac gamofreniliyavi.<br />

Tanac, es siamovneba<br />

sul raRac maneTebi Rirda. amas,<br />

zogi didi siamayiTa da netarebiT<br />

ixsenebs. me ar maxsovs, ver viamayeb,<br />

axali dabadebuli viyavi...<br />

***<br />

91 wlis martSi isev aRmovCndi<br />

moskovSi. krasnovis klinikaSi da<br />

sastumro `akademiCeskaiaSi~, Tvali<br />

mqonda saoperacio. mSoblebma<br />

wamiyvanes. nerviulobdnen da SeZlebisdagvarad<br />

makontrolebdnen.<br />

alkoholi sastikad amikrZales. win,<br />

rTuli operacia meloda!...<br />

moskovuri marti... Wyapi!... nacrisferi<br />

ca... skviTuri `тоска~ meZaleboda.<br />

sastumrodan Cumad gavZveri<br />

da arbatze barSi gamovTveri...<br />

***<br />

narkozma ver damaZina. anesTeziologs<br />

maiakovskis leqsebs vukiTxavdi<br />

da restoranSi vepatiJebodi.<br />

bolos, mgoni, cxenis doza gamike-<br />

Tes, raTa dameZina. yvelaferma kargad<br />

Caiara. eqimebic Tan gadamyvnen.<br />

sxvanairad Tbili xalxi iyo. saku-<br />

Tar mTavrobasac magrad aginebd-<br />

30 cxeli Sokoladi<br />

samajuri<br />

gaga naxucriSvili<br />

nen. vgrZnobdi, rom ar cruobdnen,<br />

ar TvalTmaqcobdnen. imaTac CvensaviT<br />

undodaT normalur qveyana-<br />

Si cxovreba da gulwrfelebi iyvnen.<br />

imasac ambobdnen, rom cotani<br />

arian, vinc ase fiqroben. camde<br />

marTlebi iyvnen. umetesoba ambobs,<br />

rom `za ZerJavu abidna~ da le-<br />

ukve grebenSikovze<br />

vsaubrobdiT.<br />

verasdros<br />

warmovidgendi,<br />

rom grebenSikovi<br />

konformisti<br />

gaxdeboda, kremlis<br />

ordens aiRebda<br />

da daimaleboda.<br />

ninis damarxvac ar undaT. belads<br />

ki nel-nela wamali Wams. nel-nela<br />

pataravdeba, ileva. da male albaT<br />

„Wirisuflebs“ carieli adgili daxvdebaT.<br />

yvela beladis bolo xom<br />

es aris.<br />

***<br />

bari `arbatze~ da... is gogo!.. naxevrad<br />

rusi, naxevrad boSa. ase gamecno<br />

_ alisa saocrebaTa qveynidan.<br />

ase erqva. siSavemde lurji Tvalebi<br />

hqonda. wablisferi Tma. cal yurze<br />

sayure ekeTa _ mekobresaviT. xelze<br />

ki _ ferad-feradi samajurebi, gemovnebianad<br />

Sexamebuli. wvril sigaras<br />

eweoda. bunebrivad, Tavisuflad<br />

iqceoda (vulgarulobis gareSe),<br />

amiTac mimizida.<br />

arays vsvamdiT da gvekideboda.<br />

aqvs arays aseTi kargi Tu cudi Tviseba,<br />

mTavaria, rogor Seirgeb.<br />

ukve grebenSikovze vsaubrobdiT:<br />

`поколение дворников и сторожей“ (verasdros<br />

warmovidgendi, rom grebenSikovi<br />

konformisti gaxdeboda,<br />

kremlis ordens aiRebda da daimaleboda.<br />

ise, rogor cvlis dro<br />

adamianebs. ufro sworad _ avlens,<br />

aaSkaravebs). mere, esenini gamaxsenda:<br />

`ведь ты не знаешь, что жить на<br />

свете стоит...“<br />

ho, xSirad aseTebi iklaven Tavs,<br />

laRebi da sicocxlis moyvarulebi.<br />

yavazec mimkiTxava. Tvalis operacia<br />

kargad Caivlis da bevri coli<br />

geyolebao, miwinaswarmetyvela. bevri<br />

Svili mainc geTqva-meTqi _ gamecina.<br />

ras izam, es finjani ase ambobso, damamSvida.<br />

ise, magari winaswarmetyveli<br />

gamodga _ jerac ucolo var.<br />

ganTiadisas feradi samajuri ma-<br />

Cuqa, xelze gamikeTa. atare da bednierebas<br />

mogitanso, miTxra. Cumad<br />

movixseni da jibeSi Cavide. ar<br />

miyvars, roca biWs samajuri ukeTia.<br />

jibiT damqonda, bolosdabolos, samaxsovro<br />

iyo. erTxelac, amomivarda<br />

da damekarga. neta, vis ukeTia axla<br />

is samajuri…


saavtoro sveti<br />

gotlib bidermani ar arsebobda.<br />

gamogonili kacia. 1848 wels<br />

is ludvig aixdorfma da adolf<br />

kusmaulma gamoigones. batoni bidermani<br />

_ an bidermaieri, rogorc<br />

mogaxseneT, gamogonili kaci da<br />

gvaria _ uaRresad simpaTiuri<br />

maswavlebelia, cota leqsebsac<br />

wers, patara saxli aqvs da koxta<br />

baRi, sentimentaluri vinmea, Tan<br />

sufTa, mowesrigebuli.<br />

aixdorfi mTeli cxovreba ificeboda,<br />

1847-Si dabeWdili ludvig<br />

pfaus „batoni bidemaieri“<br />

saerTod ar wagvekiTxa, Cveni leqsebi<br />

damoukideblad davwereTo.<br />

kacma ar icis, rogor iyo. an ra<br />

mniSvneloba aqvs. mTavaria, rom<br />

es patara, ararsebuli kaci mTel<br />

cnebad iqca: bidermaieri, biurgeruli<br />

kultura.<br />

biurgerebi pirad da ojaxur<br />

cxovrebas yvelaze maRla ayenebdnen,<br />

Tavs evlebodnen oTx kedelSua<br />

moqceul bednierebas,<br />

saxls, romelic TavSesafari<br />

iyo. sibejiTe, patiosneba, erTguleba,<br />

movaleobis erTguleba<br />

ZiriTadi principebis donemde<br />

iyo ayvanili. „bidermaierebi“ TavianT<br />

myudro misaReb oTaxebSi<br />

yavas svamdnen, ojaxur koncertebs<br />

marTavdnen, xandaxan venis<br />

yavaxanebSi ikribebodnen da „venis<br />

sayovelTao Teatralur gazeTSi“<br />

gamoqveynebul werilebs<br />

arCevdnen. pirvel venis kongres-<br />

32 cxeli Sokoladi<br />

aqa mSvidoba<br />

ana korZaia-samadaSvili<br />

sa da 1848 wlis revolucias Soris<br />

es gaxldaT saSualo klasis<br />

pirveli, rogorc wyaroebSia mi-<br />

TiTebuli, „TviTkmari“ stili _<br />

bidermaieri. bidermaieris cxovrebis<br />

wesi, arqiteqtura, ferwera,<br />

musika da tansacmeli _ vardebiT<br />

moCiTuli kaba uzarmazari<br />

saxeloebiT, romelic fortepianoze<br />

dakvrisas cota xels giSlis,<br />

magram eg araferia.<br />

***<br />

nikolikom miTxra, quCaSi nu<br />

viwanwalebT, CemTan modio. Cemebis<br />

bidermaierSio. cota gamikvirda<br />

_ suliT meamboxe nikolikos<br />

is saxli sZulda, magram<br />

vifiqre, ra ar xdeba, egeb Svidi<br />

wlis unaxavs mTlianad Seecvala<br />

msoflmxedveloba da axla ojaxis<br />

mimarT siyvarulis Semoteva aqvs-<br />

-meTqi, da wavedi.<br />

didi sixaruliT wavedi, radgan<br />

me Zalian miyvars nikolikos mSoblebTan<br />

stumroba da is bidermaieris<br />

saxlic. isic momwons, rom<br />

marTla nikolikos mSoblebisaa,<br />

mamaZaRlobiT nayidi ki ara, memkvidreobiT<br />

miRebuli. nikoliko<br />

ormocdameaTe Taobis venelia,<br />

janmrTelad snobi, venurad molaparake,<br />

mudam aRelvebuli da<br />

Zalian lamazi qali.<br />

nikolikos Sin dabrunebis mizezi<br />

misvlisTanave gavarkvie.<br />

garkveva ar damWirvebia: karSive<br />

momaxsena, rom ojaxi dasasveneblad<br />

iyo wasuli da is ZaRliviT<br />

(citata _ „qofakiviT“) datoves<br />

saxl-karis da baRis mosavlelad.<br />

gadaayoles bidermaiers! nikoliko<br />

SfoTavda, me ki aRtacebuli<br />

viyavi, radgan im saxlzec da im<br />

baRzec vgiJdebi. cxadia, nikolikozec.<br />

baRSi visxediT. binddeboda.<br />

zRapruli yvavilebi, didi buCqebi,<br />

WriWina. male Semodgoma dadgeba,<br />

samwuxarod. nikolikom san-<br />

Tlebi daanTo, SesaniSnavi vaxSami<br />

da SesaniSnavi Worebi damaxvedra<br />

_ Svidi weli didi droa, uamravi<br />

ramaa mosayol-gasarCevi... mere,<br />

gamosvlisas, vTxove, rodisRa<br />

vnaxav aqaurobas, saxlSi gamatare-meTqi.<br />

gaukvirda, magram gamatara.<br />

mere arxis napirs mivuyvebodi<br />

da vfiqrobdi, rom me vgiJdebi<br />

bidermaierze. mec minda da arasodes<br />

meqneba. saxli ki ara, mSvidoba,<br />

Tan moCvenebiTi ki ara,<br />

namdvili. minda, arxeinad vijde<br />

venis yavaxanaSi, dilandel gazeTs<br />

tyuilad vfurclavde, da gareT<br />

binddebodes. metyviT, mand ar<br />

xar, dajeqi, vin giSlis, adre Tu<br />

gvian xom dabneldebao. ki, mar-<br />

Talia, waval, davjdebi _ magram<br />

me xom ar gamomiva! amisTvis, sul<br />

mcire, meormoce Taobis veneli<br />

unda viyo da cota sxvanairi nevrozebi<br />

unda mqondes.


saavtoro sveti<br />

meCveneboda, rom me ufro dangreu-<br />

li viyavi, vidre Cemi qalaqi da ar<br />

mecodeboda, ar mesamSobloeboda. 20<br />

wlis viyavi da me da Tbilisi Zalian<br />

vgavdiT erTmaneTs _ oriveni Suaze<br />

gayofilebi, oriveni damarcxebulebi.<br />

ubralod, me namdvilad ufro cudad<br />

viyavi, vidre qalaqi da arc maSin mrcxvenoda,<br />

ase rom vfiqrobdi da arc<br />

axla mrcxvenia mgoni. ratom ar SeiZleba<br />

erTi adamiani ufro cudad iyos,<br />

vidre qalaqi an mTeli samSoblo?..<br />

skolaSi vmuSaobdi. daagvianda erTxel<br />

mSobels, pirvelklaseli ana fonia mimyavda<br />

saxlSi gadamwvari rusTavelis<br />

gavliT da natyviar saxlebze mkiTxa:<br />

Cutyvavila sWirT, maswavlebelo, saxlebs?..<br />

ase mtkivneulad arcerTi<br />

politologisa Tu erovnuli gmiris<br />

Sefaseba ar momxvedria gulze da ma-<br />

Sin kidev erTxel davrwmundi, rom<br />

aravisiani ara var, mxolod amaTiani _<br />

bavSvebis partias ekuTvnis Cemi arseba<br />

da guli... transporti ar moZraobda<br />

maSin da saburTalodan filarmoniamde<br />

fexiT movdiodi skolaSi. saSinlad<br />

gamoviyurebodi im zamTars, Tavs ver<br />

vuvlidi da saswavlo nawilis gamge<br />

sagonebelSi iyo Cavardnili. taqtiT<br />

maniSnebda, rom uari meTqva maswavleblobaze,<br />

vidre ase viyavi da marTalic<br />

iyo. isedac sazareli atmosfero idga<br />

irgvliv da axla kidev me _ Tmadauvarcxneli,<br />

uRimilo, mZime da wablisferi<br />

mzeriT. bavSvebs ki ratomRac mainc<br />

vuyvardi. maSin megona, rom saintereso<br />

viyavi da imitom, axla ki vxvdebi,<br />

rom sulac ar iyo ase... mokled, erT<br />

34 cxeli Sokoladi<br />

mkvdari<br />

ver gaivlis<br />

maia sariSvili<br />

dilas gavbrazdi gadamwvar qalaqze<br />

da uvargis sakuTar Tavze da maRalqusliani<br />

fexsacmelebi da dedaCemis<br />

gaquculi qurqi Cavicvi. ukanaskneli<br />

kapikebiT saparikmaxeroSi Sevedi. iq<br />

ludiT damisveles Tmebi, ukeTesad<br />

dagexveva, didxans ar dageSlebao da<br />

marTlac, saRamomde ar damSlia. skolaSi<br />

ar wavsulvar, gavacdine da rus-<br />

Tavelze vseirnobdi ase gamopranWuli.<br />

amekida erTi simpaTiuri biWi _<br />

albaT, romeliRac ucxouri Jurnalis<br />

korespondenti, yovel fexis nabijze<br />

miRebda suraTebs da momwonda, amayad<br />

davdiodi am nangrevebSi. ar vici, ra<br />

usindisoba Tu uguloba iyo _ sulac<br />

ar ganvicdidi am nangrevebs... mindoda<br />

me gavmxdariyavi ukeT, mindoda wiTeli<br />

feris kaba gamomCenoda da qurqis<br />

Rilebi Sevixseni. mixaroda, rom wi-<br />

Teli feri davibrune da sixaruliT<br />

vivsebodi. grZeli da daxveuli Tma<br />

lamazad mixtunavda siarulisas, meCveneboda,<br />

TiTqos quCasac vkurnavdi da<br />

mTeli saaTi zemoT-qvemoT davkakunobdi<br />

Rimiliani saxiT... mere mariami<br />

gamaxsenda, dabadebis dRe hqonda. fsiqiatriulSi<br />

iwva maSin. usaCuqrod ar<br />

mindoda misvla da avedi saxlSi. deda<br />

ganerviulebuli damxvda _ skolidan<br />

dagirekes, gakveTilebi gagicdeniao,<br />

erTi bavSvi saxlSi wasula daukiTxavado<br />

da raRac sxva cudi ambebi... veRar<br />

vusmendi, saCuqars veZebdi mariamisa-<br />

Tvis, romelic 50 wlis gaxda. veraferi<br />

vnaxe. absoluturad veraferi.<br />

mere boTlebi Cavyare parkSi da metro<br />

delisTan Cavedi fexiT. Caibares da<br />

raRac sacodavi fuli momces, araferi<br />

momdioda, daviare jixurebi. mere<br />

sami cali Sokoladi `luna~ viyide da<br />

mivedi. maka erqva mis eqims, micno da<br />

SemiSva, magram derefanSi daelodeo.<br />

kedels avekari. dadiodnen qalebi<br />

saSineli saxeebiT. makvirdebodnen,<br />

miRimodnen, mibRverdnen, raRacebs<br />

mekiTxebodnen da yvelas iseTi damangreveli<br />

tkivili edga saxeze, mivxvdi,<br />

ver gavuZlebdi. `daicade, modis~ _<br />

karTan SemaCera makam. marTlac movida<br />

mariami _ Cemi yvelaze Zvirfasi megobari,<br />

romelic axla aRaraa cocxali.<br />

miveci samive `luna~ da vakoce orive<br />

gamxmar loyaze, romlebzec bewvebi<br />

amosvloda mas mere, rac bolos vnaxe.<br />

ra cudad gavxdi... waval-meTqi, magram<br />

ra yria aqo?! _ damlagebeli ayvirda<br />

uceb. Savi namcecebiT iyo iquroba<br />

mofenili. mariamma fexsacmelebze damxeda<br />

da Tvalebi gaufarTovda, absoluturad<br />

daSliliyo Cemi fexsacmlis<br />

quslebi. an ki rogor ver SevamCnie. am<br />

quslebis rezinis namcecebiT iyo dafifquli<br />

iqauroba. `ici, ra aris? _<br />

damlagebeli meubneba _ mkvdris fexsacmelebi<br />

iqneba eg. iafad yiduloben<br />

ucxoeTSi da mere aq xalxs atyueben.<br />

ki, mkvdrebis maRaziaSi iqneba nayidi.<br />

iseTi masalisgan amzadeben, rom araa<br />

gamZle. mkvdari xom ver gaivlis da...~<br />

wamovedi. quCaSi sul daiSala orive<br />

qusli... TiTqmis SiSveli fexisgulebiT<br />

vabijebdi gayinul asfaltze.<br />

cota xurda kidev meyara jibeSi, meo-<br />

Txe `lunac~ momivida da dedaCems wavuReb-meTqi,<br />

magram SemomeWama gzaSi...


ევროპული ავეჯი განახლებულ პაპილონში<br />

თბილისი აკ. ბაქრაძის 6 (მტკვრის მარჯვენა სანაპირო, დიღმის ხიდთან); ტელ: +99532 2540990<br />

ქუთაისი წერეთლის 163, ტელ: 0431 235025; ბათუმი ბაგრატიონის 109; ტელ: 0422 220348<br />

WWW.PAPILLON.GE


saavtoro sveti<br />

is, rac seqtemberSi TbilisSi xdeboda,<br />

SeiZleba daxasiaTdes erTi<br />

sityviT _ fsiqozi. mogexsenebaT,<br />

fsiqozis mTavari maxasiaTebelia realobasTan<br />

kontaqtis dakargva, rac,<br />

xSirad, moicavs mcdar warmodgenas<br />

momdinare movlenebze an sakuTar<br />

identobaze (iluzia), aseve, sagnebisa<br />

xmebis aRmoCenas iq, sadac isini ar<br />

arsebobs (halucinacia).<br />

aqve unda davazusto, rom fsiqoz-<br />

Si vgulisxmob ara imdenad sazogadoebis<br />

reaqcias winasaarCevnod dayril<br />

kompromatebze, aramed im movlenebis<br />

erTobliobasa da maTSi moqmedi pirebisa<br />

da mayureblebis saxiT Car-<br />

Tuli adamianebis urTierTqmedebas<br />

drois am monakveTSi.<br />

mdgomareoba qalaqSi avadsaxsenebeli<br />

cocxebis kadrebis dayramde ki<br />

ase gamoiyureboda:<br />

diliT, saxlidan konkretuli quCiT<br />

samsaxuramde misvlis Semdeg, ramdenime<br />

saaTSi, ukana gzaze, igive quCa aucileblad<br />

gadaketili gxvdebodaT,<br />

sadac mocimcime patrulis manqanas-<br />

Tan mdgari policielebi `gaiare, gaiares~<br />

ZaxiliT dafeTebul mZRolebs<br />

gaurkveveli mimarTulebiT (xSirad,<br />

saburTalodan diRmisken) uSvebdnen.<br />

quCaze ki ukve aRmarTuli iyo axali<br />

estakadis safuZveli, romelzec meore<br />

dilas gamovlisas ukve asfaltis<br />

manqana SeiZleba SegemCniaT, romelsac<br />

kudSi (`is~ `kudi~ ar gegonoT) gzis<br />

damxazavi manqana miyveboda. am gmiruli<br />

Zalisxmevis wyalobiT, erTi dRiT<br />

36 cxeli Sokoladi<br />

robotebi<br />

da orkebi<br />

gigi guledani<br />

miSistadac viqeci, roca asaTianis<br />

quCidan, jer kidev oxSivaradenili<br />

cxeli asfaltisa da ipodromis axali<br />

gvirabis gavliT, gmirTa moedanze aRmovCndi.<br />

estakadebis mSeneblobebi is-is iyo<br />

dasrulda da yvelas unda amoesun-<br />

Tqa, rom uecrad, miwamiyrili yumbarasaviT<br />

gaskda patimrebis videoebi,<br />

rasac mohyva qalaqis iseTi paralizeba,<br />

rom gzebis reabilitaciiT gamowveuli<br />

Seferxebebis amaTTan motanac<br />

ki uxerxulobas gamoiwvevda,<br />

amitom maT arc ki Sevadareb. CemTvis,<br />

rogorc mZRolisTvis, am aqciebis<br />

mimdinareobisas, yvelaze damafiqrebeli<br />

mainc is momenti iyo, roca sanapiroze<br />

sacobSi gaWedilma, Cemi manqanisken<br />

momavali funjiani mRvdlebi<br />

davlande, romlebic Segubebuli manqanebisgan<br />

Semdgar liTonis ferad<br />

masas nakurTxi wyliT jvaredinad<br />

wuwavdnen.<br />

am dros, SedarebiT simSvide sufevda<br />

mtkvris marcxena sanapiroze,<br />

xolo ufro zeviT _ Tbilisis zRvaze,<br />

14 kilometrze gaSlil la-<br />

Jvardovan zedapirze, saqarTvelos<br />

afrosanTa federaciis turniri moewyo.<br />

9 TeTri iaxta STamagoneblad<br />

miapobda rezervuaris talRebs. pla-<br />

Jze dadebuli Sezlongebidan maT<br />

Tvals adevnebdnen sacurao kostumebSi<br />

gamowyobili simpatiuri axalgazrda<br />

dedebi.<br />

ukana gzaze, sanzona-naZaladevi da<br />

CuRureTic ki ar iZleoda aranair<br />

miniSnebas centrSi arsebul daZabulobaze.<br />

idga odesis SegrZneba, Tumca,<br />

sanapiroze ukve yvelaferi Seicvala.<br />

moZraoba mdore da qaoturi<br />

gaxda, xolo radioSi Tqves, rom vake-<br />

Si iwvoda `liberTi bankis~ Senoba,<br />

rasac mohyva orazrovani „namiokebi“<br />

imaze, rom xanZars, rogorc Cans, am<br />

konkretul viTarebaSi, `Tavisi daniSnuleba~<br />

hqonda, kerZod... magram<br />

amaze ar Rirs. miT umetes, rom is<br />

male Caaqres. Tumca aqac ar Cauvlia<br />

paralizebis gareSe, da ai, gadaketil<br />

WavWavaZeze dadga iseTive feradi<br />

liTonis zRva, rogoric iyo filarmoniasTan<br />

da aseve, rogorc marjvena,<br />

ise marcxena sanapiroze.<br />

Tumca, gzebis paralizebasTan er-<br />

Tad, pirveli oqtombris dadgomis<br />

Rames SeiniSneboda kidev erTi ramis<br />

_ `feisbuqis~ paralizebac. oRond<br />

es iyo paralizeba zizRisgan, roca<br />

kaxeTSi daRupuli Cvilis ambavze<br />

atexil amazrzen virtualur xavils<br />

albaT Zalian bevrma ver gauZlo da<br />

leptopi ubralod daketa. amdeni<br />

araprognozirebadi movlenis Semdeg,<br />

pirvelad, mxolod maSin SemeSinda da<br />

vifiqre, rom SeiZleboda momxdariyo<br />

raRac sazareli, zustad aravin icoda<br />

_ ra!<br />

magram, sabednierod, balansi ar<br />

dairRva, da is, pirvelSi `gaformda~<br />

kidec, roca qveyana, saboloo SedegebiT,<br />

gadanawilda robotebsa da<br />

orkebs Soris, orkebis mcire upiratesobiT.


saavtoro sveti<br />

yvela socialuri organizmis xelo-<br />

vnebis nimuSad qceva 1960-iani wlebis<br />

artistuli aqtivobebis ocneba iyo da<br />

swored utopiuri momavlis sqemebis<br />

gamo akritikebdnen fluqsusis warmomadgenlebsac,<br />

Tumca rTulia, ver gaugo<br />

maT, rom cvlilebebis survili aseTi yovlismomcveli<br />

gaxda. maT uyvardaT spontanurad<br />

Seqmnili xelovneba, sxvadasxva<br />

mediumis „SemTxveviTi“ dajaxebebi da tkbebodnen<br />

axali kombinaciebiT, Seqmnili<br />

samyaroebis maT Tvalwin dabadebiT. amave<br />

periodis sabWoTa sivrces da maT Soris,<br />

ra Tqma unda, qarTul realobasac aseTi<br />

fufunebis saSualeba namdvilad ar hqonda.<br />

aqac iyo xelovneba, romelic xalxis<br />

samsaxurSi idga da isic utopias emsaxureboda,<br />

oRond _ gansxvavebuls. am utopiis<br />

ikonografiis kanonebi uryevi iyo,<br />

sibere da sikvdili _ erTxmad uaryofili<br />

da Tuki vinme mainc mokvdeboda, misgan<br />

mumias daamzadebdnen da yvelasTvis xilul<br />

adgilas dadebdnen, amjerad maradiuli<br />

artifaqtis formatSi. totalitaruli<br />

reJimis dasasruli ukve iluziis<br />

parodiad ganviTarda _ e.w. „zastoi“. is<br />

politbiuros sxdomebis reportaJebisgan<br />

Sedgeboda, amas, zogjer, saiubileo<br />

koncertebi emateboda, romlis mudmivi<br />

monawile folkloruli ansamblebi da,<br />

aseve, ucvleli solisti _ zikina iyo, yvela<br />

sabWoTa RirebulebiT dajildoebuli<br />

qali...<br />

mokled, Zalian mosawyeni suraTia da<br />

arcTu uvneblad mosawyeni. mwirma da er-<br />

Tgvarovanma garemom, romelic sakmaod<br />

didxans gagrZelda, SesaZloa aranaklebi<br />

travma miayena Taobebis fsiqikas, vidre<br />

sisxlianma represiebma: homo sovetikuss<br />

38 cxeli Sokoladi<br />

rogor davaRwioT<br />

Tavi zikinas sindroms<br />

anu daviviwyoT upirobo mocemulobebi<br />

xaTuna xabuliani<br />

uWirs informaciasTan muSaoba, misi diferencireba,<br />

analizis gakeTeba, iniciativis<br />

gamoCena da, rac mTavaria, moqmedeba,<br />

amitom am yvelafers fsevdosaqmianobiT<br />

anacvlebs... unda iTqvas, rom Tanamedrove<br />

qarTuli kultura sakmaod susti aRmoCnda<br />

imisTvis, rom Zlieri, aqtualuri<br />

xelovneba Seeqmna da sazogadoebas iribad<br />

daxmareboda cnobierebis problemebis<br />

gaazrebaSi, axali mocemulobis identifikaciaSi...<br />

kvlav gagrZelda popkulturis<br />

sabWoTa propagandistuli stili, oRond<br />

amjerad komkavSiris Tema erovnuli Rirebulebebis<br />

paTosma Secvala. yofili<br />

avangardis warmomadgenelTa umetesobam<br />

brZolis mTavari motivi dakarga da umetes<br />

SemTxvevaSi, regresuli dinamikis gzas<br />

daadga, iqneboda es „xsna“ konformizmSi,<br />

arcTu warmatebuli emigracia, Tu sulac<br />

_ depresia...<br />

axlaxan kulturis saministros mosalodneli<br />

siaxleebis Temam didi vneba-<br />

TaRelva gamoiwvia. vfiqrob, arsebiTi<br />

cvlilebebisTvis saministrom sazogadoebasTan<br />

erTad, pirvel rigSi, kulturis<br />

politikis gansazRvraze unda ifiqros.<br />

sabWoTa reJimis dasrulebis Semdeg, axali<br />

istoriuli mocemulobis pirobebSi,<br />

Cven jer ar gvifiqria imaze, Tu ra<br />

prioritetebi gvinda kulturaSi, ra tipis<br />

qveyana gvinda, rom gvqondes: qveyana,<br />

romelic mxolod memkvidreobis Rirebulebebzea<br />

koncentrirebuli da egzotikuri<br />

folkloriT iwonebs Tavs, Tu qveyana,<br />

romelic, am ukanasknelTan erTad, Tanamedrove<br />

Rirebulebebis matarebel aqtualur<br />

kulturas qmnis da saerTaSoriso<br />

procesSi monawileobs.<br />

marTalia, dRes aRar varT Caketili da<br />

xelovnebis mkacri cenzuriT damZimebuli<br />

qveyana, magram kulturuli Caketilobis<br />

problema gadalaxuli ar aris. Cveni xelovanebi,<br />

SeiZleba, monawileoben saer-<br />

TaSoriso proeqtebSi, Tumca, umetesad,<br />

es formaluri monawileobaa da Sorsaa<br />

produqtiuli kulturuli urTierTqmedebisgan,<br />

cocxali procesisgan.<br />

am etapze sabWoTa inerciisgan gaTavisufleba<br />

me yvelaze mniSvnelovan amocanad<br />

mimaCnia. kulturis saministro aRar unda<br />

iyos sabWoTa reliqti, sadac zikinas aCrdilebi<br />

dadian _ upirobo mocemulobiT<br />

daSvebuli subieqtebi, romlebsac mxolod<br />

sapasporto monacemebi ganasxvavebs erTmaneTisgan<br />

da arasdros aravin interesdeba<br />

maTi realuri damsaxurebiT, kompetenciiT.<br />

aucilebeli iqneba saganmanaTleblo<br />

programebis gaaqtiureba, saxelovnebo<br />

saswavlebelebis ganviTarebis mxardaWera.<br />

mimaCnia, rom problemas, romelsac yoveldRiurad<br />

vawydebiT da aqtualur sabWoTa<br />

inercias warmoadgens, swored ganaTlebis<br />

nakleboba iwvevs. esaa mxolod erTi modelis<br />

aRiareba, magaliTad, Tundac, arqiteqturaSi.<br />

saqarTveloSi popularuli<br />

SexedulebiT, Tanamedrove arqiteqturad<br />

SuSis konstruqciebi, e.w. „akvariumis“ tipis<br />

Senobebi da fluiduri formebi iTvleba<br />

mxolod, roca Tanamedrove arqiteqturaSi<br />

uamravi sxva tendencia arsebobs...<br />

meoce saukune cvlilebebis epoqa iyo<br />

da am cvlilebebisa da gamocdilebebis<br />

gaziareba Cven mogvianebiT gviwevs. Tanamedrove<br />

xelovnebaSi sruli liberalizaciis<br />

procesi ormocdaaTi wlis win daiwyo<br />

da is sruliad gamoricxavs upirobo mocemulobebs.<br />

Cven ki arCevani axla gvaqvs<br />

gasakeTebeli...


saavtoro sveti<br />

Cvens patara, provinciul da sayvar-<br />

lad nevrozul satelevizio sivrceSi,<br />

romelic mSvidad, lamis felinis „amarkordiviT“<br />

cxovrobda avtonomiur<br />

reJimSi, didi manevrebi daiwyo. imdeni<br />

ram, rac arCevnebidan 20 dReSi moxda,<br />

ukanaskneli 9 wlis ganmavlobaSi er-<br />

Tad ar momxdara.<br />

finansuri Tu politikuri saeTero<br />

gadanawileba ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi<br />

TiTqmis ar Secvlila; Tu<br />

mxedvelobaSi ar miviRebT 2007 wels<br />

badri patarkaciSvilisTvis warTmeul<br />

telekompania „imeds“ (romelic axlaxan<br />

mflobels isev daubrunes), odnav<br />

mogvianebiT amRerebuli „maestros“ sazogadoebriv-politikur<br />

mauwyeblobaze<br />

gadasvlas da „mecxre arxis“ gamoCenas<br />

2012 wlis saparlamento arCevnebis gariJraJze.<br />

mravaljer gayidul-gasxvisebuli<br />

„rusTavi 2“-isa da „mzis“ udrtvinvel-poeturi<br />

ritmi, mgoni, maT<br />

mepatroneebsac ar axsovdaT, vidre ar-<br />

Cevnebis Semdeg yofili mepatroneebis _<br />

qibar xalvaSisa da daTo dvalis aCrdilebi<br />

ar wamoimarTnen.<br />

samwuxarod, kerZo da nacionaluri<br />

mauwyeblebi isev didi politikuri<br />

TamaSis msxverplni aRmoCndnen.<br />

arada, namdvilad arsebobda Sansi<br />

da dro, Tavad medias eTqva gadamwyveti<br />

sityva sazogadoebiTvis;<br />

xelSi aeRo iniciativa da samoqalaqo<br />

pozicia mkveTrad, miukerZoeblad<br />

da gasagebad gamoexata. magram<br />

amisaTvis mas mouwevda, uari eTqva<br />

calkeuli oligarqebis, jgufebis da<br />

ukve arahomogenuri, danawevrebuli<br />

40 cxeli Sokoladi<br />

tanjuli da<br />

mowamluli demonebi<br />

daviT buxrikiZe<br />

politikuri elitisaTvis. rac, cxadia,<br />

ar gaakeTa.<br />

iqneb, mas arc hqonia sxvis xel-<br />

Si mudmivad saTamaSo iaraRad qcevis<br />

survili, magram ar aRmoaCnda Zala da<br />

gabeduleba, Tavad aeRo xelSi iniciativa.<br />

Tavad Jurnalistebi, maTi profesiuli<br />

standarti, eTikis normebi da<br />

damoukidebloba karga xania, mitanilia<br />

cvalebadi, meryevi politikuri drois<br />

samsxverploze. mediam ratomRac ver<br />

gaacnobiera, ra Zala aqvs sinamdvileSi<br />

faqtebs, romelTac sazogadoeba ndobiT<br />

moekideba, saredaqcio damoukideblobas,<br />

jerac daumkvidrebel maRal<br />

Jurnalistur standartebs...<br />

jer kidev 90-iani wlebis dasawyisSi,<br />

rodesac yovelkvireul gazeT „7 dRe-<br />

Si“ vmuSaobdi, beWduri mediis gavlena<br />

gacilebiT mniSvnelovani meCveneboda.<br />

iqneb, marTlac ase iyo. uSuqo, ugazo<br />

da uinterneto garemoSi satelevizio<br />

informaciis sandoobas sazogadoeba<br />

beWduri mediiT ufro „amowmebda“. Tanac<br />

es samoqalaqo da afxazeTis omebis<br />

Semdgom periods daemTxva, roca<br />

yovel mwvave publikacias saTanado<br />

„reagireba“ mohyveboda. Tve ar gadioda,<br />

„mxedrions“, `moqalaqeTa kavSirs~,<br />

an romelime partiis warmomadgenlebs<br />

garCeva-darbeva ar moewyoT redaqcia-<br />

Si. gaZarcva lamis SeCveul Wirs hgavda,<br />

romelzec reagirebas kanti-kuntad<br />

Tu vinme axdenda.<br />

raoden ucnauric ar unda iyos, swored<br />

im „Sav-bnel“ dros, media gacilebiT<br />

Tavisufali, Tamami da politikurad<br />

araangaJirebuli iyo. maxsovs,<br />

xvamlis quCaze, morigi darbevis dros,<br />

rogor „daxvrites“ ori cali kompiuteri<br />

sajarod, isic maxsovs, rogor<br />

modioda mudmivi WirisufaliviT batoni<br />

gia nodia, Tavs gadaaqnevda, xels<br />

CamogvarTmevda, redaqcias gaamxnevebda<br />

da Cveni ambebi sadRac zemoT, sxva<br />

instanciebSi mihqonda. an iqneb, sulac,<br />

ucxouri organizaciebisTvis unda ecnobebina.<br />

uSuqobaSi, naTxovari generatoris<br />

wyalobiT dabeWdili gazeTis<br />

gverdebis „kalka“ ki SuaRamisas stambaSi<br />

mihqondaT TanamSromlebs.<br />

es yvelaferi, jer groS-kuponebis,<br />

Semdeg ki TveSi 100 laris safasurad<br />

xdeboda! mokled da paTetikurad _<br />

yvelaferi oqrod ar gveCveneboda, rac<br />

brwyinavda. Tumca, simarTle vTqva, arc<br />

araferi brwyinavda da amis miuxedavad,<br />

raRac Cumi, faseuli, mniSvnelovani<br />

ido Cvens cudad organizebul garja-<br />

Si! dRevandeli gadasaxedidan imdroindeli<br />

problemebi albaT Zalian, Zalian<br />

sasacilod mogeCvenebaT, radgan fuli<br />

da gavlena gazeTebze naklebad aisaxeboda.<br />

fuli da saxeli televiziasTan<br />

asocirdeboda...<br />

gasuli saukunis 70-ian wlebSi postmodernizmiT<br />

STagonebulma da axlo<br />

aRmosavleTSi navTobis krizisiT „mowamlulma“<br />

Jan bodriarma televizias,<br />

da zogadad, eleqtronul medias „xatebis<br />

boroti demoni“ uwoda, romelic<br />

realobas cvlis da amaxinjebs. miuxedavad<br />

arcTu optimisturi ganwyobisa,<br />

visurvebdi, rom es tanjuli demonebi<br />

da damaxinjebuli anareklebi, rac Sei-<br />

Zleba iSviaTad gvestumron.


istoria<br />

42 cxeli Sokoladi


evri<br />

nino xaratiSvili<br />

avtori TamTa melaSvili<br />

foto: levan xerxeuliZe, nino xaratiSvilis piradi arqivi<br />

nino Cemi megobaria. cota ucnaurad<br />

da swrafad SeZenili megobari.<br />

ai, iseTi, adamians rom Sexvdebi da<br />

sadRac 10 wuTSi mogeCveneba, Ti-<br />

Tqos erTmaneTs Zalian didi xania<br />

icnobT, TiTqmis bavSvobidan. iSviaTi,<br />

magram sasiamovno SegrZnebaa.<br />

nino germaniaSi cxovrobs, me _ Ziri-<br />

Tadad, saqarTveloSi. Cven xandaxan<br />

vnaxulobT erTmaneTs. „xandaxan“ _<br />

niSnavs ninos Camosvlas saqarTveloSi,<br />

an Cems Casvlas germaniaSi.<br />

ise, Tu mkiTxavT, megobrobas erTad<br />

gatarebuli ocdaoTxi saaTi da permanentuli<br />

saerTo sivrce sulac ar<br />

sWirdeba.<br />

nino Tavidanve momewona, roca gavicani.<br />

es SarSan zafxuls, goeTes<br />

institutSi moxda, sadac misi meore<br />

da ukve Zalian cnobili romani `Cemi<br />

nazi tyupiscali~ waradgines. miuxedavad<br />

imisa, rom germanuli Zalian<br />

cudad vici, ninos didi siamovnebiT<br />

movusmine. is araCveulebrivi mosaubrea<br />

da araCveulebrivad kiTxulobs<br />

sakuTar teqstebs. mere, kiTxvis<br />

bolos, rogorc xdeba xolme, mcire<br />

diskusia gaimarTa. roca nino kiTxvebs<br />

pasuxobda, maxsovs, gavifiqre: `ra<br />

magari gogoa!~ ridingis dawyebamde<br />

isic maxsovs, rogor vcdilobdi<br />

garSemomyofebSi amomecno, romelia<br />

nino xaratiSvili. ver vipove. `nino<br />

romelia?~ _ vkiTxe Cems megobars<br />

da sanam Cemi megobari mipasuxebda,<br />

`me var~, _ Tqva ninom. Turme, Cem<br />

gverdiT idga. orives gagvecina. xandaxan<br />

vfiqrob, rom SeiZleba sulac<br />

im wuTSi daiwyo Cveni megobroba.<br />

meored erTamaneTs frankfurtSi<br />

SevxvdiT. wignis bazrobis Semdeg<br />

TiTqmis yoveldRe, usityvo TanxmobiT<br />

da ritualuri gulmodginebiT<br />

erTad gavrbodiT jer makdonalds-<br />

Si da mere romelime barSi. iq cotas<br />

vsvamdiT da bevrs vlaparakobdiT.<br />

axla, rodesac ninosTan mivdivar<br />

interviuze, arcerTi kiTxva mzad<br />

ar maqvs, Tumca darwmunebuli var,<br />

saubari gamogviva. nino is iSviaTi<br />

adamiania, romelsac rac metad icnob,<br />

miT ufro saintereso xdeba.<br />

Cven erTmaneTis pirispir vsxedvarT<br />

litkafeSi. `modi, `asociaciobana~<br />

viTamaSoT“, _ vTavazob me, _ `me, sityvas<br />

getyvi da es sityva ra asociaciasac<br />

dabadebs, imaze visaubroT~.<br />

nino mTanxmdeba.<br />

`protesti~, _ veubnebi me. veubnebi<br />

imas, rac TavSi pirvelad momdis da<br />

iqve vxvdebi _ es „protesti“, Tavad<br />

ninozea Cemi asociacia. orives<br />

gveRimeba.<br />

protesti<br />

`estrogeni safrTxea, grZnobieri<br />

istoria safrTxea,<br />

nu gadaiqcevi safrTxed, gTxov, Zalian<br />

gTxov, nu iqnebi gansxvavebuli,<br />

nu gaxdebi problema~.<br />

Cemi saSineli bednierebis weliwadi<br />

`maxsovs, rom Zalian bevri raRac<br />

ar momwonda. mindoda, raRacis Cemeburad<br />

gakeTeba, raRacis Secvla.<br />

amas xan vaxerxebdi, xan vera. rodesac<br />

protesti gamiCnda, sabednierod,<br />

ukve aRmoCenili mqonda<br />

wera. aseve, male Camoyalibda Cveni<br />

Teatraluri dasi skolaSi. gamimar-<br />

Tla, rom adreve CaverTve imaSi, rac<br />

momwonda~.<br />

istoria<br />

ninos erT-erTi pirveli protesti<br />

fatmani aRmoCnda. fatmani `vefxistyaosnidan~.<br />

erTxel momiyva,<br />

rogor daavaldebules moswavleebi<br />

qarTulis gamocdaze `vefxistyaosnis~<br />

sayvarel gmirad aucileblad<br />

nestan-TinaTin-tariel-avTandili<br />

aerCiaT da maTze daeweraT. ninom<br />

nestan-TinaTin-avTandil-tarieli<br />

uaryo da fatmani arCia.<br />

`vifiqre, ratom unda davwero<br />

is, rasac meubnebian, ratom unda<br />

momwondes is, viszec mimiTiTeben,<br />

ratom unda moviyvano maincdamainc<br />

is citata, romelsac CamZaxian. Tan<br />

absoluturad ar modioda CemTan<br />

axlos arcerTi tipaJi _ arc Tina-<br />

Tini, arc nestani, arc asmaTi. maTi<br />

pasiuroba nervebs ise miSlida, rom<br />

absoluturi distancia Cndeboda<br />

Cems da personaJs Soris. fatmani ki<br />

momwonda imitom, rom yvelaze adamianuri<br />

iyo. is iyo, visic me ufro<br />

mesmoda. iseTi iyo, visi warmodgenac<br />

SemeZlo. qalis, romelic grZnobs<br />

da moqmedebs, romelsac uyvars<br />

da mxolod imisTvis ar arsebobs,<br />

rom sxvebma igrZnon misi arseboba~.<br />

nino, rogorc kargi moswavle, samianisTvis<br />

daenanaT da SesTavazes,<br />

Tema xelaxla, friadis sanacvlod,<br />

isev nestan-TianTin-avTandil-tarielze<br />

daewera. ninom Rirseulad<br />

ar daTmo fatmanuri samiani.<br />

`ai, ra momwons am gogoSi~, _ vfiqrob<br />

me, roca nino Tavis erT-erT<br />

pirvel protestze RimiliT miyveba.<br />

_ kargi, meore sityvas getyvi ma-<br />

Sin, _ veubnebi.<br />

_ miTxari.<br />

_ sazRvrebi.<br />

cxeli Sokoladi 43


istoria<br />

sazRvrebi<br />

debora: aranairi sazRvrebis ar mwams.<br />

noa: samagierod, sazRvrebs swams Tqveni.<br />

44 cxeli Sokoladi<br />

`kokoro~<br />

`sazRvari CemTvis ufro SiSia.<br />

SiSi, rom ver gadalaxav. SiSiT Sen<br />

Tavs aferxeb. SiSiT patara, lokaluri<br />

msoflmxedveloba giyalibdeba.<br />

patara bavSvs rom eubnebian: xeli<br />

ar miado, daiwvebi, daiwvebi, daiwvebi.<br />

man ki mainc unda miados, imitom,<br />

rom miiRos es gamocdileba. mixvdes,<br />

rom daiwveba. es gamocdileba SeiZleba<br />

yvelasTvis arc iyos aucilebeli.<br />

yvelas Tavisi sazRvari aqvs.<br />

amitom miyvars mogzauroba. mogzauroba<br />

sazRvrebis gadalaxvaa.<br />

Zalian bevri ram maSinebs, magram<br />

yovelTvis vfiqrob, rom gariskva<br />

sjobs argariskvas. gecodineba<br />

mainc, rom scade, mixvdebi _ es ar<br />

aris Cemi da ukan mobrundebi. rac<br />

aseve momwons aris is, rom sazRvris<br />

gadalaxva Zalian afarToebs horizonts:<br />

Sinagans, gonebrivs, suliers.<br />

araCveulebrivi SegrZnebaa, roca<br />

grZnob, aRiqvam, Seicnob~.<br />

ninom pirveli `sazRvari~ 9 wlis<br />

win gadalaxa. is germaniaSi gadavida<br />

sacxovreblad. meore `sazRvari~,<br />

albaT, maSin, roca germanulad<br />

daiwyo wera. asociaciobana maviwydeba<br />

da ninos ukve kiTxvas vusvam:<br />

_ mesmis, rom Tavs moxveuli diqotomiaa,<br />

magram Seni biografiis,<br />

`samSoblogamocvlili~ adamianebi,<br />

ZiriTadad or samyaroSi `gamokidebulad~<br />

aRiqmebian _ `gamgzavn~ da<br />

`mimReb~ samyaroebs Soris. Sen amas<br />

rogor grZnob? gaqvs moTxovnileba,<br />

romelime samyaros ufro ekuTvnode,<br />

vTqvaT, meti stabilurobis SegrZnebisTvis?<br />

es qarTul-germanuli<br />

diqotomia...<br />

es, germanul-qarTuli<br />

diqotomia<br />

`marTali xar, TiTqos yovelTvis<br />

sadRac SuaSi var da es dilema, albaT,<br />

mTeli cxovreba meqneba. ai, visi<br />

xar, gogo, Sen? visi gogo ufro xar?<br />

pirveli wlebi Zalian miWirda, roca<br />

mekiTxebodnen: Sen qarTveli xar, Tu<br />

germaneli? am enaze rom wer? am enaze,<br />

aba, ratom wer? enis `gamocvla~<br />

iSviaTia da xSir SemTxvevaSi, albaT,<br />

bevrisTvis Zalian simbolurad datvirTuli<br />

aqti. CemTvis germanulad<br />

wera ar yofila winaswar dagegmili<br />

nabiji, romelzedac didxans vifiqre.<br />

xeli Semiwyo iman, rom srulyofilad<br />

vflob am enas, bavSvobidanve<br />

vswavlobdi germanuls. erTxel, maxsovs,<br />

aq, TbilisSi, erTi radiointervius<br />

dros, eTerSi erTma kacma<br />

dareka. Tavidan Zalian bevri maqo,<br />

magram boloSi ver moiTmina da<br />

mainc sayveduris toniT mkiTxa: `ratom<br />

wer germanulad?~ TiTqos enis<br />

gamocvla raRac Ralatis tolfasi<br />

iyos. ki, kargia, rom germaniaSi gamodis<br />

Seni wigni, bevri mkiTxveli hyavs,<br />

aqvs gamoxmaureba, magram... da es<br />

magram yovelTvis rCeba. Tavidan mawuxebda<br />

es sakiTxi, mere raRacnairad<br />

Sevegue. axla vTvli, rom amas<br />

dadebiTi mxare aqvs imitom, rom raxan<br />

me arsad ar var, SemiZlia, yvelagan<br />

viyo. raxan me aravis da arafers<br />

mivekuTvnebi, SemiZlia, yvelafers<br />

mivekuTvnebode. araoportunistuli<br />

gagebiT, ra Tqma unda~.<br />

mainc germanul-qarTuli<br />

diqotomia<br />

germanuli<br />

wels laipcigis wignis festivalze<br />

erT-erTma cnobilma germanulma<br />

satelevizio arxma, ARD-ma ninosTan<br />

interviu Cawera, romelic pirdapir<br />

eTerSi gadaicemoda da romelsac<br />

festivalis uamravi stumari<br />

adevnebda Tvals. maxsovs, ninos wamyvanma<br />

isev germanulad weraze Camougdo<br />

saubari da mere hkiTxa, romeli<br />

iyo misi sayvareli germanuli<br />

sityva. nino arc dafiqrebula, ise<br />

upasuxa: AUSLÄNDERBEHÖRDE. AUS-<br />

LÄNDERBEHÖRDE reestris magvari<br />

dawesebulebaa, sadac ucxoelebi<br />

aRiricxebian. wamyvani uxerxulad<br />

SeiSmuSna da maSinve sxva Temaze gadaitana<br />

saubari. iq kidev erTxel<br />

davrwmundi, rom nino magari gogoa.<br />

`lampeduza xo gagigia? _ kunZu-<br />

li. evropis pirveli `gamfiltravi~<br />

sazRvari. `cixesimagre~. auracxeli<br />

migranti awydeba. am kunZulze aris<br />

cixe, galavani; SemosazRvrulia yvelaferi<br />

da danawilebuli, TiTqos<br />

imisTvis, rom giTxras: Sen rCebi aq,<br />

an ukan midixar, an Tu gagimarTla,<br />

SeiZleba SemogiSva kidec. Seni me-<br />

Sinia, Sen ucxo xar da rac ar unda<br />

iyos, mainc meorexarisxovani iqnebi<br />

Cems qveyanaSi. mere ra, rom evropaa.<br />

Tan 21-e saukune.<br />

aris kidev meore ram: meore msoflio<br />

omis mere germanias aqvs kompleqsi,<br />

romlis gamoc mudmivad<br />

TviTgvemaSia. amis gamo bevri ram<br />

iTrguneba. germaneli Tavs uflebas<br />

ar aZlevs emocia gamoxatos, odnav<br />

metad paTetikuri iyos, vidre es<br />

misi racionaluri kulturisTvisaa<br />

dasaSvebi. es, adamianSi Zalian didi<br />

raRacis CaxSobas iwvevs, rac mere,<br />

Zalian araswor da arasamarTlian<br />

adgilas iCens Tavs. amis gamo iseT<br />

absurdSi vardebian xandaxan, rom<br />

sasaciloc kia. ar momwons is, rom<br />

emociis SiSia qveyanaSi. meore ukiduresobaa<br />

imis, rac Cven gvaklia.<br />

is, rom yvelaferi detalurad unda<br />

gaanalizdes, is, rom aTasjer unda<br />

dafiqrdes, SeiZleba Tu ara, maqvs<br />

amis ufleba Tu ara, rame mohyveba<br />

amas Tu ara. yvelaferi TiTqos<br />

programulad gaTvlilia. adamianebi<br />

iTrgunebian. TeatrSic Zalian<br />

igrZnoba es. Cems speqtaklebze erT-<br />

-erTi umTavresi kritika is iyo, rom<br />

zedmetad emociuria, rom am yvelafers<br />

meti ironiiT da sarkazmiT da<br />

naklebi emociiT unda mivudge. me ki<br />

vTqvi, rom CemTvis xelovnebaa emocia.<br />

xelovneba emociis gareSe ar arsebobs.<br />

warsulis Wiplari erTxel<br />

da samudamod unda CaWra. amis gareSe<br />

win ver waxval, es raRac, yovelTvis<br />

ukan mogqaCavs. mere ra, rom sakuTar<br />

warsuls ase Trgunav, mainc xom aris<br />

nacisturi dajgufebebi, mainc aris<br />

zizRi, brazi. xandaxan SegrZneba maqvs,<br />

rom Tavis Tavs ver grZnoben,<br />

sul raRacis darwmuneba sWirdebaT,<br />

raRacis mtkiceba. es adamianur konteqstSi<br />

Zalian damTrgunvelia~.


