You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
noemberi 2012 #84<br />
fasi 7 lari<br />
Tema<br />
<strong>poezia</strong><br />
<strong>quCebs</strong>!<br />
nino lomaZe<br />
performansi teqstiT<br />
dehumanizacia / paata qurdaZe<br />
istoria<br />
nino xaratiSvili / TamTa melaSvili<br />
fotoproeqti<br />
salami, sevdav! / beso uznaZe<br />
mxatvruli filmi<br />
1929<br />
saCuqrad
N84, noemberi 2012<br />
6 cxeli Sokoladi<br />
8 redaqtoris sveti<br />
10 avtorTa svetebi<br />
wardgena 12 giorgi robaqiZe, mxatvari<br />
14 qariSxlis Semdeg daviT buxrikiZe<br />
anonsi 16 10 mniSvnelovani movlena, romelic ar unda gamotovoT<br />
salome afxaziSvili<br />
restornis kritika 28 daxvewili Wama-smis tkboba restornis kritika<br />
saavtoro sveti 30 samajuri gaga naxucriSvili<br />
32 aqa mSvidoba ana korZaia-samadaSvili<br />
34 mkvdari ver gaivlis maia sariSvili<br />
36 robotebi da orkebi gigi guledani<br />
38 rogor davaRwioT Tavi zikinas sindroms xaTuna xabuliani<br />
40 tanjuli da mowamluli demonebi daviT buxrikiZe<br />
istoria 43 bevri nino xaratiSvili TamTa melaSvili<br />
artisti axlodan 50 arti Tbilisi _ niu iorks Soris nino CimakaZe<br />
Tema 56 <strong>poezia</strong> <strong>quCebs</strong>! nino lomaZe<br />
Targmani 64 matricas miRma avtori aleqsander hermoni<br />
fotoproeqti 76 salami, sevdav! avtori beso uznaZe<br />
literatura 88 performansi teqstiT dehumanizacia paata qurdaZe<br />
95 saavtoro krivi da buraxi aka morCilaZe<br />
100 saavtoro Cemi pankisis xeoba beqa qurxuli<br />
saubrebi abaJuris qveS 108 Tanamedrove qali Tamar alaviZe<br />
110 moTxroba depresiis wamali anu sanaylampariani irakli lomouri<br />
116 <strong>poezia</strong> levan SaqaraSvili, poeti<br />
recenzia 118 mo iani: garedan wiTeli, Signidan gamWvirvale boloki giorgi lobJaniZe<br />
120 eqskursia kulinariaSi salome afxaziSvili<br />
wignebi 122 mimoxilva<br />
recenzia 126 uZravi mogzaurebi, moZravi sisastike... daviT buxrikiZe<br />
stili 130 1980-ianebis `mZime~ memkvidreoba Tamar alaviZe<br />
132 trendi<br />
136 mzera mivapyroT Alaïa-s inglisuridan Targmna Tamar alaviZem<br />
142 fotoproeqti Semodgoma mariam siWinava<br />
150 ALLA BOBOR Tamar sulava<br />
152 Impossible Wardrobe Teo qavTaraZe<br />
foto ydaze:<br />
levan xerxeuliZe
edaqtoris sveti<br />
mTavari redaqtori<br />
Tamar babuaZe<br />
`literatura~<br />
beqa qurxuli<br />
`stili~<br />
Tamar alaviZe<br />
redaqtorebis asistenti<br />
mariam samadaSvili<br />
redaqtor-stilisti<br />
rati qarTveliSvili<br />
vebgverdis redaqtori<br />
nino jafiaSvili<br />
artredaqtori<br />
arCil TabukaSvili<br />
dizaini<br />
Tornike lorTqifaniZe<br />
koreqtori<br />
Tamar RonRaZe<br />
nomerze muSaobdnen:<br />
TamTa melaSvili, nino lomaZe, anita<br />
Tvauri, daviT buxrikiZe, aka morCilaZe,<br />
giorgi lobJaniZe, maia sariSvili, ana<br />
korZaia-samadaSvili, gaga naxucriSvili,<br />
Tamar kvinikaZe, salome afxaziSvili,<br />
Tamar sulava, Teo qavTaraZe, nino<br />
CimakaZe, paata qurdaZe, beqa qurxuli,<br />
irakli lomouri<br />
foto:<br />
maka gogalaZe, levan xerxeuliZe, beso<br />
uznaZe, mariam siWinava<br />
gamomcemeli<br />
Sorena SaverdaSvili<br />
biznesis ganviTarebis menejeri<br />
rusudan furcelaZe<br />
partniorebTan urTierTobis<br />
menejerebi:<br />
qeTevan qavTaraZe, mariam miqelaSvili,<br />
sofo papunaSvili, nino goniaSvili<br />
distribucia<br />
mixeil mamuCaSvili<br />
gamomcemloba:<br />
Sps `media hausi dekomi~<br />
misamarTi: Tbilisi 0183, saqarTvelo<br />
JRentis q. 35, tel.: +995 32 247 10 05<br />
sxva gamocemebi:<br />
`liberali~, `dialogi~, qarTuli Rvinis<br />
gzamkvlevi<br />
stamba:<br />
`sezani~, Tbilisi, wereTlis 140,<br />
tel.: 235 70 02<br />
Jurnali gamodis 2004 wlis<br />
25 dekembridan<br />
© `media hausi dekomi~ saavtoro<br />
uflebebi daculia. JurnalSi<br />
gamoqveynebuli masalebis nawilobrivi<br />
an mTliani gamoyeneba gamomcemlobis<br />
nebarTvis gareSe akrZalulia.<br />
`cxeli Sokoladis~ rubrikis sponsori<br />
ar ereva Sinaarsis SeqmnaSi.<br />
8 cxeli Sokoladi<br />
fiqrebi reisis win<br />
jer kidev ver aRvidgine wonasworoba. dagrovil TemebTan da momxdar Zvreb-<br />
Tan ra mosatania, magram aRar maqvs samuSao dRis bolo rituali gantvirTvis-<br />
Tvis: amoCemebuli blogebis gadakiTxva da axali ideebisa da receptebis povna<br />
ukve Cems karg nacnobebad qceuli kulinari da kreatiuli diasaxlisebisgan.<br />
ubralod, aRar SemiZlia amis keTeba da es CemTvis uprecedento Sinagani Relvis<br />
indikatoria.<br />
vercerTi wamiT ver veTiSebi realobas, romelic ukiduresad danawevrebuli<br />
da polarizebulia. es araa ubralod azrTa mravalferovneba; esaa ramdenime,<br />
radikalurad gansxvavebuli mocemuloba, romelsac sxvadasxvagvarad gadamu-<br />
Savebuli informaciis saZirkvelze yvelani Cveneburad vaSenebT. realoba _<br />
revanSistuli da Sav-bneli; realoba _ partiuli da perspeqtiuli; realoba _<br />
opoziciuri da Casafrebuli; da realoba _ racionalur azrze agebuli. miuxedavad<br />
amisa, mainc vfiqrob, rom unikaluri wamis monawile var. esaa momenti,<br />
rodesac Zveli politikuri biografiebis amotivtivebis miuxedavad (romelTa<br />
detalebic, zog SemTxvevaSi, sakuTarze ukeT gaxsovs), mainc ar mtovebis gaazrebuli<br />
imedi, rom amjerad sakuTari arCevanis marTvas SevZleb. es fiqri<br />
simSvidismomgvrelia.<br />
xval vaSingtonSi mivfrinav. JurnalistTa saerTaSoriso centris programa<br />
me da 49 sxva qveynis Jurnalists aSS-s arCevnebis gasaSuqeblad gvepatiJeba.<br />
Cveul, wasvliswina eiforias da emociebs axla aTmagi siZlieriT vgrZnob. iqneb,<br />
aeroportSi, CemebTan gamomSvidobebis da im uxilav zRurblze gadabijebis<br />
Semdeg davwynarde, romlis miRmac mxolod Soreul, yru eqod rCeba yvelaferi<br />
is, rac 10 wuTis win xmaurobda yurebSi. am zonas aeroportis Tavisufali zona<br />
hqvia. ise mSvidad sakuTar TavTan arsad arasdros rCebi, rogorc aq.<br />
Tumca, axla jer isev samsaxurSi var. svetisTvis muzas veZeb da `niu iorkeris~<br />
vebs vaTvaliereb. pirvelive statia, romelic TvalSi mxvdeba, aSS-s<br />
arCevnebzea. `arCevani~ _ hqvia statias, romelsac xels Jurnalis redaqtorebi<br />
aweren. is am fraziT mTavrdeba: `yoveli saprezidento arCevnebi aris Sejibri<br />
amerikis ideis Sesaxeb. obamas amerika _ romelic midis win (Tundac borZikiT)<br />
socialuri samarTlianobis, Semwynareblobisa da Tanasworobisken _ momavalia,<br />
romelsac es qveyana imsaxurebs~. neta, ramdeni weli da ramdeni saprezidento<br />
arCevnebi dasWirdeba imas, rom momavlis suraTi CvenTvisac iyos ase mkafio;<br />
roca imgvari woniani da Rrmad gaazrebuli argumentebiT vixelmZRvanelebT<br />
arCevanis gakeTebisas, rogorebic am statiaSia. pirad ocnebebTan erTad, es<br />
iqneba upasuxod darCenili kiTxva, romelsac aeroportis Tavisufal zonaSi<br />
Sevitan.<br />
Tamar babuaZe, mTavari redaqtori
avtorTa svetebi<br />
10 cxeli Sokoladi<br />
nino lomaZe<br />
qvafenilis qveS _ pliaJia! 1968<br />
wels, parizSi axalgazrduli amboxis<br />
dros, es studentebis erTerTi<br />
slogani iyo. pliaJi Tavisufali<br />
sivrcis gamoxatulebaa,<br />
romelic xelovnurad Seqmnili,<br />
mkveTrad struqturirebuli realobis<br />
miRma arsebobs. sivrce,<br />
romelic SeiZleba mxolod gar-<br />
RveviT, SeRweviT, dekonstruqciiT<br />
moipovo.<br />
`Tuki swori ideebi, zusti<br />
sloganebi, Sens rigebSi ki, avtoritetebi<br />
gyavs, moTxovnebis<br />
kulturul Trendad qcevas sul<br />
advilad SeZlebT,~ _ arigebda axalgazrda<br />
aqtivistebs sol alinski,<br />
amerikeli radikali, romelsac<br />
samoqalaqo mobilizebis unikaluri<br />
gamocdileba hqonda. alinskis<br />
azriT es pirveli nabijia.<br />
aravin icis ra aris ukompromisoba<br />
dRes. bolomde SiSveli xelebiT<br />
brZola, molotovis koqteiliT<br />
Jandarmeriis kordonSi Sevardna,<br />
Tu Tamimdevruli, gaTvlili<br />
strategiiT moqmedeba? pragmatuli<br />
gegmaa Tu ara, arsebuli TamaSis<br />
wesebis gamowvevad miReba imisTvis,<br />
rom sistemaSi SeaRwio _ gaarRvio<br />
da cvlileba siRrmidan daiwyo? es<br />
mudmivi dilemebia.<br />
alinskis `moswavleebma~ isic<br />
ician, rom Tu brZolisTvis emzadebi,<br />
pirvel rigSi gaxsovdes, rom<br />
sentimentebma ar unda gZlios. revolucias<br />
`xatebi~ aRar sWirdeba.<br />
axla moqmedebis droa.<br />
<strong>poezia</strong> <strong>quCebs</strong>!<br />
gv. 56<br />
nino CimakaZe<br />
lado foCxuas da saSa WavWavaZes<br />
TbilisSi, Tanamedrove xelovnebis<br />
festival „artisteriumze“ Sevxvdi.<br />
saerTaSoriso art-forumi,<br />
romelic wels mexuTed Catarda,<br />
yovelwliurad uamravi qarTveli<br />
Tu ucxoeli artistis namuSevrebis<br />
naxvis saSualebas gvaZlevs. maTgan<br />
zogi sainteresoa, zogic naklebad,<br />
magram yovelTvis poulob raRacas,<br />
rac sagamofeno darbazidan gamosuls,<br />
bevr rameze dagafiqrebs da<br />
kidev didxans grCeba cnobierebaSi.<br />
saSaze da ladoze bevri araferi<br />
vicodi, Tumca, roca festivalis<br />
programas gadavxede, maTi namuSevrebis<br />
dasaTaurebam yvelaze<br />
metad damainteresa: „tansacmeli<br />
revoluciisTvis“ da „wigni axali<br />
qarTuli aristokratiisTvis“<br />
_ ase erqva proeqtebs, romlebic<br />
avtorebma erT sivrceSi, erovnuli<br />
biblioTekis sagamofeno darbazSi<br />
gamofines. intuiciam ar mimtyuna:<br />
orive proeqti vizualuradac da<br />
konceptualuradac marTlac saintereso<br />
aRmoCnda.<br />
saSa da lado emigrantebi arian.<br />
orive niu iorkSi, bruklinSi cxovrobs.<br />
erTmaneTic ramdenime wlis<br />
win swored iq gaicnes sruliad<br />
SemTxveviT. maTi cxovrebis istoriebi<br />
Tavisuflad gamodgeboda<br />
romelime filmis siuJetad, Tumca<br />
amjerad am yvelafris Cateva erT<br />
patara interviuSi mogviwevs.<br />
arti Tbilisi-niu iorks Soris<br />
gv. 50<br />
TamTa melaSvili<br />
erTxel, me da nino xaratiSvili<br />
erTmaneTs frankfurtSi<br />
SevxvdiT. maSin, ase Tu ise, ukve<br />
vicnobdiT erTmaneTs. nino romeliRac<br />
wveulebidan modioda, me<br />
saidan mivdiodi _ aRar maxsovs.<br />
Zalian gabrazebuli iyo, TiTqmis<br />
gacofebuli. eqspresiulic. Cem-<br />
Tan ar daumalavs. saqme is iyo, rom<br />
im wveulebaze, romeliRac iqaurma<br />
`sveckaia valCicam~ anoreqsiki<br />
wmindanis garegnobiT, xazgasmuli<br />
arogantulobiT, piri arafers<br />
daakara da Sesasmelad orjer gadaduRebuli<br />
wyali moiTxova. me<br />
da nino, imave dRes, ufro sworad,<br />
imave Rames `makdonaldsSi~ wavediT<br />
da Ramis pirvel saaTze ormagi<br />
Cizburger meniu arnaxuli siswrafiT<br />
aviTviseT. mere mivxvdi,<br />
es imdenad SimSili ar iyo, ramdenadac<br />
Cveni protesti, ufro sworad,<br />
ninos protesti, romelic mec<br />
imwuTSive gadmomedo. ho, es ufro<br />
protesti iyo, siyalbis, qalebisTvis<br />
Tavsmoxveuli da qalebis mier<br />
aTvisebuli siyalbis winaaRmdeg.<br />
am ambavs dRemde vixsenebT, ukve<br />
RimiliT. roca ninos istorias vwerdi,<br />
maSinac ramdenjerme gamaxsenda.<br />
mindoda, aqac meTqva, ram<br />
gagvaerTiana me da nino xaratiSvili.<br />
bevri nino xaratiSvili<br />
gv. 43
wardgena<br />
giorgi robaqiZe<br />
mxatvari<br />
adamianuri ganwyobisa da grZnobe-<br />
bis, zogadi adamianuri problemebisa<br />
da gancdebis, maT Soris, protestis<br />
gadmocemas giorgi robaqiZe yvelaze<br />
TvalsaCinod portretis saSualebiT<br />
axerxebs. am dros grZnobs usazRvro<br />
Tavisuflebas da ar emorCileba mxatvrobis<br />
kanonzomierebebs, rodesac<br />
„iZulebulia“ gaiTvaliswinos bevri naturalisturi<br />
da realisturi elementi<br />
_ feri, xazi, Suqi da a. S.<br />
axalgazrda portretistis namuSevrebis<br />
umetesoba ganmartoebuli, mitovebuli<br />
adamianebis/bavSvebis Temas<br />
eTmoba. Tuki mis namuSevrebs daakvirdebiT,<br />
advilad mixvdebiT, rom bedisgan<br />
Tu adamianebisgan mitovebuli,<br />
gmirebi gansakuTrebuli dramatizmiT,<br />
magram, amave dros, uCveulo individualizmiT<br />
xasiaTdebian. portretze<br />
muSaobisas xatavs xasiaTebs da ara<br />
garegnul Tvisebebs, am dros sakuTar<br />
ganwyobasac gadmoscems, amitom ambobs,<br />
rom misi yvela portreti garkveulwilad<br />
avtoportretic aris. ambobs,<br />
rom xatvis procesSi qvecnobieris gansakuTrebul<br />
gavlenas ganicdis, sadac<br />
xelovnebis iseTi aRiarebuli saxeebi<br />
12 cxeli Sokoladi<br />
gv. 96 gv. 98 gv. 112 gv. 114<br />
Cndebian, rogoricaa _ faiumis portretebi.<br />
giorgis mier daxatuli gmirebi<br />
konkretuli adamianebi TiTqmis arasdros<br />
arian, amitom Tavis naxatebs<br />
abstraqtul portretebs uwodebs,<br />
portretebs, sadac adamianis vizualizacias<br />
mxolod TvaliT, yuriT,<br />
cxviriT da saxis sxva nawilebiT ar<br />
axdens.<br />
misi Zalian pasiuri bunebidan gamomdinare,<br />
samxatvro akademiis sagamofeno<br />
sivrcis garda, misi namuSevrebi<br />
sajaraod arsad gamofenila. ambobs,<br />
rom sakuTari Tavis „gapiarebas“ ur-<br />
Cevnia bevri ifiqros da xatos. albaT,<br />
xasiaTis es Tviseba Cans mis mier Sesrulebuli<br />
ganmartoebuli adamianebis<br />
portretebSic.<br />
miuxedavad imisa, rom cota xnis win<br />
espaneTSi wasvlis erT-erTi mTavari<br />
mizezi swavlis gagrZeleba gaxda, mas,<br />
emigraciaSi saRebavebi, funjebi da sxva<br />
masalebi ar wauRia, amitom mxolod<br />
wignakSi xatavs, funjisa da zeTis sa-<br />
Rebavebis nacvlad ki, Cveulebriv sawer<br />
kalams iyenebs.<br />
giorgi inspiracias da xatvis pro-<br />
cess SimSilTan akavSirebs da mas ase<br />
aRwers: „vidre xatvas daviwyebde, Zalian<br />
Zlier kulturul SimSils vgrZnob,<br />
ris Semdegadac vxvdebi, rom unda<br />
davxato. mec vdgebi da `Wamas viwyeb~.<br />
Tbilisis samxatvro akademiaSi yofnis<br />
oTxi weli misTvis niSnavs bevr<br />
saintereso megobars da araakademiurad<br />
gatarebul dros. gansakuTrebulad,<br />
mainc, oleg timCenkosTan erTad<br />
ganvlil or wels ixsenebs. ambobs, rom<br />
am adamianTan urTierTobam is mxatvrobaSi<br />
gaaTamama da gemovnebis CamoyalibebaSi<br />
daexmara. yofili mowafe yofil<br />
maswavlebels „gurman mxatvrad“ moixseniebs,<br />
romelmac yvela mowafes mxatvrobaSi<br />
swored gurmanoba Seayvara.<br />
miaCnia, rom jer kidev ararealizebuli<br />
mxatvaria, romelic axlac SemoqmedebiT<br />
ZiebaSia. saqarTveloSi dabrunebas<br />
jer ar apirebs. vidre giorgi<br />
„portretebis espanuri dRiuriT“ saqarTveloSi<br />
dabrundeba, dainteresebuli<br />
adamianebi mis namuSevrebs `feisbuq-<br />
Si~ mis gverdze naxaven _ facebook/giorgi<br />
robakidze. aravirtualurad ki portretebis<br />
daTvaliereba „tiflis aveniuSi“<br />
SeiZleba.
შეიძინეთ შეიძინეთ ჯი პი სი-ს სი-ს აფთიაქებში<br />
აფთიაქებში<br />
იდეალური კანი - ეს რეალობაა!<br />
ინოვაციური კრემი - IDÉALIA<br />
ხავერდოვანი კანი - თანაბარი ფერი - გადასწორებული ნაოჭები<br />
VICHY-ს პირველი კრემი კანის სრული<br />
გარდასახვისთვის.<br />
უნივერსალური დღის კრემი ნებისმიერი ასაკის ქალისთვის და<br />
ნებისმიერი ტიპის, მათ შორის მგრძნობიარე კანისთვისაც.<br />
მეცნიერების 5 წლიანი მუშაობის შედეგად შექმნილი კრემის<br />
ინოვაციური ფორმულა.<br />
შედეგი: ხავერდოვანი კანი - კანის ზედაპირი<br />
გადას წორდება და ფორები მცირდება.<br />
თანაბარი ფერი - კანი იძენს ჯანსაღ და<br />
თანაბარ ფერს, მცირდება სიწითლე და<br />
ჰიპერპიგმენტაცია.<br />
გადასწორებული ნაოჭები - ნაოჭების<br />
სიღრმე მცირდება და ფერხდება მათი<br />
ხელახალი წარმოქმნა<br />
www.vichyconsult.com<br />
12 კლინიკური ტესტი<br />
5 წლიანი კვლევა<br />
2 პატენტი
wardgena<br />
`cxeli Sokoladis~ qarTuli filmebis krebuli<br />
qariSxlis Semdeg<br />
kote marjaniSvilis `komunaris Cibuxi~, rogorc revoluciuri polifonia<br />
didi Teatraluri reJisoris,<br />
kote marjaniSvilis kinematografiuli<br />
Semoqmedeba eqvsi filmiT<br />
Semoifargleba: `qariSxlis win~,<br />
`samaniSvilis dedinacvali~, `gogi<br />
ratiani“, `amoki~, `krazana~ da `komunaris<br />
Cibuxi~.<br />
es filmebi gansxvavebulia, rogorc<br />
Janrobrivad, ise Tematurad;<br />
`qariSxlis win~ revoluciamdel<br />
epoqas asaxavs, `komunaris<br />
Cibuxi~ _ parizis komunis damarcxebas,<br />
`krazana~ - voiniCis amave<br />
saxelwodebis romanis ekranizaciaa,<br />
`samaniSvilis dedinacvali~<br />
_ daviT kldiaSvilis moTxrobis<br />
satirul-kinematografiul enaze<br />
ametyvelebis mcdeloba, `amoki~ _<br />
Stefan cvaigis moTxrobis erT-<br />
-erTi pirveli ekranizacia. yvelaze<br />
saintereso da gamorCeuli,<br />
Cemi azriT, mainc „gogi ratiania“,<br />
romelic „cxeli Sokoladisa“ da<br />
„qarTuli filmis“ erTobliv proeqtSi<br />
ukve Sevida da films ramdenime<br />
Tvis win gaecno Jurnalis mkiTxvelic.<br />
kinos istorikosebi da kritikosebi marjaniSvilis Semoqmedebidan<br />
yvelaze metad `samaniSvilis dedinacvals“ ixseneben, rac<br />
logikuria. sxva filmebi naklebad xvdeboda kinogaqiravebaSi,<br />
xolo „gogi ratiani“, bevri ucnauri mizezis gamo, didi xnis ganmavlobaSi<br />
Taroze Semodes. reJisorma daviT kldiaSvilis cremlnarevi<br />
iumori filmSi ufro satiriT gaamZafra da gaamdidra,<br />
vidre socialuri kritikulobiT.<br />
melodrama is Janria, romelic reJisors yvelaze metad uyvarda<br />
da romlis sazRvrebsac man ver gadaabija. Tumca, SeiZleba<br />
vifiqroT, rom es Segnebuli arCevani iyo, marjaniSvili xom, Tavis<br />
droze, principulad daupirispirda 20-iani wlebis sabWoTa<br />
kinematografiul avangards. gansxvavebiT axalgazrda kinoreJisorebisgan,<br />
romlebmac kinematografis polifoniur, sinTezur<br />
bunebaze uari Tqves da e.w. `sufTa kinos~ Seqmnas cdilobdnen.<br />
sainteresoa marjaniSvilis mosazreba `komunaris Cibuxis~<br />
gadaRebisas (swored am films gTavazobT „qarTuli filmebis<br />
krebuli): „qreba tipi, icvleba cxovreba, iqmneba axali yofa da<br />
Zveli male Cabardeba istorias... amitom, vidre gvian ar aris da<br />
yovelives evropuli saxe ar miuRia, unda aRvbeWdoT Cveni mravalferovani<br />
qveynis yoveli kuTxe“.<br />
„komunaris Cibuxi“ gadaRebulia ilia erenburgis amave saxe-<br />
14 cxeli Sokoladi<br />
avtori daviT buxrikiZe<br />
lwodebis moTxrobis mixedviT.<br />
marTalia, filmi Seicavs aucilebel<br />
„burJuaziis kritikas“, magram<br />
Zalian STambeWdavia socialur-<br />
-politikuri foni da masobrivi<br />
scenebi. filmi asaxavs safrangeTis<br />
dedaqalaqis socialur da<br />
politikur suraTs 1870-1871 wlebSi<br />
da parizis komunis dacemas.<br />
prusiasTan omSi damarcxebuli<br />
safrangeTi iZulebuli gaxda kabaluri<br />
zavi daedo germaniasTan.<br />
amasobaSi ki, parizSi ajanyebam<br />
ifeTqa; muSebma sakuTari droebi-<br />
Ti mmarTveloba gamoacxades...<br />
istoriuli movlenebi mxolod<br />
fonia, romelic kontrastebs mxolod<br />
amZafrebs. kalatoz luis<br />
istoria (am rols ucnauri melanqoliurobiT<br />
TamaSobs didi Teatraluri<br />
msaxiobi uSangi CxeiZe),<br />
romelsac ajanyebuli komunarebis<br />
msgavsad klaven, ucnauradaa<br />
gadajaWvuli versalis kapitulanturi<br />
mTavrobis samxedroebis<br />
bedTan. erT-erT maTgans<br />
saxelovani komikosi, sandro<br />
JorJoliani TamaSobs. xalxis wia-<br />
Ridan aRmocendnen komunari qali, romelsac<br />
Tamar WavWavaZe (marjaniSvilis muza speqtaklSi „cxvris<br />
wyaro“) TamaSobs da luiza (axalgazrda veriko anjafariZe, romelic<br />
ucnaurad waagavs alisa koonens), romelic cdilobs komunaris<br />
patara Svili gadaarCinos, magram amaod...<br />
aRsaniSnavia mxatvar valerian sidamon-erisTavis mxatvroba<br />
da sergei zabozlaevis operatoruli namuSevari. Tumca msaxiobis<br />
saxe da zusti mizanscena marjaniSvilisTvis mainc yvelaze<br />
mniSvnelovania: „sabolood ganmtkicda azri, rom Tu Teatris-<br />
Tvis saWiroa msaxiobi da ara scenismoyvare, miT umetes, kinos-<br />
Tvisaa saWiro msaxiobi da mxolod msaxiobi~.<br />
arsebobs mosazreba, rom `komunaris Cibuxis~ gadaRebis Semdeg,<br />
marjaniSvilma cenzurisa Tu xelisSemSleli pirobebis<br />
gamo, kinoSi muSaobis survili dakarga. Tumca, es ufro miTs<br />
waagavs da ar dasturdeba... jer erTi imitom, rom swored am<br />
periodSi erTdroulad ramdenime speqtaklze daiwyo muSaoba<br />
(maT Soris, „yvaryvare TuTaberze“) da meorec, mas ramdenime,<br />
TiTqmis dasrulebuli kinoscenaris gadaReba SeeZlo, Tumca sabolood<br />
mainc uari Tqva.
anonsi<br />
10 mniSvnelovani movlena, romelic ar unda gamotovoT<br />
avtori salome afxaziSvili<br />
gamofena<br />
„...musika, romelic siCumeSia...“<br />
tato axalkaciSvilis personaluri<br />
gamofena<br />
sad: galerea „vanda“<br />
rodis: 16/11 _ 1/12<br />
gaxsna: 19:00<br />
misamarTi: WonqaZis q.14<br />
„mTeli Cemi Segnebuli cxovrebis<br />
manZilze, vcdilob Cems namuSevrebSi<br />
gadmovce is musika, romelic mxolod<br />
siCumeSia“, _ SemoqmedebiTi cxovrebis<br />
amgvari formulireba axalgazrda<br />
qarTvel mxatvars, tato axalkaciSvils<br />
ekuTvnis, romlis mxatvroba ki-<br />
16 cxeli Sokoladi<br />
dev ufro musikaluria, vidre Tavad<br />
musika. galerea „vanda“ Semodgomis<br />
sezons swored am mxatvris personaluri<br />
gamofeniT daasrulebs, romelic<br />
abstraqciebs da peizaJebs moicavs. aRsaniSnavia,<br />
rom mxatvarma namuSevrebi<br />
specialurad am gamofenisTvis Seqmna.<br />
misi naxva damTvalierebels galerea<br />
„vandaSi“ pirvel dekembramde SeeZleba.<br />
lev baiaxCevis „ucnobi samyaro“<br />
rodis: 2/11 _ 14/11<br />
sad: galerea „vanda“<br />
gaxsna: 19:00<br />
misamarTi: WonqaZis q.14<br />
galera „vanda“ 60-iani wlebis mxatvris<br />
lev baiaxCevis gamofenas umaspinZlebs,<br />
romelic 2 noembers gaixsneba<br />
da 14 noembramde gagrZeldeba. erovnebiT<br />
somexma mxatvarma lev baiaxCevma<br />
cxovrebis ZiriTadi nawili TbilisSi<br />
gaatara. swored am qalaqSi Seqmna Semoqmedeba,<br />
romelic gamorCeulad mravalferovania,<br />
rogorc Janris, ise Sesrulebs<br />
TvalsazrisiT _ portretebi,<br />
peizaJebi, natiurmortebi, kolaJebi<br />
mxatvarma, Tavis droze, ferwerasa<br />
da grafikaSi Seqmna. 60-iani wlebis mxatvris<br />
Semoqmedebis kidev erTxel gaco-<br />
tato axalkaciSvili `garejas gza~, 2011<br />
cxlebas galerea „vanda“, lev baiaxCevis<br />
ojaxis wevrebis daxmarebiT Seecdeba.<br />
mniSvnelovania, rom damTvalierebeli<br />
galereaSi mxatvris bevr ucnob namuSevars<br />
ixilavs, radgan naxatebis ZiriTadi<br />
nawili misi saxlidan galereaSi swored<br />
am gamofenisTvis gadainacvlebs.<br />
gia guguSvilis saiubileo gamofena<br />
sad: `Tibisi art galerea~<br />
rodis: 12/10 _ 1/12<br />
misamarTi: marjaniSvilis q.7<br />
`Tibisi art galerea~ Tanamedrove<br />
qarTuli mxatvrobis kidev erT warmomadgenels<br />
maspinZlobs. amjerad axlad<br />
gaxsnili sagamofeno sivrce 80-iani<br />
wlebis mxatvris, gia guguSvilis namuSevrebs<br />
daeTmo. personaluri gamofena<br />
mxatvris saiubileo 60 wlisTavs<br />
eZRvneba, romelzec sxva namuSevrebTan<br />
erTd, warmodgenilia specialurad am<br />
gamofenisTvis Seqmnili ferweruli tiloebic.<br />
„feradi namuSevrebis seria“<br />
mxatvarma wels Seqmna da amiT swored<br />
is gza gamoxata, rac man bavSvobidan<br />
am dromde gaiara. gia guguSvili am gamofenas<br />
Tavis SemoqmedebaSi erT-erT<br />
yvelaze „gaxsnil da ferad serias“<br />
uwodebs.
informacia informacia ufasod*<br />
ufasod
anonsi<br />
„firosmani da Tanamedrove xelovneba“<br />
gamofena da saubrebi mrgval magidas-<br />
Tan<br />
rodis: 20/10 _ 5/11<br />
sad: Tbilisis istoriis muzeumi (qarvasla)<br />
misamarTi: sionis q.8<br />
proeqti _ „firosmani da Tanamedrove<br />
xelovneba“ gamofenebis da xelovnebis<br />
sferoSi moRvawe adamianebis saubrebis<br />
cikls moicavs, romlis farglebSic damTvalierebeli<br />
qarTveli da ucxoeuli<br />
Tanamedrove mxatvris 100-ze met namu-<br />
Sevars (ferweruli da grafikuli tiloebi,<br />
qandakeba, foto da saiuveliro<br />
nawarmi) ixilavs.<br />
aRniSnuli proeqti pirvelad 2006<br />
wels ganxorcielda da wels ukve meo-<br />
Txed tardeba. gamofenis idea da organizeba<br />
germanel moqandakes, hains Saibs<br />
ekuTvnis. proeqtis mixedviT, TiToeuli<br />
monawile Tavad aris Tanaorganizatori,<br />
romelic cdilobs moizidos da<br />
CarTos proeqtSi sxva dainteresebuli<br />
adamianebi, raTa gaxdes xelovnebis ke-<br />
Tili nebis elCi.<br />
proeqtSi monawileoben mxatvrebi:<br />
Tornike abulaZe, daviT aleqsiZe,<br />
vaxo buRaZe, klaus denhardti, mamuka<br />
didebaSvili, rudolf drahaimi, bine<br />
feldi, frenk sabini, diter goelCe,<br />
graf peteri, hans-hendrik grimlingi,<br />
zepa-pia hagSstromi, peter hermani,<br />
iurgen. k. hultenraixi, isaus berlin-<br />
-meta, goga jafariZe, guram xecuriani,<br />
frenk lambertci, nikolai makarovi,<br />
rudiger moegelini, qeTi nadibaiZe,<br />
Tamri oxitiani, frenk roedeli, hans-<br />
-oto Smidti, inge h. Smidti, rainhard<br />
Stangli, gezine Storki, gero troike,<br />
luka cecxlaZe, oto vagneri, robert<br />
18 cxeli Sokoladi<br />
veberi, olaf vegevici, martin vigSstromi,<br />
katarina voringi; moqandakeebi:<br />
hari baroni, erika ingeri, nensi liovendali,<br />
valter moroderi, hans Saibi,<br />
volfgang volfarti; fotografebi:<br />
mariam amurvelaSvili, TinaTin kiRuraZe,<br />
frank rodeli; Suqis instalaciis<br />
avtori: paul goeSeli; iuveliri: boris<br />
koelbexeri.<br />
Teatri<br />
„karmeni“ TeatrSi<br />
rodis: 3/11, 4/11, 8/11, 9/11, 17/11, 18/11<br />
sad: vaso abaSiZis saxelobis musikisa da<br />
dramis Teatri<br />
dasawyisi: 19:00<br />
bileTis fasi: 10 lari<br />
misamarTi: aRmaSeneblis gamz.182<br />
qoreodrama „karmenis“ dadgma re-<br />
Jisorsa da qoreografs, konstantine<br />
furcelaZes ekuTvnis, romelmac<br />
speqtakli bizesa da SCedrinis mier<br />
Seqmnili musikis _ „karmen-suitas“ mixedviT<br />
ganaxorciela. prosper merimes<br />
novelis siuJetur simZafres amjerad<br />
sabaleto dasis nacvlad, Teatris msaxiobebi<br />
plastikisa da samsaxiobo ostatobis<br />
SerwymiT warmoadgenen. swored<br />
es sinTezi gansazRvravs speqtakls, rogorc<br />
qoreodramas.<br />
speqtaklis monawileTa rolebi ase<br />
gadanawilda: karmeni _ ana aleqsiSvili,<br />
xose _ baCo CaCibaia, toreadori<br />
_ arCil soloRaSvili, leitenanti _<br />
giorgi toriaSvili, qoro _ qeTevan<br />
asaTiani, nuca guCaSvili, ekaterine demetraZe,<br />
ana javaxiSvili, levan kaxeli,<br />
ana wereTeli, gigi qarselaZe da giorgi<br />
baxutaSvili. kostiumebis avtori anano<br />
mosiZe gaxlavT, ganaTeba ki ia nadiraSvils<br />
ekuTvnis.<br />
„karmeni“ vaso abaSiZis saxelobis<br />
musikisa da dramis saxelmwifo Teatrisa<br />
da britanuli `Moving Theatre~-<br />
-is erToblivi nawarmoebia, romelic<br />
monawileobas iRebs evrokavSiris ganaTlebisa<br />
da kulturis programebis<br />
saerTaSoriso proeqtSi. speqtkalis<br />
premiera TbilisSi 16 seqtembers wlevandeli<br />
saerTaSoriso Teatraluri<br />
festivalis farglebSi Sedga, 23 da<br />
25 seqtembers ki speqtakli londonSi<br />
uCvenes.<br />
„sinetik-Teatris“ warmodgenebi TbilisSi<br />
rodis: 3/11. 4/11, 8/11, 9/11<br />
sad: SoTa rusTavelis saxelobis saxelmwifo<br />
dramatuli Teatri<br />
dasawyisi: 19:45<br />
fasi: 15, 25, 30, 40 lari<br />
misamarTi: rusTavelis gamz.17<br />
aSS-s saelCos mxardaWeriT, rusTavelis<br />
Teatri, noemberSi Tbilisel<br />
Teatralebs „sinetik Teatris“ qar-<br />
Tuli dasis speqtaklebs SesTavazebs.<br />
qarTuli „sinetikis“ damaarseblebi<br />
paata (msaxiobi da reJisori) da irina<br />
(qoreografi) ciquriSvilebi arian,<br />
romlebmac vaSingtonis sazogadoeba da<br />
Teatraluri samyaro TavianTi individualizmiT<br />
moxibles. Tavisi arsebobis<br />
11 wlis manZilze, „sinetik Teatrma“ va-<br />
Singtonis „Teatralur oskarad“ aRiarebuli<br />
helen heisis saxelobis premia<br />
89 nominaciaSi miiRo da 25-mde priziT<br />
dajilovda. aRsaniSnavia, rom Teatris<br />
erT-erTi wamyvani msaxiobi amerika-<br />
Si moRvawe qarTveli msaxiobi irakli<br />
kavsaZe gaxlavT, romelic speqtaklSi<br />
lirs ganasaxierebs, qoreografiuli<br />
nawili ki irina ciquriSvils ekuTvnis,<br />
romelmac „mefe lirisTvis“ Seqmnili<br />
dadgmisTvis, ben qunisTan erTad sauke-<br />
Teso qoreografis jildo miiRo.<br />
amjerad qarTveli mayurebeli uiliam<br />
Seqspiris mixedviT dadgmul „mefe<br />
lirs“ (8/11, 9/11) da vaJa-fSavelas<br />
„stumar-maspinZels“ (3/11, 4/11) ixilavs,<br />
romelSic mTavar rols _ kaxi kavsaZe<br />
TamaSobs.<br />
sinetikis Teatris mowveva saqarTveloSi<br />
rusTavelis Teatris ganviTarebis<br />
fondisa da aSS-s saelCos Soris gaformebuli<br />
memorandumis safuZvelze<br />
ganxorcielda, romelic aSS-saqarTvelos<br />
megobrobis 20 wlisTavs eZRvneba.<br />
„princi homburgi“ rusTavelis Teatris<br />
scenaze<br />
rodis: 10/11, 11/11, 30/11<br />
sad: SoTa rusTavelis saxelobis saxelmwifo<br />
dramatuli Teatri<br />
dasawyisi: 19:45<br />
fasi: 6, 7, 8, 10, 12, 15 lari<br />
misamarTi: rusTavelis gamz.17<br />
cnobili germaneli dramaturgis, poetisa<br />
da prozaikosis hainrix fon klais-
anonsi<br />
tis piesas, qarTveli reJisori goSa<br />
gorgoSiZe ormoqmedebian dramad warmoadgens.<br />
piesas safuZvlad udevs istoriuli<br />
brZola, romelic 1675 wels, ferbelinTan<br />
germanelebsa da Svedebs Soris<br />
gaimarTa.<br />
speqtaklis scenografias giorgi aleqsi-mesxiSvili<br />
xelmZRvanelobs, musikis<br />
avtori ia sakandeliZe gaxlavT, qoreografia<br />
kote furcelaZes ekuTvnis, kostiumebis<br />
mxatvari _ eka soloRaSvili,<br />
xolo mxatvari nino TaTaraSvilia.<br />
istoriul dramaSi monawileoben rus-<br />
Tavelis Teatris wamyvani msaxiobebi:<br />
irakli maWaraSvili, marina janaSia, ia suxitaSvili,<br />
baCo CaCibaia, zura ingoroyva,<br />
sandro mikuCaZe-RaRaniZe da sxvebi.<br />
opera, baleti<br />
Tanamedrove qarTuli baleti miTiur safuZvelze<br />
rodis: 30/10, 31/10<br />
sad: SoTa rusTavelis saxelobis saxelmwifo<br />
dramatuli Teatri<br />
dasawyisi: 19:45<br />
misamarTi: rusTavelis gamz.17<br />
„alva“ erTmoqmedebiani Tanamedrove<br />
baletia, romelsac rusTavelis Teatris<br />
scenaze giorgi aleqsiZis saxelobis Tanamedrove<br />
qoreografiis ganviTarebis<br />
fondi warmoadgens. speqtakli amave fondis<br />
iniciativiT daarsebuli proeqtis _<br />
„fantazia qarTuli folkloris Temaze“<br />
_ xorcieldeba, romlis pirveli warmodgena<br />
2011 wlis 11 ivniss rusTavelis<br />
Teatris scenaze gaimarTa. speqtakli<br />
saxelwodebiT „aWarpani“ afxazuri<br />
20 cxeli Sokoladi<br />
folkloris Temaze Seqmnil Tanamedrove<br />
sabaleto dadgmas warmoadgenda.<br />
„alva“ proeqtis meore speqtaklia,<br />
romlis ganxorcielebis idea xevsuruli<br />
xmalas mTavarangelozis mironmdinare<br />
alvis xis cnobil miTosze dayrdnobiT<br />
ganxorcielda.<br />
speqtaklis qoreografi da ideis avtori<br />
mariam aleqsiZe gaxlavT, reJisura ki<br />
gela kandelaks ekuTvnis. musikaluri gaformebis<br />
avtori eka WabaSvilia, romelmac<br />
speqtaklisTvis iohan sebastian baxis,<br />
gia yanCelis, arvo piartis, valentin<br />
silvestrovisa da viqtor kisinis kompoziciebi<br />
gamoiyena. erTmoqmedebiani baletis<br />
wamyvani solistebi arian _ nahuel-<br />
-alehandro vega (argentina), nino gogua<br />
da ekaterine surmava.<br />
kino<br />
`komunaris Cibuxi~ qarTuli filmebis<br />
krebulSi<br />
filmis Cveneba da DVD-is prezentacia<br />
rodis: 26/10<br />
sad: kinoTeatri `rusTaveli~<br />
dasawyisi: 20:00<br />
misamarTi: rusTavelis gamz.5<br />
Jurnal `cxeli Sokoladisa~ da `qar-<br />
Tuli filmis~ erTobliv proeqtSi _<br />
`qarTuli filmebis krebuli~ amjerad<br />
kote marjaniSvilis filmi _ `komunaris<br />
Cibuxi~ moxvda. reJisorma filmi<br />
1929 wels, ilia erenburgis amave mo-<br />
Txrobis mixedviT gadaiRo, romelic<br />
me-19 saukunis bolos safrangeTis dedaqalaqis<br />
socialur da politikur suraTs<br />
asaxavs. filmSi komunaris rols<br />
uSangi CxeiZe asrulebs, revolucioner<br />
qals ki Tamar WavWavaZe TamaSobs.<br />
filmSi aseve monawileoben qarTuli<br />
kinematografiis iseTi cnobili warmomadgenlebi,<br />
rogorebic arian _ veriko<br />
anjafariZe, Salva RambaSiZe da sandro<br />
JorJoliani.<br />
proeqtis mizania Zveli qarTuli filmebis<br />
cifrul formatSi gadatana, rac<br />
maT ganadgurebisgan daicavs. proeqtis<br />
farglebSic ukve xuTi filmi gacifrulda.<br />
maT Sorisaa: `qristine~, `arsena<br />
jorjiaSvili~ `gogi ratiani~, `xanuma~<br />
da `eliso~. proeqtis sponsorebi arian:<br />
`banki konstanta~, `aversi~, `gurieli eqsporti~<br />
da `kaparol jorjia~.<br />
unikaluri qarTuli filmebis krebulis<br />
rCeul films _ `komunaris Cibuxi~<br />
_ dainteresebuli adamianebi, Jurnal<br />
`cxeli Sokoladis~ 84-e, noembris Tvis<br />
nomerTan erTad miiReben.<br />
sxvadasxva<br />
„trotuari fexiT mosiaruleTaTvis“<br />
foto-gamofena da konkursi<br />
rodis: 17/11, 14:00 _ 18:00<br />
sad: „imelis“ Senoba, rusTavelis gamzirze<br />
„daicavi parkirebis wesebi, an iare fexiT!<br />
Tqven gaaCereT manqana trotuarze,<br />
romelic qveiTis moZraobisTvisaa. trotuarze<br />
parkireba abrkolebs qveiTis<br />
moZraobas, eqvemdebareba jarimas da<br />
evakuacias, rodesac gzis saval nawilze<br />
dgas parkirebis amsxveli niSani _ „dgoma<br />
akrZalulia“ an „gaCereba akrZalulia“.<br />
gTxovT, pativi eciT fexiT mosiarule-<br />
Ta uflebebs!“ _ ar gagikvirdeT, Tuki<br />
erT dRes, trotuarze gaCerebul Tqvens<br />
avtomanqanaze gancxadebas aRmoaCenT<br />
amgvari teqstiT. organizacia „iare fexiT“<br />
fexiTmosiaruleTa uflebebis dasacavad<br />
specialur konkurss da fotogamofenas<br />
iwyebs.<br />
aqciis mizania, trotuarze manqanebis<br />
parkirebis problemis mniSvnelobis<br />
da moculobis gamokveTa, imisTvis, rom<br />
problemis gadaWra swored municipalur<br />
doneze ganxorcieldes. masSi monawileoba<br />
yvela im msurvels SeeZleba, romelic<br />
RonisZiebis `feisbuqis~ gverdidan (facebook/<br />
`trotuari fexiTmosiaruleTa-<br />
Tvis“ _ quCis fotogamofena da konkursi)<br />
CamotvirTavs specialur gancxadebas,<br />
romelSic xazgasmulia parkirebis wesebis<br />
da fexiTmosiaruleTa uflebebis dacvis<br />
aucilebloba. monawiles evaleba, aRniSnuli<br />
gafrTxileba moaTavsos trotuarze<br />
ukanonod da damabrkoleblad gaCerebuli<br />
manqanis saqare minaze, gadauRos<br />
mas foto da 15 noembramde gaagzavnos<br />
Semdeg misamarTze (iarepekhit@gmail.com)<br />
da rac mTavaria, ar daaviwydes sakuTari<br />
saxelis, gvarisa da fexis zomis miTiTeba.<br />
fotogamofena 17 noembers gaimarTeba<br />
da latariis principiT, sami gamarjvebuli<br />
gamovlindeba, romelic saCuqrad<br />
„konvers ol staris~ mwvane feris ma-<br />
Ralyelian ketebs miiRebs.