qarTuli<br />

nino am jerze TbilisSi seqtembris<br />

bolos Camovida. seqtembris<br />

bolo, gemaxsovrebaT, rogori iyo.<br />

erT dRes, roca me da nino `mulenSi~<br />

visxediT, leseliZeze, romeliRac<br />

egzaltirebulma jgufma jos-jos<br />

SeZaxilebiT Caiara. SevamCnie, nino<br />

rogor daiZaba. im dRes orive cud<br />

xasiaTze viyaviT. mere ninom SuaRamisas<br />

`feisbuqSi~ nouTi dado, romelSic<br />

mimdinare movlenebTan dakavSirebiT<br />

Tavisi azri gamoTqva.<br />

`es argumenti mklavs, rom Sen ra<br />

ici, Sen aq ar cxovrob, Sen iq cxovrob,<br />

sadac problemebi araa. amitom<br />

me TiTqos ar maqvs kritikis da Sefasebis<br />

ufleba. piriqiT, mgonia, rom<br />

roca distanciidan uyureb raRacas,<br />

metad adekvaturad SeiZleba Sexedo<br />

yvelafers. raxan aq, oromtrialis<br />

epicentrSi ar vimyofebi, ratom ar<br />

SeiZleba mqondes azri, kritikuli,<br />

romelsac Tavisuflad gamovTqvam?<br />

sastikad maSinebs es bolodroindeli<br />

tendencia. Tu mis azrs zustad,<br />

wertil-mZimiT ar viziareb, mis<br />

TvalSi mteri vxdebi. me masTan daaxloebuli<br />

ki ara, zustad igive azri<br />

unda mqondes. es ukve totalitaruli<br />

azrovnebaa. ar SeiZleba omis gamocxadeba<br />

imisTvis, vinc Sen azrs ar<br />

iziarebs. mere es eiforiaSi gadadis<br />

da racionalurad gansjis saSualeba<br />

ikargeba. raxan me aq ar vcxovrob, es<br />

imas ar niSnavs, rom me es ar mawuxebs.<br />

raxan aq axla ar vcxovrob, es<br />

imas ar niSnavs, rom aq ar vcxovrobdi,<br />

ar niSnavs, rom is sastiki da bneli<br />

wlebi ar gamomivlia.<br />

me protests vamarTleb, magram<br />

araa aucilebeli protesti agresiiT<br />

gamoxato. agresia yvelaze naklebadaa<br />

Sedegis momtani. ar maxsovs,<br />

agresiiT vinmes ramesTvis mieRwios,<br />

an vinmes ukeT gaegos rame. rac Tavi<br />

maxsovs, sul viRac yviris, viRac<br />

Cxubobs, raRac ar moswons. SeiZleba<br />

ar mogwondes, anda ar iyo mosawoni,<br />

magram ufro metad mizanmimarTuli<br />

unda iyo, ufro metad TviTkritikuli,<br />

meti koncentracia gaakeTo imaze,<br />

Cven ra Secdoma davuSviT da ara<br />

imis permanentul Zalisxmevaze, rom<br />

maradiulad Zerwo mtris xati~.<br />

sanam kidev erT finjan yavas davlevdeT,<br />

cota xniT visvenebT.<br />

_ ra brendis tansacmels vatareb,<br />

ar mkiTxav? _ icinis nino.<br />

_ ara, _ veubnebi me. mec mecineba.<br />

_ modi, medeaze vilaparakoT, _<br />

vTavazob.<br />

mTanmxdeba.<br />

ar vTvli, rom<br />

siyvaruls ojaxi,<br />

forma an norma<br />

sWirdeba. mesmis,<br />

rom es klasikur<br />

instituciebs<br />

safrTxis qveS<br />

ayenebs, magram rac<br />

metad mihyvebi Sens<br />

grZnobas da ara<br />

sazogadoebriv<br />

normas, meti Sansi<br />

geqneba,<br />

wignis filmis<br />

gmirad igrZno<br />

Tavi~.<br />

medea<br />

`axla, rodesac Seni saxe Tvalwin midgas,<br />

mgonia,<br />

TiTqos grZnoba, romelic meufleba,<br />

yovelgvar SiSs Trgunavs da aqrobs.<br />

es sulisSemZvreli siaxlove rCeba<br />

mxolod,<br />

es sisaTuTe~.<br />

Cemi nazi tyupiscali<br />

medea ninom Tavis sadiplomo namuSevrad<br />

airCia. `medeasTvis~ nino<br />

erTi weli emzadeboda. speqtakli<br />

2007 wels dadga hamburgSi. ambobs,<br />

rom am piesas siamovnebiT aCvenebda<br />

saqarTveloSi. speqtakls Zalian<br />

kontroversiuli gamoxmaureba hqonda.<br />

bevrs moewona, bevri aRSfoTda.<br />

nino fiqrobs, rom msgavsi reaqcia<br />

istoria<br />

xelovnebaze saukeTesoa.<br />

medea avirCie imitom, rom is gauanalizebelia;<br />

imitom, rom medeas<br />

qarTvelebi veridebiT. aq medea manamde<br />

gviyvars, sanam is saqarTveloSi<br />

cxovrobs. mogvwons is versia,<br />

rom medeas aravin mouklavs, rom<br />

is msxverplia, romelic daiCagra,<br />

rom mas berZnebma moukles Svilebi<br />

SurisZiebis mizniT da mere xelebi<br />

Seaxoces. qarTvelebi Svilebis mkvlelobamde<br />

saerTod ar mivdivarT.<br />

qarTveli qali xom, pirvel rigSi,<br />

dedaa, deda ki _ wmindani, da sxvaTa<br />

Soris, tabudadebuli. dedas SeuZlebelia<br />

Svili ar uyvardes, SeuZlebelia<br />

Svili miatovos. tabua postnataluri<br />

depresiac, arada, xom<br />

faqtia, bevri qali itanjeba amiT.<br />

ra Tqma unda, samSoblos `Ralatis~<br />

Temac mtkivneulia. medeam xom sam-<br />

Soblo berZen kacze gacvala. albaT,<br />

es naklebad mtkivneuli iqneboda iasoni<br />

rom jumberi yofiliyo~.<br />

gvecineba.<br />

`CemTvis tabu ar arsebobs, magram<br />

mniSvneloba aqvs gamoxatvis formas.<br />

skandali TviTmizani ar unda iyos.<br />

skandaliT inspirirebuli gaRizianeba<br />

me im Sedegs ar momitans, rac<br />

minda. xelovneba imisTvisaa, rom<br />

adamians emociurad Seexos, daafiqros.<br />

Tu is mxolod gabrazdeba,<br />

es Sedegi araa. SeiZleba sxva gziT<br />

mivitano masTan saTqmeli, ufro<br />

Sefarulad, ise Tavxedurad da ise<br />

Riad ara, rogorc es SeiZleba sxva<br />

konteqstSi gamekeTebina. amitom CemTvis<br />

ormagad sainteresoa, roca<br />

delikatur Temas vexebi. xandaxan es<br />

damRlelicaa, aq ufro metad giwevs<br />

fiqri. rom vTqva, rom raRac iseTis<br />

dawera momndomebia an dadgma, da<br />

ver gamibedia, ara. ar mqonia aseTi<br />

SemTxveva. Tumca Sinaarsi formis<br />

xarjze aranairad ar unda daiTrgunos.<br />

Tu raRacaze laparaki ginda,<br />

unda ilaparako~.<br />

ninos medea<br />

`medeasTan me siyvarulis TemiT<br />

daviwye. Zalian bevri veZebe, viki-<br />

Txe. medeas ramdenime araCveule-<br />

cxeli Sokoladi 45


istoria<br />

`3 wami~, bremeni 2011<br />

46 cxeli Sokoladi<br />

`kokoro~<br />

LE PETIT MAITRE, 2008<br />

`liv Staini~, Tbilisi 2011<br />

LE PETIT MAITRE, 2009


me, Sen, marina, hamburgi, 2011<br />

LE PETIT MAITRE, 2008<br />

`Tevzebis cxovreba~, giotingeni 2010<br />

istoria<br />

cxeli Sokoladi 47


istoria<br />

brivi versia arsebobs, magram is,<br />

razec me mindoda fokusireba, arsad<br />

Semxvedria, arcerT versiaSi.<br />

CemTvis Zalian mniSvnelovani iyo,<br />

rom qali da kaci erTmaneTis iaffasian<br />

mtrebad ar meqcia. kliSes<br />

gavcdenodi, rom kaci moRalatea,<br />

rom is tovebs qals. qali ki msxverpli<br />

xdeba da mere Surs iZiebs. mimaCnda,<br />

rom aq bevrad meti siRrmea,<br />

bevrad meti faqtori, romelTa gamoc<br />

es adamianebi gadawyvetilebebs<br />

iReben. me Cemi versia Sevqmeni.<br />

fokusi imaze gavakeTe, rom es ar<br />

aris ideologiamde ayvanili siyvaruli.<br />

Sevecade, medeas `germanuli~<br />

xatic damemsxvria, rogorc egzotikuri<br />

jadoqris. jadoqroba CemTvis<br />

siyvarulis unaria, romelsac medea<br />

flobs. amitom misi, rogorc SurismaZieblis<br />

saxe, Zalian meiaffasianeba~.<br />

_ rogor fiqrob, siyvaruls ojaxi<br />

sWirdeba? _ sxvagan mivdivar. ninoc<br />

momyveba.<br />

_ ara mgonia, siyvaruls rame `mi-<br />

Rebuli~ forma sWirdebodes. siyvaruli<br />

maradiuli Temaa xelovnebaSi.<br />

bevri filmi gvinaxavs, bevri wigni<br />

wagvikiTxavs siyvarulze, kultura<br />

savsea siyvarulis miTebiT da istoriebiT.<br />

patara roca xar, ggonia,<br />

rom Sens cxovrebaSic ase iqneba,<br />

rogorc filmSi, rogorc wignSi.<br />

realoba ki, ufro xSirad, sxvanairia,<br />

aramiTiuri. faqtia isic, rom<br />

grZnoba, romelic yvelas surs,<br />

romelzec yvela wers, yvela laparakobs<br />

xandaxan manipulirebis instrumentia.<br />

ojaxi, rigorc instituti,<br />

didi xania, kiTxvis niSnis qveS<br />

moeqca evropaSi. dRes, globalizaciis<br />

pirobebSi, cxovrebis ritmidan<br />

da pirobebidan gamomdinare, erTad<br />

yofnis sxva forma xdeba ufro sasurveli.<br />

dasavluri kultura aRar<br />

axvevs mis wevrebs Tavs klasikuri<br />

ojaxis formas, Tumca is mainc yvelaze<br />

privilegirebuli instituciaa.<br />

me ki mgonia, yvelaze privilegirebuli<br />

individi unda iyos.<br />

adamians unda hqondes ufleba<br />

icxovros ise, rogorc surs da<br />

48 cxeli Sokoladi<br />

aravin ereodes mis cxovrebaSi, rac<br />

CvenTan, saqarTveloSi, TiTqmis<br />

warmoudgenelia. gauTxovari qali,<br />

gaSorebuli, uSvilo, an saerTod,<br />

kacis gareSe myofi qali, dRes aq<br />

yvelaze `dabali fenaa~. CvenTan<br />

SeuZlebelia imis warmodgena, rom<br />

qals SesaZloa sulac ar surdes<br />

ojaxis Seqmna, karieraze orientirebuli<br />

qali damcinav Rimils iwvevs,<br />

uSvilo qali ebralebaT. aravin<br />

uSvebs im azrs, rom qals SeiZleba<br />

sxva prioritetebi hqondes am cxovrebaSi.<br />

ar vTvli, rom siyvaruls ojaxi<br />

sWirdeba, rom siyvaruls norma an<br />

forma sWirdeba, rom grZnobaSi Car-<br />

Coebs da doqtrinebs unda mivyveT.<br />

mesmis, rom es klasikur, normatiul,<br />

sxvis survilebze da molodinebze<br />

dafuZnebul instituciebs<br />

safrTxis qveS ayenebs, magram mgonia,<br />

rom rac metad miyvebi Sens grZnobas<br />

da ara sazogadoebriv normas,<br />

meti Sansi geqneba wignis an filmis<br />

gmirad igrZno Tavi~.<br />

_ mgonia, rom qalze wera ufro<br />

sainteresoa, _ veubnebi _ rogor<br />

fiqrob, ratom?<br />

qalze wera<br />

lora: es mindoda gamego, rogori<br />

grZnobaa Sennairi rom xar.<br />

liv Staiani<br />

_ pirvel rigSi, imitom, rom me<br />

TviTonac qali var, raRacebi ukeT<br />

mesmis misi, vidre _ kacis. ufro<br />

axlos modis CemTan, ufro aRviqvam<br />

da ufro mexeba. mere amis interpretireba<br />

ise xdeba, rom es qalis<br />

danaxuli sinamdvilea, qalis tkvili.<br />

ras niSnavs qalis danaxuli sinamdvile?<br />

isicaa, rom Zalian cota<br />

qals hqonda, Tundac, 50 wlis win<br />

imis privilegia da saSualeba, rom<br />

gamoexata Tavisi pozicia, mdgomareoba<br />

da wuxili. amitom saukunovani<br />

istoria aqvs imas, rac kacebs danaxuli,<br />

aRqmuli da aRwerili aqvT.<br />

qali, umetes SemTxvevaSi, mamakacis<br />

mieraa xelovnebaSi interpretirebuli.<br />

qali saintereso sqesia, be-<br />

vrad ufro cudad Seswavlili. qali<br />

personaJebi ufro prototipulad<br />

dayofilia da ufro kliSeurad aRqmuli.<br />

qali an meZavia, an wmindani,<br />

an erTguli megobari. droa, es stereotipuli<br />

aRqma daimsxvres. droa,<br />

mivxvdeT, rom qals SesaZloa bevri<br />

identoba hqondes erTdroulad. kidev<br />

erTi sakiTxia _ dasavlur samyaroSi<br />

qali-avtori egzotizaciis<br />

Temaa, miT umetes, Tu mas migraciuli<br />

warsuli aqvs. bolo aTi welia,<br />

aseTi avtorebi Zalian popularulebi<br />

arian germaniaSi. igive teqsti<br />

germanelis dawerili rom iyos, Sei-<br />

Zleba arc mieqces iseTi yuradReba.<br />

mere intensiurad xdeba am avtorTa<br />

warsulis stilizireba. TandaTan<br />

raRac Stampi gedeba da ukve moge-<br />

Txoveba, wero erTsa da imave Tematikaze,<br />

ar gamoxvide Caketili<br />

wridan. Zalian bevri avtori iyenebs<br />

amas. bevrisTvis es xelsayrelia, magram<br />

me vTvli, rom es Zalian saxifaToa.<br />

me ar minda, aRqmuli viyo,<br />

rogorc saqarTveloze maradiulad<br />

mgalobeli bulbuli. ki, me vambob,<br />

rom me saqarTvelodan var, es Cemi<br />

nawilia da asec iqneba, magram me aseve<br />

Sevdgebi sxva nawilebisgan, sxva<br />

interesebic maqvs. Cemi 16 piesidan<br />

mxolod 2 exeba saqarTvelos, meore<br />

romani germanelis TvaliT danaxuli<br />

saqarTveloa, pirvelSi mas saerTod<br />

ar Sevxebivar. mxolod axla<br />

SemiZlia, Tavs ufleba mivce, rom<br />

saqarTvelos Temas CavuRrmavde.<br />

_ erTi miTxari, Sen ufro Teatris<br />

gogo xar, Tu ufro literaturis?<br />

_ vekiTxebi.<br />

isev gvecineba.<br />

kidev erTi diqotomia<br />

Teatri/literatura<br />

`orive Zalian miyvars. roca didi<br />

xniT repeticiebi maqvs, Zalian menatreba<br />

ganmartoeba da wera, imitom,<br />

rom es saerTod sxva saqmea. es individualuria.<br />

aq ar iTvalisiwineb<br />

aravis azrs, akeTeb imas, rac ginda.<br />

speqtaklis SemTxvevaSi iTvalswineb<br />

bevri adamianis azrs, rac damRlelia,<br />

magram gamdidrebs. meorec


isaa, rom rodesac didxans var gamoketili,<br />

mere Zalian menatreba<br />

Teatraluri `aurzauri~. erTi ram<br />

vici, rogorc literaturis, ise Teatris<br />

gareSe Zalian gamiWirdeba.<br />

_ da bolo kiTxva maqvs _ oficialuri<br />

vxdebi _ axla raze muSaobT?<br />

faqtebi daidos!<br />

faqtebi faqtebis dadebamde<br />

pirvelad nino germaniaSi 12 wlisa<br />

Cavida, dedasTan erTad. iq ori weli<br />

iswavla skolaSi. Zalian enatreboda<br />

Tbilisi. roca dabrunda, aRmoaCina,<br />

rom sxvanairia, gaizarda. `ukve aqac<br />

ise ucxod da martod vgrZnobdi<br />

Tavs, rogorc germaniaSi~.<br />

es `ucxooba~ mtkivneuli, magram,<br />

saboloo jamSi, dadebiTi gamocdileba<br />

aRmoCnda. `saSualeba momeca,<br />

ise damesva kiTxvebi, rom pasuxi mimeRo,<br />

im xerxisTvis mimemarTa, rom<br />

TviTgamoxatva SemZleboda, is adamianebi<br />

mepova, vinc gamigebda~.<br />

skolaSi moswavleebma Teatraluri<br />

dasi Seqmnes. iq sanTlis Suqze<br />

sicivisgan galurjebulebi atarebdnen<br />

repeticiebs. `yvelafers Cven<br />

TviTon vakeTebdiT. me vwerdi, mere<br />

vdgamdiT. gamimarTla, rom yovel-<br />

Tvis mxvdebodnen adamianebi, romelTac<br />

sjerodaT Cemi da Cemi TeatriT<br />

gatacebas bavSvur gatacebad<br />

ar Tvlidnen~.<br />

ninom TeatralurSi, kinofakultetze<br />

Caabara. `Teatraluris wlebi<br />

Zalian kargad maxsovs da Zalian<br />

miyvars. saukeTeso megobrebi iq SeviZine,<br />

magram mivxvdi, rom ver vi-<br />

Rebdi imas, rac mindoda~. 2003 wels<br />

ninom ukve hamburgSi, Teatraluri<br />

akademiis dramis reJisuraze Caabara.<br />

misaReb gamocdebSi monawile<br />

180 adamianidan jgufSi mxolo 6<br />

darCa. maT Soris nino iyo yvelaze<br />

patara.<br />

`Tavidan gamiWirda. TiTqmis 24<br />

saaTs akademiaSi vatarebdi. sxva<br />

cxovreba TiTqmis ar mqonia. bevri<br />

ram Tavad unda gagekeTebina. Sen<br />

TviTon Segedgina dasi, Tavad dagerwmunebina<br />

msaxiobebi, mxatvrebi,<br />

dizainerebi, rom SenTan emuSavaT.<br />

es udidesi gamocdileba iyo. am gamocdilebam<br />

mizanmimarTuli gamxada~.<br />

nino paralelurad weras agrZelebda.<br />

`TavisTvis~ werda da mere<br />

ujraSi inaxavda. `erTxelac gamovacxade,<br />

rom sakuTari piesis dadgmas<br />

vapirebdi. skeptikurad Semomxedes.<br />

me TviTon eWvi mRrRnida, ar<br />

viyavi sakuTr TavSi darwmunebuli,<br />

magram gavriske. piesas Z erqva. am<br />

speqtakliT mere bevr festivalze<br />

migviwvies. gamomcemlobac uceb ga-<br />

CemTvis tabu ar<br />

arsebobs, magram<br />

mniSvneloba<br />

aqvs gamoxatvis<br />

formas. skandali<br />

TviTmizani ar unda<br />

iyos. xelovneba<br />

imisTvisaa, rom<br />

adamians emociurad<br />

Seexos, daafiqros.<br />

Tu is mxolod<br />

gabrazdeba, es<br />

Sedegi araa.<br />

momexmaura. aman bevri ram Secvala,<br />

Tumca literaturaSi `fexis Sedgma~<br />

cota ufro gamiWirda. 3 wels<br />

veZebdi gamomcemlobas `JuJasTvis~.<br />

mere, erTi patara, memarcxene gamomcemloba<br />

dainteresda. premiebma,<br />

recenziebma, gamoxmaurebam Zalian<br />

gaaadvila saqme~.<br />

nino axla 29 wlisaa. is 16 piesis da<br />

2 romanis avtoria. misi speqtaklebi<br />

idgmeba hamburgSi, kaselSi, giotingenSi,<br />

vaimarSi, berlinSi, venaSi,<br />

ciurixSi. pirveli romani `JuJa~<br />

2010 wels gamovida. meore romani,<br />

`Cemi nazi tyupiscali~ _ 2011 wels.<br />

ninos bevri mniSvnelovani prizi<br />

aqvs miRebuli. maT Soris, damoukidebeli<br />

germanuli gamomcemlobebis<br />

mTavari prizi `Cemi nazi tyupisca-<br />

istoria<br />

lisTvis~, budenbrokhausis sadebiuto<br />

prizi `JuJasTvis~, haidelbergis<br />

dramis mTavari prizi `liv Stainis-<br />

Tvis~, prizi germanuli literaturis<br />

ganviTarebisTvis, maresis prizi<br />

wlis saukeTeso dadgmisTvis.<br />

ninos teqstebi iTargmneba inglisurad,<br />

frangulad, polonurad,<br />

berZnulad, rusulad, italiurad<br />

da sxvaTa Soris, qarTuladac. `Cems<br />

naz tyupiscals~ nino burduli<br />

Targmnis. wigns `siesta~ gamoscems.<br />

faqtebi<br />

`axla romans vwer, romelsac samuSao<br />

saTaurad jerjerobiT `merve<br />

cxovreba~ aqvs. zogadad, istoria<br />

Zalian mainteresebs. gansakuTrebiT<br />

uaxlesi istoria da gansakuTrebiT<br />

is periodi, romelic mec maxsovs _<br />

perestroika. perestroikis gageba<br />

rTulia, Tu warsuli cota metad<br />

ar ici. ase mivyevi am warsuls da mivadeqi<br />

oqtombris revolucias. arqivebSi<br />

vimuSave moskovSi, perterburgSi,<br />

TbilisSic. Zalian bevri,<br />

saintereso masala vnaxe, magram Zalian<br />

damTrgunveli. erTi dokumenti<br />

vipove. im diskusias asaxavs, roca<br />

ganixilaven, Tu sikvdiliT dasjis<br />

romeli meTodia yvelaze efeqturi<br />

da naklebxarjiani saxelmwifosTvis.<br />

protokolebSi weria, vis ramdeni<br />

rublis bawari dasWirda CamoxrCobisTvis.<br />

Zalian rTuli iyo amaze mu-<br />

Saoba~.<br />

uceb survili miCndeba, erTi<br />

standartuli kiTxva davusva, romelsac<br />

me piradad, verasodes vpasuxobdi.<br />

_ aTi wlis mere Sen Tavs sad xedav?<br />

_ plaJze, nakurTx `kupalnikSi~,<br />

vinme 20 wliT patara xesusTan er-<br />

Tad.<br />

_ xesusi raRaa?<br />

_ xesusi ar ici? madonas kaci!<br />

_ euh.<br />

10 wlis mere ar vici da, nino axla<br />

hamburgSia. sanam me mis profils<br />

vwer, is wers da Tavis samzareulos<br />

kedelebs nairferad Rebavs. principSi,<br />

morCeboda ukve.<br />

cxeli Sokoladi 49


artisti axlodan<br />

arti<br />

Tbilisi-niu iorks Soris<br />

avtori nino CimakaZe<br />

foto: levan xerxeuliZe<br />

niu iorkSi, bruklinis erT Zvel<br />

ubanSi, romelic govanusis arxis<br />

pirasaa gaSenebuli, ukve meSvide<br />

welia, erTi patara galereaa.<br />

„proteus govanusi“ (Proteus Gowanus)<br />

_ ase hqvia galereas, romelic<br />

iunion sTriTze, yofili fabrikebis<br />

teritoriaze mdebareobs. erT<br />

dros, es adgili qalaqis mniSvnelovani<br />

saporto da industriuli<br />

centri iyo, dRes ki iqauroba industriuli<br />

narCeniTaa savse, garemoze<br />

mavne zemoqmedebis dadgena<br />

da teritoriisa da arxis gasufTaveba<br />

jerac ver moxerxda. Tumca,<br />

es sasargeblo aRmoCnda artistebisTvis,<br />

romelTac swored Zveli<br />

Senobebi, gauqmebuli qarxnebi da<br />

50 cxeli Sokoladi<br />

yofili industriuli zonebi izidavT.<br />

warmoSobiT qarTvelma artistma,<br />

saSa (aleqsandra) WavWavaZem galereas<br />

berZnul miToligiaSi zRvis Rmer-<br />

Tis, proTeusisa da adgilobrivi arxis<br />

saxeli daarqva. Proteus Gowanus-i<br />

xSirad maspinZlobs gamofenebs, prezentaciebs,<br />

interdisciplinarul<br />

proeqtebs... ukve wlebia, es galerea<br />

iunion sTriTis eqsindustriul zonaSi<br />

cocxali, saintereso artsivrcis<br />

funqcias asrulebs.<br />

Tavad saSac sakuTar proeqtebs<br />

pirvelad iq waradgens xolme. iqve<br />

xSirad ifineba kidev erTi qarTveli<br />

artistis, niu iorkSi mcxovrebi lado<br />

foCxuas namuSevrebic. „bruklinSi<br />

italiur raionSi vcxovrob, qerol<br />

gardenSi, am teritoriasTan sakmaod<br />

axlos. erT dResac, quCaSi SemTxveviT<br />

movkari Tvali lamazad daweril<br />

posters „Proteus Gowanus“ da SigniT<br />

Sevedi. galereis daTvalierebisas<br />

qarTuli artefaqtebi da suvenirebi<br />

SevniSne da saSas maSinve gamovkiTxe,<br />

saidan hqonda es qarTuli nivTebi.<br />

man ki miTxra, rom TviTon warmoSobiT<br />

qarTveli, WavWavaZe iyo. ase gavicani<br />

saSa SemTxveviT, niu iorkSi“, _<br />

miyveba lado, roca maTi nacnobobis<br />

ambavs vekiTxebi.<br />

saSa WavWavaZe da lado foCxua<br />

wlevandel, mexuTe `artisteriumze~<br />

TbilisSi erTad Camovidnen da<br />

proeqtic erT sivrceSi waradgines.


maTi namuSevrebi erovnuli muzeumis<br />

darbazSi gamoifina. rogorc Tavad<br />

amboben, Zalian moewonaT es sivrce,<br />

Tan undodaT, standartuli galereisgan<br />

cota gansxvavebuli adgili<br />

moesinjaT.<br />

`tansacmeli revoluciisTvis~,<br />

_ ase iyo dasaTaurebuli saSa WavWavaZis<br />

instalacia, romelic Zvelebur,<br />

TeTri feris teqstilebs,<br />

Zveli servizis namtvrevebs, uTos<br />

da sxva artefaqtebs aerTianebs.<br />

lado foCxuam ki ramdenime didi<br />

zomis naxati warmoadgina, romlebzec<br />

usaxo, araidentificirebuli<br />

adamianebi me-19 saukunis evropul<br />

kostiumebSi arian gamowyobilni.<br />

mis proeqts „wigni axali qarTuli<br />

aristokratiisTvis“ hqvia. lado<br />

foCxua, miuxedavad imisa, rom Ti-<br />

Tqmis 12 welia, saqarTveloSi aRar<br />

cxovrobs, aq mainc xSirad Camodis<br />

da misi gamofenebic TbilisSi<br />

bolo wlebis manZilze araerTxel<br />

gamarTula. saSa WavWavaZe ki Tbi-<br />

lisSi meored iyo Camosuli, pirvelad<br />

is saqarTveloSi mimdinare<br />

wlis maisSi iyo, roca literaturis<br />

muzeumSi proeqti `asanTebis<br />

muzeumi~ aCvena.<br />

saSa, pirveli kiTxva TqvenTan meqneba.<br />

rogor moxda, rom aqamde ar iyaviT<br />

saqarTveloSi namyofi da axla ram gibiZgaT,<br />

CamosuliyaviT?<br />

saSa: Camosvla yovelTvis mindoda,<br />

magram ratomRac ver vaxerxebdi.<br />

Cemi da 20 wlis manZilze TiTqmis<br />

yovel wels Camodioda aq, radgan mas<br />

organizacia aqvs da es misi samuSaos<br />

nawilia, magram me didi xnis manZilze<br />

ar mimogzauria arsad. 2 Svili,<br />

saqme, niu iorkis tempi... zogjer saerTod<br />

aRar grCeba dro, sxva rameze<br />

ifiqro. mere bavSvebic gaizardnen<br />

da ufro meti Tavisufali dro gamomiCnda,<br />

Tan bolo periodSi ladom<br />

daiJina, rom aucileblad unda menaxa<br />

saqarTvelo da maisSi marTlac<br />

gadavwyvite aq Camosvla.<br />

artisti axlodan<br />

lado: ho, me erTgvari zeciuri<br />

macne viyavi, romelic Sevida mis<br />

galereaSi, gaicno is da daarwmuna,<br />

Tavisi winaprebis samSobloSi Camosuliyo.<br />

iqneb ufro detalurad mogviyveT,<br />

ra gakavSirebT saqarTvelosTan da<br />

rodis wavidnen Tqveni winaprebi aqedan?<br />

saSa: Cemi babua sanktpeterburg-<br />

Si izrdeboda, saqarTveloSi bolos<br />

1918 wels Camovida, mamas rom gamomSvidobeboda,<br />

radgan mere rumineTSi<br />

midioda saswavleblad. iqidan<br />

londonSi gadavida, bolos ki _ niu<br />

iorkSi. mamamisi male bolSevikebma<br />

daxvrites da es iyo Cveni ojaxis saqarTvelosTan<br />

kavSiris dasasruli.<br />

Semdeg babuCemma dawera memuarebi,<br />

romelic, sxva ambebTan erTad, winandalzec<br />

laparakobs _ Cvens mama-<br />

-papur saxlze, iq mogzauroba axla,<br />

amaRelvebeli Tavgadasavali iyo CemTvis.<br />

cxeli Sokoladi 51


artisti axlodan<br />

lado, Tqven rogor moxvdiT niu<br />

iorkSi?<br />

lado: me, pirvelad, Cemi mSobliuri<br />

qalaqi, soxumi, 1993 wlis 27 seqtembers,<br />

afxazeTis omis bolo<br />

dRes davtove. maSin 23 wlis viyavi.<br />

im dRidan iwyeba Cemi cxovrebis mogzauroba.<br />

me da saSas esec gvaer-<br />

Tianebs _ oriveni devnilebi varT;<br />

marTalia, sxvadasxva dros mogviwia<br />

samSoblos datoveba, sxvadasxva istoriul<br />

viTarebaSi, magram mainc.<br />

Cveni aq warmodgenili gamofenac<br />

istoriis gameorebazea _ elitebis<br />

cvlaze.<br />

soxumidan wamosvlis Semdeg, TbilisSi<br />

samxatvro akademia davamTavre.<br />

33 wlis asakSi, TbilisSi, Cems<br />

personalur gamofenaze Sevxvdi Cems<br />

momaval meuRles, amerikel elizabet<br />

igons, davqorwindiT da aq<br />

2-wliani cxovrebis Semdeg, amerikaSi<br />

gadavediT. axla niu iorkSi vcxovrobT.<br />

ucnauria, magram soxumis Semdeg,<br />

es pirveli adgilia, romelsac<br />

SemiZlia saxli vuwodo. niu iorks<br />

aqvs es Tviseba...<br />

ki, es mec SevamCnie, miuxedavad imisa,<br />

rom sul raRac erTi kviriT viyavi<br />

iq. Tumca bevrisgan gamigia, rom Trgunavs<br />

misi masStaburoba da tempi.<br />

amitom, aqve gkiTxavT, ras niSnavs artistisTvis,<br />

cxovrobde 21-e saukunis<br />

niu iorkSi _ mravalferovan, saintereso<br />

qalaqSi, romelic siaxleebis da<br />

saintereso ambebis ulevi wyaroa?<br />

saSa: artistisTvis, es qalaqi zedmetad<br />

gadatvirTulia da yuradRebis<br />

koncentrirebaSi giSlis xels.<br />

komerciuli artsamyaro ki imxelaa,<br />

Zalian rTulia, ipovo Seni xma, gansakuTrebiT<br />

rTulia es axalgazrda<br />

artistisTvis. Tavidan mec cota<br />

daviTrgune da davibeni, magram mere,<br />

raRac drois manZilze, Cems studiaSi<br />

Cavikete da ase gavarTvi Tavi<br />

amas. vmuSaobdi Zalian aqtiurad da<br />

sabolood, Cemi Tavic vipove monoliTur<br />

artsamyaroSi.<br />

lado: es, marTlac ukidegano SesaZleblobebis<br />

qalaqia, romelmac<br />

Semqmna me, rogorc artisti. aq Segi-<br />

52 cxeli Sokoladi<br />

Zlia yvelaferi gaakeTo, yvelaferi<br />

naxo. yvelaferi, rac kacobriobam<br />

Seqmna 2012 wlamde, xelmisawvdomia<br />

niu iorkSi. magram imdeni rame xdeba<br />

yoveldRe, rom yvelafers Tavs ver<br />

varTmev, zogadad, swrafi var, bevr<br />

informacias viReb da miyvars informacia,<br />

magram unda vaRiaro, rom<br />

niu iorkma gamaoca, warmoudgenelia,<br />

yvelaferi moaswro da gadaamu-<br />

Sao _ asobiT Sou yoveldRe, uamravi<br />

filmi. TbilisSi ki, unda daeswro<br />

raRac modur RonisZiebebs, saRamoebs,<br />

rom gamoCnde, xalxma gagicnos,<br />

niu iorkSi ver „gamoCndebi“, aq 9 milioni<br />

adamiania, 9 milioni ambiT.<br />

Tumca, albaT, mainc sasargebloa<br />

artistisTvis, icodes, ra xdeba axali,<br />

rogor viTardeba sxvadasxva mimarTulebebi.<br />

esec xom Zalian mniSvnelovania?<br />

lado: ra Tqma unda, arian artistebi,<br />

an stilebi da Temebi, romlebic<br />

mainteresebs. magaliTad, miyvars<br />

Tanamedrove cekva da vcdilob, yuradRebiT<br />

viyo, miyvars mark morisis<br />

sacekvao jgufi, lusinda Caildi<br />

da maT warmodgenebze aucileblad<br />

waval. konkretul raRacebs, rac<br />

mainteresebs, ar vtoveb, radgan es<br />

CemTvis inspiraciaa.<br />

anu, Tu am Tqvens proeqts gaviTvaliswinebT,<br />

modac inspiraciaa Tqven-<br />

Tvis, ara?<br />

lado: ra Tqma unda. magaliTad,<br />

verafriT gamovtovebdi aleqsandr<br />

makquinis gamofenas metropoliten-<br />

Si. uzarmazar, orsaaTian rigSi videqi,<br />

aseTi ram arasdros minaxavs<br />

amerikaSi _ 1970-ian wlebSi, leninis<br />

mavzoleulmSi rigSi rom idga<br />

xalxi, raRac amis magvari iyo. saocari<br />

gamofena iyo. CemTvis makquini<br />

geniosia.<br />

geTanxmebiT, sxvaTa Soris, raRac<br />

makquiniseuli TbilisSi Camotanil<br />

Tqvens namuSevrebSic aris. saSa, Tqven<br />

sad eZebT inspiracias? Tqvens galereas<br />

interdisciplinaruls uwodebT,<br />

gamodis, rom xelovnebisgan daSo-<br />

rebul sferoebSic bevr sainteresos<br />

xedavT.<br />

2005 wels, roca es galerea davaarse,<br />

mindoda, rom is interdisciplinaruli<br />

yofiliyo. aq CarTulia<br />

maTematika, mecniereba da xelovneba<br />

erTad. mainteresebs gamofenebis,<br />

artefaqtebis da wignebis erT sivrceSi,<br />

erTi koncefciis qveS mo-<br />

Tavseba. aseve, Zalian mainteresebs<br />

istoria.<br />

es Tqvens am namuSevarSic aisaxa,<br />

Tumca vidre aq Camotanil namuSevrebze<br />

visaubrebdeT, minda Tqveni Zveli<br />

proeqti, `asanTebis muzeumi~ da `civi<br />

omis muzeumi~ gaixsenoT, romelic<br />

maisSi TbilisSic CamoitaneT da romelsac,<br />

rogorc vici, ramdenime weli<br />

akeTebdiT. maTSic Cans mecnierebis da<br />

istoriis gavlena.<br />

saSa: me, berlinSi davibade, civi<br />

omis dros. mamaCemi aSS-s centralur<br />

sadazvervo saagentoSi muSaobda.<br />

sul mainteresebda _ vin iyo,<br />

ras akeTebda. Tan mSoblebi gaSorebulebi<br />

iyvnen, amitomac gamZafrebuli<br />

mqonda interesi mamis mimarT.<br />

TandaTan, ufro aqtiurad daviwye<br />

civi omis Sesaxeb masalebis kiTxva.<br />

da sabolood, es muzeumi Sevqmeni.<br />

Sevqmeni es proeqtic. xalxi modioda<br />

muzeumSi da maZlevda artefaqtebs,<br />

miyveboda istoriebs. Semdeg, es yvelaferi<br />

wignad iqca.<br />

New York Times-Si Tqvens Sesaxeb gamoqveynebul<br />

statiaSi wavikiTxe, rom<br />

`asanTebis muzeumis~ Seqmnisas nabokovi<br />

iyo Tqveni STagonebis wyaro,<br />

kerZod ki, misi wigni `Speak, memory~.<br />

ufro detalurad rom gviTxraT, ratom<br />

daukavSireT Tqvens proeqts?<br />

es wigni, CemTvis, molaparake mogonebebia.<br />

is, warsulze ar saubrobs,<br />

rogorc nostalgiaze _ radgan ase<br />

warsulis aRqma me TviTon ar mainteresebs<br />

_ aramed iyenebs warsulis<br />

fragmentebs imisTvis, rom raRac<br />

axali Sevqmna. nabokovi, Tavis wign-<br />

Si, bavSvobis dros asanTebiT TamaSs<br />

aRwers. mec daviwye mamaCemze fiqri,<br />

romelic aseve TamaSobda asanTebiT.


gamovkiTxe mas TamaSis detalebi da<br />

Semdeg es proeqti gavakeTe. asanTebi<br />

am TamaSSi jariskacebi arian, amitom<br />

isini civi omis koncefciasac kargad<br />

erwymian.<br />

modi, Tqvens im namuSevrebs davubrundeT,<br />

romlebic artisteriumze<br />

CamoitaneT. saSa, Tqvens proeqts hqvia<br />

`tansacmeli revoluciisTvis~. anotaciaSi<br />

vkiTxulobT, rom SegviZlia<br />

mogonebebis gauToeba, maTi daviwyeba.<br />

ra aris es, erTgvari futuristuli<br />

gancxadeba, rom axali furclidan<br />

daviwyoT momavali?<br />

saSa: ara, piriqiT, es sapirispiroa.<br />

am proeqtis Seqmnisas, ra Tqma unda,<br />

vfiqrobdi rusul avangardze, magram<br />

am mimdinareobis warmomadgenlebi<br />

xedavdnen mxolod momavals,<br />

warsuli maTTvis mkvdari iyo. me ki<br />

ironiulad Sevabrune es mocemuloba.<br />

tansacmeli am namuSevarSi momavalzea<br />

gaTvlili, magram is warsulsac<br />

exmianeba. yvelgan veZebdi<br />

warsulis Sreebs. magaliTad, gamoviyene<br />

bebiaCemis naqoni Zveli Te-<br />

Treuli da tunikebi Sevqmeni, mere<br />

sxva artefaqtebi Sevurie: damtvreuli<br />

nivTebi, wignebi, biblioTekis<br />

baraTebi, romelTac axla aRaravin<br />

iyenebs. me mainteresebs kultura,<br />

romelic uCinardeba. roca auToeb<br />

naWers, masze raRac kvali rCeba, is<br />

imaxsovrebs _ mogonebasaviTaa. magram,<br />

roca win midixar da raRacas<br />

cvli, vfiqrob, arc warsuli unda<br />

daiviwyo. am namuSevrebs momrgvalebuli<br />

formebi aqvs da es miniSnebaa,<br />

rom istoria Tavis Tavs imeorebs.<br />

sityva `revoluciac~ originaluri<br />

datvirTviT brunvas, rac wreze siaruls<br />

mianiSnebs.<br />

lado, Tqveni namuSevrebi aristokratias<br />

exeba, Tqveni STagoneba ki,<br />

rogorc wavikiTxe, saqarTveloSi monarqiis<br />

aRdgenis idea iyo. ra aris es,<br />

ironia am yvelaferze?<br />

lado: es satiraa qarTul sazogadoebaze,<br />

romelic mudmivad cdilobs<br />

xelaxla Seqmnas aristokratia.<br />

es namuSevari postmodernistul<br />

stilSi Sevqmeni, ukve arsebuli siluetebi<br />

aviRe, gadavakeTe isini, saxeebi<br />

wavuSale da forma Sevucvale,<br />

yvelaferi xeliT davxate da sabolood,<br />

es miviRe. amis Seqmnis impulsi<br />

maSin gamiCnda, roca bagrationis<br />

ojaxze da monarqiis aRdgenaze<br />

daiwyes laparaki. realurad, or<br />

saukuneze metia, rac bagrationebi<br />

saqarTvelos monarqebi aRar arian.<br />

ratom unda varCinoT isini Cveni<br />

biujetidan? me, am SemTxvevaSi, respublikeli<br />

var, respublikeli ara<br />

artisti axlodan<br />

`asanTebis muzeumi~, saSa WavWavaZe<br />

`tansacmeli revoluciisTvis~, saSa WavWavaZe<br />

amerikuli gagebiT, aramed franguli:<br />

„Zmoba, erToba, Tanasworoba (Liberte,<br />

egalite, fraternite)~.<br />

daaxloebiT 5 wlis win iyo CvenTan<br />

monarqiaze saubari, ratom gadawyviteT<br />

axla gagekeTebinaT es namuSevrebi?<br />

es ubralod pirveli impulsi iyo,<br />

Torem es araa marto maTze, es ufro<br />

universaluria. magaliTad, axla<br />

axali mTavroba gvyavs. da me mgonia,<br />

rom zogadad yvela mTavroba<br />

cxeli Sokoladi 53


artisti axlodan<br />

fiqrobs ase _ sakuTari Tavi aristokratia<br />

hgonia. dadian ZviradRirebuli<br />

manqanebiT, aravin Cajdeba<br />

`opel veqtraSi~, icvamen brionis<br />

da armanis tansacmels, saubroben<br />

Zalian nela. ai, naxav, male es axali<br />

mTavrobac Zalian mosabezrebeli<br />

gaxdeba. roca opoziciaSi xar,<br />

ufro sainteresoa, roca mTavroba-<br />

Si midixar, mosawyeni xdebi, TiTqos,<br />

sakuTar Tavs kargav da usaxo er-<br />

Tgvarovani jgufis nawilad iqcevi.<br />

amitom gavaSave am proeqtSi saxeebi<br />

_ mTavroba usaxoa. mxolod ramdenime<br />

gamorCeuli tipia, romelsac<br />

Sou mihyavs, danarCeni _ ministrebi,<br />

parlamentarebi _ usaxoebi arian.<br />

qarTvelebs gviyvars liderebi, adamianebis<br />

gakerpeba, maTze mTeli pasuxismgeblobis<br />

akideba da imedebis damyareba.<br />

gvWirdeba viRac, vinc „swor<br />

gzaze dagvayenebs da gadagvarCens“.<br />

ase xedavT Tqvenc?<br />

lado: ki, es erTi mxarea da mar-<br />

Talia, Cven gviyvars Tamar mefe,<br />

liderebi, magram qarTveli xalxi<br />

Zalian jiuticaa da zogjer _ Zalian<br />

anarqistulic. magaliTad, yovel<br />

qarTvel taqsistSi aris raRac<br />

anarqistuli. isini Tavisuflad<br />

SeiZleba iyvnen kropotkinis mimdevrebi.<br />

maT ar undaT wesebis dacva,<br />

sZulT usafrTxoebis Rvedebi, ar<br />

undaT gadasaxadebis gadaxda. Tvi-<br />

Ton moZraobis wesic saqarTveloSi<br />

anarqistulia, TviTorganizebuli<br />

sistemaa. gansakuTrebiT, saakaSvilamde<br />

periodSi, SuqniSnebic ki ar iyo<br />

quCebSi, gaxsovT? es wminda bakuninis<br />

tipis organizmia.<br />

ase rom, Cven ar varT mxolod eri,<br />

romelic liderebisken iswrafvis,<br />

Cven aseve anarqistuli sazogadoeba<br />

varT. da aq konceptualuri wyvetaa,<br />

erTi mxriv, Cven gvinda mefe davi-<br />

Ti, magram mas ver vetyviT, „daviT,<br />

wadi“, rogorc „miSa, wadis“ vambobT,<br />

Cven gvinda lideri, magram ar gvinda,<br />

rom realurad gvmarTos. Cven is<br />

gvinda ubralod, rogorc simbolo,<br />

kerpi.<br />

modi, isev xelovnebas davubrun-<br />

54 cxeli Sokoladi<br />

`wigni axali qarTuli aristokratiisTvis~, lado foCxua<br />

deT. Znelia 21-e saukuneSi artistis<br />

roli mkafiod gansazRvro da raime<br />

definiciebi miusadago, magram mainc,<br />

ras fiqrobT, rogoria dRevandeli<br />

artisti, sad aris is, ramdenad<br />

axlos dgas garemosa da sivrcesTan,<br />

romelSic cxovrobs? mogwonT Tu<br />

ara socialurad aqtiuri xelovneba?<br />

magaliTad, saqarTveloSi bolo<br />

aTwleulebis manZilze xelovanebis<br />

didi nawili namuSevrebs ganyenebul,<br />

realobas sruliad mowyvetil Temebze<br />

qmnida, es gansakuTrebiT kinos da<br />

Teatrs exeba: banaluri sasiyvarulo<br />

istoriebi, sentimentaluri, maRalfardovani<br />

narativebi, an saeWvo esTetikis<br />

komediebi. am dros Zalian bevri<br />

Temis sainteresod asaxva SeiZleboda<br />

xelovnebaSi. Tumca, es tendencia<br />

bolo dros Seicvala. aqvs Tu ara<br />

Tanamedrove xelovans socialuri pasuxismgebloba?<br />

saSa: me vfqirob, rom `artisteriumze~<br />

proeqtebis didi nawili swored<br />

realobasTan iyo kavSirSi, rac Zalian<br />

saintereso sanaxvi gaxldaT.<br />

ai, magaliTad, eliavas bazrobis<br />

proeqti. piradad me, gansakuTrebiT<br />

mainteresebs xelovneba, romelic<br />

dakavSirebulia adgilTan, urTier-<br />

Toba aqvs TemTan, sazogadoebasTan<br />

aris komunikaciaSi da ara marto<br />

xelovnebis sferosTan. momwons,<br />

roca namuSevrebTan is adamianebic<br />

pouloben kavSirs, romlebic xelovnebasTan<br />

ar arian kavSirSi. momwons<br />

socialurad aqtiuri artistebi, magram<br />

aseve did mniSvnelobas vaniWeb<br />

esTetikur mxares da imas, Tu rogoraa<br />

Sesrulebuli esa Tu is namu-


Sevari.<br />

lado: marTlac rTulia artistis<br />

roli gansazRvro, dRes yvelaferi<br />

msxvrevadia da danawevrebuli. taim<br />

skverze damontaJebuli monitorebidan<br />

romelime reklama rom aiRo,<br />

magaliTad, `levisis~ jinsis, da siqstis<br />

kapelaze dado, miqelanjelo<br />

daikargeba, radgan es neonis personaJebi<br />

mTel yuradRebas ipyrobs!<br />

xedavT, rogoria vizualuri informacia?<br />

ra Tqma unda, yvelafers aqvs<br />

arsebobis ufleba, rogorc rusi<br />

futuristebi ityodnen, dae, yvela<br />

yvavili ayvavdes! me saerTod vfiqrob,<br />

rom niWi Zalian mniSvnelovania,<br />

ar momwons TviTmarqviebis mier<br />

gakeTebuli arti. miyvars frTxilad<br />

da profesiulad Sesrulebuli namuSevrebi,<br />

romelTac did dros da<br />

energias uTmob, magaliTad, Zalian<br />

momwons luis burJua, fantastikuri<br />

skulptori, lusien froidi, elis<br />

nili, mark rotko _ am Tanamedrove<br />

artistebis midgoma xelovnebisadmi<br />

Zalian mniSvnelovania CemTvis.<br />

me aqtivisti xelovnebac momwons,<br />

oRond Tu kargadaa gakeTebuli.<br />

dRes uamravi videoartistia, xelovneba<br />

yvelganaa da Zalian martivia<br />

ukve, iyo xelovani, magram xarisxi<br />

mainc xSirad rCeba problemad.<br />

anu, isev dgeba formisa da Sinaarsis<br />

Tanxvedris da Serwymis problema.<br />

zogjer mxolod formaa saintereso,<br />

magram Sinaarsi ar aqvs, zogjer ki SinaarsiT,<br />

koncefciiT gizidavs, magram<br />

ar mogwons forma. es realurad aris<br />

problema, Tu me vxedav garedan ase?<br />

artisti axlodan<br />

saSa: ki, arcTu ise iSviaTad aqtivist<br />

artSi, konceptualur xelovnebaSi,<br />

marTlac ikargeba is unar-<br />

-Cvevebi, rac Zalian mniSvnelovania<br />

xelovanisTvis. kargi iqneba, Tu amas<br />

yvela gaviTvaliswinebT da ufro<br />

frTxilad movekidebiT namuSevrebs.<br />

lado: orive Zalian mniSvnelovania,<br />

formac da Sinaarsic. imitom,<br />

rom forma Sinaarsis gareSe aris<br />

saloni da Sinaarsi formis gareSe<br />

xdeba mSrali konceptualizmi.<br />

bolos, minda, erT Zalian mniSvnelovan<br />

sakiTxzec gkiTxoT, rogor ir-<br />

CenT Tavs, rogor agvarebT finansur<br />

problemebs? saqarTveloSi Zalian<br />

Znelia marto xelovnebiT cxovreba,<br />

rTulia akeTo arti da amiT Tavi<br />

Seinaxo. vfiqrob, es universaluri<br />

problemaa, Tu Seni namuSvrebi Zalian<br />

komerciuli araa, warmoudgenelia<br />

mxolod amiT icxovro.<br />

saSa: artistebis umetesobas niu<br />

iorkSi aqvs sxvadasxva samuSao, mec<br />

Tavidan rusulis Tarjimnad vmu-<br />

Saobdi, Semdeg mimtani viyavi. cota<br />

ulmobeli, sastiki samyaroa, Tu topartistebs<br />

Soris ar xar, romlebic<br />

komerciulad warmatebulebi arian,<br />

marto xelovnebiT ver icxovreb.<br />

dResac kerZo skolaSi vaswavli xelovnebas.<br />

garda amisa, alternatiul<br />

artsamyaroSi, anu arakomerciul<br />

artsamyaroSi Tu arakomerciuli<br />

artistis statusi gaqvs, SegiZlia<br />

granti moiTxovo, me es araerTxel<br />

gamikeTebia.<br />

lado: niu iorkSi marTla rTulia<br />

komerciuli warmateba moipovo da<br />

namuSevrebi gayido, miT umetes, Zvirad.<br />

Tumca amerika mdidari qveyanaa<br />

da Sen mainc SegiZlia Semosavlis<br />

wyaro naxo. zogjer mec raRacas vyidi,<br />

magram es Zalian iSviaTad xdeba,<br />

aseve vaswavli _ moswavleebs xan saxlSi<br />

viReb, xan _ studiaSi. Tavisufali<br />

artistis statusi mirCevnia.<br />

miyvars rasac vakeTeb, xelovnebas<br />

ukavSirdeba da amiT kmayofili var.<br />

mokled, SimSiliT ar mokvdebi. Segi-<br />

Zlia bevri sxvadasxva ram SeaTavso,<br />

Tan artic akeTo.<br />

cxeli Sokoladi 55


Tema<br />

avtori nino lomaZe<br />

statiaze muSaobda anita Tvauri<br />

6 oqtomberia. mziuris amfiTeatr-<br />

Si `laboratoria 1918~-is studentebi<br />

ikribebian.<br />

_ sul esa varT?<br />

_ velodebiT, jer kidev movlen.<br />

_ kargiT, ra! ase araferi gamova,<br />

_ buzRunebs erT-erTi da Cvens wina<br />

rigSi jdeba, _ dagvianebisTvis raRac<br />

sanqciebi gvWirdeba. _ aravin pasuxobs.<br />

oqtombrisTvis uCveulod Tbila.<br />

mze ise mWaxed anaTebs, foTlebidan<br />

areklili sxivic ki Tvals miWrelebs.<br />

vidre danarCenebs velodebiT, studentebs<br />

vakvirdebi. winasaarCevno<br />

eiforia uecrad gaqra. cvlilebebis<br />

molodiniT aRtacebul studentebsac<br />

ecvlebaT ganwyoba, damcxralebi,<br />

mSvidebi Canan. jer ar vici, rogori<br />

simSvidea es _ Zalebis mokrebis, dafiqrebis<br />

dro, Tu dasrulebuli saqmiT<br />

mogvrili kmayofileba.<br />

nel-nela grovdebian, xmauri matulobs.<br />

`ei! mismineT ra!.. dawynardiT!~<br />

sxvebis dasaSoSmineblad Tornike<br />

WumburiZe cariel plastmasis boTls<br />

haerSi iqnevs. mosaubreTa rigiTobas<br />

boTli gansazRvravs _ visac gadascemen,<br />

sityvis ufleba mas eZleva. wesrigi<br />

advilad myardeba.<br />

_ TviTmmarTvelobis arCevnebze<br />

ras vSvrebiT? _ kiTxulobs Tornike<br />

WumburiZe.<br />

_ arCevnebisTvis unda movemzadoT,<br />

_ pasuxobs aleqsandre cagareli,<br />

studenti universitetidan _ magram<br />

56 cxeli Sokoladi<br />

manamde programa gvaqvs dasaweri.<br />

_ me ar mjera aseTi cvlilebebis,<br />

ambobs salome danelia, _ Tu sistemas<br />

vangrevT, maSin es arsebuli Tama-<br />

Sis wesebis aRiarebaa.<br />

_ amaze xom vilaparakeT.<br />

_ magram gadawyvetileba ar migvi-<br />

Ria.<br />

samagierod, Tanxmdebian imaze,<br />

rom programa aqvT dasaweri. miznebic<br />

da wesdebac gadasaxedia. or<br />

jgufad nawildebian. erTi programaze<br />

imuSavebs, meore Tanamoazreebis<br />

mobilizebas daiwyebs. Tanaxma<br />

xarT Tu ara programis jgufs soso<br />

WauWiZem gauwios koordinacia? da<br />

moxaliseebis jgufs, rom maTe gabicinaSvilma?~<br />

yvela Tanaxmaa. ociode<br />

wuTSi jgufebi dakompleqtebulia<br />

da amocanebic gadanawilebuli.<br />

`va, ukve movrCiT? aseTi konstruqciulebi,<br />

mgoni, jer arasdros vyofilvarT~.<br />

`laboratoria 1918~ studenturi<br />

moZraobaa, romelic daaxloebiT<br />

erTi wlis win universitetSi radikaluri<br />

cvlilebebis survilma Seqmna.<br />

moZraobas lideri ar hyavs. jgufSi<br />

gadawyvetilebas mxolod konsensusis<br />

gziT iReben. demokratiuli ar-<br />

Cevnebis principi umciresobis uflebebsa<br />

da umravlesobis diqtatze<br />

xangrZlivi diskusiebis Semdeg, uaryves.<br />

laboratoriaSi gadawyvetileba<br />

miRebulia mxolod maSin, rodesac<br />

mowinaaRmdeges Zlieri, sapirispiro<br />

argumentebis warmodgena ar SeuZlia<br />

da erTi sityviT, konsensusi dgeba.<br />

seqtembris movlenebis Semdeg, laboratoria<br />

Cvens Tvalwin iqca Trendad.<br />

`laboratorielebi~ sayovel-<br />

Tao favoritebi arian, _ Tavisufali,<br />

gabeduli da ukompromiso axalgazrdebis<br />

imijiT, protestis yvelaze<br />

simpaTiuri inspiratorebi.<br />

studentTa mcire jgufma 2011<br />

wels gaerTianeba universitetis<br />

axalgazrduli sainiciativo jgufis,<br />

`Targmnes~ kvlevis prezentaciis<br />

Semdeg gadawyvita. kvlevam universitetSi<br />

ucxouri literaturis<br />

TargmnisTvis gamoyofili biujetis<br />

`aramiznobrivi xarjva~ gamoavlina.<br />

studentebi TviTmmarTvelobis wevrebs<br />

daupirispirdnen. konfliqti<br />

prezentaciis Semdegac gagrZelda,<br />

ramdenime aqtivisti universitetis<br />

ezoSi scemes. maT dasacavad kurse-


lebi, ZiriTadad, megobrebi Seikribnen.<br />

mixvdnen, rom samegobro wre<br />

nel-nela sxva Sinaarss iZenda da<br />

axalgazrdul moZraobad yalibdeboda.<br />

mudmivi ganaxlebis da eqsperimentis<br />

sinonimad sityva laboratoria<br />

airCies, simbolur aTvlis wertilad<br />

ki _ universitetis daarsebis Tari-<br />

Ri.<br />

pirveli protesti sam kviraSi, 26<br />

maisis aqciis darbevas mohyva. diliT,<br />

samxedro aRlumis dawyebamde, parlamentis<br />

SesasvlelTan plakatebiT<br />

dadgnen: moZalade xelisuflebav da<br />

avantiuristo opoziciav, Tqven xarT<br />

nagvebi! aqciaze maTTan erTad sul<br />

20-mde adamiani iyo. ivnisSi ukve ardadegebi<br />

daiwyo da droebiT Sexvedrebi<br />

Sewyvites.<br />

2011 wlis 3 oqtomberi soso WauWi-<br />

Zis pirveli dRea universitetSi.<br />

axali saswavlo wlis dawyebis aRsa-<br />

niSnavad universitetis ezoSi pirvelkurselebs<br />

reqtori xvdeba. sosom<br />

megobrebisgan icis, rom `laboratoria<br />

1918~ am dRes aqciisTvis emzadeba.<br />

studentebis masaSi laboratorielebs<br />

male poulobs da maTTan erTad<br />

dgeba. vidre aleqsandre kvitaSvili<br />

ganaTlebis ministrs gadascems sityvas,<br />

ezoSi moulodnelad plakatebi<br />

iSleba _ `nu atyuebT studentebs~,<br />

`universiteti ekuTvnis leqtorebs<br />

da studentebs!~ `ganaTleba uflebaa<br />

da ara provilegia!~ reqtors dabneuloba<br />

etyoba, wamiT Cerdeba, Semdeg<br />

sloganebis avtorebs urCevs, Tu<br />

universiteti ar moswonT, sxva umaRlesSi<br />

ganagrZon swavla. uxerxuli<br />

scenaa _ ministri gamodis sityviT,<br />

ezo ki savsea transparantebiT. iqmneba<br />

STabeWdileba, rom es aqcia mTeli<br />

studentobis pasuxia universitetis<br />

administraciis mimarT.<br />

Tema<br />

aqciis Semdeg mziurSi midian. mo-<br />

Zraobis miznebze, principebze, axal<br />

moTxovnebze msjeloben. mziurSi<br />

soso WauWiZec midis. soso socialuri<br />

da politikuri mecnierebis<br />

fakultetze Cairicxa. bolo klaseb-<br />

Si socialuri mecnierebis TeoriebiT<br />

dainteresda. universitetSic sociologia,<br />

an socialuri anTropologia<br />

unda iswavlos. ambobs, rom klasikuri<br />

filosofiidan dawyebuli socialur<br />

fsiqologiamde, yvelaferi<br />

ainteresebs. amitom jgufSi politikuri<br />

Teoriebis ganxilvebSi Tavidanve<br />

aqtiurad erTveba. `pirveli ideuri<br />

dapirispirebac am Sexvedraze gamoCnda.<br />

vamtkicebT, rom CvenTvis yvela<br />

ideologia misaRebia. arada, roca saqme<br />

realur situaciamde midis, Zalian<br />

dogmaturebi vxdebiT~, _ ambobs soso.<br />

fiqroben, rom am dogmatizmisgan Tavis<br />

dacvaSi konsensusi exmarebaT.<br />

cxeli Sokoladi 57<br />

foto giorgi gogua


Tema<br />

rodesac 2003 wels qveyana mniSvnelovani<br />

gardatexisTvis emzadeboda,<br />

samoqalaqo sazogadoebis nawilma,<br />

revoluciis saxelmZRvanelo, saxelad<br />

`kmara _ 10 nabiji Tavisuflebisken~<br />

Seqmnes. erT-erTi fundamenturi<br />

nabiji ganaTlebis sistemis<br />

reformireba iyo, romelic gana-<br />

Tlebis xelmisawvdomobis gazrdas,<br />

xarisxis amaRlebas da saswavlo dawesebulebebSi<br />

avtonomiuri marTvis<br />

meqanizmebis amuSavebas gulisxmobda.<br />

pirvelad ganaTlebis sistemis<br />

reformirebis moTxovna akademiaSi<br />

gaCnda, 1996 wels. Tumca realuri<br />

cvlilebebis miRweva studentebma<br />

mxolod eqvsi wlis Semdeg SeZles.<br />

2002 wels akademiaSi studenturi<br />

forumi Tavidan, axali SemadgenlobiT<br />

Seikriba. maTi moTxovnis sapasuxod,<br />

administraciam studentTa<br />

Sefasebis wesi Secvala da axalgazrdebs<br />

Tavisufali saxelosnos daarsebis<br />

uflebac misca. Tumca, sistemisgan<br />

es ufro keTili Jesti iyo,<br />

vidre realuri reformis survili.<br />

miuxedavad studentebis mcdelobisa,<br />

sabolood, yvelaferi mainc kontrolis<br />

gaZlierebiT da am jgufis<br />

izolirebiT dasrulda.<br />

58 cxeli Sokoladi<br />

9 wlis Semdeg `laboratoria 1918~<br />

protests isev Zveli gziT, gana-<br />

Tlebis sistemis reformis moTxovniT<br />

iwyebs. Zireuli problemebi<br />

ucvleli rCeba. universitetSi isev<br />

avtonomiis damyarebas da regentTa<br />

sabWos gauqmebas, TviTmmarTvelobis<br />

struqturis fundamentur cvlilebas,<br />

studentebsa da leqtorebze<br />

orientirebuli saswavlo procesis<br />

uzrunvelyofas, informaciis gamWvirvalobas<br />

iTxoven.<br />

`universitetSi studenti da leqtori<br />

dRemde yvelaze dabali ierarqiuli<br />

safexuria, _ ambobs soso<br />

WauWiZe, _ isini ver monawileoben gadawyvetilebis<br />

miRebis procesSi. amis<br />

Semdeg modis mTeli rigi administraciuli,<br />

biurokratiuli aparatebi,<br />

romlebic ganageben ara mxolod finansebs<br />

da kontraqtebs, aramed saswavlo<br />

procesis Sinaarssac~.<br />

avtonomiurobas, maTi azriT,<br />

biurokratiis labirinTi qmnis. ierarqiuli<br />

struqturis saTaveSi<br />

kancleria, administraciis xelmZRvaneli,<br />

romelsac regentTa sabWo<br />

irCevs. kancleri gansazRvravs<br />

sakadro politikas universitetSi.<br />

studentebis azriT, mTavar pro-<br />

blemas dRes regentTa sabWo qmnis,<br />

romelic politikuri gavlenis<br />

mTavari iaraRia _ sabWos wevrebis<br />

umravlesoba sxvadasxva ministris<br />

moadgileebi arian.<br />

gancxadebebis momzadebas, administraciasTan<br />

Sexvedrebs Sedegi ar mohyva.<br />

laboratoriis wevrebis nawili<br />

imedgacruebam moicva. `seriozulad<br />

aravin aRgviqvamda, _ hyveba salome<br />

danelia, _ raRac Zalian swrafad<br />

unda Segvecvala~.<br />

2012 wlis dasawyisSi, urban reaqtoris<br />

Zvel biblioTekaSi, kamaTSi,<br />

diskusiasa da CxubSi gaTenebuli<br />

Rameebis Semdeg, laboratorielebi<br />

mixvdnen, rom universitetis avtonomiaze<br />

brZolasTan erTad, imaze<br />

reagirebac iyo saWiro, rac universitetis<br />

ezos miRma xdeboda. `patimris,<br />

solomon qimeriZis daRupvis<br />

Sesaxeb rom gavigeT, raRac mocucqnul<br />

internet-kafeSi SevediT, `feisbuqze~<br />

ivenTi gavakeTeT da xaSurSi<br />

aqcia davgegmeT, _ hyveba Tina yif-<br />

SiZe. ocni Seikribnen. gzatkecilze<br />

wyvil-wyvilad ganawildnen da<br />

avtostopiT xaSuramde Cavidnen, rom<br />

qimeriZis ojaxis wevrebisTvis solidaroba<br />

gamoecxadebinaT, policiis-


Tvis ki saqmis samarTliani gamoZieba<br />

moeTxovaT.<br />

`iuTubze~ gavrcelebul videoSi<br />

xaSuris Tovliani centri Cans. qudebSi<br />

da SarfebSi gaxveuli axalgazrdebi<br />

policiis Senobis pirdapir,<br />

axlad aSenebuli, barokos dekoriT<br />

gawyobili Sadrevnis win dganan. sastvenebis<br />

xmauriT cdiloben, gamvlelebis<br />

yuradReba miipyron. transparantebic<br />

gaSlili aqvT: `usafrTxo<br />

kibeebi policiaSi! SiSi! siCume! usamarTloba!<br />

madloba patruls!~<br />

gazafxulze ori mcirericxovani<br />

aqcia moawyves _ gaaprotestes Sromis<br />

kodeqsi da gldanis sapatimros<br />

saavadmyofoSi gardacvlili patimris<br />

saqmis damoukidebeli gamoZieba<br />

moiTxoves.<br />

am aqciebis Semdeg, laboratoriam<br />

taimauti aiRo. mixvdnen, rom xangr-<br />

Zliv Sexvedrebze verafers wyvetden,<br />

dros uSedego diskusiebSi xarjavden.<br />

2012 wlis 17 seqtembers isev Seikribnen<br />

da universitetis pirveli<br />

saswavlo wlis sazeimo milocvas SeuerTdnen.<br />

ezos nacvlad pirvelkurselebs,<br />

amjerad saaqto darbazSi<br />

moeyaraT Tavi. reqtoris sityvas iq<br />

elodnen. laboratorielebi darbaz-<br />

Si xmauriT SeiWrnen da scena daikaves:<br />

daumorCilebloba universitets!<br />

avtonomia! Zirs regentTa sabWo! ara<br />

andro barnovs!<br />

18 seqtembers satelevizio arxebze<br />

gldanis sapyrobileSi wamebis amsaxveli<br />

kadrebis Cvenebis Semdeg, qveyanaSi<br />

yvelafers mniSvneloba ekargeba.<br />

sinamdvile veranair CarCoSi veRar<br />

Tavsdeba. sazogadoebas sasowarkveTa<br />

da sruli ususurobis gancda ipyrobs,<br />

gancda imisa, rom ukidures zRvars<br />

miRma, dasasrulis dasasrulSi<br />

gicxovria. spontanuri aqcia filarmoniasTan<br />

igegmeba. laboratoriis<br />

wevrebic iq arian.<br />

meore dRes protestis talRa<br />

mTel qveyanas edeba. aqciebi televiziasTan,<br />

universitetTan, modulis<br />

SenobasTan, gldanis sapyrobilesTan,<br />

filarmoniasTan, parlamentTan dReebi<br />

grZeldeba.<br />

aqciebis organizebaSi sxvadasxva<br />

studenturi jgufi erTveba. Rame<br />

xataven transparantebs, igoneben<br />

lozungebs, Semdegi dRis aqciebis<br />

adgils arCeven. moqmedebebis centri<br />

universitetia. moZraobas uerTdeba<br />

`sapatriarqos axalgazrduli gaer-<br />

Tema<br />

Tianeba `daviTianic~. laboratorielebs<br />

sjeraT, rom Zaladobis winaaRmdeg<br />

brZolis religiur sarCulSi<br />

SefuTva uxamsobaa, magram aqciaze<br />

`mamao Cvenos~ xmis gamaZliereblebSi<br />

skandirebas ver aCereben.<br />

simReriT `sistema unda daingres!~<br />

artistebis nawili studentebis aqciebs<br />

solidarobas ucxadebs.<br />

erT-erT aqciaze `qarTuli ocnebis~<br />

tansacmelSi gamowyobili<br />

axalgazrdebi Cndebian. laboratorielebi<br />

maT maisurebis gamocvlas<br />

sTxoven. mogvianebiT viRacebi xmis<br />

gamaZlierebelSi skandirebas iwyeben:<br />

`samarTlianoba vaJa xaraziSvils~.<br />

laboratorielebi ibnevian. procesis<br />

marTva ukve SeuZlebelia. aqciebze<br />

saerTo principebsa da ideebze<br />

kamaTis dro ar aris. laboratorias<br />

moTxovnebis dayenebis eqskluziuri<br />

ufleba ara aqvs. sxvebis interesebic<br />

unda gaiTvaliswinon.<br />

masobriv protestSi sakuTar saxes<br />

kargaven. `ar awamo, ara Zaladobas _<br />

lozungebs, sa-qar-Tve-lo! saqarTvelos<br />

gaumar-jos! SeZaxilebi STanTqavs.<br />

`gamoCnda, rom axalgazrdebi jer<br />

kidev meinstrimuli politikis Car-<br />

CoebSi vazrovnebT da protesti isev<br />

cxeli Sokoladi 59<br />

fotoebi giorgi gogua


fotoebi gogi cagareli<br />

Tema<br />

1989<br />

nacionalur-patriotuli ritoriki-<br />

Taa inspirirebuli~, _ ambobs Toko<br />

CivaZe.<br />

`sakuTar TavTan movediT winaaRmdegobaSi,<br />

_ ambobs soso WauWiZe, _<br />

gasagebia, rom Tu sxvebTan raRac<br />

miznebi gvaerTianebs, qedmaRluri<br />

pozis daWera TviTmiznad ar unda<br />

geqces~. Tumca aq mniSvnelovani<br />

protestisTvis mTavari muxtis, mamoZravebeli<br />

ideis SenarCuneba iyo.<br />

laboratoriam ver SeZlo protestis<br />

Sinaarsi TviTon ganesazRvra.<br />

`Cven Sedegebs ar vebrZviT. Cven<br />

mizezebs vebrZviT, _ ambobs dito<br />

xuskivaZe, _ aqciebi mxolod cixe-<br />

Si momxdar ambebze reaqciad iqca.<br />

faqtis ganzogadeba iyo saWiro _ es<br />

sistemuri Zaladobis Sedegi iyo da<br />

ara konkretuli badragebis sadisturi<br />

saqcieli. Zaladobrivi politika<br />

cixis sazRvrebs scdeba, Zaladobrivia<br />

ganaTlebis, jandacvis da sxva<br />

saxelmwifo sistemebic. es daikarga.<br />

mokled, gavbrazdiT da vTqviT,<br />

rom aqciebs aRar SevuerTdebodiT~.<br />

dito fiqrobs, rom Sedegis miRweva<br />

yovelTvis davarcxnili protestiT<br />

SeuZlebelia. is moqmedebisTvis<br />

ufro radikalur gzas arCevs da<br />

60 cxeli Sokoladi<br />

1991<br />

situaciis gamwvavebas ar erideba.<br />

rodesac universitetis saxuravidan<br />

plakatis gadmofenas gegmavdnen, laboratoriis<br />

wevrebma sxvenis saketis<br />

gatexvaze uari Tqves. isini amtkicebdnen,<br />

rom protestis mxolod legitimuri<br />

formebi unda gamoeyenebinaT.<br />

dito da salome ase ar fiqroben, magram<br />

jgufis darwmuneba ver SeZles.<br />

***<br />

seqtembris aqciebi ukve dasasruli<br />

iyo. dasasrulis karnavalizacia-<br />

Si monawileoba laboratoriam Zveli<br />

Secdomebis gameorebad Seafasa.<br />

egzaltirebuli xalxis `dakveTis~<br />

Sesrulebas, emociebis dacxroba da<br />

momavali nabijebis strategiaze fiqri<br />

arCia. aleqsandre cagareli ambobs,<br />

rom patriarqis gancxadebamdec<br />

(romelSic ilia II situaciis gamwvavebis<br />

Tavidan asacileblad studentebs<br />

aqciebis Sewyvetisken mouwodebs)<br />

grZnobdnen, rom procesi dawyebuli<br />

iyo da movlenebis dramatizeba situaciaze<br />

kontrolis dakargvas niSnavda.<br />

studentebis mTavari gamowveva<br />

dapirispirebuli politikuri Zalebisgan<br />

gamijvna da Tavisuflebis SenarCuneba<br />

iyo.<br />

***<br />

34 wlis win. uZraobis xana. 1978<br />

wlis, 24 marts gazeT `komunistSi~<br />

konstituciis axali proeqti qveyndeba.<br />

misi damtkicebis SemTxvevaSi<br />

qarTul enas saxelmwifo enis statusi<br />

ekargeba. axalgazrda disidentebis<br />

daarsebuli `saqarTvelos ga-<br />

TavisuflebisTvis brZolis kavSiri~<br />

mobilizacias acxadebs.<br />

umaRlesi sabWo sakiTxis gansaxilvelad<br />

14 aprils ikribeba. saprotesto<br />

aqciac am dRes iniSneba.<br />

mTavrobis saxlis win im droisTvis<br />

uprecedento masStabis demonstracia<br />

imarTeba. es daujerebeli, im<br />

droisTvis warmoudgeneli mobilizaciaa.<br />

aqciaze aravin gamodis sityviT.<br />

ubralod dganan.<br />

milicia uzarmazari xalxis masis<br />

dinebas ver aCerebs. mTavrobis saxlis<br />

ukan samxedro teqnika dgas.<br />

`viciT, rom yovel wuTs SeiZleba<br />

raRac daiwyos. xalxs kargad axsovs<br />

1956 wlis 9 martis demonstracia.<br />

magram es SiSi gadalaxulia~,<br />

_ hyveba Tamriko CxeiZe. ssrk mTavrobasTan<br />

molaparakebas Sevardna-<br />

Ze marTavs. ramdenime saaTSi cxaddeba,<br />

rom sabWo konstituciaSi


1988 1989<br />

cvlilebis Setanas aRar ganixilavs.<br />

`saqarTvelos gaTavisuflebisTvis<br />

brZolis kavSiri~ agrZelebs enciklopediaSi<br />

amokiTxuli, primitiuli<br />

meTodebiT proklamaciebis beWdvas<br />

da RamiT, quCebSi kedlebze gakvras.<br />

es erTaderTi gzaa sabWoTa propagandas<br />

sakuTari ideebi daupirispiro.<br />

proklamaciebis gavrcelebisTvis<br />

erT-erT kavSiris wevrs apatimreben<br />

da gaerTianeba maleve iSleba.<br />

Tumca winaaRmdegoba grZeldeba.<br />

TbilisSi, studentebi 1981 wels,<br />

breJnevis vizitisTvis emzadebian.<br />

aqcias gegmaven. informacia miliciamde<br />

midis da ramdenime maTgans<br />

vizitamde akaveben, cixis nacvlad<br />

kaxeTSi, sastumro inturistSi mihyavT.<br />

`restorani daxures, personals<br />

uTxres ucxoeli delegatebi Camogvyavso.<br />

miliciis TanamSromlebs<br />

masxrad vigdebdiT, xan erbokvercxs<br />

vuwunebdiT, xan sxva kerZs. komikuri<br />

situacia iyo. es yvelaferi TamaSs<br />

ufro hgavda.~<br />

1983 wels, ki studenturi protesti<br />

yvela aqtivistis dakavebiT<br />

sruldeba. georgievskis traqtatis<br />

zeimis win, proklamaciebis gavrce-<br />

lebisTvis, irakli wereTels da mis<br />

megobrebs akaveben. mxardasaWer aqciaze<br />

misul axalgazrdebs _ marika<br />

baRdavaZes, nana kakabaZes, luiza<br />

SakiaSvils, Tamriko CxeiZes, zura<br />

cincaZes da gia Wanturias _ boroti<br />

xulignobis muxliT asamarTleben da<br />

samwlian patimrobas usjian.<br />

***<br />

yvela damoukidebeli axalgazrduli<br />

moZraoba mniSvnelovani gardatexebis<br />

dros politikur TamaSSi<br />

CaTrevis safrTxis winaSe dgeba.<br />

sabWoTa kavSiris daSlamde sami<br />

wliT adre saqarTveloSi araformaluri<br />

politikuri moZraobebi Seiqmna<br />

da studentebze politikuri gavlenis<br />

mopovebis mcdelobac gaZlierda.<br />

`Cven vcdilobdiT winaaRmdegobis<br />

gawevas, magram xan vaxerxebdiT, xan<br />

vera _ ambobs fiqria CixraZe, romelic<br />

1986 wlidan aqtivist studentebTan<br />

erTad transkavkasiuri rkinigzis<br />

mSeneblobis Sewyvetas da daviT<br />

garejis samonastro kompleqsis teritoriaze<br />

samxedro poligonis gauqmebas<br />

moiTxovda. mogvianebiT, daTo<br />

turaSvilma, niko nikoloziSvilma,<br />

fiqria CixraZem, Tedo isakaZem da<br />

Tema<br />

sxva studentebma `presklubi~ daaarses.<br />

`TandaTan vgrZnobdiT, rom nel-<br />

-nela vcdebodiT Cvens mizans, _ ambobs<br />

fiqria CixraZe, _ yvelaferSi<br />

vmonawileobdiT, TiTqos Cvens gare-<br />

Se araferi wydeboda, Tumca Cndeboda<br />

nacionalur-patriotuli Sinaarsis<br />

aqcentebi da Temebi, romelsac<br />

Cven arasdros SemovitandiT.~ 1988<br />

wlis 23 noembers daiwyo mitingebi<br />

mTavrobis sasaxlis win, romelSic<br />

yvela umaRlesi saswavlebeli iyo<br />

CarTuli~.<br />

`qaoturi protesti iyo, vaprotestebdiT<br />

yvelafers da saboloo jamSi<br />

konkretulad ras viTxovdiT bolomde<br />

gacnobierebuli ar gvqonda, _ ambobs<br />

giorgi maisuraZe, _ lozungebSi<br />

maSinac `saqarTvelos gaumar-jos!~<br />

ismoda, protests jvrebis, xatebis<br />

tarebiT, pirjvris gadaweriT gamovxatavdiT.<br />

daCoqebebis praqtikebic<br />

maSin gaCnda. Zeglebis danaxvaze iCoqebda<br />

xalxi~.<br />

`vgrZnobdiT, rom studentobas<br />

didi Zala hqonda, ambobs fiqria CixraZe,<br />

_ iyo mTeli rigi Temebi razec<br />

vmuSaobdiT, maT Soris universitetis<br />

avtonomiis aRdgena, magram yve-<br />

cxeli Sokoladi 61


foto giorgi gogua<br />

Tema<br />

laferma meore planze gadainacvla,<br />

radgan politikuri Zalebi sul sxva<br />

sakiTxebs ayenebdnen. yvelafers erovnul-gamaTavisuflebeli<br />

idea STan-<br />

Tqavda~.<br />

1990 wlis oqtomberSi pirvel mravalpartiul<br />

arCevnebSi gamarjvebul<br />

zviad gamsaxurdias politika<br />

studentebma 1991 wlis TebervalSi<br />

gaaprotestes. samxreT oseTis olqi<br />

ukve gauqmebuli iyo. `mrgval magidasa~<br />

da opoziciur partiebs Soris<br />

dapirispireba sul ufro da ufro<br />

mwvavdeboda. universitetis ezo-<br />

Si TxuTmetamde studenti idga da<br />

bolo xmaze gahkioda, rom: `saqarTveloSi<br />

axali diqtatura myardeba, totalitaruli<br />

reJimi axal saxes iRebs,<br />

mosalodnelia represiebi!~<br />

`es iyo pirveli instinqturi aqcia,<br />

_ hyveba giorgi maisuraZe, _ viyaviT,<br />

me, fiqria CixraZe, giga bokeria, goka<br />

gabaSvili da Tedo isakaZe da kidev<br />

ramdenime studenti. yvelaze tragikuli<br />

CvenTvis 1991 wlis 26 maisis<br />

saprezidento arCevnebis Sedegebi<br />

iyo. maSin davinaxeT, rom umciresoba<br />

ki ara, katastrofuli umciresoba<br />

viyaviT da sasowarkveTilebam<br />

mogvicva~. seqtemberSic scades ga-<br />

62 cxeli Sokoladi<br />

brZoleba, universitetSi `student-<br />

-axalgazrdobis droebiTi kavSiric~<br />

Camoayalibes, romelic gamsaxurdias<br />

mmarTvelobas upirispirdeboda.<br />

awyobdnen Sexvedrebs diskusiebs, demonstraciebs,<br />

sadac politikosebs<br />

aRar uSvebdnen: `erT-erTi SemoWris<br />

mcdelobis dros gamovucxadeT, rom<br />

universiteti ar aris politikosebis<br />

arena da SeuZliaT, TavianTi karvebisTvis<br />

adgili sxvagan eZebon.~<br />

studentebma bolo aqcia 21 dekembers<br />

gamarTes. meore dRes daniSnul<br />

mitingze veRar mividnen. samoqalaqo<br />

omi ukve dawyebuli iyo.<br />

***<br />

`kmara SevardnaZe~ _ saqarTvelos<br />

meore prezidentis Tormetwliani<br />

mmarTveloba am lozungiT sruldeba.<br />

2003 wlis dasawyisSi axalgazrduli<br />

politikuri gaerTianeba<br />

Camoyalibda. `kmaram~ 1998 wels slobodan<br />

miloSeviCis reJimis winaaRmdeg<br />

Seqmnili serbiuli moZraobis<br />

modeli gaimeora. otpori arasamTavrobo<br />

seqtoris warmomadgenlebs,<br />

studentebsa da demokratiuli partiis<br />

axalgazrduli frTis wevrebs<br />

aerTianebda. saqarTveloSi am erTo-<br />

bas politikuri partiis wevrebi aklda.<br />

`momavali serbiis deklaraciis~<br />

msgavsi manifesti saqarTveloSic<br />

Seiqmna, mas `kmara! 10 nabiji Tavisuflebisken~<br />

ewoda.<br />

orive moZraobis Sedegi revoluciaa.<br />

otpori serbiaSi 2000 wlis saxelmwifo<br />

gadatrialebis Semdeg isev<br />

sazogadoebriv moZraobad darCa.<br />

uferuli samwliani arsebobis Semdeg<br />

ki, politikur partiad transformirda,<br />

romelmac arCevnebSi 5%-iani<br />

zRvari ver gadalaxa da politikur<br />

scenaze, TamaSgare mdgomareobaSi<br />

aRmoCnda.<br />

`kmaram~ otporis Secdomebze<br />

iswavla. Tavisi strategia qarTul<br />

konteqsts moargo da Tavidanve gansazRvra,<br />

rom misi mTavari amocana Zalauflebis<br />

mopoveba da xelisuflebis<br />

nawilad qceva iqneboda. `kmaram~<br />

am miznisken uSecdomod iara.<br />

***<br />

am wuTebSi WiaTuraSi 400 maRaroelia<br />

gaficuli!<br />

muSebma TiTqmis mTlianad SeaCeres<br />

qarxnis muSaoba da iTxoven maTi mo-<br />

Txovnebis dakmayofilebas.<br />

moTxovnebi ucvlelia: adamianuri


samuSao pirobebi da Sromis Sesabamisi<br />

anazRaureba.<br />

muSebis eqspluatacia saxelmwifosa<br />

da qarTuli/ucxouri kapitalis<br />

mier unda dasruldes!<br />

solidaroba WiaTurel muSebs!<br />

Tavisufleba, Tanasworoba, solidaroba.<br />

laboratoria 1918<br />

15 oqtombers `laboratoria 1918~is<br />

`feisbuqis~ gverdze es posti<br />

Cndeba. laboratorielebi adgilobrivi<br />

muSebis mxardasaWerad Cadian<br />

da sazogadoebisganac solidarobas<br />

iTxoven.<br />

es isev reaqciaa. universitetSi,<br />

Sexvedraze, salome danelia meubneba,<br />

rom laboratorias yvelaze metad<br />

sityva spontanuroba axasiaTebs. mobilizebas<br />

da protestis organizebas<br />

ase efeqturad axerxeben. Tanmimdevrulad<br />

problemebis gadaWrisTvis<br />

brZolis gamocdileba ar gaaCniaT.<br />

bevri kiTxva laboratoriis momavlis<br />

Sesaxeb jerjerobiT Ria rCeba.<br />

apireben Tu ara brZolas arsebuli<br />

sistemis farglebSi da miiReben<br />

Tu ara TviTmmarTvelobis arCevnebSi<br />

monawileobas?<br />

ra strategiiT apireben Tanamoazreebis<br />

Semokrebas da gafarToebas,<br />

Tu moZraoba naklebad popularuli<br />

ideebis lobistad darCeba; Tu maTi<br />

principebi da Rirebulebebi sazogadoebis<br />

umravlesobisTvis miuRebeli<br />

aRmoCndeba.<br />

ra iqneba `laboratoria 1918~ xval<br />

_ spontanuri protesti da reaqcia,<br />

Tu `moZraoba qvemodan~, romelic<br />

problemebze Tanmimdevrulad imuSavebs<br />

da politikaSi axal dRis wesrigs<br />

Seqmnis?<br />

`Cemi azriT, pirvel rigSi, unda gavemijnoT<br />

zogadad saxelmwifoebriv<br />

politikas, _ mixsnis soso WauWiZe, _<br />

albaT, laboratoriis ideologiuri<br />

platforma unda iyos memarcxene<br />

libertarianuli, sadac iTanamSromleben<br />

anarqistebi, trockistebi,<br />

marqsistebi, koleqtivistebi, mutualistebi<br />

da ase Semdeg. Cveni midgomis<br />

fundamenti iqneba undobloba,<br />

romelsac vucxadebT aramarto globaluri<br />

kapitalizmis tendenciebs,<br />

aramed im tendenciebis daZlevis alternativasac,<br />

romelsac gvTavazobs<br />

saxelmwifo. Cven ar gvjera saxelmwifosi<br />

da arc decentralizebuli<br />

anarqokapitalisturi ekonomikis.<br />

foto daro sulakauri<br />

Tema<br />

axla maqsimum SegviZlia, TviTganvi-<br />

Tareba, saganmanaTleblo aqtivizmi,<br />

meti wvdoma socialur da arasocialur<br />

mediasTan. Cveni ideebis gavrcelebaze<br />

unda vizrunoT. imitom, rom<br />

viciT, arsad, araferi icvleba erT<br />

wuTSi~.<br />

mas yvela ar eTanxmeba. rodesac<br />

reaqcia Cacxreba, Riad darCenil ki-<br />

Txvebze samsjelod albaT, kidev bevrjer<br />

mouwevT Sexvedra.<br />

`airCieT samidan erTi, _ uTxra<br />

axalgazrda radikalebs, beberma<br />

aqtivistma, sol alinskim, erTi Sexvedris<br />

dros, _ pirveli: SeiyuJeT<br />

bnel kuTxeSi da SeibraleT sakuTari<br />

Tavi. meore: gadadiT bombebze _ magram,<br />

gaxsovdeT, es adamianebs `marjvniv~<br />

gadarekavs. mesame: iswavleT<br />

gakveTili. wadiT saxlSi, CamoyalibdiT,<br />

Zala moikribeT da momaval ar-<br />

Cevnebze, Tqven gaxdiT delegatebi.~<br />

sol alinski ambobs, rom aqtivizmis<br />

msoflio gamocdileba istoriis<br />

ganviTarebis am sam versias icnobs.<br />

gamarjvebuli moZraobebi ki bolos,<br />

mainc mopovebuli Zalauflebis SenarCunebasa<br />

da mudmiv brZolaSi dar-<br />

Cenas Soris airCeven. da es mTavari<br />

arCevania.<br />

cxeli Sokoladi 63<br />

foto giorgi gogua


Targmani<br />

da-Zma, lana da endi vaCovskebis axali filmi, romlis TanareJisoricaa tom tikveri, romanis CLOUD ATLAS mixedviTaa gadaRebuli.<br />

maTi inspiraciis wyaro iyo `2001: kosmosuri odisea~ _ pirveli filmi, romelic vaCovskebma bavSvobaSi naxes.<br />