anonsi<br />
me-13 saerTaSoriso kinofestivali TbilisSi<br />
avtori salome afxaziSvili<br />
dekembris dasawyisSi, Tbilisi sa-<br />
erTaSoriso kinofestivals ukve me-<br />
cameted umaspinZlebs. festivali 3<br />
dekembers gaixsneba da 9 dekembramde<br />
gagrZeldeba. kinofestivali, tradiciulad,<br />
mayurebels evropuli,<br />
amerikuli da qarTuli kinematografiis<br />
axali da saukeTeso namuSevrebis<br />
Cvenebas hpirdeba. kinoTeatrebSi misul<br />
stumrebs saSualeba eqnebaT, daeswron<br />
sxvadasxva qveynidan mowveuli<br />
reJisorebis, msaxiobebisa da prodiuserebis<br />
masterklasebs.<br />
mniSvnelovania, rom wels pirvelad<br />
Catardeba moklemetraJiani mxatvruli<br />
filmebis konkursi. am konkursis<br />
farglebSi TavianT namuSevrebs axalgazrda<br />
kinoreJisorebi 6 qveynidan<br />
warmoadgenen _ saqarTvelo, somxeTi,<br />
azerbajani, TurqeTi, irani da ruseTi.<br />
sakonkurso filmebs Seafasebs<br />
samkaciani Jiuri, frangi msaxiobis<br />
greguar kolenis meTaurobiT, gamarjvebuli<br />
filmi ki sergo farajanovis<br />
saxelobis priziT dajildovdeba.<br />
festivalis specialuri stumrebi<br />
cnobili ungreli kinoreJisori iStvan<br />
sabo, britaneli dramaturgi da<br />
kinoreJisori kristofer hemftoni<br />
22 cxeli Sokoladi<br />
da italieli msaxiobi jankarlo janini<br />
iqnebian. festivalisTvis TbilisSi<br />
dito cincaZec Camova. mis axal<br />
films _ „SemoWra“ _ Tbilisis kinofestivalze<br />
wels pirvelad uCveneben.<br />
aRsaniSnavia, rom am filmma wels<br />
sanktpeterburgisa da monrealis<br />
kinofestivalebis Jiuris mier dawesebuli<br />
specialuri granpri miiRo.<br />
merab niniZem ki filmSi monawileobisTvis,<br />
sanktpeterburgis kinofestivalis<br />
Jiuris (Tavmjdomare _ serbi<br />
reJisori emir kusturica) gadawyvetilebiT,<br />
saukeTeso mamakaci msaxiobisTvis<br />
dawesebuli prizi („oqros angelozi“)<br />
daimsaxura.<br />
kinoxelovnebis centri `promeTe~<br />
RonisZiebas saqarTvelos kulturisa<br />
da ZeglTa dacvis saministros, Tbilisis<br />
meriis, erovnuli kinocentris,<br />
goeTes da franguli institutebisa<br />
da britaneTis sabWos mxardaWeriT<br />
axorcielebs. kinofestivalis organizatorebi<br />
cdiloben, safestivalo sivrce<br />
samxreT kavkasiaSi reJisorebis,<br />
prodiuserebis, gayidvebis agentebis<br />
da kinodistributorebis Sexvedris<br />
da partnioruli urTierTobebis wamowyebis<br />
adgili gaxdes. aRsaniSnavia,<br />
kadri filmidan `keisari unda mokvdes~, Zmebi tavianebi<br />
iStvan sabo<br />
rom wlidan wlamde filmis wardgenisa<br />
da monawileobis msurvelTa raodenoba<br />
sul ufro izrdeba.<br />
Tbilisis saerTaSoriso kinofestivalis<br />
Tormetwliani arsebobis istoriaSi<br />
festivalis stumrebi iyvnen<br />
iseTi cnobili kinomoRvaweebi, rogorebic<br />
arian: bob rafelsoni, maik li,<br />
franko nero, leos karaqsi, kSiStof<br />
zanusi, mika kaurismiaki, bruno diumoni,<br />
hiu hadsoni, mariam d’abo, greta<br />
skaki, jafar panahi da sxvebi.<br />
festivalze daswreba dainteresebul<br />
adamianebs kinoTeatrebSi _<br />
`rusTaveli~ da `amirani~ SeeZlebaT.<br />
informacias kinofestivalis programisa<br />
da mowveuli stumrebis Sesaxeb<br />
Jurnali `cxeli Sokoladi~ momdevno<br />
nomrebSic SemogTavazebT.
www.tbilisifilmfestival.ge
აფიშა ნოემბერი (1 – 30) რუსთაველი, ამირანი, აპოლო<br />
ჯეიმს ბონდი: ოპერაცია სქაიფოლი<br />
რეჟისორი სემ მენდესი<br />
როლებში დენიელ კრეიგი, ხავიერ ბარდემი, ჯუდი დენჩი,<br />
რალფ ფაინსი<br />
ჟანრი მძაფრსიუჟეტიანი, თრილერი<br />
SEVEN PSYCHOPATHS<br />
რეჟისორი მარტინ მაკდონა<br />
როლებში კოლინ ფარელი, ვუდი ჰარელსონი, ოლგა<br />
კურილენკო<br />
ჟანრი კრიმინალური, კომედია, დრამა<br />
ბინდი საგა:განთიადი ნაწილი 2<br />
რეჟისორი ბილ კონდოლი<br />
როლებში კრისტენ სტიუარტი, რობერტ პატისონი,<br />
ტეილორ ლოტნერი<br />
ჟანრი დრამა, მელოდრამა, ფანტასტიკა,<br />
24 cxeli Sokoladi<br />
ASTÉRIX AND OBÉLIX: GOD SAVE BRITANNIA – 3D<br />
რეჟისორი ლორან ტირარდი<br />
როლებში ჟერარდ დეპარდიე, ედუარდ ბაერი, კატრინ<br />
დენევი<br />
ჟანრი სათავგადასავლო, კომედია<br />
WRECK-IT RALPH – 3D<br />
რეჟისორი რიჩ მური<br />
ჟანრი ანიმაცია, კომედია, საოჯახო<br />
CLOUD ATLAS<br />
რეჟისორი ლანა ვაჩოვსკი, ტომ ტიკვერი, ენდი ვაჩოვსკი<br />
როლებში ტომ ჰენკსი, ჰოლი ბერი, ჰიუ გრანტი<br />
ჟანრი ფანტასტიკა, დეტექტივი, დრამა
cxeli Sokoladi 25
ამე რი კუ ლი გა ნათ ლე ბა -<br />
მე და ჩემს მეგობრებს სტუდენტობისას ერთი ასეთი ჩვევა<br />
გვქონდა:მომავლისწარმოდგენამოგვწონდა:როგორდავამთავ<br />
რებდითუნივერსიტეტს,როგორგავხდებოდით„საქმიანიქალები“<br />
დაროგორშევიკრიბებოდითხოლმესამსახურისშემდეგსადმეკა<br />
ფეშიგანსატვირთად...როცაესყველაფერირეალობადიქცა,ახალი<br />
წარმოდგენებისჯერიცდადგა.ფანტაზიითუფროშორსგავიჭერით:<br />
შვილებიგავაჩინეთ,გავზარდეთკიდეცდამათთვისგვარიანიგა<br />
ნათლების მიცემაზეც დავიწყეთ მსჯელობა. ერთხელაც ნათია თა<br />
ვისნათესავქალზემოგვიყვა,რომელმაცშვილიმარტომგაზარდა,<br />
ბევრს მუშაობდა და ყველაფერი მოიკლო იმისთვის, რომ ბავშვი<br />
ამერიკულაკადემიაშიმიეყვანა.„ამისთანარაარისესამერიკული<br />
აკადემია?“,იკითხამაშინლანამ.„რასამბობ,შვილსგარანტირე<br />
ბულიმომავალიშეუქმნაო“,უპასუხანათიამ.<br />
შვილი არ მყავდა, ამიტომ მის გარანტირებულ მომავალზე<br />
ბევრსარვფიქრობდი,მაგრამწლებისმერემივხვდი,რომნათია<br />
ამერიკულაკადემიასთანმართლაცმართალიიყო.<br />
...<br />
90იანიწლებისბოლოსქართველმაემიგრანტმაგივიზალდას<br />
ტანიშვილმა,რომელიცამერიკაშიცხოვრობდადაჰარვარდისკურ<br />
სდამთავრებულიიყო,საქართველოშისკოლისდაარსებაგადაწყ<br />
ვიტა. სკოლას მოსწავლეებისთვის დასავლური სტანდარტების<br />
შესაბამისიგანათლებაუნდამიეცა,თუმცაამავდროულადქართუ<br />
ლიგარემო,კულტურადატრადიციებიშეენარჩუნებინა.2001წელს<br />
ამერიკულიაკადემიარეალობადიქცა.<br />
ესისტორიაცუკვემოსმენილიმქონდა,როცასკოლაახლა<br />
ხან ლისის ტბაზე, არაჩვეულებრივად მშვიდ სასწავლო გარე<br />
მოშიაღმოვაჩინე.ჭავჭავაძიდანაქგადმოვიდნენდალისისტბას<br />
საცხოვრებელ და სარეკრეაციო ფუნქციებთან ერთად საგანმა<br />
ნათლებლოდატვირთვაცშესძინეს.ნათიასწლებისწინანდელი<br />
ნათქვამი გამახსენდა და გადავწყვიტე ყველაფერი საკუთარი<br />
თვალითმენახა.<br />
შენობა,რათქმაუნდა,თანამედროვეა,ეზოკისიმწვანითგა<br />
მორჩეული. „ლისი დეველოპმენტისა“ და ამერიკული აკადემიის<br />
ერთობლივიპროექტიქართველიარქიტექტორების,architects.geს<br />
ნახელავია,თუმცაყველაზესაინტერესოწინმელის:მთავარი,რაც<br />
შენობისინტერიერიდანჩემსყურადღებასიქცევს,ჰარკნესისოვა<br />
ლურიმაგიდებია,რომლებიცყველასაკლასოოთახშიდგას.სწო<br />
რედასეთმაგიდასიყენებსამერიკაშიფილიპეგზეტერისაკადემიაც.<br />
ოღონდესმხოლოდჩვეულებრივიოვალურიმაგიდაარარის,ის<br />
სწავლების იმ განსაკუთრებულ და ინტერაქტიულ მოდელს გამო<br />
ხატავს, რომელიც ამერიკულ აკადემიას ყველასგან გამოარჩევს.<br />
ჰარკნესისმაგიდაიმიტომმომწონს,რომმისგარშემოგაკვეთილე<br />
ბიმუდმივიდისკუსიისრეჟიმშიმიმდინარეობს,ბავშვებიცსაშინაო<br />
დავალებასისეკიარაბარებენ,როგორცერთდროსმეთხრობით<br />
ანზეპირად,არამედდისკუსიისდახმარებით,ისკიისეთდეტალებს<br />
მოიცავს,რომმოყოლასულაცარაასაჭირო,ისედაცნათლადჩანს<br />
იცითუარა.<br />
სწავლების ეს მოდელი წერის ტექნიკასთან ერთად ანალიზის<br />
უნარსადაკრიტიკულიაზროვნებისგანვითარებასაცუწყობსხელს,<br />
თანაცქართულ,რუსულდაინგლისურენებზე.მოკლედ,აქყველა<br />
საგანიდისკუსიითისწავლებაჰუმანიტარულიცდატექნიკურიც.<br />
ესინტერაქტიულიდაფები,თანამედროველაბორატორიებიდა<br />
მდიდარიბიბლიოთეკაც,10000მდეწიგნსრომაერთიანებს,განსხ
გა რან ტი რე ბუ ლი მო მა ვა ლი<br />
ვავებულიმიდგომისშედეგია.თურმესპეციალურილაუნჯებიცუნდა<br />
შეიქმნას,სადაცმოსწავლეებსშესვენებისდროსანგაკვეთილების<br />
შემდეგდასვენებაანმეცადინეობაშეეძლებათ.აქაურგარემოსთუ<br />
გავითვალისწინებ,ლაუნჯსდაეზოსმართლაცბევრისტუმარიეყო<br />
ლება,მითუმეტეს,ზაფხულში.<br />
სკოლაშიყველაზემნიშვნელოვანიმაინცმასწავლებელია.მის<br />
გარეშეარცთანამედროვეშენობასდაარცგამორჩეულსწავლის<br />
მეთოდს წარმატება არ მოაქვს. აკადემიის მასწავლებლები, რომ<br />
ლებიცჰარვარდისუნივერსიტეტისადასიმონსისკოლეჯისგანათ<br />
ლების მაგისტრის ხარისხს ფლობენ, ახლა საკუთარ ცოდნას აკა<br />
დემიაშიმოსულახალმასწავლებლებსუზიარებენდასაინტერესო<br />
გაკვეთილებისჩატარებისტექნიკასადაუნარჩვევებსასწავლიან.<br />
მასწავლებლებისა და მოსწავლეების დამოკიდებულებაზეც მსმე<br />
ნია.ვიცი,რომაქთავისუფალი,მეგობრულიდააბსოლუტურადთა<br />
ნასწორიგარემოა.საკმაოდბევრიასტიპენდიანტიც,მოსწავლეების<br />
თითქმის20%ისსწავლასსკოლააფინანსებს.<br />
წლების წინ მოსმენილ „გარანტირებულ მომავალს“ ამერიკუ<br />
ლი აკადემიის საუნივერსიტეტო პროგრამამდე მივყავარ. სკოლის<br />
წარმატებახომ,როგორცწესი,იმითფასდება,რამდენადკარგუნი<br />
ვერსიტეტებშიაგრძელებენმისიმოსწავლეებისწავლას.პროგრამა<br />
მე11კლასისმეორესემესტრიდანმშობლებთანდაბავშვებთანშეხ<br />
ვედრებითადაკონსულტაციითიწყება.აკადემიაჯერიმასარკვევს,<br />
ვისსაითაქვსგეზიაღებულიევროპაში,აშშშითუსაქართველოში<br />
აპირებსდარჩენას.ყველამოსწავლესმისისურვილებისადაშესაძ<br />
ლებლობებისსაფუძველზეუნივერსიტეტებისბაზასუქმნისდამე11<br />
კლასისმეორენახევარსადამე12კლასშისასურველიუმაღლესი<br />
სასწავლებლისთვის ამზადებს. ასეთ დროს და ამდენი უმაღლე<br />
სისასწავლებლისარსებობისპირობებშიკიამგვარშერჩევასდი<br />
დიმნიშვნელობააქვს.ყველამოსწავლისდოკუმენტაციაუცხოურ<br />
უნივერსიტეტებსელექტრონულადეგზავნებანიშნებიცდარეკო<br />
მენდაციებიც. წერილებს ამერიკულ აკადემიაშიც იღებენ, ოღონდ<br />
მადლობის... აქაურ მოსწავლეებს ხომ ყოველთვის ძალიან კარგი<br />
შედეგებიაქვთ.<br />
...<br />
ახლა ამ სტატიას რომ ვამთავრებ, თან ნათიას „ფეისბუქზე“<br />
„ვუკაკუნებ“დადასაწყისსვაკითხებ.ვიცი,მოეწონებაძველიამბე<br />
ბისგახსენება.<br />
„ფილადელფიაშისწავლობს,იცი?“მწერსპასუხად.<br />
„ვინ?“ვეკითხებიისევ.<br />
„ისბავშვი,ამერიკულაკადემიაშირომსწავლობდა“,თვალს<br />
მიკრავსნათია.<br />
ავტორინინობერძენიშვილი
estornis kritika<br />
28 cxeli Sokoladi<br />
daxvewili Wama-smis tkboba<br />
avtori Tamar kvinikaZe<br />
restorani da bari `gusto~<br />
kostavas q. 37/39; aqvs kerZo avtosadgomi; momsaxurebis safasuri fasSi gaTvaliswinebuli ar aris.<br />
`Gusto _ arsebiTi saxeli<br />
_ siamovneba; mxneoba; iseTi<br />
Zlieri tkboba, rogoric<br />
SeiZleba iyos Wama-sma~, _<br />
rodesac britanuli restornis,<br />
`gustos~ oficialur<br />
vebgverdze SexvalT,<br />
dasawyisSive waawydebiT am<br />
ganmartebas leqsikonidan.<br />
ar vici, ra kavSiri aqvs Tbilisis<br />
`gustos~ Tavis britanul<br />
sexniasTan, magram es<br />
leqsikuri ganmarteba masac<br />
uxdeba.<br />
pirvel gulisgaxeTqvas (am sacobebiT<br />
ganTqmul adgilas sad unda gaa-<br />
Cero manqana) momentaluri komforti<br />
cvlis _ fasiani avtosadgomi yvelanair<br />
sazrunavs gacilebs. restornis<br />
farTo da TiTqmis iatakamde daSvebuli<br />
fanjrebis nawili kostavaze<br />
gamodis, fardebi an gadaweulia, an<br />
Zalian gamWvirvale, amitom gamvlelebic<br />
xedaven dabali magidebis<br />
garSemo fumfula savarZlebSi mokalaTebul<br />
da saubarSi garTul stumrebs.<br />
rac mTavaria, TiTqos, xmaurian<br />
quCazec ki iRvreba Signidan<br />
gamosuli yviTeli ganaTebis siTbo.<br />
`gusto~ maRali klasis restornebis<br />
kategorias miekuTvneba. interieric<br />
amaze miuTiTebs da servizic _<br />
priala vercxlisferi dana-Cangali<br />
da TeTri, originaluri moyvanilobis<br />
TefSebi saavtoroa. samzareulo<br />
Riaa, darbazisgan mxolod bariT<br />
gamoyofili da calke naTurebiT<br />
ganaTebuli. es iqaurobas kuTxeSi<br />
uCumrad dadgmul scenas amsgavsebs,<br />
sadac drodadro gamoCndeba xolme<br />
Sefis Sav qudsa da uniformaSi<br />
gamowyobili mzareuli, romelic<br />
usityvod da uxmaurod saqmianobs.<br />
15-20 wuTis Semdeg kidev erTi garemoeba<br />
miipyrobs Tqvens yuradRebas:<br />
darbazSi arafris suni ar dgas<br />
_ arc sigaretis, miuxedavad imisa,<br />
rom aramwevelTa salons mxolod<br />
erTi patara kuTxe ukavia da yvelgan,<br />
sxvagan gabmulad ewevian. restoranSi<br />
mxolod civi, usuno haeri trialebs,<br />
romelsac sul wamierad gamoacocxlebs<br />
xolme samzareulodan gamotanili<br />
cxeli kerZis surneli, magram<br />
vidre sunis Semadgenlobis gaSifrvas<br />
daiwyebdeT, mimtani gogonas CavlisTanave,<br />
isev qreba. Cveni SekveTa<br />
Tanmimdevrulad moaqvT (rigiToba<br />
daicaviTo, amis Txovna mimtanisTvis<br />
ar gvWirdeba). supi, salaTi, ori mTavari<br />
kerZi da bolos, deserti.<br />
supis zomieri ulufa uzomod gemrielia.<br />
TeTri RviniT Sezavebul<br />
Tevzis bulionSi, midiebTan da krevetebTan<br />
erTad, zeTisxilisa da kapersebis<br />
sasiamovnod momJavo gemos<br />
gamovyof, oreganosa da pomidvris<br />
msubuqi aqcentic Tavisas Svreba.<br />
mTlianobaSi, am kremovani faqtu-<br />
ris supSi daxvewili gemo<br />
momwons. aseve vaxasiaTebT<br />
Cezares krevetebiT, romelsac<br />
sinatifes sZens (ra<br />
vqna, zustad aseTi maRalfardovani<br />
sityvebi uxdeba<br />
am salaTs) Sefis saavtoro<br />
Cezares sousi, patara Rilisxela,<br />
Ceri pomidvrebi<br />
da naxevrad magari italiuri<br />
yvelis, grana padanos<br />
Txeli naWrebi. Roris<br />
xorcis file garniriT _<br />
Cveulebrivia, gemrieli, magram Cveulebrivi.<br />
ai, qaTmis ruleti ki… am<br />
kerZSi mTavar misias Savi qliavis Ciri<br />
asrulebs (naRebisa da yvelis sousis<br />
ansamblTan erTad), romelic xorcis<br />
patara naWerSi garedan ar Cans, pirSi<br />
ki ucxod sasiamovno gemos tovebs.<br />
dabolos, safirmo deserti `gusto~<br />
_ wiTel RvinoSi Semwvari msxali,<br />
zemodan mosxmuli Sokoladis minanqriT<br />
_ ubralod dResaswaulia.<br />
kidev erTi dakvirveba, ukve danayrebis<br />
Semdeg: `gusto~ Cumi restorania<br />
da amitom _ Zalian myudro.<br />
xmebi, romlebic yurSi Cagesmis: saubari<br />
gverdiTa magididan, Wiqebis<br />
wkriali, mimtani gogonebis gadalaparakeba,<br />
musikis enaze rom giTxraT,<br />
pianos ar scdeba.<br />
ra Tqma unda, `gustoze~ maRali<br />
klasis restornebic arsebobs _<br />
Tundac momsaxure personalis Tavazianoba-ganswavlulobis,<br />
interieris<br />
simdidris, Tu Sef-mzareulis kreatiulobis<br />
gaTvaliswinebiT. Tumca,<br />
`gustosac~ aqvs Tavisi `maRali klasis~<br />
xibli da sjobs is Tavad SeafasoT.
saavtoro sveti<br />
moskovSi davibade 1971 wels. imave<br />
wels lui armstrongi gardaicvala.<br />
genialuri adamiani da jazmeni.<br />
***<br />
im dros, Turme, SeiZleboda<br />
moskovSi gadafreniliyavi, eskimo<br />
geWama, arayi dagelia da ukanac gamofreniliyavi.<br />
Tanac, es siamovneba<br />
sul raRac maneTebi Rirda. amas,<br />
zogi didi siamayiTa da netarebiT<br />
ixsenebs. me ar maxsovs, ver viamayeb,<br />
axali dabadebuli viyavi...<br />
***<br />
91 wlis martSi isev aRmovCndi<br />
moskovSi. krasnovis klinikaSi da<br />
sastumro `akademiCeskaiaSi~, Tvali<br />
mqonda saoperacio. mSoblebma<br />
wamiyvanes. nerviulobdnen da SeZlebisdagvarad<br />
makontrolebdnen.<br />
alkoholi sastikad amikrZales. win,<br />
rTuli operacia meloda!...<br />
moskovuri marti... Wyapi!... nacrisferi<br />
ca... skviTuri `тоска~ meZaleboda.<br />
sastumrodan Cumad gavZveri<br />
da arbatze barSi gamovTveri...<br />
***<br />
narkozma ver damaZina. anesTeziologs<br />
maiakovskis leqsebs vukiTxavdi<br />
da restoranSi vepatiJebodi.<br />
bolos, mgoni, cxenis doza gamike-<br />
Tes, raTa dameZina. yvelaferma kargad<br />
Caiara. eqimebic Tan gadamyvnen.<br />
sxvanairad Tbili xalxi iyo. saku-<br />
Tar mTavrobasac magrad aginebd-<br />
30 cxeli Sokoladi<br />
samajuri<br />
gaga naxucriSvili<br />
nen. vgrZnobdi, rom ar cruobdnen,<br />
ar TvalTmaqcobdnen. imaTac CvensaviT<br />
undodaT normalur qveyana-<br />
Si cxovreba da gulwrfelebi iyvnen.<br />
imasac ambobdnen, rom cotani<br />
arian, vinc ase fiqroben. camde<br />
marTlebi iyvnen. umetesoba ambobs,<br />
rom `za ZerJavu abidna~ da le-<br />
ukve grebenSikovze<br />
vsaubrobdiT.<br />
verasdros<br />
warmovidgendi,<br />
rom grebenSikovi<br />
konformisti<br />
gaxdeboda, kremlis<br />
ordens aiRebda<br />
da daimaleboda.<br />
ninis damarxvac ar undaT. belads<br />
ki nel-nela wamali Wams. nel-nela<br />
pataravdeba, ileva. da male albaT<br />
„Wirisuflebs“ carieli adgili daxvdebaT.<br />
yvela beladis bolo xom<br />
es aris.<br />
***<br />
bari `arbatze~ da... is gogo!.. naxevrad<br />
rusi, naxevrad boSa. ase gamecno<br />
_ alisa saocrebaTa qveynidan.<br />
ase erqva. siSavemde lurji Tvalebi<br />
hqonda. wablisferi Tma. cal yurze<br />
sayure ekeTa _ mekobresaviT. xelze<br />
ki _ ferad-feradi samajurebi, gemovnebianad<br />
Sexamebuli. wvril sigaras<br />
eweoda. bunebrivad, Tavisuflad<br />
iqceoda (vulgarulobis gareSe),<br />
amiTac mimizida.<br />
arays vsvamdiT da gvekideboda.<br />
aqvs arays aseTi kargi Tu cudi Tviseba,<br />
mTavaria, rogor Seirgeb.<br />
ukve grebenSikovze vsaubrobdiT:<br />
`поколение дворников и сторожей“ (verasdros<br />
warmovidgendi, rom grebenSikovi<br />
konformisti gaxdeboda,<br />
kremlis ordens aiRebda da daimaleboda.<br />
ise, rogor cvlis dro<br />
adamianebs. ufro sworad _ avlens,<br />
aaSkaravebs). mere, esenini gamaxsenda:<br />
`ведь ты не знаешь, что жить на<br />
свете стоит...“<br />
ho, xSirad aseTebi iklaven Tavs,<br />
laRebi da sicocxlis moyvarulebi.<br />
yavazec mimkiTxava. Tvalis operacia<br />
kargad Caivlis da bevri coli<br />
geyolebao, miwinaswarmetyvela. bevri<br />
Svili mainc geTqva-meTqi _ gamecina.<br />
ras izam, es finjani ase ambobso, damamSvida.<br />
ise, magari winaswarmetyveli<br />
gamodga _ jerac ucolo var.<br />
ganTiadisas feradi samajuri ma-<br />
Cuqa, xelze gamikeTa. atare da bednierebas<br />
mogitanso, miTxra. Cumad<br />
movixseni da jibeSi Cavide. ar<br />
miyvars, roca biWs samajuri ukeTia.<br />
jibiT damqonda, bolosdabolos, samaxsovro<br />
iyo. erTxelac, amomivarda<br />
da damekarga. neta, vis ukeTia axla<br />
is samajuri…
saavtoro sveti<br />
gotlib bidermani ar arsebobda.<br />
gamogonili kacia. 1848 wels<br />
is ludvig aixdorfma da adolf<br />
kusmaulma gamoigones. batoni bidermani<br />
_ an bidermaieri, rogorc<br />
mogaxseneT, gamogonili kaci da<br />
gvaria _ uaRresad simpaTiuri<br />
maswavlebelia, cota leqsebsac<br />
wers, patara saxli aqvs da koxta<br />
baRi, sentimentaluri vinmea, Tan<br />
sufTa, mowesrigebuli.<br />
aixdorfi mTeli cxovreba ificeboda,<br />
1847-Si dabeWdili ludvig<br />
pfaus „batoni bidemaieri“<br />
saerTod ar wagvekiTxa, Cveni leqsebi<br />
damoukideblad davwereTo.<br />
kacma ar icis, rogor iyo. an ra<br />
mniSvneloba aqvs. mTavaria, rom<br />
es patara, ararsebuli kaci mTel<br />
cnebad iqca: bidermaieri, biurgeruli<br />
kultura.<br />
biurgerebi pirad da ojaxur<br />
cxovrebas yvelaze maRla ayenebdnen,<br />
Tavs evlebodnen oTx kedelSua<br />
moqceul bednierebas,<br />
saxls, romelic TavSesafari<br />
iyo. sibejiTe, patiosneba, erTguleba,<br />
movaleobis erTguleba<br />
ZiriTadi principebis donemde<br />
iyo ayvanili. „bidermaierebi“ TavianT<br />
myudro misaReb oTaxebSi<br />
yavas svamdnen, ojaxur koncertebs<br />
marTavdnen, xandaxan venis<br />
yavaxanebSi ikribebodnen da „venis<br />
sayovelTao Teatralur gazeTSi“<br />
gamoqveynebul werilebs<br />
arCevdnen. pirvel venis kongres-<br />
32 cxeli Sokoladi<br />
aqa mSvidoba<br />
ana korZaia-samadaSvili<br />
sa da 1848 wlis revolucias Soris<br />
es gaxldaT saSualo klasis<br />
pirveli, rogorc wyaroebSia mi-<br />
TiTebuli, „TviTkmari“ stili _<br />
bidermaieri. bidermaieris cxovrebis<br />
wesi, arqiteqtura, ferwera,<br />
musika da tansacmeli _ vardebiT<br />
moCiTuli kaba uzarmazari<br />
saxeloebiT, romelic fortepianoze<br />
dakvrisas cota xels giSlis,<br />
magram eg araferia.<br />
***<br />
nikolikom miTxra, quCaSi nu<br />
viwanwalebT, CemTan modio. Cemebis<br />
bidermaierSio. cota gamikvirda<br />
_ suliT meamboxe nikolikos<br />
is saxli sZulda, magram<br />
vifiqre, ra ar xdeba, egeb Svidi<br />
wlis unaxavs mTlianad Seecvala<br />
msoflmxedveloba da axla ojaxis<br />
mimarT siyvarulis Semoteva aqvs-<br />
-meTqi, da wavedi.<br />
didi sixaruliT wavedi, radgan<br />
me Zalian miyvars nikolikos mSoblebTan<br />
stumroba da is bidermaieris<br />
saxlic. isic momwons, rom<br />
marTla nikolikos mSoblebisaa,<br />
mamaZaRlobiT nayidi ki ara, memkvidreobiT<br />
miRebuli. nikoliko<br />
ormocdameaTe Taobis venelia,<br />
janmrTelad snobi, venurad molaparake,<br />
mudam aRelvebuli da<br />
Zalian lamazi qali.<br />
nikolikos Sin dabrunebis mizezi<br />
misvlisTanave gavarkvie.<br />
garkveva ar damWirvebia: karSive<br />
momaxsena, rom ojaxi dasasveneblad<br />
iyo wasuli da is ZaRliviT<br />
(citata _ „qofakiviT“) datoves<br />
saxl-karis da baRis mosavlelad.<br />
gadaayoles bidermaiers! nikoliko<br />
SfoTavda, me ki aRtacebuli<br />
viyavi, radgan im saxlzec da im<br />
baRzec vgiJdebi. cxadia, nikolikozec.<br />
baRSi visxediT. binddeboda.<br />
zRapruli yvavilebi, didi buCqebi,<br />
WriWina. male Semodgoma dadgeba,<br />
samwuxarod. nikolikom san-<br />
Tlebi daanTo, SesaniSnavi vaxSami<br />
da SesaniSnavi Worebi damaxvedra<br />
_ Svidi weli didi droa, uamravi<br />
ramaa mosayol-gasarCevi... mere,<br />
gamosvlisas, vTxove, rodisRa<br />
vnaxav aqaurobas, saxlSi gamatare-meTqi.<br />
gaukvirda, magram gamatara.<br />
mere arxis napirs mivuyvebodi<br />
da vfiqrobdi, rom me vgiJdebi<br />
bidermaierze. mec minda da arasodes<br />
meqneba. saxli ki ara, mSvidoba,<br />
Tan moCvenebiTi ki ara,<br />
namdvili. minda, arxeinad vijde<br />
venis yavaxanaSi, dilandel gazeTs<br />
tyuilad vfurclavde, da gareT<br />
binddebodes. metyviT, mand ar<br />
xar, dajeqi, vin giSlis, adre Tu<br />
gvian xom dabneldebao. ki, mar-<br />
Talia, waval, davjdebi _ magram<br />
me xom ar gamomiva! amisTvis, sul<br />
mcire, meormoce Taobis veneli<br />
unda viyo da cota sxvanairi nevrozebi<br />
unda mqondes.
saavtoro sveti<br />
meCveneboda, rom me ufro dangreu-<br />
li viyavi, vidre Cemi qalaqi da ar<br />
mecodeboda, ar mesamSobloeboda. 20<br />
wlis viyavi da me da Tbilisi Zalian<br />
vgavdiT erTmaneTs _ oriveni Suaze<br />
gayofilebi, oriveni damarcxebulebi.<br />
ubralod, me namdvilad ufro cudad<br />
viyavi, vidre qalaqi da arc maSin mrcxvenoda,<br />
ase rom vfiqrobdi da arc<br />
axla mrcxvenia mgoni. ratom ar SeiZleba<br />
erTi adamiani ufro cudad iyos,<br />
vidre qalaqi an mTeli samSoblo?..<br />
skolaSi vmuSaobdi. daagvianda erTxel<br />
mSobels, pirvelklaseli ana fonia mimyavda<br />
saxlSi gadamwvari rusTavelis<br />
gavliT da natyviar saxlebze mkiTxa:<br />
Cutyvavila sWirT, maswavlebelo, saxlebs?..<br />
ase mtkivneulad arcerTi<br />
politologisa Tu erovnuli gmiris<br />
Sefaseba ar momxvedria gulze da ma-<br />
Sin kidev erTxel davrwmundi, rom<br />
aravisiani ara var, mxolod amaTiani _<br />
bavSvebis partias ekuTvnis Cemi arseba<br />
da guli... transporti ar moZraobda<br />
maSin da saburTalodan filarmoniamde<br />
fexiT movdiodi skolaSi. saSinlad<br />
gamoviyurebodi im zamTars, Tavs ver<br />
vuvlidi da saswavlo nawilis gamge<br />
sagonebelSi iyo Cavardnili. taqtiT<br />
maniSnebda, rom uari meTqva maswavleblobaze,<br />
vidre ase viyavi da marTalic<br />
iyo. isedac sazareli atmosfero idga<br />
irgvliv da axla kidev me _ Tmadauvarcxneli,<br />
uRimilo, mZime da wablisferi<br />
mzeriT. bavSvebs ki ratomRac mainc<br />
vuyvardi. maSin megona, rom saintereso<br />
viyavi da imitom, axla ki vxvdebi,<br />
rom sulac ar iyo ase... mokled, erT<br />
34 cxeli Sokoladi<br />
mkvdari<br />
ver gaivlis<br />
maia sariSvili<br />
dilas gavbrazdi gadamwvar qalaqze<br />
da uvargis sakuTar Tavze da maRalqusliani<br />
fexsacmelebi da dedaCemis<br />
gaquculi qurqi Cavicvi. ukanaskneli<br />
kapikebiT saparikmaxeroSi Sevedi. iq<br />
ludiT damisveles Tmebi, ukeTesad<br />
dagexveva, didxans ar dageSlebao da<br />
marTlac, saRamomde ar damSlia. skolaSi<br />
ar wavsulvar, gavacdine da rus-<br />
Tavelze vseirnobdi ase gamopranWuli.<br />
amekida erTi simpaTiuri biWi _<br />
albaT, romeliRac ucxouri Jurnalis<br />
korespondenti, yovel fexis nabijze<br />
miRebda suraTebs da momwonda, amayad<br />
davdiodi am nangrevebSi. ar vici, ra<br />
usindisoba Tu uguloba iyo _ sulac<br />
ar ganvicdidi am nangrevebs... mindoda<br />
me gavmxdariyavi ukeT, mindoda wiTeli<br />
feris kaba gamomCenoda da qurqis<br />
Rilebi Sevixseni. mixaroda, rom wi-<br />
Teli feri davibrune da sixaruliT<br />
vivsebodi. grZeli da daxveuli Tma<br />
lamazad mixtunavda siarulisas, meCveneboda,<br />
TiTqos quCasac vkurnavdi da<br />
mTeli saaTi zemoT-qvemoT davkakunobdi<br />
Rimiliani saxiT... mere mariami<br />
gamaxsenda, dabadebis dRe hqonda. fsiqiatriulSi<br />
iwva maSin. usaCuqrod ar<br />
mindoda misvla da avedi saxlSi. deda<br />
ganerviulebuli damxvda _ skolidan<br />
dagirekes, gakveTilebi gagicdeniao,<br />
erTi bavSvi saxlSi wasula daukiTxavado<br />
da raRac sxva cudi ambebi... veRar<br />
vusmendi, saCuqars veZebdi mariamisa-<br />
Tvis, romelic 50 wlis gaxda. veraferi<br />
vnaxe. absoluturad veraferi.<br />
mere boTlebi Cavyare parkSi da metro<br />
delisTan Cavedi fexiT. Caibares da<br />
raRac sacodavi fuli momces, araferi<br />
momdioda, daviare jixurebi. mere<br />
sami cali Sokoladi `luna~ viyide da<br />
mivedi. maka erqva mis eqims, micno da<br />
SemiSva, magram derefanSi daelodeo.<br />
kedels avekari. dadiodnen qalebi<br />
saSineli saxeebiT. makvirdebodnen,<br />
miRimodnen, mibRverdnen, raRacebs<br />
mekiTxebodnen da yvelas iseTi damangreveli<br />
tkivili edga saxeze, mivxvdi,<br />
ver gavuZlebdi. `daicade, modis~ _<br />
karTan SemaCera makam. marTlac movida<br />
mariami _ Cemi yvelaze Zvirfasi megobari,<br />
romelic axla aRaraa cocxali.<br />
miveci samive `luna~ da vakoce orive<br />
gamxmar loyaze, romlebzec bewvebi<br />
amosvloda mas mere, rac bolos vnaxe.<br />
ra cudad gavxdi... waval-meTqi, magram<br />
ra yria aqo?! _ damlagebeli ayvirda<br />
uceb. Savi namcecebiT iyo iquroba<br />
mofenili. mariamma fexsacmelebze damxeda<br />
da Tvalebi gaufarTovda, absoluturad<br />
daSliliyo Cemi fexsacmlis<br />
quslebi. an ki rogor ver SevamCnie. am<br />
quslebis rezinis namcecebiT iyo dafifquli<br />
iqauroba. `ici, ra aris? _<br />
damlagebeli meubneba _ mkvdris fexsacmelebi<br />
iqneba eg. iafad yiduloben<br />
ucxoeTSi da mere aq xalxs atyueben.<br />
ki, mkvdrebis maRaziaSi iqneba nayidi.<br />
iseTi masalisgan amzadeben, rom araa<br />
gamZle. mkvdari xom ver gaivlis da...~<br />
wamovedi. quCaSi sul daiSala orive<br />
qusli... TiTqmis SiSveli fexisgulebiT<br />
vabijebdi gayinul asfaltze.<br />
cota xurda kidev meyara jibeSi, meo-<br />
Txe `lunac~ momivida da dedaCems wavuReb-meTqi,<br />
magram SemomeWama gzaSi...