64 cxeli Sokoladi


Targmani<br />

matricas<br />

miRma<br />

vaCovskebi kidev ufro<br />

gasaocar mxareSi iwyeben<br />

mogzaurobas<br />

avtori aleqsander hermoni<br />

Jurnali `niu iorkeri~<br />

seqtemberi, 2012<br />

inglisuridan Targmna nino CimakaZem<br />

ekranze, msxvili xediT, tom henksis<br />

Tvalebi Canda. swraf kinokadrebad<br />

enacvleboda erTmaneTs emocia,<br />

romelsac Tvalebi asxivebda _ jer<br />

siZulvili da SiSi, Semdeg brazi da<br />

daeWveba. `gadaRebulia~, _ SesZaxa<br />

lana vaCovskim da babelsbergis studiis<br />

mecxre pavilionSi Sekrebili<br />

gadamRebi jgufic umal erTbaSad<br />

axmaurda. berlinis maxloblad gan-<br />

Tavsebul studiaSi, axla Semdegi<br />

epizodisTvis daiwyes mzadeba. henksi<br />

isev skamze Camojda da finjnidan,<br />

romelsac radio NPR-is logo amSvenebda,<br />

yava mowrupa. lana da misi Zma<br />

endi _ `matricas~ trilogiis saxelganTqmuli<br />

reJisorebi _ iRebdnen<br />

films `Rrublis atlasi~, romelic<br />

devid mitCelis amave saxelwodebis<br />

2004 wlis bestseleris kinoekranizacia<br />

iyo.<br />

cxeli Sokoladi 65


Targmani<br />

novelas eqvsi siuJeti aqvs da Zmebma<br />

gadasaRebi masala scenaris TanaavtorTan,<br />

germanel reJisor tom<br />

tikverTan gainawiles. tikveric da<br />

vaCovskebic Tav-TavianT nawilebs<br />

erT studiaSi iRebdnen, erTi da imave<br />

msaxiobebis monawileobiT. Tumca,<br />

tikvers iZulebiTi dasveneba mainc<br />

ar ascda _ maliorkaSi, gadaRebebze,<br />

holi berim fexi moitexa da devnis<br />

scenas mis srul gamojanmrTelebamde<br />

ver gadaiRebdnen. amas sxva<br />

problemac daemata: msaxiobi ralf<br />

riaqi, romelic patara, magram mniSvnelovan<br />

rols TamaSobda tikveris<br />

erT-erT siuJetSi, avad gaxda<br />

da saavadmyofoSi gadaiyvanes. misi<br />

mdgomareoba TandaTan uaresdeboda.<br />

tikveri telefoniT sul ekontaqteboda<br />

riaqs, magram konkretuli<br />

pasuxi msaxiobis dabrunebis Sesaxeb<br />

mainc ar hqonda. TviTonac gaciebuli<br />

reJisori, kiserze Semoxveuli<br />

didi SarfiT, situaciis gasarkvevad<br />

vaCovskebis gadasaReb moedanze<br />

gadavida. reJisorebma monitor-<br />

Tan moiyares Tavi da dabal xmaze,<br />

Sewuxebulebi msjelobdnen. ra unda<br />

eqnaT, daecadaT riaqis gamojanmr-<br />

Telebamde, Tu saCqarod moeZebnaT<br />

Semcvleli da Tavidan gadaeRoT mis<br />

mier ukve naTamaSebi scenebi. gadawyvetileba:<br />

isini daicdian, Tundac<br />

amisTvis gadaRebebis ganrigis gaxangrZliveba<br />

mouxdeT. „raketmzidi<br />

gemi nawilebad iSleba, _ Tqva lanam<br />

bolos da Tavi gaiqnia, _ Cven ki vzivarT<br />

SigniT, am kafsulaSi, gareT<br />

ver gavdivarT, mxolod erTi Zrava<br />

muSaobs da bolomdec amiT unda mivideT~.<br />

vaCovskebis namuSevrebSi boroti<br />

Zalebi xSirad warmoudgenlad Zlevamosilni<br />

arian, isini ubedurebis<br />

qartexilSi axveven adamianebs, romlebic<br />

bolomde inarCuneben rwmenas,<br />

vidre saswaulis ZaliT marTla gadarCebian.<br />

„Rrublis atlasis“ gada-<br />

Rebis ambavi am narativis traeqtoriaSi<br />

zustad jdeba.<br />

2005 wlis gazafxulze lana da<br />

endi vaCovskebi babelsbergSi iyvnen<br />

da jeims makTaigis filmze „V for Ven-<br />

66 cxeli Sokoladi<br />

detta“ muSaobdnen. filmisTvis maT<br />

scenaric daweres da Tanaprodiuserebic<br />

iyvnen. erT-erTi Sesvenebis<br />

dros, lanam (romelic transgenderia<br />

da 2002 wlamde lari erqva),<br />

SeniSna, rogori gatacebiT kiTxulobda<br />

natali portmani `Rrublis<br />

atlass~. portmans abodebda wignze,<br />

amitom lanamac daiwyo misi kiTxva.<br />

mas da endis, romelic or-naxevari<br />

wliT umcrosia daze, bavSvobidan<br />

akiTxebdnen erTmaneTs wignebs.<br />

axlac, orive maTgani SepyrobiliviT<br />

ganixilavda mitCelis romans da<br />

mis wakiTxvas megobrebsac daJinebiT<br />

urCevda.<br />

mitCelis wigni, Tavisi gadaxlar-<br />

Tuli TxrobiTi xazebiT da sxvadasxva<br />

saukuneSi, sxvadasxva kontinentze<br />

mimofantuli personaJebiT,<br />

advili wasakiTxi araa. TiToeul<br />

siuJets gansxvavebuli centraluri<br />

personaJi hyavs: axalgazrda amerikeli<br />

adam ervini, romelic me-19<br />

saukunis Sua periodSi cxovrobs da<br />

wynari okeanis samxreTiT mdebare<br />

kunZulidan Sin brundeba; upasuxismgeblo,<br />

magram niWieri ingliseli,<br />

robert frobiSeri, romelic 1930iani<br />

wlebSi, flandersSi, geniosi<br />

kompozitoris piradi mdivani xdeba.<br />

Worebs gamodevnebuli Jurnalisti,<br />

luiza rei, romelic 1970-iani wlebis<br />

kaliforniaSi energoindustriis<br />

binZur maqinaciebs qeqavs; timoTi<br />

qavendiSi, avtorTa dafinansebiT<br />

momuSave gamomcemlobis xelmZRvaneli,<br />

romelic Tanamedrove inglisSi<br />

cxovrobs da moulodnelad TavSesafarSi<br />

gamoketaven; genetikurad<br />

modificirebuli kloni, sonmi-451,<br />

romelic konsiumerizmiT ganadgurebul<br />

futuristul koreaSi mia-<br />

Rwevs adamianurobis fazas; da zaqri,<br />

wynari okeanis kunZulidan, romelic<br />

kidev ufro Soreul momavalSi cxovrobs<br />

da cdilobs, gadarCes „dacemis“<br />

Semdeg, romelmac safrTxe Seuqmna<br />

planetas da kacobriobis didi<br />

nawili gaanadgura. es personaJebi<br />

erTmaneTTan laitmotivebis Caxlar-<br />

Tuli qseliT arian dakavSirebulni<br />

_ magaliTad, xSirad vxvdebiT kome-<br />

tis formis Tandayolil niSans. maT<br />

aseve aerTianebs unari, rogorRac<br />

gaeqcnen bedisweras, romelic winaswaraa<br />

gawerili.<br />

wignis Tavbrudamxvevi gardasvlebi<br />

kidev ufro msuye geCvenebaT mdidari<br />

lingvisturi eqsperimentebis<br />

gamoc. magaliTad, zaqris epizodebisTvis<br />

mitCelma inglisuri enisgan<br />

misi postapokalipturi mutacia Seqmna<br />

da mkiTxveli efeqturad aiZula,<br />

kiTxvisTanave myisierad eTargmna<br />

teqsti.<br />

„roca „Rrublis atlass“ vwerdi,<br />

vfiqrobdi, ra guldasawyvetia,<br />

rom amis filmad gadaReba ar moxerxdeba-meTqi“,<br />

_ miTxra mitCelma.<br />

magram wignis ekranizaciis ideas va-<br />

Covskebma maSinve seriozulad mohkides<br />

xeli. isini aRtacebulebi iyvnen<br />

ideebis masStabiT, minimumamde<br />

dayvanili cinizmiT da dramatuli<br />

SesaZleblobebiT, romlebic kvanZis<br />

gaxsnis epizodebSi mJRavndeboda.<br />

reJisorebs tikverTan erTad mu-<br />

Saobac undodaT. misi filmi „gaiqeci,<br />

lola, gaiqeci“ Zalian uyvardaT<br />

(„Cveni didi xnis dakarguli Zma“, _<br />

ase moixsenia tikveri lanam). „Rrublis<br />

atlasi“ ki Sesaferisi proeqti<br />

Canda maTi kinematografiuli mgrZnobelobebis<br />

gaerTianebisTvis.<br />

2006 wels, vaCovskebis waqezebiT,<br />

tikverma „Rrublis atlasis“ germanuli<br />

Targmani Tan waiRo, rodesac<br />

samxreT safrangeTSi gaemgzavra<br />

dasasveneblad. „ase ar unda meqna“,<br />

_ miTxra tikverma siciliT. ijda<br />

plaJze da mTeli dReebis ganmavlobaSi<br />

gatacebiT kiTxulobda wigns.<br />

erT dRes colma gaseirnebaze Zlivs<br />

daiTanxma, magram tikverma mas manqana<br />

gaaCerebina, radgan wigns ver<br />

moswyda da dawyebuli Tavi mainc<br />

bolomde CaamTavra. rodesac sabolood<br />

daasrula kiTxva, lanas daureka<br />

san-franciskoSi, sadac im dros<br />

SuaRame iyo, da sunTqvaSekrulma ganucxada<br />

Tanxmoba proeqtze.<br />

ramdenimewliani lodinis Semdeg,<br />

`Rrublis atlass~ reJisorebi 2009<br />

wlis TebervalSi miubrundnen. erTmaneTs<br />

kosta-rikaSi Sexvdnen, sadac,


okeanesTan axlos, miyruebul adgilas<br />

mdgari saxli daiqiraves. sanam<br />

scenarze muSaobas daiwyebdnen, Se-<br />

Tanxmdnen, rom SesaZloa „Rrublis<br />

atlasi“ filmad verc eqciaT da arc<br />

erTad muSaoba gamosvlodaT. „wera<br />

artistul mimarTulebebs Soris<br />

yvelaze idumali procesia“, _ Tqva<br />

tikverma, SeuZlebeli iyo winaswar<br />

gangeWvrita, rogor ganviTardeboda<br />

movlenebi. yvelaferi ki ase iwyeboda:<br />

dilaobiT ikribebodnen da msjelobdnen,<br />

Semdeg erTad amzadebdnen<br />

sadils. xSirad, meniuSi hqondaT endis<br />

`msoflioSi saxelganTqmuli~,<br />

ludSi Semwvari qaTami. `erToblivi<br />

muSaobis is pirveli periodi, bavSvobisdroindel,<br />

saidumlo banaks<br />

hgavda~, _ Tqva lanam.<br />

mTavari gamowveva novelis CaxlarTuli<br />

struqtura iyo: Txroba<br />

qronologiurad mimdinareobs wignis<br />

Sua rgolamde, Semdeg ki Tanmimdevroba<br />

icvleba. Tumca, sabolood,<br />

romani iwyeba da mTavrdeba me-19<br />

saukuneSi. msgavsi siuJeturi ganvi-<br />

Tareba kinoSi arafriT ivargebda.<br />

lanas TqmiT, „SeuZlebeli iqneboda,<br />

sruliad axali siuJeti filmis 90-e<br />

wuTze Semogvetana“. Tavdapirvelad<br />

surdaT, erTi, saerTo traeqtoria<br />

SeeqmnaT or personaJs Soris: doqtor<br />

gusi (moxetiale fizikosi,<br />

romelic SesaZloa, wamlavdes evins<br />

ambis dasawyisSi) da zaqri, romlis<br />

moralur arCevanzea damokidebuli<br />

mTeli civilizaciis momavali didi<br />

`dacemis~ Semdeg. Tumca, reJisorebs<br />

warmodgena ar hqondaT, ra eqnaT<br />

danarCeni siuJetebisa da persona-<br />

JebisTvis. sabolood, wigni asobiT<br />

scenad dahyves, TiToeuli maTgani<br />

ferad baraTebze gadaitanes da es<br />

baraTebi iatakze mimofantes. yoveli<br />

morigi feri gansxvavebul personaJs,<br />

an drois monakveTs aRniSnavda.<br />

saxli „am baraTebis Zen-baRs daemsgavsa~,<br />

_ Tqva lanam. dRis bolos maT<br />

baraTebi im TanmimdevrobiT akrifes,<br />

romelic, maTi azriT, filmis<br />

xerxemlad gamodgeboda. baraTebis<br />

gaSifvris Semdeg lanas axleburad<br />

agebuli ambavi unda moeTxro. Sem-<br />

deg dRes isev Tavidan unda gaemeorebinaT<br />

yvelaferi.<br />

am mcdelobam Sedegi kosta-rikidan<br />

gamgzavrebamde erTi dRiT adre<br />

gamoiRo: swored am dRes mixvdnen<br />

mTavars: novelis centraluri idea,<br />

maradiuli ganmeorebadobis Sesaxeb,<br />

SeeZloT erTi aseTi xerxiT gadmoecaT<br />

_ erTi da igive msaxiobebi<br />

sxvadasxva siuJetSi daekavebinaT;<br />

anu, tikveris TqmiT, maTTvis miecaT<br />

`ara calkeuli personaJebis,<br />

aramed moxetiale sulebis roli~.<br />

es reJisorebs saSualebas miscemda,<br />

gaemTlianebinaT wignis sxvadasxva<br />

`Rrublis atlasi~<br />

21-e saukunis<br />

romania. isaa<br />

gamyofi xazi<br />

momavals _<br />

sadac yvelaferi<br />

danawevrebulia<br />

_ da warsuls<br />

Soris, sadac<br />

arsebobs dasawyisi,<br />

Sua wertili<br />

da dasasruli",<br />

- ambobs lana<br />

vaCovski.<br />

siuJeturi dineba, oRond ise, rom<br />

ar dakarguliyo arc maT Soris arsebuli<br />

zRvari. saxlSi gafrenisas,<br />

lanam da endim Tan waiRes reziniT<br />

Sekruli baraTebis mTeli dasta,<br />

romelic male scenaris pirvel versiad<br />

aqcies da tikverTan gagzavnes.<br />

Tumca, es mimowera sam reJisors Soris<br />

kvlav didxans grZeldeboda ise,<br />

rom jer dazustebiT ver xvdebodnen,<br />

Sedgeboda Tu ara urTierTTanamSromloba.<br />

agvistosTvis reJisorebs ukve<br />

mzad hqondaT dasrulebuli scenari<br />

mitCelTan gasagzavnad. rodesac<br />

Zmebi filmisTvis „V for Vendetta“ alan<br />

muris komiqsis mixedviT werdnen<br />

Targmani<br />

scenars, gaiges, rom wignis avtors<br />

imis warmodgenac ki sZagda, rom holivudi<br />

misi teqstis adaptirebas<br />

apirebda, amitom proeqts sajarod<br />

akritikebda. `am gamocdilebis ga-<br />

TvaliswinebiT, kosta-rikaSi yofnisas,<br />

gadavwyviteT, rom ramdeni<br />

Sromac ar unda Cagvedo `Rrublis<br />

atlasSi~ da ramdeni xanic ar unda<br />

waeRo scenaris weras, Tuki devid<br />

mitCels Cveni versia ar moewoneboda,<br />

movklavdiT proeqts“, _ Tqva<br />

lanam.<br />

mitCelma, romelic irlandiis<br />

samxreT-dasavleTiT cxovrobs, re-<br />

Jisorebs Sexvedra qalaq korkSi<br />

dauTqva, zRvispira sastumroSi. va-<br />

Covskebma mas uambes novelis nawil-<br />

-nawil daSlis da scenarad qcevis<br />

mtkivneuli procesis Sesaxeb. „xumrobadac<br />

ki iqca is, rom vaCovskebi<br />

Cems wigns Cemze ufro Rrmad icnobdnen“,<br />

_ momwera mitCelma. reJisorebma<br />

mwerals isic uTxres, rom<br />

narativebis gaerTianebas siuJetidan<br />

siuJetSi moxetiale suli-personaJebis<br />

saSualebiT apirebdnen.<br />

„es iqneba im filmTagan erT-erTi,<br />

romlebic wignze ukeTesi gamodis~,<br />

_ SesZaxa mitCelma saubris bolos.<br />

mweralsa da reJisorebs Soris mi-<br />

Rweuli Tanxmoba adgilobriv pabSi,<br />

litrobiT ludis SesmiT gaformda.<br />

2011 wlis ivnisSi vaCovskebi da<br />

tikveri berlinSi iyvnen `Rrublis<br />

atlasis~ preproduqciaze samuSaod.<br />

lanas binis misaReb oTaxSi Unter<br />

den Linden-ze, sadac markiz de sadis<br />

„sodomis 120 dRe“ asrulebda karis<br />

damWeris funqcias, sami reJisori<br />

erTmaneTs uziarebda Tavis aRtkinebas<br />

am axali proeqtis Sesaxeb. 43<br />

wlis endis Tma bolomde gadaparsuli<br />

hqonda. gaxunebuli maisuri<br />

da samxreT koreis droSiani, Crocs-<br />

-is firmis sandlebi ecva. es miSvebuli<br />

stili zustad esadageboda<br />

`sulerTia~ ganwyobas, rac Sua xnis<br />

asakisTvisaa xolme damaxasiaTebeli.<br />

lanas, romelic male 46 wlis<br />

gaxdeboda, vardisfrad SeRebili<br />

Tma `dredebad~ hqonda daxveuli.<br />

46 wlis tikveri ki Zlieri da ener-<br />

cxeli Sokoladi 67


Targmani<br />

giuli mamakaci Canda, daujereblad<br />

xasxasa mwvane TvalebiT. mTlianobaSi<br />

ki, es sameuli alternatiuli<br />

rokis daSlil jgufs hgavda _ The<br />

Cinemaniacs _ erToblivi turne rom<br />

daugviandaT.<br />

`Rrublis atlasi~ 21-e saukunis<br />

romania, _ Tqva lanam, _ isaa gamyofi<br />

xazi momavals _ sadac yvelaferi<br />

danawevrebulia _ da warsuls Soris,<br />

sadac arsebobs dasawyisi, Sua wertili<br />

da dasasruli~. saubrisas lana<br />

vaCovski xelebs ise amoZravebda,<br />

TiTqos, TiTebiT awyobs da Sliso<br />

raRac warmosaxuli sagnis warsulsa<br />

da momavals. Tu filmi gamogviva,<br />

es saSualebas miscems reJisorebs<br />

`aRidginon gancda, romelic Cvenc<br />

gvqonda xolme axalgazrdobaSi,<br />

roca rTul, damabnevel, abstraqtuli<br />

siuJetis filmebs vuyurebdiT<br />

_ romelSic SeuZlebeli iyo,<br />

Tavidanve gcodnoda, ra moxdeboda<br />

Semdeg~, _ daasrula bolos lanam.<br />

endi daeTanxma. `Rrublis atlasiT~<br />

Cven 1960-70-iani wlebis sanaxaobas<br />

vubrundebiT, `TaCsTounis~<br />

filmebis epoqas~, _ Tqva man da melot<br />

Tavze gadaisva xeli. rogorc<br />

TviTon amboben, scenarze muSaobis<br />

dros stenli kubrikis filmiT<br />

`2001: kosmosuri odisea~ xelmZRvanelobdnen.<br />

es filmi reJisorebs<br />

bavSvobidan axsovdaT. maSin lana (im<br />

periodSi jer kidev leri) 10 wlis<br />

iyo, endi _ Svidis.<br />

isini erTian, Sekrul ojaxSi gaizardnen,<br />

Cikagos samxreT nawilSi<br />

mdebare, saSualo feniT dasaxlebul<br />

uban beverliSi. maTi mSoblebi,<br />

biznesmeni roni da medda lini, kinos<br />

didi moyvarulebi iyvnen. isini arafrad<br />

agdebdnen filmebze dawesebul<br />

asakobriv SezRudvebs da Tuki<br />

axali kinosuraTi daainteresebdaT,<br />

oTxive Svili _ lari, endi da maTi<br />

ori da kinoTeatrSi mihyavdaT. `kinoCvenebebs<br />

saxlSic vawyobdiT. am<br />

Tavyrilobebs Cvenebi `kinoorgiebs~<br />

eZaxdnen. me iseTi patara viyavi, sityva<br />

`orgiis~ mniSvneloba ar mesmoda,<br />

mowonebiT ki, Zalian momwonda~,<br />

_ ixsenebs endi.<br />

68 cxeli Sokoladi<br />

lanas `2001~ Tavidan Zalian ar moewona,<br />

am Savi monoliTis mistikurobam<br />

saSinlad daabnia. `eg simboloa,<br />

_ auxsna ronma _ miambobs lana, _ ai,<br />

am erTma martivma winadadebam Secvala<br />

yvelaferi. is Semovida Cems<br />

tvinSi da ise gadaalaga yvelaferi,<br />

rom ara mgonia, im dRis mere igive<br />

adamiani viyo. gonebaSi, TiTqos, ra-<br />

Racam damkra. principSi, `2001~ erT-<br />

-erTi mizezia imisa, Tu ratomac gavxdi<br />

reJisori~.<br />

SesaZloa arcTu SemTxveviT, lanas<br />

genderulma sawyisma swored im<br />

periodSi iCina Tavi. mesame klasSi,<br />

roca jer kidev lari erqva, is ka-<br />

Tolikur skolaSi gadavida, sadac<br />

gogonebs da biWebs gansxvavebuli<br />

uniformebi ecvaT da gakveTilis<br />

dawyebamde sxvadasxva xazSi idgnen.<br />

„kargad maxsovs, roca gogonebis<br />

rigTan gaviare, Sevyoymandi, vgrZnobdi,<br />

Cemi tansacmliT maT ar Seveferebodi,<br />

magram roca svla ganvagrZe<br />

meore rigisken, imasac mivxvdi, rom<br />

arc biWebis mxares vekuTvnodi, amitom<br />

SuaSi davdeqi. did xans videqi<br />

ase da yvela me miyurebda, monazvnis<br />

CaTvliT. mere miTxra, xazSi Cavmdgariyavi.<br />

gavSeSdi. ver vinZreodi,<br />

vfiqrob, rom Cemi qvecnobieris ra-<br />

Rac nawilma im wuTSi daaskvna, rom<br />

zustad iq videqi, sadac unda vyofiliyavi<br />

_ SuaSi“, _ meubneba lana.<br />

laris am gaorebuli bunebis gamo<br />

xSirad abuCad igdebdnen. `amitom<br />

gavurbodi yvelafers da CemTvis<br />

vimalebodi, nugeSs wignebSi vpoulobdi,<br />

radgan warmosaxviTi samyaro<br />

gacilebiT merCivna realurs“, _<br />

ixsenebs lana.<br />

larim da endim, rogorc reJisorebma,<br />

pirveli namuSevari daaxloebiT<br />

`2001~-is naxvis Semdeg Seqmnes:<br />

kasetaze Caweres speqtakli, romlis<br />

STagonebis wyaroc iyo komiqsi Shadow<br />

da radioprogramebi. male Zmebi<br />

ukve sakuTar komiqsebs xatavdnen da<br />

werdnen. maTi SemoqmedebiTi procesi,<br />

rogorc lana ambobs, „mas mere<br />

didad aRar Secvlila“. lari da<br />

endi ganuyrel partniorebad iqcnen.<br />

„laris rame giJuri idea daartya-<br />

mda, _ ixsenebs mama, ron vaCovski, _<br />

magaliTad, xeze Tokis Camokideba<br />

da saqanelis gakeTeba, endi ki iyo<br />

is adamiani, romelic gamoxteboda,<br />

Camoekideboda Tokze, iqanavebda da<br />

daenarcxeboda Zirs“. mTel SabaT-<br />

-kvirebs sxvenSi aTen-aRamebdnen da<br />

fentezi TamaSs `miwisqveSeTsa da<br />

drakonebs~ (Dungeons & Dragons) TamaSobdnen.<br />

qveviT macivris dasalaSqrad<br />

Tu Cavidodnen xolme.<br />

„D & D-Si mxolod sakuTari warmosaxvis<br />

amara xar. yvela moTamaSes<br />

erTi da igive ram moeTxoveba _ warmoidginos<br />

igive sivrce, igive sura-<br />

Ti. es Zalian hgavs filmis keTebis<br />

process“, _ ambobs lana. Zmebma va-<br />

Covskebma, ramdenime megobarTan er-<br />

Tad, 300-gverdiani TamaSic ki daweres,<br />

romelsac `zemogzauroba~ (High<br />

Adventure) daarqves. `TamaSi iyo Tu<br />

mxatvruli literatura, Janrebis<br />

diferenciacia Zalian gvabnevda. amitom<br />

naivuri umankoebiT gavbedeT,<br />

warmogvedgina is utopiuri samyaro,<br />

sadac Janrebis aRrevas SevZlebdiT~.<br />

saSualo skolaSi swavlisas, larim<br />

da endim sakuTari biznesi wamoiwyes<br />

_ saxlebs Rebavdnen SekveTiT _<br />

kolejSi swavlis gasagrZeleblad<br />

fuli rom daegrovebinaT. larim<br />

sesxi aiRo da bardSi Cairicxa, magram<br />

ramdenime weliwadSi iqauroba<br />

miatova _ `pedagogebi Cemze cota<br />

Wkvianebi xom mainc unda yofiliyvnen,<br />

rom meTqva, maT gamo sesxis aReba<br />

Rirda. arada, zogierTs im wignebis<br />

naxevaric ar hqonda wakiTxuli,<br />

rac _ me“. lari portlendSi, oregonSi<br />

gadavida sacxovreblad, wynarad<br />

rom ewera. swored im periodSi<br />

daiwyo uiliam goldmanis „princesa<br />

patarZlis“ (Princess Bride) adaptaciaze<br />

muSaoba (scenari rom gaamzada,<br />

goldmans daureka, saavtoro ufleba<br />

sTxova. goldmanma ki yurmili<br />

daukida). Semdeg, roca meorekurselma<br />

endimac miatova koleji _ is<br />

emersonSi swavlobda _ Zmebi Cikago-<br />

Si Sexvdnen erTmaneTs da samSeneblo<br />

biznesi daiwyes. faqtobrivad, am saqmes<br />

muSaobis procesis paralelurad<br />

swavlobdnen. erTxel maT liftis


`Rrublis atlasi~<br />

`Rrublis atlasi~ lana vaCovski da tom henksi<br />

Saxti aages, yovelgvari winaswari<br />

gegmis da gamocdilebis gareSe. manamde<br />

ki SemkveTis brma ndobac daimsaxures,<br />

rac friad saWiro unaria<br />

kinobiznesSi.<br />

Tumca, rac ar unda ekeTebinaT,<br />

vaCovskebi sul werdnen. adreul<br />

oTxmocdaaTianebSi, lari niu iork-<br />

Si wavida, komiqsebis gamomcemlobebisTvis<br />

sakuTari namuSevrebi rom<br />

mieyida. pirveli kontraqti, larim,<br />

endisTan erTad, `marvel komiqsTan~<br />

gaaforma. paralelurad, Zmebi gamudmebiT<br />

amuSavebdnen sakuTar scenarebs.<br />

mSoblebs uremontebdnen saxls,<br />

rodesac blokbasteri filmebis<br />

prodiuseri dino de laurentisi<br />

dainteresda maTi morigi scenariT<br />

`mkvlelebi~, prodiuseri Zmebs SampanuriT<br />

da lamazmani msaxiobebis<br />

Sesaxeb vnebiani istoriebiT gau-<br />

Targmani<br />

maspinZlda, Semdeg ki maTi scenari<br />

Warner Bros.-s xuTjer ufro Zvirad<br />

mihyida, vidre vaCovskebs gadauxada.<br />

lana ixsenebs, rom maTeuli teqstis<br />

saboloo versiidan daqiravebulma<br />

scenaristma mTlianad amoiRo ZmebisTvis<br />

ase mniSvnelovani qveteqsti<br />

da vizualuri metaforebi; aseve<br />

mTavari idea, rom Cvens samyaroSi<br />

arsebobs misi sxvadasxvagvari moraluri<br />

ganStoebebi, paraleluri<br />

cxeli Sokoladi 69


samyaroebis saxiT, romlebic absoluturad<br />

gansxvavebulad funqcionirebs.<br />

rodesac 1995 wels `mkvlelebi~<br />

gamovida (reJisori gaxldaT<br />

Lethal Weapon-is Semqmneli, riCard<br />

doneri, msaxiobebi ki _ silvester<br />

stalone, antonio banderasi da julian<br />

muri), Zmebi Seecadnen, Tavian-<br />

Ti gvari gadamRebi jgufis wevrTa<br />

CamonaTvalidan amoeRoT, magram ar<br />

gamouvidaT. Tumca, saboloo jamSi,<br />

swored am scenarma moutana maT kontraqti<br />

Warner Bros.-Tan, ris Semdegac<br />

daasrules mSoblebis saxlze muSaoba,<br />

Tavi daanebes samSeneblo bizness<br />

da sruli datvirTviT mihyves xeli<br />

reJisorobas.<br />

1994 wels vaCovskebs ukve dasrulebuli<br />

hqondaT `matricas~ trilogiis<br />

pirveli scenari. idea erT-erTi<br />

SekveTili komiqsis damuSavebisas<br />

gauCndaT. rogorc lana ixsenebs,<br />

maT ainteresebdaT `realuri samyaroebi<br />

da samyaroebs SigniT arsebuli<br />

samyaroebi, aseve virtualuri<br />

realobis problema kinoSi da ai,<br />

uceb daibada idea: ra moxdeboda,<br />

Cveni realoba virtualuri rom yofiliyo?~<br />

trilogiaSi moqmedeba Sav-<br />

-bnel momavalSi viTardeba, sadac<br />

manqanebi adamianTa energiiT muSaoben,<br />

TviTon adamianebs ki mudmiv komatozur<br />

mdgomareobaSi amyofeben,<br />

xolo maT gonebas simulirebuli<br />

realobiT amSvideben, romelsac matrica<br />

hqvia. am mdgomareobas gadar-<br />

Cenili adamianebis patara jgufi _<br />

neo, morfeusi da triniti _ winaaRmdegobis<br />

gawevas cdiloben da virtualur<br />

agent smits ebrZvian. esaa<br />

susti sinaTle, romelsac adamianuri<br />

solidaroba warmoSobs manqanebis<br />

mier kontrolirebadi Seuvali<br />

wyvdiadis dasaZlevad. „roca „matrica“<br />

pirvelad wavikiTxe, aRelvebulma<br />

davureke Zmebs da vuTxari<br />

_ Tqven dagiweriaT scenari dekarteze!“<br />

_ ixsenebs vaCovskebis prodiuseri<br />

lorens matisi, romelmac<br />

`matrica~ 1994-Sive daugzavna kinokompaniebs<br />

gansaxilvelad. Tumca,<br />

rogorc prodiuseri ambobs, teqsti<br />

yvelam waikiTxa, magram gverdze<br />

70 cxeli Sokoladi<br />

gadado _ veravin gaigo is. „dResac<br />

vfiqrob, rom Warner Bros.-ma es scenari<br />

rom iyida, ori mizezi hqonda _<br />

erTi, vaCovskebTan urTierToba da<br />

meore, winaTgrZnoba, rom iyo masSi<br />

raRac saintereso~.<br />

scenarze muSaobas ori weli Sealies<br />

da jiutad acxadebdnen, rom<br />

filmis gadaReba TviTon surdaT.<br />

sabolood, `matrica~ 118 dReSi gadaiRes.<br />

am procesSi Zmebma, TavianT<br />

vizualuri efeqtebis gundTan er-<br />

Tad, ramdenime axali kinoxerxi<br />

moigones, maTgan yvelaze cnobilia<br />

`tyviis dro~, romelmac saSualeba<br />

misca Zmebs, eCvenebinaT sivrceSi<br />

tyviis Senelebuli moZraobis efeqti.<br />

„matricam“, romelic 1999 wlis 31<br />

marts gamovida, pirvelive kviras<br />

TiTqmis ocdaaTi milioni dolaris<br />

mogeba naxa. msoflio distribuciidan<br />

ki naxevari miliardi dolari<br />

amoiRo da moipova amerikuli kinoakademiis<br />

oTxi jildoc. publikam<br />

daafasa filmis civi, mSvidi, ultraTanamedrove<br />

stilistika da misi<br />

personaJebi, romelTa erTaderTi,<br />

daumarcxebeli Zala maTi Zvelmoduri<br />

adamianurobaa~.<br />

`vaCovskebs miTiuri mgrZnobeloba<br />

aqvT, _ miTxra devid mitCelma, _<br />

isini sruliad Segnebulad argeben<br />

axal kabas, enasa da formas uZveles<br />

istoriebs~. films iseTi Rrma<br />

filosofiuri safuZveli hqonda,<br />

rom is sakulto movlenad iqca da<br />

uamravi akademiuri kvleva mieZRvna,<br />

magaliTad, rogoric iyo `neomaterializmi<br />

da sagnis sikvdili~; aseve:<br />

`bedi, Tavisufleba da winaswarWvreta~.<br />

`matricas~ trilogiis Sesaxeb<br />

dawera slovenielma filosofosma<br />

slavoi JiJekmac da 11 seqtembris<br />

Sesaxeb Seqmnili naSromis saTaurad<br />

filmis citata gamoiyena: `keTili<br />

iyos Tqveni mobrZaneba realobis<br />

udabnoSi“ _ fraza, romelic, Tavis<br />

mxriv, Jan bodriaris `simulakra da<br />

simulaciis~ erTi pasaJis aluzia gaxldaT.<br />

`matricas~ Semdeg, erTi Tvalis<br />

daxamxamebaSi, Cikagoeli mSeneble-<br />

bi, Zmebi vaCovskebi, globaluri kinoindustriis<br />

varskvlavebad iqcnen.<br />

Tumca, kontraqtSi, romelic maT<br />

Warner Bros.-Tan gaaformes, Seitanes<br />

punqti no-press (araviTari presa).<br />

isini arc interviuebs iZleodnen<br />

da arc piar RonisZiebebSi monawileobdnen.<br />

kvlavac agrZelebdnen<br />

cxovrebas CikagoSi, ojaxTan axlos.<br />

`Cvens survils, davrCeT anonimurebi,<br />

ori ram ganapirobebs _ popularobis<br />

siZulvili (miyvars, roca<br />

komiqsebis maRaziaSi Sevdivar da<br />

veravin mcnobs) da raRac sasiamovnod<br />

egalitaruli, rac anonimurobas<br />

axasiaTebs. vgulisxmob Tanasworobas<br />

da egeT gacveTil rameebs~, _<br />

momwera endim erT-erT imeilSi.<br />

„matricas~ saxeli ukve yvelam<br />

icoda, roca vaCovskebi meore da<br />

mesame nawilebis gadasaRebad avstraliaSi<br />

gaemgzavrnen. `matrica<br />

gadatvirTva“ da `matricas revoluciebi“<br />

2003 wlis maissa da noember-<br />

Si gamovida da msoflios masStabiT<br />

miliard dolarze meti mogeba moipova.<br />

Tumca filmis Seqmnis procesi<br />

rTulad wavida. gadaRebebi TiTqmis<br />

samas dRemde gaiWima da, Tavi rom<br />

davaneboT am procesisTvis damaxasiaTebel<br />

Cveulebriv stress, gadamReb<br />

jgufs tragediasTan gamklavebac<br />

mouxda _ gardaicvala ori<br />

msaxiobi.<br />

imave periodSi lari vaCovski,<br />

romelic cols daSorda, depresias<br />

ebrZoda da sakuTar genderul problemebze<br />

dardobda. endis gaumxila<br />

kidec, rom yureSi sacuraod yovel<br />

diliT ufro imitom dadioda, rom<br />

natrobda, iqneb gemi damejaxos, an<br />

zvigeni damesxaso Tavs. `wlebis ganmavlobaSi<br />

verc ki warmovTqvamdi<br />

sityvebs `transgenderi~, an `transseqsuali~,<br />

_ miTxra lanam, _ mere ki,<br />

roca sakuTar Tavs gamovutydi, mivxvdi,<br />

rom simarTlis Tqma mSoblebisTvis,<br />

endisTvis da Cemi debisTvisac<br />

momiwevda. amis warmodgenazec<br />

ki iseTi SiSi damrevda xolme xels,<br />

Rameebi ar meZina. Semdeg Sevadgine<br />

gegma, romelic Cems fsiqolog-<br />

Tan erTad davamuSave. yvelafris


gamJRavnebas, gegmis mixedviT, sami<br />

weli dasWirdeboda, an _ xuTi. Tumca,<br />

sul ramdenime kvira iyo gasuli,<br />

roca dedaCemma dareka~.<br />

lin vaCovski mixvda, rom raRac<br />

xdeboda da meore dResve sidneiSi<br />

Cafrinda. imave dilas lari pirdapir<br />

gamoutyda mas: `me transgenderi<br />

var. me gogo var~. lini ver mixvda,<br />

ras gulisxmobda vaJi, amitom<br />

uTxra: `me Sens dabadebas veswrebodi!~<br />

lari gajiutda: `aris CemSi<br />

erTi nawili, romelic Tavs gogod<br />

grZnobs~. linma ki, romelic mTeli<br />

gza nerviulobda, rom SeiZleba<br />

sabolood daekarga Svili, laris<br />

uTxra: `dakargvis nacvlad, Tavidan<br />

aRmogaCine da daginaxe~. male avstraliaSi<br />

ronic Cafrinda da Svils<br />

upirobo mxardaWera gamoucxada. ase<br />

moiqcnen debi vaCovskebi da, ra Tqma<br />

unda, endic _ romelic raRac msgavss<br />

manamdec eWvobda.<br />

ramdenime dRis Semdeg mTeli ojaxi<br />

restoranSi wavida. laris axla<br />

ukve lana erqva da qaliviT ecva.<br />

roca sufrasTan oficianti mivida,<br />

deda-Svils _ lins da lanas ase mimarTa:<br />

`aba, ras inebebT, qalbatonebo~.<br />

meore dRes, lana gadaRebazec<br />

Tavisi axali identobiT gamocxadda,<br />

TiTqos, uCveulo araferi xdeboda.<br />

Tumca, am ambavma gadasaReb moedans<br />

miRma mainc male gaJona da Worebma<br />

maSinve mTeli blogosfero moicva.<br />

vaCovskebis gandegiloba mediam lanas<br />

ambavsac daabrala. CikagoSi dabrunebul<br />

linsa da rons saxlTan<br />

dabanakebuli Jurnalistebis armia<br />

daxvda. ufro Tavxedebi SigadaSig<br />

ubodiSod rekavdnen zars.<br />

Tumca, bolosdabolos, presa danebda.<br />

lanam ganqorwinebis saqme moagvara,<br />

Semdeg ki sxva qali Seuyvarda<br />

da 2009 wels Tavidan iqorwina. „me<br />

garegnoba gamovicvale, Cemi Sinagani<br />

samyaros gamomxatvelad rom meqcia.<br />

yvelaze metad ojaxis dakargvis<br />

meSinoda. magram, rogorc ki maT<br />

mimiRes, mere aRaraferi gamWirvebia.<br />

vici, uamravi adamiani kvdeba<br />

interesiT, gavikeTe Tu ara qirurgiuli<br />

operacia, xelovnuri vagina<br />

rom mqonoda, Tumca, vamjobineb am<br />

informaciaze eqskluziuri ufleba<br />

Cems meuRles davutovo~.<br />

vaCovskebs pirvelad 2009 wlis<br />

dekemberSi Sevxvdi, rodesac gaaf-<br />

TrebiT daeZebdnen finansebs `Rrublis<br />

atlasisTvis~. Tumca, usaqmurad<br />

rom ar yofiliyvnen, sxva<br />

scenarzec daiwyes muSaoba. es iyo<br />

„Cobalt Neural 9“ _ ambavi, romelic<br />

buSis prezidentobasa da eraysa da<br />

avRaneTSi mimdinare omebze gamoxmaureba<br />

iyo. Zmebs ainteresebdaT,<br />

rogor aRiqvamdnen dRevandelobas<br />

momavalSi da warmoidgines, rom iRe-<br />

`bazarze<br />

orientirebuli<br />

xelovnebis<br />

keTebaSi problema<br />

isaa, rom axal<br />

filmebs mwvane Suqs<br />

unTeben mxolod<br />

Zveli filmebis<br />

gamocdilebis<br />

gaTvaliswinebiT;<br />

anu, rogorc buneba<br />

ver iTvisebs vakuums<br />

da sZuls igi, aseve<br />

sistema ver hguobs<br />

originalurobas~.<br />

bdnen dokumentur films buSis prezidentobidan<br />

8 aTwleulis Semdeg<br />

da im perspeqtividan cdilobdnen<br />

daenaxaT, rogor iZireboda qveyana<br />

imperiul TvalTmaqcobaSi. imisTvis,<br />

rom „Cobalt Neural 9“-sTvis scenari<br />

daeweraT, vaCovskebi uamrav adamian-<br />

Tan iRebdnen interviuebs _ ariana<br />

hafingtoniT dawyebuli, kornel<br />

uestiT damTavrebuli. mec SemomTavazes,<br />

monawileoba mimeRo proeqt-<br />

Si da ise gamomawyves, TiTqos, 2090<br />

wels vcxovrobdi. bosnieli isaak<br />

heisis msgavsad viyavi Cacmuli (Tavze<br />

elvare Suqebi mqonda mimagrebu-<br />

li da fsiqodeliuri maisuri mecva).<br />

videqi ase da buSis reJimis mavne<br />

idiotizmze vyvebodi. lana kameris<br />

gverdze idga da kiTxvebis umetesobas<br />

is svamda, endi ki sadRac ganaTebebs<br />

miRma borialebda, misi xma<br />

drogamoSvebiT Tu daiWeqebda xolme<br />

ise, rogorc _ vakuumSi.<br />

Cveulebriv, cnobili adamianebis<br />

garemocvaSi Tavdajerebuloba mtovebs.<br />

meCveneba, rom maT Cemze meti<br />

ician, radgan samyaro maTTvis ufro<br />

xelmisawvdomia, vidre CemTvis. magram<br />

vaCovskebs SesaniSnavad Sevewyve.<br />

holivudisgan absoluturad<br />

gausvrel Zmebs araferi ecxoT im<br />

indiferentulobisa, rac varskvlavebis<br />

saerTo simptomia. lana erT-<br />

-erTi yvelaze nakiTxi adamiani iyo,<br />

visac Sevxvedrivar, endis ki maxvili<br />

iumoris grZnoba hqonda. isini orive<br />

Chicago Bulls-is Tavgamodebuli<br />

fanebi iyvnen. Cven saerTo gvqonda<br />

narativis xelovnebis upiratesobis<br />

rwmena da Cikagos mgznebare siyvarulic.<br />

erT dRes, vTxove, neba damrTeT,<br />

„Rrublis atlasis“ Seqmnis procesze<br />

davwero-meTqi. maT Cemi winadadeba<br />

ganixiles da bolos, damTanxmdnen.<br />

es is dro iyo, roca `Rrublis<br />

atlasis~ scenars yvela did studia-<br />

Si agzavnidnen mas Semdeg, rac Warner<br />

Bros.-ma uari Tqva masze. Tumca, yvela<br />

uars ambobda masze, radgan „Rrublis<br />

atlasi“ Zalian sarisko, Zalian<br />

kompleqsuri eCvenebodaT. Warner<br />

Bros.-i ki ambobda, rom erTaderTi,<br />

rac `Rrublis atlasisTis“ SeeZlo<br />

gaekeTebina, CrdiloeT amerikaSi<br />

distribuciis uflebis SeZena iyo.<br />

es Tanxa gawerili biujetis mxolod<br />

patara porcias dafaravda.<br />

amasobaSi, vaCovskebi da tikveri<br />

SeTanxmdnen, rom filmze samuSaod<br />

tom henkss miiwvevdnen. santa monikaSi,<br />

henksis ofisSi midiodnen, rodesac<br />

vaCovskebs agentma daureka<br />

da acnoba, rom Warner Bros.-i Tavs<br />

ikavebda distribuciis uflebebis<br />

SeZenazec ki. gairkva, rom „Rrublis<br />

atlasis“ ekonomikuri mogebis potenciali<br />

kinostudiaSi specialuri<br />

cxeli Sokoladi 71


Targmani<br />

modeliT gamoTvales da daaskvnes,<br />

rom mogeba Zalian cota iqneboda. magaliTi,<br />

riTac am gamoTvlisas ixelmZRvaneles,<br />

daren aronovskis filmi<br />

_ The fountain (2006 w.) iyo. `Rrublis<br />

atlasis~ msgavsad, am filmsac ramdenime<br />

avtonomiuri siuJeti hqonda,<br />

romlebic sxvadasxva epoqaSi viTardeboda.<br />

did ekranze gamosvlis mere<br />

ki, man Sereuli kritika miiRo da<br />

200 milioni dolari waagebina Semqmnelebs.<br />

„bazarze orientirebuli xelovnebis<br />

keTebaSi problema isaa, rom<br />

axal filmebs mwvane Suqs unTeben<br />

mxolod Zveli filmebis gamocdilebis<br />

gaTvaliswinebiT, _ meubneba<br />

lana, _ anu, rogorc buneba ver<br />

iTvisebs vakuums da sZuls igi, aseve<br />

sistema ver hguobs originalurobas.<br />

arada, originalurobas ekonomikur<br />

modelebs ver miusadageb~.<br />

magaliTad, `matricas~ magaliTi<br />

`mnemoniki joni~ iyo _ 1995 wels gamosuli<br />

filmi-marcxi, keanu rivzis<br />

monawileobiT.<br />

vidre henksis ofisSi Sevidodnen,<br />

vaCovskebi ecadnen, cud ambavze<br />

aRar efiqraT. msaxiobs etyoboda,<br />

rom ainteresebda am proeqtze<br />

muSaoba da erT filmSi 6 gansxvavebuli<br />

personaJis TamaSi. ise daemTxva,<br />

rom zustad im periodSi,<br />

henksi `mobi diks“ kiTxulobda da<br />

stumrad misuli reJisorebi melvilis<br />

Sesaxeb diskusiaSi CarTo. lanam<br />

msaxiobs filmis _ „2001: kosmosuri<br />

odiseis“ posterze aniSna, romelic,<br />

TiTqos, gangeb CamoekidaT kedelze,<br />

da Tqva: „mobi diki da ai, es filmi<br />

gvinda gavakeToT“. „me Tanaxma var,<br />

_ Tqva henksma, _ rodis viwyebT?~<br />

mogvianebiT henksma miTxra, rom is<br />

gansakuTrebiT moixibla vaCovskebis<br />

gulwrfelobiT. maT „ar rcxvenodaT,<br />

eTqvaT _ Cven xelovnebas vake-<br />

TebT“.<br />

henksis Tanxmobis Semdeg, vaCovskebma<br />

Warner Bros.-s dafinanseba Tavidan<br />

sTxoves. isini amtkicebdnen, rom<br />

„Rrublis atlasis“ msgavsi kompleqsuri<br />

narativis mqone proeqts precedenti<br />

ar hqonda da Sesabamisad,<br />

72 cxeli Sokoladi<br />

misi momgebianobis gansazRvra ekonomikuri<br />

modelebiT ar SeiZleboda.<br />

maT sponsorebs `Rrublis atlasi~<br />

warudgines, rogorc ambavi monaniebis,<br />

adamianuri sikeTis uwyvetobis<br />

Sesaxeb, ramdenadac sikeTis yovel<br />

aqts SesaZloa, absoluturad<br />

gauTvleli Sedegebi mohyves. „tom<br />

henksis personaJi filmis dasawyisSi<br />

cudi pirovneba, magram saukuneebis<br />

manZilze is karg adamianad gardaiqmneba“,<br />

_ amboben vaCovskebi. sabolood,<br />

maT Warner Bros.-is darwmuneba<br />

SeZles, magram amjerad kinostudiam<br />

kidev ufro naklebi Tanxa Cado filmSi,<br />

vidre vaCovskebi imedovnebdnen.<br />

filmis biujeti daaxloebiT 120<br />

milioni dolari iyo. Warner Bros.-<br />

-is garda, erTaderTi garantirebuli<br />

fuli germaniis federaluri<br />

kino fondidan modioda. reJisorebi<br />

cdilobdnen, sxva evropuli wyaroebidanac<br />

moepovebinaT investicia da<br />

daeinteresebinaT investorebic. Tumca,<br />

es finansuri sqema Zalian arastabiluri<br />

iyo. Tu vinme uars ityoda<br />

investirebaze, proeqti SesaZloa,<br />

CaSliliyo. `Znelia CamovTvalo,<br />

ramdenjer mokvda da gacocxlda es<br />

proeqti“, _ ambobs lana.<br />

2010 wlis zamTarSi vaCovskebma<br />

scenari jeims Samuss gaugzavnes _<br />

Focus Features-is xelmZRvanels. Samusma<br />

meore dResve daureka reJisorebs<br />

da saerTaSoriso gayidvebSi<br />

daxmareba SesTavaza. misi idea iyo,<br />

vaCovskebi 2011 wlis kanis festivalze<br />

Casuliyvnen da filmis winaswar<br />

gayidvaze ezrunaT. distributorebiT<br />

savse darbazis winaSe<br />

vaCovskebTan erTad TviTon Samusic<br />

warsdga. `videqiT olimpiis Teatris<br />

scenaze da 45 wuTis ganmavlobaSi<br />

vmonawileobdiT erT-erT yvelaze<br />

sasacilo sinefilur dialogSi“, _<br />

ambobs Samusi. samasamde industriis<br />

warmomadgeneli kmayofili Canda<br />

proeqtiT, magram ricxvebi mainc<br />

arasaxarbielo iyo, mopovebuli investicia<br />

15 milions Zlivs aRwevda.<br />

am warumatebeli RonisZiebis Sesaxeb<br />

informacia male gavrcelda, ramac<br />

ramdenime investori daafrTxo<br />

da proeqtze uari aTqmevina. endi<br />

meubneba: `Zalian samwuxaroa, roca<br />

adamianebi fiqroben, rom kino sava-<br />

Wro birJasaviTa. filmSi, romelic<br />

mogwons, fuls deb imitom, rom gemovneba<br />

gaqvs. es igive araa, kompania<br />

Shell Oil-is aqciebs rom yidulobde.<br />

kinobiznesSi erTvebi kinos siyvarulis<br />

gamo da ara imitom, rom fuli<br />

giyvars~.<br />

sabolood, proeqtis biujeti<br />

daaxloebiT as milion dolaramde<br />

daiyvanes, ris gamoc, gadaRebebis-<br />

Tvis gamoyofili Tanxa 80 milionamde<br />

Semcirda. Tumca „Rrublis<br />

atlasi“ mainc yvelaze ZviradRirebul<br />

damoukideblad dafinansebul<br />

filmad darCa. vaCovskebma gadaavades<br />

reJisorebis honoraris sakiTxi,<br />

metic, maT sakuTari fuli Cades<br />

proeqtSi, ris gamoc ukve am filmis<br />

warmatebaze iyo damokidebuli maTi<br />

momavali saarsebo wyaro. `arcerT<br />

xelovnebis nimuSSi ar ikiTxeba, Tu<br />

ramdenad SeuZlebeli eCveneboda<br />

misi dasruleba Semqmnels~, _ miTxra<br />

lanam. vaCovskebis erT-erTi sayvareli<br />

filmia Jak tatis Playtime (1967),<br />

romlisTvisac tatim patara qalaqisxela<br />

gadasaRebi moedani moawyo<br />

parizis gareubanSi. am proeqtma is<br />

finansurad mospo da TiTqmis bolo<br />

mouRo mis artistul karierasac.<br />

Tumca vaCovskebs ar etyobodaT,<br />

rom `Rrublis atlasis~ gamo ramis<br />

eSinodaT. „roca gamudmebiT mosalodneli<br />

ubedurebis repeticias<br />

gadixar, TviTon ubedureba nel-<br />

-nela kargavs emociur simZafres“, _<br />

ambobs endi.<br />

2011 wlis ivnisSi, gadamReb jgufs,<br />

tom henksTan erTad, holi beri,<br />

siuzan sarandoni, jim broudbenti,<br />

hiu granti, hugo uivingi da koreeli<br />

msaxiobi, dona bi Seematnen. vaCovskebi<br />

tikverTan, berlinSi Cavidnen.<br />

lana da endi me-19 saukunis ambebs<br />

da momavlis or istorias gadaiRebdnen,<br />

tikverma ki 30-iani, 70-iani<br />

wlebis da dRevandeli narativebi<br />

aiRo sakuTar Tavze.<br />

ron vaCovskis axsovs, rogor<br />

iRebdnen misi Svilebi scenas film


`matrica~<br />

`matrica~ `V for Vendetta~<br />

„bound~-ze muSaobisas. yovelgvari<br />

winaswari SeTanxmebis gareSe, lari<br />

da endi erTdroulad wamodgnen da<br />

cal-calke gaemarTnen msaxiobebTan<br />

mosalaparakeblad da cal-calke gaesaubrnen<br />

maT, Semdeg isev usityvod<br />

daubrundnen Tav-TavianT skamebs da<br />

gadaReba ganagrZes. `isini erTsa da<br />

imave suraTs xedaven ise, rom saku-<br />

Tari azrebis urTierTSeTanxmeba<br />

arc sWirdebaT. roca am gadaRebas<br />

vuyurebdi, mivxvdi, rom es iyo ori<br />

sxeuli, romelsac saerTo goneba<br />

hqonda~, _ ambobs roni. vaCovskebi<br />

ideaze muSaobas erTad iwyeben da<br />

saerTo xedvas xangrZlivi SemoqmedebiTi<br />

ganxilvis Semdeg aRweven.<br />

rodesac ukve gadasaReb moedanze<br />

gadian, TiToeuli kiTxvis niSani da<br />

uTanxmoeba aRkveTilia. maTi ur-<br />

TierToba kidev ufro mWidro gaxda<br />

mas Semdeg, rac lari lanad gardai-<br />

Targmani<br />

qmna. `lanasTan muSaoba gacilebiT<br />

iolia, vidre larisTan. ra gasakviria,<br />

rom laris problemebi hqonda,<br />

romelTac mere sxvebs axvevda Tavs,<br />

magaliTad _ me. lana ki ufro gaxsnili<br />

adamiania urTierTobisTvis~, _<br />

ambobs endi. ron vaCovski ki dasZens:<br />

`maT saukeTeso `col-qmroba~ aqvT,<br />

rac ki odesme minaxavs~.<br />

Tu SemoqmedebiT qorwinebaze<br />

vsaubrobT, maSin vaCovskebis gada-<br />

cxeli Sokoladi 73


Targmani<br />

mRebi jgufi ojaxia, romelic reJisorebma<br />

garSemo Semoikribes. gada-<br />

Rebebis bolos, tom henksi lanas da<br />

endis mamas da dedas eZaxda.<br />

babelsbergis me-9 scenaze, ori<br />

monitoridan erT-erTze, eSmaki moxuci<br />

jorjis rolis Semsrulebeli<br />

uivingi sisinebda: „tyuilebia, araferi<br />

tyuilebis garda“, kadrSi tom<br />

henksic Canda, romelsac qveda tuCi<br />

ucaxcaxebda.<br />

avanscena sakmaod martivad iyo<br />

awyobili. satelituri komunikaciebis<br />

centris mTavari oTaxi kompiuteruli<br />

Carevis mere miiRebda<br />

saboloo saxes. es ki vaCovskebs<br />

uwvrilmanes detalebamde hqondaT<br />

gaTvlili. magaliTad, am scenaSi<br />

gamoyenebuli iyo `orisoni~ _ kvercxis<br />

formis, supergonieri telefoni,<br />

romelic samganzomilebian<br />

proeqciebs akeTebda. es nivTi mitCelis<br />

fantaziis nayofi iyo. vaCovskebma<br />

ki daaskvnes, rom cota ucnauri<br />

iqneboda msaxiobebs kvercxis<br />

formis nivTiT erbinaT aqeT-iqiT da<br />

mitCelmac aRiara, rom verasdros<br />

warmoidgenda, msgavsi detali gada-<br />

Rebisas problemas Tu Seqmnida.<br />

`romanSi detali sruliad fuWi<br />

ramaa. metic, zedmeti detali Txrobis<br />

dros mwerlis mteric kia, _ mixsnida<br />

mitCeli da xelebs iSveliebda<br />

ise, TiTqos, TiTebiT sresso<br />

am warmosaxul `mters~, _ filmSi<br />

ki, Tu ginda, saerTod rame aCveno,<br />

misi dizaini unda Seqmna~. vaCovskebma<br />

im ucnaurobis mosaspobad, rasac<br />

`orisonis~ vizuali iwvevda, nivTs<br />

safulesaviT brtyeli forma misces,<br />

romelic sam ganzomilebas mxolod<br />

brunvisas aRwevs.<br />

sabolood, ralf riaqi gamojanmr-<br />

Telda da SeZlo, Tavisi scenebi<br />

daemTavrebina. gadaRebebi mxolod<br />

ramdenime dRiT gadacda dagegmils<br />

_ yvelaferi dekemberSi dasrulda.<br />

martSi ki vaCovskebi da tikveri<br />

ukve los- anjelesSi iyvnen, Warner<br />

Bros.-isTvis 170-wuTiani, damontaJebuli<br />

filmis warsadgenad. satesto<br />

CvenebisTvis kinostudiaSi patara<br />

jgufi Seikriba. reJisorebi nerviu-<br />

74 cxeli Sokoladi<br />

lobdnen ara mxolod imitom, rom am<br />

adamianebis reaqciaze filmis bedi<br />

iyo damokidebuli, aramed imitomac,<br />

rom holivudis aRmasrulebeli pirebi<br />

maT idealur auditorias ar<br />

warmoadgendnen. reJisorebma CarTes<br />

filmi da Semdeg oTaxidan gavidnen.<br />

roca filmi dasrulda, Warner Bros.-<br />

-is warmomadgenlebma isini gverdiT<br />

oTaxSi gaiyvanes da moulodnelad,<br />

mquxare aplodismentebi dascxes.<br />

vaCovskebma miTxres, rom erT-<br />

-erTi yvelaze didi `orgazmi~ filmze<br />

muSaobisas, sakuTari namuSevris<br />

megobrebisTvis da axloblebisTvis<br />

wardgenaao. me daveswari am Cvenebasac<br />

da maSin mivxvdi, „Rrublis<br />

atlasi“ zedgamoWrili filmi iqneboda<br />

vaCovskebis tradiciuli, ojaxuri<br />

kinoorgiebisTvis. am suraTs<br />

Seswevda unari, publika originaluri<br />

saTavgadasavlo kinos epoqaSi<br />

gadaeyvana, `transformerebisa~ Tu<br />

`rezident evilis~ uSinaarso nihilizmis<br />

gverdis avliT. filmi didi<br />

sifrTxiliT amogzaurebda mayurebels<br />

Tavis eqvs siuJetur ganzomilebas<br />

Soris. masSi sakmarisad iyo<br />

CamWeri da gadamdebi originalurobac,<br />

da, amave dros, is TiTqmis<br />

saswaulebrivad axerxebda, gaeba damakavSirebeli<br />

Zafebi Tavis uricxv<br />

personaJebs Soris. rac mTavaria,<br />

filmi inarCunebda mitCelis xedvasac<br />

siyvarulis, tkivilis, danakargisa<br />

da miswrafebis universalurobis<br />

Sesaxeb. amis magaliTia dona bis<br />

personaJic, romelic (sxva gmirebTan<br />

erTad) sonmi-451-sac ganasaxierebs _<br />

Cveulebriv `fabrikants~, romelic<br />

adamianuri srulqmnis fazas 2144<br />

wels aRwevs. mniSvnelovania isic,<br />

rom gulis amaCuyebel sinanulTan<br />

Sezavebuli SeuniRbavi Tavdajereba,<br />

rac vaCovskebs axasiaTebT, SesaniSnavad<br />

moergo tikveris zust kinoenas<br />

da mis ulamazes musikas (tikverma,<br />

Tavis partniorebTan erTad, musika<br />

`Rrublis atlasisTvis~ jer kidev<br />

gadaRebebis dawyebamde dawera).<br />

`Rrublis atlasis~ ojaxur kino-<br />

Cvenebas ara marto aplodismentebi,<br />

cremli da emociuri Caxutebebi mo-<br />

hyva. samive reJisors etyoboda, rom<br />

aseTma miRebam guli auCuya. axla<br />

ukve cxadi iyo, maTi `raketmzidi<br />

gemi~ Tavis daniSnulebis punqts<br />

miuaxlovda _ kosmosur portSi Sescura.<br />

...<br />

SarSan Semodgomaze, `Rrublis<br />

atlasis~ gadamRebma jgufma eqvsi<br />

kvira dahyo maliorkaze. vaCovskebi<br />

iq me-19 saukunis scenebis did<br />

nawils iRebdnen. gadaRebebi napir-<br />

Tan axlos, RuzaCaSvebul Sxunaze<br />

mimdinareobda, Tumca, arcTu<br />

uproblemod: jer iyo da amindi<br />

gafuWda, mere _ gems gauWirda manevrireba,<br />

teqnikur personals ki _<br />

mis viwro kaiutebSi gadaadgileba,<br />

gadaRebebis dros. Tumca, am yvelafris<br />

miuxedavad, lanas mainc amaRlebuli<br />

ganwyoba hqonda _ `mogonebebis<br />

Segrovebis, sakuTar TavSi<br />

CaRrmavebis da raRac Zalian mniSvnelovanis<br />

mowmed yofnis SegrZneba~.<br />

iq, maliorkaze, mas ise rogorc<br />

arasdros, sjeroda, rom `Rrublis<br />

atlasis~ gadaRebebi dauviwyari Tavgadasavali<br />

iqneboda.<br />

erT dResac, da-Zma apirebda,<br />

axlomdebare mTaze scena vertmfrenidan<br />

gadaeRo. maT imedi hqondaT,<br />

rom qveviT gaSlil xeds sahaero kameriT<br />

gadaiRebdnen. ai, afrinda kidec<br />

vertmfreni da swored am dros,<br />

moulodnelad, Rrublis sqeli qula<br />

Camowva caze. vaCovskebi da kameriT<br />

SeiaraRebuli gadamRebi jgufi sqel<br />

siTeTreSi Caikargnen. vidre gada-<br />

Rebis dasawyebad nislis gadavlas<br />

ucdidnen, vertmfreni burusis<br />

qulebs Tavze moeqca. lana ixsenebs,<br />

rom uceb caze gamoCenil mzes sul<br />

irisisferi yviTeli dahkravda, `da<br />

ai, iq iyo is, ra, xom iciT _ Rrublis<br />

namdvili atlasi~. da-Zma bolomde<br />

uyurebda am zeciur sanaxs,<br />

vidre nislSi patara xvreli gaCndeboda<br />

da vertmfreni masSi Sesrialebas<br />

da zeviT aWras SeZlebda. qveviT<br />

ki _ Soreuli, mwvane peizaJi darCa,<br />

rogorc vaCovskebis warmosaxuli<br />

samyaro.


fotoproeqti<br />

76 cxeli Sokoladi


salami, sevdav!<br />

avtori daviT buxrikiZe<br />

foto: beso uznaZe<br />

40-is mere, asakTan erTad, saku-<br />

Tar TavSi daeWveba Rrmavdeba. ge-<br />

Cveneba, rom rasac ambobdi, amtkicebdi,<br />

werdi, an iRebdi, ubralod<br />

gacvda da gaicrica. amave dros,<br />

iwyeba „amaoebis bazris“ didi aRsareba-seilic:<br />

visTan da ramdenjer<br />

miqare, ramdeni gamousworebeli sisulele<br />

Caidine, visi sxeulis suni<br />

gamogyva rogorc arqauli narCeni,<br />

rogor Seagrove uvado melanqolia<br />

sezaria evoras namReri fadosaviT,<br />

dabolos, sad dafante romantizmis<br />

elementaruli nawilakebi...<br />

rogorc Cans, fotografi beso<br />

uznaZe am krizisuli xanis „msxverplia“.<br />

yovel SemTxvevaSi, misi<br />

naambobidan da axali fotonamuSevrebidan<br />

ase Cans. von kar-<br />

-vais cnobili filmi „siyvarulis<br />

ganwyobilebaze“ TbilisSi droebiT<br />

dabrunebuli fotografisTvis<br />

inspiraciis kargi wyaro aRmoCnda.<br />

uxmauro vnebebi, faqizi krizisi da<br />

siyvarulis molodini mis fotopersonaJebs<br />

mudmivi imedgacruebis,<br />

magram aucilebeli substanciisken<br />

_ siyvarulisken eqaCeba.<br />

am fotoebze saxeebi da intimuri<br />

sivrceebi anareklebs waagavs,<br />

romelTa gadaRma xmauriani quCebi<br />

da ofisebi Tvlemen. iqiT cxovrebiseuli<br />

nagavia, mxolod narCenebi;<br />

warsulis kvali da namusrevi, Zve-<br />

li sidiadis nangrevebi... aqeT mxares<br />

adamiani marto rCeba _ gaZarcvuli,<br />

martosuli da usistemo;<br />

susti da zusti; mokled, gaSiSvlebuli<br />

nervuli sistemiT.<br />

salami, sevdav! _ fiqrobs quCaSi,<br />

skamze Camomjdari Cineli gogona,<br />

romlis akvareluri gancdebi Tavad<br />

fotos stilis akvarelurobis<br />

pirdapirproporciulia.<br />

majobe, sevdav? _ eWvnarevad ki-<br />

Txulobs asakiani qali, romlis<br />

Sav-TeTri gancdebi egzistencias<br />

sulac ar gamoricxavs.<br />

damekarge, sevdav! _ ambobs sicelqes<br />

mowyurebuli gogona vardisfer<br />

kabaSi, romelsac goneba sul<br />

sxvagan gaurbis.<br />

Sors ar xar, sevdav! _ TiTqos<br />

gvamcnobs tyavis savarZelSi mokalaTebuli<br />

axalgazrda qali WiqiT<br />

xelSi, romelsac fotokamera faruli<br />

ironiiT aRbeWdavs.<br />

damiviwye, sevdav! _ mSvidad,<br />

magram mourideblad gveubneba<br />

asakiani qali Sav-TeTr fotoze da<br />

ijerebT, rom simSvide swored rom<br />

Sav-TeTria.<br />

Semexe, sevdav! _ TvalebiT gveubneba<br />

TeTrxalaTiani, abazanis kideze<br />

Camomjdari guga kotetiSvili,<br />

romlis miRma saponis WuWyian<br />

qafs gayolebuli vnebac igulisxmeba.<br />

fotoproeqti<br />

nu atrakeb, sevdav! _ xalisobs<br />

Sav, „aJurul“ kolgotiani axalgazrda<br />

qali, romlis seqsualuri<br />

siance ufro TamaSs hgavs, vidre<br />

Sinagan mdgomareobas.<br />

da bolos, SeeSvi, sevdav! _ vfiqrobT<br />

Cven, roca skverSi, skamze<br />

Camomjdari moxuci qalis fexebs<br />

da yvavilebis Taiguls Tvals SevavlebT...<br />

beso uznaZis axali fotoebi ar<br />

aris Tematurd Sekruli da arc<br />

raime konstruqciiT dakavSirebuli.<br />

es ufro musikalur improvizacias<br />

waagavs Temaze _ rogor<br />

moverioT usiyvarulobas ise, rom<br />

ar daviviwyoT gardasuli travmebi;<br />

daaxloebiT ise, rogorc ariel<br />

dorfmanis cnobil piesaSia _ „sikvdili<br />

da qaliSvili“, romelSic<br />

sadisturi xilvebiT gatanjul<br />

eqim molinas Seyvarebuli pacienti<br />

qali eubneba _ „ar daiviwyo, magram<br />

apatie“...<br />

ratomRac mgonia, beso uznaZe<br />

male Tavis SemoqmedebaSi socialurobis<br />

xanis dadgomas da, amave dros,<br />

siyvarulis „katastrofuli“ ngreva-mSeneblobis<br />

Sesaxeb raime axals<br />

gvauwyebs. albaT, esaa kritikulad<br />

mgrZnobiare mxedvelobis fotografis<br />

mTavari problemac da amocanac<br />

_ `ar daiviwyo, magram apatie~.<br />

cxeli Sokoladi 77


fotoproeqti<br />

78 cxeli Sokoladi


fotoproeqti<br />

cxeli Sokoladi 79


fotoproeqti<br />

80 cxeli Sokoladi


fotoproeqti<br />

cxeli Sokoladi 81


fotoproeqti<br />

82 cxeli Sokoladi


fotoproeqti<br />

cxeli Sokoladi 83


fotoproeqti<br />

84 cxeli Sokoladi


fotoproeqti<br />

cxeli Sokoladi 85


literatura<br />

performansi teqstiT<br />

dehumanizacia<br />

paata qurdaZe<br />

saavtoro<br />

krivi da buraxi<br />

aka morCilaZe<br />

ese<br />

Cemi pankisis xeoba<br />

beqa qurxuli<br />

moTxroba<br />

depresiis wamali<br />

anu sanaylampariani<br />

irakli lomouri<br />

<strong>poezia</strong><br />

levan SaqaraSvili


performansi teqstiT<br />

paata qurdaZe<br />

es werili specialurad davde Cems blogze 1 oqtombers, saRamos 8 saaTze, arCevnebis Sedegebis<br />

gamocxadebamde 10 wuTiT adre da `feisbuqze~ aseTi ram davwere:<br />

`1 oqtomberi, saRamos rva saaTi _ Cemi azriT, saukeTeso droa bankis gasatexad da axali eses gamosaqveyneblad.<br />

veravin ver dagiWers, aravin waikiTxavs... da SegiZlia, mSvidad daiZino. trilogia-II<br />

dehumanizacia~.<br />

ra Tqma unda, aravin miaqcia yuradReba da amas velodi kidec. am eses gamoqveyneba CemTvis erTgvari<br />

performansi iyo. radgan windawinve vicodi, rom rasac davwerdi, arCevnebis Semdeg momentalurad<br />

iqceoda warsulad, magram gamoqveynebisas specialurad araferi Sevcvale. vfiqrob, rom SesaZloa,<br />

swored am uaxlesi warsulis ardaviwyeba, bevrad ufro sasargeblo iyos axali xelisuflebisaTvis,<br />

iseTive eiforiaSi rom ar Cavardnen, rogorSic _ `nacionalebi~ vardebis revoluciis Semdeg. miT<br />

umetes, barieris orive mxares qarTvelebi dganan, da vin, Tu ara Cven, viciT, Tu ra cdunebis winaSe<br />