ევროპული ავეჯი განახლებულ პაპილონში<br />
თბილისი აკ. ბაქრაძის 6 (მტკვრის მარჯვენა სანაპირო, დიღმის ხიდთან); ტელ: +99532 2540990<br />
ქუთაისი წერეთლის 163, ტელ: 0431 235025; ბათუმი ბაგრატიონის 109; ტელ: 0422 220348<br />
WWW.PAPILLON.GE
saavtoro sveti<br />
is, rac seqtemberSi TbilisSi xdeboda,<br />
SeiZleba daxasiaTdes erTi<br />
sityviT _ fsiqozi. mogexsenebaT,<br />
fsiqozis mTavari maxasiaTebelia realobasTan<br />
kontaqtis dakargva, rac,<br />
xSirad, moicavs mcdar warmodgenas<br />
momdinare movlenebze an sakuTar<br />
identobaze (iluzia), aseve, sagnebisa<br />
xmebis aRmoCenas iq, sadac isini ar<br />
arsebobs (halucinacia).<br />
aqve unda davazusto, rom fsiqoz-<br />
Si vgulisxmob ara imdenad sazogadoebis<br />
reaqcias winasaarCevnod dayril<br />
kompromatebze, aramed im movlenebis<br />
erTobliobasa da maTSi moqmedi pirebisa<br />
da mayureblebis saxiT Car-<br />
Tuli adamianebis urTierTqmedebas<br />
drois am monakveTSi.<br />
mdgomareoba qalaqSi avadsaxsenebeli<br />
cocxebis kadrebis dayramde ki<br />
ase gamoiyureboda:<br />
diliT, saxlidan konkretuli quCiT<br />
samsaxuramde misvlis Semdeg, ramdenime<br />
saaTSi, ukana gzaze, igive quCa aucileblad<br />
gadaketili gxvdebodaT,<br />
sadac mocimcime patrulis manqanas-<br />
Tan mdgari policielebi `gaiare, gaiares~<br />
ZaxiliT dafeTebul mZRolebs<br />
gaurkveveli mimarTulebiT (xSirad,<br />
saburTalodan diRmisken) uSvebdnen.<br />
quCaze ki ukve aRmarTuli iyo axali<br />
estakadis safuZveli, romelzec meore<br />
dilas gamovlisas ukve asfaltis<br />
manqana SeiZleba SegemCniaT, romelsac<br />
kudSi (`is~ `kudi~ ar gegonoT) gzis<br />
damxazavi manqana miyveboda. am gmiruli<br />
Zalisxmevis wyalobiT, erTi dRiT<br />
36 cxeli Sokoladi<br />
robotebi<br />
da orkebi<br />
gigi guledani<br />
miSistadac viqeci, roca asaTianis<br />
quCidan, jer kidev oxSivaradenili<br />
cxeli asfaltisa da ipodromis axali<br />
gvirabis gavliT, gmirTa moedanze aRmovCndi.<br />
estakadebis mSeneblobebi is-is iyo<br />
dasrulda da yvelas unda amoesun-<br />
Tqa, rom uecrad, miwamiyrili yumbarasaviT<br />
gaskda patimrebis videoebi,<br />
rasac mohyva qalaqis iseTi paralizeba,<br />
rom gzebis reabilitaciiT gamowveuli<br />
Seferxebebis amaTTan motanac<br />
ki uxerxulobas gamoiwvevda,<br />
amitom maT arc ki Sevadareb. CemTvis,<br />
rogorc mZRolisTvis, am aqciebis<br />
mimdinareobisas, yvelaze damafiqrebeli<br />
mainc is momenti iyo, roca sanapiroze<br />
sacobSi gaWedilma, Cemi manqanisken<br />
momavali funjiani mRvdlebi<br />
davlande, romlebic Segubebuli manqanebisgan<br />
Semdgar liTonis ferad<br />
masas nakurTxi wyliT jvaredinad<br />
wuwavdnen.<br />
am dros, SedarebiT simSvide sufevda<br />
mtkvris marcxena sanapiroze,<br />
xolo ufro zeviT _ Tbilisis zRvaze,<br />
14 kilometrze gaSlil la-<br />
Jvardovan zedapirze, saqarTvelos<br />
afrosanTa federaciis turniri moewyo.<br />
9 TeTri iaxta STamagoneblad<br />
miapobda rezervuaris talRebs. pla-<br />
Jze dadebuli Sezlongebidan maT<br />
Tvals adevnebdnen sacurao kostumebSi<br />
gamowyobili simpatiuri axalgazrda<br />
dedebi.<br />
ukana gzaze, sanzona-naZaladevi da<br />
CuRureTic ki ar iZleoda aranair<br />
miniSnebas centrSi arsebul daZabulobaze.<br />
idga odesis SegrZneba, Tumca,<br />
sanapiroze ukve yvelaferi Seicvala.<br />
moZraoba mdore da qaoturi<br />
gaxda, xolo radioSi Tqves, rom vake-<br />
Si iwvoda `liberTi bankis~ Senoba,<br />
rasac mohyva orazrovani „namiokebi“<br />
imaze, rom xanZars, rogorc Cans, am<br />
konkretul viTarebaSi, `Tavisi daniSnuleba~<br />
hqonda, kerZod... magram<br />
amaze ar Rirs. miT umetes, rom is<br />
male Caaqres. Tumca aqac ar Cauvlia<br />
paralizebis gareSe, da ai, gadaketil<br />
WavWavaZeze dadga iseTive feradi<br />
liTonis zRva, rogoric iyo filarmoniasTan<br />
da aseve, rogorc marjvena,<br />
ise marcxena sanapiroze.<br />
Tumca, gzebis paralizebasTan er-<br />
Tad, pirveli oqtombris dadgomis<br />
Rames SeiniSneboda kidev erTi ramis<br />
_ `feisbuqis~ paralizebac. oRond<br />
es iyo paralizeba zizRisgan, roca<br />
kaxeTSi daRupuli Cvilis ambavze<br />
atexil amazrzen virtualur xavils<br />
albaT Zalian bevrma ver gauZlo da<br />
leptopi ubralod daketa. amdeni<br />
araprognozirebadi movlenis Semdeg,<br />
pirvelad, mxolod maSin SemeSinda da<br />
vifiqre, rom SeiZleboda momxdariyo<br />
raRac sazareli, zustad aravin icoda<br />
_ ra!<br />
magram, sabednierod, balansi ar<br />
dairRva, da is, pirvelSi `gaformda~<br />
kidec, roca qveyana, saboloo SedegebiT,<br />
gadanawilda robotebsa da<br />
orkebs Soris, orkebis mcire upiratesobiT.
saavtoro sveti<br />
yvela socialuri organizmis xelo-<br />
vnebis nimuSad qceva 1960-iani wlebis<br />
artistuli aqtivobebis ocneba iyo da<br />
swored utopiuri momavlis sqemebis<br />
gamo akritikebdnen fluqsusis warmomadgenlebsac,<br />
Tumca rTulia, ver gaugo<br />
maT, rom cvlilebebis survili aseTi yovlismomcveli<br />
gaxda. maT uyvardaT spontanurad<br />
Seqmnili xelovneba, sxvadasxva<br />
mediumis „SemTxveviTi“ dajaxebebi da tkbebodnen<br />
axali kombinaciebiT, Seqmnili<br />
samyaroebis maT Tvalwin dabadebiT. amave<br />
periodis sabWoTa sivrces da maT Soris,<br />
ra Tqma unda, qarTul realobasac aseTi<br />
fufunebis saSualeba namdvilad ar hqonda.<br />
aqac iyo xelovneba, romelic xalxis<br />
samsaxurSi idga da isic utopias emsaxureboda,<br />
oRond _ gansxvavebuls. am utopiis<br />
ikonografiis kanonebi uryevi iyo,<br />
sibere da sikvdili _ erTxmad uaryofili<br />
da Tuki vinme mainc mokvdeboda, misgan<br />
mumias daamzadebdnen da yvelasTvis xilul<br />
adgilas dadebdnen, amjerad maradiuli<br />
artifaqtis formatSi. totalitaruli<br />
reJimis dasasruli ukve iluziis<br />
parodiad ganviTarda _ e.w. „zastoi“. is<br />
politbiuros sxdomebis reportaJebisgan<br />
Sedgeboda, amas, zogjer, saiubileo<br />
koncertebi emateboda, romlis mudmivi<br />
monawile folkloruli ansamblebi da,<br />
aseve, ucvleli solisti _ zikina iyo, yvela<br />
sabWoTa RirebulebiT dajildoebuli<br />
qali...<br />
mokled, Zalian mosawyeni suraTia da<br />
arcTu uvneblad mosawyeni. mwirma da er-<br />
Tgvarovanma garemom, romelic sakmaod<br />
didxans gagrZelda, SesaZloa aranaklebi<br />
travma miayena Taobebis fsiqikas, vidre<br />
sisxlianma represiebma: homo sovetikuss<br />
38 cxeli Sokoladi<br />
rogor davaRwioT<br />
Tavi zikinas sindroms<br />
anu daviviwyoT upirobo mocemulobebi<br />
xaTuna xabuliani<br />
uWirs informaciasTan muSaoba, misi diferencireba,<br />
analizis gakeTeba, iniciativis<br />
gamoCena da, rac mTavaria, moqmedeba,<br />
amitom am yvelafers fsevdosaqmianobiT<br />
anacvlebs... unda iTqvas, rom Tanamedrove<br />
qarTuli kultura sakmaod susti aRmoCnda<br />
imisTvis, rom Zlieri, aqtualuri<br />
xelovneba Seeqmna da sazogadoebas iribad<br />
daxmareboda cnobierebis problemebis<br />
gaazrebaSi, axali mocemulobis identifikaciaSi...<br />
kvlav gagrZelda popkulturis<br />
sabWoTa propagandistuli stili, oRond<br />
amjerad komkavSiris Tema erovnuli Rirebulebebis<br />
paTosma Secvala. yofili<br />
avangardis warmomadgenelTa umetesobam<br />
brZolis mTavari motivi dakarga da umetes<br />
SemTxvevaSi, regresuli dinamikis gzas<br />
daadga, iqneboda es „xsna“ konformizmSi,<br />
arcTu warmatebuli emigracia, Tu sulac<br />
_ depresia...<br />
axlaxan kulturis saministros mosalodneli<br />
siaxleebis Temam didi vneba-<br />
TaRelva gamoiwvia. vfiqrob, arsebiTi<br />
cvlilebebisTvis saministrom sazogadoebasTan<br />
erTad, pirvel rigSi, kulturis<br />
politikis gansazRvraze unda ifiqros.<br />
sabWoTa reJimis dasrulebis Semdeg, axali<br />
istoriuli mocemulobis pirobebSi,<br />
Cven jer ar gvifiqria imaze, Tu ra<br />
prioritetebi gvinda kulturaSi, ra tipis<br />
qveyana gvinda, rom gvqondes: qveyana,<br />
romelic mxolod memkvidreobis Rirebulebebzea<br />
koncentrirebuli da egzotikuri<br />
folkloriT iwonebs Tavs, Tu qveyana,<br />
romelic, am ukanasknelTan erTad, Tanamedrove<br />
Rirebulebebis matarebel aqtualur<br />
kulturas qmnis da saerTaSoriso<br />
procesSi monawileobs.<br />
marTalia, dRes aRar varT Caketili da<br />
xelovnebis mkacri cenzuriT damZimebuli<br />
qveyana, magram kulturuli Caketilobis<br />
problema gadalaxuli ar aris. Cveni xelovanebi,<br />
SeiZleba, monawileoben saer-<br />
TaSoriso proeqtebSi, Tumca, umetesad,<br />
es formaluri monawileobaa da Sorsaa<br />
produqtiuli kulturuli urTierTqmedebisgan,<br />
cocxali procesisgan.<br />
am etapze sabWoTa inerciisgan gaTavisufleba<br />
me yvelaze mniSvnelovan amocanad<br />
mimaCnia. kulturis saministro aRar unda<br />
iyos sabWoTa reliqti, sadac zikinas aCrdilebi<br />
dadian _ upirobo mocemulobiT<br />
daSvebuli subieqtebi, romlebsac mxolod<br />
sapasporto monacemebi ganasxvavebs erTmaneTisgan<br />
da arasdros aravin interesdeba<br />
maTi realuri damsaxurebiT, kompetenciiT.<br />
aucilebeli iqneba saganmanaTleblo<br />
programebis gaaqtiureba, saxelovnebo<br />
saswavlebelebis ganviTarebis mxardaWera.<br />
mimaCnia, rom problemas, romelsac yoveldRiurad<br />
vawydebiT da aqtualur sabWoTa<br />
inercias warmoadgens, swored ganaTlebis<br />
nakleboba iwvevs. esaa mxolod erTi modelis<br />
aRiareba, magaliTad, Tundac, arqiteqturaSi.<br />
saqarTveloSi popularuli<br />
SexedulebiT, Tanamedrove arqiteqturad<br />
SuSis konstruqciebi, e.w. „akvariumis“ tipis<br />
Senobebi da fluiduri formebi iTvleba<br />
mxolod, roca Tanamedrove arqiteqturaSi<br />
uamravi sxva tendencia arsebobs...<br />
meoce saukune cvlilebebis epoqa iyo<br />
da am cvlilebebisa da gamocdilebebis<br />
gaziareba Cven mogvianebiT gviwevs. Tanamedrove<br />
xelovnebaSi sruli liberalizaciis<br />
procesi ormocdaaTi wlis win daiwyo<br />
da is sruliad gamoricxavs upirobo mocemulobebs.<br />
Cven ki arCevani axla gvaqvs<br />
gasakeTebeli...
saavtoro sveti<br />
Cvens patara, provinciul da sayvar-<br />
lad nevrozul satelevizio sivrceSi,<br />
romelic mSvidad, lamis felinis „amarkordiviT“<br />
cxovrobda avtonomiur<br />
reJimSi, didi manevrebi daiwyo. imdeni<br />
ram, rac arCevnebidan 20 dReSi moxda,<br />
ukanaskneli 9 wlis ganmavlobaSi er-<br />
Tad ar momxdara.<br />
finansuri Tu politikuri saeTero<br />
gadanawileba ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi<br />
TiTqmis ar Secvlila; Tu<br />
mxedvelobaSi ar miviRebT 2007 wels<br />
badri patarkaciSvilisTvis warTmeul<br />
telekompania „imeds“ (romelic axlaxan<br />
mflobels isev daubrunes), odnav<br />
mogvianebiT amRerebuli „maestros“ sazogadoebriv-politikur<br />
mauwyeblobaze<br />
gadasvlas da „mecxre arxis“ gamoCenas<br />
2012 wlis saparlamento arCevnebis gariJraJze.<br />
mravaljer gayidul-gasxvisebuli<br />
„rusTavi 2“-isa da „mzis“ udrtvinvel-poeturi<br />
ritmi, mgoni, maT<br />
mepatroneebsac ar axsovdaT, vidre ar-<br />
Cevnebis Semdeg yofili mepatroneebis _<br />
qibar xalvaSisa da daTo dvalis aCrdilebi<br />
ar wamoimarTnen.<br />
samwuxarod, kerZo da nacionaluri<br />
mauwyeblebi isev didi politikuri<br />
TamaSis msxverplni aRmoCndnen.<br />
arada, namdvilad arsebobda Sansi<br />
da dro, Tavad medias eTqva gadamwyveti<br />
sityva sazogadoebiTvis;<br />
xelSi aeRo iniciativa da samoqalaqo<br />
pozicia mkveTrad, miukerZoeblad<br />
da gasagebad gamoexata. magram<br />
amisaTvis mas mouwevda, uari eTqva<br />
calkeuli oligarqebis, jgufebis da<br />
ukve arahomogenuri, danawevrebuli<br />
40 cxeli Sokoladi<br />
tanjuli da<br />
mowamluli demonebi<br />
daviT buxrikiZe<br />
politikuri elitisaTvis. rac, cxadia,<br />
ar gaakeTa.<br />
iqneb, mas arc hqonia sxvis xel-<br />
Si mudmivad saTamaSo iaraRad qcevis<br />
survili, magram ar aRmoaCnda Zala da<br />
gabeduleba, Tavad aeRo xelSi iniciativa.<br />
Tavad Jurnalistebi, maTi profesiuli<br />
standarti, eTikis normebi da<br />
damoukidebloba karga xania, mitanilia<br />
cvalebadi, meryevi politikuri drois<br />
samsxverploze. mediam ratomRac ver<br />
gaacnobiera, ra Zala aqvs sinamdvileSi<br />
faqtebs, romelTac sazogadoeba ndobiT<br />
moekideba, saredaqcio damoukideblobas,<br />
jerac daumkvidrebel maRal<br />
Jurnalistur standartebs...<br />
jer kidev 90-iani wlebis dasawyisSi,<br />
rodesac yovelkvireul gazeT „7 dRe-<br />
Si“ vmuSaobdi, beWduri mediis gavlena<br />
gacilebiT mniSvnelovani meCveneboda.<br />
iqneb, marTlac ase iyo. uSuqo, ugazo<br />
da uinterneto garemoSi satelevizio<br />
informaciis sandoobas sazogadoeba<br />
beWduri mediiT ufro „amowmebda“. Tanac<br />
es samoqalaqo da afxazeTis omebis<br />
Semdgom periods daemTxva, roca<br />
yovel mwvave publikacias saTanado<br />
„reagireba“ mohyveboda. Tve ar gadioda,<br />
„mxedrions“, `moqalaqeTa kavSirs~,<br />
an romelime partiis warmomadgenlebs<br />
garCeva-darbeva ar moewyoT redaqcia-<br />
Si. gaZarcva lamis SeCveul Wirs hgavda,<br />
romelzec reagirebas kanti-kuntad<br />
Tu vinme axdenda.<br />
raoden ucnauric ar unda iyos, swored<br />
im „Sav-bnel“ dros, media gacilebiT<br />
Tavisufali, Tamami da politikurad<br />
araangaJirebuli iyo. maxsovs,<br />
xvamlis quCaze, morigi darbevis dros,<br />
rogor „daxvrites“ ori cali kompiuteri<br />
sajarod, isic maxsovs, rogor<br />
modioda mudmivi WirisufaliviT batoni<br />
gia nodia, Tavs gadaaqnevda, xels<br />
CamogvarTmevda, redaqcias gaamxnevebda<br />
da Cveni ambebi sadRac zemoT, sxva<br />
instanciebSi mihqonda. an iqneb, sulac,<br />
ucxouri organizaciebisTvis unda ecnobebina.<br />
uSuqobaSi, naTxovari generatoris<br />
wyalobiT dabeWdili gazeTis<br />
gverdebis „kalka“ ki SuaRamisas stambaSi<br />
mihqondaT TanamSromlebs.<br />
es yvelaferi, jer groS-kuponebis,<br />
Semdeg ki TveSi 100 laris safasurad<br />
xdeboda! mokled da paTetikurad _<br />
yvelaferi oqrod ar gveCveneboda, rac<br />
brwyinavda. Tumca, simarTle vTqva, arc<br />
araferi brwyinavda da amis miuxedavad,<br />
raRac Cumi, faseuli, mniSvnelovani<br />
ido Cvens cudad organizebul garja-<br />
Si! dRevandeli gadasaxedidan imdroindeli<br />
problemebi albaT Zalian, Zalian<br />
sasacilod mogeCvenebaT, radgan fuli<br />
da gavlena gazeTebze naklebad aisaxeboda.<br />
fuli da saxeli televiziasTan<br />
asocirdeboda...<br />
gasuli saukunis 70-ian wlebSi postmodernizmiT<br />
STagonebulma da axlo<br />
aRmosavleTSi navTobis krizisiT „mowamlulma“<br />
Jan bodriarma televizias,<br />
da zogadad, eleqtronul medias „xatebis<br />
boroti demoni“ uwoda, romelic<br />
realobas cvlis da amaxinjebs. miuxedavad<br />
arcTu optimisturi ganwyobisa,<br />
visurvebdi, rom es tanjuli demonebi<br />
da damaxinjebuli anareklebi, rac Sei-<br />
Zleba iSviaTad gvestumron.
istoria<br />
42 cxeli Sokoladi
evri<br />
nino xaratiSvili<br />
avtori TamTa melaSvili<br />
foto: levan xerxeuliZe, nino xaratiSvilis piradi arqivi<br />
nino Cemi megobaria. cota ucnaurad<br />
da swrafad SeZenili megobari.<br />
ai, iseTi, adamians rom Sexvdebi da<br />
sadRac 10 wuTSi mogeCveneba, Ti-<br />
Tqos erTmaneTs Zalian didi xania<br />
icnobT, TiTqmis bavSvobidan. iSviaTi,<br />
magram sasiamovno SegrZnebaa.<br />
nino germaniaSi cxovrobs, me _ Ziri-<br />
Tadad, saqarTveloSi. Cven xandaxan<br />
vnaxulobT erTmaneTs. „xandaxan“ _<br />
niSnavs ninos Camosvlas saqarTveloSi,<br />
an Cems Casvlas germaniaSi.<br />
ise, Tu mkiTxavT, megobrobas erTad<br />
gatarebuli ocdaoTxi saaTi da permanentuli<br />
saerTo sivrce sulac ar<br />
sWirdeba.<br />
nino Tavidanve momewona, roca gavicani.<br />
es SarSan zafxuls, goeTes<br />
institutSi moxda, sadac misi meore<br />
da ukve Zalian cnobili romani `Cemi<br />
nazi tyupiscali~ waradgines. miuxedavad<br />
imisa, rom germanuli Zalian<br />
cudad vici, ninos didi siamovnebiT<br />
movusmine. is araCveulebrivi mosaubrea<br />
da araCveulebrivad kiTxulobs<br />
sakuTar teqstebs. mere, kiTxvis<br />
bolos, rogorc xdeba xolme, mcire<br />
diskusia gaimarTa. roca nino kiTxvebs<br />
pasuxobda, maxsovs, gavifiqre: `ra<br />
magari gogoa!~ ridingis dawyebamde<br />
isic maxsovs, rogor vcdilobdi<br />
garSemomyofebSi amomecno, romelia<br />
nino xaratiSvili. ver vipove. `nino<br />
romelia?~ _ vkiTxe Cems megobars<br />
da sanam Cemi megobari mipasuxebda,<br />
`me var~, _ Tqva ninom. Turme, Cem<br />
gverdiT idga. orives gagvecina. xandaxan<br />
vfiqrob, rom SeiZleba sulac<br />
im wuTSi daiwyo Cveni megobroba.<br />
meored erTamaneTs frankfurtSi<br />
SevxvdiT. wignis bazrobis Semdeg<br />
TiTqmis yoveldRe, usityvo TanxmobiT<br />
da ritualuri gulmodginebiT<br />
erTad gavrbodiT jer makdonalds-<br />
Si da mere romelime barSi. iq cotas<br />
vsvamdiT da bevrs vlaparakobdiT.<br />
axla, rodesac ninosTan mivdivar<br />
interviuze, arcerTi kiTxva mzad<br />
ar maqvs, Tumca darwmunebuli var,<br />
saubari gamogviva. nino is iSviaTi<br />
adamiania, romelsac rac metad icnob,<br />
miT ufro saintereso xdeba.<br />
Cven erTmaneTis pirispir vsxedvarT<br />
litkafeSi. `modi, `asociaciobana~<br />
viTamaSoT“, _ vTavazob me, _ `me, sityvas<br />
getyvi da es sityva ra asociaciasac<br />
dabadebs, imaze visaubroT~.<br />
nino mTanxmdeba.<br />
`protesti~, _ veubnebi me. veubnebi<br />
imas, rac TavSi pirvelad momdis da<br />
iqve vxvdebi _ es „protesti“, Tavad<br />
ninozea Cemi asociacia. orives<br />
gveRimeba.<br />
protesti<br />
`estrogeni safrTxea, grZnobieri<br />
istoria safrTxea,<br />
nu gadaiqcevi safrTxed, gTxov, Zalian<br />
gTxov, nu iqnebi gansxvavebuli,<br />
nu gaxdebi problema~.<br />
Cemi saSineli bednierebis weliwadi<br />
`maxsovs, rom Zalian bevri raRac<br />
ar momwonda. mindoda, raRacis Cemeburad<br />
gakeTeba, raRacis Secvla.<br />
amas xan vaxerxebdi, xan vera. rodesac<br />
protesti gamiCnda, sabednierod,<br />
ukve aRmoCenili mqonda<br />
wera. aseve, male Camoyalibda Cveni<br />
Teatraluri dasi skolaSi. gamimar-<br />
Tla, rom adreve CaverTve imaSi, rac<br />
momwonda~.<br />
istoria<br />
ninos erT-erTi pirveli protesti<br />
fatmani aRmoCnda. fatmani `vefxistyaosnidan~.<br />
erTxel momiyva,<br />
rogor daavaldebules moswavleebi<br />
qarTulis gamocdaze `vefxistyaosnis~<br />
sayvarel gmirad aucileblad<br />
nestan-TinaTin-tariel-avTandili<br />
aerCiaT da maTze daeweraT. ninom<br />
nestan-TinaTin-avTandil-tarieli<br />
uaryo da fatmani arCia.<br />
`vifiqre, ratom unda davwero<br />
is, rasac meubnebian, ratom unda<br />
momwondes is, viszec mimiTiTeben,<br />
ratom unda moviyvano maincdamainc<br />
is citata, romelsac CamZaxian. Tan<br />
absoluturad ar modioda CemTan<br />
axlos arcerTi tipaJi _ arc Tina-<br />
Tini, arc nestani, arc asmaTi. maTi<br />
pasiuroba nervebs ise miSlida, rom<br />
absoluturi distancia Cndeboda<br />
Cems da personaJs Soris. fatmani ki<br />
momwonda imitom, rom yvelaze adamianuri<br />
iyo. is iyo, visic me ufro<br />
mesmoda. iseTi iyo, visi warmodgenac<br />
SemeZlo. qalis, romelic grZnobs<br />
da moqmedebs, romelsac uyvars<br />
da mxolod imisTvis ar arsebobs,<br />
rom sxvebma igrZnon misi arseboba~.<br />
nino, rogorc kargi moswavle, samianisTvis<br />
daenanaT da SesTavazes,<br />
Tema xelaxla, friadis sanacvlod,<br />
isev nestan-TianTin-avTandil-tarielze<br />
daewera. ninom Rirseulad<br />
ar daTmo fatmanuri samiani.<br />
`ai, ra momwons am gogoSi~, _ vfiqrob<br />
me, roca nino Tavis erT-erT<br />
pirvel protestze RimiliT miyveba.<br />
_ kargi, meore sityvas getyvi ma-<br />
Sin, _ veubnebi.<br />
_ miTxari.<br />
_ sazRvrebi.<br />
cxeli Sokoladi 43
istoria<br />
sazRvrebi<br />
debora: aranairi sazRvrebis ar mwams.<br />
noa: samagierod, sazRvrebs swams Tqveni.<br />
44 cxeli Sokoladi<br />
`kokoro~<br />
`sazRvari CemTvis ufro SiSia.<br />
SiSi, rom ver gadalaxav. SiSiT Sen<br />
Tavs aferxeb. SiSiT patara, lokaluri<br />
msoflmxedveloba giyalibdeba.<br />
patara bavSvs rom eubnebian: xeli<br />
ar miado, daiwvebi, daiwvebi, daiwvebi.<br />
man ki mainc unda miados, imitom,<br />
rom miiRos es gamocdileba. mixvdes,<br />
rom daiwveba. es gamocdileba SeiZleba<br />
yvelasTvis arc iyos aucilebeli.<br />
yvelas Tavisi sazRvari aqvs.<br />
amitom miyvars mogzauroba. mogzauroba<br />
sazRvrebis gadalaxvaa.<br />
Zalian bevri ram maSinebs, magram<br />
yovelTvis vfiqrob, rom gariskva<br />
sjobs argariskvas. gecodineba<br />
mainc, rom scade, mixvdebi _ es ar<br />
aris Cemi da ukan mobrundebi. rac<br />
aseve momwons aris is, rom sazRvris<br />
gadalaxva Zalian afarToebs horizonts:<br />
Sinagans, gonebrivs, suliers.<br />
araCveulebrivi SegrZnebaa, roca<br />
grZnob, aRiqvam, Seicnob~.<br />
ninom pirveli `sazRvari~ 9 wlis<br />
win gadalaxa. is germaniaSi gadavida<br />
sacxovreblad. meore `sazRvari~,<br />
albaT, maSin, roca germanulad<br />
daiwyo wera. asociaciobana maviwydeba<br />
da ninos ukve kiTxvas vusvam:<br />
_ mesmis, rom Tavs moxveuli diqotomiaa,<br />
magram Seni biografiis,<br />
`samSoblogamocvlili~ adamianebi,<br />
ZiriTadad or samyaroSi `gamokidebulad~<br />
aRiqmebian _ `gamgzavn~ da<br />
`mimReb~ samyaroebs Soris. Sen amas<br />
rogor grZnob? gaqvs moTxovnileba,<br />
romelime samyaros ufro ekuTvnode,<br />
vTqvaT, meti stabilurobis SegrZnebisTvis?<br />
es qarTul-germanuli<br />
diqotomia...<br />
es, germanul-qarTuli<br />
diqotomia<br />
`marTali xar, TiTqos yovelTvis<br />
sadRac SuaSi var da es dilema, albaT,<br />
mTeli cxovreba meqneba. ai, visi<br />
xar, gogo, Sen? visi gogo ufro xar?<br />
pirveli wlebi Zalian miWirda, roca<br />
mekiTxebodnen: Sen qarTveli xar, Tu<br />
germaneli? am enaze rom wer? am enaze,<br />
aba, ratom wer? enis `gamocvla~<br />
iSviaTia da xSir SemTxvevaSi, albaT,<br />
bevrisTvis Zalian simbolurad datvirTuli<br />
aqti. CemTvis germanulad<br />
wera ar yofila winaswar dagegmili<br />
nabiji, romelzedac didxans vifiqre.<br />
xeli Semiwyo iman, rom srulyofilad<br />
vflob am enas, bavSvobidanve<br />
vswavlobdi germanuls. erTxel, maxsovs,<br />
aq, TbilisSi, erTi radiointervius<br />
dros, eTerSi erTma kacma<br />
dareka. Tavidan Zalian bevri maqo,<br />
magram boloSi ver moiTmina da<br />
mainc sayveduris toniT mkiTxa: `ratom<br />
wer germanulad?~ TiTqos enis<br />
gamocvla raRac Ralatis tolfasi<br />
iyos. ki, kargia, rom germaniaSi gamodis<br />
Seni wigni, bevri mkiTxveli hyavs,<br />
aqvs gamoxmaureba, magram... da es<br />
magram yovelTvis rCeba. Tavidan mawuxebda<br />
es sakiTxi, mere raRacnairad<br />
Sevegue. axla vTvli, rom amas<br />
dadebiTi mxare aqvs imitom, rom raxan<br />
me arsad ar var, SemiZlia, yvelagan<br />
viyo. raxan me aravis da arafers<br />
mivekuTvnebi, SemiZlia, yvelafers<br />
mivekuTvnebode. araoportunistuli<br />
gagebiT, ra Tqma unda~.<br />
mainc germanul-qarTuli<br />
diqotomia<br />
germanuli<br />
wels laipcigis wignis festivalze<br />
erT-erTma cnobilma germanulma<br />
satelevizio arxma, ARD-ma ninosTan<br />
interviu Cawera, romelic pirdapir<br />
eTerSi gadaicemoda da romelsac<br />
festivalis uamravi stumari<br />
adevnebda Tvals. maxsovs, ninos wamyvanma<br />
isev germanulad weraze Camougdo<br />
saubari da mere hkiTxa, romeli<br />
iyo misi sayvareli germanuli<br />
sityva. nino arc dafiqrebula, ise<br />
upasuxa: AUSLÄNDERBEHÖRDE. AUS-<br />
LÄNDERBEHÖRDE reestris magvari<br />
dawesebulebaa, sadac ucxoelebi<br />
aRiricxebian. wamyvani uxerxulad<br />
SeiSmuSna da maSinve sxva Temaze gadaitana<br />
saubari. iq kidev erTxel<br />
davrwmundi, rom nino magari gogoa.<br />
`lampeduza xo gagigia? _ kunZu-<br />
li. evropis pirveli `gamfiltravi~<br />
sazRvari. `cixesimagre~. auracxeli<br />
migranti awydeba. am kunZulze aris<br />
cixe, galavani; SemosazRvrulia yvelaferi<br />
da danawilebuli, TiTqos<br />
imisTvis, rom giTxras: Sen rCebi aq,<br />
an ukan midixar, an Tu gagimarTla,<br />
SeiZleba SemogiSva kidec. Seni me-<br />
Sinia, Sen ucxo xar da rac ar unda<br />
iyos, mainc meorexarisxovani iqnebi<br />
Cems qveyanaSi. mere ra, rom evropaa.<br />
Tan 21-e saukune.<br />
aris kidev meore ram: meore msoflio<br />
omis mere germanias aqvs kompleqsi,<br />
romlis gamoc mudmivad<br />
TviTgvemaSia. amis gamo bevri ram<br />
iTrguneba. germaneli Tavs uflebas<br />
ar aZlevs emocia gamoxatos, odnav<br />
metad paTetikuri iyos, vidre es<br />
misi racionaluri kulturisTvisaa<br />
dasaSvebi. es, adamianSi Zalian didi<br />
raRacis CaxSobas iwvevs, rac mere,<br />
Zalian araswor da arasamarTlian<br />
adgilas iCens Tavs. amis gamo iseT<br />
absurdSi vardebian xandaxan, rom<br />
sasaciloc kia. ar momwons is, rom<br />
emociis SiSia qveyanaSi. meore ukiduresobaa<br />
imis, rac Cven gvaklia.<br />
is, rom yvelaferi detalurad unda<br />
gaanalizdes, is, rom aTasjer unda<br />
dafiqrdes, SeiZleba Tu ara, maqvs<br />
amis ufleba Tu ara, rame mohyveba<br />
amas Tu ara. yvelaferi TiTqos<br />
programulad gaTvlilia. adamianebi<br />
iTrgunebian. TeatrSic Zalian<br />
igrZnoba es. Cems speqtaklebze erT-<br />
-erTi umTavresi kritika is iyo, rom<br />
zedmetad emociuria, rom am yvelafers<br />
meti ironiiT da sarkazmiT da<br />
naklebi emociiT unda mivudge. me ki<br />
vTqvi, rom CemTvis xelovnebaa emocia.<br />
xelovneba emociis gareSe ar arsebobs.<br />
warsulis Wiplari erTxel<br />
da samudamod unda CaWra. amis gareSe<br />
win ver waxval, es raRac, yovelTvis<br />
ukan mogqaCavs. mere ra, rom sakuTar<br />
warsuls ase Trgunav, mainc xom aris<br />
nacisturi dajgufebebi, mainc aris<br />
zizRi, brazi. xandaxan SegrZneba maqvs,<br />
rom Tavis Tavs ver grZnoben,<br />
sul raRacis darwmuneba sWirdebaT,<br />
raRacis mtkiceba. es adamianur konteqstSi<br />
Zalian damTrgunvelia~.