SeiZleba aRmoCndes yoveli maTgani.<br />

vis mimarTavs qarTveli politikosebis<br />

didi umravlesoba? _ vis<br />

`uxmobs maTi zari?~ vin aris qveynis<br />

pirveli piris ZiriTadi adresati<br />

Tavis gauTavebel gamosvlebSi? Sei-<br />

Zleba Tu ara, rom ase Tu ise gana-<br />

Tlebulma, civilizebulma, sakuTari<br />

Rirsebis gaazrebis unaris mqone<br />

adamianma, misi diskursis adresatad<br />

sakuTari Tavi miiCnios?<br />

an ra STabeWdileba SeiZleba Seeqmnas<br />

qarTuli enis mcodne ucxoels<br />

qarTvel amomrCevelze, anu qveynis<br />

mosaxleobaze; Tuki is politikuri<br />

88 cxeli Sokoladi<br />

liderebis sajaro gamosvlebsa da<br />

diskusiebs daeyrdnoba?..<br />

savaraudod, STabeWdileba namdvilad<br />

ar unda iyos imaze bevrad uke-<br />

Tesi, vidre Sua saukuneebis espanel<br />

iezuitebs eqmnebodaT maT mierve ka-<br />

Tolikeebad moqceuli amazoniis indielebis<br />

mier, damiznebuli zarbaznebis<br />

qveS, pirveli, damoukideblad<br />

aRvlenili qristianuli ritualebis<br />

naxvisas.<br />

xalxi, Tavisi mocemulobiT, arc<br />

brZenia da arc brbo. es, ubralod,<br />

damoukidebel adamianTa inertuli<br />

dehumanizacia<br />

`adamianad ar vibadebiT, adamiani vxdebiT~<br />

erazmus roterdamusi (1469-1535)<br />

masaa, romelsac TviTon, damoukideblad,<br />

Tavisi koleqtiuri Tanacxovrebis<br />

marTva, organizeba ar Seu-<br />

Zlia. ubralod, ar scalia amisaTvis.<br />

amitom irCevs is Tavis liderebs, da<br />

maT marTvis, organizatoris funqcias<br />

akisrebs. imisda mixedviT, Tu<br />

rogor asrulebs, an ver asrulebs<br />

is Tavis funqcias, adamianebis masa<br />

Sesabamisad iRebs sazogadoebis an<br />

brbos saxes.<br />

adamianebs ar SeiZleba zedmeti<br />

pasuxismgebloba davakisroT koleqtiur<br />

civilurobaze. radgan am


pasuxismgeblobis xarisxs Zalian<br />

xSirad swored maTi liderebi gansazRvraven<br />

da amis damadastureblad<br />

uamravi magaliTi SegviZlia movi-<br />

ZioT mTels msoflioSi _ yvelaze<br />

ganviTarebul demokratiebad wodebulidan,<br />

yvelaze daundobeli qaosis<br />

qveynebis CaTvliT. maT Soris,<br />

saqarTveloSi, romelic, cxadia,<br />

Cveni upirvelesi interesisa da gancdis<br />

sagans warmoadgens.<br />

qarTvel politikosTa umetesoba,<br />

romelnic bedis ucnaurobisa da,<br />

xandaxan, ironiis wyalobiT arian<br />

politikaSi moxvedrilni, savsebiT<br />

gulwrfelni arian TavianT primitiul<br />

diskursSi. maT gulwrfelad<br />

sjeraT sakuTari sibriyvisa,<br />

da miaCniaT, rom ierarqiuli da<br />

ara ideologiuri erTguleba, romelsac<br />

isini ratomRac wesierebas<br />

eZaxian, ara marto sakmarisi, yvelaze<br />

mniSvnelovani Tvisebac kia<br />

politikosisaTvis. isini mxolod<br />

fiqtiur rols asruleben qveynis<br />

politikur cxovrebaSi, zustad<br />

iseve, rogorc _ sabWoTa kavSiris<br />

partiis yrilobis delegatebi. savaraudod,<br />

axali mowvevis parlamentic<br />

ZiriTadad aseTi deputatebiT<br />

iqneba dakompleqtebuli; adamianebiT,<br />

romlebic sruliad gansacvifrebel<br />

interviuebSi Tavidanve<br />

acxadeben, rom erTi Tvis win sulac<br />

ar ufiqriaT politikaSi CarTvaze,<br />

rom maT SesTavazes da radgan samSoblos<br />

sWirdeba, uari ver Tqves<br />

da a.S... ratom SesTavazes, es yvelam<br />

icis: is mxolod statistikuri<br />

erTeulia. mas xmis misacem pultze<br />

drodadro xelis daWera evaleba<br />

mxolod. maTze drois daxarjva<br />

ar Rirs, Tavisuflad, yovelgvari<br />

sindisis qenjnis gareSe SegviZlia,<br />

viyoT politikurad snobebi maT mimarT<br />

da isini arc ki SevamCnioT.<br />

gacilebiT sainteresoni arian is<br />

politikosebi, romlebmac statikuri<br />

erTeulebis nacvlad unda ifiqron;<br />

da romelTa nawils sakuTari<br />

civilurobisa da ganaTlebis damadasturebeli<br />

msoflios oTxi kuTxidan<br />

Camotanili grZeli diplomebi<br />

udevT saxlSi, `feisbuqSi~ ki _ bakalavris<br />

sasacilo qudSi gadaRebuli<br />

fotoebi. unda iTqvas, rom informacia<br />

imis Sesaxeb, rom saqarTvelos<br />

xelisuflebas ZiriTadad dasavleT-<br />

Si formirebuli adamianebi Seadgenen,<br />

aSkarad gadaWarbebulia da<br />

`nacionaluri~ miTologiis Janrs ganekuTvneba.<br />

magram Tundac marTlac<br />

ase iyos, rogorc Cans, dasavleTSi<br />

miRebuli ganaTleba bevrs arafers<br />

cvlis _ SegaxsenebT, rom afrikis<br />

diqtatorebis umetes nawils swored<br />

dasavleTSi aqvs ganaTleba mi-<br />

Rebuli, usama ben ladens ki sulac<br />

kembriji hqonda damTavrebuli.<br />

asea Tu ise, faqtia, am adamianebis<br />

sajaro gamosvlebisas Znelia, ifiqro,<br />

rom maT araTu cnobil universitetebSi<br />

aqvT miRebuli ganaTleba,<br />

aramed saerTod sakuTari gvaris<br />

mowera mainc SeuZliaT daxmarebis<br />

gareSe, da msgavsi personaJis sauke-<br />

Teso magaliTi Tavad saqarTvelos<br />

prezidentia.<br />

is qveynis mosaxleobas mimarTavs<br />

TiTqmis yoveldRe, da mimarTavs<br />

rogorc primitiul brbos, rogorc<br />

idiotebis inertul masas, radgan<br />

is Tvlis, rom adamianebis udidesi<br />

nawili briyvia, briyvebs ki adaptirebuli<br />

eniT unda esaubro. Tumca,<br />

man icis, rom aris raRac nawili,<br />

romelsac arc ganaTleba aklia da<br />

arc zogadi kultivacia, rom maTi<br />

motyueba SeuZlebelia. mxolod,<br />

misi gamoTvlebiT aseTi adamianebis<br />

raodenoba imdenad mizerulia, rom<br />

maTTvis angariSis gaweva ar Rirs.<br />

ufro metic, isini unda gaqrnen rogorc<br />

klasi, eleqtoratis sibnele<br />

misi xelisuflebaSi yofnis garantiaa.<br />

is gamozrdis Taobas romelsac<br />

zustad is da im doziT ecodineba,<br />

rasac TviTon gadawyvets. swored<br />

amitom Seqmna man neopioneruli<br />

da neokomkavSiruli organizaciebi<br />

_ patriotTa banakebi, axalgazrda<br />

`TviTmarTvelobis~ dasaqoqi bandebi...<br />

uniformirebuli Taoba... mxolod,<br />

is Zalian Secda, Secda zustad<br />

ise, rogorc Tavis droze zviad gamsaxurdia<br />

_ ver gaiTvaliswina, rom<br />

performansi teqstiT<br />

kultivirebuli adamianebi, simciris<br />

miuxedavad, sazogadoebis yvelaze<br />

feTqebadsaSiS nawils warmoadgenen.<br />

samplizmi, azrisa da formis yvelaze<br />

dabali xarisxi, primitiuloba,<br />

romelsac gamudmebiT vismenT prezidentis<br />

saxalxo `non stop~ gamosvlebisas,<br />

aCens eWvs, rom saqarTvelos<br />

mosaxleoba sul axlaxan dafiqrda<br />

pirvelad iseT fundamentur saki-<br />

Txze, rogoric aris gansxvaveba sikeTesa<br />

da borotebas Soris... rom is<br />

mentalurad, jer, ase vTqvaT, platonamde<br />

epoqaSi imyofeba.<br />

rodesac aseT mimarTvebs repeticiuli<br />

xasiaTi aqvs, eWvi ginmtkicdeba<br />

da iwyeb dajerebas, rom marTlac,<br />

am ubralo gulis stumarTmoyvare,<br />

eqstremalurad emociur da ubralo<br />

xalxs zustad iseTi primitiuli eniT<br />

unda esaubro, rogoriTac maT prezidenti<br />

saakaSvili da, Sesabamisad,<br />

misi bredberiseuli, materializebuli<br />

halucinaciebi elaparakebian.<br />

albaT, gaxsovT mesame eqspedicia<br />

`marsis qronikebidan~, romlis wevri<br />

astronavtebi marselebs dedamiwel-<br />

Ta xomaldis SeSlili kapitnis materializebuli<br />

halucinaciebi hgoniaT...<br />

da sjeraT, rom isini, kapitnis<br />

sikvdilTan erTad gaqrebian.<br />

qarTvel politikosTa udidesi<br />

umravlesoba swored qveynis `kapitnis~<br />

materializebuli politikur-Sizofreniuli<br />

halucinaciebi<br />

arian, romlebic zustad saakaSviliviT<br />

laparakoben, da savaraudod,<br />

erT mSvenier dRes, masTan erTad<br />

gaqrebian qarTuli politikuri scenidan,<br />

romelic aseve Zalian waagavs<br />

bredberiseul marsianelTa fsiqiatriul<br />

izolators.<br />

qveynis prezidenti, Tavisi funqciiT,<br />

gansakuTrebiT iseT, jer kidev<br />

hibriduli feodalur-socialuri<br />

ierarqiis qveyanaSi, rogoric saqar-<br />

Tveloa, swored is lideria, romelsac<br />

adamianTa masis veqtori SubiviT<br />

upyria xelT, SeuZlia Zalian didi<br />

gavlena iqonios am masis sazogadoebad,<br />

an brbod transformirebaSi.<br />

gansxvaveba kargsa da cud politikur<br />

liders Soris swored am veqto-<br />

cxeli Sokoladi 89


performansi teqstiT<br />

ris marTvis unarSia, rac saqarTvelos<br />

prezidents absoluturad ar<br />

gaaCnia. is ver xvdeba, rom adamianebs<br />

rogorc primitivebs, ar unda mimar-<br />

To, Tundac isini marTlac aseTebi<br />

iyvnen. rom Tu bavSvs Zalian didxans<br />

elaparakebi enis moCleqiT, is ver<br />

ganviTardeba. rom rodesac Sens win<br />

uxeSi, gaunaTlebeli Zala dgas, Sen<br />

ki ar unda daeSva mis simaRleze,<br />

aramed, piriqiT, unda Seecado, isini<br />

amoiyvano Sens simaRlemde Tu ara,<br />

im donemde mainc, roca is daiwyebs<br />

Seni enis, Seni azrovnebis logikis<br />

gagebas. adamianis tvini imiT gansxvavdeba<br />

pirutyvis tvinisgan, rom masSi<br />

kultivaciis marcvalia Cadebuli.<br />

yovelTvis cdilobs, gaigos imaze<br />

meti, vidre misi inteleqti aZlevs<br />

SesaZleblobas. amitom mas qvecnobierad<br />

yovelTvis masze Wkviani<br />

izidavs, Tundac Surdes, an sZuldes<br />

is, vidre sakuTari Tavis asli.<br />

amasTan, Tuki adamiani romelsac<br />

mravlismnaxveli brZeni hgonixar,<br />

verafer axals ver Seityobs Sengan,<br />

garda imisa, rac man isedac kargad<br />

icis, Tuki Sen mas igive vulgaruli<br />

eniT esaubrebi, romliTac is<br />

mTeli Tavisi cxovrebis manZilze<br />

uSedegod cdilobs, pasuxi ipovos<br />

sakuTar TavSi qaoturad gafantul<br />

kiTxvebze, da ver daexmarebi maT<br />

povnaSi, misTvis Sen yovelgvar interess<br />

dakargav da takimasxarad<br />

gadaiqcevi, radgan dabal socialur,<br />

kulturul Tu inteleqtualur<br />

safexurze dgoma utvinobas ar<br />

niSnavs, rogorc es erTi SexedviT<br />

SeiZleba Candes. da raSic savaraudod<br />

saqarTvelos prezidenti da<br />

misi materializebuli halucinaciebi<br />

darwmunebulni arian.<br />

swored amitom saqarTvelos hyavs<br />

prezidenti, romelsac sakuTari<br />

xalxi sul cota xuTi welia, dascinis<br />

da es Zalian cudia _ prezidentis<br />

funqciaSi ar Sedis iyos<br />

sayovelTao masxara. rodesac aseT<br />

hibridul feodalur qveyanaSi prezidenti<br />

masxaraa, avtomaturad mTeli<br />

misi qvemdgomi ierarqiac masxara<br />

xdeba. da radgan maT iumoris grZ-<br />

90 cxeli Sokoladi<br />

nobis, talantisa da, gansakuTrebiT,<br />

artistizmis nasaxi ar gaaCniaT, borot<br />

sisxlismsmel klounebs emsgavsebian<br />

sabavSvo koSmaridan.<br />

saqarTveloSi winasaarCevno `Savi<br />

seqtembris~ ganmavlobaSi Cven ocdaoTxsaaTian<br />

reJimSi vxdebodiT<br />

mowmeebi, Tu rogor ixrCoba saqarTvelo<br />

sakuTar sibneleSi, ukulturobaSi.<br />

is politikosebic ki,<br />

romlebic bolo wlebSi cdilobdnen<br />

axlaxan naswavli komerciuli RimiliTa<br />

da koreqtulobiT esaubraT,<br />

dRes Tvalsa da xels Sua isev Cveul<br />

primitiul diskurss daubrundnen _<br />

romelsac safuZveli erovnuli mo-<br />

Zraobis renesansis periodSi Caeyara:<br />

rodesac samSobloze bevrad qvemoT<br />

mdgom WeSmaritebas erTaderTi argumenti<br />

gaaCnda _ Ralati! moskovi!<br />

kremli! saqarTvelos Tavze frialebs<br />

Tavisuflebis droSa!.. Tavisuflebis,<br />

romelic ar ici, rogor da<br />

raSi gamoiyeno, radgan am Temaze ar<br />

gifiqria, radgan Tavisufleba jer<br />

kidev bunebaSi qrolva ggonia da ara<br />

codna, Rirseba... kultura...<br />

magram mas Semdeg oci weli gavida.<br />

saqarTvelom nel-nela TiTqos<br />

gamoyo SeSinebuli sveli cxviri<br />

Tavsi bneli gamoqvabulidan, sadac<br />

aT weliwadze meti gaatara. Seecada,<br />

gaexsenebina, rom adamiania, rom WeSmaritebas,<br />

SesaZloa, patriotizmis<br />

garda, odesRac sxva argumentebic<br />

gaaCnda, rom adre man icoda amis<br />

Sesaxeb... da daaviwyda... verafriT<br />

gaixsena, ra argumentebi iyo eseTi...<br />

radgan principSi, maTi bolomde<br />

arc arasdros sjeroda. man 90-iani<br />

wlebis gamoqvabulSi Soba da gamozarda<br />

axali Taoba, romlis yvelaze<br />

agresiulma nawilma Tavisi primitiuli<br />

WeSmariteba Seqmna da is Rrma<br />

bavSvobaSi kalaSnikovis iavnanasaviT<br />

CarCenil sityva `moRalateze~ daafuZna.<br />

mogvianebiT, dRidan Zalauflebis<br />

xelSi aRebisa, yvelaferi<br />

gaakeTa imisaTvis, rom adamianebis<br />

stigmatizacia moexdina, moRalateebad<br />

da patriotebad daeyo isini.<br />

mxolod, man ver SeZlo gaekeTebina<br />

yvelaze mTavari: daRlili, qancga-<br />

wyvetili qarTvelisgan Seeqmna damoukidebeli<br />

adamianebi, pirovnebebi,<br />

romelTa erTobas sazogadoeba<br />

hqvia. romelTa gareSe mxolod qvi-<br />

Sis qalaqebis aSenebaa SesaZlebeli,<br />

da ara suverenuli saxelmwifosi.<br />

radgan iseTi tipis saxelmwifos romelzec<br />

Cven pretenzia gvaqvs, Tavisufali,<br />

Rirsebis fasis mcodne adamianebi<br />

aSeneben da ara samSoblosa<br />

da RvTis ubadruki, damoukidebel<br />

azrovnebas moklebuli kanonmorCili<br />

`monebi~.<br />

saxelmwifos mSeneblobaSi adamianis<br />

Rirsebis mniSvnelobaze fiqri im<br />

evropaSi, romlis mogonebasac borbaliviT<br />

Tavidan vcdilobT, jer kidev<br />

aRorZinebis epoqaSi daiwyo. rodesac<br />

petrarkam, tomas murma, miSel<br />

de montenma, fransua rablem... Zvel<br />

antikur wignebs mtveri gadawmindes.<br />

adamians RvTis mier boZebuli da<br />

eklesiis mier saukuneebis manZilze<br />

pirwmindad awapnili kiTxvis dasmis,<br />

pasuxis Ziebis, Tavisufali azrovnebisa<br />

da, Sesabamisad, Rirsebis, suverenulobis,<br />

SegrZneba daubrunes.<br />

renesansis humanistebis roli ganusazRvrelia<br />

im evropuli civilizaciisa<br />

da politikuri sistemebis<br />

CamoyalibebaSi, romelze ukeTesi,<br />

rogorc Cans, CvenTvis cnobil samyaroSi<br />

jer aravis Seuqmnia.<br />

ai, amonaridi italieli filosofosis<br />

jovani piko dela mirandolas<br />

(Giovanni Pico della Mirandola) cnobili<br />

esedan `adamianis Rirseba~, romelic<br />

man ocdaoTxi wlis asakSi dawera, es<br />

teqsti mis `900 filosofiur, Teologiur<br />

TezaSi~ Sedis, romelic<br />

1488 wels papma inokenti meSvidem<br />

eretikulad gamoacxada da akrZala,<br />

da romelic blez paskalma Tavisi<br />

kritikiT gaacocxla.<br />

es teqsti, faqtobrivad, Tanamedrove<br />

`adamianis uflebebis~ Soreul<br />

`winaprad~ SegviZlia ganvixiloT,<br />

piko dela mirandola am<br />

teqstSi, samyaros Seqmnas, bibliur<br />

geneziss qristianuli dogmebis ignorirebiT,<br />

antikuri miTologiis<br />

eniT gadmogvcems.<br />

pikos mixedviT, RmerTma adamia


nis Seqmna mxolod imitom gadawyvita,<br />

rom Tavisive kreaciis, samyaros<br />

absoluturi srulyofilebis, mravalferovnebiTa<br />

da mSvenierebiT<br />

tkbobis SesaZlebloba hqonoda vinmes...<br />

anu, is erTgvar Tanamonawile<br />

publikad dasaxa. mxolod, berZnuli<br />

miTologiuri dramaturgiis principebis<br />

Tanaxmad, sadac dasaSvebia,<br />

rom RmerTs problema Seeqmnas,<br />

bolo momentSi aRmoCnda, rom yvelaferi,<br />

rac gaaCnda, sxva arsebebis<br />

Sesaqmnelad ukve gamoiyena da adamianis<br />

srulyofisaTvis aRaraferi<br />

darCa, amitom gadawyvita adamianSi<br />

Caedo mis mierve Seqmnili yoveli<br />

qmnilebis Tesli da adamianisaTvis<br />

Tavad miendo arCevani, gamxdariyo<br />

sakuTari Tavis kreatori, ostati.<br />

(amonaridi esedan) ... `da man aseTi<br />

sityvebiT mimarTa: `adam, Tu me ar<br />

mogiCine Seni zustad gansazRvruli<br />

adgili, sakuTari roli, an raime<br />

gansakuTrebuli niWi, es imitom, rom<br />

adgili da roli, romelsac Tavad<br />

isurvebdi, SenSia da SegiZlia Senive<br />

survilis, Seni mosazrebis mixedviT<br />

Tavadve gankargo. sxva qmnilebebisa-<br />

Tvis maTi buneba SezRudulia Cems<br />

mier dadgenili kanoniT: Sen aravi-<br />

Tari akrZalva, limiti ar gborkavs.<br />

Sen sakuTari gadawyvetilebis miRebis<br />

ufleba gande, romelic SesaZleblobas<br />

mogcems sakuTari buneba Tavad<br />

daadgino. me Sen imitom mogiyvane<br />

amqveynad da dagakisre Suamavlis<br />

roli (qvearsebebsa da RmerTs Soris<br />

_ p.q.), rom Sen TviTon, sakuTari<br />

Sexedulebis mixedviT gamoikvlio<br />

yvelaferi, rac Sen garSemoa. Tuki<br />

me Sengan ar Sevqmeni arc ciuri, arc<br />

miwieri, arc mokvdavi da arc ukvdavi<br />

arseba, es mxolod imitom, rom<br />

Sen Tavad gagaCndes bolo sityvis,<br />

gadawyvetilebis miRebis Zalaufleba,<br />

im formis gamoZerwva, romelic<br />

yvelaze metad mogewoneba da airCev.<br />

Sen Tavad SegiZlia Senive gadawyvetilebis<br />

safuZvelze gaixrwna, daece<br />

pirutyvamde, qvearsebamde~...<br />

performansi teqstiT<br />

piko aseve wers:<br />

`...pirutyvs dabadebisas `dedis<br />

muclidanve~ (rogorc luciliusi<br />

ambobs) Tan dahyveba yvelaferi, rac<br />

mTeli sicocxlis manZilze masTan<br />

iqneba. zeciuri Zalebi misi dabadebisTanave<br />

wyveten, Tu vin da rogori<br />

unda darCes is samaradisod.<br />

maTgan gansxvavebiT, ufali adamianis<br />

dabadebisas masSi debs Tesls mis<br />

mier Seqmnili yoveli cocxali arsebisa.<br />

da is Tesli, romelsac adamiani<br />

airCevs, mouvlis da gamozrdis,<br />

ganviTardeba da ganayofierdeba mas-<br />

Si. inertuloba adamianebs mcenared<br />

aqcevs, mgrZnobiaroba cxovelad,<br />

racionaloba zecamde aiyvans. sibr-<br />

Zne ki mas Zed RvTisad aamaRlebs~.<br />

`sibrZne~ swored is marcvalia,<br />

romelic virtualurad adamianad<br />

dabadebuls realur adamianad aqcevs,<br />

da romlis kultivaciis wyalobiTac<br />

evropam is politikuri, kulturuli<br />

Tu ekonomikuri saxe miiRo,<br />

rogoric dRes aqvs. sibrZne adamia-<br />

cxeli Sokoladi 91


performansi teqstiT<br />

nuri Rirsebaa. codna ki Rirsebis<br />

marcvlis ganayofierebisaTvis saWiro<br />

niadagi. am `sibrZnes~ renesansis<br />

humanistebi kulturas uwodebdnen.<br />

literaturisa da xelovnebis<br />

renesansis, agreTve, pedagogiuri<br />

revoluciis wyalobiT, romelsac<br />

humanistebi gansakuTrebul mniSvnelobas<br />

aniWebdnen, evropam moaxerxa<br />

bestialuri mdgomareobidan gamosasvleli<br />

karis gamoReba, romlis<br />

iqiTac adamianad transformirebisa-<br />

Tvis gankuTvnili sasicocxlo specifikuri<br />

garemo _ kulturaa. aqedan<br />

daiwyo bestialuri garemodan<br />

kulturulSi evropelTa grZeli da<br />

sisxliani gadabargebis procesi.<br />

swored kulturaa, rac pirutyvs<br />

adamianad aqcevs da ara sxvis mier<br />

Seqmnili ekonomika, ukeTesi an uaresi<br />

socialuri pirobebi, kidev ufro<br />

naklebad _ religiuri dogmebi.<br />

kultura Tavisuflebaa. Tavisufleba<br />

ki Rirseba _ adamianis yvelaze<br />

mTavari saganZuri, romelzec saqarTveloSi<br />

rac SeiZleba bevri unda<br />

vilaparakoT, gavimeoroT, Tundac<br />

dReSi xuTjer, aTjer, asjer...<br />

ganaTlebaze xelmisawvdomoba,<br />

cxadia, pirutyvuli mdgomareobidan<br />

Tavis daRwevis, bunebrivi garemodan<br />

kulturul garemoSi gadanacvlebis,<br />

Tavisuflebis mopovebis yvelaze<br />

efeqturi da absoluturad aucilebeli<br />

saSualebaa, magram ara sakmarisi.<br />

ra Tqma unda, SeuZlebelia imis<br />

Tqma, rom renesansma, pedagogiurma<br />

revoluciam, uamravma reformam,<br />

samyaro, mimteveblobisa da gulmowyalebis<br />

gagebiT, uceb, xelaRebiT<br />

ufro humanuri gaxada. swored reformebiT<br />

savse meTeqvsmete saukuneSi,<br />

safrangeTma ocdaaTwliani<br />

religiuri omi gadaitana, maT Soris<br />

usastikesi wminda barTlomes Rame<br />

1572 wels, romelmac humanistTa<br />

lamazi ocnebebi daundoblad daamsxvria.<br />

Tumca, ara sabolood.<br />

miuxedavad imisa, rom wminda<br />

barTlomes Ramis Semdeg kacobriobam<br />

uzarmazari progresi ganicada,<br />

humanizmsa da denTiT ayrolebul<br />

idiotizms Soris omi dRemde gr-<br />

92 cxeli Sokoladi<br />

Zeldeba. bestialuri da kulturuli<br />

sasicocxlo fazebi dResac<br />

iseve cvlian erTmaneTs, rogorc<br />

asi, orasi an meti wlis win. gansaku-<br />

TrebiT civilizaciebs Soris iseT<br />

`gardamaval-gardmomaval~ qveynebSi<br />

rogoric saqarTveloa.<br />

koleqtiuri kulturuli konteqsti<br />

ar aris mSvidobis garantia, Tu is<br />

TavisTavSi politikur kulturas,<br />

gansakuTrebiT Zalauflebis mqone-<br />

Ta pirovnul kulturasa da nebas<br />

ar moicavs. yvela qveyanaSi asea. saqarTveloSic,<br />

romelsac, kacma rom<br />

Tqvas, pirveli evropuli tipis humanisti<br />

mxolod mecxramete saukunis<br />

meore naxevarSi gamouCnda _ da<br />

isic meoces dasawyisSi mokles. sabednierod,<br />

mainc moaxerxa ramdenime<br />

marcvlis daTesva `axal~ qarTvelSi,<br />

mxolod misi sworad ganayofierebisaTvis<br />

da kultivaciisTvis xelis<br />

Sewyoba ver moaswro.<br />

ilia, iseve, rogorc rva saukuniT<br />

adre SoTa, saqarTvelos humanizaciis<br />

istoriaSi, samwuxarod,<br />

unikalur movlenad darCa, am sityvis<br />

pirdapiri leqsikonuri gagebiT:<br />

verc SoTam SeZlo qarTuli<br />

kulturul-reformatoruli renesansisTvis<br />

mieca biZgi, verc iliam.<br />

ra Tqma unda, maTgan damoukidebeli<br />

uamravi gasagebi da obieqturi mizezebis<br />

gamo.<br />

mxolod Cven es mizezebi ar gamogvikvlevia,<br />

isini erT heroikul<br />

eposSi gavaerTianeT da Zeglebad,<br />

xelSeuxebel wmindanebad, dogmebad,<br />

vaqcieT. Cven cecxls miveciT Cvenive<br />

bestialuri da adamianuri fazebis<br />

monacvleobis, Cveni avadmyofobis<br />

istoria, gamocdileba. yovel<br />

jerze, rodesac pirutyvulidan<br />

kulturul fazaSi gadasvlis pirveli<br />

nabijis gadadgmas vapirebT,<br />

saguldagulod vSliT yvelafers,<br />

rac ukan gvrCeba an _ roca amisi<br />

dro ar gvaqvs martivad _ vayalbebT,<br />

risi wyalobiTac, Cven, qarTvelebs,<br />

gvyavs sxvis mier mokluli asi<br />

aTasi mowame, magram Cveni barTlomes<br />

Rame ara gvaqvs... aseTi Rame ki<br />

yvela eris maxsovrobas `sWirdeba~<br />

imisTvis, rom drodadro moinanios,<br />

yoveli cismare dRe daafasos,<br />

moyvasis gafrTxilebis kultura<br />

Camouyalibdes... Torem mtris<br />

siZulvilis bestialur instinqts<br />

araviTari kultivacia ar sWirdeba,<br />

am grZnobiT isedac dagvajildova<br />

bunebam cxovelebTan erTad. swored<br />

amitom, Cven yovel jerze axal<br />

`barTlomes Rames~ vawyobT... da diliT,<br />

rogorc ki inaTebs... maSinve<br />

vayalbebT mas... radgan qarTvelebis<br />

saero azrovnebaSi sul ufro da<br />

ufro xSirad iRviZebs bestialuri,<br />

dogmaturi, gaSeSebuli mdgomareoba,<br />

kiTxvis niSnis, zrdasrulobis,<br />

logikis, damoukideblobis, saku-<br />

Tari Rirsebis SegrZnebis mimarT<br />

gaucxoeba, SiSi, qsenofobiis gansakuTrebulad<br />

perversiuli saxe,<br />

romelsac pirobiTad `avtofobias~<br />

davarqmevdi.<br />

es avtofobia, garTulebis simwvavis<br />

mixedviT, ilias daTesil marcvalze<br />

amoyril sanaxevrod gamxmar<br />

nergs xan aZlevs ramdenime ylortis<br />

gamosxmis saSualebas, xan ki gaxmobis<br />

piras mihyavs. swored es ukanasknelia<br />

dehumanizacis yvelaze kritikuli<br />

faza.<br />

dRes saqarTvelo Tavisi uaxlesi<br />

istoriis erT-erT Tu ara, yvelaze<br />

bestialur fazaSi imyofeba. da pasuxismgebloba,<br />

ra Tqma unda, ekisreba<br />

politikur da inteleqtualur elitas,<br />

romelic, Cveulebisamebr, am pasuxismgeblobas<br />

yvelanairi xerxiTa<br />

da oinbazobiT cdilobs aaridos<br />

Tavi, da arc gaemtyuneba, radgan<br />

mas ar gaaCnia koleqtiuri pasuxismgeblobis<br />

kultura, saqarTvelo-<br />

Si mxolod calkeuli pirovnebebi,<br />

personaJebi, oportunistebi da<br />

aTasgvari `klounebi~ warmoadgenen<br />

orive xsenebul elitas, sinamdvile-<br />

Si aranairi politikuri da inteleqtualuri<br />

elita ar arsebobs. maT,<br />

visac saqarTveloSi inteleqtualebs<br />

uwodeben, iSviaTi gamonaklisebis<br />

garda _ miSel de monteni `kargad<br />

gavsebul Tavebs~ uwodebda.<br />

ai, rogor axasiaTebda Tavis Tanamedrove<br />

yvelaze maRali ierarqiis


politikosebs me-19 saukunis bolos<br />

cnobili frangi politikosi da sazogado<br />

moRvawe JorJ klemanso:<br />

`raimon puankarem icis yvelaferi,<br />

magram veraferSi ver erkveva. aristid<br />

brianma ki absoluturad araferi<br />

ar icis, magram yvelaferSi mSvenivrad<br />

erkveva~.<br />

mas mxedvelobaSi miSel de montenis<br />

cnobili devizi hqonda: `kargad<br />

gakeTebuli da ara kargad savse<br />

Tavi!~, romelic franguli saganmana-<br />

Tleblo koncefciis amosaval wertilad<br />

iTvleba dResac da is yvela<br />

liceelma icis.<br />

Tavad sityva ganaTlebuls frangul<br />

enaSi ara aqvs adamianis ganviTarebis<br />

xarisxis ganmsazRvreli iseTi<br />

datvirTva, rogoric qarTulSi, an<br />

rusulSi. frangebi amisaTvis kultivirebuls<br />

xmaroben, rac ufro<br />

Soreuli renesansis epoqaSi mirandolas<br />

mier aRweril adamianSi Cadebuli<br />

sxvadasxva Teslis kultivirebas-<br />

Tanac asocirdeba, vidre wakiTxuli<br />

wignebis raodenobasTan, romelsac,<br />

ra Tqma unda, TavisTavad didi mniSvneloba<br />

aqvs, magram es mainc mxolod<br />

erT-erTi Semadgeneli detalia kultivirebuli<br />

adamianisa.<br />

principSi, adre, 70-ian wlebamde<br />

adamianis dasaxasiaTeblad CvenSic<br />

gamoiyeneboda sityva kulturuli,<br />

rac faqtobrivad igives niSnavda<br />

rasac frangulSi kultivirebuli,<br />

mxolod mere es sityva sul sxva<br />

mniSvnelobis `inteligentma~ Caanacvla,<br />

kidev ufro mogvianebiT, sul<br />

axlaxan ki inteleqtualma.<br />

Tumca sityva ganaTlebuls Tavisi<br />

aqtualuroba arcerT etapze<br />

ar daukargavs, TviT qarTvel inteleqtualebSic<br />

ki, `ganaTlebas~<br />

gadaWarbebuli mniSvneloba eniWeba,<br />

rac xSirad gulubryvilo imedgacruebas<br />

badebs, xSirad ar gvesmis,<br />

rogor SeiZleba ganaTlebulma adamianma<br />

sisaZagle Caidinos, an sisulele<br />

Tqvas, ufro metic, regularulad<br />

Cadenili SecdomebiT ara<br />

marto sakuTar Tavs, axloblebs,<br />

qveyanas avnos. SesaZloa es imis maniSnebeli<br />

iyos, rom inteleqtuale-<br />

bisaTvis dRevandel arcTu mwignobar<br />

saqarTveloSi ganaTleba, codna<br />

garkveuli elitaruli statusis matarebelia<br />

da mas ufrTxildebian,<br />

sakuTari unikalobis xazgasasmelad<br />

iyeneben....<br />

saqarTveloSi ar iqmneba tendenciebi,<br />

mimdinareobebi, skolebi.<br />

radgan codnis matarebel inteleqtualebs<br />

gaunaTlebeli adamianebis<br />

eSiniaT, isini gvanan qirurgebs, romlebsac<br />

sisxlis danaxvaze guli misdiT,<br />

pilotebs, romlebsac simaRlis<br />

SiSi aqvT, an ubralod _ klaustrofob<br />

mesaflaveebs...<br />

maT savse Tavebs xSirad sicocxlesTan<br />

araferi aqvT saerTo. amitom<br />

isini ver monawileoben sicocxleSi.<br />

es principSi mesame msofliosaTvis<br />

damaxasiaTebeli fenomenia: inteleqtis<br />

erTgvari privatizeba, da am<br />

fenomenis arseboba saqarTveloSi<br />

arc aris Zalian gasakviri. es ufro<br />

imis mimaniSnebelia, rom qarTveli<br />

inteleqtualebis did umravlesobas<br />

ufro _ ase Tu ise savse Tavi aqvT,<br />

vidre monteniseuli `kargi Tavi~, da<br />

es kargad Cans maTi mosawyeni nawerebis<br />

kiTxvisas _ romlebic xSirad,<br />

faqtobrivad, maTi codnis erTgvar<br />

`revius~ Tu inteleqtualur daijests<br />

ufro warmoadgenen, vidre<br />

maTive originalur naazrevs. Tumca<br />

xalxs es Zalian moswons, da maT<br />

mokrZalebuli CurCuliT saocar<br />

sityvas: `ukideganod ganaTlebulebsac~<br />

ki uwodebs... rogorc Zvel sabWoTa<br />

retro filmebSi... globusiT<br />

moseirne samxedro galife SarvalSi<br />

kopwiad gamowyobil soflis geografiis<br />

maswavlebels.<br />

qarTvel inteleqtualTa klasi,<br />

dRes iseTive hibridul mdgomareobaSia,<br />

rogorSic qarTuli demokratia,<br />

isini gamudmebiT angaJirebisa<br />

da dezangaJirebis procesSi arian,<br />

cdiloben klasad Camoyalibdnen,<br />

Tumca uWirT, radgan maT marto inteleqtualis<br />

roli ar akmayofilebT,<br />

ecotavebaT da `barem~ artistis<br />

rolic surT SeiTavson, amisTvis<br />

ki artistuloba, kreatiuloba,<br />

moqniloba, bolosdabolos, sti-<br />

performansi teqstiT<br />

li akliaT... raRac, arc ise `seqsi~<br />

xalxia... Tanac verafriT Camoyalibdnen<br />

TviTonve sakuTar rolze sazogadoebis<br />

ganviTarebis procesSi,<br />

ufro metic, xSirad im mexanZreebs<br />

emsgavsebian, romelnic aalebuli saxlis<br />

fonze koleqtiur samaxsovro<br />

fotos iReben.<br />

qarTveli inteleqtualebi absoluturad<br />

ver axdenen gavlenas<br />

veranair procesebze da amas xelisuflebas,<br />

opozicias, vulgarul<br />

da gaunaTlebel sazogadoebas<br />

abraleben... sazogadoebas, romlis<br />

kultivaciaze Tavad unda ezrunaT<br />

da romelic... samwuxarod marTlac<br />

gaunaTlebelia... Tan aSkarad!..<br />

xelisuflebas lomis wili aqvs<br />

sazogadoebis dehumanizacia-humanizaciis<br />

fazebis cvlis procesSi,<br />

romelic, wesiT, inteleqtualebs<br />

unda ekuTvnodeT da swored am wilis<br />

xelSi Cagdeba ver moaxerxes...<br />

magram, aba, sad ginaxavT mtacebelTa<br />

mefe Tavis wils ubrZolvelad Tmobdes?<br />

Cvens SemTxvevaSi lomi saxelmwifos<br />

meTauria, is qveynis inteleqtualuri<br />

klasis krebiT saxels<br />

warmoadgens. qveynis kulturul<br />

konteqstze aravin ise ar axdens gavlenas,<br />

rogorc saqarTvelos `mTavari<br />

inteleqtuali~ mixeil saakaSvili.<br />

da araviTari mniSvneloba ara<br />

aqvs gavlenis dadebiT Tu uaryofiT<br />

mxares, mTavaria, rom gavlenis fenomeni<br />

bevrad ufro kuriozulia,<br />

vidre ucxour arasamTavrobo organizaciebSi<br />

momuSave inteleqtualebisa<br />

_ isini, ubralo eniT rom<br />

vTqvaT, sainteresoni ar arian...<br />

SegviZlia maTi klasificireba movaxdinoT<br />

rogorc statistikuri inteleqtualebisa,<br />

da usargeblo deputatebis<br />

msgavsad daviviwyoT.<br />

rodesac vsaubrobT koleqtiur<br />

kulturul konteqstze, unda visaubroT<br />

zogadad mTeli saqarTvelos,<br />

da ara Tbilisuri patara groteskuli<br />

inteleqtualuri dajgufebebis<br />

Sesaxeb.<br />

sabWoTa saqarTvelos bolo oci _<br />

ocdaaTi weliwadi SeiZleba erTgvar<br />

mcire wiTel renesansadac CaiTva-<br />

cxeli Sokoladi 93


performansi teqstiT<br />

los, pirvel rigSi swored xelovnebis<br />

sxvadasxva dargSi garkveuli<br />

tendenciebisa da skolebis warmonaqmnebiTa<br />

da adamianebis bevrad<br />

ufro masobrivi kultivaciiT, vidre<br />

odesme. unda iTqvas, rom TviT<br />

90-iani wlebis mSieri andergraundic<br />

sabWoTa fesvebze aRmocenda.<br />

2000-dan ki didi kulturuli gamyinvareba<br />

daiwyo, romelic dRemde<br />

grZeldeba. sruli kulturuli nulovani<br />

gradusis didxans daWera ki<br />

SeuZlebelia. axalgazrda, vardisfer<br />

xelisuflebas arc codna, niWi,<br />

arc, pirvel rigSi, gabeduleba eyo<br />

imisaTvis, rom axali konteqsti, axali<br />

sasicocxlo sivrce Seeqmna axali<br />

kulturisaTvis. amitom savaraudod<br />

is TavisiT Seiqmneba kontrkulturis<br />

saxiT da swored vardisferebis<br />

winaaRmdeg iqneba mimarTuli.<br />

xelisuflebis mxridan daSvebuli<br />

Secdomebidan yvelaze didi Secdoma<br />

swored kulturisaTvis Tavisufali<br />

sivrcis arSeqmna iyo. mcire kosmetikuri<br />

pranWvis Semdeg, man isev Zveli<br />

gamzadebuli da nacadi iaraRi<br />

_ mtvriani propaganda amoaZvrina<br />

Zveli sabWoTa skivridan da is Ti-<br />

Tqos sazogadoebrivi transportis<br />

kontroliorad aqcia, romelic ubileTo<br />

mgzavrs ajarimebs da avtobusidan<br />

Seubraleblad agdebs civ<br />

quCaSi. propagandam adamianebi `Cvenianebad~<br />

da `mtrebad~ daaxarisxa da<br />

Tavad iqca kulturis arakultivirebul<br />

`mesaWed~.<br />

iseve, rogorc nebismier marTul<br />

`Tavisufal~ garemoSi, Cven mivi-<br />

ReT propagandis xarisxis adekvaturi<br />

sazogadoeba. romelic zustad<br />

iseT enas imsaxurebs, rogoriTac<br />

mas elaparakebian... amaSi principulad<br />

axali araferia. Tu istorias<br />

gadavxedavT, gakontrolebul sazogadoebebze<br />

msjeloba yovelTvis<br />

SeiZleba im diskursiT, romliTac<br />

mas Tavisi umaRlesi `kontroliori~<br />

_ oratori mimarTavs. stalini,<br />

hitleri, kastro, gamsaxurdia, SevardnaZe,<br />

saakaSvili...<br />

rogorc cnobilia, xalxi marTvadia<br />

da iseve SeuZlia iyos keTili,<br />

94 cxeli Sokoladi<br />

rogorc daundobeli, mas dResac<br />

iseve, rogorc renesansis pikSi, Tavisuflad<br />

SeuZlia moawyos `bar-<br />

Tlomes Rame~ . swored amitom mTavari<br />

istoriuli pasuxismgebloba<br />

maT mmarTvel liderebs, oratorebs,<br />

`kulturis kontroliorebs~ ekisrebaT,<br />

da araviTar SemTxvevaSi sxvas,<br />

Tundac uares politikur opozicias.<br />

nebismieri opoziciuri Zala,<br />

azri, ritorika Tavisi oratorebiT<br />

mocemul momentSi moqmedebs, rogorc<br />

mas SeTavazebuli kulturuli<br />

garemo aiZulebs, da umetes SemTxvevaSi<br />

aWarbebs kidec konteqstis kreators.<br />

kontrrevolucia yovelTvis,<br />

uaresi Tu ara _ iseTive sastikia,<br />

rogoric revolucia, Sesabamisad,<br />

opozicioneri zustad iseTia, rogorsac<br />

xelisufleba imsaxurebs. ra<br />

Tqma unda, iseTi iSviaTi gamonaklisebis<br />

garda, rogoric mahaTma gandi,<br />

an bevrad ufro adre yvelaze emblematuri<br />

opozicioneri _ ieso iyo.<br />

Cven, qarTvelebs mahaTma gandi ar<br />

gvyavs, miT umetes, arc ieso...<br />

samagierod, yovelTvis gvyavs<br />

erTi keisari da misi uamravi Cinovnikebi,<br />

agreTve, konformisti wverebiani<br />

qurumebi, romlebic, iesos<br />

_ romc gvyoloda, bevrad ufro<br />

adre, jer kidev maSin miaWedebdnen<br />

jvarze, Tavisi mociqulebianad,<br />

sanam virze Semjdari palmis<br />

rtoebiT ierusalimSi gamoCndeboda...<br />

Tanac yovelgvari zarzeimis,<br />

zedmeti xmauris, televiziisa<br />

da presis gareSe, ise swrafad da<br />

efeqturad, rom dRes am istoriis<br />

damadasturebelad araferi ar gveqneboda<br />

londonis nacionaluri<br />

muzeumis axlo aRmosavleTis darbazis<br />

erT-erT vitrinaSi gamofenili<br />

oficialuri mokle da civi<br />

versiis garda, da imasac yvelze<br />

kirkita turistebic ki ar miaqcevdnen<br />

yuradRebas.<br />

saqarTveloSi 90-iani wlebis anarqia<br />

2003 wels vardebis revoluciam<br />

daamTavra. iseve rogorc putinis<br />

ruseTSi, aqac damyarda mkacri wesrigi.<br />

qarTul saero cxovrebaSi sul<br />

male WeSmaritebis erTaderTi da<br />

absoluturi polusi darCa Tavisi<br />

medroSiT _ prezidenti saakaSviliT,<br />

romelic Tavad gaxda WeSmariteba.<br />

bolo wlebSi gavlili humanizaciis,<br />

kultivizaciis yvela faza<br />

saqarTvelos istoriaSi ukve meramdened(!)<br />

damTavrda: barTolomes<br />

Rame renesansze adre Sedga, Cvenma<br />

politikurma `gerasimem~ qarTveli<br />

axalbeda humanistebis ocnebebi<br />

turgenevis mumusaviT CaaxrCo gube-<br />

Si sakuTari xeliT.<br />

ra Tqma unda, pirovnebis rols SeeZlo<br />

Zalian swrafad da efeqturad<br />

Seecvala yvelaferi, magram aseTi pirovnebebi,<br />

rogorc wesi, humanizacia-<br />

-dehumanizaciis fazebs miRma dganan.<br />

isini didi pirovnebebi, didi politikuri<br />

moRvaweebi arian, romelTa rigs,<br />

samwuxarod, saqarTvelos prezidenti<br />

ar miekuTvneba. man saqarTvelo-<br />

Si aaRorZina dogmaturi azrovnebis<br />

koncefcia: lideri yovelTvis mar-<br />

Talia! anu yvelafers, rac humanizmis<br />

Semoqmedi petrarkadan vardebis<br />

revoluciamde moxda, xazi gadausva...<br />

amdenad, mis mier Seqmnil sazogadoebaSi<br />

erTaderTi, vinc SeZlo gaZliereba,<br />

gaxda eklesia, romelic aseve<br />

dogmatur principebs eyrdnoba, ki-<br />

Txvebs ar svams, da romlis `lideri~,<br />

ra Tqma unda, yovelTvis marTalia!<br />

swored aman gamoiwvia saqarTveloSi<br />

marTlmadidebeli eklesiis arnaxuli<br />

gaZliereba... gana ra SeiZleba vuwodoT<br />

yovelive amas, Tu ara sazogadoebis<br />

sruli dehumanizacia, rac gacilebiT<br />

ufro didi danakargia, vidre<br />

teritoriebi?<br />

marTlac, xandaxan ase ggonia, ra<br />

dros oseTi da afxazeTia, rodesac<br />

saqarTvelo yvelaze mTavars _ Tavs,<br />

gonebas, Rirsebas kargavs dRiTidRe,<br />

cota xanSi saerTod aRaraferi emaxsovreba,<br />

arc is rom _ `odes didi<br />

yofila saqarTvelo~!, arc okupacia,<br />

arc 8 agvistos dakarguli teritoriebi...<br />

male imasac ver gaixsenebs,<br />

rom adamiania... da dadgeba sayovel-<br />

Tao sibriyvis nirvana, sadac arc samSobloa,<br />

arc mteri. arc moyvare...<br />

saerTod araferi... sicariele da<br />

ramdenime gaciebuli xinkali.


aka morCilaZe<br />

es karga Zveli ambavia, omi axali damTavrebuli rom<br />

iyo, im droisa. im Zveli drois Zveli adamianebi, raimes<br />

rom hyvebodnen, monaTxrobs droebis ukeT dasanaxeblad,<br />

swored ase daamatebdnen xolme, omi axali<br />

damTavrebuli iyoo. romeli omio, aravin ikiTxavda,<br />

isedac gasagebi iyo: im adamianebs omi erTi hqondaT.<br />

Cven, omis ubralod xsenebiT, namdvilad ver davazustebT<br />

saTxrobi ambis dros, radgan Tavidanve kargad<br />

unda vTqvaT, romeli erTi omis droisas vyvebiT,<br />

Tbilisis, afxazeTis, Tu rusebTan omisas, magram raxan<br />

im ZvelTaTvis im erTaderTi da didi omis xseneba<br />

misaxvedri ram iyo, modi, im ZvelTa msgavsad,<br />

daviwyoT, rom omi axali damTavrebuli iyo, roca<br />

baTumSi dainiSna sakavSiro sportsazogadoeba `spartakis~<br />

sakavSirove pirveloba krivSi.<br />

es iyo, albaT, 1946 wels. amboben, rom imxanad, naomarze<br />

aRdgenili sportuli Sejibrebebi ufro iseT<br />

qalaqebSi imarTeboda, dabombvebs an okupacias rom<br />

gadaurCnen da baTumic xom swored aseTi iyo. metic,<br />

baTumi xom navsadguria da igi lendlizis qalaqic<br />

iyo, lendlizi ki niSnavda zRviT momdinare amerikul<br />

daxmarebas sabWoTa kavSirisadmi. anu, baTumi erT-<br />

-erTi iyo im qalaqTagan, amerikuli kus kvercxis fxvnils<br />

pirveli rom usinjavda gemos. aTasi sxva ramec<br />

iyo, im lendlizis qalaqobaSi, magram axla imas ver<br />

movyvebiT.<br />

isev sportsazogadoeba `spartakis~ sakavSiro Cempionatisas<br />

mivxedoT, rac imas gulisxmobs, rom ba-<br />

TumSi Tavs moiyridnen mTeli sabWoTa kavSiris `spartakis~<br />

klubis darCeuli mokriveni da cirkis arenaze<br />

saavtoro<br />

krivi da buraxi<br />

gamarTul sakrivo kolofSi daejaxebodnen erTmaneTs.<br />

ukeTesi sanaxaoba im droebis qalaqSi Zneli warmosadgenia.<br />

es ambavi ki im kacma miambo, romelsac odesRac batumski<br />

puzirioks eZaxdnen, albaT bavSvobaSi Camrgvalebulobis<br />

gamo. batumski puzirioki qalaqSi kargad<br />

cnobili sameurneo muSakis umcrosi vaJi gaxldaT,<br />

xuTi wlisam ukve icoda manqanis tareba da mamamisis<br />

sasamsaxuro moskviCis saWes saqmis codniT atrialebda<br />

xolme. Tandayolili gadametebuli cnobismoyvareobisa<br />

da sruliad uSiSo bunebis gamo, is, qalaqis<br />

bevr iseT adgilas amohyofda xolme Tavs, mis tolebs<br />

rom ar daesizmrebodaT. es metsaxelic, batumski<br />

puzirioki, baTumis erTaderT sabiliardoSi Seerqva,<br />

sadac, sxvaTa Soris, gastroliori moTamaSeni da maTi<br />

Tanmxlebi urkebic iyridnen xolme Tavs. hoda, iq erT<br />

moTamaSes papirosis moweva mondomeboda da yvelaze<br />

umcrosi moseirisTvis eTqva: „dastan mne spiCki, batumski<br />

puziriok...“ hoda, SerCenoda es saxeli. Cvenebur<br />

enaze saxeli ubralod puziriokad moeTargmnaT, magram<br />

vrceli variantic ar dakarguliyo.<br />

batumski puzirioks sruliad umwikvlo gamoxedva<br />

hqonda. sagangebod misTvis nakeri kostiumi, yovel-<br />

Tvis gauToebuli perangi da pedanturi polboqsi misi<br />

ojaxis SeZlebulobaze miuTiTebda, naRvliani, keTili<br />

Tvalebi, moridebuli da mimndobi Rimili da Camrgvalebuloba<br />

gafiqrebinebdaT, quCas dedikos biWi mouyveba<br />

kedel-kedelo, magram swored mand SecdebodiT.<br />

quCas kedel-kedel gamoyola batumski puzirioks<br />

yaisaram aswavla: aseT dros fanjrebidan saerTod<br />

cxeli Sokoladi 95


saavtoro<br />

ver gxedaven, aivnebidan ki didi-didi Seni kinkrixo<br />

dainaxono.<br />

yaisara iyo maRali, uSvelebeli mparavi, romelic<br />

TviTon qurdebs CamoeSorebinaT Wkvianur sityviT,<br />

aseT aylayudas, qurduli xelobisa araferi gamogiva,<br />

fortoCkaSi Sen ver SeZvrebi, atandaze Sen ver dadgebi,<br />

moqalaqis jibezed Sen ver ivli, raxan tramvaiSi<br />

Seni ieris kaci SesamCnevia da xelebic didad ar givargao<br />

da saerTod iseTi garegnobisa xar, rom Tavsac<br />

daiwvav da sxvasac dawvavo. Sengan, ha, haa, bazris qurdi<br />

gamovides, isic didi iRblis modevnebiTo.<br />

yaisaras guli stkenoda, magram parva ar daiSala. an<br />

rogor daiSlida. omis dros vinc ras waaswrebda, imiT<br />

gahqonda Tavi.<br />

yaisaram da puziriokma erTmaneTi bulvarze gaicnes.<br />

skameikaze. maSin yaisara iyo ormoci wlisa, puzirioki<br />

ki rvisa. omi, marTlac rom axali damTavrebuli<br />

iyo. oriod SekiTxvas modevnebulma pasuxebma yaisara<br />

miaxvedra, rom puzirioki cxovrebis azrze myofi<br />

galerea<br />

96 cxeli Sokoladi<br />

giorgi robaqiZe<br />

"Abandoned", 2009<br />

vinmea da SesTavaza, aqave, gorkis quCaze gamomyevio.<br />

gorkis quCaze rom mividnen, yaisaram erTi fanjris<br />

gareTa rafaze gamodgmuli viSniovkis samlitriani<br />

qila daanaxa puzirioks da uTxra, axlo mivideT, me<br />

agwev da qila moxsenio. mZime varo, gaafrTxila puziriokma.<br />

vicio, ar Seepua yaisara. mividnen da moxsnes.<br />

yaisara maRali ki iyo, magram meore sarTulis fanjrebs<br />

mainc ver wvdeboda.<br />

es gamodga erToblivi biznesis dasawyisi. batumski<br />

puziriokisTvis amoucnobi darCa, ratom iparavda<br />

yaisara mxolod viSniovkis fanjrebsa da aivnebze gamodgmul<br />

qilebs, an sad mihqonda isini, magram wils<br />

ki argebda xolme da ufro naturaluri saxiT. mzesumzirao,<br />

xurda fulio da rac ki ram Seefereba rva<br />

wlis ymawvils. saqme maSin moTavda, roca yaisaram erT<br />

aivanTan miiyvana puzirioki da Cveuli moZraobiT daapira<br />

misi iq gadaskupeba.<br />

„Cemi saxlia, dedaCemis da mamaCemis“, _ gamoacxada<br />

puziriokma da yaisaram moibodiSa. imis Semdeg saqme<br />

aRar mouTavazebia, oRond ki, karg Zvel nacnobad<br />

daurCa.<br />

swored, roca krivis Cempionati iyo gaxurebuli,<br />

yaisara bulvarze Sexvda puzirioks da TanatolTa<br />

dasanaxad karaliovis foto aCuqa.<br />

fotos etyoboda ara mxolod Wikartis naxvreti,<br />

aramed isic, rom yaisaras pirdapir kedlidan aewyvita<br />

suraTi, raxan Wikartis moxsnis dro ara hqonoda. yvelani<br />

xarbad daacqerdnen fotos.<br />

„sad moxseni?“ _ hkiTxa puziriokma.<br />

„aRaraa, saca iyo“, _ gaicina yaisaram. etyoba axarebda,<br />

rom SeZelbisdagvarad daxvewilad iqurda.<br />

hooo. da vin iyo es karaliovi?<br />

karaliovi iyo im dros yvelaze saxelganTqmuli<br />

mokrive sabWoeTisa. didi, motvlepilTaviani, omis<br />

dros partizanebTan erTad naomari mZime wonis Cempioni<br />

yvelanairi Sejibrisa, rac ki sabWoTa kavSirSi<br />

arsebobda omamdec, da omis merec. Tqmuli iyo, karaliovs<br />

iseTi fandic aqvs, rom metoqis gamoqneul<br />

muSts Subls uxvedrebs, raTa igi Tavis gamZleobas-<br />

Tan uSualo SexebiT waaxdinoso. an kidev, rogorc ki<br />

SubliT miiRebs dartymas, imav wams Semxvedri hukiT<br />

pirdapir nokautSi istumrebs msxverplso.<br />

da karaliovi baTumSi iyo! sul aficrebTan erTad<br />

qeifobso, xma gamosuliyo. danaxviT aravis daenaxa,<br />

arc bulvarSi, arc sadme, magram namdvilad ki baTum-<br />

Si iyo. oRondac, tyuilad Camoiyvaneso. TviTon egeb<br />

kidec moewona zRvis piras yofna da kidev erTi oqros<br />

medliT mTlad ubrZolvelad damSveneba im farTe gulis<br />

ficrisa, magram krivis da sanaxaobis moyvare imas<br />

ringze vera naxavda. es ambavi sportkomitetidan gamosuiyo<br />

da namdvilic iyo.<br />

sportsazogadoeba spartakis saukeTeso mokriveni<br />

ki Segrovilyvnen baTumSi da erTmaneTsac ebrZodnen


CempionobisTvis, magram ise momxdariyo, rom mZime<br />

wonaSi Sejibri ver imarTeboda. spartakis mZimewonosanTagan<br />

baTumSi mxolod karaliovs CamoeRwia da<br />

Sejibri ar gamodioda. mas yovelgvari brZolis gare-<br />

Se mianiWebdnen Cempionobas, rac WeSmarit sportsmens<br />

didad ar uxaria xolme.<br />

saeWvo ar aris, rom karaliovi im verCamomRwevel<br />

mZimewonosnebsac gaaburTavebda, magram ubrZolvelma<br />

titulma mainc xinji icis. hoda, uTxovia karaliovs<br />

sportsazogadoeba `spartakis~ krivis mesveurTaTvis,<br />

egeb moxerxdes, rom vinme mokrive mipovoT, arca gavlaxav,<br />

arc rame, ubralo upiratesobiT davamarcxeb<br />

da imisTvisac xeiri iqneba, Cempionatis vercxlis medals<br />

aiRebso. am Txovnis Semtyobi, dafacurebula<br />

baTumis sportkomiteti, vipovoT vinme mZime wonis<br />

mokrive, yvela cnobarSi Caiwereba, rom baTumelma<br />

sportsmenma meore adgili daiWira `spartakis~ sakav-<br />

Siro pirvelobazeo.<br />

bevri eZebes, magram mZime wonis mokrive qalaqSi ar<br />

aRmoCnda da uceb TiTqos yvelas erTad gaaxsenda,<br />

rom ukve ramdeni welia, baTumis cirkSi gamodis Zalosani<br />

kupataSvili, samfuTiani girebiT moJongliore<br />

kaci. mxarbeWi, kunTebi, jani, Rone, sul adgilze<br />

aqvs da Tavis saqmesac ise asrulebs, rom mTeli qalaqi<br />

icnobs.<br />

Zalosanma kupataSvilma Zlier Sors daiWira Semo-<br />

Tavazeba, gadi, karaliovs eCxube da vercxlis medali<br />

gergebao. vercxlisa imas, rame Tu iqneboda, nikolozis<br />

maneTiani erCia. vis exaliseba, rom Tundac msubuqad<br />

gailaxos? oRondac, sportkomiteti aRarafriT<br />

moeSva, isic Seaxsenes, Cawerilic ar xar Cvens qalaqSi<br />

da amdeni xnis gastrolebi vis gaugiao. Sehpirdnen am<br />

sakiTxis mogvarebas da daiyabules. Tanac, saswrafod<br />

gaawevrianes sportsazogadoeba spartakSi da iqidanac<br />

sportul SeRavaTebs Sehpirdnen.<br />

kupataSvilma krivisa araferi icoda, mavanma mwvrTnelma<br />

ramdenime ileTi da wesebi auxsna da xmac gavarda,<br />

karaliovi Cvens kupatas eCxubebao.<br />

atyda ambavi da kantramarkebis triali, zRvis im<br />

tkbili Sxuilis midevnebiT. karaliovi, karaliovio,<br />

mara Tan kupatac zed daemata. gamoucdeli ymawvilebi<br />

imasac ki ambodnen, kupata xo ufro Ronieriao.<br />

roca finalebis dRe dadga, cirki dilidanve gaiWeda<br />

da garSemoc didi zurzuti iyo xalxisa, vinc romel<br />

xvrels ipovida, imaSi miZvreboda. batumski puzirioki<br />

ufrosma Zmam, miqelam waiyvana krivze. bileTebi<br />

mamas eSovna.<br />

rogorc wesi iyo, orTabrZolebi umcires wonebidan<br />

daiwyo da saRamos pirisken mZime wonis gamogonili<br />

finalic moaxlovda.<br />

alisfers maisursa da TeTr trusebSi _ karaliovi,<br />

TeTr maisursa da Sav trusebSi _ kupataSvili.<br />

Semohkres gongs.<br />

saavtoro<br />

mayurebelTa umravlesobisTvis gaurkveveli iyo,<br />

Tu rogori ostati ekriveba rogor ostats. imaTTvis<br />

martivi ram moxda, Cveniani kupata da Camosuli viRaca<br />

magari. uyuradRebod daurCa mayurebels metoqeTa<br />

teqnikur-taqtikuri mzadyofnis da Seudareblobis<br />

sakiTxic. xolo is ambavi, rom brZola SeTanxmebuli<br />

iyo, bevrma aravin icoda, im bevrSi ki mxolod mcire<br />

xvdeboda.<br />

karaliovi SeTanxmebis wesebs patiosnad icavda.<br />

icoda, rom mis winaSe mokrive ki ara, ubralod quCidan<br />

moyvanili mZime wonis kaci idga da amitom, sruliadac<br />

ar urtyamda kupatas, ise wauTaqebda xolme,<br />

Tumca, yovelnairad qmnida brZolis suraTs. eg ar<br />

eswavleboda.<br />

Tavis mxriv, kupatamac icoda, rom karaliovi indobda<br />

da amitom Setevas Zalian moridebiT wamoiwyebda<br />

xolme. an ra Seteva is iyo, karaliovi ifareboda da<br />

mis sanaxevro araostatur dartymebs arad agdebda.<br />

pirveli raundi am TiatrobanaSi gasrulda, brbos<br />

ki eWvi gauCnda, rom karaliovi didi araferi magaria<br />

da Cveni kupata sul tyuilad erideba.<br />

meore raundi daiwyo Tu ara, mosaxleoba gadacmuli<br />

Zalosnis gamxnevebas Seudga, midi, kupat, midio.<br />

kupataSvili erTxans Tavs ikavebda, magram moxSirebuli<br />

SeZaxilebis da stvenis gamgonem, etyoba ifiqra,<br />

modi, yasidad mainc Sevutev, marto es rusi ro tancaobs,<br />

sadauri wesiao da Seutia Taviseburad. karaliovi<br />

iolad dauZvra da gaiRima. TviTonac moartya<br />

erTi ori. am suraTma xalxi kidev ufro gaamxneva da<br />

kupataSvilis Segulianeba ara mxold stvena-SeZaxilebiT,<br />

aramed xulignuri eniT da namusze agdebiTac<br />

daiwyo.<br />

karaliovs arafrad Caugdia moseireTa xmauroba.<br />

mokrive iyo da ra unda gahkvirveboda. metic, aman<br />

gaaxalisa da publikaze TamaSic ki daiwyo: mogonili<br />

muStebis wvima sul cekva-cekviT daayara kupataSvils.<br />

brbodan ki taSis nacvlad gaisma ganwiruli SeZaxili:<br />

`midi, kupat! Tavs nu gvWri...“<br />

es SeZaxili enis arcodnis gamo ver gaigo karaliovma,<br />

romelic Tavis Cveulebriv TamaSs agrZelebda da<br />

swored am dros kupatam moiqnia.<br />

moiqnia da karaliovs gauvida.<br />

gauvidoda, aba ra. ar eloda. es iyo sruliad moulodneli,<br />

veragi, unamuso dartyma TvalSi: janiani kacis<br />

girebis Trevas miCveuli ucodinari muSti.<br />

mere ambobdnen, am ZaliT mokrivisa rom moxvedroda<br />

karaliovs, ueWvelad moklavdao.<br />

karaliovi dabarbacda.<br />

msaji orTaSua Cadga da Tvla daiwyo.<br />

karaliovma maleve aCvena, SemiZliao, magram etyoboda,<br />

kai milayebuli Canda. imisTvis, rom tragedia<br />

ar momxdariyo, saWiro iyo kupatas meore raundSi-<br />

cxeli Sokoladi 97


saavtoro<br />

ve moeRo bolo Selayebuli CempionisTvis. xalxic<br />

saswrafod momTavrebas iTxovda da msaji gaiwia Tu<br />

ara, Zalosani kupataSvili ekveTa saxelovan mokrives<br />

da dascxo rogorc ki icoda da ar icoda. karaliovi<br />

im janze ver iyo, xeli mZimed Seebrunebina da Tavis<br />

dacva arCia. misi azri iyo, rom Sesvenebamde mieRwia<br />

da gons mosuls, Seetia mesame raundSi.<br />

samwuxarod, mas es gamouvida.<br />

meore raundis dasasrulisa rom Semohkres, is kvlav<br />

fexze idga. brbo ki boboqrobda. kupatasgan iTxovdnen<br />

saboloo da upirobo gamarjvebas. ara, marTla!<br />

Cvens meti vin izams am fands. vis gauwevs guli SeTanxmebuli<br />

saqmis dasarRvevad, vis moundeba imaze meti<br />

saxeli da dideba ufro metad, vidre ekuTvnis. Cvenebur<br />

kacs, sxvas vis.<br />

oRondac kupata marto ar iyo. is rogorc ityvian,<br />

mayurebelma aagdo da sulac miaviwya namdvili sura-<br />

Ti viTarebisa. is erTi wamia xolme ro wagaxdens, Tvara<br />

ise kai biWi ki xar.<br />

galerea<br />

98 cxeli Sokoladi<br />

giorgi robaqiZe<br />

"Disapointed", 2011<br />

iseve rogorc brbos, mgoni, Zalosan kupataSvils<br />

kargad ar esmoda, vis winaaRmdeg krivobda da vis uveraga<br />

saxalxo SeZaxilebiT gonebaareulma da Soriaxlo<br />

motriale brbos xelmwifobis surnelma.<br />

daiwyo mesame raundi da kupataSvils kvlavac ukan<br />

amoudga mTeli darbazi. karaliovi dinji sportuli<br />

nabijiT daiZra ringis Suisken da misken TavzexelaRebiT<br />

momqrolav Zalosan kupataSvilis moqneuls qveS<br />

dayvinTa, mere ki, ise, rom veravin dainaxa, qvemodan<br />

amoscxo Zalosan kupataSvils da rogorc mere ambobdnen,<br />

im gugunSi Waxanis xma gaisma. sazareli Waxanis<br />

xma. im xmam gaaCera mTeli es guguni.<br />

imis TeTri miasura yvelas Tvlawin swrafad iRebebobda<br />

piridan gadmomdinari sisxliT.<br />

karaliovma meorec miayola da Zalosani kupataSvili<br />

waaqcia.<br />

is waiqca rogorc garderobi, muSebs rom xeli gaeSvebaT<br />

xolme kibeze.<br />

mayurebels ratomRac egona, rom Zalosani kupataSvili<br />

wamodgeba. masTan Camuxlulma msajma ki daiZaxa:<br />

Celusw slomana... vraCa...<br />

ringze samxedro eqimi lerneri aaforTxes. karaliovma<br />

kuTxeSi gamodgmul saTlSi CaafurTxa da Cailapraka:<br />

`maw vaSu, aa?..“ marcxena Tvali mTlad moWutvoda<br />

da dasieboda im veragi moxvedrilisgan.<br />

am ambis bolo is aris, rom sportsazogadoeba<br />

`spartakis~ yvela Camosuli mokrive meore diliT gemiT<br />

gaemgzavra adesaSi.<br />

Zalosani kupataSvili cirks aRarasdros dabrunebia,<br />

buraxis Camomsxmelad muSaobda bulvarze. gatexili<br />

yba, romelic etyoba, egrec ver gaumTeles<br />

eqimebma, egrec darCa cal mxares Camovardnili. es<br />

mZimed sacqeri ram saxe iyo da amitom, Zalosan kupataSvils<br />

saxalxod mainc yba yovelTvis Savi TavsafriT<br />

hqonda axveuli. Camovardnili yba laparakis<br />

saSualebas ar aZlevda da etyoba, arc hqonda laparakis<br />

xalisi. iyo mdumare buraxis Camomsxmeli da<br />

sxvebis naZlevze beWebiT Seudgeboda xolme buraxis<br />

kasrs da aswevda.<br />

batumski puziriokma bulvarSi naxa buraxis gamyidvlad<br />

myofi Zalosani kupataSvili da Sin rom dabrunda,<br />

yaisaras naCuqari karaliovis suraTi kedels aawyvita<br />

da pionerTa parkSi Caagdo urnaSi. karaliovis<br />

suraTs ukve ori anawyveti etyoboda zeda kideze da<br />

aRaravin icis mesamec Tu eRirsa. yaisarasi aRar vici.<br />

es areul-dareuli ambebi imitom gamaxsneda, rom swored<br />

wina kviras samocdaTormeti wlisa gardaicvala<br />

batumski puzirioki da ratomRac vifiqre, netav,<br />

kidev Tu hqonia vinmes iseTi naRvliani da mimndobi<br />

Tvalebi bavSvobisdroindel fotoebze, rogoric mas-<br />

-meTqi. an, netav, massaviT Tu gahyva vinmes bolomde is<br />

naRvliani da mimndobi gamoxedva, bavSvobisdroindel<br />

fotoebze rom hqonda.