qarTuli<br />
nino am jerze TbilisSi seqtembris<br />
bolos Camovida. seqtembris<br />
bolo, gemaxsovrebaT, rogori iyo.<br />
erT dRes, roca me da nino `mulenSi~<br />
visxediT, leseliZeze, romeliRac<br />
egzaltirebulma jgufma jos-jos<br />
SeZaxilebiT Caiara. SevamCnie, nino<br />
rogor daiZaba. im dRes orive cud<br />
xasiaTze viyaviT. mere ninom SuaRamisas<br />
`feisbuqSi~ nouTi dado, romelSic<br />
mimdinare movlenebTan dakavSirebiT<br />
Tavisi azri gamoTqva.<br />
`es argumenti mklavs, rom Sen ra<br />
ici, Sen aq ar cxovrob, Sen iq cxovrob,<br />
sadac problemebi araa. amitom<br />
me TiTqos ar maqvs kritikis da Sefasebis<br />
ufleba. piriqiT, mgonia, rom<br />
roca distanciidan uyureb raRacas,<br />
metad adekvaturad SeiZleba Sexedo<br />
yvelafers. raxan aq, oromtrialis<br />
epicentrSi ar vimyofebi, ratom ar<br />
SeiZleba mqondes azri, kritikuli,<br />
romelsac Tavisuflad gamovTqvam?<br />
sastikad maSinebs es bolodroindeli<br />
tendencia. Tu mis azrs zustad,<br />
wertil-mZimiT ar viziareb, mis<br />
TvalSi mteri vxdebi. me masTan daaxloebuli<br />
ki ara, zustad igive azri<br />
unda mqondes. es ukve totalitaruli<br />
azrovnebaa. ar SeiZleba omis gamocxadeba<br />
imisTvis, vinc Sen azrs ar<br />
iziarebs. mere es eiforiaSi gadadis<br />
da racionalurad gansjis saSualeba<br />
ikargeba. raxan me aq ar vcxovrob, es<br />
imas ar niSnavs, rom me es ar mawuxebs.<br />
raxan aq axla ar vcxovrob, es<br />
imas ar niSnavs, rom aq ar vcxovrobdi,<br />
ar niSnavs, rom is sastiki da bneli<br />
wlebi ar gamomivlia.<br />
me protests vamarTleb, magram<br />
araa aucilebeli protesti agresiiT<br />
gamoxato. agresia yvelaze naklebadaa<br />
Sedegis momtani. ar maxsovs,<br />
agresiiT vinmes ramesTvis mieRwios,<br />
an vinmes ukeT gaegos rame. rac Tavi<br />
maxsovs, sul viRac yviris, viRac<br />
Cxubobs, raRac ar moswons. SeiZleba<br />
ar mogwondes, anda ar iyo mosawoni,<br />
magram ufro metad mizanmimarTuli<br />
unda iyo, ufro metad TviTkritikuli,<br />
meti koncentracia gaakeTo imaze,<br />
Cven ra Secdoma davuSviT da ara<br />
imis permanentul Zalisxmevaze, rom<br />
maradiulad Zerwo mtris xati~.<br />
sanam kidev erT finjan yavas davlevdeT,<br />
cota xniT visvenebT.<br />
_ ra brendis tansacmels vatareb,<br />
ar mkiTxav? _ icinis nino.<br />
_ ara, _ veubnebi me. mec mecineba.<br />
_ modi, medeaze vilaparakoT, _<br />
vTavazob.<br />
mTanmxdeba.<br />
ar vTvli, rom<br />
siyvaruls ojaxi,<br />
forma an norma<br />
sWirdeba. mesmis,<br />
rom es klasikur<br />
instituciebs<br />
safrTxis qveS<br />
ayenebs, magram rac<br />
metad mihyvebi Sens<br />
grZnobas da ara<br />
sazogadoebriv<br />
normas, meti Sansi<br />
geqneba,<br />
wignis filmis<br />
gmirad igrZno<br />
Tavi~.<br />
medea<br />
`axla, rodesac Seni saxe Tvalwin midgas,<br />
mgonia,<br />
TiTqos grZnoba, romelic meufleba,<br />
yovelgvar SiSs Trgunavs da aqrobs.<br />
es sulisSemZvreli siaxlove rCeba<br />
mxolod,<br />
es sisaTuTe~.<br />
Cemi nazi tyupiscali<br />
medea ninom Tavis sadiplomo namuSevrad<br />
airCia. `medeasTvis~ nino<br />
erTi weli emzadeboda. speqtakli<br />
2007 wels dadga hamburgSi. ambobs,<br />
rom am piesas siamovnebiT aCvenebda<br />
saqarTveloSi. speqtakls Zalian<br />
kontroversiuli gamoxmaureba hqonda.<br />
bevrs moewona, bevri aRSfoTda.<br />
nino fiqrobs, rom msgavsi reaqcia<br />
istoria<br />
xelovnebaze saukeTesoa.<br />
medea avirCie imitom, rom is gauanalizebelia;<br />
imitom, rom medeas<br />
qarTvelebi veridebiT. aq medea manamde<br />
gviyvars, sanam is saqarTveloSi<br />
cxovrobs. mogvwons is versia,<br />
rom medeas aravin mouklavs, rom<br />
is msxverplia, romelic daiCagra,<br />
rom mas berZnebma moukles Svilebi<br />
SurisZiebis mizniT da mere xelebi<br />
Seaxoces. qarTvelebi Svilebis mkvlelobamde<br />
saerTod ar mivdivarT.<br />
qarTveli qali xom, pirvel rigSi,<br />
dedaa, deda ki _ wmindani, da sxvaTa<br />
Soris, tabudadebuli. dedas SeuZlebelia<br />
Svili ar uyvardes, SeuZlebelia<br />
Svili miatovos. tabua postnataluri<br />
depresiac, arada, xom<br />
faqtia, bevri qali itanjeba amiT.<br />
ra Tqma unda, samSoblos `Ralatis~<br />
Temac mtkivneulia. medeam xom sam-<br />
Soblo berZen kacze gacvala. albaT,<br />
es naklebad mtkivneuli iqneboda iasoni<br />
rom jumberi yofiliyo~.<br />
gvecineba.<br />
`CemTvis tabu ar arsebobs, magram<br />
mniSvneloba aqvs gamoxatvis formas.<br />
skandali TviTmizani ar unda iyos.<br />
skandaliT inspirirebuli gaRizianeba<br />
me im Sedegs ar momitans, rac<br />
minda. xelovneba imisTvisaa, rom<br />
adamians emociurad Seexos, daafiqros.<br />
Tu is mxolod gabrazdeba,<br />
es Sedegi araa. SeiZleba sxva gziT<br />
mivitano masTan saTqmeli, ufro<br />
Sefarulad, ise Tavxedurad da ise<br />
Riad ara, rogorc es SeiZleba sxva<br />
konteqstSi gamekeTebina. amitom CemTvis<br />
ormagad sainteresoa, roca<br />
delikatur Temas vexebi. xandaxan es<br />
damRlelicaa, aq ufro metad giwevs<br />
fiqri. rom vTqva, rom raRac iseTis<br />
dawera momndomebia an dadgma, da<br />
ver gamibedia, ara. ar mqonia aseTi<br />
SemTxveva. Tumca Sinaarsi formis<br />
xarjze aranairad ar unda daiTrgunos.<br />
Tu raRacaze laparaki ginda,<br />
unda ilaparako~.<br />
ninos medea<br />
`medeasTan me siyvarulis TemiT<br />
daviwye. Zalian bevri veZebe, viki-<br />
Txe. medeas ramdenime araCveule-<br />
cxeli Sokoladi 45
istoria<br />
`3 wami~, bremeni 2011<br />
46 cxeli Sokoladi<br />
`kokoro~<br />
LE PETIT MAITRE, 2008<br />
`liv Staini~, Tbilisi 2011<br />
LE PETIT MAITRE, 2009
me, Sen, marina, hamburgi, 2011<br />
LE PETIT MAITRE, 2008<br />
`Tevzebis cxovreba~, giotingeni 2010<br />
istoria<br />
cxeli Sokoladi 47
istoria<br />
brivi versia arsebobs, magram is,<br />
razec me mindoda fokusireba, arsad<br />
Semxvedria, arcerT versiaSi.<br />
CemTvis Zalian mniSvnelovani iyo,<br />
rom qali da kaci erTmaneTis iaffasian<br />
mtrebad ar meqcia. kliSes<br />
gavcdenodi, rom kaci moRalatea,<br />
rom is tovebs qals. qali ki msxverpli<br />
xdeba da mere Surs iZiebs. mimaCnda,<br />
rom aq bevrad meti siRrmea,<br />
bevrad meti faqtori, romelTa gamoc<br />
es adamianebi gadawyvetilebebs<br />
iReben. me Cemi versia Sevqmeni.<br />
fokusi imaze gavakeTe, rom es ar<br />
aris ideologiamde ayvanili siyvaruli.<br />
Sevecade, medeas `germanuli~<br />
xatic damemsxvria, rogorc egzotikuri<br />
jadoqris. jadoqroba CemTvis<br />
siyvarulis unaria, romelsac medea<br />
flobs. amitom misi, rogorc SurismaZieblis<br />
saxe, Zalian meiaffasianeba~.<br />
_ rogor fiqrob, siyvaruls ojaxi<br />
sWirdeba? _ sxvagan mivdivar. ninoc<br />
momyveba.<br />
_ ara mgonia, siyvaruls rame `mi-<br />
Rebuli~ forma sWirdebodes. siyvaruli<br />
maradiuli Temaa xelovnebaSi.<br />
bevri filmi gvinaxavs, bevri wigni<br />
wagvikiTxavs siyvarulze, kultura<br />
savsea siyvarulis miTebiT da istoriebiT.<br />
patara roca xar, ggonia,<br />
rom Sens cxovrebaSic ase iqneba,<br />
rogorc filmSi, rogorc wignSi.<br />
realoba ki, ufro xSirad, sxvanairia,<br />
aramiTiuri. faqtia isic, rom<br />
grZnoba, romelic yvelas surs,<br />
romelzec yvela wers, yvela laparakobs<br />
xandaxan manipulirebis instrumentia.<br />
ojaxi, rigorc instituti,<br />
didi xania, kiTxvis niSnis qveS<br />
moeqca evropaSi. dRes, globalizaciis<br />
pirobebSi, cxovrebis ritmidan<br />
da pirobebidan gamomdinare, erTad<br />
yofnis sxva forma xdeba ufro sasurveli.<br />
dasavluri kultura aRar<br />
axvevs mis wevrebs Tavs klasikuri<br />
ojaxis formas, Tumca is mainc yvelaze<br />
privilegirebuli instituciaa.<br />
me ki mgonia, yvelaze privilegirebuli<br />
individi unda iyos.<br />
adamians unda hqondes ufleba<br />
icxovros ise, rogorc surs da<br />
48 cxeli Sokoladi<br />
aravin ereodes mis cxovrebaSi, rac<br />
CvenTan, saqarTveloSi, TiTqmis<br />
warmoudgenelia. gauTxovari qali,<br />
gaSorebuli, uSvilo, an saerTod,<br />
kacis gareSe myofi qali, dRes aq<br />
yvelaze `dabali fenaa~. CvenTan<br />
SeuZlebelia imis warmodgena, rom<br />
qals SesaZloa sulac ar surdes<br />
ojaxis Seqmna, karieraze orientirebuli<br />
qali damcinav Rimils iwvevs,<br />
uSvilo qali ebralebaT. aravin<br />
uSvebs im azrs, rom qals SeiZleba<br />
sxva prioritetebi hqondes am cxovrebaSi.<br />
ar vTvli, rom siyvaruls ojaxi<br />
sWirdeba, rom siyvaruls norma an<br />
forma sWirdeba, rom grZnobaSi Car-<br />
Coebs da doqtrinebs unda mivyveT.<br />
mesmis, rom es klasikur, normatiul,<br />
sxvis survilebze da molodinebze<br />
dafuZnebul instituciebs<br />
safrTxis qveS ayenebs, magram mgonia,<br />
rom rac metad miyvebi Sens grZnobas<br />
da ara sazogadoebriv normas,<br />
meti Sansi geqneba wignis an filmis<br />
gmirad igrZno Tavi~.<br />
_ mgonia, rom qalze wera ufro<br />
sainteresoa, _ veubnebi _ rogor<br />
fiqrob, ratom?<br />
qalze wera<br />
lora: es mindoda gamego, rogori<br />
grZnobaa Sennairi rom xar.<br />
liv Staiani<br />
_ pirvel rigSi, imitom, rom me<br />
TviTonac qali var, raRacebi ukeT<br />
mesmis misi, vidre _ kacis. ufro<br />
axlos modis CemTan, ufro aRviqvam<br />
da ufro mexeba. mere amis interpretireba<br />
ise xdeba, rom es qalis<br />
danaxuli sinamdvilea, qalis tkvili.<br />
ras niSnavs qalis danaxuli sinamdvile?<br />
isicaa, rom Zalian cota<br />
qals hqonda, Tundac, 50 wlis win<br />
imis privilegia da saSualeba, rom<br />
gamoexata Tavisi pozicia, mdgomareoba<br />
da wuxili. amitom saukunovani<br />
istoria aqvs imas, rac kacebs danaxuli,<br />
aRqmuli da aRwerili aqvT.<br />
qali, umetes SemTxvevaSi, mamakacis<br />
mieraa xelovnebaSi interpretirebuli.<br />
qali saintereso sqesia, be-<br />
vrad ufro cudad Seswavlili. qali<br />
personaJebi ufro prototipulad<br />
dayofilia da ufro kliSeurad aRqmuli.<br />
qali an meZavia, an wmindani,<br />
an erTguli megobari. droa, es stereotipuli<br />
aRqma daimsxvres. droa,<br />
mivxvdeT, rom qals SesaZloa bevri<br />
identoba hqondes erTdroulad. kidev<br />
erTi sakiTxia _ dasavlur samyaroSi<br />
qali-avtori egzotizaciis<br />
Temaa, miT umetes, Tu mas migraciuli<br />
warsuli aqvs. bolo aTi welia,<br />
aseTi avtorebi Zalian popularulebi<br />
arian germaniaSi. igive teqsti<br />
germanelis dawerili rom iyos, Sei-<br />
Zleba arc mieqces iseTi yuradReba.<br />
mere intensiurad xdeba am avtorTa<br />
warsulis stilizireba. TandaTan<br />
raRac Stampi gedeba da ukve moge-<br />
Txoveba, wero erTsa da imave Tematikaze,<br />
ar gamoxvide Caketili<br />
wridan. Zalian bevri avtori iyenebs<br />
amas. bevrisTvis es xelsayrelia, magram<br />
me vTvli, rom es Zalian saxifaToa.<br />
me ar minda, aRqmuli viyo,<br />
rogorc saqarTveloze maradiulad<br />
mgalobeli bulbuli. ki, me vambob,<br />
rom me saqarTvelodan var, es Cemi<br />
nawilia da asec iqneba, magram me aseve<br />
Sevdgebi sxva nawilebisgan, sxva<br />
interesebic maqvs. Cemi 16 piesidan<br />
mxolod 2 exeba saqarTvelos, meore<br />
romani germanelis TvaliT danaxuli<br />
saqarTveloa, pirvelSi mas saerTod<br />
ar Sevxebivar. mxolod axla<br />
SemiZlia, Tavs ufleba mivce, rom<br />
saqarTvelos Temas CavuRrmavde.<br />
_ erTi miTxari, Sen ufro Teatris<br />
gogo xar, Tu ufro literaturis?<br />
_ vekiTxebi.<br />
isev gvecineba.<br />
kidev erTi diqotomia<br />
Teatri/literatura<br />
`orive Zalian miyvars. roca didi<br />
xniT repeticiebi maqvs, Zalian menatreba<br />
ganmartoeba da wera, imitom,<br />
rom es saerTod sxva saqmea. es individualuria.<br />
aq ar iTvalisiwineb<br />
aravis azrs, akeTeb imas, rac ginda.<br />
speqtaklis SemTxvevaSi iTvalswineb<br />
bevri adamianis azrs, rac damRlelia,<br />
magram gamdidrebs. meorec
isaa, rom rodesac didxans var gamoketili,<br />
mere Zalian menatreba<br />
Teatraluri `aurzauri~. erTi ram<br />
vici, rogorc literaturis, ise Teatris<br />
gareSe Zalian gamiWirdeba.<br />
_ da bolo kiTxva maqvs _ oficialuri<br />
vxdebi _ axla raze muSaobT?<br />
faqtebi daidos!<br />
faqtebi faqtebis dadebamde<br />
pirvelad nino germaniaSi 12 wlisa<br />
Cavida, dedasTan erTad. iq ori weli<br />
iswavla skolaSi. Zalian enatreboda<br />
Tbilisi. roca dabrunda, aRmoaCina,<br />
rom sxvanairia, gaizarda. `ukve aqac<br />
ise ucxod da martod vgrZnobdi<br />
Tavs, rogorc germaniaSi~.<br />
es `ucxooba~ mtkivneuli, magram,<br />
saboloo jamSi, dadebiTi gamocdileba<br />
aRmoCnda. `saSualeba momeca,<br />
ise damesva kiTxvebi, rom pasuxi mimeRo,<br />
im xerxisTvis mimemarTa, rom<br />
TviTgamoxatva SemZleboda, is adamianebi<br />
mepova, vinc gamigebda~.<br />
skolaSi moswavleebma Teatraluri<br />
dasi Seqmnes. iq sanTlis Suqze<br />
sicivisgan galurjebulebi atarebdnen<br />
repeticiebs. `yvelafers Cven<br />
TviTon vakeTebdiT. me vwerdi, mere<br />
vdgamdiT. gamimarTla, rom yovel-<br />
Tvis mxvdebodnen adamianebi, romelTac<br />
sjerodaT Cemi da Cemi TeatriT<br />
gatacebas bavSvur gatacebad<br />
ar Tvlidnen~.<br />
ninom TeatralurSi, kinofakultetze<br />
Caabara. `Teatraluris wlebi<br />
Zalian kargad maxsovs da Zalian<br />
miyvars. saukeTeso megobrebi iq SeviZine,<br />
magram mivxvdi, rom ver vi-<br />
Rebdi imas, rac mindoda~. 2003 wels<br />
ninom ukve hamburgSi, Teatraluri<br />
akademiis dramis reJisuraze Caabara.<br />
misaReb gamocdebSi monawile<br />
180 adamianidan jgufSi mxolo 6<br />
darCa. maT Soris nino iyo yvelaze<br />
patara.<br />
`Tavidan gamiWirda. TiTqmis 24<br />
saaTs akademiaSi vatarebdi. sxva<br />
cxovreba TiTqmis ar mqonia. bevri<br />
ram Tavad unda gagekeTebina. Sen<br />
TviTon Segedgina dasi, Tavad dagerwmunebina<br />
msaxiobebi, mxatvrebi,<br />
dizainerebi, rom SenTan emuSavaT.<br />
es udidesi gamocdileba iyo. am gamocdilebam<br />
mizanmimarTuli gamxada~.<br />
nino paralelurad weras agrZelebda.<br />
`TavisTvis~ werda da mere<br />
ujraSi inaxavda. `erTxelac gamovacxade,<br />
rom sakuTari piesis dadgmas<br />
vapirebdi. skeptikurad Semomxedes.<br />
me TviTon eWvi mRrRnida, ar<br />
viyavi sakuTr TavSi darwmunebuli,<br />
magram gavriske. piesas Z erqva. am<br />
speqtakliT mere bevr festivalze<br />
migviwvies. gamomcemlobac uceb ga-<br />
CemTvis tabu ar<br />
arsebobs, magram<br />
mniSvneloba<br />
aqvs gamoxatvis<br />
formas. skandali<br />
TviTmizani ar unda<br />
iyos. xelovneba<br />
imisTvisaa, rom<br />
adamians emociurad<br />
Seexos, daafiqros.<br />
Tu is mxolod<br />
gabrazdeba, es<br />
Sedegi araa.<br />
momexmaura. aman bevri ram Secvala,<br />
Tumca literaturaSi `fexis Sedgma~<br />
cota ufro gamiWirda. 3 wels<br />
veZebdi gamomcemlobas `JuJasTvis~.<br />
mere, erTi patara, memarcxene gamomcemloba<br />
dainteresda. premiebma,<br />
recenziebma, gamoxmaurebam Zalian<br />
gaaadvila saqme~.<br />
nino axla 29 wlisaa. is 16 piesis da<br />
2 romanis avtoria. misi speqtaklebi<br />
idgmeba hamburgSi, kaselSi, giotingenSi,<br />
vaimarSi, berlinSi, venaSi,<br />
ciurixSi. pirveli romani `JuJa~<br />
2010 wels gamovida. meore romani,<br />
`Cemi nazi tyupiscali~ _ 2011 wels.<br />
ninos bevri mniSvnelovani prizi<br />
aqvs miRebuli. maT Soris, damoukidebeli<br />
germanuli gamomcemlobebis<br />
mTavari prizi `Cemi nazi tyupisca-<br />
istoria<br />
lisTvis~, budenbrokhausis sadebiuto<br />
prizi `JuJasTvis~, haidelbergis<br />
dramis mTavari prizi `liv Stainis-<br />
Tvis~, prizi germanuli literaturis<br />
ganviTarebisTvis, maresis prizi<br />
wlis saukeTeso dadgmisTvis.<br />
ninos teqstebi iTargmneba inglisurad,<br />
frangulad, polonurad,<br />
berZnulad, rusulad, italiurad<br />
da sxvaTa Soris, qarTuladac. `Cems<br />
naz tyupiscals~ nino burduli<br />
Targmnis. wigns `siesta~ gamoscems.<br />
faqtebi<br />
`axla romans vwer, romelsac samuSao<br />
saTaurad jerjerobiT `merve<br />
cxovreba~ aqvs. zogadad, istoria<br />
Zalian mainteresebs. gansakuTrebiT<br />
uaxlesi istoria da gansakuTrebiT<br />
is periodi, romelic mec maxsovs _<br />
perestroika. perestroikis gageba<br />
rTulia, Tu warsuli cota metad<br />
ar ici. ase mivyevi am warsuls da mivadeqi<br />
oqtombris revolucias. arqivebSi<br />
vimuSave moskovSi, perterburgSi,<br />
TbilisSic. Zalian bevri,<br />
saintereso masala vnaxe, magram Zalian<br />
damTrgunveli. erTi dokumenti<br />
vipove. im diskusias asaxavs, roca<br />
ganixilaven, Tu sikvdiliT dasjis<br />
romeli meTodia yvelaze efeqturi<br />
da naklebxarjiani saxelmwifosTvis.<br />
protokolebSi weria, vis ramdeni<br />
rublis bawari dasWirda CamoxrCobisTvis.<br />
Zalian rTuli iyo amaze mu-<br />
Saoba~.<br />
uceb survili miCndeba, erTi<br />
standartuli kiTxva davusva, romelsac<br />
me piradad, verasodes vpasuxobdi.<br />
_ aTi wlis mere Sen Tavs sad xedav?<br />
_ plaJze, nakurTx `kupalnikSi~,<br />
vinme 20 wliT patara xesusTan er-<br />
Tad.<br />
_ xesusi raRaa?<br />
_ xesusi ar ici? madonas kaci!<br />
_ euh.<br />
10 wlis mere ar vici da, nino axla<br />
hamburgSia. sanam me mis profils<br />
vwer, is wers da Tavis samzareulos<br />
kedelebs nairferad Rebavs. principSi,<br />
morCeboda ukve.<br />
cxeli Sokoladi 49
artisti axlodan<br />
arti<br />
Tbilisi-niu iorks Soris<br />
avtori nino CimakaZe<br />
foto: levan xerxeuliZe<br />
niu iorkSi, bruklinis erT Zvel<br />
ubanSi, romelic govanusis arxis<br />
pirasaa gaSenebuli, ukve meSvide<br />
welia, erTi patara galereaa.<br />
„proteus govanusi“ (Proteus Gowanus)<br />
_ ase hqvia galereas, romelic<br />
iunion sTriTze, yofili fabrikebis<br />
teritoriaze mdebareobs. erT<br />
dros, es adgili qalaqis mniSvnelovani<br />
saporto da industriuli<br />
centri iyo, dRes ki iqauroba industriuli<br />
narCeniTaa savse, garemoze<br />
mavne zemoqmedebis dadgena<br />
da teritoriisa da arxis gasufTaveba<br />
jerac ver moxerxda. Tumca,<br />
es sasargeblo aRmoCnda artistebisTvis,<br />
romelTac swored Zveli<br />
Senobebi, gauqmebuli qarxnebi da<br />
50 cxeli Sokoladi<br />
yofili industriuli zonebi izidavT.<br />
warmoSobiT qarTvelma artistma,<br />
saSa (aleqsandra) WavWavaZem galereas<br />
berZnul miToligiaSi zRvis Rmer-<br />
Tis, proTeusisa da adgilobrivi arxis<br />
saxeli daarqva. Proteus Gowanus-i<br />
xSirad maspinZlobs gamofenebs, prezentaciebs,<br />
interdisciplinarul<br />
proeqtebs... ukve wlebia, es galerea<br />
iunion sTriTis eqsindustriul zonaSi<br />
cocxali, saintereso artsivrcis<br />
funqcias asrulebs.<br />
Tavad saSac sakuTar proeqtebs<br />
pirvelad iq waradgens xolme. iqve<br />
xSirad ifineba kidev erTi qarTveli<br />
artistis, niu iorkSi mcxovrebi lado<br />
foCxuas namuSevrebic. „bruklinSi<br />
italiur raionSi vcxovrob, qerol<br />
gardenSi, am teritoriasTan sakmaod<br />
axlos. erT dResac, quCaSi SemTxveviT<br />
movkari Tvali lamazad daweril<br />
posters „Proteus Gowanus“ da SigniT<br />
Sevedi. galereis daTvalierebisas<br />
qarTuli artefaqtebi da suvenirebi<br />
SevniSne da saSas maSinve gamovkiTxe,<br />
saidan hqonda es qarTuli nivTebi.<br />
man ki miTxra, rom TviTon warmoSobiT<br />
qarTveli, WavWavaZe iyo. ase gavicani<br />
saSa SemTxveviT, niu iorkSi“, _<br />
miyveba lado, roca maTi nacnobobis<br />
ambavs vekiTxebi.<br />
saSa WavWavaZe da lado foCxua<br />
wlevandel, mexuTe `artisteriumze~<br />
TbilisSi erTad Camovidnen da<br />
proeqtic erT sivrceSi waradgines.
maTi namuSevrebi erovnuli muzeumis<br />
darbazSi gamoifina. rogorc Tavad<br />
amboben, Zalian moewonaT es sivrce,<br />
Tan undodaT, standartuli galereisgan<br />
cota gansxvavebuli adgili<br />
moesinjaT.<br />
`tansacmeli revoluciisTvis~,<br />
_ ase iyo dasaTaurebuli saSa WavWavaZis<br />
instalacia, romelic Zvelebur,<br />
TeTri feris teqstilebs,<br />
Zveli servizis namtvrevebs, uTos<br />
da sxva artefaqtebs aerTianebs.<br />
lado foCxuam ki ramdenime didi<br />
zomis naxati warmoadgina, romlebzec<br />
usaxo, araidentificirebuli<br />
adamianebi me-19 saukunis evropul<br />
kostiumebSi arian gamowyobilni.<br />
mis proeqts „wigni axali qarTuli<br />
aristokratiisTvis“ hqvia. lado<br />
foCxua, miuxedavad imisa, rom Ti-<br />
Tqmis 12 welia, saqarTveloSi aRar<br />
cxovrobs, aq mainc xSirad Camodis<br />
da misi gamofenebic TbilisSi<br />
bolo wlebis manZilze araerTxel<br />
gamarTula. saSa WavWavaZe ki Tbi-<br />
lisSi meored iyo Camosuli, pirvelad<br />
is saqarTveloSi mimdinare<br />
wlis maisSi iyo, roca literaturis<br />
muzeumSi proeqti `asanTebis<br />
muzeumi~ aCvena.<br />
saSa, pirveli kiTxva TqvenTan meqneba.<br />
rogor moxda, rom aqamde ar iyaviT<br />
saqarTveloSi namyofi da axla ram gibiZgaT,<br />
CamosuliyaviT?<br />
saSa: Camosvla yovelTvis mindoda,<br />
magram ratomRac ver vaxerxebdi.<br />
Cemi da 20 wlis manZilze TiTqmis<br />
yovel wels Camodioda aq, radgan mas<br />
organizacia aqvs da es misi samuSaos<br />
nawilia, magram me didi xnis manZilze<br />
ar mimogzauria arsad. 2 Svili,<br />
saqme, niu iorkis tempi... zogjer saerTod<br />
aRar grCeba dro, sxva rameze<br />
ifiqro. mere bavSvebic gaizardnen<br />
da ufro meti Tavisufali dro gamomiCnda,<br />
Tan bolo periodSi ladom<br />
daiJina, rom aucileblad unda menaxa<br />
saqarTvelo da maisSi marTlac<br />
gadavwyvite aq Camosvla.<br />
artisti axlodan<br />
lado: ho, me erTgvari zeciuri<br />
macne viyavi, romelic Sevida mis<br />
galereaSi, gaicno is da daarwmuna,<br />
Tavisi winaprebis samSobloSi Camosuliyo.<br />
iqneb ufro detalurad mogviyveT,<br />
ra gakavSirebT saqarTvelosTan da<br />
rodis wavidnen Tqveni winaprebi aqedan?<br />
saSa: Cemi babua sanktpeterburg-<br />
Si izrdeboda, saqarTveloSi bolos<br />
1918 wels Camovida, mamas rom gamomSvidobeboda,<br />
radgan mere rumineTSi<br />
midioda saswavleblad. iqidan<br />
londonSi gadavida, bolos ki _ niu<br />
iorkSi. mamamisi male bolSevikebma<br />
daxvrites da es iyo Cveni ojaxis saqarTvelosTan<br />
kavSiris dasasruli.<br />
Semdeg babuCemma dawera memuarebi,<br />
romelic, sxva ambebTan erTad, winandalzec<br />
laparakobs _ Cvens mama-<br />
-papur saxlze, iq mogzauroba axla,<br />
amaRelvebeli Tavgadasavali iyo CemTvis.<br />
cxeli Sokoladi 51
artisti axlodan<br />
lado, Tqven rogor moxvdiT niu<br />
iorkSi?<br />
lado: me, pirvelad, Cemi mSobliuri<br />
qalaqi, soxumi, 1993 wlis 27 seqtembers,<br />
afxazeTis omis bolo<br />
dRes davtove. maSin 23 wlis viyavi.<br />
im dRidan iwyeba Cemi cxovrebis mogzauroba.<br />
me da saSas esec gvaer-<br />
Tianebs _ oriveni devnilebi varT;<br />
marTalia, sxvadasxva dros mogviwia<br />
samSoblos datoveba, sxvadasxva istoriul<br />
viTarebaSi, magram mainc.<br />
Cveni aq warmodgenili gamofenac<br />
istoriis gameorebazea _ elitebis<br />
cvlaze.<br />
soxumidan wamosvlis Semdeg, TbilisSi<br />
samxatvro akademia davamTavre.<br />
33 wlis asakSi, TbilisSi, Cems<br />
personalur gamofenaze Sevxvdi Cems<br />
momaval meuRles, amerikel elizabet<br />
igons, davqorwindiT da aq<br />
2-wliani cxovrebis Semdeg, amerikaSi<br />
gadavediT. axla niu iorkSi vcxovrobT.<br />
ucnauria, magram soxumis Semdeg,<br />
es pirveli adgilia, romelsac<br />
SemiZlia saxli vuwodo. niu iorks<br />
aqvs es Tviseba...<br />
ki, es mec SevamCnie, miuxedavad imisa,<br />
rom sul raRac erTi kviriT viyavi<br />
iq. Tumca bevrisgan gamigia, rom Trgunavs<br />
misi masStaburoba da tempi.<br />
amitom, aqve gkiTxavT, ras niSnavs artistisTvis,<br />
cxovrobde 21-e saukunis<br />
niu iorkSi _ mravalferovan, saintereso<br />
qalaqSi, romelic siaxleebis da<br />
saintereso ambebis ulevi wyaroa?<br />
saSa: artistisTvis, es qalaqi zedmetad<br />
gadatvirTulia da yuradRebis<br />
koncentrirebaSi giSlis xels.<br />
komerciuli artsamyaro ki imxelaa,<br />
Zalian rTulia, ipovo Seni xma, gansakuTrebiT<br />
rTulia es axalgazrda<br />
artistisTvis. Tavidan mec cota<br />
daviTrgune da davibeni, magram mere,<br />
raRac drois manZilze, Cems studiaSi<br />
Cavikete da ase gavarTvi Tavi<br />
amas. vmuSaobdi Zalian aqtiurad da<br />
sabolood, Cemi Tavic vipove monoliTur<br />
artsamyaroSi.<br />
lado: es, marTlac ukidegano SesaZleblobebis<br />
qalaqia, romelmac<br />
Semqmna me, rogorc artisti. aq Segi-<br />
52 cxeli Sokoladi<br />
Zlia yvelaferi gaakeTo, yvelaferi<br />
naxo. yvelaferi, rac kacobriobam<br />
Seqmna 2012 wlamde, xelmisawvdomia<br />
niu iorkSi. magram imdeni rame xdeba<br />
yoveldRe, rom yvelafers Tavs ver<br />
varTmev, zogadad, swrafi var, bevr<br />
informacias viReb da miyvars informacia,<br />
magram unda vaRiaro, rom<br />
niu iorkma gamaoca, warmoudgenelia,<br />
yvelaferi moaswro da gadaamu-<br />
Sao _ asobiT Sou yoveldRe, uamravi<br />
filmi. TbilisSi ki, unda daeswro<br />
raRac modur RonisZiebebs, saRamoebs,<br />
rom gamoCnde, xalxma gagicnos,<br />
niu iorkSi ver „gamoCndebi“, aq 9 milioni<br />
adamiania, 9 milioni ambiT.<br />
Tumca, albaT, mainc sasargebloa<br />
artistisTvis, icodes, ra xdeba axali,<br />
rogor viTardeba sxvadasxva mimarTulebebi.<br />
esec xom Zalian mniSvnelovania?<br />
lado: ra Tqma unda, arian artistebi,<br />
an stilebi da Temebi, romlebic<br />
mainteresebs. magaliTad, miyvars<br />
Tanamedrove cekva da vcdilob, yuradRebiT<br />
viyo, miyvars mark morisis<br />
sacekvao jgufi, lusinda Caildi<br />
da maT warmodgenebze aucileblad<br />
waval. konkretul raRacebs, rac<br />
mainteresebs, ar vtoveb, radgan es<br />
CemTvis inspiraciaa.<br />
anu, Tu am Tqvens proeqts gaviTvaliswinebT,<br />
modac inspiraciaa Tqven-<br />
Tvis, ara?<br />
lado: ra Tqma unda. magaliTad,<br />
verafriT gamovtovebdi aleqsandr<br />
makquinis gamofenas metropoliten-<br />
Si. uzarmazar, orsaaTian rigSi videqi,<br />
aseTi ram arasdros minaxavs<br />
amerikaSi _ 1970-ian wlebSi, leninis<br />
mavzoleulmSi rigSi rom idga<br />
xalxi, raRac amis magvari iyo. saocari<br />
gamofena iyo. CemTvis makquini<br />
geniosia.<br />
geTanxmebiT, sxvaTa Soris, raRac<br />
makquiniseuli TbilisSi Camotanil<br />
Tqvens namuSevrebSic aris. saSa, Tqven<br />
sad eZebT inspiracias? Tqvens galereas<br />
interdisciplinaruls uwodebT,<br />
gamodis, rom xelovnebisgan daSo-<br />
rebul sferoebSic bevr sainteresos<br />
xedavT.<br />
2005 wels, roca es galerea davaarse,<br />
mindoda, rom is interdisciplinaruli<br />
yofiliyo. aq CarTulia<br />
maTematika, mecniereba da xelovneba<br />
erTad. mainteresebs gamofenebis,<br />
artefaqtebis da wignebis erT sivrceSi,<br />
erTi koncefciis qveS mo-<br />
Tavseba. aseve, Zalian mainteresebs<br />
istoria.<br />
es Tqvens am namuSevarSic aisaxa,<br />
Tumca vidre aq Camotanil namuSevrebze<br />
visaubrebdeT, minda Tqveni Zveli<br />
proeqti, `asanTebis muzeumi~ da `civi<br />
omis muzeumi~ gaixsenoT, romelic<br />
maisSi TbilisSic CamoitaneT da romelsac,<br />
rogorc vici, ramdenime weli<br />
akeTebdiT. maTSic Cans mecnierebis da<br />
istoriis gavlena.<br />
saSa: me, berlinSi davibade, civi<br />
omis dros. mamaCemi aSS-s centralur<br />
sadazvervo saagentoSi muSaobda.<br />
sul mainteresebda _ vin iyo,<br />
ras akeTebda. Tan mSoblebi gaSorebulebi<br />
iyvnen, amitomac gamZafrebuli<br />
mqonda interesi mamis mimarT.<br />
TandaTan, ufro aqtiurad daviwye<br />
civi omis Sesaxeb masalebis kiTxva.<br />
da sabolood, es muzeumi Sevqmeni.<br />
Sevqmeni es proeqtic. xalxi modioda<br />
muzeumSi da maZlevda artefaqtebs,<br />
miyveboda istoriebs. Semdeg, es yvelaferi<br />
wignad iqca.<br />
New York Times-Si Tqvens Sesaxeb gamoqveynebul<br />
statiaSi wavikiTxe, rom<br />
`asanTebis muzeumis~ Seqmnisas nabokovi<br />
iyo Tqveni STagonebis wyaro,<br />
kerZod ki, misi wigni `Speak, memory~.<br />
ufro detalurad rom gviTxraT, ratom<br />
daukavSireT Tqvens proeqts?<br />
es wigni, CemTvis, molaparake mogonebebia.<br />
is, warsulze ar saubrobs,<br />
rogorc nostalgiaze _ radgan ase<br />
warsulis aRqma me TviTon ar mainteresebs<br />
_ aramed iyenebs warsulis<br />
fragmentebs imisTvis, rom raRac<br />
axali Sevqmna. nabokovi, Tavis wign-<br />
Si, bavSvobis dros asanTebiT TamaSs<br />
aRwers. mec daviwye mamaCemze fiqri,<br />
romelic aseve TamaSobda asanTebiT.