პირველი ქართული ღვინის გზამკვლევი<br />

უკვე იყიდება<br />

“ლიტერატურული კაფეების” ქსელში:<br />

“წიგნის სახლი” - პეკინის #31<br />

“ლიტერატურული” - ბამბის რიგი #7<br />

“ლიტერატურული” - აბაშიძის #22<br />

“ლიტერატურული” - თარხნიშვილის #2<br />

წიგნის მაღაზიებში:<br />

“სანტა ესპერანსა” - სანკტ-პეტერბურგის #12<br />

“ლიგამუსი” - ჭავჭავაძის გამზ. #32<br />

“წიგნები ვაკეში” - ფალიაშვილის #66<br />

“პროსპეროს ბუქსი” - რუსთაველის #34<br />

“დიოგენე” - აფაქიძის #9<br />

ღვინის მაღაზიებში:<br />

“la Maison de vin” - შარდენის #18<br />

“ვინოთეკა” - კოტე აფხაზის #33<br />

“ღვინის სახლი”<br />

• პეკინის #45<br />

• ლესელიძის #55<br />

“ხარება” - რუსთაველის #50<br />

“ხოხბის ცრემლები” - სიღნაღი,<br />

ნიკოლოზ ბარათაშვილის #18<br />

“ღვინის სამყარო” - ლაღიძის #2<br />

შატო მუხრანის ღვინის მაღაზია - მეიდანზე<br />

სასტუმროებში:<br />

“რჩეული”<br />

• ბათუმი, ჟორდანიას #31<br />

• სიღნაღი, აღმაშენებლის #6<br />

• ქუთაისი, გრიგოლ ხანძთელის #21ბ<br />

• თელავი, ჭავჭავაძის გამზ. #154<br />

“შერატონი “<br />

• თბილისი, თელავის #20<br />

• ბათუმი, რუსთაველის #28<br />

“სიტადინი” - თავისუფლების მოედანი #4<br />

მაღაზიაში:<br />

“შემოქმედებითი სტუდია ემელი” -<br />

თუმანიანის #15<br />

გალერეები:<br />

წიგნის გალერეა, რუსთაველის #11<br />

ცისფერი გალერეა, რუსთაველის #11<br />

ეროვნული გალერეა, რუსთაველი #3<br />

“საქართველოს ფოსტის” ჯიხურების ქსელში<br />

დამატებითი ინფორმაციისათვის დაგვიკავშირდით:<br />

ტელ: + 995 32 2471005<br />

მედია ჰაუსი დეკომი


ese<br />

100 cxeli Sokoladi


Cemi pankisis xeoba<br />

avtori beqa qurxuli<br />

foto: daro sulakauri<br />

ese<br />

cxeli Sokoladi 101


ese<br />

pankisis xeoba saqarTveloSi yvelas<br />

gaugia. Tumca, sinamdvileSi,<br />

cotam Tu icis am xeobis Sesaxeb.<br />

CeCneTis pirveli da gansakuTrebiT,<br />

meore sisxlismRvreli omebis eqo<br />

yvelaze mZafrad swored aq, eTnikurad<br />

CeCnebiT, igive qistebiT dasaxlebul<br />

xeobaSi gaisma. CeCneTis<br />

pirveli omis dasrulebis Semdeg,<br />

udidesi msxverplis fasad mopovebulma<br />

gamarjvebam, Cveni Crdilokavkasieli<br />

mezoblebi eiforiaSi Caagdo<br />

da amas saboloo jamSi, sakmaod<br />

cudi Sedegebic mohyva, upirveles<br />

yovlisa, Tavad CeCneTis erovnul<br />

ganmaTavisuflebeli moZraobis-<br />

Tvis. Zvelma sentenciam, `omi dasrulda,<br />

mSvidobis geSinodeT,<br />

xalxo~, CeCneTSi srulad imuSava. es<br />

movlenebi ki Tavis mxriv, pirdapir<br />

da sarkiseburad aisaxa pankisis xeobaze.<br />

90-iani wlebis dasasruls da<br />

2000-ianebis dasawyisSi, pankisi aTasi<br />

juris avantiuristis, ramdenime<br />

qveynis da ra Tqma unda, pirvel rigSi,<br />

ruseTis rezidentTa saTare-<br />

So asparezad iqca. pankisis xeoba<br />

erTgvar Sav xvrelad mogvevlina<br />

qveynis teritoriaze. adamianebis<br />

gataceba, narkoderefani, "islamuri<br />

eqstremizmi", `boevikTa~ samxedro<br />

bazebi, `heroinis~ sawarmoebeli<br />

qarxnebi, msxverpli, kriminali,<br />

aTasnairi Wor-marTali... pankisis<br />

xeobam lamis Tora-boris mTebis,<br />

sudanis, mogadiSos, panSerisa da<br />

Razas seqtoris gverdiT daiWira<br />

"sapatio" adgili. saqme iqamde mivida,<br />

rom seriozulad laparakobdnen<br />

usama bin ladenis pankisSi yofnis<br />

SesaZleblobaze. swored pankisis<br />

xeoba iyo ruseTis upirvelesi samizne<br />

saqarTvelos teritoriaze,<br />

rogorc antiqarTuli propagandis,<br />

aseve samxedro moqmedebebis TvalsazrisiT.<br />

rusulma TviTmfrinavebma<br />

ramdenjerme Camoyara bombebi<br />

pankisis xeobaSi, msxverplic mohyva.<br />

daiRupa tyeSi manqaniT SeSaze<br />

wamosuli axmetis mcxovrebi. amis<br />

Semdeg, ukanasknel wlebSi, xeoba<br />

TiTqos Cawynarda, magram lopotis<br />

102 cxeli Sokoladi<br />

xeobaSi Catarebulma specoperaciam<br />

situacia isev daZaba.<br />

pankisis xeoba yovelTvis, istoriuladac<br />

Sariani adgili iyo. swored<br />

pankisis ukanaskneli erisTavi<br />

iyo legendaruli TorRva Zagani.<br />

Zaganebi, igive ZaganisZeebi, baRuaS-<br />

-orbelianebTan erTad _ swored is<br />

ori feodaluri saxli iyo, romelic<br />

yovelTvis mtkice da Seurigebel<br />

opoziciaSi edga mmarTvel<br />

bagrationTa samefo dinastias.<br />

sainteresoa isic, rom am Seurigebeli<br />

dapirispirebis dros bagrationebis<br />

dinastia Tavisi didebis<br />

zenitSi imyofeboda. es brZola Taobebs<br />

Soris grZeldeboda da mxolod<br />

safrangeTis samefo dinastiis<br />

_ valuebis da lotaringiis hercogebis,<br />

de gizebis mtrobas Tu SevadarebT.<br />

baRuaS-orbelianebis da ZaganisZeebis<br />

dapirispireba samefo<br />

saxlTan, saqarTvelos pirveli gamaerTianebeli<br />

bagrationis, mefe<br />

bagrat III-dan daiwyo da daviT IV<br />

aRmaSeneblamde gagrZelda. swored<br />

daviT aRmaSenebelTan dapirispirebas<br />

Seewira pankisis ukanaskneli<br />

erisTavi da ukanaskneli ZaganisZe<br />

TorRva, romelmac miTologizirebuli<br />

gmiris saxeli datova aRmosavleT<br />

saqarTveloSi da gansakuTrebiT<br />

ki mTaSi.<br />

swored pankisis erisTavi iyo<br />

erT-erTi uiSviaTesi im istoriul<br />

gmirTagan, romelmac Tanabari adgili<br />

daikava rogorc qarTul mi-<br />

TologiaSi da folklorSi, aseve<br />

oficialur qarTul istoriul matianeebSi.<br />

TorRvas saxelobis cixeebiT<br />

aris mofenili mTeli kaxeTi,<br />

saingilos CaTvliT. amaTgan, yvelaze<br />

cnobilia mucos cixesimagris<br />

STambeWdavi kompleqsi piriqiTa xevsureTSi,<br />

ris gamoc mTaSi, pankisis<br />

erisTavs _ TorRva Zagans, mucoel<br />

TorRvasac eZaxdnen. gadmocemiT,<br />

swored mucos cixidan gamoiyvanes<br />

pankisis erisTavi qarTveli mefis<br />

jariskacebma da Tavis ukanasknel<br />

gzas gauyenes.<br />

pankisis xeoba qarTul istorio-<br />

grafiaSi meore mniSvnelovan ambavTan,<br />

baxtrionis 1659 wlis ajanyebasTan<br />

dakavSirebiTac moixsenieba.<br />

swored pankisis xeobidan Semovidnen<br />

axmetaSi, baxtrionis cixesimagris<br />

asaRebad, naqeraladan, zezva<br />

gafrindaulis meTaurobiT daZruli<br />

TuSebi.<br />

rac Seexeba pankisis xeobaSi, qistebis,<br />

igive CeCnebis Camosaxlebas _<br />

maTi kompaqturad dasaxleba pankis-<br />

Si 1820 wlebidan daiwyo. ZiriTadad<br />

Camosaxldnen maisTos da diSnos<br />

Teifis-Temis qistebi, romelTac<br />

dui diSneli meTaurobda da romelic,<br />

TuSeTis mouravebTan, matnel<br />

TavadebTan, ColoyaSvilebTan<br />

megobrobda. Camosaxleba ormxrivi<br />

xelSekrulebis safuZvelze moxda.<br />

erTi mxriv, qarTveli Tavadebi<br />

qistebs pankisSi dasaxlebis nebas<br />

aZlevdnen da samosaxlo miwebs gamouyofdnen,<br />

meore mxriv, qistebi<br />

iRebdnen valdebulebas, rom am teritorias<br />

lekebis TareSisagan daicavdnen.<br />

am droisTvis, qarTl-kaxe-<br />

Tis samefo, sul raRac 19-20 wlis<br />

gauqmebuli iyo, xolo adgilobrivi<br />

mosaxleoba, mravalsaukunovani da<br />

ganuwyveteli omebisagan katastrofulad<br />

Semcirebuli.<br />

amis Semdeg qarTvelebsa da qistebs<br />

Soris sakmaod keTilmezobluri<br />

urTierToba damyarda. pankisis xeobis<br />

qistebma Tavis qistur gvarebs<br />

qarTuli daboloebebi daumates,<br />

ramac, wlebis Semdeg, pankiseli<br />

qistebi Tavisi Crdiloeli TanamoZmeebisagan,<br />

CeCnebisagan da inguSebisagan<br />

gansxvavebiT, Sua aziaSi gadasaxlebisagan<br />

ixsna. metic, gaCnda<br />

saerTo qarTul-qisturi gvarebic:<br />

qavTaraSvilebi, maxaurebi, imedaSvilebi,<br />

cxadaZeebi, fareuliZeebi,<br />

caZikiZeebi da a.S. pankiseli qistebi<br />

ukve aTwleulebia ganaTlebas qar-<br />

Tulad iReben, amave dros, TiTqmis<br />

arcerT maTgans dedaena ar daukargavs.<br />

istoriulad, pankiseli qistebi<br />

yovelTvis aqtiurad uWerdnen<br />

mxars saqarTvelos damoukideblobis<br />

ideas. dRes Zalian cotas Tu


axsovs, rom saqarTvelos erovnul<br />

gmirad Seracxul polkovnik qaixosro<br />

ColoyaSvilis SeficulTa<br />

razmSi, romelic 1921-22 wlebidan<br />

1924 wlamde SeiaraRebul partizanul<br />

brZolas awarmoebda wiTeli<br />

armiisa da adgilobrivi Cekistebis<br />

winaaRmdeg, pankiseli qistebic iricxebodnen.<br />

maT Soris yvelaze cnobilebi<br />

iyvnen daTiko fareuliZe,<br />

haakei aWaSvili, cixesaSvili da ba-<br />

RakaSvili. am oTxeulis foto dRemdea<br />

SemorCenili da pankisis xeobis<br />

sofel omaloSi (da ara TuSeTis<br />

omaloSi) inaxeba.<br />

pankisi qaixosro ColoyaSvilis<br />

da misi razmis erT-erT yvelaze<br />

saimedo TavSesafrad iTvleboda.<br />

qistebs dRemde axsovT da niSebiTa<br />

aqvT moniSnuli is adgilebi, sadac<br />

ajanyebuli polkovniki da misi xalxi<br />

binavdeboda. daTiko fareuli-<br />

ZesTan dakavSirebulia erTi ambavi,<br />

romelic dRemde legendasaviT aris<br />

SemorCenili, Tumca, mis sizusteze,<br />

rasakvirvelia, Tavs veravin dadebs.<br />

Zalian niSandoblivi istoria kia.<br />

daTiko fareuliZe Cekistebs<br />

CaugdiaT xelSi da misi sicocxlis<br />

fasad, erTaderTi da mTavari mo-<br />

Txovna wamouyenebiaT, qaquca unda<br />

moklao. daTiko uarze damdgara.<br />

maSin Cekistebs kedelTan miuyenebiaT,<br />

ara da dagxvretTo. kargio,<br />

daTikos uTqvams _ gamiSviT da me<br />

movklav qaqucaso. daTiko mar-<br />

Tlac gauSviaT da SeTanxmebis niSnad,<br />

didi vercxlis xufiani saaTi<br />

miuciaT, vercxlisave Camosakidebeli<br />

ZewkviT. amave dros, Cekistebma,<br />

agentebis meSveobiT, qaixosro<br />

ColoyaSvilis yuramde miitanes es<br />

ambavi, daTiko fareuliZis axali<br />

vercxlis saaTi imis niSania, rom<br />

Cekistebis davalebiT unda mogklaso.<br />

gaTvla Zalian ubralo da martivi<br />

iyo. an ColoyaSvili moklavda<br />

fareuliZes, an fareuliZe _<br />

ColoyaSvils. ukeTes SemTxvevaSi<br />

ki, erTmaneTs daxocavdnen da razmel<br />

qistebsa da qarTvelebs Soris<br />

mtroba da undobloba Camovardeboda.<br />

erT mSvenier dResac pankisis tye-<br />

Si, sufrasTan, qaixosro ColoyaSvilma<br />

mis win mjdar fareuliZes<br />

uTxra: `daTiko, ra kargi saaTi gaqvs,<br />

aba, maCveneo~. daTiko fareuliZem<br />

mSvidad upasuxa; _ `ee, qaquc,<br />

es ar aris kargi saaTi, Zalian cudi<br />

saaTia, Sens mosaklavad momceso.~<br />

am gulwrfelma pasuxma, uceb `CaSala~<br />

Cekistebis `maxvilgonivruli~<br />

svla da es ambavi kidev didxans iyo<br />

qaixosro ColoyaSvilis razmSi xumrobisa<br />

da sicilis mizezi.<br />

rodesac qaixosro ColoyaSvilma<br />

da misma xalxma qveynis datoveba<br />

da emigraciaSi wasvla gadawyvita,<br />

CeCneTis<br />

sisxlismRvreli<br />

omebis eqo yvelaze<br />

mZafrad aq,<br />

pankisSi gaisma.<br />

Zvelma sentenciam,<br />

`omi dasrulda,<br />

mSvidobis<br />

geSinodeT~,<br />

CeCneTSi srulad<br />

imuSava. es<br />

movlenebi ki Tavis<br />

mxriv, pirdapir da<br />

sarkiseburad<br />

aisaxa pankisis<br />

xeobaze.<br />

arcerTi qisti Seficuli Tan ar<br />

gahyva, Cven ucxoobaSi ver gavZlebTo,<br />

yvela maTgani saqarTveloSi<br />

darCa da isini sxvadasxva dros sa-<br />

TiTaod Caxoces Cekistebma.<br />

meore msoflio omis dros, CeCen-<br />

-inguSebis nawilma, ahmad xuCbarovis,<br />

Coka mahomas, idi alxastisa da<br />

bisolTis meTaurobiT, Riad dauWira<br />

mxari sabWoTa kavSirSi SemoWril<br />

germanul vermaxts, rasac 1944<br />

wels CeCen-inguSebis tragikuli<br />

deportacia mohyva. maSin vainaxebi<br />

ese<br />

dedabudianad gadaasaxles Sua azia-<br />

Si, ramac mSvidobian mosaxleobaSi<br />

uzarmazari msxverpli gamoiwvia.<br />

pankiseli qistebis gadarCenaSi,<br />

imdroindelma qarTulma sazogadoebam,<br />

Zalian didi roli iTamaSa.<br />

mTavari argumenti ki pankiselebis<br />

qisturi gvarebis qarTuli daboloebebi<br />

gaxda, ramac saSualeba<br />

misca qarTvel mecnierebs, qistebi<br />

qarTvelebad, `gaqarTvelebulebad~<br />

gamoecxadebinaT.<br />

1988-89 wlebidan erovnul-gamaTavisuflebeli<br />

moZraobis bumi<br />

daiwyo. amierkavkasiaSi yvelaze<br />

metad saqarTvelo aqtiurobda,<br />

CrdiloeT kavkasiaSi ki _ CeCneTi,<br />

gansakuTrebiT 1990 wlidan. am br-<br />

ZolaSi saqarTvelo da CeCneTi bunebrivad<br />

da istoriuladac, mokav-<br />

Sireebi unda yofiliyvnen, Tumca,<br />

bedisweram da pirvel rigSi, rusulma<br />

specsamsaxurebma sxvanairad<br />

`ineba~.<br />

1992 wels Samil basaevis CeCnuri<br />

razmebis Cvens winaaRmdeg brZolam,<br />

saqarTvelos da vainaxebs Soris<br />

uzarmazari ufskruli gaaCina.<br />

kavkasiaSi Zalian didxans axsovT<br />

daRvrili sisxli da es sabediswero<br />

Secdoma iyo. wyenas kidev ufro<br />

amZafrebda is garemoeba, rom saqar-<br />

Tvelos mosaxleobis umetesoba CeCnebs<br />

yovelTvis bunebriv mokavSired<br />

ganixilavda ruseTis winaaRmdeg,<br />

Tumca, realurad, piriqiT moxda.<br />

is argumentebi, rom es mxolod CeCnebis<br />

nawili iyo, arsebobda rusuli<br />

specsamsaxurebis faqtori da a.S.,<br />

erTi mxriv, gasagebia, magram meore<br />

mxriv, sazogadoebis nawili dRemde<br />

ver patiobs CeCnebs afxazeTis omSi<br />

Cvens winaaRmdeg monawileobas da<br />

albaT verc verasdros apatiebs.<br />

miT umetes, rom ruseTi misi mteric<br />

iyo, rac Zalian male gacxadda.<br />

afxazeTis omis dasrulebidan erTi<br />

wlis Semdeg, 1994 wels, elcinis da<br />

graCovis rusuli tankebi groznoSi<br />

SeiWrnen da daiwyo CeCneTis pirveli<br />

omi, erT-erTi yvelaze sastiki<br />

da daundobeli omi kavkasiis istoriaSi.<br />

CeCnebma Tavis pirvel omSi,<br />

cxeli Sokoladi 103


ese<br />

uzarmazari msxverplisa da Tavdadebis<br />

fasad, moaxerxes gamarjveba,<br />

magram es faqtobrivad mTeli genofondis<br />

amowyvetad daujdaT, ris<br />

gamoc CeCneTis meore omSi, xangr-<br />

Zlivi winaaRmdegobisTvis ubralod<br />

Zala da resursi aRar eyoT da amdeni<br />

Tavze xelaRebuli brZolisa<br />

da sisxlisRvris miuxedavad, kvlav<br />

ruseTis xelSi aRmoCndnen.<br />

am movlenebma, bunebrivia, kvali<br />

datova pankisis xeobis qistebzec.<br />

xeoba, iseve rogorc, mTeli kavkasia,<br />

Zalian militarizebuli gaxda.<br />

guSindeli mSvidobiani macxovreblebidan<br />

bevrma aiRo iaraRi. qistebi<br />

aqtiur monawileobas iRebdnen<br />

Tavisi Crdiloeli TanamoZmeebis<br />

erovnul-gamaTavisuflebel moZraobaSi.<br />

pankiseli qistebi, axmetis<br />

`mxedrionTan~ erTad, afxazeTis<br />

omSic aqtiurad monawileobdnen<br />

(iseve rogorc, ukanasknel 2008<br />

wlis agvistos omSi). jaba ioseliani<br />

Tavis `sam ganzomilebaSi~, rodesac<br />

afxazeTis omis peripetiebze<br />

mogviTxrobs, ramdenjerme axsenebs<br />

`qist ruslanas~, `CeCen ruslanas~,<br />

romelic pankisis xeobis sofel<br />

joyolodan iyo. 90-iani wlebis<br />

sayovelTao areulobam, rogorc<br />

saqarTveloSi, ise kavkasiaSi, situaciis<br />

daZabva da kriminalizacia<br />

gamoiwvia. igive xdeboda pankisSic.<br />

gaiWra narkoderefani, 90-iani<br />

wlebis Sua xanidan gaxSirda kidneperobis<br />

SemTxvevebi (Tumca qistebi<br />

amtkiceben, adamianebis gataceba<br />

Tqvengan, qarTvelebisgan viswavle-<br />

To). daiwyo e.w. `boevikTa~ Sesvla-<br />

-gamosvla, Tumca es yvelaferi<br />

adgilobriv pankiselebsac iseve<br />

awuxebdaT, rogorc danarCen saqar-<br />

Tvelos mosaxleobas.<br />

narkotikebi imdenad ki ar gamodioda<br />

xeobidan, ramdenadac jer<br />

Sedioda da mere gamodioda da amaSi<br />

aqtiurad monawileobdnen maSindeli<br />

e.w. samarTaldamcavi struqturebi.<br />

is, rom narkotiki CrdiloeT<br />

kavkasiidan, mTebidan SemohqondaT<br />

xeobaSi, Zalian Sors aris simar-<br />

Tlisgan. pankisis xeoba ar esazR-<br />

104 cxeli Sokoladi<br />

vreba arc CeCneTs da miT umetes,<br />

arc daRestans. pankisi anklavia da<br />

uaxloes sazRvramde daaxloebiT<br />

asi kilometria. pankisidan CeCneT-<br />

Si gadasasvlelad, an Crdilo-dasavleTiT<br />

xevsureTi unda gaiaro da<br />

Satilidan iTum-yalis raionSi gadaxvide<br />

an Crdilo-aRmosavleTiT<br />

TuSeTi unda gadaiaro. am marSrutiT,<br />

ZiriTadad, mebrZolebi mo-<br />

Zraobdnen. Zalian Zneli warmosadgenia,<br />

rom mebrZolma, romelsac<br />

kudSi rusuli vertmfrenebi da<br />

federaluri jari mosdevs, imaze<br />

izrunos, rom Cekebad `daberdenkebuli~<br />

narkotiki gadmoitanos. Tan<br />

im raodenobiT, rom am narkotikebiT<br />

vaWroba da seriozuli narkobiznesis<br />

awyoba SeiZlebodes.<br />

rac Seexeba adamianTa gatacebas da<br />

mis gaxmaurebul SemTxvevebs _ giga<br />

zaaliSvili, petre ciskariSvili,<br />

piter Sou da a.S. _ aq kidev ufro<br />

rTulad da CaxlarTulad aris saqme.<br />

jer kidev 1999 wels duisSi, adgilobrivma<br />

mcxovreblebma miTxres,<br />

rom es kriminali, ZiriTadad, valebs<br />

ukavSirdeboda da xSirad, am saqme-<br />

Si, adgilobrivebTan erTad, qarTvelebic<br />

aqtiurad monawileobdnen.<br />

daaxloebiT igive situacia iyo<br />

e.w. `boevikTa~ moZraobasTan dakavSirebiT,<br />

dawyebuli yvelaze gaxmaurebuli<br />

SemTxvevis, hamzaT (igive<br />

ruslan) gilaevis SedarebiT mravalricxovani<br />

razmisa, damTavrebuli<br />

wvril-wvrili jgufebiT. am<br />

mdgomareobas da saerTo areulobas<br />

yvelaze metad Tavad adgilobrivi,<br />

pankiseli qistebi ganicdidnen.<br />

_ `Cven ratom gvedavebiT am baevikebs,<br />

Turqebs Tu arabebs, me aq<br />

egeni miwidan xo ar amomyavs? vizebs<br />

vin aZlevT? sazRvarze rogor gadmodian<br />

an mere xeobaSi rogor xvdebian?~<br />

adamianis gatacebis bolo gaxmaurebuli<br />

SemTxveva 2000 wlis dekembris<br />

bolos, axmeteli valeri samxaraZis<br />

gatacebas ukavSirdeba. maSin<br />

axmetelebma pankisis qisturi soflebis<br />

SesasvlelTan piketebi Cadges<br />

da xeoba, faqtobrivad, alyaSi<br />

moaqcies. situacia Zalian daiZaba.<br />

kaxelebi samxaraZis da ara marto<br />

samxaraZis, yvela gatacebulis upirobo<br />

gaTavisuflebas moiTxovdnen.<br />

sabolood, axmetelebis simtkicisa<br />

da qisti uxucesebis sibrZnisa da<br />

principulobis wyalobiT, yvelaferi<br />

kargad damTavrda da mZevlebi<br />

gaaTavisufles.<br />

calke Zalian safrTxilo da specifikuri<br />

Temaa religiuri faqtori<br />

pankisis xeobaSi. rasakvirvelia,<br />

Tavad islamSi, iseve rogorc, pankiseli<br />

qistebis musulmanobaSi, arc<br />

safrTxilo arc gansakuTrebuli<br />

araferia, rom ara erTi faqtori,<br />

SedarebiT axlad gavrcelebuli mimdinareoba<br />

kavkasiel musulmanebSi<br />

_ `vahabizmi~.<br />

vahabizmi sunituri islamis erT-<br />

-erTi mimdinareobaa. mas XVIII saukuneSi<br />

arabma Teologma ibn abdal-al-<br />

-vahabma daudo saTave. vahabizmis<br />

ZiriTadi idea islamis gawmenda da<br />

mxolod yuranis sityvaze dayrdnobaa,<br />

rac gulisxmobs ritualebis<br />

maqsimalur gaubraloebas da Zveli<br />

muhamedis droindeli wesebiT<br />

_ `uma~, cxovrebas. ibn abdal-al-<br />

-vahabis qadagebis mimdevrebi Tavs<br />

uwodebdnen ara `vahabitebs~ aramed<br />

WeSmarit musulmanebs, rwmeniT gaerTianebulebs<br />

(al-muvahiden).<br />

vahabituri ideologiis Ziri-<br />

Tad mcnebas warmoadgens principi<br />

erTmorwmuneobis Sesaxeb, aqedan<br />

gamomdinare mxolod alahia Tayvaniscemis<br />

Rirsi. sxva raime kulti ki<br />

ukve mkrexelobaa. am TvalsazrisiT<br />

vahabitebi muhamedis sityvas eyrdnobian:<br />

`yoveli, vinc Semoitans<br />

CvenSi raRac axals da CvenTvis miu-<br />

Rebels, gandegil iqneba Cvengan~.<br />

CrdiloeT kavkasiaSi vahabizmi<br />

pirveli CeCnuri omis dros gavrcelda,<br />

oRond CeCneTSi ki ara, da-<br />

RestanSi. Tavdapirvelad daRestnis<br />

aRmosavleT raionSi _ boTlixSi<br />

gaCnda vahabituri jamaaTebi, Semdeg<br />

ki, Zalian swrafad, saeWvod swrafad<br />

gavrcelda CeCneTSi da didi<br />

areuloba gamoiwvia Tavisi sroli-<br />

Ta da Sexla-SemoxliT. seriozuli


dapirispireba daiwyo vahabitebsa<br />

da CeCneTis mufTs, ahmad kadirovs<br />

Soris. ahmad kadirovma pirveli<br />

omis dros jihadi gamoucxada ruseTs.<br />

amave dros CeCneTis mufti,<br />

bunebrivia, orTodoqsuli sunituri<br />

islamis mimdevari iyo da Zalian<br />

Seurigebeli pozicia hqonda<br />

vahabitebis mimarT. amboben, rom<br />

Tu erT-erTi umTavresi mizezi ara,<br />

erT-erTi mainc, ramac kadirovi ai-<br />

Zula rusebis mxares gadasuliyo da<br />

putinis mxare daeWira, swored vahabitebi<br />

iyvnen, romlebTanac kadirovebs<br />

sisxliT mtroba CamouvardaT.<br />

CeCneTidan pankisis xeobaSi Semosulma<br />

vahabizmma arc qistebSi<br />

gamoiwvia naklebi vnebaTaRelva.<br />

madloba RmerTs, aq srolamde ar<br />

misula saqme, magram daZabuloba<br />

mainc igrZnoboda. sainteresoa, rom<br />

am dapirispirebam pankisSi erTgvari<br />

`mamaTa da SvilTa~ brZolis saxe<br />

miiRo. ufrosi Taoba, ZiriTadad,<br />

orTodoqsuli sunituri islamis<br />

ბიზნეს და საგადასახადო დავები<br />

სამეწარმეო<br />

კორპორაციული სამართალი<br />

შრომის სამართალი<br />

mimdevari iyo, romelic Serwymuli<br />

iyo adgilobrivi da kavkasiuri<br />

Temis adaTebTan, axalgazrdoba ki<br />

e.w. sufTa islamis, igive vahabizmis<br />

religiuri gavlenis qveS moeqca.<br />

Tumca, igive axalgazrdobaSic,<br />

mZlavrobs Zveli adaTebi: Zmadnaficobis,<br />

stumarTmoyvareobis,<br />

ufros-umcrosobis da a.S. TviTon<br />

axalgazrda qistebi xSirad xumroben,<br />

rom `CvenSi vinc sworad da religiurad<br />

cxovrobs, ar svams, ar<br />

eweva, loculobs, wveri aqvs moSvebuli<br />

da meCeTSi dadis, yvelas vahabits<br />

eZaxiano~.<br />

qistebis religiuri mrwamsisa da<br />

maTi samyarosadmi damokidebulebis<br />

gadmosacemad ki erT istorias<br />

gavixseneb, romelic wlebis win<br />

joyoloelma aiubam momiyva da amiT<br />

davamTavreb: `mamaCemi yovelTvis<br />

komunistebis drosac, Zalian morwmune<br />

kaci iyo, locvas ar gamotovebda.<br />

erTxel axmetidan movdiodi<br />

`vilisiT~, alaznis velze gamoS-<br />

ჩარგეიშვილის საადვოკატო დარბაზი<br />

მისამართი: ვაჟა-ფშაველას 15ა ოფისი 28ა. ქ.თბილისი<br />

ტელ: (+995 32) 237 93 00<br />

ფოსტა: info@chargeishvili.ge<br />

ვებ-გვერდი: http://www.chargeishvili.ge<br />

სამოქალაქო სამართალი<br />

სისხლის სამართალი<br />

(ეკონომიკური დანაშაულები)<br />

ადმინისტრაციული სამართალი<br />

ese<br />

lil Roris faras gaverie. ar vici,<br />

an osebisa iqneboda an fSavlebis.<br />

gaverie da erTi Rori gavWylite.<br />

kinaRam guli gamiskda. aba, Rori xo<br />

Zaan gvejavreba. mivedi saxlSi. vxexav<br />

am manqanas, vrecxav, Tan vilan-<br />

ZRebi. am dros mamaCemi gamovida saxlidan.<br />

ra iyo, ra moxdao. ai, egre<br />

momivida, viRacas Rorebi gamouSvia<br />

gzaze da me ki erT Rors davejaxe,<br />

gavWylite da manqana gavabinZure-<br />

-meTqi. uxmod Sebrunda saxlSi. mere<br />

gamovida, SekvriT fuli gamomitana<br />

da miTxra: _ exla Cqara wadi, jer im<br />

Roris patroni naxe da zarali aunazRaure,<br />

Sen ro Rori yvelaze Zaan<br />

gejavreba, imisTvis saqonelia, modi<br />

da mere garecxe manqanao!~<br />

ar vici. me Zalian miyvars pankisis<br />

xeoba, qistebTanac magrad vZmakacob<br />

da Zalian minda, rom kaxeTis<br />

am ulamazes xeobas danarCeni saqarTveloc<br />

ukeTesad icnobdes. es<br />

qistebisTvisac ukeTesi iqneboda da<br />

qarTvelebisTvisac.<br />

cxeli Sokoladi 105


`artarea tv 2.0~<br />

kulturuli cxovrebis arteria saqarTveloSi<br />

avtori salome afxaziSvili<br />

Teatri, literatura, musika, fotografia, moda, mxatvroba,<br />

kino, socialuri Temebi, sporti, zRaprebi, teqnologiebi,<br />

blogebi da video-blogebi, saintereso kiTxvebi<br />

da originaluri pasuxebi, Sexvedrebi konkretuli sferos<br />

wamyvan specialistebTan, kulturis yofil da momaval ministrebTan<br />

_ es im formatebis da Temebis arasruli CamonaTvalia,<br />

romelic ukve ramdenime Tvea, onlain kulturul<br />

sivrceSi _ `artareaSi~ gadacemebis saxiT iqmneba da<br />

vrceldeba.<br />

`artarea tv 2.0~ _ pirveli masStaburi multimediuri<br />

portalia saqarTveloSi, romelic `Tibisi bankis~ iniciativiTa<br />

da xelSewyobiT, ukve eqvsi Tvea, kulturis sferos<br />

yvela mimarTulebas im adamianebis uSualo monawileobiT<br />

warmoaCens, romlebic kompetenturi da originaluri xedviT<br />

gamoirCevian. internet-portalis abreviatura imaze<br />

mianiSnebs, rom es axali Taobis mediaa, Tavisi winamorbedisgan<br />

_ televiziisgan radikalurad gansxvavebuli, romelic<br />

TavisTavad iqmneba axal da mudmivad ganviTarebad<br />

sivrceSi.<br />

`artarea~ im masStaburi proeqtis nawilia, romelic<br />

`Tibisi bankis~ 20 wlis iubiles eZRvneba. proeqtma _ „20<br />

weli/12 Tve~ wlis dasawyisSi fotografebis da mwerlebis<br />

12 wyvili gaaerTiana, ramac saqarTveloSi moRvawe<br />

qarTvel literatorebsa da xelovanebs Tavis gamovlenis<br />

saSualeba kidev erTxel misca. maleve, internetsa da qar-<br />

Tul televiziebSi ramdenimewuTiani originaluri video-<br />

-rgolebic gamoCnda, romlebic `Tibisi bankis~ saiubileo<br />

proeqtisTvis Seqmnili novelebisa da fotoebis mixedviT<br />

Seiqmna. amis Semdeg, proeqtis yvela resursi ufro gafar-<br />

Tovda da novelebsa da fotografebs, kinematografistebis<br />

profesional gundTan erTad, ZiriTadad damwyebi<br />

106 cxeli Sokoladi<br />

da ramdenime gamocdili reJisori, kompozitori, mxatvari,<br />

operatori da scenaristi Seemata. maisis dasawyisSi ki<br />

internetSi multimediuri portali gamoCnda, romelic<br />

kinematografiuli proeqtisgan sruliad damoukidebeli<br />

SemoqmedebiTi jgufis wevrebis monawileobiT amoqmedda.<br />

proeqti maleve gaxda auditoriis, gansakuTrebiT axalgazrdebis,<br />

interesis sfero. es gaxda adgili, sadac siaxles<br />

yoveldRiurad da gansakuTrebuli interesiT elodebi.<br />

rac ufro meti aseTi erTguli mimdevari eyoleba<br />

internet-portals, miT ufro dabejiTebiT SeiZleba imis<br />

mtkiceba, rom `artaream~ warmatebiT miaRwia mizans _ auditoriisTvis<br />

namdvil kulturul arteriad iqca.<br />

miuxedavad imisa, rom `artarea~ mediis nawilia, is ar<br />

xelmZRvanelobs tradiciuli mediis principebiT, anu aq<br />

ar muSaoben eTikisa da mkacri profesiuli principebiT<br />

SeboWili Jurnalistebi, ar arian damokidebuli droisa da<br />

qronometraJis mkacr SezRudvebze, arian obieqturad subieqturebi,<br />

Tavisuflebi da inovaciurebi. ideebze mTeli<br />

SemoqmedebiTi jgufi muSaobs _ gadacemis avtoridan dawyebuli<br />

memontaJiT damTavrebuli.<br />

`Cven adamianebTan pirdapir kavSirSi Sesvla SevZeliT.<br />

Tavidanve ase CavifiqreT, rom kliSeebisgan sruliad Tavisufal<br />

adamianebs, absoluturad SeuzRudavi da gansxvavebuli<br />

formiT da ara naswavli meTodebiT miewodebinaT<br />

saTqmeli mayureblisTvis da vfiqrob, rom es SevZeliT<br />

imitom, rom dRes Cvens mayurebels radikalurad gansxvavebul<br />

enaze velaparakebiT“, _ aRniSnavs „artarea tv 2.0“is<br />

xelmZRvaneli sofo xunwaria.<br />

daTo turaSvili, laSa buRaZe, giorgi kekeliZe, nino daraseli,<br />

nika maCaiZe da tusia beriZe, giorgi kalandia, ninia<br />

kakabaZe, qeTi maWavariani, paata Samugia, sandro naveriani,


`U.F.O." #5". gadasaReb moedanze<br />

`litarea" #6~, gadasaReb moedanze<br />

`U.F.O." #5". gadasaReb moedanze<br />

promo<br />

aleqs CiRvinaZe, gigi guledani, vato wereTeli da sxvebi<br />

_ `artareas~ mTavar gunds qmnian. Tu aqamde am adamianebs<br />

wignebiT, publikaciebiT, anda satelevizio reportaJebiT<br />

icnobdiT, `artaream~ maT sruliad gansxvavebuli amplua<br />

moargo da sruli SemoqmedebiTi Tavisufleba misca.<br />

ai, ase velodebiT yoveli kviris bolos axal „namdvil<br />

ambebs“ daTo turaSvilisgan, CvenTvis saintereso adamianebis<br />

piradobis mowmobebs nino daraselisgan, axal misteriebis<br />

laSa buRaZisgan, „dilis aerobikis“ axal gmirebs da<br />

originalur sagangebo ambebs vato wereTlisgan, „ndobis<br />

wris“ gmirebs da sportis mimoxilvebs leo-naftasgan da<br />

sandro naverianisgan.<br />

originaluri formatis gadacemebis garda, `artarea~ kinopremierebsac<br />

maspinZlobs. ase moxvda multimediuri portalis<br />

obieqtivSi levan koRuaSvilis filmi _ „qalebi saqarTvelodan“<br />

da nana janeliZis _ „netavi, iq Teatri aris?“<br />

`Tibisi bankis~ am proeqtma Tavis gamovlenis saSualeba,<br />

cnobil da gamocdil avtorebTan erTad, sruliad ucnob<br />

axlagzardebsac misca, romlebic `artareas~ regionebidanac<br />

SeuerTdnen da ramdenime saintereso gadacemac Seqmnes.<br />

`artarea~ mudmivad ganaxlebad reJimSi muSaobs da auditorias<br />

arsebulisgan radikalurad gansxvavebul gadacemebs<br />

sTavazobs. ninia kakabaZis saavtoro gadacema „Tema“<br />

swored amis magaliTia, romelic bolo periodSi saqar-<br />

TveloSi ganviTarebuli movlenebis fonze gamoCnda da<br />

pirvel gadacemaSi giorgi maisuraZes umaspinZla Temaze _<br />

„wamebis vneba“.<br />

am midgomis gagrZeleba iqneba kulturis axali ambebis<br />

sainformacio gamoSvebis da art-saagentos Seqmna, romelic<br />

aratareas mayurebels mudmivad operatiul, eqskluziur<br />

da sasargeblo informacias SesTavazebs. axalgazrdebisTvis<br />

ki axali SemecnebiTi gadacemebi gaCndeba _<br />

CanawerebiT sajaro leqciebidan, diskusiebidan, vorqSofebidan<br />

da masterklasebidan.<br />

„artarea ar aris damoukidebeli struqtura, is brendis<br />

qveSaa gaerTianebuli, saxelic amaze miuTiTebs _ „Tibisi<br />

artarea“. dRes asea, Tu brends ar aqvs socialuri pasuxismgebloba,<br />

an ar aris garkveuli Rirebulebebis matarebeli,<br />

is solidur statuss ver SeiZens. `Tibisi~ ki wlebia,<br />

mecenatia qarTuli kulturisTvis da `artareas~ Seqmnac<br />

am saqmianobis logikuri gagrZelebaa. Tumca, isic unda<br />

aRiniSnos, rom `artarea~ am konkretuli bankis proeqti<br />

kia, magram mas Tavisufali, damoukidebeli sicocxle aqvs~,<br />

_ ambobs `Tibisi artareas~ xelmZRvaneli sofo xunwaria.<br />

`artarea~ _ pirveli onlain televizia kulturis Temebze<br />

_ saintereso da sasargeblo informaciis wyaroa<br />

tradiciuli mediis pirobebSi, romelic mkveTrad politizirebuli<br />

da erTferovania da sadac TiTqmis aRar rCeba<br />

kulturis adgili. amitom, rodesac kulturis sferoSi<br />

kompetenturi, axali da sasargeblo informaciis moZiebas<br />

gadawyvetT, aucileblad ewvieT `artareas~ oficialur<br />

vebgverds (TBCARTAREA.GE), an `feisbuqze~ moinaxuleT (facebook/tbcartareatv2.0).<br />

cxeli Sokoladi 107


ubrikas warmogidgenT "borjomis wyaroebi"<br />

_ ras Svrebi?<br />

_ vmuSaob da mSia. Sen?<br />

_ mec, isic da isic. magram ofisidan<br />

male gamoval. oTom damireka,<br />

ojaxi mogvenatreTo da<br />

saRamos Tu saxlSi iqnebiT, SemogivlidiTo<br />

naTiasTan da bavSvTan<br />

erTad. rvisken movlen. me gzad<br />

namcxvrebs da wvenebs viyidi,<br />

xili da raRacebi ki gvaqvs saxlSi.<br />

saCveno `mosawrupic~ barSi<br />

maqvs. hoda, Senc droze modi, ra.<br />

_ da me araferi wamoviRo?<br />

saubrebi abaJuris qveS<br />

Tanamedrove<br />

qali<br />

avtori Tamar alaviZe<br />

_ Sen mTavaria, droze morCi da<br />

modi.<br />

_ kargi, rvis naxevrisTvis saxlSi<br />

var.<br />

Cveuli col-qmruli dialogis<br />

Semdeg saaTze viyurebi. saxlSi<br />

daTqmul dros misvlamde saaTnaxevari<br />

mrCeba, maqsimalurad yvelaferi<br />

unda movaswro.<br />

dRes xuTSabaTia _ kviris yvelaze<br />

mZime dRe. wesiT aseTad or-<br />

SabaTia miCneuli, magram me am mosazrebisgan<br />

Sors var. ar miyvars<br />

xuTSabaTi dRe _ arc kviris dasawyisia,<br />

arc bolo, sadRac SuaSia<br />

da isic ver aris. ai, iseTi<br />

dRea, yvela saqme, rac kviris dasawyisidan<br />

(an uares SemTxvevaSi,<br />

wina kviridan) gaqvs motovebuli,<br />

am dRes rom dagigrovdeba xolme,<br />

ase erTbaSad da erTdroulad da<br />

qarborbalaSi moxvedrili ciyviviT<br />

rom grZnob Tavs. ginda, Se-<br />

Zlebisdagvarad, yvelaferi am<br />

dRes moaswro xolme, rom isedac<br />

`kviris-bolo-paraskevi~ usas-<br />

108 cxeli Sokoladi rubrikas warmogidgenT `borjomis wyaroebi~


ulo kviris bolod ar geqces.<br />

Tanac, paraskevis netar mxaresac<br />

ginda gemo Caatano: kinoSi waxvide,<br />

an megobrebTan Sexvedra dagegmo,<br />

anda ubralod droze adre<br />

mixvide saxlSi da saRamo ojaxis<br />

wevrebTan erTad Seirgo. ai, amitomac<br />

aris xolme, rom xuTSabaT<br />

dRes stresi piks aRwevs da ori<br />

gamosavali gaqvs: an daZlio da<br />

gadalaxo es mdgomareoba, an kidev,<br />

paraskev dRes mZime bargiT<br />

Sexvde.<br />

fiqrebSi ise verTobi, drois<br />

SegrZnebas vkargav, mgoni, dRes<br />

statiis dasrulebas veRarc movaswreb,<br />

gvian RamiT, stumrebis<br />

wasvlis Semdeg momiwevs gagrZeleba.<br />

momdevno kviris leqciis-<br />

Tvis mosamzadebeli masalis naxevari<br />

gadavikiTxe _ danarCeni<br />

SabaT-kviras iyos. manqanis zeTis<br />

gamocvla isev SabaTisTvis unda<br />

gadavdo _ meramdened, magram<br />

mainc.<br />

CanTidan patara, vintaJis<br />

stilSi gakeTebul vercxlisfer<br />

sarkes viReb (megobris naCuqaria<br />

da Zalian miyvars) da gamWoli<br />

mzeriT Sig viWyitebi. erTgvari<br />

Terapia maqvs aseTi: sakuTar<br />

Tavs mdumared vesaubrebi xolme,<br />

rac, xSir SemTxvevaSi, saazrovno<br />

sivrcis gamoTavisuflebaSi mexmareba<br />

da dadebiTi Sedegi moaqvs.<br />

xan ki aranairi sargeblis<br />

momtani ar aris da martiv vizualur<br />

daTvalierebas ar scdeba.<br />

am fiqrebis oromtrialSi uceb<br />

vCerdebi, ufro sworad, fiqris<br />

process vaSeSeb, Tvali Cems samuSao<br />

magidaze moTavsebul<br />

pier burdos wignisken gamirbis.<br />

burdo meoce saukunis cnobili<br />

frangi sociologi da anTropologi<br />

iyo, es wigni `Distinction:<br />

Social Critique of Judgment of Taste~<br />

ki misi yvelaze popularuli naSromi<br />

unda iyos, Tu mexsiereba ar<br />

mRalatobs. wels, zamTarSi SeviZine,<br />

egreve magidis marjvena<br />

kuTxeSi mivuCine adgili sxva ramdenime<br />

CemTvis Zvirfas wignTan<br />

erTad da rogorc ki dros movixleTeb,<br />

patar-patara monakveTebad<br />

vkiTxulob xolme. burdo am<br />

naSromiT gemovnebis sakiTxs socialur<br />

mdgomareobas ukavSirebs<br />

da amtkicebs, rom adamianebi maTi<br />

gemovnebis meSveobiT sazogadoebaSi<br />

sakuTari Tavis erTgvar pozicionirebas<br />

axdenen. ar unda<br />

iyos Sors WeSmaritebisgan!<br />

mobiluri isev rekavs. amjerad<br />

ZiZaa, CamonaTvals mikiTxavs, ra<br />

dagvimTavrda da uaxloes dReebSi<br />

rac gamogveleva, im produqtebis.<br />

viniSnav paraskevisTvis,<br />

dRes mainc ver movaswreb.<br />

wigni 321-e gverdze gadameSala<br />

da vkiTxulob: `Tanamedrove<br />

saqmiani qalisTvis drois tareba<br />

igivea, rac dagegmva. dRevandeli<br />

qalisTvis garToba saxlSi droze<br />

misvlas, yvavilebis mwyobrSi<br />

moyvanas, magidis lamazad gawyobas<br />

da moxdenil samosSi gamowyobas<br />

gulisxmobs, vidre karze<br />

stumrebi zars darekaven. aseTi<br />

qali misi cxovrebis saqmian nawils<br />

droebiT gverdze debs da<br />

momentalurad, moRimar da yuradRebian<br />

diasaxlisad iqceva~.<br />

meRimeba imis gaazrebaze, rom<br />

ocdaaTormeti wlis winandeli<br />

Tanamedrove qali (es amonaridi<br />

1970 wliT aris daTariRebuli)<br />

Tamamad SeiZleboda, dRes Cemi<br />

saukeTeso megobari yofiliyo,<br />

an saerTodac Cemi adgili daekavebina.<br />

riT gansxvavdeba is qali<br />

ocdameerTe saukunis Tanamedrove<br />

qalisgan?! mgoni, arsebiTad,<br />

arc arafriT, Tu imas ar CavTvliT,<br />

rom maSin qals gacilebiT<br />

meti dro eqneboda imisTvis,<br />

rom yvelgan saukeTeso yofiliyo<br />

_ saxlSic, SvilebTan urTier-<br />

TobaSic da samsaxurSic. me rom<br />

aCqarebuli tempiT vcxovrob,<br />

amis brali mxolod `feisbuqze~<br />

gaflanguli dro ar aris; pier<br />

burdos qalisgan gansxvavebiT,<br />

Cvens cxovrebas feministuri<br />

revoluciis Sedegebi mTlianad<br />

gansazRvravs _ srulganakveTiani<br />

saubrebi abaJuris qveS<br />

samsaxuri, romelic Cemgan asprocentian<br />

Tavdadebas moiTxovs da,<br />

meore mxriv, ojaxi, sadac aseve<br />

aTasi procentiT var saWiro _<br />

Tanac, damSvidebuli, gaRimebuli<br />

da brZeni _ ojaxuri gadawyvetilebebis<br />

miRebisas… amitom<br />

xSirad mgonia, rom 24 saaTic ar<br />

myofnis, am yvelafers rom Tavi<br />

gavarTva (ai, sarkeSi roca vixedebi<br />

xolme, xSirad zustad<br />

ameebze vfiqrob). zogjer ki,<br />

ubralod, sxva prioritetebs gadahyveba<br />

xolme is, rasac `burdos<br />

qali~ siamovnebiT akeTebda<br />

Sin (larnakSi Cadebul yvavilebs<br />

bolos romel saukuneSi gamovucvale<br />

wyali?). mokled, vxvdebi,<br />

is, rac wina saukunis 1960-70ian<br />

wlebSi daiwyo, Tanamedrove<br />

qalebis SemTxvevaSi ukve sruli<br />

datvirTviT moqmedebs. CemTvis<br />

drois tareba ukve asi procentiT<br />

dagegmvas udris. rolebis<br />

xSiri cvla Tanamedrove qalebis<br />

cxovrebis ganuyofeli nawilia:<br />

ojaxuri deda-Svili-colis<br />

ampluadan myisierad giwevs samsaxurebriv,<br />

saqmian ampluaSi<br />

transformireba da piriqiT. Tumca,<br />

mgonia, rom pirveli mainc<br />

iseTi `rolebia~, romlebidanac<br />

qali arasdros `gadis~, situaciisa<br />

da garemos cvlilebebis<br />

miuxedavad.<br />

ai, mec, xan rogor vwyvet dilemas<br />

_ statiis droulad damTavrebas,<br />

leqciis momzadebas<br />

da sapatio stumrebis Rirseulad<br />

gamaspinZlebas Soris, da xan _<br />

rogor. dRes ase vizam: sakuTar<br />

Tavs cota dros samsaxuris saqmeebidan<br />

movparav da ojaxs mivu-<br />

ZRvni, sxva dros _ sxvanairad da<br />

ase, dausruleblad.<br />

rubrikas warmogidgenT "borjomis wyaroebi"<br />

cxeli Sokoladi 109


moTxroba<br />

110 cxeli Sokoladi


depresiis wamali<br />

anu sanaylampariani<br />

avtori irakli lomouri<br />

foto levan xerxeuliZe<br />

universitetidan adre davbrundi. erTi leqciac ki<br />

ver Cavatare _ studentebi pirvel korpusTan mitingobdnen.<br />

mere sadRac wavidnen, mgoni, gldanSi.<br />

saxlSi uCveulo mdumareba damxvda _ arc Cxubi ismis,<br />

arc kinklaoba, arc kompi Tu televizori. jer biWis<br />

oTaxSi Sevixede, mere samzareuloSi, mere abazana-tualetSi,<br />

mere sasadiloSi, mere saZinebelSi da bolos,<br />

qaliSvilis naxevarmansardaSi.<br />

vxedav, Cemi cameti wlis qaliSvili zis taxtze fexmorTxmiT,<br />

kedels miSterebuli. kedelze araferia, Tu<br />

ar CavTvliT usaxur, moruxo rombebian Spalers, axal-<br />

Camoxeuli fotoebisa da plakatebis monarCen, daWikartebul<br />

naglejebs.<br />

_ deda sadaa? _ vekiTxebi.<br />

qaliSvili ar mpasuxobs.<br />

_ skolaSi ratom ara xar?<br />

qaliSvili ar mpasuxobs.<br />

_ problemebi gaqvs?<br />

qaliSvili ar mpasuxobs.<br />

amovioxre da taxtze Camovjeqi. gverdidan vuyureb,<br />

profilSi. ar miyvars zurgTan saubari.<br />

_ ar melaparakebi?<br />

qaliSvili ar mpasuxobs.<br />

_ moxda rame?<br />

qaliSvili ar mpasuxobs. kidev erTxel amovioxre. `me<br />

voxrav, ese igi, varsebob~, _ gamielva.<br />

_ iqneb dagexmaro? miTxari, ra gawuxebs?<br />

qaliSvili ar mpasuxobs.<br />

_ Seyvarebuli xar?<br />

qaliSvili ar mpasuxobs.<br />

_ ra gWirs? depresia dagewyo? miTxari, iqneb rogorme<br />

dagexmaro?<br />

uecrad qaliSvilma kedels mzera moaSora, almacerad<br />

gamomxeda da Caiduduna:<br />

_ ra ici Sen depresiis...<br />

Cems Tineijer Svilebs ratomRac hgoniaT, rom Cven,<br />

anu maTi RviZli ded-mama, amqveynad arafris azrze ara<br />

varT (androidi ver gagvirCevia aipodisgan). etyoba XXI<br />

saukuneSi, raRac manqanebiT, pirdapir gamoqvabulidan<br />

SemovZveriT.<br />

_ depresia? _ CavicinesaviT, _ depresia ra aris, aba,<br />

saidan mecodineba, mamontebze nadirobis meti araferi<br />

gamegeba...<br />

_ egec ar gagegeba... araferic ar ici, saerTod! _ amo-<br />

Tqva qaliSvilma da kedels iseTi interesiT miaSterda,<br />

moTxroba<br />

TiTqos SuSisa iyo da mezobeli, anu paraleluri ganzomileba<br />

Canda.<br />

_ ra ici Sen depresiis... _ lamisaa CurCuliT gaimeora.<br />

`saswrafod unda gavarTo rogorme!~ _ gamielva da<br />

veubnebi:<br />

_ depresia mec ki mqonia, Sen warmoidgine! ginda mogiyve?<br />

araferi mipasuxa. ori wami vucade, mere ki gavagrZele<br />

iseTi toniT, TiTqos Zalian-Zalian Semexvewa, momiyevio:<br />

_ kargi, mogiyvebi... erTob bobola depresia mqonda...<br />

daaxloebiT Senxela viyavi, ara, ori-sami wliT ufrosi...<br />

mokled, movdivar erTxel saxlSi, Semovuxvie sadarbazoSi<br />

da uceb, kinaRam viRac gogos davejaxe... Cacucquli<br />

ijda SesasvlelTan, kuTxeSi da tiroda. cxare<br />

cremliT. oRond uxmod. oRond tiroda. marTla... mwared.<br />

gavCumdi. vuyureb. mainteresebs, reaqcia Tu eqneba.<br />

xmas ar iRebs. kedels uyurebs. miSterebuli.<br />

_ ratomRac ar gavCerdi, Cavuare, Tumca kinaRam gavCerdi,<br />

magram ratomRac ar gavCerdi. momerida. Tu Semrcxva.<br />

meTqi, rame ar ifiqros... iqve liftTan Cemi mezobeli<br />

qali dgas. liftis kari gaiRo, oriveni SevediT.<br />

Rilaks mivaWire. avdivarT. veubnebi: `Tu naxeT, viRac<br />

gogo kuTxeSi?~. `ki, vnaxe, _ mpasuxobs, _ Semecoda, ra-<br />

Rac uWirs, etyoba~. wamieri pauza. `mindoda mekiTxa, xom<br />

ar dagexmaroT-meTqi, magram...~ _ veubnebi. `mec mindoda<br />

mekiTxa, magram ratomRac ar gavCerdi~, _ mpasuxobs mezobeli<br />

TiTqosda sinanuliT. `mere ratom ar gaCerdi,<br />

Sen xom qali xar, Sen ufro advilad daelaparakebodi!~<br />

_ vfiqrob CemTvis. amasobaSi avediT meTeqvsmete sar-<br />

Tulze. lifti gaCerda. kari gaiRo. gamovediT, xazgasmulad<br />

Tavazianad davemSvidobe, Cemi binis kari gasaRebiT<br />

gavaRe, Sevedi, pirdapir Cems oTaxSi SevaWeri da<br />

taxtze davegde gauxdelad.<br />

_ grZeli Tma hqonda? _ uceb mekiTxeba qaliSvili.<br />

_ raa? _ ver gavige.<br />

_ grZeli Tma hqonda im gogos?<br />

_ im gogos? _ gavimeore, _ ki, grZeli Tma hqonda, wablisferi...<br />

SensaviT.<br />

qaliSvils reaqcia ar hqonia. Wikarts miaSterda.<br />

saswrafod gavagrZele:<br />

_ hoda, davegde taxtze, vfiqrob, netavi ra atirebda<br />

da ratom ar gavCerdi, ratom ar davelaparake, ratom ar<br />

vkiTxe araferi, ratom ar SevTavaze daxmareba...<br />

gavCumdi. gverdidan vuyureb. momeCvena, TiTqos<br />

cxeli Sokoladi 111


moTxroba<br />

transSia. `kaifSi xom araa?~ _ gamielva, _ ~ara, ra sisulelea,<br />

gogoa, Tanac Cemi Svilia... wesieri... mere ra, wesierma<br />

gogom ar SeiZleba kaifi daiwyos?.. ara, ara... ar<br />

arsebobs, Cemi Svili magas ar izams, ar mjera... ubralod<br />

depresia aqvs... banaluri depresia~.<br />

amovioxre da gavagrZele, ixtibargautexlad:<br />

_ hoda, damewyo depresia... araferi aRar minda, araferi<br />

aRar mainteresebs, telefonze ar vpasuxob, dedaCemi<br />

saWmelad meZaxis, ar mivdivar, mada damekarga... melaparakeba,<br />

ar vreagireb... vwevar piriT kedlisken, zurgiT<br />

samyarosken, da vuyureb... Wikartebs.<br />

gavCumdi. velodebi, iqneb rame Tqvas. Senc ar momikvde.<br />

amovioxre da gavagrZele:<br />

_ hoda, var depresiaSi erTi dRe... da erTi Rame... meore<br />

diliT ki dedaCemi meubneba, guSin Cveni saxlis saxuravidan<br />

viRac gadamxtarao... `meTqi, vin?!~ `aba, me ra<br />

vici, viRac gogoo~... mokled, davegde isev taxtze da...<br />

CavWikartdi. wina dRes Tu xuTbaliani depresia mqonda,<br />

exla cxrabalians ukakunebs... RamiT CamTvlima, rogorc<br />

iqna, da uceb sizmarSi is gogo gamomecxada, grZelTmia-<br />

galerea<br />

112 cxeli Sokoladi<br />

giorgi robaqiZe<br />

"Drunk", 2012<br />

ni (Tma koWebamde scemda), TeTr grZel perangSi, meubneba:<br />

`rom ar gaCerdi, imitomac gadavxti... Cavifiqre,<br />

Tu Svid wuTSi Svidi kaci Camivlida da arcerTi ar ga-<br />

Cerdeboda, arafers metyoda, arafers mkiTxavda, Tavs<br />

moviklavdi... Sen meSvide aRmoCndi... icode, yovel Rame<br />

gamogecxadebi, yovel Rame moval SenTan, mogelandebi...<br />

uuuuuuu!~<br />

iseTi xma amovuSvi, iseTi aramiwier-samarismiRmur-gulisganmgmiravi,<br />

me TviTonac ki gamaJrJola. qaliSvilma<br />

kedels Tvali moswyvita, almacerad gamomxeda. am reaqciiT<br />

gamxnevebulma sxapasxupiT gavagrZele:<br />

_ hoda, mokled, Tavzardacemuls gameRviZa. ukve dilaa.<br />

avdeqi, Cavicvi, pirze civi wyali Sevisxi da quCaSi<br />

gavedi. sadarbazoSi, iq, sadac is gogo vnaxe Cacucquli,<br />

grZelTmiani, mtirali, SevefeTe gogos.<br />

_ vin gogos?<br />

_ imas.<br />

_ vin imas?<br />

_ imas, ro tiroda.<br />

_ is xo gadaxta.<br />

_ vin giTxra?<br />

_ Sen!<br />

pauza daviWire. kedlisken mibrunda, aRar miyurebs.<br />

isev Wikarts miaSterda. samiode wami velode, mere gavagrZele:<br />

_ mokled, gadamiara depresiam. mas mere ordRiani depresia<br />

vici mxolod. mesame dRes TavisiT gadis... qreba...<br />

mbezrdeba... Wikartebis Tvaliereba... da viwyeb adamianebis<br />

Tvalierebas.<br />

qaliSvilma gamomxeda, erTob skeptikur-ironiulad,<br />

mere meubneba:<br />

_ depresia rom gqonda gavige, magram wamali raSia?<br />

SefeTebaSi?<br />

_ saxelSi.<br />

_ saxelSi?<br />

_ saxelSi. saxeli unda gaigo.<br />

_ gaige?<br />

_ gavige.<br />

_ ra erqva?<br />

_ Senc mSvenivrad ici, ra erqva.<br />

_ saidan unda vicode?<br />

_ dedaSens ra hqvia, ar ici?<br />

almacerad Caicina, kedlisken mibrunda, Wikarts Tvali<br />

gauswora da Caiduduna:<br />

_ da imas ra erqva, vinc marTla gadaxta?<br />

araferi vupasuxe.<br />

_ iqneb, sulac, Cemi saxeli?<br />

arc axla vupasuxe, ratomRac. amovioxre. qaliSvilma<br />

gaagrZela:<br />

_ am Sens depresiis wamals arauSavs, magram me ar miSvelis.<br />

_ ratom?<br />

_ imitom, rom webo araa, gatexili gaamTelos.


_ gatexili gaamTelos? _ gavimeore dafiqrebiT, _ da<br />

ra gatyda ro, guli?<br />

qaliSvilma Zalian nela moatriala Tavi, Semomxeda,<br />

sulac, TvalebSi Camxeda, wamieri pauzis Semdeg miTxra:<br />

_ mogiyvebi, Tu Zalian ginda, magram vici, ar damijereb.<br />

_ ra ici? _ mewyinasaviT. amovioxre.<br />

_ ai, vnaxoT... Cveni sanayi xom gaxsovs?<br />

_ sanayi?<br />

_ brinjaos, Zveleburi, didi bebias droindeli.<br />

_ a, mivxvdi! _ marTla gvqonda saxlSi ZvelisZveli,<br />

mefisdroindeli, mZime, brinjaos sanayi, _ mere?<br />

_ navTis lampa xom gaxsovs? Zveleburi, didi bebias<br />

droindeli. cisferi, yvavilebiani? did oTaxSi ro dgas<br />

bufetze!<br />

_ ki, aba, ara! _ saxlSi marTlac gvqonda ZvelisZveli,<br />

mefisdroindeli, faifuris (Tu sqeli minis), Zalian<br />

lamazi, cisferi, larnakiviT moxatuli navTis lampa,<br />

oRond uSuSo da upatruqo. anu ufunqcio, _ mere?<br />

_ mokled, _ wamieri dayovnebis Semdeg gaagrZela, _<br />

amas winaT sanayi samzareulodan did oTaxSi gavitane.<br />

qinZis Teslsa vnayavdi. deda tyemals akeTebda. daxmareba<br />

mTxova.<br />

kinaRam, Tavze xeli gadavusvi. bolo wams Sevikave<br />

Tavi. qaliSvilma dakvirvebiT gamomxeda, gaagrZela:<br />

_ mokled, damrCa did oTaxSi. ratomRac bufetze Semovdgi.<br />

navTis lampis gverdiT, _ Tqva da mravalmniSnelovnad<br />

gaCumda.<br />

_ mere?<br />

_ mere dedam gaitana samzareuloSi. meCxuba, ratom<br />

datoveo.<br />

_ mere?<br />

_ mere is, rom meore dilas isev did oTaxSi aRmoCnda,<br />

iatakze, bufetis win.<br />

_ mere?<br />

_ mere, mesame dilasac... iatakze, bufetis win... dedas<br />

gahqonda samzareuloSi, Tan meCxubeboda, ras daaTrev<br />

am sanays aqeT-iqiTo.<br />

_ da ras daaTrevdi?<br />

qaliSvilma uxmod Semomxeda, didxans miyura, ratomRac<br />

amoioxra. Tavic ki gaaqnia. Camomarcvla:<br />

_ m a r T l a vera f e r s xvdebi?<br />

_ hoo, _ Cavilaparake, _ barabaSkebiRa gvaklda.<br />

_ eee, mami, mami.. _ xeli Caiqnia, _ xo vambobdi, ar<br />

damijereb-meTqi!<br />

_ ra unda dagijero?! _ gavbrazdi, _ bebiaCemis sanays<br />

bebiaCemisve lampari ro Seuyvarda?<br />

_ Tqven iseTi tipebi xarT, sakuTari TvaliT rom naxoT,<br />

mainc ar daijerebT.<br />

_ vin, Cven?!<br />

_ Tqven!<br />

gamecina.<br />

_ ras icini?!<br />

moTxroba<br />

_ aba, vitiro?<br />

araferi mipasuxa, uceb mobiluri gaaZro. cxivrwin damitriala.<br />

_ es ra aris? _ cota ar iyos, uazrod vikiTxe.<br />

_ ra aris da, is!<br />

_ ra, is?<br />

_ rasac ar ijereb!<br />

_ oh, kargi ra, mombezrda es maimunoba! _ xeli aviqnie,<br />

wamodgoma davapire.<br />

_ ah, mogbezrda?! _ gacxarda Cemi qaliSvili, _ ara,<br />

batono mama, dajeqi da uyure!<br />

Rilaks daaWira, mobiluri momaCeCa. cicqna ekrans<br />

davxede. Tavidan veraferi gavarCie. Tavidan bneloda.<br />

mere raRac momcro, Savi silueti davlande, formiT<br />

marTlac sanays miagavda, iatakze moZraobda, TiTqos<br />

moxoxavso... sastumro oTaxSi naxevrad bneloda, Suqi<br />

etyoba mxolod derefanSi enTo... sanayi (Tu raRac) parketze<br />

wyvetili moZraobiT miiwevda bufetisken. ase,<br />

TxuTmeti-oci santimetriT gacurdeboda win, TiTqos<br />

mZlavri biZgiT, da egreve Sedgeboda. mere isev amoZravdeboda,<br />

isev gaCerdeboda.. isev da isev...<br />

_ es ra jandabaa?..<br />

_ midi, midi, uyure!<br />

_ ras unda vuyuro, Zafi gamogibamT da qaCavT!<br />

_ ra Zafi?!<br />

_ ra vici me ra... kapronis, etyoba... ro ar gawydes.<br />

anda leska. leskiT qaCavT!…<br />

_ ra leskiT vqaCavT?! rato?!<br />

_ me mekiTxebi? me ra vici, rato!.. erTobiT, etyoba<br />

da imito!<br />

qaliSvili momitrialda, damakvirda, xeli Sublze damado.<br />

Tavi gadaaqnia, dafiqrebiT Cailaparaka:<br />

_ ara, sicxe TiTqos ara gaqvs...<br />

marTla gavbrazdi. xeli avuqnie, wamovdeqi:<br />

_ reebsa bedav! gaafr...<br />

sityva ar mqonda damTavrebuli, ucnauri melodia momesma.<br />

mobiluridan modioda, marcxena xelSi ro meWira.<br />

ekrans davxede. sanayi bufetis win gaCerebuliyo, zustad<br />

im adgilis qveS, sadac lampari idga.<br />

_ es ra xmaa?!<br />

_ moica! moismine!<br />

uecrad melodia Seicvala. axali gaisma, gansxvavebuli.<br />

Tumca sityva ~melodias~ pirobiTad vxmarob. Tavdapirveli<br />

xma ufro vibraciasa hgavda, zrialnarev yru<br />

guguns, brinjaos gulis dugdugs, bgerebi Tan daunawevrebeli,<br />

gawelili, Tanac, drodadro, mkafiod gamokve-<br />

Tili, mkveTri da ritmuli, Tumca ucnaurad sasiamovno<br />

mosasmeni iyo. ai, axal xmas ki sityva `melodia~ ufro<br />

Seefereboda, wkrialnarev Cum zuzuns mogagonebda, tonaloba<br />

ecvleboda, xan uceb maRldeboda, xanac dabla<br />

iwevda, TiTqos TrToda, _ yurisTvis ratomRac esec<br />

erTob sasiamovnod JRerda.<br />

wamieri pauzis Semdeg isev is pirveli xma gaisma.<br />

cxeli Sokoladi 113


moTxroba<br />

oRond, amjerad, intonacia TiTqos Seecvala, melodiur<br />

guguns TiTqos mudaris notebi Seeriao. mere kvlav meore<br />

xma gavigone... amjerad melodia TiTqos ufro mkacrad<br />

JRerda... es ori xma swraf-swrafad enacvleboda<br />

erTmaneTs, rac dialogis STabeWdilebasa qmnida. taxtze<br />

Camovjeqi, qaliSvilis gverdiT. raRac xani ucnaur<br />

~musikas~ monusxuliviT vayuradebdi.<br />

mere TiTqos gamovfxizldi, Tu gonze movedi. mobiluri<br />

gavTiSe. amovioxre, qaliSvils davubRvire:<br />

_ es ra masxaraobaa?!<br />

_ ratoa masxaraoba?<br />

_ aba, ar aris?!<br />

_ yvelaferia masxaraobis garda!<br />

_ ici ra, Svilo Cemo, es Tqveni eleqtronuli Tu kompiuteruli<br />

musika ar mevaseba!<br />

_ ah, marTla? kompiuteruli musika ar gevaseba?! aba,<br />

ra gevaseba, `den pabedi~?<br />

_ me imis Tqma minda, genacvale, rom egeT iaffasian<br />

mistifikacias ar vWam! arc egeTi debili var!<br />

qaliSvilma mwared Caicina, Cailaparaka:<br />

galerea<br />

114 cxeli Sokoladi<br />

giorgi robaqiZe<br />

`SiSveli moxuci~, 2012<br />

_ xo vambobdi, mainc ar daijereb-meTqi...<br />

uecrad mobiluri amarTva, marjvena xelSi CabRuja da<br />

ratomRac gulze miido (Tu, gulSi Caikra?). mere uceb<br />

TiTqos Tvalebi Cauqrao, isev dajda taxtze fexmor-<br />

TxmiT, saxiT kedlisken. anu zurgi Semaqcia. `ara, Cemo<br />

kargo, ase ar gamova!~ _ gavifiqre da veubnebi:<br />

_ kargi, davuSvaT, araa mistifikacia. davuSvaT, mar-<br />

Talia... mere ra?<br />

_ mere araferi??!!<br />

erTianad Semobrunda, fexebi iatakze CamouSva, doinji<br />

Semoiyara da momaSterda.<br />

_ kargi, dawynardi, _ lamisaa dayvavebiT veubnebi, _<br />

kargi, ho, amixseni, maSin ra.<br />

_ ar gesmoda, ras laparakobdnen?<br />

_ laparakobdnen?!<br />

_ nu, mRerodnen!… wamRerebiT laparakoben!<br />

_ laparakoben? araviTari laparaki eg araa... mesmoda<br />

elqtronuli `musika~, ufro sworad, zrial-wkriali da<br />

gugun-zuzuni... Tu dugdugi.<br />

_ da ras niSnavs es yvelaferi, ver xvdebi?<br />

_ ras unda niSnavdes? raRac uazro xmebia! musikasac<br />

ki ver daarqmev, kacma rom Tqvas!<br />

qaliSvilma ratomRac tuCze ikbina, uceb mobiluri<br />

maRla aswia, xeli SemarTa (wamiT kidec megona, rom<br />

fanjaraSi upirebda gadagdebas) cota xani ase eWira da<br />

uceb iqve baliSze daasvena frTxilad, Rilaks daaWira,<br />

CarTo. yru dugdugi gaisma. egreve gamorTo, gamomxeda,<br />

gamiRima da sruliad wynarad mkiTxa:<br />

_ ginda giTargmno?<br />

_ ra unda miTargmno?! _ isev gavRiziandi. Tavs Zlivs<br />

vikaveb, yvirili rom ar avtexo.<br />

_ ra da, rasac laparakoben!<br />

ki ar amovioxre, amovigmine. gaecina.<br />

_ marTla ucnauria, rom ar gesmis... me Tu mesmis, Sen<br />

ratom ar gesmis maTi laparaki, batono mama?<br />

`batono mama~ erTob natifi ironiiT warmoTqva. uceb<br />

vigrZeni, rogor damRala da yovelgvari oxvra-gminvis<br />

gareSe vuTxari:<br />

_ Svilo, fantaziori ro iyavi, isedac vicodi didi<br />

xania, magram es ukve metismetia.<br />

wamieri pauzis Semdeg seriozuli gamometyvelebiT<br />

mekiTxeba:<br />

_ mamiko, universitetidan ratom ar giSveben?<br />

_ ras niSnavs, ratom ar miSveben?<br />

_ ho, ratom ar giSveben? ratom ar gamogagdes aqamde?<br />

_ da ratom unda gamomagdon?!<br />

_ vinc kai tipia, yvelas agdeben da imitom!<br />

axla ki marTla gavbrazdi (wnevac ki amivarda, mgoni, _<br />

vigrZeni, uceb rogor Semaxura). Tumca Tavi rogorRac<br />

Sevikave da sruliad mSvidi xmiT vuTxari:<br />

_ uSveben imas, vinc politikaSia gareuli. me politikaSi<br />

ar verevi. politika binZuri saqmea. politikaSi<br />

midis is, visac unda xalxi daabolos, daibriyvos, Tavze


moajdes... xalxis xarjze ibairamos!<br />

_ anu, Sen ginda Tqva, rom kai tipi xar, ara?<br />

araferi vupasuxe. ironiulad gavuRime, meTqi, aba, dafiqrdi,<br />

ras mekiTxebi?<br />

raRac xans uxmod vuyurebdiT erTmaneTs. bolos Cemma<br />

qaliSvilma Tavi daxara, Cumad Cailaparaka:<br />

_ ar vici, SeiZleba marTla kai tipi xar, mamiko... Zalianac<br />

minda, rom kai tipi iyo, mamiko... magram ratom,<br />

ratom ar gesmis sanayisa da lamparis laparaki? ratom?!<br />

ukve marTla yelSi amomivida es yvelaferi, magram<br />

mainc Sevecade xumrobaSi gadameyvana:<br />

_ rogor ar mesmis, magram eg rom gamovTqva, rasac<br />

laparakoben, poeti unda viyo, magram ra vqna, poeti ki<br />

ara, paleontologi var!<br />

qaliSvilma gaocebiT Semomxeda, Subli SeeWmuxna,<br />

etyoba, ver gaigo, seriozulad vambobdi Tu vSayirobdi.<br />

miyura, miyura da mere meubneba:<br />

_ Sen TviTonac ar ici, mamiko, rogori naRdi raRac<br />

Tqvi... maTi laparaki marTla <strong>poezia</strong>a... oRond tragikuli...<br />