gamovkiTxe mas TamaSis detalebi da<br />
Semdeg es proeqti gavakeTe. asanTebi<br />
am TamaSSi jariskacebi arian, amitom<br />
isini civi omis koncefciasac kargad<br />
erwymian.<br />
modi, Tqvens im namuSevrebs davubrundeT,<br />
romlebic artisteriumze<br />
CamoitaneT. saSa, Tqvens proeqts hqvia<br />
`tansacmeli revoluciisTvis~. anotaciaSi<br />
vkiTxulobT, rom SegviZlia<br />
mogonebebis gauToeba, maTi daviwyeba.<br />
ra aris es, erTgvari futuristuli<br />
gancxadeba, rom axali furclidan<br />
daviwyoT momavali?<br />
saSa: ara, piriqiT, es sapirispiroa.<br />
am proeqtis Seqmnisas, ra Tqma unda,<br />
vfiqrobdi rusul avangardze, magram<br />
am mimdinareobis warmomadgenlebi<br />
xedavdnen mxolod momavals,<br />
warsuli maTTvis mkvdari iyo. me ki<br />
ironiulad Sevabrune es mocemuloba.<br />
tansacmeli am namuSevarSi momavalzea<br />
gaTvlili, magram is warsulsac<br />
exmianeba. yvelgan veZebdi<br />
warsulis Sreebs. magaliTad, gamoviyene<br />
bebiaCemis naqoni Zveli Te-<br />
Treuli da tunikebi Sevqmeni, mere<br />
sxva artefaqtebi Sevurie: damtvreuli<br />
nivTebi, wignebi, biblioTekis<br />
baraTebi, romelTac axla aRaravin<br />
iyenebs. me mainteresebs kultura,<br />
romelic uCinardeba. roca auToeb<br />
naWers, masze raRac kvali rCeba, is<br />
imaxsovrebs _ mogonebasaviTaa. magram,<br />
roca win midixar da raRacas<br />
cvli, vfiqrob, arc warsuli unda<br />
daiviwyo. am namuSevrebs momrgvalebuli<br />
formebi aqvs da es miniSnebaa,<br />
rom istoria Tavis Tavs imeorebs.<br />
sityva `revoluciac~ originaluri<br />
datvirTviT brunvas, rac wreze siaruls<br />
mianiSnebs.<br />
lado, Tqveni namuSevrebi aristokratias<br />
exeba, Tqveni STagoneba ki,<br />
rogorc wavikiTxe, saqarTveloSi monarqiis<br />
aRdgenis idea iyo. ra aris es,<br />
ironia am yvelaferze?<br />
lado: es satiraa qarTul sazogadoebaze,<br />
romelic mudmivad cdilobs<br />
xelaxla Seqmnas aristokratia.<br />
es namuSevari postmodernistul<br />
stilSi Sevqmeni, ukve arsebuli siluetebi<br />
aviRe, gadavakeTe isini, saxeebi<br />
wavuSale da forma Sevucvale,<br />
yvelaferi xeliT davxate da sabolood,<br />
es miviRe. amis Seqmnis impulsi<br />
maSin gamiCnda, roca bagrationis<br />
ojaxze da monarqiis aRdgenaze<br />
daiwyes laparaki. realurad, or<br />
saukuneze metia, rac bagrationebi<br />
saqarTvelos monarqebi aRar arian.<br />
ratom unda varCinoT isini Cveni<br />
biujetidan? me, am SemTxvevaSi, respublikeli<br />
var, respublikeli ara<br />
artisti axlodan<br />
`asanTebis muzeumi~, saSa WavWavaZe<br />
`tansacmeli revoluciisTvis~, saSa WavWavaZe<br />
amerikuli gagebiT, aramed franguli:<br />
„Zmoba, erToba, Tanasworoba (Liberte,<br />
egalite, fraternite)~.<br />
daaxloebiT 5 wlis win iyo CvenTan<br />
monarqiaze saubari, ratom gadawyviteT<br />
axla gagekeTebinaT es namuSevrebi?<br />
es ubralod pirveli impulsi iyo,<br />
Torem es araa marto maTze, es ufro<br />
universaluria. magaliTad, axla<br />
axali mTavroba gvyavs. da me mgonia,<br />
rom zogadad yvela mTavroba<br />
cxeli Sokoladi 53
artisti axlodan<br />
fiqrobs ase _ sakuTari Tavi aristokratia<br />
hgonia. dadian ZviradRirebuli<br />
manqanebiT, aravin Cajdeba<br />
`opel veqtraSi~, icvamen brionis<br />
da armanis tansacmels, saubroben<br />
Zalian nela. ai, naxav, male es axali<br />
mTavrobac Zalian mosabezrebeli<br />
gaxdeba. roca opoziciaSi xar,<br />
ufro sainteresoa, roca mTavroba-<br />
Si midixar, mosawyeni xdebi, TiTqos,<br />
sakuTar Tavs kargav da usaxo er-<br />
Tgvarovani jgufis nawilad iqcevi.<br />
amitom gavaSave am proeqtSi saxeebi<br />
_ mTavroba usaxoa. mxolod ramdenime<br />
gamorCeuli tipia, romelsac<br />
Sou mihyavs, danarCeni _ ministrebi,<br />
parlamentarebi _ usaxoebi arian.<br />
qarTvelebs gviyvars liderebi, adamianebis<br />
gakerpeba, maTze mTeli pasuxismgeblobis<br />
akideba da imedebis damyareba.<br />
gvWirdeba viRac, vinc „swor<br />
gzaze dagvayenebs da gadagvarCens“.<br />
ase xedavT Tqvenc?<br />
lado: ki, es erTi mxarea da mar-<br />
Talia, Cven gviyvars Tamar mefe,<br />
liderebi, magram qarTveli xalxi<br />
Zalian jiuticaa da zogjer _ Zalian<br />
anarqistulic. magaliTad, yovel<br />
qarTvel taqsistSi aris raRac<br />
anarqistuli. isini Tavisuflad<br />
SeiZleba iyvnen kropotkinis mimdevrebi.<br />
maT ar undaT wesebis dacva,<br />
sZulT usafrTxoebis Rvedebi, ar<br />
undaT gadasaxadebis gadaxda. Tvi-<br />
Ton moZraobis wesic saqarTveloSi<br />
anarqistulia, TviTorganizebuli<br />
sistemaa. gansakuTrebiT, saakaSvilamde<br />
periodSi, SuqniSnebic ki ar iyo<br />
quCebSi, gaxsovT? es wminda bakuninis<br />
tipis organizmia.<br />
ase rom, Cven ar varT mxolod eri,<br />
romelic liderebisken iswrafvis,<br />
Cven aseve anarqistuli sazogadoeba<br />
varT. da aq konceptualuri wyvetaa,<br />
erTi mxriv, Cven gvinda mefe davi-<br />
Ti, magram mas ver vetyviT, „daviT,<br />
wadi“, rogorc „miSa, wadis“ vambobT,<br />
Cven gvinda lideri, magram ar gvinda,<br />
rom realurad gvmarTos. Cven is<br />
gvinda ubralod, rogorc simbolo,<br />
kerpi.<br />
modi, isev xelovnebas davubrun-<br />
54 cxeli Sokoladi<br />
`wigni axali qarTuli aristokratiisTvis~, lado foCxua<br />
deT. Znelia 21-e saukuneSi artistis<br />
roli mkafiod gansazRvro da raime<br />
definiciebi miusadago, magram mainc,<br />
ras fiqrobT, rogoria dRevandeli<br />
artisti, sad aris is, ramdenad<br />
axlos dgas garemosa da sivrcesTan,<br />
romelSic cxovrobs? mogwonT Tu<br />
ara socialurad aqtiuri xelovneba?<br />
magaliTad, saqarTveloSi bolo<br />
aTwleulebis manZilze xelovanebis<br />
didi nawili namuSevrebs ganyenebul,<br />
realobas sruliad mowyvetil Temebze<br />
qmnida, es gansakuTrebiT kinos da<br />
Teatrs exeba: banaluri sasiyvarulo<br />
istoriebi, sentimentaluri, maRalfardovani<br />
narativebi, an saeWvo esTetikis<br />
komediebi. am dros Zalian bevri<br />
Temis sainteresod asaxva SeiZleboda<br />
xelovnebaSi. Tumca, es tendencia<br />
bolo dros Seicvala. aqvs Tu ara<br />
Tanamedrove xelovans socialuri pasuxismgebloba?<br />
saSa: me vfqirob, rom `artisteriumze~<br />
proeqtebis didi nawili swored<br />
realobasTan iyo kavSirSi, rac Zalian<br />
saintereso sanaxvi gaxldaT.<br />
ai, magaliTad, eliavas bazrobis<br />
proeqti. piradad me, gansakuTrebiT<br />
mainteresebs xelovneba, romelic<br />
dakavSirebulia adgilTan, urTier-<br />
Toba aqvs TemTan, sazogadoebasTan<br />
aris komunikaciaSi da ara marto<br />
xelovnebis sferosTan. momwons,<br />
roca namuSevrebTan is adamianebic<br />
pouloben kavSirs, romlebic xelovnebasTan<br />
ar arian kavSirSi. momwons<br />
socialurad aqtiuri artistebi, magram<br />
aseve did mniSvnelobas vaniWeb<br />
esTetikur mxares da imas, Tu rogoraa<br />
Sesrulebuli esa Tu is namu-
Sevari.<br />
lado: marTlac rTulia artistis<br />
roli gansazRvro, dRes yvelaferi<br />
msxvrevadia da danawevrebuli. taim<br />
skverze damontaJebuli monitorebidan<br />
romelime reklama rom aiRo,<br />
magaliTad, `levisis~ jinsis, da siqstis<br />
kapelaze dado, miqelanjelo<br />
daikargeba, radgan es neonis personaJebi<br />
mTel yuradRebas ipyrobs!<br />
xedavT, rogoria vizualuri informacia?<br />
ra Tqma unda, yvelafers aqvs<br />
arsebobis ufleba, rogorc rusi<br />
futuristebi ityodnen, dae, yvela<br />
yvavili ayvavdes! me saerTod vfiqrob,<br />
rom niWi Zalian mniSvnelovania,<br />
ar momwons TviTmarqviebis mier<br />
gakeTebuli arti. miyvars frTxilad<br />
da profesiulad Sesrulebuli namuSevrebi,<br />
romelTac did dros da<br />
energias uTmob, magaliTad, Zalian<br />
momwons luis burJua, fantastikuri<br />
skulptori, lusien froidi, elis<br />
nili, mark rotko _ am Tanamedrove<br />
artistebis midgoma xelovnebisadmi<br />
Zalian mniSvnelovania CemTvis.<br />
me aqtivisti xelovnebac momwons,<br />
oRond Tu kargadaa gakeTebuli.<br />
dRes uamravi videoartistia, xelovneba<br />
yvelganaa da Zalian martivia<br />
ukve, iyo xelovani, magram xarisxi<br />
mainc xSirad rCeba problemad.<br />
anu, isev dgeba formisa da Sinaarsis<br />
Tanxvedris da Serwymis problema.<br />
zogjer mxolod formaa saintereso,<br />
magram Sinaarsi ar aqvs, zogjer ki SinaarsiT,<br />
koncefciiT gizidavs, magram<br />
ar mogwons forma. es realurad aris<br />
problema, Tu me vxedav garedan ase?<br />
artisti axlodan<br />
saSa: ki, arcTu ise iSviaTad aqtivist<br />
artSi, konceptualur xelovnebaSi,<br />
marTlac ikargeba is unar-<br />
-Cvevebi, rac Zalian mniSvnelovania<br />
xelovanisTvis. kargi iqneba, Tu amas<br />
yvela gaviTvaliswinebT da ufro<br />
frTxilad movekidebiT namuSevrebs.<br />
lado: orive Zalian mniSvnelovania,<br />
formac da Sinaarsic. imitom,<br />
rom forma Sinaarsis gareSe aris<br />
saloni da Sinaarsi formis gareSe<br />
xdeba mSrali konceptualizmi.<br />
bolos, minda, erT Zalian mniSvnelovan<br />
sakiTxzec gkiTxoT, rogor ir-<br />
CenT Tavs, rogor agvarebT finansur<br />
problemebs? saqarTveloSi Zalian<br />
Znelia marto xelovnebiT cxovreba,<br />
rTulia akeTo arti da amiT Tavi<br />
Seinaxo. vfiqrob, es universaluri<br />
problemaa, Tu Seni namuSvrebi Zalian<br />
komerciuli araa, warmoudgenelia<br />
mxolod amiT icxovro.<br />
saSa: artistebis umetesobas niu<br />
iorkSi aqvs sxvadasxva samuSao, mec<br />
Tavidan rusulis Tarjimnad vmu-<br />
Saobdi, Semdeg mimtani viyavi. cota<br />
ulmobeli, sastiki samyaroa, Tu topartistebs<br />
Soris ar xar, romlebic<br />
komerciulad warmatebulebi arian,<br />
marto xelovnebiT ver icxovreb.<br />
dResac kerZo skolaSi vaswavli xelovnebas.<br />
garda amisa, alternatiul<br />
artsamyaroSi, anu arakomerciul<br />
artsamyaroSi Tu arakomerciuli<br />
artistis statusi gaqvs, SegiZlia<br />
granti moiTxovo, me es araerTxel<br />
gamikeTebia.<br />
lado: niu iorkSi marTla rTulia<br />
komerciuli warmateba moipovo da<br />
namuSevrebi gayido, miT umetes, Zvirad.<br />
Tumca amerika mdidari qveyanaa<br />
da Sen mainc SegiZlia Semosavlis<br />
wyaro naxo. zogjer mec raRacas vyidi,<br />
magram es Zalian iSviaTad xdeba,<br />
aseve vaswavli _ moswavleebs xan saxlSi<br />
viReb, xan _ studiaSi. Tavisufali<br />
artistis statusi mirCevnia.<br />
miyvars rasac vakeTeb, xelovnebas<br />
ukavSirdeba da amiT kmayofili var.<br />
mokled, SimSiliT ar mokvdebi. Segi-<br />
Zlia bevri sxvadasxva ram SeaTavso,<br />
Tan artic akeTo.<br />
cxeli Sokoladi 55
Tema<br />
avtori nino lomaZe<br />
statiaze muSaobda anita Tvauri<br />
6 oqtomberia. mziuris amfiTeatr-<br />
Si `laboratoria 1918~-is studentebi<br />
ikribebian.<br />
_ sul esa varT?<br />
_ velodebiT, jer kidev movlen.<br />
_ kargiT, ra! ase araferi gamova,<br />
_ buzRunebs erT-erTi da Cvens wina<br />
rigSi jdeba, _ dagvianebisTvis raRac<br />
sanqciebi gvWirdeba. _ aravin pasuxobs.<br />
oqtombrisTvis uCveulod Tbila.<br />
mze ise mWaxed anaTebs, foTlebidan<br />
areklili sxivic ki Tvals miWrelebs.<br />
vidre danarCenebs velodebiT, studentebs<br />
vakvirdebi. winasaarCevno<br />
eiforia uecrad gaqra. cvlilebebis<br />
molodiniT aRtacebul studentebsac<br />
ecvlebaT ganwyoba, damcxralebi,<br />
mSvidebi Canan. jer ar vici, rogori<br />
simSvidea es _ Zalebis mokrebis, dafiqrebis<br />
dro, Tu dasrulebuli saqmiT<br />
mogvrili kmayofileba.<br />
nel-nela grovdebian, xmauri matulobs.<br />
`ei! mismineT ra!.. dawynardiT!~<br />
sxvebis dasaSoSmineblad Tornike<br />
WumburiZe cariel plastmasis boTls<br />
haerSi iqnevs. mosaubreTa rigiTobas<br />
boTli gansazRvravs _ visac gadascemen,<br />
sityvis ufleba mas eZleva. wesrigi<br />
advilad myardeba.<br />
_ TviTmmarTvelobis arCevnebze<br />
ras vSvrebiT? _ kiTxulobs Tornike<br />
WumburiZe.<br />
_ arCevnebisTvis unda movemzadoT,<br />
_ pasuxobs aleqsandre cagareli,<br />
studenti universitetidan _ magram<br />
56 cxeli Sokoladi<br />
manamde programa gvaqvs dasaweri.<br />
_ me ar mjera aseTi cvlilebebis,<br />
ambobs salome danelia, _ Tu sistemas<br />
vangrevT, maSin es arsebuli Tama-<br />
Sis wesebis aRiarebaa.<br />
_ amaze xom vilaparakeT.<br />
_ magram gadawyvetileba ar migvi-<br />
Ria.<br />
samagierod, Tanxmdebian imaze,<br />
rom programa aqvT dasaweri. miznebic<br />
da wesdebac gadasaxedia. or<br />
jgufad nawildebian. erTi programaze<br />
imuSavebs, meore Tanamoazreebis<br />
mobilizebas daiwyebs. Tanaxma<br />
xarT Tu ara programis jgufs soso<br />
WauWiZem gauwios koordinacia? da<br />
moxaliseebis jgufs, rom maTe gabicinaSvilma?~<br />
yvela Tanaxmaa. ociode<br />
wuTSi jgufebi dakompleqtebulia<br />
da amocanebic gadanawilebuli.<br />
`va, ukve movrCiT? aseTi konstruqciulebi,<br />
mgoni, jer arasdros vyofilvarT~.<br />
`laboratoria 1918~ studenturi<br />
moZraobaa, romelic daaxloebiT<br />
erTi wlis win universitetSi radikaluri<br />
cvlilebebis survilma Seqmna.<br />
moZraobas lideri ar hyavs. jgufSi<br />
gadawyvetilebas mxolod konsensusis<br />
gziT iReben. demokratiuli ar-<br />
Cevnebis principi umciresobis uflebebsa<br />
da umravlesobis diqtatze<br />
xangrZlivi diskusiebis Semdeg, uaryves.<br />
laboratoriaSi gadawyvetileba<br />
miRebulia mxolod maSin, rodesac<br />
mowinaaRmdeges Zlieri, sapirispiro<br />
argumentebis warmodgena ar SeuZlia<br />
da erTi sityviT, konsensusi dgeba.<br />
seqtembris movlenebis Semdeg, laboratoria<br />
Cvens Tvalwin iqca Trendad.<br />
`laboratorielebi~ sayovel-<br />
Tao favoritebi arian, _ Tavisufali,<br />
gabeduli da ukompromiso axalgazrdebis<br />
imijiT, protestis yvelaze<br />
simpaTiuri inspiratorebi.<br />
studentTa mcire jgufma 2011<br />
wels gaerTianeba universitetis<br />
axalgazrduli sainiciativo jgufis,<br />
`Targmnes~ kvlevis prezentaciis<br />
Semdeg gadawyvita. kvlevam universitetSi<br />
ucxouri literaturis<br />
TargmnisTvis gamoyofili biujetis<br />
`aramiznobrivi xarjva~ gamoavlina.<br />
studentebi TviTmmarTvelobis wevrebs<br />
daupirispirdnen. konfliqti<br />
prezentaciis Semdegac gagrZelda,<br />
ramdenime aqtivisti universitetis<br />
ezoSi scemes. maT dasacavad kurse-
lebi, ZiriTadad, megobrebi Seikribnen.<br />
mixvdnen, rom samegobro wre<br />
nel-nela sxva Sinaarss iZenda da<br />
axalgazrdul moZraobad yalibdeboda.<br />
mudmivi ganaxlebis da eqsperimentis<br />
sinonimad sityva laboratoria<br />
airCies, simbolur aTvlis wertilad<br />
ki _ universitetis daarsebis Tari-<br />
Ri.<br />
pirveli protesti sam kviraSi, 26<br />
maisis aqciis darbevas mohyva. diliT,<br />
samxedro aRlumis dawyebamde, parlamentis<br />
SesasvlelTan plakatebiT<br />
dadgnen: moZalade xelisuflebav da<br />
avantiuristo opoziciav, Tqven xarT<br />
nagvebi! aqciaze maTTan erTad sul<br />
20-mde adamiani iyo. ivnisSi ukve ardadegebi<br />
daiwyo da droebiT Sexvedrebi<br />
Sewyvites.<br />
2011 wlis 3 oqtomberi soso WauWi-<br />
Zis pirveli dRea universitetSi.<br />
axali saswavlo wlis dawyebis aRsa-<br />
niSnavad universitetis ezoSi pirvelkurselebs<br />
reqtori xvdeba. sosom<br />
megobrebisgan icis, rom `laboratoria<br />
1918~ am dRes aqciisTvis emzadeba.<br />
studentebis masaSi laboratorielebs<br />
male poulobs da maTTan erTad<br />
dgeba. vidre aleqsandre kvitaSvili<br />
ganaTlebis ministrs gadascems sityvas,<br />
ezoSi moulodnelad plakatebi<br />
iSleba _ `nu atyuebT studentebs~,<br />
`universiteti ekuTvnis leqtorebs<br />
da studentebs!~ `ganaTleba uflebaa<br />
da ara provilegia!~ reqtors dabneuloba<br />
etyoba, wamiT Cerdeba, Semdeg<br />
sloganebis avtorebs urCevs, Tu<br />
universiteti ar moswonT, sxva umaRlesSi<br />
ganagrZon swavla. uxerxuli<br />
scenaa _ ministri gamodis sityviT,<br />
ezo ki savsea transparantebiT. iqmneba<br />
STabeWdileba, rom es aqcia mTeli<br />
studentobis pasuxia universitetis<br />
administraciis mimarT.<br />
Tema<br />
aqciis Semdeg mziurSi midian. mo-<br />
Zraobis miznebze, principebze, axal<br />
moTxovnebze msjeloben. mziurSi<br />
soso WauWiZec midis. soso socialuri<br />
da politikuri mecnierebis<br />
fakultetze Cairicxa. bolo klaseb-<br />
Si socialuri mecnierebis TeoriebiT<br />
dainteresda. universitetSic sociologia,<br />
an socialuri anTropologia<br />
unda iswavlos. ambobs, rom klasikuri<br />
filosofiidan dawyebuli socialur<br />
fsiqologiamde, yvelaferi<br />
ainteresebs. amitom jgufSi politikuri<br />
Teoriebis ganxilvebSi Tavidanve<br />
aqtiurad erTveba. `pirveli ideuri<br />
dapirispirebac am Sexvedraze gamoCnda.<br />
vamtkicebT, rom CvenTvis yvela<br />
ideologia misaRebia. arada, roca saqme<br />
realur situaciamde midis, Zalian<br />
dogmaturebi vxdebiT~, _ ambobs soso.<br />
fiqroben, rom am dogmatizmisgan Tavis<br />
dacvaSi konsensusi exmarebaT.<br />
cxeli Sokoladi 57<br />
foto giorgi gogua
Tema<br />
rodesac 2003 wels qveyana mniSvnelovani<br />
gardatexisTvis emzadeboda,<br />
samoqalaqo sazogadoebis nawilma,<br />
revoluciis saxelmZRvanelo, saxelad<br />
`kmara _ 10 nabiji Tavisuflebisken~<br />
Seqmnes. erT-erTi fundamenturi<br />
nabiji ganaTlebis sistemis<br />
reformireba iyo, romelic gana-<br />
Tlebis xelmisawvdomobis gazrdas,<br />
xarisxis amaRlebas da saswavlo dawesebulebebSi<br />
avtonomiuri marTvis<br />
meqanizmebis amuSavebas gulisxmobda.<br />
pirvelad ganaTlebis sistemis<br />
reformirebis moTxovna akademiaSi<br />
gaCnda, 1996 wels. Tumca realuri<br />
cvlilebebis miRweva studentebma<br />
mxolod eqvsi wlis Semdeg SeZles.<br />
2002 wels akademiaSi studenturi<br />
forumi Tavidan, axali SemadgenlobiT<br />
Seikriba. maTi moTxovnis sapasuxod,<br />
administraciam studentTa<br />
Sefasebis wesi Secvala da axalgazrdebs<br />
Tavisufali saxelosnos daarsebis<br />
uflebac misca. Tumca, sistemisgan<br />
es ufro keTili Jesti iyo,<br />
vidre realuri reformis survili.<br />
miuxedavad studentebis mcdelobisa,<br />
sabolood, yvelaferi mainc kontrolis<br />
gaZlierebiT da am jgufis<br />
izolirebiT dasrulda.<br />
58 cxeli Sokoladi<br />
9 wlis Semdeg `laboratoria 1918~<br />
protests isev Zveli gziT, gana-<br />
Tlebis sistemis reformis moTxovniT<br />
iwyebs. Zireuli problemebi<br />
ucvleli rCeba. universitetSi isev<br />
avtonomiis damyarebas da regentTa<br />
sabWos gauqmebas, TviTmmarTvelobis<br />
struqturis fundamentur cvlilebas,<br />
studentebsa da leqtorebze<br />
orientirebuli saswavlo procesis<br />
uzrunvelyofas, informaciis gamWvirvalobas<br />
iTxoven.<br />
`universitetSi studenti da leqtori<br />
dRemde yvelaze dabali ierarqiuli<br />
safexuria, _ ambobs soso<br />
WauWiZe, _ isini ver monawileoben gadawyvetilebis<br />
miRebis procesSi. amis<br />
Semdeg modis mTeli rigi administraciuli,<br />
biurokratiuli aparatebi,<br />
romlebic ganageben ara mxolod finansebs<br />
da kontraqtebs, aramed saswavlo<br />
procesis Sinaarssac~.<br />
avtonomiurobas, maTi azriT,<br />
biurokratiis labirinTi qmnis. ierarqiuli<br />
struqturis saTaveSi<br />
kancleria, administraciis xelmZRvaneli,<br />
romelsac regentTa sabWo<br />
irCevs. kancleri gansazRvravs<br />
sakadro politikas universitetSi.<br />
studentebis azriT, mTavar pro-<br />
blemas dRes regentTa sabWo qmnis,<br />
romelic politikuri gavlenis<br />
mTavari iaraRia _ sabWos wevrebis<br />
umravlesoba sxvadasxva ministris<br />
moadgileebi arian.<br />
gancxadebebis momzadebas, administraciasTan<br />
Sexvedrebs Sedegi ar mohyva.<br />
laboratoriis wevrebis nawili<br />
imedgacruebam moicva. `seriozulad<br />
aravin aRgviqvamda, _ hyveba salome<br />
danelia, _ raRac Zalian swrafad<br />
unda Segvecvala~.<br />
2012 wlis dasawyisSi, urban reaqtoris<br />
Zvel biblioTekaSi, kamaTSi,<br />
diskusiasa da CxubSi gaTenebuli<br />
Rameebis Semdeg, laboratorielebi<br />
mixvdnen, rom universitetis avtonomiaze<br />
brZolasTan erTad, imaze<br />
reagirebac iyo saWiro, rac universitetis<br />
ezos miRma xdeboda. `patimris,<br />
solomon qimeriZis daRupvis<br />
Sesaxeb rom gavigeT, raRac mocucqnul<br />
internet-kafeSi SevediT, `feisbuqze~<br />
ivenTi gavakeTeT da xaSurSi<br />
aqcia davgegmeT, _ hyveba Tina yif-<br />
SiZe. ocni Seikribnen. gzatkecilze<br />
wyvil-wyvilad ganawildnen da<br />
avtostopiT xaSuramde Cavidnen, rom<br />
qimeriZis ojaxis wevrebisTvis solidaroba<br />
gamoecxadebinaT, policiis-
Tvis ki saqmis samarTliani gamoZieba<br />
moeTxovaT.<br />
`iuTubze~ gavrcelebul videoSi<br />
xaSuris Tovliani centri Cans. qudebSi<br />
da SarfebSi gaxveuli axalgazrdebi<br />
policiis Senobis pirdapir,<br />
axlad aSenebuli, barokos dekoriT<br />
gawyobili Sadrevnis win dganan. sastvenebis<br />
xmauriT cdiloben, gamvlelebis<br />
yuradReba miipyron. transparantebic<br />
gaSlili aqvT: `usafrTxo<br />
kibeebi policiaSi! SiSi! siCume! usamarTloba!<br />
madloba patruls!~<br />
gazafxulze ori mcirericxovani<br />
aqcia moawyves _ gaaprotestes Sromis<br />
kodeqsi da gldanis sapatimros<br />
saavadmyofoSi gardacvlili patimris<br />
saqmis damoukidebeli gamoZieba<br />
moiTxoves.<br />
am aqciebis Semdeg, laboratoriam<br />
taimauti aiRo. mixvdnen, rom xangr-<br />
Zliv Sexvedrebze verafers wyvetden,<br />
dros uSedego diskusiebSi xarjavden.<br />
2012 wlis 17 seqtembers isev Seikribnen<br />
da universitetis pirveli<br />
saswavlo wlis sazeimo milocvas SeuerTdnen.<br />
ezos nacvlad pirvelkurselebs,<br />
amjerad saaqto darbazSi<br />
moeyaraT Tavi. reqtoris sityvas iq<br />
elodnen. laboratorielebi darbaz-<br />
Si xmauriT SeiWrnen da scena daikaves:<br />
daumorCilebloba universitets!<br />
avtonomia! Zirs regentTa sabWo! ara<br />
andro barnovs!<br />
18 seqtembers satelevizio arxebze<br />
gldanis sapyrobileSi wamebis amsaxveli<br />
kadrebis Cvenebis Semdeg, qveyanaSi<br />
yvelafers mniSvneloba ekargeba.<br />
sinamdvile veranair CarCoSi veRar<br />
Tavsdeba. sazogadoebas sasowarkveTa<br />
da sruli ususurobis gancda ipyrobs,<br />
gancda imisa, rom ukidures zRvars<br />
miRma, dasasrulis dasasrulSi<br />
gicxovria. spontanuri aqcia filarmoniasTan<br />
igegmeba. laboratoriis<br />
wevrebic iq arian.<br />
meore dRes protestis talRa<br />
mTel qveyanas edeba. aqciebi televiziasTan,<br />
universitetTan, modulis<br />
SenobasTan, gldanis sapyrobilesTan,<br />
filarmoniasTan, parlamentTan dReebi<br />
grZeldeba.<br />
aqciebis organizebaSi sxvadasxva<br />
studenturi jgufi erTveba. Rame<br />
xataven transparantebs, igoneben<br />
lozungebs, Semdegi dRis aqciebis<br />
adgils arCeven. moqmedebebis centri<br />
universitetia. moZraobas uerTdeba<br />
`sapatriarqos axalgazrduli gaer-<br />
Tema<br />
Tianeba `daviTianic~. laboratorielebs<br />
sjeraT, rom Zaladobis winaaRmdeg<br />
brZolis religiur sarCulSi<br />
SefuTva uxamsobaa, magram aqciaze<br />
`mamao Cvenos~ xmis gamaZliereblebSi<br />
skandirebas ver aCereben.<br />
simReriT `sistema unda daingres!~<br />
artistebis nawili studentebis aqciebs<br />
solidarobas ucxadebs.<br />
erT-erT aqciaze `qarTuli ocnebis~<br />
tansacmelSi gamowyobili<br />
axalgazrdebi Cndebian. laboratorielebi<br />
maT maisurebis gamocvlas<br />
sTxoven. mogvianebiT viRacebi xmis<br />
gamaZlierebelSi skandirebas iwyeben:<br />
`samarTlianoba vaJa xaraziSvils~.<br />
laboratorielebi ibnevian. procesis<br />
marTva ukve SeuZlebelia. aqciebze<br />
saerTo principebsa da ideebze<br />
kamaTis dro ar aris. laboratorias<br />
moTxovnebis dayenebis eqskluziuri<br />
ufleba ara aqvs. sxvebis interesebic<br />
unda gaiTvaliswinon.<br />
masobriv protestSi sakuTar saxes<br />
kargaven. `ar awamo, ara Zaladobas _<br />
lozungebs, sa-qar-Tve-lo! saqarTvelos<br />
gaumar-jos! SeZaxilebi STanTqavs.<br />
`gamoCnda, rom axalgazrdebi jer<br />
kidev meinstrimuli politikis Car-<br />
CoebSi vazrovnebT da protesti isev<br />
cxeli Sokoladi 59<br />
fotoebi giorgi gogua
fotoebi gogi cagareli<br />
Tema<br />
1989<br />
nacionalur-patriotuli ritoriki-<br />
Taa inspirirebuli~, _ ambobs Toko<br />
CivaZe.<br />
`sakuTar TavTan movediT winaaRmdegobaSi,<br />
_ ambobs soso WauWiZe, _<br />
gasagebia, rom Tu sxvebTan raRac<br />
miznebi gvaerTianebs, qedmaRluri<br />
pozis daWera TviTmiznad ar unda<br />
geqces~. Tumca aq mniSvnelovani<br />
protestisTvis mTavari muxtis, mamoZravebeli<br />
ideis SenarCuneba iyo.<br />
laboratoriam ver SeZlo protestis<br />
Sinaarsi TviTon ganesazRvra.<br />
`Cven Sedegebs ar vebrZviT. Cven<br />
mizezebs vebrZviT, _ ambobs dito<br />
xuskivaZe, _ aqciebi mxolod cixe-<br />
Si momxdar ambebze reaqciad iqca.<br />
faqtis ganzogadeba iyo saWiro _ es<br />
sistemuri Zaladobis Sedegi iyo da<br />
ara konkretuli badragebis sadisturi<br />
saqcieli. Zaladobrivi politika<br />
cixis sazRvrebs scdeba, Zaladobrivia<br />
ganaTlebis, jandacvis da sxva<br />
saxelmwifo sistemebic. es daikarga.<br />
mokled, gavbrazdiT da vTqviT,<br />
rom aqciebs aRar SevuerTdebodiT~.<br />
dito fiqrobs, rom Sedegis miRweva<br />
yovelTvis davarcxnili protestiT<br />
SeuZlebelia. is moqmedebisTvis<br />
ufro radikalur gzas arCevs da<br />
60 cxeli Sokoladi<br />
1991<br />
situaciis gamwvavebas ar erideba.<br />
rodesac universitetis saxuravidan<br />
plakatis gadmofenas gegmavdnen, laboratoriis<br />
wevrebma sxvenis saketis<br />
gatexvaze uari Tqves. isini amtkicebdnen,<br />
rom protestis mxolod legitimuri<br />
formebi unda gamoeyenebinaT.<br />
dito da salome ase ar fiqroben, magram<br />
jgufis darwmuneba ver SeZles.<br />
***<br />
seqtembris aqciebi ukve dasasruli<br />
iyo. dasasrulis karnavalizacia-<br />
Si monawileoba laboratoriam Zveli<br />
Secdomebis gameorebad Seafasa.<br />
egzaltirebuli xalxis `dakveTis~<br />
Sesrulebas, emociebis dacxroba da<br />
momavali nabijebis strategiaze fiqri<br />
arCia. aleqsandre cagareli ambobs,<br />
rom patriarqis gancxadebamdec<br />
(romelSic ilia II situaciis gamwvavebis<br />
Tavidan asacileblad studentebs<br />
aqciebis Sewyvetisken mouwodebs)<br />
grZnobdnen, rom procesi dawyebuli<br />
iyo da movlenebis dramatizeba situaciaze<br />
kontrolis dakargvas niSnavda.<br />
studentebis mTavari gamowveva<br />
dapirispirebuli politikuri Zalebisgan<br />
gamijvna da Tavisuflebis SenarCuneba<br />
iyo.<br />
***<br />
34 wlis win. uZraobis xana. 1978<br />
wlis, 24 marts gazeT `komunistSi~<br />
konstituciis axali proeqti qveyndeba.<br />
misi damtkicebis SemTxvevaSi<br />
qarTul enas saxelmwifo enis statusi<br />
ekargeba. axalgazrda disidentebis<br />
daarsebuli `saqarTvelos ga-<br />
TavisuflebisTvis brZolis kavSiri~<br />
mobilizacias acxadebs.<br />
umaRlesi sabWo sakiTxis gansaxilvelad<br />
14 aprils ikribeba. saprotesto<br />
aqciac am dRes iniSneba.<br />
mTavrobis saxlis win im droisTvis<br />
uprecedento masStabis demonstracia<br />
imarTeba. es daujerebeli, im<br />
droisTvis warmoudgeneli mobilizaciaa.<br />
aqciaze aravin gamodis sityviT.<br />
ubralod dganan.<br />
milicia uzarmazari xalxis masis<br />
dinebas ver aCerebs. mTavrobis saxlis<br />
ukan samxedro teqnika dgas.<br />
`viciT, rom yovel wuTs SeiZleba<br />
raRac daiwyos. xalxs kargad axsovs<br />
1956 wlis 9 martis demonstracia.<br />
magram es SiSi gadalaxulia~,<br />
_ hyveba Tamriko CxeiZe. ssrk mTavrobasTan<br />
molaparakebas Sevardna-<br />
Ze marTavs. ramdenime saaTSi cxaddeba,<br />
rom sabWo konstituciaSi
1988 1989<br />
cvlilebis Setanas aRar ganixilavs.<br />
`saqarTvelos gaTavisuflebisTvis<br />
brZolis kavSiri~ agrZelebs enciklopediaSi<br />
amokiTxuli, primitiuli<br />
meTodebiT proklamaciebis beWdvas<br />
da RamiT, quCebSi kedlebze gakvras.<br />
es erTaderTi gzaa sabWoTa propagandas<br />
sakuTari ideebi daupirispiro.<br />
proklamaciebis gavrcelebisTvis<br />
erT-erT kavSiris wevrs apatimreben<br />
da gaerTianeba maleve iSleba.<br />
Tumca winaaRmdegoba grZeldeba.<br />
TbilisSi, studentebi 1981 wels,<br />
breJnevis vizitisTvis emzadebian.<br />
aqcias gegmaven. informacia miliciamde<br />
midis da ramdenime maTgans<br />
vizitamde akaveben, cixis nacvlad<br />
kaxeTSi, sastumro inturistSi mihyavT.<br />
`restorani daxures, personals<br />
uTxres ucxoeli delegatebi Camogvyavso.<br />
miliciis TanamSromlebs<br />
masxrad vigdebdiT, xan erbokvercxs<br />
vuwunebdiT, xan sxva kerZs. komikuri<br />
situacia iyo. es yvelaferi TamaSs<br />
ufro hgavda.~<br />
1983 wels, ki studenturi protesti<br />
yvela aqtivistis dakavebiT<br />
sruldeba. georgievskis traqtatis<br />
zeimis win, proklamaciebis gavrce-<br />
lebisTvis, irakli wereTels da mis<br />
megobrebs akaveben. mxardasaWer aqciaze<br />
misul axalgazrdebs _ marika<br />
baRdavaZes, nana kakabaZes, luiza<br />
SakiaSvils, Tamriko CxeiZes, zura<br />
cincaZes da gia Wanturias _ boroti<br />
xulignobis muxliT asamarTleben da<br />
samwlian patimrobas usjian.<br />
***<br />
yvela damoukidebeli axalgazrduli<br />
moZraoba mniSvnelovani gardatexebis<br />
dros politikur TamaSSi<br />
CaTrevis safrTxis winaSe dgeba.<br />
sabWoTa kavSiris daSlamde sami<br />
wliT adre saqarTveloSi araformaluri<br />
politikuri moZraobebi Seiqmna<br />
da studentebze politikuri gavlenis<br />
mopovebis mcdelobac gaZlierda.<br />
`Cven vcdilobdiT winaaRmdegobis<br />
gawevas, magram xan vaxerxebdiT, xan<br />
vera _ ambobs fiqria CixraZe, romelic<br />
1986 wlidan aqtivist studentebTan<br />
erTad transkavkasiuri rkinigzis<br />
mSeneblobis Sewyvetas da daviT<br />
garejis samonastro kompleqsis teritoriaze<br />
samxedro poligonis gauqmebas<br />
moiTxovda. mogvianebiT, daTo<br />
turaSvilma, niko nikoloziSvilma,<br />
fiqria CixraZem, Tedo isakaZem da<br />
Tema<br />
sxva studentebma `presklubi~ daaarses.<br />
`TandaTan vgrZnobdiT, rom nel-<br />
-nela vcdebodiT Cvens mizans, _ ambobs<br />
fiqria CixraZe, _ yvelaferSi<br />
vmonawileobdiT, TiTqos Cvens gare-<br />
Se araferi wydeboda, Tumca Cndeboda<br />
nacionalur-patriotuli Sinaarsis<br />
aqcentebi da Temebi, romelsac<br />
Cven arasdros SemovitandiT.~ 1988<br />
wlis 23 noembers daiwyo mitingebi<br />
mTavrobis sasaxlis win, romelSic<br />
yvela umaRlesi saswavlebeli iyo<br />
CarTuli~.<br />
`qaoturi protesti iyo, vaprotestebdiT<br />
yvelafers da saboloo jamSi<br />
konkretulad ras viTxovdiT bolomde<br />
gacnobierebuli ar gvqonda, _ ambobs<br />
giorgi maisuraZe, _ lozungebSi<br />
maSinac `saqarTvelos gaumar-jos!~<br />
ismoda, protests jvrebis, xatebis<br />
tarebiT, pirjvris gadaweriT gamovxatavdiT.<br />
daCoqebebis praqtikebic<br />
maSin gaCnda. Zeglebis danaxvaze iCoqebda<br />
xalxi~.<br />
`vgrZnobdiT, rom studentobas<br />
didi Zala hqonda, ambobs fiqria CixraZe,<br />
_ iyo mTeli rigi Temebi razec<br />
vmuSaobdiT, maT Soris universitetis<br />
avtonomiis aRdgena, magram yve-<br />
cxeli Sokoladi 61
foto giorgi gogua<br />
Tema<br />
laferma meore planze gadainacvla,<br />
radgan politikuri Zalebi sul sxva<br />
sakiTxebs ayenebdnen. yvelafers erovnul-gamaTavisuflebeli<br />
idea STan-<br />
Tqavda~.<br />
1990 wlis oqtomberSi pirvel mravalpartiul<br />
arCevnebSi gamarjvebul<br />
zviad gamsaxurdias politika<br />
studentebma 1991 wlis TebervalSi<br />
gaaprotestes. samxreT oseTis olqi<br />
ukve gauqmebuli iyo. `mrgval magidasa~<br />
da opoziciur partiebs Soris<br />
dapirispireba sul ufro da ufro<br />
mwvavdeboda. universitetis ezo-<br />
Si TxuTmetamde studenti idga da<br />
bolo xmaze gahkioda, rom: `saqarTveloSi<br />
axali diqtatura myardeba, totalitaruli<br />
reJimi axal saxes iRebs,<br />
mosalodnelia represiebi!~<br />
`es iyo pirveli instinqturi aqcia,<br />
_ hyveba giorgi maisuraZe, _ viyaviT,<br />
me, fiqria CixraZe, giga bokeria, goka<br />
gabaSvili da Tedo isakaZe da kidev<br />
ramdenime studenti. yvelaze tragikuli<br />
CvenTvis 1991 wlis 26 maisis<br />
saprezidento arCevnebis Sedegebi<br />
iyo. maSin davinaxeT, rom umciresoba<br />
ki ara, katastrofuli umciresoba<br />
viyaviT da sasowarkveTilebam<br />
mogvicva~. seqtemberSic scades ga-<br />
62 cxeli Sokoladi<br />
brZoleba, universitetSi `student-<br />
-axalgazrdobis droebiTi kavSiric~<br />
Camoayalibes, romelic gamsaxurdias<br />
mmarTvelobas upirispirdeboda.<br />
awyobdnen Sexvedrebs diskusiebs, demonstraciebs,<br />
sadac politikosebs<br />
aRar uSvebdnen: `erT-erTi SemoWris<br />
mcdelobis dros gamovucxadeT, rom<br />
universiteti ar aris politikosebis<br />
arena da SeuZliaT, TavianTi karvebisTvis<br />
adgili sxvagan eZebon.~<br />
studentebma bolo aqcia 21 dekembers<br />
gamarTes. meore dRes daniSnul<br />
mitingze veRar mividnen. samoqalaqo<br />
omi ukve dawyebuli iyo.<br />
***<br />
`kmara SevardnaZe~ _ saqarTvelos<br />
meore prezidentis Tormetwliani<br />
mmarTveloba am lozungiT sruldeba.<br />
2003 wlis dasawyisSi axalgazrduli<br />
politikuri gaerTianeba<br />
Camoyalibda. `kmaram~ 1998 wels slobodan<br />
miloSeviCis reJimis winaaRmdeg<br />
Seqmnili serbiuli moZraobis<br />
modeli gaimeora. otpori arasamTavrobo<br />
seqtoris warmomadgenlebs,<br />
studentebsa da demokratiuli partiis<br />
axalgazrduli frTis wevrebs<br />
aerTianebda. saqarTveloSi am erTo-<br />
bas politikuri partiis wevrebi aklda.<br />
`momavali serbiis deklaraciis~<br />
msgavsi manifesti saqarTveloSic<br />
Seiqmna, mas `kmara! 10 nabiji Tavisuflebisken~<br />
ewoda.<br />
orive moZraobis Sedegi revoluciaa.<br />
otpori serbiaSi 2000 wlis saxelmwifo<br />
gadatrialebis Semdeg isev<br />
sazogadoebriv moZraobad darCa.<br />
uferuli samwliani arsebobis Semdeg<br />
ki, politikur partiad transformirda,<br />
romelmac arCevnebSi 5%-iani<br />
zRvari ver gadalaxa da politikur<br />
scenaze, TamaSgare mdgomareobaSi<br />
aRmoCnda.<br />
`kmaram~ otporis Secdomebze<br />
iswavla. Tavisi strategia qarTul<br />
konteqsts moargo da Tavidanve gansazRvra,<br />
rom misi mTavari amocana Zalauflebis<br />
mopoveba da xelisuflebis<br />
nawilad qceva iqneboda. `kmaram~<br />
am miznisken uSecdomod iara.<br />
***<br />
am wuTebSi WiaTuraSi 400 maRaroelia<br />
gaficuli!<br />
muSebma TiTqmis mTlianad SeaCeres<br />
qarxnis muSaoba da iTxoven maTi mo-<br />
Txovnebis dakmayofilebas.<br />
moTxovnebi ucvlelia: adamianuri
samuSao pirobebi da Sromis Sesabamisi<br />
anazRaureba.<br />
muSebis eqspluatacia saxelmwifosa<br />
da qarTuli/ucxouri kapitalis<br />
mier unda dasruldes!<br />
solidaroba WiaTurel muSebs!<br />
Tavisufleba, Tanasworoba, solidaroba.<br />
laboratoria 1918<br />
15 oqtombers `laboratoria 1918~is<br />
`feisbuqis~ gverdze es posti<br />
Cndeba. laboratorielebi adgilobrivi<br />
muSebis mxardasaWerad Cadian<br />
da sazogadoebisganac solidarobas<br />
iTxoven.<br />
es isev reaqciaa. universitetSi,<br />
Sexvedraze, salome danelia meubneba,<br />
rom laboratorias yvelaze metad<br />
sityva spontanuroba axasiaTebs. mobilizebas<br />
da protestis organizebas<br />
ase efeqturad axerxeben. Tanmimdevrulad<br />
problemebis gadaWrisTvis<br />
brZolis gamocdileba ar gaaCniaT.<br />
bevri kiTxva laboratoriis momavlis<br />
Sesaxeb jerjerobiT Ria rCeba.<br />
apireben Tu ara brZolas arsebuli<br />
sistemis farglebSi da miiReben<br />
Tu ara TviTmmarTvelobis arCevnebSi<br />
monawileobas?<br />
ra strategiiT apireben Tanamoazreebis<br />
Semokrebas da gafarToebas,<br />
Tu moZraoba naklebad popularuli<br />
ideebis lobistad darCeba; Tu maTi<br />
principebi da Rirebulebebi sazogadoebis<br />
umravlesobisTvis miuRebeli<br />
aRmoCndeba.<br />
ra iqneba `laboratoria 1918~ xval<br />
_ spontanuri protesti da reaqcia,<br />
Tu `moZraoba qvemodan~, romelic<br />
problemebze Tanmimdevrulad imuSavebs<br />
da politikaSi axal dRis wesrigs<br />
Seqmnis?<br />
`Cemi azriT, pirvel rigSi, unda gavemijnoT<br />
zogadad saxelmwifoebriv<br />
politikas, _ mixsnis soso WauWiZe, _<br />
albaT, laboratoriis ideologiuri<br />
platforma unda iyos memarcxene<br />
libertarianuli, sadac iTanamSromleben<br />
anarqistebi, trockistebi,<br />
marqsistebi, koleqtivistebi, mutualistebi<br />
da ase Semdeg. Cveni midgomis<br />
fundamenti iqneba undobloba,<br />
romelsac vucxadebT aramarto globaluri<br />
kapitalizmis tendenciebs,<br />
aramed im tendenciebis daZlevis alternativasac,<br />
romelsac gvTavazobs<br />
saxelmwifo. Cven ar gvjera saxelmwifosi<br />
da arc decentralizebuli<br />
anarqokapitalisturi ekonomikis.<br />
foto daro sulakauri<br />
Tema<br />
axla maqsimum SegviZlia, TviTganvi-<br />
Tareba, saganmanaTleblo aqtivizmi,<br />
meti wvdoma socialur da arasocialur<br />
mediasTan. Cveni ideebis gavrcelebaze<br />
unda vizrunoT. imitom, rom<br />
viciT, arsad, araferi icvleba erT<br />
wuTSi~.<br />
mas yvela ar eTanxmeba. rodesac<br />
reaqcia Cacxreba, Riad darCenil ki-<br />
Txvebze samsjelod albaT, kidev bevrjer<br />
mouwevT Sexvedra.<br />
`airCieT samidan erTi, _ uTxra<br />
axalgazrda radikalebs, beberma<br />
aqtivistma, sol alinskim, erTi Sexvedris<br />
dros, _ pirveli: SeiyuJeT<br />
bnel kuTxeSi da SeibraleT sakuTari<br />
Tavi. meore: gadadiT bombebze _ magram,<br />
gaxsovdeT, es adamianebs `marjvniv~<br />
gadarekavs. mesame: iswavleT<br />
gakveTili. wadiT saxlSi, CamoyalibdiT,<br />
Zala moikribeT da momaval ar-<br />
Cevnebze, Tqven gaxdiT delegatebi.~<br />
sol alinski ambobs, rom aqtivizmis<br />
msoflio gamocdileba istoriis<br />
ganviTarebis am sam versias icnobs.<br />
gamarjvebuli moZraobebi ki bolos,<br />
mainc mopovebuli Zalauflebis SenarCunebasa<br />
da mudmiv brZolaSi dar-<br />
Cenas Soris airCeven. da es mTavari<br />
arCevania.<br />
cxeli Sokoladi 63<br />
foto giorgi gogua
Targmani<br />
da-Zma, lana da endi vaCovskebis axali filmi, romlis TanareJisoricaa tom tikveri, romanis CLOUD ATLAS mixedviTaa gadaRebuli.<br />
maTi inspiraciis wyaro iyo `2001: kosmosuri odisea~ _ pirveli filmi, romelic vaCovskebma bavSvobaSi naxes.<br />
64 cxeli Sokoladi
Targmani<br />
matricas<br />
miRma<br />
vaCovskebi kidev ufro<br />
gasaocar mxareSi iwyeben<br />
mogzaurobas<br />
avtori aleqsander hermoni<br />
Jurnali `niu iorkeri~<br />
seqtemberi, 2012<br />
inglisuridan Targmna nino CimakaZem<br />
ekranze, msxvili xediT, tom henksis<br />
Tvalebi Canda. swraf kinokadrebad<br />
enacvleboda erTmaneTs emocia,<br />
romelsac Tvalebi asxivebda _ jer<br />
siZulvili da SiSi, Semdeg brazi da<br />
daeWveba. `gadaRebulia~, _ SesZaxa<br />
lana vaCovskim da babelsbergis studiis<br />
mecxre pavilionSi Sekrebili<br />
gadamRebi jgufic umal erTbaSad<br />
axmaurda. berlinis maxloblad gan-<br />
Tavsebul studiaSi, axla Semdegi<br />
epizodisTvis daiwyes mzadeba. henksi<br />
isev skamze Camojda da finjnidan,<br />
romelsac radio NPR-is logo amSvenebda,<br />
yava mowrupa. lana da misi Zma<br />
endi _ `matricas~ trilogiis saxelganTqmuli<br />
reJisorebi _ iRebdnen<br />
films `Rrublis atlasi~, romelic<br />
devid mitCelis amave saxelwodebis<br />
2004 wlis bestseleris kinoekranizacia<br />
iyo.<br />
cxeli Sokoladi 65
Targmani<br />
novelas eqvsi siuJeti aqvs da Zmebma<br />
gadasaRebi masala scenaris TanaavtorTan,<br />
germanel reJisor tom<br />
tikverTan gainawiles. tikveric da<br />
vaCovskebic Tav-TavianT nawilebs<br />
erT studiaSi iRebdnen, erTi da imave<br />
msaxiobebis monawileobiT. Tumca,<br />
tikvers iZulebiTi dasveneba mainc<br />
ar ascda _ maliorkaSi, gadaRebebze,<br />
holi berim fexi moitexa da devnis<br />
scenas mis srul gamojanmrTelebamde<br />
ver gadaiRebdnen. amas sxva<br />
problemac daemata: msaxiobi ralf<br />
riaqi, romelic patara, magram mniSvnelovan<br />
rols TamaSobda tikveris<br />
erT-erT siuJetSi, avad gaxda<br />
da saavadmyofoSi gadaiyvanes. misi<br />
mdgomareoba TandaTan uaresdeboda.<br />
tikveri telefoniT sul ekontaqteboda<br />
riaqs, magram konkretuli<br />
pasuxi msaxiobis dabrunebis Sesaxeb<br />
mainc ar hqonda. TviTonac gaciebuli<br />
reJisori, kiserze Semoxveuli<br />
didi SarfiT, situaciis gasarkvevad<br />
vaCovskebis gadasaReb moedanze<br />
gadavida. reJisorebma monitor-<br />
Tan moiyares Tavi da dabal xmaze,<br />
Sewuxebulebi msjelobdnen. ra unda<br />
eqnaT, daecadaT riaqis gamojanmr-<br />
Telebamde, Tu saCqarod moeZebnaT<br />
Semcvleli da Tavidan gadaeRoT mis<br />
mier ukve naTamaSebi scenebi. gadawyvetileba:<br />
isini daicdian, Tundac<br />
amisTvis gadaRebebis ganrigis gaxangrZliveba<br />
mouxdeT. „raketmzidi<br />
gemi nawilebad iSleba, _ Tqva lanam<br />
bolos da Tavi gaiqnia, _ Cven ki vzivarT<br />
SigniT, am kafsulaSi, gareT<br />
ver gavdivarT, mxolod erTi Zrava<br />
muSaobs da bolomdec amiT unda mivideT~.<br />
vaCovskebis namuSevrebSi boroti<br />
Zalebi xSirad warmoudgenlad Zlevamosilni<br />
arian, isini ubedurebis<br />
qartexilSi axveven adamianebs, romlebic<br />
bolomde inarCuneben rwmenas,<br />
vidre saswaulis ZaliT marTla gadarCebian.<br />
„Rrublis atlasis“ gada-<br />
Rebis ambavi am narativis traeqtoriaSi<br />
zustad jdeba.<br />
2005 wlis gazafxulze lana da<br />
endi vaCovskebi babelsbergSi iyvnen<br />
da jeims makTaigis filmze „V for Ven-<br />
66 cxeli Sokoladi<br />
detta“ muSaobdnen. filmisTvis maT<br />
scenaric daweres da Tanaprodiuserebic<br />
iyvnen. erT-erTi Sesvenebis<br />
dros, lanam (romelic transgenderia<br />
da 2002 wlamde lari erqva),<br />
SeniSna, rogori gatacebiT kiTxulobda<br />
natali portmani `Rrublis<br />
atlass~. portmans abodebda wignze,<br />
amitom lanamac daiwyo misi kiTxva.<br />
mas da endis, romelic or-naxevari<br />
wliT umcrosia daze, bavSvobidan<br />
akiTxebdnen erTmaneTs wignebs.<br />
axlac, orive maTgani SepyrobiliviT<br />
ganixilavda mitCelis romans da<br />
mis wakiTxvas megobrebsac daJinebiT<br />
urCevda.<br />
mitCelis wigni, Tavisi gadaxlar-<br />
Tuli TxrobiTi xazebiT da sxvadasxva<br />
saukuneSi, sxvadasxva kontinentze<br />
mimofantuli personaJebiT,<br />
advili wasakiTxi araa. TiToeul<br />
siuJets gansxvavebuli centraluri<br />
personaJi hyavs: axalgazrda amerikeli<br />
adam ervini, romelic me-19<br />
saukunis Sua periodSi cxovrobs da<br />
wynari okeanis samxreTiT mdebare<br />
kunZulidan Sin brundeba; upasuxismgeblo,<br />
magram niWieri ingliseli,<br />
robert frobiSeri, romelic 1930iani<br />
wlebSi, flandersSi, geniosi<br />
kompozitoris piradi mdivani xdeba.<br />
Worebs gamodevnebuli Jurnalisti,<br />
luiza rei, romelic 1970-iani wlebis<br />
kaliforniaSi energoindustriis<br />
binZur maqinaciebs qeqavs; timoTi<br />
qavendiSi, avtorTa dafinansebiT<br />
momuSave gamomcemlobis xelmZRvaneli,<br />
romelic Tanamedrove inglisSi<br />
cxovrobs da moulodnelad TavSesafarSi<br />
gamoketaven; genetikurad<br />
modificirebuli kloni, sonmi-451,<br />
romelic konsiumerizmiT ganadgurebul<br />
futuristul koreaSi mia-<br />
Rwevs adamianurobis fazas; da zaqri,<br />
wynari okeanis kunZulidan, romelic<br />
kidev ufro Soreul momavalSi cxovrobs<br />
da cdilobs, gadarCes „dacemis“<br />
Semdeg, romelmac safrTxe Seuqmna<br />
planetas da kacobriobis didi<br />
nawili gaanadgura. es personaJebi<br />
erTmaneTTan laitmotivebis Caxlar-<br />
Tuli qseliT arian dakavSirebulni<br />
_ magaliTad, xSirad vxvdebiT kome-<br />
tis formis Tandayolil niSans. maT<br />
aseve aerTianebs unari, rogorRac<br />
gaeqcnen bedisweras, romelic winaswaraa<br />
gawerili.<br />
wignis Tavbrudamxvevi gardasvlebi<br />
kidev ufro msuye geCvenebaT mdidari<br />
lingvisturi eqsperimentebis<br />
gamoc. magaliTad, zaqris epizodebisTvis<br />
mitCelma inglisuri enisgan<br />
misi postapokalipturi mutacia Seqmna<br />
da mkiTxveli efeqturad aiZula,<br />
kiTxvisTanave myisierad eTargmna<br />
teqsti.<br />
„roca „Rrublis atlass“ vwerdi,<br />
vfiqrobdi, ra guldasawyvetia,<br />
rom amis filmad gadaReba ar moxerxdeba-meTqi“,<br />
_ miTxra mitCelma.<br />
magram wignis ekranizaciis ideas va-<br />
Covskebma maSinve seriozulad mohkides<br />
xeli. isini aRtacebulebi iyvnen<br />
ideebis masStabiT, minimumamde<br />
dayvanili cinizmiT da dramatuli<br />
SesaZleblobebiT, romlebic kvanZis<br />
gaxsnis epizodebSi mJRavndeboda.<br />
reJisorebs tikverTan erTad mu-<br />
Saobac undodaT. misi filmi „gaiqeci,<br />
lola, gaiqeci“ Zalian uyvardaT<br />
(„Cveni didi xnis dakarguli Zma“, _<br />
ase moixsenia tikveri lanam). „Rrublis<br />
atlasi“ ki Sesaferisi proeqti<br />
Canda maTi kinematografiuli mgrZnobelobebis<br />
gaerTianebisTvis.<br />
2006 wels, vaCovskebis waqezebiT,<br />
tikverma „Rrublis atlasis“ germanuli<br />
Targmani Tan waiRo, rodesac<br />
samxreT safrangeTSi gaemgzavra<br />
dasasveneblad. „ase ar unda meqna“,<br />
_ miTxra tikverma siciliT. ijda<br />
plaJze da mTeli dReebis ganmavlobaSi<br />
gatacebiT kiTxulobda wigns.<br />
erT dRes colma gaseirnebaze Zlivs<br />
daiTanxma, magram tikverma mas manqana<br />
gaaCerebina, radgan wigns ver<br />
moswyda da dawyebuli Tavi mainc<br />
bolomde CaamTavra. rodesac sabolood<br />
daasrula kiTxva, lanas daureka<br />
san-franciskoSi, sadac im dros<br />
SuaRame iyo, da sunTqvaSekrulma ganucxada<br />
Tanxmoba proeqtze.<br />
ramdenimewliani lodinis Semdeg,<br />
`Rrublis atlass~ reJisorebi 2009<br />
wlis TebervalSi miubrundnen. erTmaneTs<br />
kosta-rikaSi Sexvdnen, sadac,
okeanesTan axlos, miyruebul adgilas<br />
mdgari saxli daiqiraves. sanam<br />
scenarze muSaobas daiwyebdnen, Se-<br />
Tanxmdnen, rom SesaZloa „Rrublis<br />
atlasi“ filmad verc eqciaT da arc<br />
erTad muSaoba gamosvlodaT. „wera<br />
artistul mimarTulebebs Soris<br />
yvelaze idumali procesia“, _ Tqva<br />
tikverma, SeuZlebeli iyo winaswar<br />
gangeWvrita, rogor ganviTardeboda<br />
movlenebi. yvelaferi ki ase iwyeboda:<br />
dilaobiT ikribebodnen da msjelobdnen,<br />
Semdeg erTad amzadebdnen<br />
sadils. xSirad, meniuSi hqondaT endis<br />
`msoflioSi saxelganTqmuli~,<br />
ludSi Semwvari qaTami. `erToblivi<br />
muSaobis is pirveli periodi, bavSvobisdroindel,<br />
saidumlo banaks<br />
hgavda~, _ Tqva lanam.<br />
mTavari gamowveva novelis CaxlarTuli<br />
struqtura iyo: Txroba<br />
qronologiurad mimdinareobs wignis<br />
Sua rgolamde, Semdeg ki Tanmimdevroba<br />
icvleba. Tumca, sabolood,<br />
romani iwyeba da mTavrdeba me-19<br />
saukuneSi. msgavsi siuJeturi ganvi-<br />
Tareba kinoSi arafriT ivargebda.<br />
lanas TqmiT, „SeuZlebeli iqneboda,<br />
sruliad axali siuJeti filmis 90-e<br />
wuTze Semogvetana“. Tavdapirvelad<br />
surdaT, erTi, saerTo traeqtoria<br />
SeeqmnaT or personaJs Soris: doqtor<br />
gusi (moxetiale fizikosi,<br />
romelic SesaZloa, wamlavdes evins<br />
ambis dasawyisSi) da zaqri, romlis<br />
moralur arCevanzea damokidebuli<br />
mTeli civilizaciis momavali didi<br />
`dacemis~ Semdeg. Tumca, reJisorebs<br />
warmodgena ar hqondaT, ra eqnaT<br />
danarCeni siuJetebisa da persona-<br />
JebisTvis. sabolood, wigni asobiT<br />
scenad dahyves, TiToeuli maTgani<br />
ferad baraTebze gadaitanes da es<br />
baraTebi iatakze mimofantes. yoveli<br />
morigi feri gansxvavebul personaJs,<br />
an drois monakveTs aRniSnavda.<br />
saxli „am baraTebis Zen-baRs daemsgavsa~,<br />
_ Tqva lanam. dRis bolos maT<br />
baraTebi im TanmimdevrobiT akrifes,<br />
romelic, maTi azriT, filmis<br />
xerxemlad gamodgeboda. baraTebis<br />
gaSifvris Semdeg lanas axleburad<br />
agebuli ambavi unda moeTxro. Sem-<br />
deg dRes isev Tavidan unda gaemeorebinaT<br />
yvelaferi.<br />
am mcdelobam Sedegi kosta-rikidan<br />
gamgzavrebamde erTi dRiT adre<br />
gamoiRo: swored am dRes mixvdnen<br />
mTavars: novelis centraluri idea,<br />
maradiuli ganmeorebadobis Sesaxeb,<br />
SeeZloT erTi aseTi xerxiT gadmoecaT<br />
_ erTi da igive msaxiobebi<br />
sxvadasxva siuJetSi daekavebinaT;<br />
anu, tikveris TqmiT, maTTvis miecaT<br />
`ara calkeuli personaJebis,<br />
aramed moxetiale sulebis roli~.<br />
es reJisorebs saSualebas miscemda,<br />
gaemTlianebinaT wignis sxvadasxva<br />
`Rrublis atlasi~<br />
21-e saukunis<br />
romania. isaa<br />
gamyofi xazi<br />
momavals _<br />
sadac yvelaferi<br />
danawevrebulia<br />
_ da warsuls<br />
Soris, sadac<br />
arsebobs dasawyisi,<br />
Sua wertili<br />
da dasasruli",<br />
- ambobs lana<br />
vaCovski.<br />
siuJeturi dineba, oRond ise, rom<br />
ar dakarguliyo arc maT Soris arsebuli<br />
zRvari. saxlSi gafrenisas,<br />
lanam da endim Tan waiRes reziniT<br />
Sekruli baraTebis mTeli dasta,<br />
romelic male scenaris pirvel versiad<br />
aqcies da tikverTan gagzavnes.<br />
Tumca, es mimowera sam reJisors Soris<br />
kvlav didxans grZeldeboda ise,<br />
rom jer dazustebiT ver xvdebodnen,<br />
Sedgeboda Tu ara urTierTTanamSromloba.<br />
agvistosTvis reJisorebs ukve<br />
mzad hqondaT dasrulebuli scenari<br />
mitCelTan gasagzavnad. rodesac<br />
Zmebi filmisTvis „V for Vendetta“ alan<br />
muris komiqsis mixedviT werdnen<br />
Targmani<br />
scenars, gaiges, rom wignis avtors<br />
imis warmodgenac ki sZagda, rom holivudi<br />
misi teqstis adaptirebas<br />
apirebda, amitom proeqts sajarod<br />
akritikebda. `am gamocdilebis ga-<br />
TvaliswinebiT, kosta-rikaSi yofnisas,<br />
gadavwyviteT, rom ramdeni<br />
Sromac ar unda Cagvedo `Rrublis<br />
atlasSi~ da ramdeni xanic ar unda<br />
waeRo scenaris weras, Tuki devid<br />
mitCels Cveni versia ar moewoneboda,<br />
movklavdiT proeqts“, _ Tqva<br />
lanam.<br />
mitCelma, romelic irlandiis<br />
samxreT-dasavleTiT cxovrobs, re-<br />
Jisorebs Sexvedra qalaq korkSi<br />
dauTqva, zRvispira sastumroSi. va-<br />
Covskebma mas uambes novelis nawil-<br />
-nawil daSlis da scenarad qcevis<br />
mtkivneuli procesis Sesaxeb. „xumrobadac<br />
ki iqca is, rom vaCovskebi<br />
Cems wigns Cemze ufro Rrmad icnobdnen“,<br />
_ momwera mitCelma. reJisorebma<br />
mwerals isic uTxres, rom<br />
narativebis gaerTianebas siuJetidan<br />
siuJetSi moxetiale suli-personaJebis<br />
saSualebiT apirebdnen.<br />
„es iqneba im filmTagan erT-erTi,<br />
romlebic wignze ukeTesi gamodis~,<br />
_ SesZaxa mitCelma saubris bolos.<br />
mweralsa da reJisorebs Soris mi-<br />
Rweuli Tanxmoba adgilobriv pabSi,<br />
litrobiT ludis SesmiT gaformda.<br />
2011 wlis ivnisSi vaCovskebi da<br />
tikveri berlinSi iyvnen `Rrublis<br />
atlasis~ preproduqciaze samuSaod.<br />
lanas binis misaReb oTaxSi Unter<br />
den Linden-ze, sadac markiz de sadis<br />
„sodomis 120 dRe“ asrulebda karis<br />
damWeris funqcias, sami reJisori<br />
erTmaneTs uziarebda Tavis aRtkinebas<br />
am axali proeqtis Sesaxeb. 43<br />
wlis endis Tma bolomde gadaparsuli<br />
hqonda. gaxunebuli maisuri<br />
da samxreT koreis droSiani, Crocs-<br />
-is firmis sandlebi ecva. es miSvebuli<br />
stili zustad esadageboda<br />
`sulerTia~ ganwyobas, rac Sua xnis<br />
asakisTvisaa xolme damaxasiaTebeli.<br />
lanas, romelic male 46 wlis<br />
gaxdeboda, vardisfrad SeRebili<br />
Tma `dredebad~ hqonda daxveuli.<br />
46 wlis tikveri ki Zlieri da ener-<br />
cxeli Sokoladi 67
Targmani<br />
giuli mamakaci Canda, daujereblad<br />
xasxasa mwvane TvalebiT. mTlianobaSi<br />
ki, es sameuli alternatiuli<br />
rokis daSlil jgufs hgavda _ The<br />
Cinemaniacs _ erToblivi turne rom<br />
daugviandaT.<br />
`Rrublis atlasi~ 21-e saukunis<br />
romania, _ Tqva lanam, _ isaa gamyofi<br />
xazi momavals _ sadac yvelaferi<br />
danawevrebulia _ da warsuls Soris,<br />
sadac arsebobs dasawyisi, Sua wertili<br />
da dasasruli~. saubrisas lana<br />
vaCovski xelebs ise amoZravebda,<br />
TiTqos, TiTebiT awyobs da Sliso<br />
raRac warmosaxuli sagnis warsulsa<br />
da momavals. Tu filmi gamogviva,<br />
es saSualebas miscems reJisorebs<br />
`aRidginon gancda, romelic Cvenc<br />
gvqonda xolme axalgazrdobaSi,<br />
roca rTul, damabnevel, abstraqtuli<br />
siuJetis filmebs vuyurebdiT<br />
_ romelSic SeuZlebeli iyo,<br />
Tavidanve gcodnoda, ra moxdeboda<br />
Semdeg~, _ daasrula bolos lanam.<br />
endi daeTanxma. `Rrublis atlasiT~<br />
Cven 1960-70-iani wlebis sanaxaobas<br />
vubrundebiT, `TaCsTounis~<br />
filmebis epoqas~, _ Tqva man da melot<br />
Tavze gadaisva xeli. rogorc<br />
TviTon amboben, scenarze muSaobis<br />
dros stenli kubrikis filmiT<br />
`2001: kosmosuri odisea~ xelmZRvanelobdnen.<br />
es filmi reJisorebs<br />
bavSvobidan axsovdaT. maSin lana (im<br />
periodSi jer kidev leri) 10 wlis<br />
iyo, endi _ Svidis.<br />
isini erTian, Sekrul ojaxSi gaizardnen,<br />
Cikagos samxreT nawilSi<br />
mdebare, saSualo feniT dasaxlebul<br />
uban beverliSi. maTi mSoblebi,<br />
biznesmeni roni da medda lini, kinos<br />
didi moyvarulebi iyvnen. isini arafrad<br />
agdebdnen filmebze dawesebul<br />
asakobriv SezRudvebs da Tuki<br />
axali kinosuraTi daainteresebdaT,<br />
oTxive Svili _ lari, endi da maTi<br />
ori da kinoTeatrSi mihyavdaT. `kinoCvenebebs<br />
saxlSic vawyobdiT. am<br />
Tavyrilobebs Cvenebi `kinoorgiebs~<br />
eZaxdnen. me iseTi patara viyavi, sityva<br />
`orgiis~ mniSvneloba ar mesmoda,<br />
mowonebiT ki, Zalian momwonda~,<br />
_ ixsenebs endi.<br />
68 cxeli Sokoladi<br />
lanas `2001~ Tavidan Zalian ar moewona,<br />
am Savi monoliTis mistikurobam<br />
saSinlad daabnia. `eg simboloa,<br />
_ auxsna ronma _ miambobs lana, _ ai,<br />
am erTma martivma winadadebam Secvala<br />
yvelaferi. is Semovida Cems<br />
tvinSi da ise gadaalaga yvelaferi,<br />
rom ara mgonia, im dRis mere igive<br />
adamiani viyo. gonebaSi, TiTqos, ra-<br />
Racam damkra. principSi, `2001~ erT-<br />
-erTi mizezia imisa, Tu ratomac gavxdi<br />
reJisori~.<br />
SesaZloa arcTu SemTxveviT, lanas<br />
genderulma sawyisma swored im<br />
periodSi iCina Tavi. mesame klasSi,<br />
roca jer kidev lari erqva, is ka-<br />
Tolikur skolaSi gadavida, sadac<br />
gogonebs da biWebs gansxvavebuli<br />
uniformebi ecvaT da gakveTilis<br />
dawyebamde sxvadasxva xazSi idgnen.<br />
„kargad maxsovs, roca gogonebis<br />
rigTan gaviare, Sevyoymandi, vgrZnobdi,<br />
Cemi tansacmliT maT ar Seveferebodi,<br />
magram roca svla ganvagrZe<br />
meore rigisken, imasac mivxvdi, rom<br />
arc biWebis mxares vekuTvnodi, amitom<br />
SuaSi davdeqi. did xans videqi<br />
ase da yvela me miyurebda, monazvnis<br />
CaTvliT. mere miTxra, xazSi Cavmdgariyavi.<br />
gavSeSdi. ver vinZreodi,<br />
vfiqrob, rom Cemi qvecnobieris ra-<br />
Rac nawilma im wuTSi daaskvna, rom<br />
zustad iq videqi, sadac unda vyofiliyavi<br />
_ SuaSi“, _ meubneba lana.<br />
laris am gaorebuli bunebis gamo<br />
xSirad abuCad igdebdnen. `amitom<br />
gavurbodi yvelafers da CemTvis<br />
vimalebodi, nugeSs wignebSi vpoulobdi,<br />
radgan warmosaxviTi samyaro<br />
gacilebiT merCivna realurs“, _<br />
ixsenebs lana.<br />
larim da endim, rogorc reJisorebma,<br />
pirveli namuSevari daaxloebiT<br />
`2001~-is naxvis Semdeg Seqmnes:<br />
kasetaze Caweres speqtakli, romlis<br />
STagonebis wyaroc iyo komiqsi Shadow<br />
da radioprogramebi. male Zmebi<br />
ukve sakuTar komiqsebs xatavdnen da<br />
werdnen. maTi SemoqmedebiTi procesi,<br />
rogorc lana ambobs, „mas mere<br />
didad aRar Secvlila“. lari da<br />
endi ganuyrel partniorebad iqcnen.<br />
„laris rame giJuri idea daartya-<br />
mda, _ ixsenebs mama, ron vaCovski, _<br />
magaliTad, xeze Tokis Camokideba<br />
da saqanelis gakeTeba, endi ki iyo<br />
is adamiani, romelic gamoxteboda,<br />
Camoekideboda Tokze, iqanavebda da<br />
daenarcxeboda Zirs“. mTel SabaT-<br />
-kvirebs sxvenSi aTen-aRamebdnen da<br />
fentezi TamaSs `miwisqveSeTsa da<br />
drakonebs~ (Dungeons & Dragons) TamaSobdnen.<br />
qveviT macivris dasalaSqrad<br />
Tu Cavidodnen xolme.<br />
„D & D-Si mxolod sakuTari warmosaxvis<br />
amara xar. yvela moTamaSes<br />
erTi da igive ram moeTxoveba _ warmoidginos<br />
igive sivrce, igive sura-<br />
Ti. es Zalian hgavs filmis keTebis<br />
process“, _ ambobs lana. Zmebma va-<br />
Covskebma, ramdenime megobarTan er-<br />
Tad, 300-gverdiani TamaSic ki daweres,<br />
romelsac `zemogzauroba~ (High<br />
Adventure) daarqves. `TamaSi iyo Tu<br />
mxatvruli literatura, Janrebis<br />
diferenciacia Zalian gvabnevda. amitom<br />
naivuri umankoebiT gavbedeT,<br />
warmogvedgina is utopiuri samyaro,<br />
sadac Janrebis aRrevas SevZlebdiT~.<br />
saSualo skolaSi swavlisas, larim<br />
da endim sakuTari biznesi wamoiwyes<br />