_ tragikuli? iqneb tragikomikuri? an iqneb...<br />

sityvis damTavreba ver movaswari, gamawyvetina:<br />

_ ici, rogor Semecoda? ici, rogor? _ xma gaebzara.<br />

`mgoni, tirils apirebs!~ _ gamielva.<br />

_ Sviliko, Sviliko... _ veubnebi da Tavze xels vusvam,<br />

magram ar vici, ra vuTxra. radgan ar vici, ras ganicdis<br />

moTxroba<br />

da ra awuxebs _ da, aba, rogor davamSvido?<br />

uceb cremlebi waskda. Camexuta. qviTiniT meubneba:<br />

_ ici, rogor uyvarda, ici, rogor?!.. guli gauskda,<br />

guli!.. im sazizRarma lamparma uTxra: sad me da sad Sen,<br />

saerTod rogor bedav, aseTi tlu, xepre da regveni ro<br />

melaparakebi, mTeli cxovreba TavSi filTaqvas girakuneben,<br />

Se sacodavo da ubadrukoo... imas kidev ise uyvarda,<br />

ise, rom... ver gauZlo, guli gauskda! guli!<br />

vamSvideb, veferebi da uceb SemeSinda. `xom ar gaafrina?!<br />

avadaa?! ra vuSvelo?! ra vuTxra?! ra vuyo?!~ gulamoskvnili<br />

tiroda... mwared, marTla mwared. davibeni.<br />

ar vici ramdeni xani itira, sami wuTi, xuTi Tu TxuTmeti.<br />

nel-nela miyuCda. mere ki uceb wamodga, raRac<br />

muyaos kolofi aiRo da momawoda. meqanikurad gamovar-<br />

Tvi da kinaRam xelidan gamivarda, iseTi mZime aRmoCnda.<br />

taxtze davde, Tavsaxuri avxade. Sig damsxvreuli brinjaos<br />

sanayis nakuwebi eyara.<br />

* * *<br />

me, rasakvirvelia, am zRaprebisa ar mjera. da arcer-<br />

Ti WkuaTmyofeli adamiani ar daijerebs. oRond erTi<br />

raRac ver gamigia, ra Zalam SeiZleba daamsxvrios brinjaos<br />

mZime, monoliTuri sanayi? daamsxvrios nakuwebad,<br />

SuSasaviT?<br />

ra Zalam?<br />

07.10.2012<br />

cxeli Sokoladi 115


<strong>poezia</strong><br />

levan SaqaraSvili<br />

poeti<br />

levani ambobs, rom <strong>poezia</strong> ar moswons, magram wers,<br />

radgan sxva araferi exerxeba; _ rom poetebi, romlebic<br />

yvelas da yvelafers sakuTari SemoqmedebiTi<br />

prizmidan uyureben, misTvis gamaRizianeblebi arian<br />

_ Tavisi uboroto, erTi SexedviT, infantiluri<br />

naturiT; Tumca, Tavadac poetia. TiTqos, Znelad<br />

egueba bedisweras _ SemoqmedebiTad asaxos garemo,<br />

romelSic uamravi problemaa da rac, misive TqmiT,<br />

cxovrebas saintereso elfers aZlevs; cxadia, siZneleebs<br />

ar gaurbis. ase xsnis: „araa aucilebeli maneruli<br />

viyo _ rame miRebuli poza meWiros, rom kargad<br />

vwero“. weriT ki, ZiriTadad, Rame wers, roca<br />

marto rCeba, xSirad _ sasmelTan erTad.<br />

levanis leqsebi ZiriTadad naratiulia, Tumca ambebi,<br />

romelsac gadmoscems Sezavebulia eqspresiiT;<br />

Sesabamisad, rCeba leqsSi mimdinare movlenebis intuitiuri<br />

wvdomis SesaZlebloba _ amis gareSe Seu-<br />

Zlebelic ki xdeba, gansazRvro, ras adevneb Tvals<br />

an saidan iRebs narativi saTaves; ambavi aramkafioa _<br />

misi mniSvnelovani nawili mxatvrul wiaRsaa amofarebuli.<br />

magaliTad, SeiZleba mxolod vivaraudoT, rom<br />

leqsi „Marguerite“ exmianeba paul celanis „sikvdilis<br />

fugas“ (romelic metaforulad faSizmis mier adamianTa<br />

devnis ambavs aRwers) _ saxelis msgavseba da<br />

leqsSi sikvdilis teroris figurireba, romelic<br />

mosvenebas ar aZlevs lirikul gmirs, aseve, „baxis<br />

notebi“ _ mianiSneben avtoris mcdelobaze, asaxos<br />

qalis gancdebi, romelic ganzogadebuli saxea misi,<br />

vinc faSizmis gavlenis qveS moeqca da sisastikis<br />

pasiuri Tanamonawile gaxda. es leqsi, Tu finalsac<br />

gaviTvaliswinebT, TanagrZnobis magaliTs iZleva.<br />

levani daibada 1987 wlis 16 oqtombers. daojaxebulia<br />

da hyavs Svili. ramdenime welia, rac aqtiurad<br />

aqveynebs leqsebs internet portalebze. dRevandeli<br />

publikacia misTvis debiutia.<br />

116 cxeli Sokoladi<br />

MARGUERITE<br />

margaret, nu usmen am xmebs,<br />

es melodia RmerTebs ekuTvniT<br />

da sisxli:<br />

romelic ukve wlebia veRar grZnobs Sens ZarRvebs.<br />

moeSvi.<br />

vxedav am kedlebmac gaidges fesvebi Sens tanSi,<br />

albaT xvdebi, rom aRarc es oTaxia Seni<br />

da Jurnalebi, baxis notebiT gadatvirTuli,<br />

ra ucnaurad ikargebian zurgs ukan daSvebul siSaveSi.<br />

(qviSis navebiT gadmoitane ca Rrublebs qvemoT)<br />

margaret, gTxov, nu usmen!<br />

Torem xom xedav: sikvdilic daiRala SeniT<br />

da rogor gamsxvrevs ZvlebSi gadauRebeli wvimebi.<br />

daiviwye is, rac arasdros yofila Sens cxovrebaSi,<br />

Tundac giwevdes yovel RamiT Tvalebis daTxra.<br />

daiviwye yvelaferi, oRond iare,<br />

umisamarTo gzebiT iare muxlebamde SeWmulma<br />

da Seni xelebi, TvalebdaxuWulma, mieci dReebs,<br />

iqneb sibrmavem Segimsubuqos tkivili.<br />

imoZrave sakuTari sxeulis garSemo,<br />

SeiZleba es erTaderTi gzaa,<br />

romelic mogxsnis am codvebs<br />

da quCebze TmebiT dakiduls,<br />

saxlebidan gamosuli xmauri,<br />

gardacvlili bavSvebis locva rom ggonia.<br />

margaret, nu usmen!<br />

mere ra, Tu dRiTidRe kargav sakuTar Tavs<br />

viRacis ucnaur bodvebSi.<br />

mere ra, Tu Sen dagiviwyes RmerTebma<br />

da arc Seni sityvebi esmis vinmes.<br />

nu amoiReb xmas, nurafers ityvi, ar mousmino am xmebs<br />

da sanam bolomde dagRrRnis Senive arseboba,<br />

me mzad var,<br />

Seni SeSlilobis niadagze gamogonili moCveneba,<br />

gamudmebiT viwve Sens gverdiT,<br />

prodhertis gadatexil mosaxvevTan<br />

da cxovrebiT daRlils, gamogicvalo sizmrebi,<br />

yoveli amosunTqvis Semdeg!<br />

Termometri<br />

sisxami dilaa,<br />

TerTmeti lurj formiani<br />

erT xazze dgas kedelTan.<br />

erT-erTi maTgani,<br />

misTvis ucxour enaze<br />

RiRinebs simReras.<br />

Cemo megobrebo,<br />

es simRera,<br />

budapeStis maxloblad<br />

afeTqebul istoriul Zeglzea,<br />

magram arc ise damajereblad sevdiani.<br />

kedlis miRma bavSvebis sicil-kiskisi,


oflisa da SiSis suns<br />

samsarTuliani saxlis saxuravze kveTs<br />

da forToxaliviT yviTldeba.<br />

(arabeTSi,<br />

vinme sulai ibn ierder mohamedi<br />

Rrmad wauRia fiqrs mTaSi upatronod<br />

gaSvebul cxvrebze.<br />

TviTon ki zis axla skolaSi<br />

da drodadro usmens Tavxed, ususur<br />

mowafeebs.)<br />

ai, erovnuli markis manqanac gaCerda.<br />

samxedro misalmeba TerTmetidan sul<br />

yvelas<br />

akrTobs da eZinebaT.<br />

brZaneba gacemulia,<br />

axla rigiTi jariskaci xels zeviT awevs<br />

da daSvebisTanave TerTmetives<br />

erTdroeulad daxvreten.<br />

magram me darwmunebuli var!<br />

am TerTmetidan erTi,<br />

zustad ki marjvnidan meoTxe,<br />

sikvdilis win aucileblad gaifiqrebs:<br />

rom adamians,<br />

verc religiuri,<br />

verc fizikuri da sulieri siTbo ver<br />

gaaTbobs ise,<br />

rogorc mze.<br />

amitom gaumarjos mzes,<br />

am uzarmazar da atomur naTuras.<br />

Cemi mesame rkinis frinveli<br />

is mTeli dRea dageZebs,<br />

Zlieri qaris dros waqceul xeebs Soris<br />

da ukve TiTqmis nebdeba.<br />

am oTaxSi ki moyviTaloa es minebi,<br />

saidanac is ar Cans da arc misi iaraRis<br />

xma aRwevs aqamde,<br />

albaT waiqca sadme, Torem raa rom ver<br />

vgrZnob Sens civ sxeuls<br />

da arc sakuTari sisxliT vixrCobi.<br />

RmerTo Cemo, ra wamierad SevizizRe<br />

arseba Seni,<br />

am oTaxSic Caaqre Suqi,<br />

ar minda giyuro, rogor mTavrdebi,<br />

Torem vici ueWvelad gamogTxri<br />

Tvalebs<br />

da maT siRrmeebSi gamokveTil figurebs,<br />

am saSineli saxlis kedlebSi,<br />

saidumlod gadavinaxav sakuTar TavTan<br />

erTad.<br />

TiTqos araferi, magram es nabijebi<br />

drodadro ufro axlovdeba,<br />

jer kidev sizmrebidan, erTi kviris win<br />

rom vixile.<br />

vfiqrob:<br />

ueWvelad mamakacia iaraRiT xelSi,<br />

odnavi wveri amSvenebs mis saxes<br />

da ufro asevdianebs patara bavSvi,<br />

romelic axla saxlSia marto da sjera:<br />

rom am SuaRamisas Tu ara, gamTeniisas<br />

uTuod Seexeba<br />

akankalebul dedis xelebs.<br />

amitom wadi, moatyue,<br />

viTom Senc iq iyavi,<br />

ai, im Zlieri qaris dros waqceul xeebs<br />

Soris<br />

da inanieb, rom SemTxveviT ascdiT<br />

erTmaneTs.<br />

moatyue, aTasi ram moatyue,<br />

uTxari viTom zRvis napirebma Segityua<br />

ase Rrmad<br />

da ukan talRebi moCanda mxolod.<br />

uTxari TiTqos musika iyo sadRac,<br />

magram arc iq hqondaT niCbebi SenTvis.<br />

moatyue, aTasi ram moatyue,<br />

oRond axla wadi,<br />

wadi da amieridan, aRarc erT<br />

gazafxulze ar momakiTxo.<br />

kompasi<br />

Sinodi otogava<br />

mileul baRSi krefs Cais foTlebs.<br />

tyis Sriali TeTria -<br />

Txeli bambis qulebad rom moedo<br />

saxlis saxuravs.<br />

wvrili ylortebi dabera myudroebam<br />

Zafis msgavsi mdinaris axlos.<br />

qalwulTa sxeuls maRali mTebis locva<br />

drodadro akrTobs<br />

da dilis mzis arcerTi sxivi ar aRwevs<br />

vagonSi,<br />

Sua Ramisas,<br />

daklaknil liandagebs rom ascda,<br />

mgzavrebiT savse.<br />

wylis saaTi<br />

aris ca,<br />

aris xmeleTi,<br />

aris kidev zRva<br />

da kenWebi am zRvasTan,<br />

magram Cven qvebi varT:<br />

erTmaneTTan ise axlos dadebuli,<br />

rom vgrZnobT erTi-meoris simlaSes.<br />

aris kidev qari,<br />

aris talRebi am zRvis<br />

da aris momenti,<br />

<strong>poezia</strong><br />

rodesac es talRa dagvaSorebs.<br />

Sen iqiT iqnebi, Sors,<br />

me - aqeT, me - Sors, me - bevrad ufri<br />

Sors.<br />

Cven moviwyenT viRacis TvalSi,<br />

gamvlelis TvalSi<br />

da dagiZaxeb:<br />

mogmarTav saxeliT:<br />

Semomxede, me aq var,<br />

aqeT var da me var me,<br />

me Semomxede, me amaTTan mZinavs<br />

da gaCveneb aravis.<br />

mere damiZaxeb Sen,<br />

Senc maCveneb raRacas ucxos TvalSi,<br />

gamvlelis TvalSi<br />

da zRva iqneba wynari,<br />

mxolod Cemi dacemis xma `Wylup~<br />

iqneba pasuxi SenTvis.<br />

aris tye,<br />

aris tba,<br />

aris kidev frinvelebi<br />

am tbis Tavze, tyis Tavze<br />

da Sors am yvelafridan.<br />

aris kidev raRac.<br />

saxazavi<br />

axalgazrda viyavi,<br />

jer kidev xarbad vyardi Taflisa<br />

da Seucnobeli Tavisuflebis sunad.<br />

miwa viyavi, miwa,<br />

zed amosuli maRali xeebis rigi,<br />

mdinare, zRva<br />

da uamravi Tevzi viyavi am zRvaSi.<br />

Cems SigniT, Rrmad yurSi<br />

Tavsa da TirkmelebSi<br />

moZraobda mTeli samyaro,<br />

es dausrulebeli<br />

da mzesaviT cxeli sicocxlis burTi.<br />

axla ki, oTxmoc wels mitanili,<br />

beberi da maxinji,<br />

Cemi Zveli saxlis fanjrebidan<br />

Cumad da sircxvilis saucxoo grZnobiT<br />

atanili,<br />

ZlivsRa vayoleb Tvals<br />

celqi, sazizRari<br />

da lamazi bavSvebis silaSi TamaSs<br />

da vxvdebi:<br />

rom saxli ki ara,<br />

anda qalaqi da simRera ki ara,<br />

ubralod, yuTi var me, yuTi,<br />

mRrRneli mwerebis bude<br />

da sikvdilis samalavi.<br />

cxeli Sokoladi 117


ecenzia<br />

mo iani: garedan wiTeli, Signidan<br />

gamWvirvale boloki<br />

avtori giorgi lobJaniZe<br />

nobelis komitetis 2012 wlis gadawyvetileba,<br />

literaturaSi premia Cineli<br />

avtoris mo ianisaTvis mieniWebina, albaT<br />

CineTis garda, danarCeni msofliosaTvis<br />

moulodneloba aRmoCnda da ara imitom,<br />

imsaxurebda Tu ara es mwerali dafasebas,<br />

aramed imis gamo, rom mas ubralod<br />

samSoblos sazRvrebs gareT TiTqmis<br />

aravin icnobs. inglisuradac ki am avtoris<br />

sul ramdenime romania Targmnili,<br />

magram es, etyoba, savsebiT sakmarisi aRmoCnda,<br />

raTa komitetis wevrebs misi niWi<br />

SeemCniaT da daefasebinaT. ra Tqma unda,<br />

Tu aqac iseTive koniunqturam ar imuSava,<br />

rasac wlebis ganmavlobaSi angariSs<br />

uweven SvedeTis akademiis pativcemuli<br />

wevrebi.<br />

yovel SemTxvevaSi, TiTqmis mTeli<br />

msoflio am kacs ara Tavisi naweris,<br />

aramed misi moTxrobis, 1986 wels dastambuli<br />

`wiTeli gaolianis“ ekranizaciis<br />

wyalobiT icnobs, romelic wignis<br />

gamosvlidan erTi wlis Semdeg ganaxorciela<br />

Cinelma reJisorma CJan imoum<br />

da es filmi berlinis kinofestivalis<br />

`oqros daTviTac“ aRiniSna. TviTon<br />

romans ki gamosvlis welsve CineTis<br />

saxalxo respublikis erovnuli premia<br />

mieniWa.<br />

118 cxeli Sokoladi<br />

nawarmoebis siuJeti sakmaod martivia:<br />

moqmedeba iaponiasTan omis fonze<br />

mimdinareobs meoce saukunis 20-30-iani<br />

wlebis CineTis samxreT-aRmosavleTSi.<br />

ambavs hyveba mTavari personaJebis SviliSvili<br />

da adgil-adgil darRveulia<br />

siuJetis Tanmimdevruloba, romelic<br />

sakmaod daZabulad viTardeba:<br />

19 wlis glexis gogos cziuczis mSoblebi<br />

Zalad aTxoveben keTrovan moxucebulze,<br />

romelic arayis saxdelis<br />

mflobeli da SeZlebuli adamiania.<br />

saqorwino ceremonialis dros, patar-<br />

Zlis Cardaxis erT-erT mtvirTvels,<br />

axalgazrda gabedul iueisa da patar-<br />

Zals Soris moulodnelad ifeTqebs<br />

ormxrivi grZnoba. iuei moitacebs qals<br />

da wiTeli gaolianis xeobaSi gadamalavs,<br />

sadac isini siyvaruls eZlevian.<br />

moxucebuli saqmros saidumloebiT moculi<br />

sikvdilis Semdgom ki axalgazrda<br />

wyvili arayis saxdels daepatroneba<br />

da gaolianis wiTeli Rvinis warmoebas<br />

daiwyebs. mSvidobian cxovrebas iaponelTa<br />

moulodneli Semoseva arRvevs,<br />

soflis mcxovrebni ixocebian, magram<br />

momxvdurs medgar winaaRmdegobas uweven...<br />

mokled, qarTvel mkiTxvels albaT,<br />

raRaciT, mTeli es siuJeti aleqsandre<br />

yazbegis `xevisberi goCas“ motivebsac<br />

gaaxsenebs, magram mTavari, ra Tqma<br />

unda, es sulac ar aris. yazbegisagan<br />

gansxvavebiT, Cinel nobeliants arasodes<br />

gaWirvebuli yofa ar hqonia.<br />

1955 wlis 17 Tebervals CineTSi,<br />

qalaq SandunSi dabadebuli mo iani,<br />

romlis namdvili saxeli da gvaria moe<br />

guani, xolo literaturuli fsevdonimi<br />

Cinurad niSnavs ` gaCumdi!“, etyoba,<br />

misdevda Tavisi fsevdonimis karnaxs da<br />

sadac da razec dumili iyo saWiro, iq<br />

da im Temaze arasodes laparakobda.<br />

rogorc misi oficialuri biografiidan<br />

Cans, erTaderTi diskomforti,<br />

rac Cinuri komunizmis arsebobam Seuqmna,<br />

iyo is, rom 11 wlis asakSi `kul-<br />

turuli revoluciis“ gamo skolis datovebam<br />

mouwia.<br />

1976 wels, ramdenimegzis uaris Semdgom,<br />

bolosdabolos, armiaSi Sevida<br />

da swavla-ganaTlebis miRebac iqve gaagrZela.<br />

amave dros armiaSi msaxurobda<br />

rigiT politmuSakad. 1984 wels<br />

CineTis xelovnebis akademiis msmeneli<br />

gaxda, xolo mogvianebiT _ lu sinis<br />

saxelobis literaturuli institutis<br />

aspiranti. 1986 wels miiRes CineTis<br />

mweralTa kavSiris wevrad, dRes ki am<br />

mweralTa kavSiris Tavmjdomaris moadgilis<br />

posti ukavia. samxedro SeiaraRebuli<br />

Zalebidan 1987 wels gavida<br />

pensiaze da gazeTis redaqtori gaxda.<br />

ai, aseTia wlevandeli Cineli nobeliantis<br />

mokle biografia, romelic<br />

dainteresebul mkiTxvels mwerlis<br />

namdvili cxovrebis Sesaxeb bevrs verafers<br />

uambobs da iqneb, mis mimarT<br />

winaswarve uaryofidac ki ganawyos isini,<br />

visac komunizmis urCxuli da am ur-<br />

CxulTan moTanamSromle `inteleqtualuri<br />

muSakebis“ partiuli aRtyineba<br />

unaxavs.<br />

Tumca, saintereso Cans mo ianis literaturuli<br />

kariera. igi Cineli mwerlebis<br />

im Taobis warmomadgenelia, romelic<br />

literaturaSi gasuli saukunis<br />

80-iani wlebis dasawyisSi movida. mis<br />

mwerlobas ki Cineli kritikosebi `erovnuli<br />

Zirebis Ziebis“ nakads miakuTvneben.<br />

misi pirveli moTxroba `xalxuri<br />

musika“ tradiciuli realisturi<br />

maneriT dawerili nawarmoebia, magram<br />

ukve 80-iani wlebis bolodan mkveTrad<br />

icvleba mo ianis SemoqmedebiTi xelwera.<br />

pirveli aRiareba avtors moutana<br />

moTxrobam romelsac hqvia `garedan<br />

wiTeli da Signidan gamWvirvale boloki“.<br />

ukve am moTxrobaSive Cans yvela<br />

is mxatvruli Tavisebureba, ramac mo<br />

iani Tanamedrove Cinuri literaturis<br />

namdvil ostatad Camoayaliba: Zalze<br />

eqspresiuli ena, romelic seqsualuri<br />

scenebis aRwerisas xdeba ukiduresad


vulgaruli, xolo miTebisa da legendebis<br />

interpretaciisas uaRresad<br />

daxvewili da lirikuli. am or mijnas<br />

Soris enobrivi TamaSebi ki wlevandeli<br />

nobeliantis namdvili stiqiaa.<br />

mwerlis kidev erTi romani `sandalozis<br />

xis wameba“ 1900 wlis CineTis<br />

ajanyebis ambebs exeba da banalur sasiyvarulo<br />

istorias warmogvidgens.<br />

xolo 1992 wels gamoqveynebuli<br />

siurrealisturi romani `Rvinis qveyana“<br />

Cinelebis Wamis maniiT Sepyrobilobas<br />

gvixatavs da am mankierebas umkacresi<br />

satiris wnexSi atarebs. Cineli<br />

literatorebis aRiarebiT, avtori romanSi<br />

fransua rables udides zegavlenas<br />

ganicdis.<br />

sainteresoa, rom wlevandeli nobeli<br />

mo ians swored `Rvinis qveynisaTvis“<br />

mieniWa.<br />

nawarmoebebis ciklSi, romelsac `sasicocxlo<br />

energiis afeTqeba“ ewodeba,<br />

mo iani ikvlevs sasicocxlo Zalebs,<br />

romlebic, misi azriT, 2000 wlis man-<br />

Zilze kvebavda konfucianur civilizacias<br />

da am ZalTa Soris arsebiT stimulad<br />

adamianis seqsualur libidos<br />

aRiarebs. is miiCnevs, rom `uZveles<br />

Cinel xalxs ganaxlebisaTvis `didi<br />

ZuZuebi da ganieri TeZoebi“ esaWiroe-<br />

ba. swored asevea dasaTaurebuli misi<br />

erT-erTi romani, romelic warmoadgens<br />

erTi Ronieri, ferxorciani da<br />

Wkviani qalis cxovrebis epopeas cinis<br />

dasasrulisa da maos sikvdilis Semdgom<br />

epoqebSi.<br />

mo ianis mwerluri manera kidev er-<br />

Txel mkveTrad Seicvala mis erT-erT<br />

bolo nawarmoebSi, romlis inglisurenovani<br />

saTauric JRers, rogorc `sicocxlec<br />

da sikvdilic mqancavs“.<br />

es aris wigni glexisa da miwis damokidebulebaze<br />

da avtoris wina namuSevrebisagan<br />

gansxvavebiT, nakleb Zaladobasa<br />

da sisastikes Seicavs. wigni moTxrobilia<br />

1950 wels CineTSi Catarebuli<br />

sameurneo reformisas dasjili erTi<br />

memamulis eniT, romelic Semdgomi movlenebis<br />

ganviTarebas sxvadasxva Sinaur<br />

cxovelad dabadebuli akvirdeba. am nawarmoebisaTvis<br />

mweralma miiRo niumenis<br />

premia Cinur literaturaSi, xolo<br />

2011 wels, romanisaTvis `bayayi“ igi<br />

mao Zedunis literaturuli premiiTac<br />

dajildovda.<br />

TviTon mwerlis aRiarebiT, mis Semoqmedebaze<br />

gansakuTrebuli gavlena<br />

f. rablem, p. uaitma, g. markesma da u.<br />

folknerma moaxdines. arsebiTad, am<br />

mweralTa stiluri Taviseburebebis<br />

recenzia<br />

saintereso nazavad warmogvidgeba mTeli<br />

misi Semoqmedeba, romelsac originalur<br />

saxes aZlevs Cinuri Tematika: am<br />

qveynis zepirsityviereba Tu literaturuli<br />

tradicia.<br />

nobelis komitetis SefasebaSi, mwerlisaTvis<br />

premiis miniWebis motivacia<br />

asea dasabuTebuli: `misi galucinatoruli<br />

realizmisaTvis, romelic Cinur<br />

xalxur zRaprebs istoriasa da TanamedroveobasTan<br />

aerTianebs“.<br />

mo iani aqamde msoflios aT enaze iyo<br />

Targmnili, maT Soris inglisurad, germanulad,<br />

frangulad da norvegiulad.<br />

rusulad, internetis wyaroebze dayrnobiT,<br />

arsebobs misi erTi moTxrobis<br />

`deidis saswauli-dana“ Targmani, rusul<br />

periodikaSi gamoqveynebulia `wi-<br />

Teli gaolianisa“ da `Rvinis qveynis“<br />

ramdenime fragmenti, sul axlaxan ki<br />

internetSi rusulad gamoCnda `didi<br />

ZuZuebisa da ganieri TeZoebis“ pirvli<br />

Tavebi.<br />

yovel SemTxvevaSi, aqamde Tu magiuri<br />

realizmi gavigeT da aviTviseT, axla<br />

`galucinatoruli realizmi“ gvqonia<br />

asaTvisebeli da imedia, qarTveli mki-<br />

Txveli Tu mTlad Cinuri originalidan<br />

ara, Suamavali enebis meSveobiT Targmnil<br />

mo ianis wignebs male gaecnoba.<br />

cxeli Sokoladi 119


ecenzia<br />

eqskursia kulinariaSi<br />

salome afxaziSvili<br />

rusudan gorgilaZe,<br />

`kerZTayvaniscema _ kulinariuli<br />

mogzauroba drosa da sivrceSi“<br />

2012<br />

advili ar iqneba msoflios xalxebs<br />

Soris moZebno eri, romelsac sasmelisa<br />

da kerZis iseTi Tayvaniscema SeeZlos,<br />

rogorc qarTvelebs; imxela adgili<br />

ekavos kvebis tradicias yoveldRiur<br />

kulturaSi, rogorc es Cvens qveyanaSia.<br />

ramdenadac vcdilob qarTvelebis es xasiaTi<br />

upirobod momewonos, imdenad ar<br />

gamomdis, radgan swored raimes upirobo<br />

Tayvaniscemaa CemTvis yovelmxriv miuRebeli.<br />

ai, am ZiebaSi viyavi, roca mivageni<br />

germaniaSi moRvawe qarTveli mkvlevris,<br />

rusudan gorgilaZis wigns _ „kerZTayvaniscema“,<br />

romelic qarTul samzareulos<br />

uZveles safuZvlebsa da nadimis unikalur<br />

kulturas ufro usvams xazs, vidre<br />

raimes gauazrebel morCilebas. Tavad<br />

avtori wignis saTaurs „sityvebis TamaSs“<br />

uwodebs da qarTvelebis am Cvevas Zveli<br />

Sumerebis maqsimas ukavSirebs: `sicocxle<br />

sakvebia, sakvebi sicocxlea imitom, rom<br />

sakvebis gaziareba sicocxlis gaziarebas<br />

niSnavs“.<br />

`kerZTayvaniscema~, romelic seqtemberSi<br />

gamovida, ar warmoadgens qarTuli<br />

receptebis detalur aRweras da rCevebs,<br />

Tu rogor movamzadoT esa Tu is kerZi. es<br />

120 cxeli Sokoladi<br />

ufro filosofiuri narkvevia, romelic<br />

popularuli eniT gadmogvcems qarTuli<br />

kulinariis istorias da mis mravalmxriv<br />

da mravalferovan kavSirs garesamyaros-<br />

Tan. wignis avtori mkiTxvels drosa da<br />

sivrceSi kulinariul marSruts sTavazobs<br />

_ neoliTuri epoqiT dawyebuli, Tanamedrove<br />

kulturiT damTavrebuli. wignis<br />

mTavar mizans ki swored im individualuri<br />

niSnebis gamokveTa warmoadgens, rac<br />

qarTulma sanadimo kulturam sxva kulturebis<br />

gavlenebiT Camoayaliba.<br />

rusudan gorgilaZe ambobs, rom yvelaferi<br />

zafraniT daiwyo. ramdenime wlis<br />

win, erT dRes, berlinSi, baJes gakeTeba<br />

gadawyvita da zafranis saZebnelad uaxloes<br />

indur maRaziaSi wavida, zafrana<br />

iq ar hqondaT, bevri Zebnis Semdeg Zlivs<br />

miagno, Tan _ warmoudgenlad Zvirad da<br />

mixvda, rom es is zafrana ar iyo, rasac<br />

saqarTveloSi ase xSirad iyenebdnen. swored<br />

im momentidan gaCnda istoriis kulinariuli<br />

perspeqtiviT kvlevis survili.<br />

`me ki ise gamitaca sakvebisa da sunelebis<br />

istoriis kvlevam, rom bolos Sevatyve,<br />

Canawerebi wignis formas iZenda~ da sabolood,<br />

mravalwliani kvlevis Sedegad,<br />

iqca kidec wignad.<br />

`kerZTayvaniscemaSi~ cal-calke Tavebi<br />

eTmoba qarTul sufras, purs, stumarTmoyvareobis<br />

tradicias, kavkasias, rogorc<br />

regions da masSi _ saqarTvelos,<br />

ucxo sunelebis mogzaurobis istorias,<br />

meqsikur, gurul-megrul variaciebs erTsa<br />

da imave produqtze, sawebels, yvels,<br />

Rvinos, barbare jorjaZes da mis evropel<br />

`kolegebs~...<br />

wignis prezentaciaze rusudan gorgilaZem<br />

aRniSna, rom kulinariuli wignis<br />

Seqmnisken ucxoelebis SekiTxvebma ubiZga,<br />

identobis, kulturuli niSan-Tvisebebis<br />

da tradiciebis Sesaxeb. swored am ki-<br />

Txvebze pasuxebis saZieblad wamoiwyo man<br />

ramdenimewliani kvleva _ msoflios udides<br />

biblioTekebSi mimofantuli masalis,<br />

qarTuli eTnografiuli da arqeologiuri<br />

nimuSebis Seswavla da, saboloo jamSi,<br />

dawera wigni, romelic vrceli, Rrmad ga-<br />

azrebuli da gulwrfeli pasuxebis krebulia<br />

zogadad im kiTxvebze, romelTac<br />

emigrantebi xSirad awydebian.<br />

„am wigniT mindoda qarTvelebisTvis<br />

gameziarebina is, Tu rogor vuyureb<br />

me, rogorc qarTveli, Cvens kulturas<br />

gverdidan. magram aseve Zalian mniSvnelovnad<br />

mimaCnia, rom Cven yvelam es<br />

ambavi ucxoelis Tvalamde mivitanoT,<br />

imitom, rom ase danaxuli Cveni kultura<br />

maTTvis advili gasagebia“, _ ambobs<br />

rusudan gorgilaZe da marTlac, wignis<br />

kiTxvisas gamudmebiT ar gtovebs gaorebis<br />

gancda: visTvis wers avtori, SenTvis<br />

_ qarTvelisTvis, Tu misi samizne auditoria<br />

qarTuli kulturiT dainteresebuli<br />

ucxoelia. Tumca, maleve xvdebi,<br />

rom es ambebi, amgvari wyobiT, amgvari<br />

kavSirebiT sxva movlenebTan, manamde<br />

arsad wagikiTxavs; arc amdeni fsiqologiuri,<br />

istoriuli da kulinariuli bma<br />

gipovnia sxvadasxva epoqasa da qveyanas<br />

Soris. esaa wigni-vrceli kulinariuli<br />

eqskursia, romlis Seqmnasac uzarmazari<br />

Sroma dasWirda da axla Sen, mkiTxvelma,<br />

SegiZlia, ubralod, `inebivro~ _ ikiTxo<br />

msubuqad gadmocemuli istoria da masSi<br />

sakuTari Tavi, qveyana, warsuli da tradiciebi<br />

xelaxla aRmoaCino.<br />

wignis boloTqmaSi rusudan gorgilaZe<br />

ambobs: `xSirad mekiTxebodnen, ra JanrSi<br />

wer wignso? _ geficebiT, ar vici, an ra<br />

mniSvneloba aqvs? drosa da sivrceSi Cemi<br />

fesvebis saZebrad rac ufro meti vixetiale,<br />

miT metad davrwmundi, rom am gzas<br />

bolo ara aqvs. marto erTi gza rom iyos,<br />

ra uWirs, am farTo gzas imdeni ganStoeba<br />

hqonia, vin moTvlis?!.. axla erTi suli<br />

maqvs im farTo gzis ganStoebebSi, ramdenimeSi<br />

mainc Sevixedo, xolo Tu rame sainteresos<br />

gadavawydi, Tqvenc gagiziarebT~.<br />

mkiTxvelic zustad am gancdiT asrulebs<br />

kiTxvas: es kia wignis bolo gverdi,<br />

magram rusudan gorgilaZem kidev unda<br />

daweros rame axali. qarTuli kulinaria<br />

_ es xom yvelaze naklebad gamokvleuli<br />

da Zalian saintereso sferoa, ase rom, aRmosaCeni<br />

win kidev bevri unda iyos.


wignebi<br />

zidharta<br />

herman hese<br />

mTargmneli giorgi SatberaSvili<br />

gamomcemloba `siesta~<br />

gamocemis weli 2012<br />

fasi 10 lari<br />

zidharta, axalgazrda mamakacia,<br />

romelic Tavis ojaxs tovebs da samogzaurod<br />

midis, raTa sicocxlis<br />

WeSmariteba Seicnos. uSedego ZebniT<br />

sasowarkveTili zidharta yurs<br />

ugdebs mdinaris xmas, mdinaris bgerebSi<br />

niSans amoikiTxavs da xvdeba,<br />

rom es yvelaferi didi satanjvelis,<br />

cxovrebis uaryofisa da misgan<br />

ganridebis dasawyisia, ramac sabolood<br />

sulieri simSvide da WeSmariti<br />

Tavisufleba unda moutanos.<br />

wlebis Semdeg, masSi ibadeba WeSmariteba<br />

da xvdeba, rom WeSmariteba<br />

siyvarulSia, samyaros siyvarulSi.<br />

grZelfexeba mamilo<br />

jin vebsteri<br />

mTargmneli lia gugunava<br />

gamomcemloba `diogene~<br />

gamocemis weli 2012<br />

fasi 9.90 lari<br />

amerikeli mwerlis, jin vebsteris<br />

(1876-1916) cnobili wigni<br />

`grZelfexeba mamilo“ mogvi-<br />

Txrobs oboli gogonas ambavs,<br />

romelic ucnobma qvelmoqmedma<br />

kolejSi gagzavna. am klasikadqceul<br />

epistolarul romans<br />

dRemde siamovnebiT kiTxuloben<br />

sxvadasxva asakis mkiTxvelebi<br />

mTel msoflioSi.<br />

gamocema orenovania _ igi qarTul<br />

122 cxeli Sokoladi<br />

da inglisur teqstebs aerTianebs.<br />

wigns darTuli aqvs leqsikoni,<br />

romelic mkiTxvelebs daexmareba<br />

inglisuri teqstis ukeT gagebasa<br />

da enis srulyofaSi.<br />

ucxo<br />

alber kamiu<br />

mTargmneli guranda daTaSvili<br />

gamomcemloba `agora~<br />

gamocemis weli 2012<br />

fasi 8 lari<br />

romanis mTavari gmiri, merso<br />

principuli adamiania, is sazogadoebriv<br />

morals fexs ar uwyobs,<br />

ris gamoc sazogadoeba mas<br />

ucxod CaTvlis. merso rTuli,<br />

magram pozitiuri pirovnebaa, is<br />

uars ambobs tyuilze da cxovrebas<br />

iseTad iRebs, rogoric is<br />

sinamdvileSia. avtoris TqmiT,<br />

merso aris adamiani, romelic yovelgvari<br />

gmirobis gareSe, ubralod<br />

Tanxmdeba, mokvdes simar-<br />

TlisTvis.<br />

mTavari gmiri ambavs pirvel pir-<br />

Si, „gulgrili“ da civi toniT<br />

hyveba, rac monaTxrobs, ubralod<br />

faqtebis CamonaTvalad aqcevs da<br />

mkiTxvels maSinve agrZnobinebs,<br />

rom mTavar gmirsa da sazogadoebas<br />

Soris uxilavi yinulis kedelia<br />

_ isini erTmaneTs verafriT<br />

eguebian.<br />

1999 wels „ucxo“ meoce saukunis<br />

saukeTeso wignad aRiares. nawarmoebi,<br />

alber kamius „absurdis cikls“<br />

ganekuTvneba da nobelianti<br />

mwerlis merve wignia, romelsac<br />

gamomcemloba “agora” qarTulad<br />

sTavazobs mkiTxvels.<br />

bebia, rei da amerika<br />

mari beqauri<br />

bakur sulakauris gamomcemloba<br />

gamocemis weli 2012<br />

fasi 5.90 lari<br />

`...[is] CemTvis Tavisuflebisa<br />

da martoobis adgili iyo. ase<br />

Canda filmebidan da mec vicodi,<br />

rom sadRac, cxra mTasa da<br />

cxra zRvas iqiT, arsebobs qveyana,<br />

sadac ibadebian adamianebi,<br />

romlebic ukraven Tavisuflebis<br />

musikas, mRerian siyvarulze<br />

da tkivilze, ebrZvian dards da<br />

swamT RmerTis, rogorc es esmiT~,<br />

_ patara, omgamovlili saqarTvelodan<br />

cxra mTasa da cxra<br />

zRvas iqiT mdebareobs qveyana,<br />

romelic bevrisTvis namdvili<br />

Tavisuflebis simboloa. qveyanas<br />

amerika hqvia~.<br />

axalgazrda mwerlis, mari beqauris<br />

mcire romanis mTavari<br />

personaJi amerikaSi cxovrebaze<br />

meocnebe axalgazrda qalia, romelic<br />

xan mzad aris, am ocnebis-<br />

Tvis gawyvitos yvela Zafi, rac<br />

ki realobasTan akavSirebs, xanac<br />

_ piriqiT. ocnebisa da realobis<br />

Widili depresiaSi agdebs mas,<br />

Tumca depresiidan gamosavals<br />

Tavadve poulobs... romani, romelic<br />

erTi amosunTqviT ikiTxeba,<br />

avtobiografiul elementebs Seicavs.


sumoisti, romelic ver suqdeboda<br />

erik-emanuel Smiti<br />

mTargmneli merab fifia<br />

bakur sulakauris gamomcemloba<br />

gamocemis weli 2012<br />

fasi 5.90 lari<br />

gavelurebuli, gaZvaltyavebuli,<br />

mouxelTebeli, lamis meamboxe<br />

15 wlis juni dReniadag tokios<br />

quCebSi daborialebs. ojaxs mowyvetils,<br />

Tavisianebze erT sityvasac<br />

ver daacdenineb. ase gr-<br />

Zeldeba manam, sanam erT mSvenier<br />

dRes siomincus _ aRmosavluri<br />

brZolebis didostats ar gadaeyreba.<br />

siomincu junSi msuqans<br />

aRmoaCens da gadawyvets, arasrulwlovani<br />

mawanwala sumos misteriul<br />

xelovnebas aziaros. male<br />

juni gonierebis, Zlierebis, meditaciis,<br />

sakuTar mesTan harmoniis<br />

Ziebis Tvalwarmtac samyaroSi,<br />

TaviT fexebamde gadaeSveba.<br />

magram rogor miaRwios zenits,<br />

roca juni mTlianad tkivilad,<br />

tanjvad da mrisxanebad qceula?<br />

rogor gaxdes sumoisti, roca ori<br />

kilos momatebasac ver axerxebs?<br />

nu dagvaviwydeba, Rrublebs miRma<br />

yovelTvis imaleba mze, romelic<br />

erT mSvenier dRes aucileblad<br />

mTeli sikaSkaSiT gamoanaTebs.…<br />

lota aurzauris quCidan<br />

astrid lindgreni<br />

mTargmneli Tamar Ciqovani<br />

bakur sulakauris gamomcemloba<br />

gamocemis weli 2012<br />

fasi 12.90 lari<br />

ilon viklandis ilustraciebiT<br />

gaformebuli `lota aurzauris<br />

quCidan~ pirvelad gamodis qar-<br />

Tul enaze.<br />

lota patara gogoa da Tavis da-<br />

-ZmasTan da mSoblebTan erTad,<br />

sinamdvileSi, aurzauris ki ara,<br />

meqoTneebis quCaze cxovrobs. am<br />

quCas ase lotas mama eZaxis, radgan<br />

miaCnia, rom Tavisi Svilebis<br />

gamo aq sul aurzauria. lota,<br />

marTlac rom, erTi `aurzaura''<br />

gogoa _ jer skolaSic ar dadis,<br />

magram ukve marto cxovrebaze<br />

fiqrobs da binasac ki poulobs.<br />

rogor? waikiTxeT es sasacilo<br />

da keTili ambavi da Tavadac darwmundebiT,<br />

rom jiuti da onavari<br />

lota, romelic ara marto<br />

da-Zmas, xSirad, Tavis dedikosac<br />

abrazebs, mainc Zalian gulkeTili<br />

da sayvareli gogoa.<br />

`lota aurzauris quCidan~ astrid<br />

lindgrenis biblioTekis<br />

morigi wignia. es seria, bakur<br />

sulakauris gamomcemlobis mier<br />

gamocemul astrid lindgrenis<br />

yvela sabavSvo wigns aerTianebs.<br />

Cemi colis erotikuli potenciali<br />

david fonkinosi<br />

mTargmneli merab fifia<br />

bakur sulakauris gamomcemloba<br />

gamocemis weli 2012<br />

fasi 9.90 lari<br />

`amboben, rom zogi mamakaci mxolod<br />

imitom ibadeba, Tavis dRe<br />

da moswreba, qalebs sdios kud-<br />

Si. heqtorze SeiZleboda gveTqva,<br />

qveynierebas imitom moevlina, marad<br />

nivTebSi rom eqeqa. mokled, is<br />

qalebisTvis ki ara, nivTebisTvis<br />

gaCenili kaci iyo. Cven aq namdvilad<br />

ar vapirebT nivTebis qaleb-<br />

Tan Sedarebas, magram gavkadnierdebiT<br />

da SemogbedavT gauwyoT,<br />

rom msgavseba saxezea: Cveni gmiris<br />

gancdebi, gminva da sadardebeli<br />

Tamamad SeiZleba avxorc meqalTaneTa<br />

da saerTod qalTa modgmis<br />

arsebobiT gaJRenTili mamakacebis<br />

sadardebelsa da gansacdels Seva-<br />

wignebi<br />

daroT. sinamdvileSi, es gaxlavT<br />

im mamakacis istoria, romelic nivTebis<br />

don Juani iyo~.<br />

Tumca, erT mSvenier dRes heqtors<br />

Seuyvarda... Seuyvarda<br />

qali da axali istoriac daiwyo.<br />

xvalac igive iqneba<br />

lado gogiaSvili<br />

bakur sulakauris gamomcemloba<br />

gamocemis weli 2012<br />

fasi 5.90 lari<br />

`xvalac igive iqneba~ amerikis<br />

SeerTebul StatebSi mcxovrebi<br />

qarTveli mwerlis, lado gogiaSvilis,<br />

moTxrobebis pirveli krebulia.<br />

moTxrobebis did nawils<br />

socialuri qselebis meSveobiT<br />

icnobs qarTveli mkiTxveli. winamdebare<br />

krebulSi is moTxrobebia<br />

Tavmoyrili, romlebmac<br />

mkiTxvelTa gansakuTrebuli daintereseba<br />

da mowoneba daimsaxura.<br />

cxeli Sokoladi 123


კიბოს ვაქცინაცია<br />

საქართველოში<br />

ვაქ­ცი­ნა­კი­ბოს­წი­ნა­აღ­მ­დეგ­საბ­რ­ძოლ­ვე­ლად­თა­ნა­მედ­რო­ვე­მე­დი­ცი­ნის­უახ­ლე­სი­მი­მარ­თუ­ლე­ბა­ა.­აღ­ნიშ­ნუ­ლი­მი­მარ­თუ­ლე­ბის­<br />

და­ნერ­გ­ვა­სა­ქარ­თ­ვე­ლო­შიც­კო­ტე­მარ­და­ლე­იშ­ვი­ლის­სა­მე­დი­ცი­ნო­ცენ­ტ­რ­ში­მიმ­დი­ნა­რე­ობს.­ამ­თე­მა­ზე­ჩვენ­ჭიპ­ლა­რის­ბან­კის­სის­<br />

ხ­ლის­სა­მე­დი­ცი­ნო­დი­რექ­ტორს­გო­ჩა­შა­თი­რიშ­ვილს­ვე­სა­უბ­რეთ.<br />

რა­არის­კი­ბოს­ვაქ­ცი­ნა?<br />

ვაქ­ცი­ნა­ აძ­ლი­ე­რებს­ იმუ­ნუ­რი­ სის­ტე­მის­ ბუ­ნებ­რივ­ უნარს,­ და­იც­ვას­<br />

ორ­გა­ნიზ­მი­ ინ­ფექ­ცი­ის­გან­და­­გა­დაგ­ვა­რე­ბუ­ლი,­არა­ნორ­მა­ლუ­რი­ უჯ­<br />

რე­დე­ბი­სა­გან,­მათ­შო­რის,­სიმ­სივ­ნის­უჯ­რე­დე­ბი­სა­გა­ნაც.­ტრა­დი­ცი­უ­ლი­<br />

ვაქ­ცი­ნა­წარ­მო­ად­გენს­გა­უვ­ნე­ბელ­ყო­ფილ­მიკ­რობს,­და­სუს­ტე­ბულს­ან­<br />

მკვდარს,­ან­მათ­შე­მად­გე­ნელ­კომ­პო­ნენტს,­რო­მე­ლიც­არ­იწ­ვევს­და­ა­<br />

ვა­დე­ბას,­მაგ­რამ­ახ­დენს­იმუ­ნუ­რი­პა­სუ­ხის­სტი­მუ­ლი­რე­ბას­ამ­მიკ­რო­ბის­<br />

წი­ნა­აღ­მ­დეგ.­ვაქ­ცი­ნა­­შე­ი­ცავს­ერთ­ან­რამ­დე­ნი­მე­სა­ხის­მო­ლე­კუ­ლას­<br />

(ანტიგენს),­ რო­მელ­საც­ აღიქ­ვამს­ იმუ­ნუ­რი­ სის­ტე­მა­ და­ წარ­მოქ­მ­ნის­<br />

დამ­ც­ველ­პა­სუხს.­ან­ტი­გე­ნი­შე­იძ­ლე­ბა­იყოს­უჯ­რე­დის­ზე­და­პირ­ზე­ან­მის­<br />

შიგ­ნით­გან­თავ­სე­ბუ­ლი­ცი­ლა,­ან­სხვა­ტი­პის­მო­ლე­კუ­ლა.­სა­ბო­ლო­ოდ­<br />

ხდე­ბა­ამ­აგენ­ტე­ბის­მო­შო­რე­ბა­­ორ­გა­ნიზ­მი­დან­და­რჩე­ბა­იმუ­ნუ­რი­მახ­<br />

სოვ­რო­ბა.­თუ­ამ­ტი­პის­მიკ­რო­ბით­შემ­დ­გომ­ში­მოხ­დე­ბა­პა­ცი­ენ­ტის­ინ­<br />

ფი­ცი­რე­ბა,­იმუ­ნუ­რი­პა­სუ­ხი­უკ­ვე­იქ­ნე­ბა­სწრა­ფი­და­­ეფექ­ტიანი.­­მსგავ­<br />

სი­მე­ქა­ნიზ­მი­შე­საძ­ლე­ბე­ლია­ავა­მოქ­მე­დოთ­კი­ბოს­სა­წი­ნა­აღ­მ­დე­გოდ.<br />

რა­და­რა­სა­ხის­ვაქ­ცი­ნე­ბი­არ­სე­ბობს­კი­ბოს­თან­საბ­რ­ძოლ­ვე­ლად?­<br />

კი­ბოს­ვაქ­ცი­ნა­ორი­სა­ხი­საა­­­კი­ბოს­პრო­ფი­ლაქ­ტი­კუ­რი­და­სამ­კურ­<br />

ნა­ლო.­პრო­ფი­ლაქ­ტი­კუ­რი­ვაქ­ცი­ნა­სი­ნამ­დ­ვი­ლე­ში­ვაქ­ცი­ნე­ბია­იმ­მიკ­<br />

124 cxeli Sokoladi<br />

რო­ბე­ბის­სა­წი­ნა­აღ­მ­დე­გოდ,­რომ­ლე­ბიც­იწ­ვე­ვენ­სიმ­ს­ვ­ნეს,­მაგ.,­ბ­ჰე­პა­<br />

ტი­ტის­ვაქ­ცი­ნა,­რო­მე­ლიც­ამ­ვი­რუ­სით­გა­მოწ­ვე­უ­ლი­ღვიძ­ლის­კი­ბოს­გან­<br />

იცავს­და­­ადა­მი­ა­ნის­პა­პი­ლო­მა­ვი­რუ­სის­ვაქ­ცი­ნა,­რო­მე­ლიც­იცავს­საშ­<br />

ვი­ლოს­ნოს­ყე­ლის­კი­ბოს­გან.­ეს­ორი­ვე­ვაქ­ცი­ნა­ფარ­თოდ­გა­მო­ი­ყე­ნე­<br />

ბა­მთელ­მსოფ­ლი­ო­ში.­ვაქ­ცი­ნა­იწ­ვევს­იმუ­ნუ­რი­სის­ტე­მის­აქ­ტი­ვა­ცი­ას­<br />

კი­ბოს­უჯ­რე­დე­ბის­ამო­საც­ნო­ბად­და­გა­სა­ნად­გუ­რებ­ლად­.­­სამ­კურ­ნა­ლო­<br />

ვაქ­ცი­ნე­ბი­უკ­ვე­არ­სე­ბუ­ლი­კი­ბოს­სამ­კურ­ნა­ლოდ­გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა:­მათ­უნ­<br />

და­შე­ა­ნე­ლონ­ან­შე­ა­ჩე­რონ­კი­ბოს­უჯრე­დე­ბის­ზრდა,­გა­მო­იწ­ვი­ონ­კი­<br />

ბოს­ზო­მებ­ში­შემ­ცი­რე­ბა,­შე­ა­ჩე­რონ­კი­ბოს­რე­ცი­დი­ვი,­­ან­მო­ახ­დი­ნონ­<br />

კი­ბოს­უჯ­რე­დე­ბის­მო­შო­რე­ბა,­რომ­ლე­ბიც­არ­გა­ნად­გურ­და­სხვა­სა­ხის­<br />

მკურ­ნა­ლო­ბის­შე­დე­გად:­ქი­რურ­გი­უ­ლად,­სხი­ვუ­რი­თე­რა­პი­ით­ან­ქი­მი­<br />

ო­თე­რა­პი­ით.­<br />

რო­გორ­მზად­დე­ბა­კი­ბოს­ვაქ­ცი­ნე­ბი?<br />

ვაქ­ცი­ნე­ბი­­შე­იძ­ლე­ბა­­დამ­ზად­დეს­და­სუს­ტე­ბუ­ლი­ან­და­ხო­ცი­ლი­კი­<br />

ბოს­ უჯ­რე­დე­ბი­სა­გან,­ რომ­ლე­ბიც­ ატა­რე­ბენ­ სპე­ცი­ფი­კურ­ კი­ბოს­თან­<br />

ასო­ცი­რე­ბულ­ან­ტი­გენს.­ეს­უჯ­რე­დე­ბი­შე­იძ­ლე­ბა­იმა­ვე­პა­ცი­ენ­ტის­სიმ­<br />

სივ­ნუ­რი­ ქსო­ვი­ლი­დან­ (აუტოლოგიური­ ვაქ­ცი­ნა)­ ან­ სხვა­ პა­ცი­ენ­ტის­<br />

სიმ­სივ­ნი­დან­(ალოგენური­ვაქ­ცი­ნა)­წარ­მოდ­გე­ბო­დეს.­


შე­საძ­ლოა­ ასე­ვე­ დნმ­ ან­ რნმ­ მო­ლე­კუ­ლე­ბის­ გა­მო­ყე­ნე­ბა,­ რო­მე­<br />

ლიც­ კი­ბოს­ ან­ტი­გე­ნე­ბის­ გე­ნე­ტი­კურ­ ინ­ფორ­მა­ცი­ას­ შე­ი­ცავს.­ დნმ­ ან­<br />

რნმ­ორ­გა­ნიზ­მ­ში­შეყ­ვა­ნის­შემ­დეგ­უჯ­რედ­ში­აღ­მოჩ­ნ­დე­ბი­ან­და­თა­ვად­<br />

აწარ­მო­ე­ბენ­ კი­ბოს­ ან­ტი­გე­ნებს.­ სა­ბო­ლო­ოდ­ იმ­დე­ნი­ ან­ტი­გე­ნი­ უნ­და­<br />

წარ­მო­იქ­მ­ნას,­რომ­იმუ­ნუ­რი­პა­სუ­ხი­იყოს­საკ­მა­რი­სი­კი­ბოს­ქსო­ვი­ლის­<br />

და­სა­ზი­ა­ნებ­ლად.­ ­ სადღე­ი­სოდ­ მთელ­ მსოფ­ლი­ო­ში­ მიმ­დი­ნა­რე­ობს­<br />

1000­–ზე­მე­ტი­სა­ხის­კვლე­ვა­კი­ბოს­ვაქ­ცი­ნა­ზე.­ცდი­ან­­სამ­კურ­ნა­ლო­ვაქ­<br />

ცი­ნებს­შემ­დე­გი­ორ­გა­ნო­ე­ბის­კი­ბო­სათ­ვის:<br />

}­შარ­დის­ბუშ­ტი<br />

}­თა­ვის­ტვი­ნის­სიმ­სივ­ნე<br />

}­სარ­ძე­ვე­ჯირ­კ­ვ­ლის­კი­ბო<br />

}­საშ­ვი­ლოს­ნოს­ყე­ლის­კი­ბო<br />

}­თირ­კ­მ­ლის­კი­ბო<br />

}­მე­ლა­ნო­მა<br />

}­მრავ­ლო­ბი­თი­მი­ე­ლო­მა<br />

}­ლე­ი­კე­მია<br />

}­ფილ­ტ­ვის­კი­ბო<br />

}­პან­კ­რე­ა­სის­კი­ბო<br />

}­პროს­ტა­ტის­კი­ბო<br />

}­სო­ლი­დუ­რი­სიმ­სივ­ნე­ე­ბი.­<br />

გან­სა­კუთ­რე­ბით­სა­ინ­ტე­რე­სოა­ე.წ.­დენ­დ­რი­ტუ­ლი­ვაქ­ცი­ნე­ბის­მოქ­<br />

მე­დე­ბის­ მე­ქა­ნიზ­მი.­ დენ­დ­რი­ტუ­ლი­ უჯ­რე­დე­ბი,­ რო­გორც­ ზე­მოთ­ ით­ქ­<br />

ვა,­არის­ან­ტი­გე­ნის­წარ­მომ­დ­გე­ნი­უჯ­რე­დე­ბი,­რომ­ლე­ბიც­ამო­იც­ნო­ბენ­<br />

ან­ტი­გენს,­ ­ ჩა­ი­ჭე­რენ,­ გა­და­ა­მუ­შა­ვე­ბენ­ და­ წა­რუდ­გე­ნენ­ T–უჯ­რე­დებს.­<br />

T–უჯ­რე­დე­ბი­კი­„დაიგეშებიან“­ამ­ტი­პის­ან­ტი­გე­ნე­ბის­მი­მართ­და­იბ­რ­<br />

ძ­ვი­ან­იმ­უჯ­რე­დე­ბის­წი­ნა­აღ­მ­დეგ,­რომ­ლებ­ზეც­ეს­ან­ტი­გე­ნე­ბია­გან­ლა­<br />

გე­ბუ­ლი,­ანუ­ებ­რ­ძ­ვი­ან­კი­ბოს­უჯ­რე­დებს.­<br />

სადღე­ი­სოდ­თუ­არის­უკ­ვე­და­დას­ტუ­რე­ბუ­ლი­და­აღი­ა­რე­ბუ­ლი­კი­ბოს­<br />

რო­მე­ლი­მე­ვაქ­ცი­ნა?<br />

2010­წლის­აპრილში­ამე­რი­კის­საკ­ვე­ბი­სა­და­წამ­ლის­ად­მი­ნის­ტ­რა­<br />

ცი­ამ­(სამმართველო)­პირ­ვე­ლი­კი­ბოს­ვაქ­ცი­ნა­„პროვენჯი“­­კომ­პა­ნია­<br />

„დენ­დ­რე­ო­ნი­სა­გან“­ და­უშ­ვა­ მე­ტას­ტა­ზუ­რი,­ ჰორ­მონ­რეფ­რაქ­ტე­რუ­ლი­<br />

პროს­ტა­ტის­კი­ბოს­სამ­კურ­ნა­ლოდ.­ეს­არის­ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რი­ვაქ­ცი­ნა,­<br />

პა­ცი­ენ­ტის­გან­იღე­ბენ­­ან­ტი­გე­ნის­წარ­მომ­დ­გენ­უჯ­რე­დებს,­ახ­დე­ნენ­მის­<br />

კულ­ტი­ვა­ცი­ას­სპე­ცი­ფი­კურ­სიმ­სივ­ნურ­ცი­ლას­თან­და­ცი­ტო­კინ­თან­და­<br />

გა­აქ­ტი­ვე­ბულ­ უჯ­რე­დებს­ უბ­რუ­ნე­ბენ­ პა­ცი­ენტს.­ პა­ცი­ენ­ტის­ ორ­გა­ნიზ­მ­<br />

ში­გან­ს­წავ­ლუ­ლი­უჯ­რე­დე­ბი­ად­ვი­ლად­იწ­ვევს­იმუ­ნურ­პა­სუხს­კი­ბოს­<br />

სპე­ცი­ფიკუ­რი­ცი­ლის­–­პროს­ტა­ტის­მჟა­ვა­ფოს­ფა­ტა­ზის­–­სა­წი­ნა­აღ­მ­დე­<br />

გოდ.­ის­ახან­გ­რ­ძ­ლი­ვებს­სი­ცოცხ­ლეს,­ოღონდ­მხო­ლოდ­­რამ­დე­ნი­მე­<br />

თვით.­­ღი­რე­ბუ­ლე­ბა­აღ­წევს­ლა­მის­100000­ამე­რი­კულ­დო­ლარს.­<br />

­თუ­იგეგ­მე­ბა­დენ­დ­რი­ტუ­ლი­ვაქ­ცი­ნის­გა­მო­ყე­ნე­ბა­კო­ტე­მარ­და­ლე­იშ­<br />

ვი­ლის­სა­მე­დი­ცი­ნო­ცენ­ტ­რ­ში?<br />

დი­ახ,­იგეგ­მე­ბა.­გვსურს­თავ­­კის­რის­მი­და­მოს­ბრტყე­ლუჯ­რე­დო­ვა­ნი­<br />

კი­ბოს­(ცხვირის­ღრუს,­პი­რის­ღრუს,­ცხვირ­­ხა­ხის­და­ხორ­ხის)­სამ­კურ­<br />

ნა­ლო­ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რი­ვაქ­ცი­ნის­შექ­მ­ნა­პა­ცი­ენ­ტე­ბი­სათ­ვის.­ეს­იქ­ნე­ბა­<br />

დენ­დ­რი­ტუ­ლი­ ვაქ­ცი­ნა.­ პა­ცი­ენ­ტის­ სის­ხ­ლი­დან­ გა­მო­თა­ვი­სუფ­ლ­დე­ბა­<br />

სპე­ცი­ა­ლუ­რი­დენ­დ­რი­ტუ­ლი­უჯ­რე­დე­ბი,­რო­მე­ლთა­კულ­ტი­ვა­ცია­და­გამ­<br />

რავ­ლე­ბა­მოხ­დე­ბა­ჩვენს­ლა­ბო­რა­ტო­რი­ა­ში­2­კვი­რის­განმავლობაში­<br />

სპე­ცი­ა­ლური­ნი­ა­და­გები­სა­და­ცი­ტო­კი­ნე­ბის­და­მა­ტე­ბით.­მი­ღე­ბულ­უჯ­<br />

რე­დებს­გა­მო­ვიკ­ვ­ლევთ­სპე­ცი­ა­ლუ­რი­მე­თო­დით­–­­გამ­დი­ნა­რე­ცი­ტო­<br />

მეტ­რი­ით.­ შემ­დეგ­ პა­ცი­ენ­ტის­ სიმ­სივ­ნუ­რი­ ქსო­ვი­ლი­დან­ გა­მო­ყო­ფილ­<br />

სიმ­სივ­ნუ­რ­ან­ტი­გე­ნებ­თან­ერ­თად­მოხ­დე­ბა­უჯ­რე­დე­ბის­კულ­ტი­ვი­რე­ბა­<br />

და­უჯ­რე­დე­ბი­გა­და­ე­ნერ­გე­ბა­პა­ცი­ენტს.­აღ­სა­ნიშ­ნა­ვი­ა,­რომ­ვაქ­ცი­ნით­<br />

მკურ­ნა­ლო­ბა­ჩა­ტარ­დე­ბა­სხვა­სა­ხის­თე­რა­პი­ას­თან­პა­რა­ლე­ლუ­რად.<br />

რამ­დე­ნა­დაც­ვი­ცით,­თქვენს­ცენ­ტ­რ­ში­უკვე­2­წე­ლია­მიმ­დი­ნა­რე­ობს­კი­<br />

ბოს­მკურ­ნა­ლო­ბა­კი­დევ­ერ­თი­ნო­ვა­ტო­რუ­ლი­მე­თო­დით,­ლაკ­თე­რა­<br />

პი­ით.­მოგ­ვი­ყე­ვით­ლაკ­თე­რა­პი­ის­შე­სა­ხებ.<br />

ჩვე­ნი­კლი­ნი­კის­მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი­მი­მარ­თუ­ლე­ბაა­კი­ბოს­სა­წი­ნა­აღ­<br />

მ­დე­გო­იმუ­ნო­თე­რა­პი­ის­ერთ–ერ­თი­სა­ხე:­­კი­ბოს­ე.წ.­­ლიმ­ფო­კი­ნაქ­<br />

ტი­ვი­რე­ბუ­ლი­ კი­ლე­რე­ბით­ მკურ­ნა­ლო­ბა­ –­ ლაკ­ თე­რა­პი­ა.­ მის­ არ­სი­<br />

მდგო­მა­რე­ობს­ შემ­დეგ­ში:­ ადა­მი­ა­ნის­ ორ­გა­ნიზ­მ­ში­ მუ­დამ­ მო­ი­პო­ვე­ბა­<br />

ე.წ.­ბუ­ნებ­რი­ვი­კი­ლე­რი­უჯ­რე­დე­ბი,­რო­მელ­თა­მთა­ვა­რი­და­ნიშ­ნუ­ლე­ბაა­<br />

ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი­ან­ორ­გა­ნიზ­მის­თ­ვის­­უცხო­ან­გა­დაგ­ვა­რე­ბუ­ლი­უჯ­რე­<br />

დე­ბის,­მათ­შო­რის,­სიმ­სივ­ნის­უჯ­რე­დე­ბის,­­ეფექ­ტიანი­მოს­პო­ბა­მა­თი­<br />

გა­მო­ჩე­ნის­თა­ნა­ვე.­ ეს­ უჯ­რე­დე­ბი­ თან­და­ყო­ლი­ლი­ა,­ მუდ­მი­ვად­ არი­ან­<br />

ორ­გა­ნიზ­მ­ში­და­ისი­ნი­და­უ­ყოვ­ნებ­ლივ­­შე­ებ­რ­ძო­ლე­ბი­ან­კი­ბოს­უჯ­რე­<br />

დებს,­ ფლო­ბენ­ კი­ბოს­ სა­წი­ნა­აღ­მ­დე­გო­ ბუ­ნებ­რივ,­ თან­და­ყო­ლილ­ და­<br />

არას­პე­ცი­ფიკ­ურ­­აქ­ტი­ვო­ბას,­ანუ­ებ­რ­ძ­ვი­ან­ნე­ბის­მი­ერ­და­არა­რო­მე­<br />

ლი­მე­მხო­ლოდ­ერ­თი­სპე­ცი­ფი­კუ­რი­სა­ხის­კი­ბოს,­მათ­აქვთ­სპე­ცი­ფიკ­<br />

უ­რი­აქ­ტი­ვო­ბა­სიმ­სივ­ნის­უჯ­რე­დე­ბის­მი­მართ­და­არ­აზი­ა­ნე­ბენ­ჯან­მ­რ­<br />

თელ­უჯ­რე­დებს.­მათ­არ­სჭირ­დე­ბათ­დრო­მო­სამ­წი­ფებ­ლად.­ამი­ტომ­<br />

ისი­ნია­სწო­რედ­კი­ბოს­თან­პირ­ვე­ლი­მებ­რ­ძო­ლი­უჯ­რე­დე­ბი.­ეს­უჯ­რე­<br />

დე­ბი­დაშლი­ან­სიმ­სივ­ნის­უჯ­რე­დებს,­მათ­შო­რის,­სის­ხ­ლ­ში­არ­სე­ბულ­<br />

მო­ცირ­კუ­ლი­რე­კი­ბოს­უჯ­რე­დე­ბის­დიდ­ნა­წილს­და­ამით­ხელს­უშ­ლი­ან­<br />

სიმ­სივ­ნის­მე­ტას­ტა­ზე­ბის­გავ­რ­ცე­ლე­ბას.­­<br />

რო­გორ­ხდე­ბა­ლაკ­უჯ­რე­დე­ბის­მი­ღე­ბა?<br />

თავ­და­პირ­ვე­ლად­­პა­ცი­ენ­ტის­სის­ხ­ლი­დან­ბუ­ნებ­რი­ვი­კი­ლე­რე­ბის­გა­<br />

მო­თა­ვი­სუფ­ლე­ბა­ხდე­ბა,­­ხო­ლო­შემ­დ­გომ­კი­სინ­ჯა­რა­ში­ამ­უჯ­რე­დე­ბის­<br />

სტი­მუ­ლა­ცია­სა­გან­გე­ბო­ბი­ო­აქ­ტი­უ­რი­ნივ­თი­ე­რე­ბე­ბით,­რის­შე­დე­გადაც­<br />

მნიშ­ვ­ნე­ლოვ­ნად­იზ­რ­დე­ბა­კი­ლე­რი­უჯ­რე­დე­ბის­რა­ო­დე­ნო­ბაც­და­კი­ბოს­<br />

სა­წი­ნა­აღ­მ­დე­გო­აქ­ტი­ვო­ბაც.­­შემ­დ­გომ­ში­ხდე­ბა­ამ­უჯ­რე­დე­ბის­პა­ცი­ენ­ტის­<br />

ორ­გა­ნიზ­მ­ში­ინექ­ცია­და­ისი­ნი­იქ­შე­ებ­რ­ძო­ლე­ბი­ან­კი­ბოს­უჯ­რე­დებს.<br />

რო­გორ­მიმ­დი­ნა­რე­ობს­ლაკ­თე­რა­პია­თქვენს­და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა­ში?<br />

ამ­ უჯ­რე­დებს­ ჩვენს­ კლი­ნი­კა­ში­ ვი­ყე­ნებთ­ კი­ბოს­ იმუ­ნო­თე­რა­პი­ი­<br />

სათ­ვის­ თავ­­კის­რის­ სხვა­დას­ხ­ვა­ სიმ­სივ­ნე­ე­ბის­ სამ­კურ­ნა­ლოდ:­ თავ–<br />