_ saxlebs Rebavdnen SekveTiT _<br />
kolejSi swavlis gasagrZeleblad<br />
fuli rom daegrovebinaT. larim<br />
sesxi aiRo da bardSi Cairicxa, magram<br />
ramdenime weliwadSi iqauroba<br />
miatova _ `pedagogebi Cemze cota<br />
Wkvianebi xom mainc unda yofiliyvnen,<br />
rom meTqva, maT gamo sesxis aReba<br />
Rirda. arada, zogierTs im wignebis<br />
naxevaric ar hqonda wakiTxuli,<br />
rac _ me“. lari portlendSi, oregonSi<br />
gadavida sacxovreblad, wynarad<br />
rom ewera. swored im periodSi<br />
daiwyo uiliam goldmanis „princesa<br />
patarZlis“ (Princess Bride) adaptaciaze<br />
muSaoba (scenari rom gaamzada,<br />
goldmans daureka, saavtoro ufleba<br />
sTxova. goldmanma ki yurmili<br />
daukida). Semdeg, roca meorekurselma<br />
endimac miatova koleji _ is<br />
emersonSi swavlobda _ Zmebi Cikago-<br />
Si Sexvdnen erTmaneTs da samSeneblo<br />
biznesi daiwyes. faqtobrivad, am saqmes<br />
muSaobis procesis paralelurad<br />
swavlobdnen. erTxel maT liftis
`Rrublis atlasi~<br />
`Rrublis atlasi~ lana vaCovski da tom henksi<br />
Saxti aages, yovelgvari winaswari<br />
gegmis da gamocdilebis gareSe. manamde<br />
ki SemkveTis brma ndobac daimsaxures,<br />
rac friad saWiro unaria<br />
kinobiznesSi.<br />
Tumca, rac ar unda ekeTebinaT,<br />
vaCovskebi sul werdnen. adreul<br />
oTxmocdaaTianebSi, lari niu iork-<br />
Si wavida, komiqsebis gamomcemlobebisTvis<br />
sakuTari namuSevrebi rom<br />
mieyida. pirveli kontraqti, larim,<br />
endisTan erTad, `marvel komiqsTan~<br />
gaaforma. paralelurad, Zmebi gamudmebiT<br />
amuSavebdnen sakuTar scenarebs.<br />
mSoblebs uremontebdnen saxls,<br />
rodesac blokbasteri filmebis<br />
prodiuseri dino de laurentisi<br />
dainteresda maTi morigi scenariT<br />
`mkvlelebi~, prodiuseri Zmebs SampanuriT<br />
da lamazmani msaxiobebis<br />
Sesaxeb vnebiani istoriebiT gau-<br />
Targmani<br />
maspinZlda, Semdeg ki maTi scenari<br />
Warner Bros.-s xuTjer ufro Zvirad<br />
mihyida, vidre vaCovskebs gadauxada.<br />
lana ixsenebs, rom maTeuli teqstis<br />
saboloo versiidan daqiravebulma<br />
scenaristma mTlianad amoiRo ZmebisTvis<br />
ase mniSvnelovani qveteqsti<br />
da vizualuri metaforebi; aseve<br />
mTavari idea, rom Cvens samyaroSi<br />
arsebobs misi sxvadasxvagvari moraluri<br />
ganStoebebi, paraleluri<br />
cxeli Sokoladi 69
samyaroebis saxiT, romlebic absoluturad<br />
gansxvavebulad funqcionirebs.<br />
rodesac 1995 wels `mkvlelebi~<br />
gamovida (reJisori gaxldaT<br />
Lethal Weapon-is Semqmneli, riCard<br />
doneri, msaxiobebi ki _ silvester<br />
stalone, antonio banderasi da julian<br />
muri), Zmebi Seecadnen, Tavian-<br />
Ti gvari gadamRebi jgufis wevrTa<br />
CamonaTvalidan amoeRoT, magram ar<br />
gamouvidaT. Tumca, saboloo jamSi,<br />
swored am scenarma moutana maT kontraqti<br />
Warner Bros.-Tan, ris Semdegac<br />
daasrules mSoblebis saxlze muSaoba,<br />
Tavi daanebes samSeneblo bizness<br />
da sruli datvirTviT mihyves xeli<br />
reJisorobas.<br />
1994 wels vaCovskebs ukve dasrulebuli<br />
hqondaT `matricas~ trilogiis<br />
pirveli scenari. idea erT-erTi<br />
SekveTili komiqsis damuSavebisas<br />
gauCndaT. rogorc lana ixsenebs,<br />
maT ainteresebdaT `realuri samyaroebi<br />
da samyaroebs SigniT arsebuli<br />
samyaroebi, aseve virtualuri<br />
realobis problema kinoSi da ai,<br />
uceb daibada idea: ra moxdeboda,<br />
Cveni realoba virtualuri rom yofiliyo?~<br />
trilogiaSi moqmedeba Sav-<br />
-bnel momavalSi viTardeba, sadac<br />
manqanebi adamianTa energiiT muSaoben,<br />
TviTon adamianebs ki mudmiv komatozur<br />
mdgomareobaSi amyofeben,<br />
xolo maT gonebas simulirebuli<br />
realobiT amSvideben, romelsac matrica<br />
hqvia. am mdgomareobas gadar-<br />
Cenili adamianebis patara jgufi _<br />
neo, morfeusi da triniti _ winaaRmdegobis<br />
gawevas cdiloben da virtualur<br />
agent smits ebrZvian. esaa<br />
susti sinaTle, romelsac adamianuri<br />
solidaroba warmoSobs manqanebis<br />
mier kontrolirebadi Seuvali<br />
wyvdiadis dasaZlevad. „roca „matrica“<br />
pirvelad wavikiTxe, aRelvebulma<br />
davureke Zmebs da vuTxari<br />
_ Tqven dagiweriaT scenari dekarteze!“<br />
_ ixsenebs vaCovskebis prodiuseri<br />
lorens matisi, romelmac<br />
`matrica~ 1994-Sive daugzavna kinokompaniebs<br />
gansaxilvelad. Tumca,<br />
rogorc prodiuseri ambobs, teqsti<br />
yvelam waikiTxa, magram gverdze<br />
70 cxeli Sokoladi<br />
gadado _ veravin gaigo is. „dResac<br />
vfiqrob, rom Warner Bros.-ma es scenari<br />
rom iyida, ori mizezi hqonda _<br />
erTi, vaCovskebTan urTierToba da<br />
meore, winaTgrZnoba, rom iyo masSi<br />
raRac saintereso~.<br />
scenarze muSaobas ori weli Sealies<br />
da jiutad acxadebdnen, rom<br />
filmis gadaReba TviTon surdaT.<br />
sabolood, `matrica~ 118 dReSi gadaiRes.<br />
am procesSi Zmebma, TavianT<br />
vizualuri efeqtebis gundTan er-<br />
Tad, ramdenime axali kinoxerxi<br />
moigones, maTgan yvelaze cnobilia<br />
`tyviis dro~, romelmac saSualeba<br />
misca Zmebs, eCvenebinaT sivrceSi<br />
tyviis Senelebuli moZraobis efeqti.<br />
„matricam“, romelic 1999 wlis 31<br />
marts gamovida, pirvelive kviras<br />
TiTqmis ocdaaTi milioni dolaris<br />
mogeba naxa. msoflio distribuciidan<br />
ki naxevari miliardi dolari<br />
amoiRo da moipova amerikuli kinoakademiis<br />
oTxi jildoc. publikam<br />
daafasa filmis civi, mSvidi, ultraTanamedrove<br />
stilistika da misi<br />
personaJebi, romelTa erTaderTi,<br />
daumarcxebeli Zala maTi Zvelmoduri<br />
adamianurobaa~.<br />
`vaCovskebs miTiuri mgrZnobeloba<br />
aqvT, _ miTxra devid mitCelma, _<br />
isini sruliad Segnebulad argeben<br />
axal kabas, enasa da formas uZveles<br />
istoriebs~. films iseTi Rrma<br />
filosofiuri safuZveli hqonda,<br />
rom is sakulto movlenad iqca da<br />
uamravi akademiuri kvleva mieZRvna,<br />
magaliTad, rogoric iyo `neomaterializmi<br />
da sagnis sikvdili~; aseve:<br />
`bedi, Tavisufleba da winaswarWvreta~.<br />
`matricas~ trilogiis Sesaxeb<br />
dawera slovenielma filosofosma<br />
slavoi JiJekmac da 11 seqtembris<br />
Sesaxeb Seqmnili naSromis saTaurad<br />
filmis citata gamoiyena: `keTili<br />
iyos Tqveni mobrZaneba realobis<br />
udabnoSi“ _ fraza, romelic, Tavis<br />
mxriv, Jan bodriaris `simulakra da<br />
simulaciis~ erTi pasaJis aluzia gaxldaT.<br />
`matricas~ Semdeg, erTi Tvalis<br />
daxamxamebaSi, Cikagoeli mSeneble-<br />
bi, Zmebi vaCovskebi, globaluri kinoindustriis<br />
varskvlavebad iqcnen.<br />
Tumca, kontraqtSi, romelic maT<br />
Warner Bros.-Tan gaaformes, Seitanes<br />
punqti no-press (araviTari presa).<br />
isini arc interviuebs iZleodnen<br />
da arc piar RonisZiebebSi monawileobdnen.<br />
kvlavac agrZelebdnen<br />
cxovrebas CikagoSi, ojaxTan axlos.<br />
`Cvens survils, davrCeT anonimurebi,<br />
ori ram ganapirobebs _ popularobis<br />
siZulvili (miyvars, roca<br />
komiqsebis maRaziaSi Sevdivar da<br />
veravin mcnobs) da raRac sasiamovnod<br />
egalitaruli, rac anonimurobas<br />
axasiaTebs. vgulisxmob Tanasworobas<br />
da egeT gacveTil rameebs~, _<br />
momwera endim erT-erT imeilSi.<br />
„matricas~ saxeli ukve yvelam<br />
icoda, roca vaCovskebi meore da<br />
mesame nawilebis gadasaRebad avstraliaSi<br />
gaemgzavrnen. `matrica<br />
gadatvirTva“ da `matricas revoluciebi“<br />
2003 wlis maissa da noember-<br />
Si gamovida da msoflios masStabiT<br />
miliard dolarze meti mogeba moipova.<br />
Tumca filmis Seqmnis procesi<br />
rTulad wavida. gadaRebebi TiTqmis<br />
samas dRemde gaiWima da, Tavi rom<br />
davaneboT am procesisTvis damaxasiaTebel<br />
Cveulebriv stress, gadamReb<br />
jgufs tragediasTan gamklavebac<br />
mouxda _ gardaicvala ori<br />
msaxiobi.<br />
imave periodSi lari vaCovski,<br />
romelic cols daSorda, depresias<br />
ebrZoda da sakuTar genderul problemebze<br />
dardobda. endis gaumxila<br />
kidec, rom yureSi sacuraod yovel<br />
diliT ufro imitom dadioda, rom<br />
natrobda, iqneb gemi damejaxos, an<br />
zvigeni damesxaso Tavs. `wlebis ganmavlobaSi<br />
verc ki warmovTqvamdi<br />
sityvebs `transgenderi~, an `transseqsuali~,<br />
_ miTxra lanam, _ mere ki,<br />
roca sakuTar Tavs gamovutydi, mivxvdi,<br />
rom simarTlis Tqma mSoblebisTvis,<br />
endisTvis da Cemi debisTvisac<br />
momiwevda. amis warmodgenazec<br />
ki iseTi SiSi damrevda xolme xels,<br />
Rameebi ar meZina. Semdeg Sevadgine<br />
gegma, romelic Cems fsiqolog-<br />
Tan erTad davamuSave. yvelafris
gamJRavnebas, gegmis mixedviT, sami<br />
weli dasWirdeboda, an _ xuTi. Tumca,<br />
sul ramdenime kvira iyo gasuli,<br />
roca dedaCemma dareka~.<br />
lin vaCovski mixvda, rom raRac<br />
xdeboda da meore dResve sidneiSi<br />
Cafrinda. imave dilas lari pirdapir<br />
gamoutyda mas: `me transgenderi<br />
var. me gogo var~. lini ver mixvda,<br />
ras gulisxmobda vaJi, amitom<br />
uTxra: `me Sens dabadebas veswrebodi!~<br />
lari gajiutda: `aris CemSi<br />
erTi nawili, romelic Tavs gogod<br />
grZnobs~. linma ki, romelic mTeli<br />
gza nerviulobda, rom SeiZleba<br />
sabolood daekarga Svili, laris<br />
uTxra: `dakargvis nacvlad, Tavidan<br />
aRmogaCine da daginaxe~. male avstraliaSi<br />
ronic Cafrinda da Svils<br />
upirobo mxardaWera gamoucxada. ase<br />
moiqcnen debi vaCovskebi da, ra Tqma<br />
unda, endic _ romelic raRac msgavss<br />
manamdec eWvobda.<br />
ramdenime dRis Semdeg mTeli ojaxi<br />
restoranSi wavida. laris axla<br />
ukve lana erqva da qaliviT ecva.<br />
roca sufrasTan oficianti mivida,<br />
deda-Svils _ lins da lanas ase mimarTa:<br />
`aba, ras inebebT, qalbatonebo~.<br />
meore dRes, lana gadaRebazec<br />
Tavisi axali identobiT gamocxadda,<br />
TiTqos, uCveulo araferi xdeboda.<br />
Tumca, am ambavma gadasaReb moedans<br />
miRma mainc male gaJona da Worebma<br />
maSinve mTeli blogosfero moicva.<br />
vaCovskebis gandegiloba mediam lanas<br />
ambavsac daabrala. CikagoSi dabrunebul<br />
linsa da rons saxlTan<br />
dabanakebuli Jurnalistebis armia<br />
daxvda. ufro Tavxedebi SigadaSig<br />
ubodiSod rekavdnen zars.<br />
Tumca, bolosdabolos, presa danebda.<br />
lanam ganqorwinebis saqme moagvara,<br />
Semdeg ki sxva qali Seuyvarda<br />
da 2009 wels Tavidan iqorwina. „me<br />
garegnoba gamovicvale, Cemi Sinagani<br />
samyaros gamomxatvelad rom meqcia.<br />
yvelaze metad ojaxis dakargvis<br />
meSinoda. magram, rogorc ki maT<br />
mimiRes, mere aRaraferi gamWirvebia.<br />
vici, uamravi adamiani kvdeba<br />
interesiT, gavikeTe Tu ara qirurgiuli<br />
operacia, xelovnuri vagina<br />
rom mqonoda, Tumca, vamjobineb am<br />
informaciaze eqskluziuri ufleba<br />
Cems meuRles davutovo~.<br />
vaCovskebs pirvelad 2009 wlis<br />
dekemberSi Sevxvdi, rodesac gaaf-<br />
TrebiT daeZebdnen finansebs `Rrublis<br />
atlasisTvis~. Tumca, usaqmurad<br />
rom ar yofiliyvnen, sxva<br />
scenarzec daiwyes muSaoba. es iyo<br />
„Cobalt Neural 9“ _ ambavi, romelic<br />
buSis prezidentobasa da eraysa da<br />
avRaneTSi mimdinare omebze gamoxmaureba<br />
iyo. Zmebs ainteresebdaT,<br />
rogor aRiqvamdnen dRevandelobas<br />
momavalSi da warmoidgines, rom iRe-<br />
`bazarze<br />
orientirebuli<br />
xelovnebis<br />
keTebaSi problema<br />
isaa, rom axal<br />
filmebs mwvane Suqs<br />
unTeben mxolod<br />
Zveli filmebis<br />
gamocdilebis<br />
gaTvaliswinebiT;<br />
anu, rogorc buneba<br />
ver iTvisebs vakuums<br />
da sZuls igi, aseve<br />
sistema ver hguobs<br />
originalurobas~.<br />
bdnen dokumentur films buSis prezidentobidan<br />
8 aTwleulis Semdeg<br />
da im perspeqtividan cdilobdnen<br />
daenaxaT, rogor iZireboda qveyana<br />
imperiul TvalTmaqcobaSi. imisTvis,<br />
rom „Cobalt Neural 9“-sTvis scenari<br />
daeweraT, vaCovskebi uamrav adamian-<br />
Tan iRebdnen interviuebs _ ariana<br />
hafingtoniT dawyebuli, kornel<br />
uestiT damTavrebuli. mec SemomTavazes,<br />
monawileoba mimeRo proeqt-<br />
Si da ise gamomawyves, TiTqos, 2090<br />
wels vcxovrobdi. bosnieli isaak<br />
heisis msgavsad viyavi Cacmuli (Tavze<br />
elvare Suqebi mqonda mimagrebu-<br />
li da fsiqodeliuri maisuri mecva).<br />
videqi ase da buSis reJimis mavne<br />
idiotizmze vyvebodi. lana kameris<br />
gverdze idga da kiTxvebis umetesobas<br />
is svamda, endi ki sadRac ganaTebebs<br />
miRma borialebda, misi xma<br />
drogamoSvebiT Tu daiWeqebda xolme<br />
ise, rogorc _ vakuumSi.<br />
Cveulebriv, cnobili adamianebis<br />
garemocvaSi Tavdajerebuloba mtovebs.<br />
meCveneba, rom maT Cemze meti<br />
ician, radgan samyaro maTTvis ufro<br />
xelmisawvdomia, vidre CemTvis. magram<br />
vaCovskebs SesaniSnavad Sevewyve.<br />
holivudisgan absoluturad<br />
gausvrel Zmebs araferi ecxoT im<br />
indiferentulobisa, rac varskvlavebis<br />
saerTo simptomia. lana erT-<br />
-erTi yvelaze nakiTxi adamiani iyo,<br />
visac Sevxvedrivar, endis ki maxvili<br />
iumoris grZnoba hqonda. isini orive<br />
Chicago Bulls-is Tavgamodebuli<br />
fanebi iyvnen. Cven saerTo gvqonda<br />
narativis xelovnebis upiratesobis<br />
rwmena da Cikagos mgznebare siyvarulic.<br />
erT dRes, vTxove, neba damrTeT,<br />
„Rrublis atlasis“ Seqmnis procesze<br />
davwero-meTqi. maT Cemi winadadeba<br />
ganixiles da bolos, damTanxmdnen.<br />
es is dro iyo, roca `Rrublis<br />
atlasis~ scenars yvela did studia-<br />
Si agzavnidnen mas Semdeg, rac Warner<br />
Bros.-ma uari Tqva masze. Tumca, yvela<br />
uars ambobda masze, radgan „Rrublis<br />
atlasi“ Zalian sarisko, Zalian<br />
kompleqsuri eCvenebodaT. Warner<br />
Bros.-i ki ambobda, rom erTaderTi,<br />
rac `Rrublis atlasisTis“ SeeZlo<br />
gaekeTebina, CrdiloeT amerikaSi<br />
distribuciis uflebis SeZena iyo.<br />
es Tanxa gawerili biujetis mxolod<br />
patara porcias dafaravda.<br />
amasobaSi, vaCovskebi da tikveri<br />
SeTanxmdnen, rom filmze samuSaod<br />
tom henkss miiwvevdnen. santa monikaSi,<br />
henksis ofisSi midiodnen, rodesac<br />
vaCovskebs agentma daureka<br />
da acnoba, rom Warner Bros.-i Tavs<br />
ikavebda distribuciis uflebebis<br />
SeZenazec ki. gairkva, rom „Rrublis<br />
atlasis“ ekonomikuri mogebis potenciali<br />
kinostudiaSi specialuri<br />
cxeli Sokoladi 71
Targmani<br />
modeliT gamoTvales da daaskvnes,<br />
rom mogeba Zalian cota iqneboda. magaliTi,<br />
riTac am gamoTvlisas ixelmZRvaneles,<br />
daren aronovskis filmi<br />
_ The fountain (2006 w.) iyo. `Rrublis<br />
atlasis~ msgavsad, am filmsac ramdenime<br />
avtonomiuri siuJeti hqonda,<br />
romlebic sxvadasxva epoqaSi viTardeboda.<br />
did ekranze gamosvlis mere<br />
ki, man Sereuli kritika miiRo da<br />
200 milioni dolari waagebina Semqmnelebs.<br />
„bazarze orientirebuli xelovnebis<br />
keTebaSi problema isaa, rom<br />
axal filmebs mwvane Suqs unTeben<br />
mxolod Zveli filmebis gamocdilebis<br />
gaTvaliswinebiT, _ meubneba<br />
lana, _ anu, rogorc buneba ver<br />
iTvisebs vakuums da sZuls igi, aseve<br />
sistema ver hguobs originalurobas.<br />
arada, originalurobas ekonomikur<br />
modelebs ver miusadageb~.<br />
magaliTad, `matricas~ magaliTi<br />
`mnemoniki joni~ iyo _ 1995 wels gamosuli<br />
filmi-marcxi, keanu rivzis<br />
monawileobiT.<br />
vidre henksis ofisSi Sevidodnen,<br />
vaCovskebi ecadnen, cud ambavze<br />
aRar efiqraT. msaxiobs etyoboda,<br />
rom ainteresebda am proeqtze<br />
muSaoba da erT filmSi 6 gansxvavebuli<br />
personaJis TamaSi. ise daemTxva,<br />
rom zustad im periodSi,<br />
henksi `mobi diks“ kiTxulobda da<br />
stumrad misuli reJisorebi melvilis<br />
Sesaxeb diskusiaSi CarTo. lanam<br />
msaxiobs filmis _ „2001: kosmosuri<br />
odiseis“ posterze aniSna, romelic,<br />
TiTqos, gangeb CamoekidaT kedelze,<br />
da Tqva: „mobi diki da ai, es filmi<br />
gvinda gavakeToT“. „me Tanaxma var,<br />
_ Tqva henksma, _ rodis viwyebT?~<br />
mogvianebiT henksma miTxra, rom is<br />
gansakuTrebiT moixibla vaCovskebis<br />
gulwrfelobiT. maT „ar rcxvenodaT,<br />
eTqvaT _ Cven xelovnebas vake-<br />
TebT“.<br />
henksis Tanxmobis Semdeg, vaCovskebma<br />
Warner Bros.-s dafinanseba Tavidan<br />
sTxoves. isini amtkicebdnen, rom<br />
„Rrublis atlasis“ msgavsi kompleqsuri<br />
narativis mqone proeqts precedenti<br />
ar hqonda da Sesabamisad,<br />
72 cxeli Sokoladi<br />
misi momgebianobis gansazRvra ekonomikuri<br />
modelebiT ar SeiZleboda.<br />
maT sponsorebs `Rrublis atlasi~<br />
warudgines, rogorc ambavi monaniebis,<br />
adamianuri sikeTis uwyvetobis<br />
Sesaxeb, ramdenadac sikeTis yovel<br />
aqts SesaZloa, absoluturad<br />
gauTvleli Sedegebi mohyves. „tom<br />
henksis personaJi filmis dasawyisSi<br />
cudi pirovneba, magram saukuneebis<br />
manZilze is karg adamianad gardaiqmneba“,<br />
_ amboben vaCovskebi. sabolood,<br />
maT Warner Bros.-is darwmuneba<br />
SeZles, magram amjerad kinostudiam<br />
kidev ufro naklebi Tanxa Cado filmSi,<br />
vidre vaCovskebi imedovnebdnen.<br />
filmis biujeti daaxloebiT 120<br />
milioni dolari iyo. Warner Bros.-<br />
-is garda, erTaderTi garantirebuli<br />
fuli germaniis federaluri<br />
kino fondidan modioda. reJisorebi<br />
cdilobdnen, sxva evropuli wyaroebidanac<br />
moepovebinaT investicia da<br />
daeinteresebinaT investorebic. Tumca,<br />
es finansuri sqema Zalian arastabiluri<br />
iyo. Tu vinme uars ityoda<br />
investirebaze, proeqti SesaZloa,<br />
CaSliliyo. `Znelia CamovTvalo,<br />
ramdenjer mokvda da gacocxlda es<br />
proeqti“, _ ambobs lana.<br />
2010 wlis zamTarSi vaCovskebma<br />
scenari jeims Samuss gaugzavnes _<br />
Focus Features-is xelmZRvanels. Samusma<br />
meore dResve daureka reJisorebs<br />
da saerTaSoriso gayidvebSi<br />
daxmareba SesTavaza. misi idea iyo,<br />
vaCovskebi 2011 wlis kanis festivalze<br />
Casuliyvnen da filmis winaswar<br />
gayidvaze ezrunaT. distributorebiT<br />
savse darbazis winaSe<br />
vaCovskebTan erTad TviTon Samusic<br />
warsdga. `videqiT olimpiis Teatris<br />
scenaze da 45 wuTis ganmavlobaSi<br />
vmonawileobdiT erT-erT yvelaze<br />
sasacilo sinefilur dialogSi“, _<br />
ambobs Samusi. samasamde industriis<br />
warmomadgeneli kmayofili Canda<br />
proeqtiT, magram ricxvebi mainc<br />
arasaxarbielo iyo, mopovebuli investicia<br />
15 milions Zlivs aRwevda.<br />
am warumatebeli RonisZiebis Sesaxeb<br />
informacia male gavrcelda, ramac<br />
ramdenime investori daafrTxo<br />
da proeqtze uari aTqmevina. endi<br />
meubneba: `Zalian samwuxaroa, roca<br />
adamianebi fiqroben, rom kino sava-<br />
Wro birJasaviTa. filmSi, romelic<br />
mogwons, fuls deb imitom, rom gemovneba<br />
gaqvs. es igive araa, kompania<br />
Shell Oil-is aqciebs rom yidulobde.<br />
kinobiznesSi erTvebi kinos siyvarulis<br />
gamo da ara imitom, rom fuli<br />
giyvars~.<br />
sabolood, proeqtis biujeti<br />
daaxloebiT as milion dolaramde<br />
daiyvanes, ris gamoc, gadaRebebis-<br />
Tvis gamoyofili Tanxa 80 milionamde<br />
Semcirda. Tumca „Rrublis<br />
atlasi“ mainc yvelaze ZviradRirebul<br />
damoukideblad dafinansebul<br />
filmad darCa. vaCovskebma gadaavades<br />
reJisorebis honoraris sakiTxi,<br />
metic, maT sakuTari fuli Cades<br />
proeqtSi, ris gamoc ukve am filmis<br />
warmatebaze iyo damokidebuli maTi<br />
momavali saarsebo wyaro. `arcerT<br />
xelovnebis nimuSSi ar ikiTxeba, Tu<br />
ramdenad SeuZlebeli eCveneboda<br />
misi dasruleba Semqmnels~, _ miTxra<br />
lanam. vaCovskebis erT-erTi sayvareli<br />
filmia Jak tatis Playtime (1967),<br />
romlisTvisac tatim patara qalaqisxela<br />
gadasaRebi moedani moawyo<br />
parizis gareubanSi. am proeqtma is<br />
finansurad mospo da TiTqmis bolo<br />
mouRo mis artistul karierasac.<br />
Tumca vaCovskebs ar etyobodaT,<br />
rom `Rrublis atlasis~ gamo ramis<br />
eSinodaT. „roca gamudmebiT mosalodneli<br />
ubedurebis repeticias<br />
gadixar, TviTon ubedureba nel-<br />
-nela kargavs emociur simZafres“, _<br />
ambobs endi.<br />
2011 wlis ivnisSi, gadamReb jgufs,<br />
tom henksTan erTad, holi beri,<br />
siuzan sarandoni, jim broudbenti,<br />
hiu granti, hugo uivingi da koreeli<br />
msaxiobi, dona bi Seematnen. vaCovskebi<br />
tikverTan, berlinSi Cavidnen.<br />
lana da endi me-19 saukunis ambebs<br />
da momavlis or istorias gadaiRebdnen,<br />
tikverma ki 30-iani, 70-iani<br />
wlebis da dRevandeli narativebi<br />
aiRo sakuTar Tavze.<br />
ron vaCovskis axsovs, rogor<br />
iRebdnen misi Svilebi scenas film
`matrica~<br />
`matrica~ `V for Vendetta~<br />
„bound~-ze muSaobisas. yovelgvari<br />
winaswari SeTanxmebis gareSe, lari<br />
da endi erTdroulad wamodgnen da<br />
cal-calke gaemarTnen msaxiobebTan<br />
mosalaparakeblad da cal-calke gaesaubrnen<br />
maT, Semdeg isev usityvod<br />
daubrundnen Tav-TavianT skamebs da<br />
gadaReba ganagrZes. `isini erTsa da<br />
imave suraTs xedaven ise, rom saku-<br />
Tari azrebis urTierTSeTanxmeba<br />
arc sWirdebaT. roca am gadaRebas<br />
vuyurebdi, mivxvdi, rom es iyo ori<br />
sxeuli, romelsac saerTo goneba<br />
hqonda~, _ ambobs roni. vaCovskebi<br />
ideaze muSaobas erTad iwyeben da<br />
saerTo xedvas xangrZlivi SemoqmedebiTi<br />
ganxilvis Semdeg aRweven.<br />
rodesac ukve gadasaReb moedanze<br />
gadian, TiToeuli kiTxvis niSani da<br />
uTanxmoeba aRkveTilia. maTi ur-<br />
TierToba kidev ufro mWidro gaxda<br />
mas Semdeg, rac lari lanad gardai-<br />
Targmani<br />
qmna. `lanasTan muSaoba gacilebiT<br />
iolia, vidre larisTan. ra gasakviria,<br />
rom laris problemebi hqonda,<br />
romelTac mere sxvebs axvevda Tavs,<br />
magaliTad _ me. lana ki ufro gaxsnili<br />
adamiania urTierTobisTvis~, _<br />
ambobs endi. ron vaCovski ki dasZens:<br />
`maT saukeTeso `col-qmroba~ aqvT,<br />
rac ki odesme minaxavs~.<br />
Tu SemoqmedebiT qorwinebaze<br />
vsaubrobT, maSin vaCovskebis gada-<br />
cxeli Sokoladi 73
Targmani<br />
mRebi jgufi ojaxia, romelic reJisorebma<br />
garSemo Semoikribes. gada-<br />
Rebebis bolos, tom henksi lanas da<br />
endis mamas da dedas eZaxda.<br />
babelsbergis me-9 scenaze, ori<br />
monitoridan erT-erTze, eSmaki moxuci<br />
jorjis rolis Semsrulebeli<br />
uivingi sisinebda: „tyuilebia, araferi<br />
tyuilebis garda“, kadrSi tom<br />
henksic Canda, romelsac qveda tuCi<br />
ucaxcaxebda.<br />
avanscena sakmaod martivad iyo<br />
awyobili. satelituri komunikaciebis<br />
centris mTavari oTaxi kompiuteruli<br />
Carevis mere miiRebda<br />
saboloo saxes. es ki vaCovskebs<br />
uwvrilmanes detalebamde hqondaT<br />
gaTvlili. magaliTad, am scenaSi<br />
gamoyenebuli iyo `orisoni~ _ kvercxis<br />
formis, supergonieri telefoni,<br />
romelic samganzomilebian<br />
proeqciebs akeTebda. es nivTi mitCelis<br />
fantaziis nayofi iyo. vaCovskebma<br />
ki daaskvnes, rom cota ucnauri<br />
iqneboda msaxiobebs kvercxis<br />
formis nivTiT erbinaT aqeT-iqiT da<br />
mitCelmac aRiara, rom verasdros<br />
warmoidgenda, msgavsi detali gada-<br />
Rebisas problemas Tu Seqmnida.<br />
`romanSi detali sruliad fuWi<br />
ramaa. metic, zedmeti detali Txrobis<br />
dros mwerlis mteric kia, _ mixsnida<br />
mitCeli da xelebs iSveliebda<br />
ise, TiTqos, TiTebiT sresso<br />
am warmosaxul `mters~, _ filmSi<br />
ki, Tu ginda, saerTod rame aCveno,<br />
misi dizaini unda Seqmna~. vaCovskebma<br />
im ucnaurobis mosaspobad, rasac<br />
`orisonis~ vizuali iwvevda, nivTs<br />
safulesaviT brtyeli forma misces,<br />
romelic sam ganzomilebas mxolod<br />
brunvisas aRwevs.<br />
sabolood, ralf riaqi gamojanmr-<br />
Telda da SeZlo, Tavisi scenebi<br />
daemTavrebina. gadaRebebi mxolod<br />
ramdenime dRiT gadacda dagegmils<br />
_ yvelaferi dekemberSi dasrulda.<br />
martSi ki vaCovskebi da tikveri<br />
ukve los- anjelesSi iyvnen, Warner<br />
Bros.-isTvis 170-wuTiani, damontaJebuli<br />
filmis warsadgenad. satesto<br />
CvenebisTvis kinostudiaSi patara<br />
jgufi Seikriba. reJisorebi nerviu-<br />
74 cxeli Sokoladi<br />
lobdnen ara mxolod imitom, rom am<br />
adamianebis reaqciaze filmis bedi<br />
iyo damokidebuli, aramed imitomac,<br />
rom holivudis aRmasrulebeli pirebi<br />
maT idealur auditorias ar<br />
warmoadgendnen. reJisorebma CarTes<br />
filmi da Semdeg oTaxidan gavidnen.<br />
roca filmi dasrulda, Warner Bros.-<br />
-is warmomadgenlebma isini gverdiT<br />
oTaxSi gaiyvanes da moulodnelad,<br />
mquxare aplodismentebi dascxes.<br />
vaCovskebma miTxres, rom erT-<br />
-erTi yvelaze didi `orgazmi~ filmze<br />
muSaobisas, sakuTari namuSevris<br />
megobrebisTvis da axloblebisTvis<br />
wardgenaao. me daveswari am Cvenebasac<br />
da maSin mivxvdi, „Rrublis<br />
atlasi“ zedgamoWrili filmi iqneboda<br />
vaCovskebis tradiciuli, ojaxuri<br />
kinoorgiebisTvis. am suraTs<br />
Seswevda unari, publika originaluri<br />
saTavgadasavlo kinos epoqaSi<br />
gadaeyvana, `transformerebisa~ Tu<br />
`rezident evilis~ uSinaarso nihilizmis<br />
gverdis avliT. filmi didi<br />
sifrTxiliT amogzaurebda mayurebels<br />
Tavis eqvs siuJetur ganzomilebas<br />
Soris. masSi sakmarisad iyo<br />
CamWeri da gadamdebi originalurobac,<br />
da, amave dros, is TiTqmis<br />
saswaulebrivad axerxebda, gaeba damakavSirebeli<br />
Zafebi Tavis uricxv<br />
personaJebs Soris. rac mTavaria,<br />
filmi inarCunebda mitCelis xedvasac<br />
siyvarulis, tkivilis, danakargisa<br />
da miswrafebis universalurobis<br />
Sesaxeb. amis magaliTia dona bis<br />
personaJic, romelic (sxva gmirebTan<br />
erTad) sonmi-451-sac ganasaxierebs _<br />
Cveulebriv `fabrikants~, romelic<br />
adamianuri srulqmnis fazas 2144<br />
wels aRwevs. mniSvnelovania isic,<br />
rom gulis amaCuyebel sinanulTan<br />
Sezavebuli SeuniRbavi Tavdajereba,<br />
rac vaCovskebs axasiaTebT, SesaniSnavad<br />
moergo tikveris zust kinoenas<br />
da mis ulamazes musikas (tikverma,<br />
Tavis partniorebTan erTad, musika<br />
`Rrublis atlasisTvis~ jer kidev<br />
gadaRebebis dawyebamde dawera).<br />
`Rrublis atlasis~ ojaxur kino-<br />
Cvenebas ara marto aplodismentebi,<br />
cremli da emociuri Caxutebebi mo-<br />
hyva. samive reJisors etyoboda, rom<br />
aseTma miRebam guli auCuya. axla<br />
ukve cxadi iyo, maTi `raketmzidi<br />
gemi~ Tavis daniSnulebis punqts<br />
miuaxlovda _ kosmosur portSi Sescura.<br />
...<br />
SarSan Semodgomaze, `Rrublis<br />
atlasis~ gadamRebma jgufma eqvsi<br />
kvira dahyo maliorkaze. vaCovskebi<br />
iq me-19 saukunis scenebis did<br />
nawils iRebdnen. gadaRebebi napir-<br />
Tan axlos, RuzaCaSvebul Sxunaze<br />
mimdinareobda, Tumca, arcTu<br />
uproblemod: jer iyo da amindi<br />
gafuWda, mere _ gems gauWirda manevrireba,<br />
teqnikur personals ki _<br />
mis viwro kaiutebSi gadaadgileba,<br />
gadaRebebis dros. Tumca, am yvelafris<br />
miuxedavad, lanas mainc amaRlebuli<br />
ganwyoba hqonda _ `mogonebebis<br />
Segrovebis, sakuTar TavSi<br />
CaRrmavebis da raRac Zalian mniSvnelovanis<br />
mowmed yofnis SegrZneba~.<br />
iq, maliorkaze, mas ise rogorc<br />
arasdros, sjeroda, rom `Rrublis<br />
atlasis~ gadaRebebi dauviwyari Tavgadasavali<br />
iqneboda.<br />
erT dResac, da-Zma apirebda,<br />
axlomdebare mTaze scena vertmfrenidan<br />
gadaeRo. maT imedi hqondaT,<br />
rom qveviT gaSlil xeds sahaero kameriT<br />
gadaiRebdnen. ai, afrinda kidec<br />
vertmfreni da swored am dros,<br />
moulodnelad, Rrublis sqeli qula<br />
Camowva caze. vaCovskebi da kameriT<br />
SeiaraRebuli gadamRebi jgufi sqel<br />
siTeTreSi Caikargnen. vidre gada-<br />
Rebis dasawyebad nislis gadavlas<br />
ucdidnen, vertmfreni burusis<br />
qulebs Tavze moeqca. lana ixsenebs,<br />
rom uceb caze gamoCenil mzes sul<br />
irisisferi yviTeli dahkravda, `da<br />
ai, iq iyo is, ra, xom iciT _ Rrublis<br />
namdvili atlasi~. da-Zma bolomde<br />
uyurebda am zeciur sanaxs,<br />
vidre nislSi patara xvreli gaCndeboda<br />
da vertmfreni masSi Sesrialebas<br />
da zeviT aWras SeZlebda. qveviT<br />
ki _ Soreuli, mwvane peizaJi darCa,<br />
rogorc vaCovskebis warmosaxuli<br />
samyaro.