კის­რის­ ბრტყე­ლუჯ­რე­დო­ვა­ნი­ კი­ბოს,­ მე­ლა­ნო­მი­სა­ და­ ფა­რი­სებ­რი­<br />

ჯირ­კ­ვ­ლის­ სიმ­სივ­ნე­ე­ბის­ დროს­ მო­ნო­თე­რა­პი­ა,­ რო­დე­საც­ სიმ­სივ­ნის­<br />

სა­წი­ნა­აღ­მ­დე­გო­ ყვე­ლა­ შე­საძ­ლო­ თე­რა­პი­ამ­ (ქირურგიული­ ჩა­რე­ვა,­<br />

ქი­მი­ო­თე­რა­პი­ა,­სხი­ვუ­რი­თე­რა­პი­ა,­სხვა­სა­ხის­იმუ­ნო­თე­რა­პი­ა)­თა­ვი­<br />

სი­თა­ვი­ამო­წუ­რა;­ასე­ვე­პირ­ვე­ლა­დი­სიმ­სივ­ნის­მო­შო­რე­ბის­შემ­დ­გომ­<br />

პრო­ფი­ლაქ­ტი­კის­მიზ­ნით,­და­რო­გორც­ასე­ვე­კომ­ბი­ნი­რე­ბუ­ლი­თე­რა­<br />

პი­ის­სა­ხით.­ერ­თი­კურ­სი­გრძელ­დე­ბა­5­თვე­და­მო­ი­ცავს­8­ინექ­ცი­ას.­<br />

მდგო­მა­რე­ო­ბის­სტა­ბი­ლუ­რო­ბის­შემ­თხ­ვე­ვა­ში­ან­სიმ­სივ­ნის­შემ­ცი­რე­<br />

ბის­დროს­სა­სურ­ვე­ლია­კურ­სის­რამ­დენ­ჯერ­მე­გა­მე­ო­რე­ბა.­<br />

ავტორი ნინო ბერძენიშვილი<br />

cxeli Sokoladi 125


ecenzia: Teatri<br />

`uZravi mogzaurebi~ `kunfus gamocxadeba, 9 gragnili~<br />

uZravi mogzaurebi, moZravi sisastike...<br />

da Sou, romelic unda gagrZeldes!<br />

avtori daviT buxrikiZe<br />

Teatri xSirad Segnebulad gaurbis<br />

mkacr realobas da Tavs warmosaxvas,<br />

TamaSs, niRabs afarebs. Tumca bolo<br />

dros damkvidrebuli moduri verbatimis<br />

Janri (anu realuri ambis, dokumenturi<br />

teqstis scenaze gacocxleba)<br />

sul ufro mravalferovani da mniSvnelovani<br />

xdeba. rogorc didi luis<br />

bunueli ityoda: cxovreba, xSirad,<br />

xelovnebas uswrebs!<br />

Tbilisis meoTxe saerTaSoriso Teatralur<br />

festivalze warmodgenili<br />

polonuri speqtakli „RmerTebis dacema“,<br />

erT SexedviT, sulac ar hgavs<br />

realobis zedmiwevniT asaxvas. es kinematografiis<br />

istoriaSi erT-erTi yvelaze<br />

mniSvnelovani fsiqoanalitikuri<br />

filmis _ lukino viskontis „RmerTebis<br />

sikvdilis“ tragikuli, odnav ironiuli<br />

scenuri versiaa. axali Taobis<br />

SesaniSnavma polonelma reJisorma,<br />

maia kleCevskam foladis mwarmoebeli<br />

germaneli magnatebis, fon esenbekebis<br />

ojaxis daRupvis istoria nacistebis<br />

aRorZinebis fonze gviCvena.<br />

poloneTis provinciul qalaq opo-<br />

126 cxeli Sokoladi<br />

les Teatraluri dasis erT-erTi<br />

yvelaze mniSvnelovani speqtakli,<br />

„RmerTebis daRupva“ moulodnelad<br />

iqca Cveni „politikuri realobis“ barometrad.<br />

swored Teatraluri festivalis<br />

dReebSi, televiziiT gavrcelebulma<br />

cixis kadrebma lamis sastiki<br />

verbatimis Janri Segvaxsena. arada,<br />

„RmerTebis dacema“ nacizmis aRzevebisa<br />

da dacemis Sesaxeb „epikur operas“<br />

ufro waagavs, romlis reJisori, cxadia,<br />

rihard vagneriTaa STagonebuli.<br />

rodesac elizabet talmanis wamebis<br />

scena yvela dasaSveb zRvars gadascda<br />

(is daaxloebiT 20 wuTs grZeldeba!),<br />

yvelaze mgrZnobiare da dazafrulma<br />

mayurebelma darbazi datova. er-<br />

Tdroulad ironiul da saSinel metaforad<br />

gaazrebuli „grZeli danebis<br />

Rame“ (meore moqmedeba) moulodnelad<br />

gaeriTma sazarel satelevizio kadrebs.<br />

ase rom, speqtaklSi wamoWrili<br />

problemebi _ zRvardaudebeli<br />

Zalaufleba, politikuri elitisa da<br />

Zaladobis kavSiri, aristokratiis gadagvarebisa<br />

da maT adgilas medrove<br />

politikanebis aRzeveba, uaRresad<br />

aqtualuri aRmoCnda.<br />

maia kleCevskam moqmedeba Cvens<br />

droSi gadmoitana. speqtaklSi fon<br />

esenbekebi mxars uWeren ara nacizms,<br />

aramed politikur partias. maTi er-<br />

TaderTi mizani Zalaufleba, didi<br />

fuli da garyvnilebamde misuli absoluturi<br />

Tavisuflebis mopovebaa,<br />

romelic finalSi kraxiT mTavrdeba.<br />

reJisori Segvaxsenebs raoden saSiSia,<br />

rodesac ojaxi, sociumi da mTlianad<br />

sazogadoeba politikosTa jgufur<br />

Tu hipnozur iluzias emorCileba.<br />

Tumca samyaros aseTi modeli bevrad<br />

radikaluri da daundobelia viskontis<br />

filmSi. aRsaniSnavia katarJina<br />

borkovskas konceptualuri mxatvroba<br />

da SesaniSnavi scenografia; msaxiobTa<br />

mkacri da Sinagani energiiT datvir-<br />

Tuli TamaSi (ar unda dagvaviwydes,<br />

rom Tavis droze swored opoles TeatrSi<br />

muSaobda meoce saukunis didi<br />

reJisori eJi grotovski), gaviwyebT<br />

xSirad Cveni msaxiobebisTvis damaxasiaTebel<br />

RvarWniloba-manerulobas.


festivalis erTgvar siubileo ga-<br />

moZaxilad iqca avgust strindbergis<br />

gardacvalebis 100 wlisTavTan dakavSirebuli<br />

speqtakli „frida strindbergi“.<br />

didi Svedi dramaturgis meore<br />

colis „subieqturi“ biografia asa<br />

berglund koubornis piesis mixedviT<br />

aRwera Svedma reJisorma da msaxiobma<br />

andrea bunstram, romelic speqtaklSi<br />

devid bouisac TamaSobs! Tavad frida<br />

stindbergs ki Jozefina ankabergi ganasaxierebs.<br />

strindbergis meore coli, frida<br />

mkvdarTa sauflodan brundeba, raTa<br />

Tavisi istoria gviambos. igi SemTxveviT<br />

Sexvdeba devid bouis londonSi,<br />

hedonis quCaze. es is adgilia, sadac<br />

bouis 40 wliT adre Tavisi albomis<br />

_ „zigis varskvlavis mtveri“ _ Seqmnis<br />

idea gauCnda. Tumca, rogorc speqtaklidan<br />

irkveva, es ar aris ubralo<br />

damTxveva. swored, hedonis quCaze, 100<br />

wliT adre fridam londonSi pirveli<br />

Ramis klubi gaxsna. msaxiobebi „sqess“,<br />

rolebsa da tansacmels cvlian, oxunjoben,<br />

mRerian... da es gasagebi postmodernuli<br />

svlaa _ silaRe, rogorc<br />

dramatulobis antipodi; TamaSi, rogorc<br />

klasikosis Semoqmedebis xelaxali<br />

da ironiuli gaazreba.<br />

frida Tavis droze, SeiZleba<br />

iTqvas, sakulto persona iyo. igi<br />

`zogjer brZenic Secdeba~<br />

erT-erTi pirveli mwerali qali iyo,<br />

romelic daxvewili literaturuli<br />

eniT gamoirCeoda. cxovrobda da<br />

muSaobda venaSi, miunxenSi, berlinSi,<br />

parizSi, londonSi... avgust strindbergTan<br />

misi qorwineba xanmokle aRmoCnda,<br />

Tumca am faqtma dramatuli<br />

daRi daasva mis Semdgom cxovrebas.<br />

sxvaTa Soris, speqtakls miRebuli<br />

aqvs kritikosTa sakmaod maRali Sefaseba<br />

edinburgis Teatralur festivalze.<br />

safestivalo dReebSi Tbiliss erTi<br />

warmodgeniT ewvia minskis, ianka kupalas<br />

saxelobis saxelmwifo Teatric,<br />

romelmac Cexovis moTxrobis, „qorwilis“<br />

mixedviT dadgmuli speqtakli<br />

warmoadgina. 35 wlis moskoveli re-<br />

Jisoris, vladimir pankovis originaluri<br />

reJisura vlindeba ara mxolod<br />

Cexovis dramaturgiis SesaniSnav codnaSi,<br />

aramed, klasikuri kinematografiuli<br />

xatebis ironiul SexsenebaSi,<br />

mTavari da meorexarisxovani personaJebis<br />

erT „sibrtyeSi“ moqcevasa da<br />

detalebis codnaSi.<br />

reJisori TiTqos aSarJebs, dascinis<br />

da amave dros, TanaugrZnobs personaJebs.<br />

da es ucnaurad aaxlovebs<br />

mas daviT kldiaSvilis Teatralur<br />

samyarosTan _ sevdanarev iumorTan<br />

da qveteqstebis qmedebaSi gadata-<br />

recenzia: Teatri<br />

nasTan. „qorwilSi“ moqmedeba, plastika,<br />

cekva, moZraoba gadajaWvulia<br />

cocxal musikasTan (gamoyenebulia<br />

igor stravinskis musika). reJisoris<br />

gasamxneveblad SeiZleba iTqvas, rom<br />

masobrivi scenebi saocari ZaliT<br />

damuxta da 30-mde msaxiobi scenaze<br />

ise aamoZrava, rom arcerTi maTgani<br />

yuradRebis gareSe ar darCenia mayurebels.<br />

„qorwilis“ rTul da „sarTulebian“<br />

mxatvrobas kargad gaumklavda<br />

Tbiliseli maqsim obrezkovi, romelic<br />

Tavis droze griboedovis rusul<br />

dramatul TeatrSi muSaobda, amJamad<br />

ki moskovsa da kievSi aformebs speqtaklebs.<br />

msaxiobebiT gadatvirTulma<br />

scenam garkveuli kiTxvis niSnebi<br />

mainc gaaCina: ramdenad saWiro iyo<br />

kameruli moTxrobis scenur versiaSi<br />

amdeni arasaWiro personaJi da danawevrebuli<br />

fraza? sad gadioda sazRvari<br />

reJisorul konstruqciasa da xSir<br />

SemTxvevaSi, scenur qaoss Soris? da<br />

saerTod, ra saWiroa sinTezuri Janri,<br />

Tu mas Cexovis samyaromde Znelad mivyavarT?<br />

amave dros, unda davafasoT<br />

reJisoris unari Tamamad da ukompleqsod<br />

Sexedos rusuli Teatris tradicias.<br />

samwuxarod, swored rom tradiciis<br />

„msxverpli“ aRmoCnda saxelovani msa-


ecenzia: Teatri<br />

`RmerTebis dacema~<br />

xiobis, oleg tabakovis dasi. mis mier<br />

arcTu kargad „moTvinierebuli“ ostrovskis<br />

piesa „zogjer brZenic Secdeba“<br />

stanislavskisgan Sors sulac ar<br />

wasula. biurokratiul labirinTebSi<br />

Cakargul piesas „tabakerkam“ veraferi<br />

uSvela _ speqtaklic grZeli, daxavsebuli<br />

da mosawyeni aRmoCnda. magram<br />

ase ar moeCvena Tbilisur publikas,<br />

romelmac glumovis rolis Semsrulebels,<br />

popularul satelevizio varskvlavs,<br />

sergei bezrukovs ovaciebi<br />

gaumarTa. Tan msaxiobma cota waixuligna<br />

kidec, rodesac biurokratiaze<br />

warmoTqmul monologSi ramdenime<br />

sityva qarTulad warmoTqva da Tan<br />

halstuxi gaReWa... riTac qariSxali<br />

ara mxolod WiqaSi, aramed mediaSic<br />

atexa. magram es odnav matrakveca<br />

publikis bralicaa, romelic popularul<br />

bezrukovs ratomRac yoveli<br />

epizodis Semdeg taSs ukravda...<br />

samagierod, rusuli klasika warmatebulad<br />

„Targmna“ litvur enaze<br />

finelma reJisorma kristian smedsma,<br />

romelsac TargmanSi „dakarguli“ SesaniSnavi<br />

litveli msaxiobi aldona<br />

bendoriute exmareba. evropaSi aRiarebulma<br />

reJisorma monospeqtakli<br />

saxelwodebiT „sevdiani simRerebi<br />

evropis gulidan“ (dostoevskis „danaSaulisa<br />

da sasjelis“ mixedviT) 40mde<br />

mayurebels ando. swored viwro<br />

128 cxeli Sokoladi<br />

wreSi TamaSdeba warmodgena, romelic<br />

mxolod erTi, niWieri msaxiobis daxmarebiT<br />

„axalgazrda meZavis, misi loTi<br />

mamis, dedinacvlis, raskolnikovisa<br />

da sxva personaJebis daxmarebiT mayurebels<br />

uCvenebs uimedobis, sinazis,<br />

Zaladobis, siRaribisa da danaSaulis<br />

morevs“ _ es ukve gazeT „le mondis“<br />

Sefasebaa.<br />

„modi TvaldaxuWuli, magram fxizeli<br />

gonebiT, raTa eziaro filip Jantis<br />

namuSevars“ _ ase mouwodebs mayurebels<br />

kritika cnobili reJisoris,<br />

filip Jantis speqtaklis sanaxavad.<br />

scenaze Svidi mogzauri drois, sivrcisa<br />

da fizikuri sazRvrebis miRma<br />

aRmoCndeba. „uZravi mogzaurebi“<br />

_ msaxiobebi ganuwyvetliv iZirebian<br />

metamorfozul situaciebSi. sabolood,<br />

grZnobebisa da gonebis siRrmeebis<br />

gavliT isini ipovian gulisaken<br />

mimaval gzas... filip Janti aRidgens<br />

ucxo qveynebSi mogzaurobebis dros<br />

nanax peizaJebsa da STabeWdilebebs.<br />

Tumca aris kidev sxva peizaJi, romelsac<br />

ufro xSirad giCvenebT _ es aris<br />

misi xilvebis, misi sizmrebis samyaro;<br />

universaluri da STambeWdavi.<br />

Cinuri qoreografiuli warmodgena<br />

„kunfus gamocxadeba, 9 gragnili”<br />

naTlad gamoxatavs Cinur kulturas,<br />

xelovnebas da filosofias. warmodgenas<br />

mayurebeli fantaziis samyaroSi<br />

gadahyavs da dafiqrebis saSualebas<br />

aZlevs. Tumca isic unda iTqvas, rom<br />

daaxloebiT naxevari saaTis Semdeg,<br />

mayurebels erTferovnebis gancda eufleba.<br />

reJisori da qoreografi, liu<br />

Jeni poeziis 9 gragniliT, Tanmimdevrulad<br />

gvixsnis, Tu ra aris siwminde,<br />

sutra, Sromismoyvareoba, suliereba,<br />

morCileba, forma, simSvide, Tavdadeba<br />

da samoTxe.<br />

speqtaklSi SenarCunebulia kunfus<br />

originaluri ena, gadmocemis mkacri<br />

forma da <strong>poezia</strong>, rac grZnobaTa namdvil,<br />

magram Cum dResaswauls qmnis.<br />

vizualuri da audio mogzaurobisas,<br />

TiToeuli scenisTvis specialurad<br />

Seqmnili subtitri gviCvenebs gzas da<br />

gvimxels kunfuSi damalul filosofias.<br />

sxeulis ena xom msoflios WeSmariti<br />

„sametyvelo“ enaa, romelic,<br />

amave dros, universaluria.<br />

sxeulisa da sulis gulubryvilo<br />

harmoniis imedad cxadia, ver viqnebiT.<br />

miT umetes, roca samyaro „uZravi<br />

mogzaurebiTa“ da moZravi, socialur-politikuri<br />

sisastikiTaa savse.<br />

magram unda SevZloT da es gza TvaldaxuWuli<br />

orfeosiviT gaviariT.... ho,<br />

marTla, festivalis direqtori, eka<br />

mazmiSvili dagvpirda, rom momaval<br />

wels parizSi „orfeosis“ damdgmels,<br />

saxelovan ribert vilsons Camoiyvans!<br />

cxadia, speqtakliT...


stili<br />

stilis dRiuri<br />

Impossible Wardrobe<br />

fotoproeqti<br />

Semodgoma<br />

istoria<br />

mzera mivapyroT Alaïa-s


stili<br />

1980-ianebis<br />

`mZime~ memkvidreoba<br />

Tamar alaviZe<br />

Tvis meore naxevari redaqciaSi<br />

yvelaze datvirTuli da albaT,<br />

yvelaze produqtiuli periodicaa.<br />

daaxloebiT 10 ricxvidan samzadisi<br />

temps krefs da momdevno aTi dRis<br />

ganmavlobaSi redaqcia mozuzune<br />

futkrebis skas emsgavseba. Tvis 21<br />

ricxvisTvis, roca nomeri stambaSi<br />

gasamgzavreblad ukve mzad aris,<br />

uceb Tavisuflebis nakadis msgavsi<br />

grZnoba mogawydeba xolme, ai,<br />

iseTi, mZime gamocdidan gamosuls<br />

rom gangicdia. ginda, uceb mowyde<br />

yvelafers da goneba rac SeiZleba<br />

swrafad dacalo gasuli Tvis `nar-<br />

Cenebisgan~ saimisod, rom momavali<br />

TvisTvis sakmarisi `saTavso~ gqondes.<br />

oqtombris Tve gansxvavebuli aRmoCnda.<br />

`Tavisufali nakadi~ aRar<br />

yofila. bolo ori Tve ise gadaeba<br />

erTmaneTs, rom Temebis gamocalkevebulad<br />

gaazrebac ki gamiWirda.<br />

ar vici, qveyanaSi arsebul zogad<br />

fons davabralo Tu planetebis<br />

130 cxeli Sokoladi<br />

arasaxarbielo ganlagebas, magram<br />

faqtia, rom mentaluri Sesveneba<br />

ar gamomivida.<br />

SeiZleba, swored am ganwyobamac<br />

ganapiroba is, rom noembris Tvis<br />

`stilis~ rubrikis Temebis Ziri-<br />

Tadi nawili gasuli saukunis erT-<br />

-erTi yvelaze `gadatvirTuli~<br />

aTwleulis, oTxmociani wlebis irgvliv<br />

trialebs. ufro sworad, am<br />

epoqis erTgvari gaxsenebaa.<br />

ar vici, visTvis ra mogonebebs<br />

aRZravs es periodi _ piradi magaliTiT<br />

saubari gamiWirdeba, vinaidan<br />

es wlebi Cemi cxovrebis pirvel<br />

aTwleuls emTxveva da siyrmis mogonebebi<br />

kulturul konteqsts namdvilad<br />

ver gawvdeba. Tumca, Cemze<br />

sul ramdenime wliT ufrosi Taobis<br />

mexsierebas yvelaze naTlad am<br />

periodidan albaT, inglisis samefo<br />

karis axali binadris, 19 wlis<br />

princesa daianas xateba unda hqondes<br />

SemorCenili. Jurnali VOGUE<br />

1981 wlis maisis Tvis nomerSi wer-<br />

da: `178 santimetri simaRlis, dedamisis<br />

msgavsad grZeli fexebiT, _<br />

TiTqos axalgazrda, saocrad momxibvlelma<br />

Jirafma Seabija samefo<br />

galavans SigniT~.<br />

princesa daianasgan gansxvavebiT,<br />

simorcxviT ar gamoirCeodnen is<br />

qalebi, romelTac oTxmocianeb-<br />

Si maTi qaluri formebis xazgasma<br />

azedin alaias miandes. rbil tyavsa<br />

da taqtilur qsovilebs alaia korsetis<br />

msgavsad epyroboda _ Sezneqva/gamozneqvis<br />

principiT: `realurad,<br />

siSiSvleze metad is fasobs,<br />

rac dafarulia da ar Cans~.<br />

oTxmocianebisgan Sors aris, samagierod,<br />

dRevandel realobasTan<br />

Zalian mWidro emociuri kavSiri<br />

aqvs fotograf mariam siWinavas<br />

Semoqmedebas. mariamis namuSevrebi<br />

araerTxel gamoqveynebula<br />

`stilis~ rubrikaSi, amjerad ki<br />

mkiTxvels mis uaxles fotoproeqts<br />

vTavazobT, saxelwodebiT `Semodgoma~.


98.5 FM<br />

yovel paraskevs, 12:00<br />

ganmeorebiT: SabaTs 11:00, kviras 14:00<br />

www.facebook.com/GadatsemaWeekend


trendi<br />

DRESS TO IMPRESS<br />

avtori Tamar alaviZe<br />

daiana, `dinastia~, fuli, statusi,<br />

logoebi _ CemTvis rom 1980-ianebis aTwleulis<br />

ramdenime sityviT daxasiaTeba<br />

eTxovaT, albaT am sityvebiT Semovifarglebodi.<br />

Tumca, sityva `Semofargvlac~<br />

cota ar iyos uadgilod SeiZleba moge-<br />

CvenoT am epoqasTan mimarTebaSi _ maSin<br />

xom yovelgvari gataceba da akviateba<br />

nebismier ganzomilebaSi Semoufarglavi<br />

iyo: gadametebuli fufunebac ki ar iyo<br />

sakmarisi `fufuneba~; cnobili brendebis<br />

samosi da aqsesuarebi sulis da Tvalebis<br />

amoRamebamde logoebs hqonda moculi;<br />

Zlieri qalis siluetis xazgasasmelad ki<br />

mxrebis moculoba maqsimalurad iyo ga-<br />

132 cxeli Sokoladi<br />

zviadebuli. 2012/13 wlis Semodgoma-zamTris<br />

koleqciebs Tvals Tu gadaavlebT,<br />

mixvdebiT, rom oTxmocianebis aTwleuli<br />

araerTi dizaineris TavSi qarborbalasaviT<br />

trialebda: niu iorkis da kidev ufro<br />

gamoxatulad, evropuli modis didi qalaqebis<br />

podiumebze am epoqis da Tanamedrove<br />

teqnologiebis araerTi saintereso<br />

sinTezis xilva iyo SesaZlebeli.<br />

daiana da sapnis operebi _ 1980-ianebis<br />

aTwleulSi TiTqos ori paraleluri samyaro<br />

Tanaarsebobda: msoflio gacxovelebuli<br />

yuradRebiT swavlobda didi<br />

britaneTis axal princesas, 19 wlis daiana<br />

spensers, romelic Tvalis daxamxameba-<br />

princesa daianas fanebi,<br />

axali zelandia, 1984<br />

vivien vestvudis `mekobreebis koleqcia~, 1981 1980-ianebis popularuli seriali `dinastia~<br />

Si asi aTasobiT adamianisTvis sakulto<br />

stilis mqone pirovnebad iqca. samefo regaliebis<br />

paralelurad ki amerikis kontinentze<br />

sapnis operebi `dalasi~ da `dinastia~<br />

1980-ianebis Sua periodis glamuris<br />

idealurad gansaxierebas cdilobdnen.<br />

axali romantizmi _ samefo karze mimdinare<br />

`formaluri romantizmis~ paralelurad,<br />

1982 wels modaSi `axali romantikosebis~<br />

dineba Semovida. `pankuri<br />

kabebi sabolood finjan yavaze mosayol<br />

istoriaTa ricxvs miemata~, werda amerikuli<br />

VOGUE, `qalebisTvis moulodnelad<br />

glamuri iqca amosaval wertilad~. vivien<br />

vestvudma misTvis damaxasiaTebel banda


მალე, ოქტომბრის ბოლოს.<br />

Marks & Spencer-ის მაღაზია თბილისი მოლში, სა აც წარმო გენილი<br />

იქნება 2012 წლის შემო გომა/ზამთრის კოლექცია მამაკაცებისთვის,<br />

ქალბატონებისთვის, ბაშვებისთვის, თეთრეული ა<br />

ექსკლუზიური პარფიუმერია.<br />

თბილისი მოლი, იღომი 9/აღმაშენებლის ხეივანი 16<br />

marksandspencer.com


trendi<br />

Comme Des Garcons, 1984 CHANEL, 1980-iani wlebi CHRISTIAN DIOR, gazafxuli/zafxuli 1987<br />

CHLOE, Semodgoma/zamTari 2012-13 STELLA MCCARTNEY, Semodgoma/zamTari 2012-13 BALMAIN, Semodgoma/zamTari 2012-13<br />

Jis tipis Sarvlebze uari Tqva da 1981<br />

wels mekobreebiT inspirirebuli koleqcia<br />

Seqmna: furfuSebiani bluzebi, muxls<br />

qvemoT sigrZis Sarvlebi, TeTri kotonis<br />

Tavisufali Targis samosi erTgvari saprotesto<br />

reaqcia iyo pankis mimdevrobaze.<br />

iaponelebis talRa _ inteleqtualuri<br />

samosiT damkvidrebulma isi miakim, rei<br />

kavakubosa da ioji iamamotosTan erTad,<br />

origamis xelobasTan mimarTebaSi axleburi,<br />

ufro daxvewili midgoma gamoiCines.<br />

maTi Semoqmedeba, erTad aRebuli, im periodis<br />

maRali modis parizuli saxlebis<br />

gadametebuli fufunebis (magaliTisTvis<br />

134 cxeli Sokoladi<br />

kristian lakruas Semoqmedebis gaxsenebac<br />

kmara) srul antipods warmoadgenda.<br />

mziani aRmosavleTis Semoqmedebi skulpturulad<br />

Semoxveuli samosis da drapirebis<br />

Temaze akeTebdnen interpretaciebs,<br />

risi meSveobiTac moculobiT samoss<br />

qmnidnen monotonur ferebSi.<br />

politikuri elita _ britaneTis saTaveSi<br />

margaret tetCeris mosvlas `power<br />

dressing~-is popularizeba mohyva. tieri<br />

miuglerma marlen ditrixis stilSi gadawyvetili<br />

ganieri mxrebi kidev ufro<br />

xazgasmulad moculobiTad aqcia, jorjo<br />

armanim ki saqmiani qalis miseuli xedva<br />

maRalmxrebiani qurTukebiT da tanze<br />

momdgari qvedabolos kombinaciiT warmoadgina.<br />

amerikaSi dona karanma idealuri<br />

zomebisgan Sors myofi sxeulis mqone qalebisTvis<br />

saqmiani da imavdroulad seqsualurobis<br />

xazgamsmeli sakulto garderobi<br />

Seqmna.<br />

sportuli gatacebebi _ oTxmocianebis<br />

warmatebul qals sxeulic, karieris<br />

Sesabamisad, kargad gawvrTnili unda hqonoda.<br />

aTleturi sxeulis wvrTna ki Sesabamisi<br />

samosis gareSe warmoudgeneli iyo:<br />

nacrisfer, kotonis savarjiSo Sarvlebs,<br />

kapiuSonian sportul qurTukebs da `gama-<br />

Sebs~ satrenaJoro darbazs gareTac xSirad<br />

SexvdebodiT.


Tbilisi Mall,<br />

16km Aghmashenebeli Alley


istoria<br />

mzera mivapyroT Alaïa-s<br />

Jurnali VANITY FAIR<br />

seqtemberi, 2012<br />

inglisuridan Targmna Tamar alaviZem<br />

ukanaskneli 50 wlis ganmavlobaSi, msoflioSi<br />

yvelaze moduri da Tavgadasavlebis moyvaruli<br />

qalbatonebi yovelTvis azedin alaias mimarTaven,<br />

roca eZeben samoss, romelic maT sxeuls srulyofilad<br />

warmoaCens, momxibvlelobas, mgrZnobiarobas<br />

da Tavdajerebas Sematebs. am qalebisTvis azedin<br />

alaia Tavisi saqmis uzado ostatia. dizaineri,<br />

romelic aRmerTebs qalur formas. emi fain kolinzi<br />

mogviTxrobs am iSviaTi niWiT dajildoebuli<br />

parizeli dizaineris Sesaxeb da gvaCvenebs gzas,<br />

romelic alaiam sruli anonimurobidan saerTaSo-<br />

136 cxeli Sokoladi<br />

riso modis umaRles eSelonebamde gaiara.<br />

gazafxulis pirvel saRamos, parizis erT-erT<br />

prestiJul quCaze Avenue George V-ze mdebare kabareSi<br />

_ `Crazy Horse~ Cveuli, erotikuli ganwyoba<br />

idga. iqaur auras verc safrangeTSi gaCaRebuli saprezidento<br />

arCevnebis cieb-cxeleba da verc saSinlad<br />

uJmuri amindi afuWebda. wiTel, grZel skamze<br />

azedin alaia Tavis or TanamSromels Soris mokalaTebuliyo<br />

da gamocdili mzeriT aTvalierebda<br />

iqve, scenaze naxevradSiSvel mocekvave gogonebs.<br />

alaias TanamSromlebma mcire msjelobis Semdeg


daaskvnes, rom mocekvave gogonebis tanga-trusebi<br />

ver iyo srulyofilad damzadebuli. `roca maT<br />

mister alaia amzadebda, isini tanze ar moZraobdnen~,<br />

_ Tqva alaias komerciulma direqtorma karolin<br />

fabr-bazanma.<br />

1970-ianebis bolos, vidre modis leqsikonSi daamkvidrebda<br />

axal terminebsa da atributebs _ leginsebs,<br />

metalis dekoratiul sakinZebs, mkerdis<br />

amwev biushalteris tipis zedatans, tanze moyvanil<br />

kabebs da perforirebul tyavs _ azedin alaia,<br />

ori wlis manZilze, Crazy Horse-is mocekvave gogonebisTvis<br />

qmnida kostiumebs. `swored am parizul<br />

kabareSi Seiswavla man sxeulis esTetika da ukana<br />

tanis _ dundulebis mniSvneloba~, _ ambobs fabr-<br />

-bazani.<br />

Sous Semdeg iqve, kabaresTan mdebare restoran<br />

Le Stresa-Si gadavinacvleT savaxSmod, sadac alaiam<br />

detalurad aRmiwera, Tu rogor emzadebian kabares<br />

mocekvave gogonebi kulisebs miRma SousTvis.<br />

saubari fabrma Segvawyvetina, undoda alaiasTvis<br />

ecnobebina ramdenime wuTis win miRebuli imeilis<br />

Sesaxeb. werili prestiJuli britanuli savaWro<br />

centrisgan Harrods-isgan iyo da Seicavda uaxles<br />

monacemebs alaias maRaziis gayidvebis Sesaxeb.<br />

bolo ricxvebis mixedviT, am konkretul maRazia-<br />

Si, mxolod erTi dRis ganmavlobaSi, alaias 60 kaba<br />

gauyidiaT, rac imave savaWro centrSi ganlagebuli<br />

araerTi saerTaSoriso brendisTvis SeiZleba sanatreli<br />

maCvenebelic ki yofiliyo.<br />

saubars vagrZelebT, Tumca isev maleve gvawyvetineben<br />

_ amjerad gverdiT magididan alaias erT-<br />

-erTi klientis saqmro gvesalmeba. rogorc Semdgom<br />

dizainerma amixsna, am axalgazrda mamakacis<br />

sacoles or saqorwino kabas umzadeben: erTi kaba<br />

TeTri feris axali, iaponuri sinTetikuri qsovilisgan<br />

ikereba, romelic, alaias TqmiT, imdenad<br />

haerovania, rom berZnuli miTologiis gmir araqnes<br />

naxelavic ki SeiZleba gegonoT (araqne lidieli<br />

gogona iyo, romelic nislis msgavsi Zafebisgan<br />

haeriviT gamWvirvale qsovilebs qsovda). meore,<br />

tanze momdgari kaba ki zRvis sanapiroze dagegmili<br />

ceremoniisTvisaa gankuTvnili da, pirvelis<br />

msgavsad, `saidumlo qsovilisganaa~ damzadebuli.<br />

saerTod, alaias qsovilebs italiaSi, dizaineris<br />

mier gamogonili teqnologiis meSveobiT amzadeben<br />

_ specialur saqsov dazgaze, specialuri printebis<br />

gamoyenebiT. alaias WeSmaritma momxmarebelma<br />

icis, rom mas alaia cxovrebis yvela etapze sWirdeba,<br />

arSiyobis periodidan dawyebuli, qorwiliT<br />

da orsulobis periodiT dasrulebuli. mis erTgul<br />

klientTa rigebSi jer kidev iricxeba 1950iani<br />

wlebis maRali modis cnobili modeli betina<br />

graciani, romelic axla 86 wlisaa. alaia pirveli<br />

miSel obama<br />

naomi kempbeli<br />

istoria<br />

cxeli Sokoladi 137


istoria<br />

modeli kasia strusi<br />

Sarliz teroni<br />

138 cxeli Sokoladi<br />

iyo, vinc SeZlo, qalebi daerwmunebina, orsulebisTvis<br />

gankuTvnil sagangebo, farTxuna samosSi<br />

sxeulis Secvlili formebi ki ar daemalaT, aramed<br />

`yvelaze lamazi formebi da silueti gamoeCinaT~,<br />

_ ixsenebs dizaineris didi xnis megobari da klienti<br />

matilda de rotSildi. nebismier Tanamedrove<br />

dizainerze metad, swored alaiam moaxerxa qaluri<br />

bunebis emociuri, intimuri da biologiuri `faqtebis~<br />

saaSkaraoze gamotana. `misi kabis CacmisTanave<br />

qalma icis, rom saqmis 50 procenti ukve gakeTebulia,<br />

imis miuxedavad, Tu ra mizani amoZravebs mas<br />

_ saqmian Sexvedraze midis, Tu mamakacis moxibvla<br />

surs~, _ ambobs de rotSildi.<br />

qalbatoni rotSildis Sefasebas adasturebs Harrods-idan<br />

da msoflios sxvadasxva kuTxeSi gaxsnili<br />

alaias 300-mde maRaziidan mosuli finansuri ma-<br />

Cveneblebic. yovelgvari reklamisa da socialuri<br />

mediis CarTvis, licenzirebis, onlain maRaziebis,<br />

fasdaklebebis, sunamoebis da piarkampaniebis daxmarebis<br />

gareSe, alaias mza samosi `dRemde erTgvar<br />

narkotikad rCeba qalebisTvis. maTTvis kabis fasi<br />

arasdros warmoadgens dabrkolebas~ (erTi kabis<br />

Tu ansamblis Rirebuleba SeiZleba 15.000 dolars<br />

aRwevdes).<br />

1940-ian wlebSi tunisSi (zust TariRs dizaineri<br />

ar/ver asaxelebs) dabadebuli dizaineri dedamisis<br />

mSoblebma gazardes. babua policiis oficeri iyo,<br />

misi saukeTeso megobari ki kinoindustriaSi muSaobda,<br />

da saRamoobiT, roca ori xandazmuli mamakaci<br />

banqos TamaSiT iqcevda Tavs, alaia iqve filmebis<br />

cqeraSi atarebda dros, zogierT kinosuraTs ganmeorebiTac<br />

uyurebda. biWs imdenad uyvarda kino,<br />

rom Semdeg skolis megobrebisTvis mini-warmodgenebs<br />

dgamda _ sayvarel kinogmirebs ganasaxierebda,<br />

cekva-simReris TanxlebiT. am performansis sanacvlod,<br />

megobrebi alaias saxatav fanqrebs Cuqnidnen,<br />

riTac biWuna Semdeg Canaxatebs akeTebda.<br />

xelovnebisadmi alaias interesi mxedvelobidan<br />

ar gamorCenia dedis megobars, madam pinos, romelic<br />

samSobiaros medda iyo. madam pinom patara<br />

alaia TavisTan daasaqma: `pirvelad mSobiarobas 10<br />

wlis asakSi daveswari. maxsovs, madam pinom rogor<br />

maswavla Wiplaris gadaWra da Semdgom misi koxtad<br />

da moxdenilad ganaskva imisaTvis, rom axalSobils<br />

lamazi Wipi hqonoda~, _ ixsenebs dizaineri. Tumca<br />

axalgazrda alaias yvelaze metad madam pinos sava-<br />

Wro centrebis katalogebi da xelovnebis wignebi<br />

ainteresebda. swored am biblioTekis meSveobiT gaecno<br />

alaia pirvelad pikasos Semoqmedebas.<br />

15 wlis iyo, roca madam pinom tunisSi, xelovnebis<br />

skolaSi skulpturis kursze Cawera. swavlasTan<br />

dakavSirebuli xarjebis dasafarad, alaia Tavis<br />

dasTan, hafidasTan erTad mkeravis asistentad mo


ewyo. swored am periodSi gaicno SemdegSi misi megobari,<br />

leila mencari, romlis daxmarebiT, damwyebma<br />

dizainerma Christian Dior-is legendarul saxlSi<br />

amohyo Tavi, Tan zustad im periodSi, roca franguli<br />

maRali modis saxli didebis da popularobis<br />

mwvervalze imyofeboda (saqme is gaxlavT, rom<br />

mencaris deda dioris saxlis araerT mniSvnelovan<br />

klients icnobda). `iq mxolod 5 dRe davyavi~, _<br />

ixsenebs alaia, `alJiris omi axali damTavrebuli<br />

iyo, amitomac, tunisis warmomavloba Cems biografiaSi<br />

erTgvari Savi laqa aRmoCnda~.<br />

1960 wlisTvis alaia parizSi, baronesa de bleJeris<br />

saxlSi, momsaxure personalisTvis gankuTvnil<br />

fligelSi cxovrobda. am saxlSi gatarebuli xuTi<br />

wlis ganmavlobaSi alaia `saxlis mkeravis~ funqciebs<br />

asrulebda da mamakaci ZiZis movaleobebsac iTavsebda.<br />

swored am periodSi auRo alaiam alRo mosamsaxuris<br />

uniformas, romlis Sav, kotonis versias<br />

(Chinese pajamas) dizaineri dRemde, yoveldRiurad<br />

atarebs ucvlelad. am periodSi cnobili arqiteqtoris,<br />

bernar zerfusis meuRlem, simonma gadawyvita,<br />

rom alaia Tavisi mfarvelobis qveS aeyvana<br />

da axalgazrda tuniseli parizis inteleqtualur<br />

elitas warudgina. maleve alaia eleganturobiT<br />

gamorCeuli cnobili mwerlis, luiza de vilmoranisTvis<br />

ualternativo dizainerad iqca, romelic<br />

dizainers `Cemi artistis~ statusiT moixseniebda<br />

da sakuTar eleganturobasa da silamazes mxolod<br />

mas umadlida.<br />

epoqaSi, roca dizainerebi jer kidev ar awarmoebdnen<br />

mza samosis koleqciebs da qalebi TavianT<br />

garderobs ramdenime gamocdil, gawaful mkeravs<br />

andobdnen, alaia parizis aristokratTa da inteleqtualTa<br />

wrisTvis erTgvar `saidumlo iaraRad~<br />

iqca _ alaias qmnilebebis wyalobiT, qalebi yovel-<br />

Tvis uzadod gamoiyurebodnen.<br />

1960-iani wlebis miwuruls alaia parizis marcxena<br />

sanapiroze, belSasis quCaze dasaxlda, sadac patara<br />

oroTaxian binaSi atelies mowyobac moaxerxa.<br />

saqmianobis popularizebaSi mas daexmara axlad<br />

daxuruli Balenciaga-s saxlis yofili gayidvebis<br />

konsultanti qali, romelmac SeZlo, legendaruli<br />

kristobal balensiagas klientura alaias qmnilebebiT<br />

daeinteresebina. atelies finansuri mxare<br />

alaias dam, hafidam Caibara, romelic ZmasTan er-<br />

Tad iqve cxovrobda.<br />

sesil de rotSildma alaias klintTa ricxvs greta<br />

garbo Semata, reJisorma rene klerma ki _ klodet<br />

kolberi. silamazis salonebis cnobil qsel-<br />

Si Alexandre-Si momuSave parikmaxeris daxmarebiT<br />

alaiam misTvis sakulto kinomsaxiobis, arletis<br />

gacnoba da sakuTari SemoqmedebiT misi moxibvlac<br />

moaxerxa. `miWirs imis axsna, Tu ratom dasWirda<br />

gvinet peltrou<br />

daiana kriugeri<br />

istoria<br />

cxeli Sokoladi 139


istoria<br />

azedin alaia tina ternerTan erTad<br />

140 cxeli Sokoladi<br />

alaias amdeni weli imisTvis, rom misi saxeli modis<br />

samyarosTvis cnobili gamxdariyo. yvelaze metad<br />

alaia sakuTari xelobis daxvewaze iyo orientirebuli<br />

da misTvis naklebi mniSvneloba hqonda saxels<br />

da fuls~, _ ambobs matilda de rotSildi.<br />

1979 wels fexsacmelebis dizainerma Carlz Jordanma<br />

alaias mza samosis koleqciis Seqmna sTxova.<br />

es patara koleqcia tyavisgan damzadebuli samosisgan<br />

Sedgeboda, romelic elviT, balTebiT da<br />

sxva metalis aqsesuarebiT iyo gawyobili. alaia<br />

ixsenebs, rom maSin Jordanma uari Tqva koleqciaze,<br />

radgan is zedmetad uxeSi eCvena. gansxvavebul<br />

azrze iyo cnobili skulptoris meuRle, rozin<br />

baldaCini, romelmac alaias es koleqcia qalebis<br />

cnobili Jurnalis Elle-is franguli gamocemis redaqtors,<br />

nikol krasas aCvena. krasa imdenad moixibla<br />

koleqciiT, rom metalebiT gawyobili Savi,<br />

tyavis kaba Jurnalis ydaze aRmoCnda, xolo Tavad<br />

krasa ki alaias `uxeSi~ samosis erT-erT loialur<br />

momxmareblad da am saxlis `modur elCad~ iqca.<br />

matilda rotSildi ixsenebs: `1980 wels niu iork-<br />

Si vcxovrobdi da parizSi gamgzavreba mqonda dagegmili.<br />

erT-erTma megobarma miTxra: is kaci unda<br />

naxo aucileblad, tyavi xelaxla rom gamoigona!~<br />

maSin ver warmovidgine, raze SeiZleboda yofiliyo<br />

saubari. parizSi rom Camovedi, belSasis quCas mivaSure,<br />

zari davreke da maxsovs, TviTon alaiam<br />

gamiRo kari. niu iorkSi misi samosiT davbrundi.<br />

qalebi quCaSi maCerebdnen da mekiTxebodnen, visi<br />

samosi mecva. iseTi ram mecva, rac adre aravis enaxa<br />

_ leginsebi~.<br />

1980 wlis zafxulSi, parizis modis kvireulis mimdinareobisas<br />

alaiam misi koleqciidan sami ansambli<br />

franguli Elle-is redaqtors, nikol krasas da<br />

mis or kolegas aTxova. es is periodi iyo, roca<br />

qalebs androgenuri, eni holis stilis mamakacuri<br />

minimalizmi izidavda. am dros gamoCnda nikol<br />

krasa tyavis, welSi gamoyvanil Sav kostiumSi, misi<br />

megobari serfi _ metalis rgolebiT gawyobil, Sifonis<br />

grZel qvedaboloSi, xolo mesame megobari _<br />

tanze momdgar, naqsov kabaSi, romelsac, spiralis<br />

msgavsad, erTi, grZeli elva hqonda garSemortymuli.<br />

legendaruli fotoJurnalisti bil qaningemi,<br />

romelic im dros Women’s Wear Daily-s Jurnalisti<br />

iyo, monusxuli darCa am radikalurad gansxvavebuli<br />

da axali siluetiT: ganieri mxrebi, wvrili weli<br />

da grZeli fexebi _ es revoluciis tolfasi iyo.<br />

1981 wlis 23 noembris nomerSi bil qaningemis fotoebi<br />

amgvari minaweriT gamoqveynda: `ucnobi dizaineri<br />

qalebs ubrunebs samoss, romelic maT bunebriv<br />

formebs warmoaCens~. alaia ixsenebs: `bilma dawera,<br />

rom man im dRes momavali dainaxa. bili is adamiani<br />

iyo, visac xedva gaaCnda. me yvelafers mas vumadli~.


პულოვერი<br />

59 GEL<br />

MANGO.COM<br />

თბილისი, ჭავჭავაძის გამზ. #16 პეკინის გამზ. #19 / TBILISI, 16 CHAVCHAVADZE AVE. 19 PEKINI AVE.


fotoproeqti<br />

Semodgoma<br />

foto: mariam siWinava<br />

142 cxeli Sokoladi


fotoproeqti<br />

cxeli Sokoladi 143


fotoproeqti<br />

144 cxeli Sokoladi


fotoproeqti<br />

cxeli Sokoladi 145


fotoproeqti<br />

146 cxeli Sokoladi


fotoproeqti<br />

cxeli Sokoladi 147


fotoproeqti<br />

148 cxeli Sokoladi


fotoproeqti<br />

cxeli Sokoladi 149


werili<br />

ALLA BOBOR<br />

avtori Tamar sulava<br />

yovelTvis mainteresebda modis<br />

istoria da ai, ukve ramdenime Tvea,<br />

romis modis akademiis studenti<br />

gavxdi (AccademiaModa di Roma).<br />

am skolis Sesaxeb florenciaSi,<br />

cnobili dizaineris, guCis saxl-<br />

-muzeumSi stumrobisas Sevityve.<br />

iseTi cnobismoyvare adamiani var,<br />

gamikvirda, manamde rom araferi<br />

vicodi misi arsebobis Sesaxeb.<br />

romSi dabrunebuli, saswrafod<br />

Cems miniaturul magidas mivujeqi<br />

da jadosnuri `gugli~ gavxseni.<br />

mravalprofiliani akademia, maRali<br />

modis dizainerma da Teatris<br />

kostiumebis Semqmnelma, pistoleze<br />

romanam daaarsa 1964 wels<br />

da mas mere aq araerT, dRes ukve<br />

saqveynod cnobil modis specialists<br />

uswavlia.<br />

momdevno dReebSi, swavlis pirobebis<br />

gasagebad, akademias mivaSure,<br />

150 cxeli Sokoladi<br />

romelic tibrosis sanapiroze, meore<br />

saukuneSi agebuli `wminda angelozis~<br />

cixe-simagres gahyurebs;<br />

gemaxsovrebaT, es is cixe-simagrea,<br />

saidanac jakomo puCinis operis,<br />

`toskas~ personaJi, bonapartisti<br />

tusaRi anjeloti gaiqceva. Senoba-<br />

Si Sesvlisas, CemTvis kargad nacnobi<br />

romauli atmosfero damxvda _<br />

siZvele, Camqrali ferebi, cotaTi<br />

moryeuli karadebi, maRali kibeebi<br />

da Weri; kibeebze, kuTxeebSi mdgar<br />

manekenebs studentebis mier Seqmnili<br />

gladiatorebisa da papebis<br />

uniformebi ecvaT. romSi, amgvar<br />

SenobebSi Sesvlisas, maSinve imperiul<br />

epoqebSi gadaveSvebi xolme<br />

da vfiqrob, rogor wiravdnen<br />

Tavs meomrebi, rogor yvirodnen<br />

gladiatorebi _ `keisarno, sikvdilisken<br />

mimavalni mogesalmebiT~;<br />

rogor zrunavda ,konstantine<br />

didi qristianebze, da, Zalauneburad,<br />

iseTi mokrZalebis SegrZneba<br />

meufleba, rom xmis amoRebisac ki<br />

mrcxvenia.<br />

am fiqrebSi viyavi, roca oTaxidan<br />

sasiamovno garegnobis gogona<br />

gamovida, Ria ferebiT, da RimiliT<br />

momesalma, mkiTxa, raSi damxmareboda,<br />

Semdeg ki, naxevari saaTis<br />

ganmavlobaSi mixsnida detalebs.<br />

SevTanxmdiT, erTmaneTs erT kviraSi,<br />

saswavlo kursis dawyebisas<br />

SevxvdebodiT.<br />

male modis gakveTilebic daiwyo.<br />

oTaxSi pedagogi _ docenti paola<br />

paraneze Semovida, gagvecno da<br />

mogvibodiSa, TqvenTan pirdapir<br />

milanidan movdivar, CemodniT var<br />

mosulio. gvTxova, SenobiT migvemarTa,<br />

ase ufro gagviadvildeba<br />

urTierTobao. paola sakmaod damajereblad<br />

gamoiyureba _ liberal-<br />

-docenturad. klasSi ki CemTan er-<br />

Tad sxedan: juzi, martina, daniela,<br />

federiko, filipo, karolina, marko<br />

da virjinia. TiToeuli maTgani<br />

gansxvavebuli asakis da warmoSobisaa.<br />

juzis unda, rom `personal<br />

Soperi~ iyos (piradi konsultanti<br />

sayidlebze wasvlisas, romelic<br />

klients tansacmlis SerCevaSi exmareba)<br />

da aq fantaziis gasaRrmaveblad<br />

movida; martina cnobili<br />

brendis `marni~-s parizul butikSi<br />

muSaobs, interesi modis samyaros<br />

mimarT mas Semdeg gauCnda, roca,<br />

erT mSvenier dRes, maRaziaSi, ines<br />

dela fresanJi (frangi didgvarovani<br />

da Sanelis saxlis 70-iani wlebis<br />

modeli) gaicno; daniela italiis<br />

samxreTiT, erT-erT patara sofel-<br />

Si cxovrobs da iqve, Tavisi saqmros<br />

sportul maRaziaSi muSaobs; federiko<br />

grafikosia da ainteresebs, Tu


ogor iqmneboda sxvadasxva brendis<br />

logoebi. am mravalferovani<br />

jgufis wevrebi ki, sabolood, erTma<br />

konkretulma interesis sferom<br />

_ modam gagvaerTiana.<br />

gakveTilebi 5 saaTs grZeldeba,<br />

magram TiTqos daRlas ver grZnob,<br />

ise Tavisuflad varT, TiTqos,<br />

saxlSi viyoT. leqciebis dros<br />

erTmaneTs sakuTar gamocdilebas<br />

vuziarebT, Sesvenebaze ki terasaze<br />

vikribebiT da yavis distributorisTvis<br />

xurdebs veZebT, ufro<br />

fxizlad rom SevudgeT leqciebis<br />

meore nawils... terasaze ganvlili<br />

dReebis msoflio siaxleebs didi<br />

interesiT vismen xolme: `gogoebo,<br />

gaigeT bulgareTSi teroristebs<br />

aeroporti daubombiaT!~ `obamas<br />

da erdoRans bevri usaubriaT siriis<br />

problemebze, vnaxoT, ra iqneba~;<br />

`axlaxan tokiodan davbrundi<br />

da mivxvdi, rom iqaurebi 50<br />

wliT uswreben italiur modas~...<br />

erT dRes martinas rkinis fuli<br />

ar hqonda da finjani yavis gareSe<br />

rCeboda, roca dapatiJeba SevTavaze,<br />

milioni madloba gadamixada da<br />

im dRis Semdeg, mgoni, misi sauke-<br />

Teso megobari gavxdi...<br />

erT-erTi aseTi Sesvenebis dros<br />

terasaze axovani, WaRaraTmiani,<br />

simpaTiuri garegnobis mamakaci<br />

gamovida. maleve vicaniT, is akademiis<br />

direqtori iyo. mogvesalma,<br />

jgufidan gamomarCia da komplimenti<br />

miTxra: `naxe, rogori bobori<br />

stiliT gacvia!~ cota davibeni,<br />

mivxvdi, rom raRac sasiamovno mi-<br />

Txra, magram sityva `bobori~ manamde<br />

arasdros gamego. mogvianebiT,<br />

docent paolas vkiTxe da swored<br />

man amixsna: `es termini modur wreebSi<br />

jer kidev Zalian axalia. is<br />

sityva `burJuaziidan~ modis da<br />

aRniSnavs qals, romelic gaxsnili<br />

guliT uyurebs samyaros, mravalmxrivi<br />

interesebi aqvs, humanuria,<br />

werili<br />

uyvars ojaxi, garSemomyofTa mimarT<br />

yuradRebiania, misi inspiracia,<br />

xelovneba, kino da, zogadad,<br />

kulturaa; `bobor~ qalbatoni<br />

sada, rafinirebuli da mgrZnobiarea<br />

da Tan _ Zlieri~, _ daasrula<br />

paolam axsna.<br />

...albaT, modis akademiis direqtoris<br />

Sefaseba zedmeti iyo<br />

CemTvis, magram mainc Sevifere.<br />

maxsovs, erT kviras gamyva am komplimentiT<br />

gamowveuli sasiamovno<br />

gancda da Cems Tavs davpirdi, namdvilad<br />

yvelaferi unda gavakeTo<br />

imisTvis, rom, wlebis Semdeg, namdvili<br />

`bobor~ qalbatoni davdge.<br />

cxeli Sokoladi 151


stilis dRiuri<br />

IMPOSSIBLE WARDROBE<br />

avtori Teo qavTaraZe<br />

foto piero biazoni<br />

tilda svintoni<br />

seqtembris Tve yovelTvis gansaku-<br />

Trebulad gadatvirTuli da damqancvelia<br />

modis moyvarulebisTvis.<br />

msoflio modis oTx did qalaqSi<br />

(niu iorki, londoni, milani, parizi),<br />

erTmaneTis miyolebiT, eqvsTviani<br />

mzadebis Semdeg modis saxlebi gazafxuli-zafxulis<br />

axal koleqciebs<br />

waradgenen. modis industriis marketologebi<br />

sanaxaobrivi SouebiT<br />

cdiloben potenciur myidvels Tavbru<br />

daaxvion da ZviradRirebuli<br />

koqteilis kabebi axalgazrda gogonebs<br />

ocnebad gadauqcion. Tumca, parizSi<br />

Palais de Tokyo-Si, Galliera Fashion<br />

Museum-is direqtorma, olivie saliarma<br />

da oskarosanma msaxiobma<br />

tilda svintonma modis moyvarulebs<br />

sruliad gansxvavebuli ram SesTava-<br />

152 cxeli Sokoladi<br />

zes: istoriul samoss, romelic ukve<br />

aTeuli wlebia, stabilur temperaturaze,<br />

gansakuTrebulad dacul<br />

adgilze inaxeba, suli STaberes da<br />

dauviwyari performansiT gaacocxles.<br />

Teatraluri sanaxaobis mTavari<br />

moqmedi gmiri tilda svintoni<br />

iyo, romelsac msgavs originalur<br />

performansebSi araerTxel miuRia<br />

monawileoba. 1995 wels Serpentine<br />

Gallery-Si msaxiobs erTi kviris ganmavlobaSi<br />

yoveldRe 8 saaTi minis<br />

kubSi eZina. 17 wlis win es ucnauri<br />

performnasi 22 aTasma adamianma naxa.<br />

aristokratiuli warmomavlobis<br />

msaxiobi, gansakuTrebuli niWisa da<br />

daxvewili manerebis garda, arastandartuli<br />

fizikuri monacemebiTac<br />

gamoirCeva: fermkrTali saxis kani da<br />

wiTuri Tma tilda svintons TiTqos<br />

araamqveyniur elfers sZens. amitomac,<br />

erTi wlis win, roca olivier<br />

saliars The Impossible Wardrobe-is gamofenis<br />

idea daebada, svintonis garda<br />

sxva Semsrulebelze arc ufiqria.<br />

saliarisgan es originaluri idea<br />

aravis gahkvirvebia: jer kidev, 2005<br />

wlidan Teatraluri performansebiT<br />

man araerTxel scada miviwyebuli<br />

samosis gacocxleba. mis mier<br />

wlebis ganmavlobaSi organizebul<br />

CHRISTIAN LACROIX-s, SONIA RYKIEL-is,<br />

YOHJI YAMAMOTO-s da ANDY WARHOL-<br />

-is gamofenebs erTi gamaerTianebeli<br />

Zafi hqonda: yvela es gamofena<br />

konsiumeruli konteqstisgan srulad<br />

daclili iyo.


stilis dRiuri<br />

Teatralur sanaxaobaSi saliari<br />

da tilda svintoni muzeumis TanamSromlebis<br />

rolebs ganasaxierebdnen.<br />

konservaciis wesebis zedmiwevniT<br />

dacviT, orives sada, TeTri<br />

xalaTebi ecva, xelebze ki qaTqaTa<br />

xelTaTmanebi ekeTaT. saliarma da<br />

svintonma muzeumis mcvelisa da<br />

restavratoris rolebi ostaturad<br />

gaiTamaSes: olivieri saTuTad<br />

gadascemda msaxiobs istoriul samoss,<br />

romelic mxolod gamometyvelebiT<br />

da unikaluri moZraobiT,<br />

yovelgvari artikulaciis gareSe<br />

axerxebda tansacmlis wina mflo-<br />

154 cxeli Sokoladi<br />

belTan kontaqtis damyarebas: napoleonis<br />

moqarguli samxedro kostiumi,<br />

aisidora dunkanis kaba, madam<br />

gres 1942 wlis koqteilis ansambli.<br />

sruliad gansxvavebulad warmoadgina<br />

msaxiobma iv sen loranis mier<br />

Seqmnili kombinezoni, romelic<br />

erT dros beti katrus ekuTvnoda.<br />

muyaos dafaze moTavsebuli, 1936<br />

wels elza skiaparelis mier Seqmnili<br />

oqrosklanWebiani xelTaTmanebi<br />

svintonma auditoriis winaSe ise Camoatara,<br />

rogorc _ xelovnebis nimu-<br />

Si. TiToeuli `nivTis~ prezentacia<br />

moklemetraJian filmebs hgavda,<br />

romlebSic tilda svintoni gansxvavebul<br />

rolebs TamaSobda.<br />

Teatraluri performansisTvis<br />

organizatorebma 50-mde kostiumi<br />

aarCies. sakulto namuSevrebis garda<br />

warmodgenili iyo ucnobi adamianebis<br />

tansacmelic, romelic wlebis<br />

win mepatroneebma da maTma ojaxebma<br />

muzeumebs usaxsovres. 1968 wliT<br />

daTariRebuli pako rabanis kaba, romelic<br />

brijid bardos ekuTvnoda;<br />

1924 wlis Lanvin-is metalis sacurao<br />

kostiumi, Balmain-is, Christian Dior-is<br />

da Chanel-is vintaJi. 45-wuTiani performansis<br />

Semdeg darbazSi ovaciebi<br />

did xans ar wydeboda. ideis avtoris<br />

Canafiqrma gaamarTla _ saliarma da<br />

svintonma istoriis Txrobis Tanamedrove<br />

da unikaluri xerxi ipoves.<br />

mTeli es warmodgena britanelma<br />

artistma, fotografma da kinore-<br />

Jisorma katerina jebim firze asaxa.<br />

filmis gadaRebis procesi TiTqmis<br />

usityvod mimdinareobda, yovelgvari<br />

ganxilvis gareSe. msaxiobic da reJisoric<br />

mxolod TavianT intuicias<br />

miendnen. rvawuTiani filmi kargad<br />

aRwers tilda svintonis rolze mu-<br />

Saobis process. rogor Sedis morgis<br />

msgavs arqivSi msaxiobi da rogor<br />

iwyebs napoleonis mundiris yuradRebiT<br />

Seswavlas ise, rogorc amas<br />

profesionali restavratorebi ake-<br />

Teben. erT-erT kadrSi msaxiobi aisidora<br />

dunkanis, elza skiaparelis da<br />

maria antuanetas fotoebSi Cafluli<br />

usityvod zis da ase cdilobs cnobil,<br />

ukve gardacvlil qalbatoneb-<br />

Tan `daaxloebas~.<br />

ramdenime Tvis win Women’s Wear<br />

Daily-Si gamoqveynebul statiaSi<br />

Jurnalisti werda: `dRes ufrometi<br />

modaa saWmelSi da teqnikaSi, vidre<br />

Tavad modaSi~. ar vici, warsulze<br />

fokusireba niSnavs Tu ara dRes arsebul<br />

SemoqmedebiT kriziss, magram<br />

faqtia, rom stili da samosi aRar<br />

warmoadgens imgvar faseulobas,<br />

rogorc es wlebis win iyo. olivier<br />

saliaris mcdelobac swored amas<br />

emsaxureba: daubrunos modas pirvandeli<br />

aRqma, Tavisi realuri kulturuli<br />

konteqsti.


98.5 FM<br />

www.facebook.com/RadioTskheliShokoladi

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!