fotoproeqti<br />
76 cxeli Sokoladi
salami, sevdav!<br />
avtori daviT buxrikiZe<br />
foto: beso uznaZe<br />
40-is mere, asakTan erTad, saku-<br />
Tar TavSi daeWveba Rrmavdeba. ge-<br />
Cveneba, rom rasac ambobdi, amtkicebdi,<br />
werdi, an iRebdi, ubralod<br />
gacvda da gaicrica. amave dros,<br />
iwyeba „amaoebis bazris“ didi aRsareba-seilic:<br />
visTan da ramdenjer<br />
miqare, ramdeni gamousworebeli sisulele<br />
Caidine, visi sxeulis suni<br />
gamogyva rogorc arqauli narCeni,<br />
rogor Seagrove uvado melanqolia<br />
sezaria evoras namReri fadosaviT,<br />
dabolos, sad dafante romantizmis<br />
elementaruli nawilakebi...<br />
rogorc Cans, fotografi beso<br />
uznaZe am krizisuli xanis „msxverplia“.<br />
yovel SemTxvevaSi, misi<br />
naambobidan da axali fotonamuSevrebidan<br />
ase Cans. von kar-<br />
-vais cnobili filmi „siyvarulis<br />
ganwyobilebaze“ TbilisSi droebiT<br />
dabrunebuli fotografisTvis<br />
inspiraciis kargi wyaro aRmoCnda.<br />
uxmauro vnebebi, faqizi krizisi da<br />
siyvarulis molodini mis fotopersonaJebs<br />
mudmivi imedgacruebis,<br />
magram aucilebeli substanciisken<br />
_ siyvarulisken eqaCeba.<br />
am fotoebze saxeebi da intimuri<br />
sivrceebi anareklebs waagavs,<br />
romelTa gadaRma xmauriani quCebi<br />
da ofisebi Tvlemen. iqiT cxovrebiseuli<br />
nagavia, mxolod narCenebi;<br />
warsulis kvali da namusrevi, Zve-<br />
li sidiadis nangrevebi... aqeT mxares<br />
adamiani marto rCeba _ gaZarcvuli,<br />
martosuli da usistemo;<br />
susti da zusti; mokled, gaSiSvlebuli<br />
nervuli sistemiT.<br />
salami, sevdav! _ fiqrobs quCaSi,<br />
skamze Camomjdari Cineli gogona,<br />
romlis akvareluri gancdebi Tavad<br />
fotos stilis akvarelurobis<br />
pirdapirproporciulia.<br />
majobe, sevdav? _ eWvnarevad ki-<br />
Txulobs asakiani qali, romlis<br />
Sav-TeTri gancdebi egzistencias<br />
sulac ar gamoricxavs.<br />
damekarge, sevdav! _ ambobs sicelqes<br />
mowyurebuli gogona vardisfer<br />
kabaSi, romelsac goneba sul<br />
sxvagan gaurbis.<br />
Sors ar xar, sevdav! _ TiTqos<br />
gvamcnobs tyavis savarZelSi mokalaTebuli<br />
axalgazrda qali WiqiT<br />
xelSi, romelsac fotokamera faruli<br />
ironiiT aRbeWdavs.<br />
damiviwye, sevdav! _ mSvidad,<br />
magram mourideblad gveubneba<br />
asakiani qali Sav-TeTr fotoze da<br />
ijerebT, rom simSvide swored rom<br />
Sav-TeTria.<br />
Semexe, sevdav! _ TvalebiT gveubneba<br />
TeTrxalaTiani, abazanis kideze<br />
Camomjdari guga kotetiSvili,<br />
romlis miRma saponis WuWyian<br />
qafs gayolebuli vnebac igulisxmeba.<br />
fotoproeqti<br />
nu atrakeb, sevdav! _ xalisobs<br />
Sav, „aJurul“ kolgotiani axalgazrda<br />
qali, romlis seqsualuri<br />
siance ufro TamaSs hgavs, vidre<br />
Sinagan mdgomareobas.<br />
da bolos, SeeSvi, sevdav! _ vfiqrobT<br />
Cven, roca skverSi, skamze<br />
Camomjdari moxuci qalis fexebs<br />
da yvavilebis Taiguls Tvals SevavlebT...<br />
beso uznaZis axali fotoebi ar<br />
aris Tematurd Sekruli da arc<br />
raime konstruqciiT dakavSirebuli.<br />
es ufro musikalur improvizacias<br />
waagavs Temaze _ rogor<br />
moverioT usiyvarulobas ise, rom<br />
ar daviviwyoT gardasuli travmebi;<br />
daaxloebiT ise, rogorc ariel<br />
dorfmanis cnobil piesaSia _ „sikvdili<br />
da qaliSvili“, romelSic<br />
sadisturi xilvebiT gatanjul<br />
eqim molinas Seyvarebuli pacienti<br />
qali eubneba _ „ar daiviwyo, magram<br />
apatie“...<br />
ratomRac mgonia, beso uznaZe<br />
male Tavis SemoqmedebaSi socialurobis<br />
xanis dadgomas da, amave dros,<br />
siyvarulis „katastrofuli“ ngreva-mSeneblobis<br />
Sesaxeb raime axals<br />
gvauwyebs. albaT, esaa kritikulad<br />
mgrZnobiare mxedvelobis fotografis<br />
mTavari problemac da amocanac<br />
_ `ar daiviwyo, magram apatie~.<br />
cxeli Sokoladi 77
fotoproeqti<br />
78 cxeli Sokoladi
fotoproeqti<br />
cxeli Sokoladi 79
fotoproeqti<br />
80 cxeli Sokoladi
fotoproeqti<br />
cxeli Sokoladi 81
fotoproeqti<br />
82 cxeli Sokoladi
fotoproeqti<br />
cxeli Sokoladi 83
fotoproeqti<br />
84 cxeli Sokoladi
fotoproeqti<br />
cxeli Sokoladi 85
literatura<br />
performansi teqstiT<br />
dehumanizacia<br />
paata qurdaZe<br />
saavtoro<br />
krivi da buraxi<br />
aka morCilaZe<br />
ese<br />
Cemi pankisis xeoba<br />
beqa qurxuli<br />
moTxroba<br />
depresiis wamali<br />
anu sanaylampariani<br />
irakli lomouri<br />
<strong>poezia</strong><br />
levan SaqaraSvili
performansi teqstiT<br />
paata qurdaZe<br />
es werili specialurad davde Cems blogze 1 oqtombers, saRamos 8 saaTze, arCevnebis Sedegebis<br />
gamocxadebamde 10 wuTiT adre da `feisbuqze~ aseTi ram davwere:<br />
`1 oqtomberi, saRamos rva saaTi _ Cemi azriT, saukeTeso droa bankis gasatexad da axali eses gamosaqveyneblad.<br />
veravin ver dagiWers, aravin waikiTxavs... da SegiZlia, mSvidad daiZino. trilogia-II<br />
dehumanizacia~.<br />
ra Tqma unda, aravin miaqcia yuradReba da amas velodi kidec. am eses gamoqveyneba CemTvis erTgvari<br />
performansi iyo. radgan windawinve vicodi, rom rasac davwerdi, arCevnebis Semdeg momentalurad<br />
iqceoda warsulad, magram gamoqveynebisas specialurad araferi Sevcvale. vfiqrob, rom SesaZloa,<br />
swored am uaxlesi warsulis ardaviwyeba, bevrad ufro sasargeblo iyos axali xelisuflebisaTvis,<br />
iseTive eiforiaSi rom ar Cavardnen, rogorSic _ `nacionalebi~ vardebis revoluciis Semdeg. miT<br />
umetes, barieris orive mxares qarTvelebi dganan, da vin, Tu ara Cven, viciT, Tu ra cdunebis winaSe<br />
SeiZleba aRmoCndes yoveli maTgani.<br />
vis mimarTavs qarTveli politikosebis<br />
didi umravlesoba? _ vis<br />
`uxmobs maTi zari?~ vin aris qveynis<br />
pirveli piris ZiriTadi adresati<br />
Tavis gauTavebel gamosvlebSi? Sei-<br />
Zleba Tu ara, rom ase Tu ise gana-<br />
Tlebulma, civilizebulma, sakuTari<br />
Rirsebis gaazrebis unaris mqone<br />
adamianma, misi diskursis adresatad<br />
sakuTari Tavi miiCnios?<br />
an ra STabeWdileba SeiZleba Seeqmnas<br />
qarTuli enis mcodne ucxoels<br />
qarTvel amomrCevelze, anu qveynis<br />
mosaxleobaze; Tuki is politikuri<br />
88 cxeli Sokoladi<br />
liderebis sajaro gamosvlebsa da<br />
diskusiebs daeyrdnoba?..<br />
savaraudod, STabeWdileba namdvilad<br />
ar unda iyos imaze bevrad uke-<br />
Tesi, vidre Sua saukuneebis espanel<br />
iezuitebs eqmnebodaT maT mierve ka-<br />
Tolikeebad moqceuli amazoniis indielebis<br />
mier, damiznebuli zarbaznebis<br />
qveS, pirveli, damoukideblad<br />
aRvlenili qristianuli ritualebis<br />
naxvisas.<br />
xalxi, Tavisi mocemulobiT, arc<br />
brZenia da arc brbo. es, ubralod,<br />
damoukidebel adamianTa inertuli<br />
dehumanizacia<br />
`adamianad ar vibadebiT, adamiani vxdebiT~<br />
erazmus roterdamusi (1469-1535)<br />
masaa, romelsac TviTon, damoukideblad,<br />
Tavisi koleqtiuri Tanacxovrebis<br />
marTva, organizeba ar Seu-<br />
Zlia. ubralod, ar scalia amisaTvis.<br />
amitom irCevs is Tavis liderebs, da<br />
maT marTvis, organizatoris funqcias<br />
akisrebs. imisda mixedviT, Tu<br />
rogor asrulebs, an ver asrulebs<br />
is Tavis funqcias, adamianebis masa<br />
Sesabamisad iRebs sazogadoebis an<br />
brbos saxes.<br />
adamianebs ar SeiZleba zedmeti<br />
pasuxismgebloba davakisroT koleqtiur<br />
civilurobaze. radgan am
pasuxismgeblobis xarisxs Zalian<br />
xSirad swored maTi liderebi gansazRvraven<br />
da amis damadastureblad<br />
uamravi magaliTi SegviZlia movi-<br />
ZioT mTels msoflioSi _ yvelaze<br />
ganviTarebul demokratiebad wodebulidan,<br />
yvelaze daundobeli qaosis<br />
qveynebis CaTvliT. maT Soris,<br />
saqarTveloSi, romelic, cxadia,<br />
Cveni upirvelesi interesisa da gancdis<br />
sagans warmoadgens.<br />
qarTvel politikosTa umetesoba,<br />
romelnic bedis ucnaurobisa da,<br />
xandaxan, ironiis wyalobiT arian<br />
politikaSi moxvedrilni, savsebiT<br />
gulwrfelni arian TavianT primitiul<br />
diskursSi. maT gulwrfelad<br />
sjeraT sakuTari sibriyvisa,<br />
da miaCniaT, rom ierarqiuli da<br />
ara ideologiuri erTguleba, romelsac<br />
isini ratomRac wesierebas<br />
eZaxian, ara marto sakmarisi, yvelaze<br />
mniSvnelovani Tvisebac kia<br />
politikosisaTvis. isini mxolod<br />
fiqtiur rols asruleben qveynis<br />
politikur cxovrebaSi, zustad<br />
iseve, rogorc _ sabWoTa kavSiris<br />
partiis yrilobis delegatebi. savaraudod,<br />
axali mowvevis parlamentic<br />
ZiriTadad aseTi deputatebiT<br />
iqneba dakompleqtebuli; adamianebiT,<br />
romlebic sruliad gansacvifrebel<br />
interviuebSi Tavidanve<br />
acxadeben, rom erTi Tvis win sulac<br />
ar ufiqriaT politikaSi CarTvaze,<br />
rom maT SesTavazes da radgan samSoblos<br />
sWirdeba, uari ver Tqves<br />
da a.S... ratom SesTavazes, es yvelam<br />
icis: is mxolod statistikuri<br />
erTeulia. mas xmis misacem pultze<br />
drodadro xelis daWera evaleba<br />
mxolod. maTze drois daxarjva<br />
ar Rirs, Tavisuflad, yovelgvari<br />
sindisis qenjnis gareSe SegviZlia,<br />
viyoT politikurad snobebi maT mimarT<br />
da isini arc ki SevamCnioT.<br />
gacilebiT sainteresoni arian is<br />
politikosebi, romlebmac statikuri<br />
erTeulebis nacvlad unda ifiqron;<br />
da romelTa nawils sakuTari<br />
civilurobisa da ganaTlebis damadasturebeli<br />
msoflios oTxi kuTxidan<br />
Camotanili grZeli diplomebi<br />
udevT saxlSi, `feisbuqSi~ ki _ bakalavris<br />
sasacilo qudSi gadaRebuli<br />
fotoebi. unda iTqvas, rom informacia<br />
imis Sesaxeb, rom saqarTvelos<br />
xelisuflebas ZiriTadad dasavleT-<br />
Si formirebuli adamianebi Seadgenen,<br />
aSkarad gadaWarbebulia da<br />
`nacionaluri~ miTologiis Janrs ganekuTvneba.<br />
magram Tundac marTlac<br />
ase iyos, rogorc Cans, dasavleTSi<br />
miRebuli ganaTleba bevrs arafers<br />
cvlis _ SegaxsenebT, rom afrikis<br />
diqtatorebis umetes nawils swored<br />
dasavleTSi aqvs ganaTleba mi-<br />
Rebuli, usama ben ladens ki sulac<br />
kembriji hqonda damTavrebuli.<br />
asea Tu ise, faqtia, am adamianebis<br />
sajaro gamosvlebisas Znelia, ifiqro,<br />
rom maT araTu cnobil universitetebSi<br />
aqvT miRebuli ganaTleba,<br />
aramed saerTod sakuTari gvaris<br />
mowera mainc SeuZliaT daxmarebis<br />
gareSe, da msgavsi personaJis sauke-<br />
Teso magaliTi Tavad saqarTvelos<br />
prezidentia.<br />
is qveynis mosaxleobas mimarTavs<br />
TiTqmis yoveldRe, da mimarTavs<br />
rogorc primitiul brbos, rogorc<br />
idiotebis inertul masas, radgan<br />
is Tvlis, rom adamianebis udidesi<br />
nawili briyvia, briyvebs ki adaptirebuli<br />
eniT unda esaubro. Tumca,<br />
man icis, rom aris raRac nawili,<br />
romelsac arc ganaTleba aklia da<br />
arc zogadi kultivacia, rom maTi<br />
motyueba SeuZlebelia. mxolod,<br />
misi gamoTvlebiT aseTi adamianebis<br />
raodenoba imdenad mizerulia, rom<br />
maTTvis angariSis gaweva ar Rirs.<br />
ufro metic, isini unda gaqrnen rogorc<br />
klasi, eleqtoratis sibnele<br />
misi xelisuflebaSi yofnis garantiaa.<br />
is gamozrdis Taobas romelsac<br />
zustad is da im doziT ecodineba,<br />
rasac TviTon gadawyvets. swored<br />
amitom Seqmna man neopioneruli<br />
da neokomkavSiruli organizaciebi<br />
_ patriotTa banakebi, axalgazrda<br />
`TviTmarTvelobis~ dasaqoqi bandebi...<br />
uniformirebuli Taoba... mxolod,<br />
is Zalian Secda, Secda zustad<br />
ise, rogorc Tavis droze zviad gamsaxurdia<br />
_ ver gaiTvaliswina, rom<br />
performansi teqstiT<br />
kultivirebuli adamianebi, simciris<br />
miuxedavad, sazogadoebis yvelaze<br />
feTqebadsaSiS nawils warmoadgenen.<br />
samplizmi, azrisa da formis yvelaze<br />
dabali xarisxi, primitiuloba,<br />
romelsac gamudmebiT vismenT prezidentis<br />
saxalxo `non stop~ gamosvlebisas,<br />
aCens eWvs, rom saqarTvelos<br />
mosaxleoba sul axlaxan dafiqrda<br />
pirvelad iseT fundamentur saki-<br />
Txze, rogoric aris gansxvaveba sikeTesa<br />
da borotebas Soris... rom is<br />
mentalurad, jer, ase vTqvaT, platonamde<br />
epoqaSi imyofeba.<br />
rodesac aseT mimarTvebs repeticiuli<br />
xasiaTi aqvs, eWvi ginmtkicdeba<br />
da iwyeb dajerebas, rom marTlac,<br />
am ubralo gulis stumarTmoyvare,<br />
eqstremalurad emociur da ubralo<br />
xalxs zustad iseTi primitiuli eniT<br />
unda esaubro, rogoriTac maT prezidenti<br />
saakaSvili da, Sesabamisad,<br />
misi bredberiseuli, materializebuli<br />
halucinaciebi elaparakebian.<br />
albaT, gaxsovT mesame eqspedicia<br />
`marsis qronikebidan~, romlis wevri<br />
astronavtebi marselebs dedamiwel-<br />
Ta xomaldis SeSlili kapitnis materializebuli<br />
halucinaciebi hgoniaT...<br />
da sjeraT, rom isini, kapitnis<br />
sikvdilTan erTad gaqrebian.<br />
qarTvel politikosTa udidesi<br />
umravlesoba swored qveynis `kapitnis~<br />
materializebuli politikur-Sizofreniuli<br />
halucinaciebi<br />
arian, romlebic zustad saakaSviliviT<br />
laparakoben, da savaraudod,<br />
erT mSvenier dRes, masTan erTad<br />
gaqrebian qarTuli politikuri scenidan,<br />
romelic aseve Zalian waagavs<br />
bredberiseul marsianelTa fsiqiatriul<br />
izolators.<br />
qveynis prezidenti, Tavisi funqciiT,<br />
gansakuTrebiT iseT, jer kidev<br />
hibriduli feodalur-socialuri<br />
ierarqiis qveyanaSi, rogoric saqar-<br />
Tveloa, swored is lideria, romelsac<br />
adamianTa masis veqtori SubiviT<br />
upyria xelT, SeuZlia Zalian didi<br />
gavlena iqonios am masis sazogadoebad,<br />
an brbod transformirebaSi.<br />
gansxvaveba kargsa da cud politikur<br />
liders Soris swored am veqto-<br />
cxeli Sokoladi 89
performansi teqstiT<br />
ris marTvis unarSia, rac saqarTvelos<br />
prezidents absoluturad ar<br />
gaaCnia. is ver xvdeba, rom adamianebs<br />
rogorc primitivebs, ar unda mimar-<br />
To, Tundac isini marTlac aseTebi<br />
iyvnen. rom Tu bavSvs Zalian didxans<br />
elaparakebi enis moCleqiT, is ver<br />
ganviTardeba. rom rodesac Sens win<br />
uxeSi, gaunaTlebeli Zala dgas, Sen<br />
ki ar unda daeSva mis simaRleze,<br />
aramed, piriqiT, unda Seecado, isini<br />
amoiyvano Sens simaRlemde Tu ara,<br />
im donemde mainc, roca is daiwyebs<br />
Seni enis, Seni azrovnebis logikis<br />
gagebas. adamianis tvini imiT gansxvavdeba<br />
pirutyvis tvinisgan, rom masSi<br />
kultivaciis marcvalia Cadebuli.<br />
yovelTvis cdilobs, gaigos imaze<br />
meti, vidre misi inteleqti aZlevs<br />
SesaZleblobas. amitom mas qvecnobierad<br />
yovelTvis masze Wkviani<br />
izidavs, Tundac Surdes, an sZuldes<br />
is, vidre sakuTari Tavis asli.<br />
amasTan, Tuki adamiani romelsac<br />
mravlismnaxveli brZeni hgonixar,<br />
verafer axals ver Seityobs Sengan,<br />
garda imisa, rac man isedac kargad<br />
icis, Tuki Sen mas igive vulgaruli<br />
eniT esaubrebi, romliTac is<br />
mTeli Tavisi cxovrebis manZilze<br />
uSedegod cdilobs, pasuxi ipovos<br />
sakuTar TavSi qaoturad gafantul<br />
kiTxvebze, da ver daexmarebi maT<br />
povnaSi, misTvis Sen yovelgvar interess<br />
dakargav da takimasxarad<br />
gadaiqcevi, radgan dabal socialur,<br />
kulturul Tu inteleqtualur<br />
safexurze dgoma utvinobas ar<br />
niSnavs, rogorc es erTi SexedviT<br />
SeiZleba Candes. da raSic savaraudod<br />
saqarTvelos prezidenti da<br />
misi materializebuli halucinaciebi<br />
darwmunebulni arian.<br />
swored amitom saqarTvelos hyavs<br />
prezidenti, romelsac sakuTari<br />
xalxi sul cota xuTi welia, dascinis<br />
da es Zalian cudia _ prezidentis<br />
funqciaSi ar Sedis iyos<br />
sayovelTao masxara. rodesac aseT<br />
hibridul feodalur qveyanaSi prezidenti<br />
masxaraa, avtomaturad mTeli<br />
misi qvemdgomi ierarqiac masxara<br />
xdeba. da radgan maT iumoris grZ-<br />
90 cxeli Sokoladi<br />
nobis, talantisa da, gansakuTrebiT,<br />
artistizmis nasaxi ar gaaCniaT, borot<br />
sisxlismsmel klounebs emsgavsebian<br />
sabavSvo koSmaridan.<br />
saqarTveloSi winasaarCevno `Savi<br />
seqtembris~ ganmavlobaSi Cven ocdaoTxsaaTian<br />
reJimSi vxdebodiT<br />
mowmeebi, Tu rogor ixrCoba saqarTvelo<br />
sakuTar sibneleSi, ukulturobaSi.<br />
is politikosebic ki,<br />
romlebic bolo wlebSi cdilobdnen<br />
axlaxan naswavli komerciuli RimiliTa<br />
da koreqtulobiT esaubraT,<br />
dRes Tvalsa da xels Sua isev Cveul<br />
primitiul diskurss daubrundnen _<br />
romelsac safuZveli erovnuli mo-<br />
Zraobis renesansis periodSi Caeyara:<br />
rodesac samSobloze bevrad qvemoT<br />
mdgom WeSmaritebas erTaderTi argumenti<br />
gaaCnda _ Ralati! moskovi!<br />
kremli! saqarTvelos Tavze frialebs<br />
Tavisuflebis droSa!.. Tavisuflebis,<br />
romelic ar ici, rogor da<br />
raSi gamoiyeno, radgan am Temaze ar<br />
gifiqria, radgan Tavisufleba jer<br />
kidev bunebaSi qrolva ggonia da ara<br />
codna, Rirseba... kultura...<br />
magram mas Semdeg oci weli gavida.<br />
saqarTvelom nel-nela TiTqos<br />
gamoyo SeSinebuli sveli cxviri<br />
Tavsi bneli gamoqvabulidan, sadac<br />
aT weliwadze meti gaatara. Seecada,<br />
gaexsenebina, rom adamiania, rom WeSmaritebas,<br />
SesaZloa, patriotizmis<br />
garda, odesRac sxva argumentebic<br />
gaaCnda, rom adre man icoda amis<br />
Sesaxeb... da daaviwyda... verafriT<br />
gaixsena, ra argumentebi iyo eseTi...<br />
radgan principSi, maTi bolomde<br />
arc arasdros sjeroda. man 90-iani<br />
wlebis gamoqvabulSi Soba da gamozarda<br />
axali Taoba, romlis yvelaze<br />
agresiulma nawilma Tavisi primitiuli<br />
WeSmariteba Seqmna da is Rrma<br />
bavSvobaSi kalaSnikovis iavnanasaviT<br />
CarCenil sityva `moRalateze~ daafuZna.<br />
mogvianebiT, dRidan Zalauflebis<br />
xelSi aRebisa, yvelaferi<br />
gaakeTa imisaTvis, rom adamianebis<br />
stigmatizacia moexdina, moRalateebad<br />
da patriotebad daeyo isini.<br />
mxolod, man ver SeZlo gaekeTebina<br />
yvelaze mTavari: daRlili, qancga-<br />
wyvetili qarTvelisgan Seeqmna damoukidebeli<br />
adamianebi, pirovnebebi,<br />
romelTa erTobas sazogadoeba<br />
hqvia. romelTa gareSe mxolod qvi-<br />
Sis qalaqebis aSenebaa SesaZlebeli,<br />
da ara suverenuli saxelmwifosi.<br />
radgan iseTi tipis saxelmwifos romelzec<br />
Cven pretenzia gvaqvs, Tavisufali,<br />
Rirsebis fasis mcodne adamianebi<br />
aSeneben da ara samSoblosa<br />
da RvTis ubadruki, damoukidebel<br />
azrovnebas moklebuli kanonmorCili<br />
`monebi~.<br />
saxelmwifos mSeneblobaSi adamianis<br />
Rirsebis mniSvnelobaze fiqri im<br />
evropaSi, romlis mogonebasac borbaliviT<br />
Tavidan vcdilobT, jer kidev<br />
aRorZinebis epoqaSi daiwyo. rodesac<br />
petrarkam, tomas murma, miSel<br />
de montenma, fransua rablem... Zvel<br />
antikur wignebs mtveri gadawmindes.<br />
adamians RvTis mier boZebuli da<br />
eklesiis mier saukuneebis manZilze<br />
pirwmindad awapnili kiTxvis dasmis,<br />
pasuxis Ziebis, Tavisufali azrovnebisa<br />
da, Sesabamisad, Rirsebis, suverenulobis,<br />
SegrZneba daubrunes.<br />
renesansis humanistebis roli ganusazRvrelia<br />
im evropuli civilizaciisa<br />
da politikuri sistemebis<br />
CamoyalibebaSi, romelze ukeTesi,<br />
rogorc Cans, CvenTvis cnobil samyaroSi<br />
jer aravis Seuqmnia.<br />
ai, amonaridi italieli filosofosis<br />
jovani piko dela mirandolas<br />
(Giovanni Pico della Mirandola) cnobili<br />
esedan `adamianis Rirseba~, romelic<br />
man ocdaoTxi wlis asakSi dawera, es<br />
teqsti mis `900 filosofiur, Teologiur<br />
TezaSi~ Sedis, romelic<br />
1488 wels papma inokenti meSvidem<br />
eretikulad gamoacxada da akrZala,<br />
da romelic blez paskalma Tavisi<br />
kritikiT gaacocxla.<br />
es teqsti, faqtobrivad, Tanamedrove<br />
`adamianis uflebebis~ Soreul<br />
`winaprad~ SegviZlia ganvixiloT,<br />
piko dela mirandola am<br />
teqstSi, samyaros Seqmnas, bibliur<br />
geneziss qristianuli dogmebis ignorirebiT,<br />
antikuri miTologiis<br />
eniT gadmogvcems.<br />
pikos mixedviT, RmerTma adamia
nis Seqmna mxolod imitom gadawyvita,<br />
rom Tavisive kreaciis, samyaros<br />
absoluturi srulyofilebis, mravalferovnebiTa<br />
da mSvenierebiT<br />
tkbobis SesaZlebloba hqonoda vinmes...<br />
anu, is erTgvar Tanamonawile<br />
publikad dasaxa. mxolod, berZnuli<br />
miTologiuri dramaturgiis principebis<br />
Tanaxmad, sadac dasaSvebia,<br />
rom RmerTs problema Seeqmnas,<br />
bolo momentSi aRmoCnda, rom yvelaferi,<br />
rac gaaCnda, sxva arsebebis<br />
Sesaqmnelad ukve gamoiyena da adamianis<br />
srulyofisaTvis aRaraferi<br />
darCa, amitom gadawyvita adamianSi<br />
Caedo mis mierve Seqmnili yoveli<br />
qmnilebis Tesli da adamianisaTvis<br />
Tavad miendo arCevani, gamxdariyo<br />
sakuTari Tavis kreatori, ostati.<br />
(amonaridi esedan) ... `da man aseTi<br />
sityvebiT mimarTa: `adam, Tu me ar<br />
mogiCine Seni zustad gansazRvruli<br />
adgili, sakuTari roli, an raime<br />
gansakuTrebuli niWi, es imitom, rom<br />
adgili da roli, romelsac Tavad<br />
isurvebdi, SenSia da SegiZlia Senive<br />
survilis, Seni mosazrebis mixedviT<br />
Tavadve gankargo. sxva qmnilebebisa-<br />
Tvis maTi buneba SezRudulia Cems<br />
mier dadgenili kanoniT: Sen aravi-<br />
Tari akrZalva, limiti ar gborkavs.<br />
Sen sakuTari gadawyvetilebis miRebis<br />
ufleba gande, romelic SesaZleblobas<br />
mogcems sakuTari buneba Tavad<br />
daadgino. me Sen imitom mogiyvane<br />
amqveynad da dagakisre Suamavlis<br />
roli (qvearsebebsa da RmerTs Soris<br />
_ p.q.), rom Sen TviTon, sakuTari<br />
Sexedulebis mixedviT gamoikvlio<br />
yvelaferi, rac Sen garSemoa. Tuki<br />
me Sengan ar Sevqmeni arc ciuri, arc<br />
miwieri, arc mokvdavi da arc ukvdavi<br />
arseba, es mxolod imitom, rom<br />
Sen Tavad gagaCndes bolo sityvis,<br />
gadawyvetilebis miRebis Zalaufleba,<br />
im formis gamoZerwva, romelic<br />
yvelaze metad mogewoneba da airCev.<br />
Sen Tavad SegiZlia Senive gadawyvetilebis<br />
safuZvelze gaixrwna, daece<br />
pirutyvamde, qvearsebamde~...<br />
performansi teqstiT<br />
piko aseve wers:<br />
`...pirutyvs dabadebisas `dedis<br />
muclidanve~ (rogorc luciliusi<br />
ambobs) Tan dahyveba yvelaferi, rac<br />
mTeli sicocxlis manZilze masTan<br />
iqneba. zeciuri Zalebi misi dabadebisTanave<br />
wyveten, Tu vin da rogori<br />
unda darCes is samaradisod.<br />
maTgan gansxvavebiT, ufali adamianis<br />
dabadebisas masSi debs Tesls mis<br />
mier Seqmnili yoveli cocxali arsebisa.<br />
da is Tesli, romelsac adamiani<br />
airCevs, mouvlis da gamozrdis,<br />
ganviTardeba da ganayofierdeba mas-<br />
Si. inertuloba adamianebs mcenared<br />
aqcevs, mgrZnobiaroba cxovelad,<br />
racionaloba zecamde aiyvans. sibr-<br />
Zne ki mas Zed RvTisad aamaRlebs~.<br />
`sibrZne~ swored is marcvalia,<br />
romelic virtualurad adamianad<br />
dabadebuls realur adamianad aqcevs,<br />
da romlis kultivaciis wyalobiTac<br />
evropam is politikuri, kulturuli<br />
Tu ekonomikuri saxe miiRo,<br />
rogoric dRes aqvs. sibrZne adamia-<br />
cxeli Sokoladi 91
performansi teqstiT<br />
nuri Rirsebaa. codna ki Rirsebis<br />
marcvlis ganayofierebisaTvis saWiro<br />
niadagi. am `sibrZnes~ renesansis<br />
humanistebi kulturas uwodebdnen.<br />
literaturisa da xelovnebis<br />
renesansis, agreTve, pedagogiuri<br />
revoluciis wyalobiT, romelsac<br />
humanistebi gansakuTrebul mniSvnelobas<br />
aniWebdnen, evropam moaxerxa<br />
bestialuri mdgomareobidan gamosasvleli<br />
karis gamoReba, romlis<br />
iqiTac adamianad transformirebisa-<br />
Tvis gankuTvnili sasicocxlo specifikuri<br />
garemo _ kulturaa. aqedan<br />
daiwyo bestialuri garemodan<br />
kulturulSi evropelTa grZeli da<br />
sisxliani gadabargebis procesi.<br />
swored kulturaa, rac pirutyvs<br />
adamianad aqcevs da ara sxvis mier<br />
Seqmnili ekonomika, ukeTesi an uaresi<br />
socialuri pirobebi, kidev ufro<br />
naklebad _ religiuri dogmebi.<br />
kultura Tavisuflebaa. Tavisufleba<br />
ki Rirseba _ adamianis yvelaze<br />
mTavari saganZuri, romelzec saqarTveloSi<br />
rac SeiZleba bevri unda<br />
vilaparakoT, gavimeoroT, Tundac<br />
dReSi xuTjer, aTjer, asjer...<br />
ganaTlebaze xelmisawvdomoba,<br />
cxadia, pirutyvuli mdgomareobidan<br />
Tavis daRwevis, bunebrivi garemodan<br />
kulturul garemoSi gadanacvlebis,<br />
Tavisuflebis mopovebis yvelaze<br />
efeqturi da absoluturad aucilebeli<br />
saSualebaa, magram ara sakmarisi.<br />
ra Tqma unda, SeuZlebelia imis<br />
Tqma, rom renesansma, pedagogiurma<br />
revoluciam, uamravma reformam,<br />
samyaro, mimteveblobisa da gulmowyalebis<br />
gagebiT, uceb, xelaRebiT<br />
ufro humanuri gaxada. swored reformebiT<br />
savse meTeqvsmete saukuneSi,<br />
safrangeTma ocdaaTwliani<br />
religiuri omi gadaitana, maT Soris<br />
usastikesi wminda barTlomes Rame<br />
1572 wels, romelmac humanistTa<br />
lamazi ocnebebi daundoblad daamsxvria.<br />
Tumca, ara sabolood.<br />
miuxedavad imisa, rom wminda<br />
barTlomes Ramis Semdeg kacobriobam<br />
uzarmazari progresi ganicada,<br />
humanizmsa da denTiT ayrolebul<br />
idiotizms Soris omi dRemde gr-<br />
92 cxeli Sokoladi<br />
Zeldeba. bestialuri da kulturuli<br />
sasicocxlo fazebi dResac<br />
iseve cvlian erTmaneTs, rogorc<br />
asi, orasi an meti wlis win. gansaku-<br />
TrebiT civilizaciebs Soris iseT<br />
`gardamaval-gardmomaval~ qveynebSi<br />
rogoric saqarTveloa.<br />
koleqtiuri kulturuli konteqsti<br />
ar aris mSvidobis garantia, Tu is<br />
TavisTavSi politikur kulturas,<br />
gansakuTrebiT Zalauflebis mqone-<br />
Ta pirovnul kulturasa da nebas<br />
ar moicavs. yvela qveyanaSi asea. saqarTveloSic,<br />
romelsac, kacma rom<br />
Tqvas, pirveli evropuli tipis humanisti<br />
mxolod mecxramete saukunis<br />
meore naxevarSi gamouCnda _ da<br />
isic meoces dasawyisSi mokles. sabednierod,<br />
mainc moaxerxa ramdenime<br />
marcvlis daTesva `axal~ qarTvelSi,<br />
mxolod misi sworad ganayofierebisaTvis<br />
da kultivaciisTvis xelis<br />
Sewyoba ver moaswro.<br />
ilia, iseve, rogorc rva saukuniT<br />
adre SoTa, saqarTvelos humanizaciis<br />
istoriaSi, samwuxarod,<br />
unikalur movlenad darCa, am sityvis<br />
pirdapiri leqsikonuri gagebiT:<br />
verc SoTam SeZlo qarTuli<br />
kulturul-reformatoruli renesansisTvis<br />
mieca biZgi, verc iliam.<br />
ra Tqma unda, maTgan damoukidebeli<br />
uamravi gasagebi da obieqturi mizezebis<br />
gamo.<br />
mxolod Cven es mizezebi ar gamogvikvlevia,<br />
isini erT heroikul<br />
eposSi gavaerTianeT da Zeglebad,<br />
xelSeuxebel wmindanebad, dogmebad,<br />
vaqcieT. Cven cecxls miveciT Cvenive<br />
bestialuri da adamianuri fazebis<br />
monacvleobis, Cveni avadmyofobis<br />
istoria, gamocdileba. yovel<br />
jerze, rodesac pirutyvulidan<br />
kulturul fazaSi gadasvlis pirveli<br />
nabijis gadadgmas vapirebT,<br />
saguldagulod vSliT yvelafers,<br />
rac ukan gvrCeba an _ roca amisi<br />
dro ar gvaqvs martivad _ vayalbebT,<br />
risi wyalobiTac, Cven, qarTvelebs,<br />
gvyavs sxvis mier mokluli asi<br />
aTasi mowame, magram Cveni barTlomes<br />
Rame ara gvaqvs... aseTi Rame ki<br />
yvela eris maxsovrobas `sWirdeba~<br />
imisTvis, rom drodadro moinanios,<br />
yoveli cismare dRe daafasos,<br />
moyvasis gafrTxilebis kultura<br />
Camouyalibdes... Torem mtris<br />
siZulvilis bestialur instinqts<br />
araviTari kultivacia ar sWirdeba,<br />
am grZnobiT isedac dagvajildova<br />
bunebam cxovelebTan erTad. swored<br />
amitom, Cven yovel jerze axal<br />
`barTlomes Rames~ vawyobT... da diliT,<br />
rogorc ki inaTebs... maSinve<br />
vayalbebT mas... radgan qarTvelebis<br />
saero azrovnebaSi sul ufro da<br />
ufro xSirad iRviZebs bestialuri,<br />
dogmaturi, gaSeSebuli mdgomareoba,<br />
kiTxvis niSnis, zrdasrulobis,<br />
logikis, damoukideblobis, saku-<br />
Tari Rirsebis SegrZnebis mimarT<br />
gaucxoeba, SiSi, qsenofobiis gansakuTrebulad<br />
perversiuli saxe,<br />
romelsac pirobiTad `avtofobias~<br />
davarqmevdi.<br />
es avtofobia, garTulebis simwvavis<br />
mixedviT, ilias daTesil marcvalze<br />
amoyril sanaxevrod gamxmar<br />
nergs xan aZlevs ramdenime ylortis<br />
gamosxmis saSualebas, xan ki gaxmobis<br />
piras mihyavs. swored es ukanasknelia<br />
dehumanizacis yvelaze kritikuli<br />
faza.<br />
dRes saqarTvelo Tavisi uaxlesi<br />
istoriis erT-erT Tu ara, yvelaze<br />
bestialur fazaSi imyofeba. da pasuxismgebloba,<br />
ra Tqma unda, ekisreba<br />
politikur da inteleqtualur elitas,<br />
romelic, Cveulebisamebr, am pasuxismgeblobas<br />
yvelanairi xerxiTa<br />
da oinbazobiT cdilobs aaridos<br />
Tavi, da arc gaemtyuneba, radgan<br />
mas ar gaaCnia koleqtiuri pasuxismgeblobis<br />
kultura, saqarTvelo-<br />
Si mxolod calkeuli pirovnebebi,<br />
personaJebi, oportunistebi da<br />
aTasgvari `klounebi~ warmoadgenen<br />
orive xsenebul elitas, sinamdvile-<br />
Si aranairi politikuri da inteleqtualuri<br />
elita ar arsebobs. maT,<br />
visac saqarTveloSi inteleqtualebs<br />
uwodeben, iSviaTi gamonaklisebis<br />
garda _ miSel de monteni `kargad<br />
gavsebul Tavebs~ uwodebda.<br />
ai, rogor axasiaTebda Tavis Tanamedrove<br />
yvelaze maRali ierarqiis
politikosebs me-19 saukunis bolos<br />
cnobili frangi politikosi da sazogado<br />
moRvawe JorJ klemanso:<br />
`raimon puankarem icis yvelaferi,<br />
magram veraferSi ver erkveva. aristid<br />
brianma ki absoluturad araferi<br />
ar icis, magram yvelaferSi mSvenivrad<br />
erkveva~.<br />
mas mxedvelobaSi miSel de montenis<br />
cnobili devizi hqonda: `kargad<br />
gakeTebuli da ara kargad savse<br />
Tavi!~, romelic franguli saganmana-<br />
Tleblo koncefciis amosaval wertilad<br />
iTvleba dResac da is yvela<br />
liceelma icis.<br />
Tavad sityva ganaTlebuls frangul<br />
enaSi ara aqvs adamianis ganviTarebis<br />
xarisxis ganmsazRvreli iseTi<br />
datvirTva, rogoric qarTulSi, an<br />
rusulSi. frangebi amisaTvis kultivirebuls<br />
xmaroben, rac ufro<br />
Soreuli renesansis epoqaSi mirandolas<br />
mier aRweril adamianSi Cadebuli<br />
sxvadasxva Teslis kultivirebas-<br />
Tanac asocirdeba, vidre wakiTxuli<br />
wignebis raodenobasTan, romelsac,<br />
ra Tqma unda, TavisTavad didi mniSvneloba<br />
aqvs, magram es mainc mxolod<br />
erT-erTi Semadgeneli detalia kultivirebuli<br />
adamianisa.<br />
principSi, adre, 70-ian wlebamde<br />
adamianis dasaxasiaTeblad CvenSic<br />
gamoiyeneboda sityva kulturuli,<br />
rac faqtobrivad igives niSnavda<br />
rasac frangulSi kultivirebuli,<br />
mxolod mere es sityva sul sxva<br />
mniSvnelobis `inteligentma~ Caanacvla,<br />
kidev ufro mogvianebiT, sul<br />
axlaxan ki inteleqtualma.<br />
Tumca sityva ganaTlebuls Tavisi<br />
aqtualuroba arcerT etapze<br />
ar daukargavs, TviT qarTvel inteleqtualebSic<br />
ki, `ganaTlebas~<br />
gadaWarbebuli mniSvneloba eniWeba,<br />
rac xSirad gulubryvilo imedgacruebas<br />
badebs, xSirad ar gvesmis,<br />
rogor SeiZleba ganaTlebulma adamianma<br />
sisaZagle Caidinos, an sisulele<br />
Tqvas, ufro metic, regularulad<br />
Cadenili SecdomebiT ara<br />
marto sakuTar Tavs, axloblebs,<br />
qveyanas avnos. SesaZloa es imis maniSnebeli<br />
iyos, rom inteleqtuale-<br />
bisaTvis dRevandel arcTu mwignobar<br />
saqarTveloSi ganaTleba, codna<br />
garkveuli elitaruli statusis matarebelia<br />
da mas ufrTxildebian,<br />
sakuTari unikalobis xazgasasmelad<br />
iyeneben....<br />
saqarTveloSi ar iqmneba tendenciebi,<br />
mimdinareobebi, skolebi.<br />
radgan codnis matarebel inteleqtualebs<br />
gaunaTlebeli adamianebis<br />
eSiniaT, isini gvanan qirurgebs, romlebsac<br />
sisxlis danaxvaze guli misdiT,<br />
pilotebs, romlebsac simaRlis<br />
SiSi aqvT, an ubralod _ klaustrofob<br />
mesaflaveebs...<br />
maT savse Tavebs xSirad sicocxlesTan<br />
araferi aqvT saerTo. amitom<br />
isini ver monawileoben sicocxleSi.<br />
es principSi mesame msofliosaTvis<br />
damaxasiaTebeli fenomenia: inteleqtis<br />
erTgvari privatizeba, da am<br />
fenomenis arseboba saqarTveloSi<br />
arc aris Zalian gasakviri. es ufro<br />
imis mimaniSnebelia, rom qarTveli<br />
inteleqtualebis did umravlesobas<br />
ufro _ ase Tu ise savse Tavi aqvT,<br />
vidre monteniseuli `kargi Tavi~, da<br />
es kargad Cans maTi mosawyeni nawerebis<br />
kiTxvisas _ romlebic xSirad,<br />
faqtobrivad, maTi codnis erTgvar<br />
`revius~ Tu inteleqtualur daijests<br />
ufro warmoadgenen, vidre<br />
maTive originalur naazrevs. Tumca<br />
xalxs es Zalian moswons, da maT<br />
mokrZalebuli CurCuliT saocar<br />
sityvas: `ukideganod ganaTlebulebsac~<br />
ki uwodebs... rogorc Zvel sabWoTa<br />
retro filmebSi... globusiT<br />
moseirne samxedro galife SarvalSi<br />
kopwiad gamowyobil soflis geografiis<br />
maswavlebels.<br />
qarTvel inteleqtualTa klasi,<br />
dRes iseTive hibridul mdgomareobaSia,<br />
rogorSic qarTuli demokratia,<br />
isini gamudmebiT angaJirebisa<br />
da dezangaJirebis procesSi arian,<br />
cdiloben klasad Camoyalibdnen,<br />
Tumca uWirT, radgan maT marto inteleqtualis<br />
roli ar akmayofilebT,<br />
ecotavebaT da `barem~ artistis<br />
rolic surT SeiTavson, amisTvis<br />
ki artistuloba, kreatiuloba,<br />
moqniloba, bolosdabolos, sti-<br />
performansi teqstiT<br />
li akliaT... raRac, arc ise `seqsi~<br />
xalxia... Tanac verafriT Camoyalibdnen<br />
TviTonve sakuTar rolze sazogadoebis<br />
ganviTarebis procesSi,<br />
ufro metic, xSirad im mexanZreebs<br />
emsgavsebian, romelnic aalebuli saxlis<br />
fonze koleqtiur samaxsovro<br />
fotos iReben.<br />
qarTveli inteleqtualebi absoluturad<br />
ver axdenen gavlenas<br />
veranair procesebze da amas xelisuflebas,<br />
opozicias, vulgarul<br />
da gaunaTlebel sazogadoebas<br />
abraleben... sazogadoebas, romlis<br />
kultivaciaze Tavad unda ezrunaT<br />
da romelic... samwuxarod marTlac<br />
gaunaTlebelia... Tan aSkarad!..<br />
xelisuflebas lomis wili aqvs<br />
sazogadoebis dehumanizacia-humanizaciis<br />
fazebis cvlis procesSi,<br />
romelic, wesiT, inteleqtualebs<br />
unda ekuTvnodeT da swored am wilis<br />
xelSi Cagdeba ver moaxerxes...<br />
magram, aba, sad ginaxavT mtacebelTa<br />
mefe Tavis wils ubrZolvelad Tmobdes?<br />
Cvens SemTxvevaSi lomi saxelmwifos<br />
meTauria, is qveynis inteleqtualuri<br />
klasis krebiT saxels<br />
warmoadgens. qveynis kulturul<br />
konteqstze aravin ise ar axdens gavlenas,<br />
rogorc saqarTvelos `mTavari<br />
inteleqtuali~ mixeil saakaSvili.<br />
da araviTari mniSvneloba ara<br />
aqvs gavlenis dadebiT Tu uaryofiT<br />
mxares, mTavaria, rom gavlenis fenomeni<br />
bevrad ufro kuriozulia,<br />
vidre ucxour arasamTavrobo organizaciebSi<br />
momuSave inteleqtualebisa<br />
_ isini, ubralo eniT rom<br />
vTqvaT, sainteresoni ar arian...<br />
SegviZlia maTi klasificireba movaxdinoT<br />
rogorc statistikuri inteleqtualebisa,<br />
da usargeblo deputatebis<br />
msgavsad daviviwyoT.<br />
rodesac vsaubrobT koleqtiur<br />
kulturul konteqstze, unda visaubroT<br />
zogadad mTeli saqarTvelos,<br />
da ara Tbilisuri patara groteskuli<br />
inteleqtualuri dajgufebebis<br />
Sesaxeb.<br />
sabWoTa saqarTvelos bolo oci _<br />
ocdaaTi weliwadi SeiZleba erTgvar<br />
mcire wiTel renesansadac CaiTva-<br />
cxeli Sokoladi 93
performansi teqstiT<br />
los, pirvel rigSi swored xelovnebis<br />
sxvadasxva dargSi garkveuli<br />
tendenciebisa da skolebis warmonaqmnebiTa<br />
da adamianebis bevrad<br />
ufro masobrivi kultivaciiT, vidre<br />
odesme. unda iTqvas, rom TviT<br />
90-iani wlebis mSieri andergraundic<br />
sabWoTa fesvebze aRmocenda.<br />
2000-dan ki didi kulturuli gamyinvareba<br />
daiwyo, romelic dRemde<br />
grZeldeba. sruli kulturuli nulovani<br />
gradusis didxans daWera ki<br />
SeuZlebelia. axalgazrda, vardisfer<br />
xelisuflebas arc codna, niWi,<br />
arc, pirvel rigSi, gabeduleba eyo<br />
imisaTvis, rom axali konteqsti, axali<br />
sasicocxlo sivrce Seeqmna axali<br />
kulturisaTvis. amitom savaraudod<br />
is TavisiT Seiqmneba kontrkulturis<br />
saxiT da swored vardisferebis<br />
winaaRmdeg iqneba mimarTuli.<br />
xelisuflebis mxridan daSvebuli<br />
Secdomebidan yvelaze didi Secdoma<br />
swored kulturisaTvis Tavisufali<br />
sivrcis arSeqmna iyo. mcire kosmetikuri<br />
pranWvis Semdeg, man isev Zveli<br />
gamzadebuli da nacadi iaraRi<br />
_ mtvriani propaganda amoaZvrina<br />
Zveli sabWoTa skivridan da is Ti-<br />
Tqos sazogadoebrivi transportis<br />
kontroliorad aqcia, romelic ubileTo<br />
mgzavrs ajarimebs da avtobusidan<br />
Seubraleblad agdebs civ<br />
quCaSi. propagandam adamianebi `Cvenianebad~<br />
da `mtrebad~ daaxarisxa da<br />
Tavad iqca kulturis arakultivirebul<br />
`mesaWed~.<br />
iseve, rogorc nebismier marTul<br />
`Tavisufal~ garemoSi, Cven mivi-<br />
ReT propagandis xarisxis adekvaturi<br />
sazogadoeba. romelic zustad<br />
iseT enas imsaxurebs, rogoriTac<br />
mas elaparakebian... amaSi principulad<br />
axali araferia. Tu istorias<br />
gadavxedavT, gakontrolebul sazogadoebebze<br />
msjeloba yovelTvis<br />
SeiZleba im diskursiT, romliTac<br />
mas Tavisi umaRlesi `kontroliori~<br />
_ oratori mimarTavs. stalini,<br />
hitleri, kastro, gamsaxurdia, SevardnaZe,<br />
saakaSvili...<br />
rogorc cnobilia, xalxi marTvadia<br />
da iseve SeuZlia iyos keTili,<br />
94 cxeli Sokoladi<br />
rogorc daundobeli, mas dResac<br />
iseve, rogorc renesansis pikSi, Tavisuflad<br />
SeuZlia moawyos `bar-<br />
Tlomes Rame~ . swored amitom mTavari<br />
istoriuli pasuxismgebloba<br />
maT mmarTvel liderebs, oratorebs,<br />
`kulturis kontroliorebs~ ekisrebaT,<br />
da araviTar SemTxvevaSi sxvas,<br />
Tundac uares politikur opozicias.<br />
nebismieri opoziciuri Zala,<br />
azri, ritorika Tavisi oratorebiT<br />
mocemul momentSi moqmedebs, rogorc<br />
mas SeTavazebuli kulturuli<br />
garemo aiZulebs, da umetes SemTxvevaSi<br />
aWarbebs kidec konteqstis kreators.<br />
kontrrevolucia yovelTvis,<br />
uaresi Tu ara _ iseTive sastikia,<br />
rogoric revolucia, Sesabamisad,<br />
opozicioneri zustad iseTia, rogorsac<br />
xelisufleba imsaxurebs. ra<br />
Tqma unda, iseTi iSviaTi gamonaklisebis<br />
garda, rogoric mahaTma gandi,<br />
an bevrad ufro adre yvelaze emblematuri<br />
opozicioneri _ ieso iyo.<br />
Cven, qarTvelebs mahaTma gandi ar<br />
gvyavs, miT umetes, arc ieso...<br />
samagierod, yovelTvis gvyavs<br />
erTi keisari da misi uamravi Cinovnikebi,<br />
agreTve, konformisti wverebiani<br />
qurumebi, romlebic, iesos<br />
_ romc gvyoloda, bevrad ufro<br />
adre, jer kidev maSin miaWedebdnen<br />
jvarze, Tavisi mociqulebianad,<br />
sanam virze Semjdari palmis<br />
rtoebiT ierusalimSi gamoCndeboda...<br />
Tanac yovelgvari zarzeimis,<br />
zedmeti xmauris, televiziisa<br />
da presis gareSe, ise swrafad da<br />
efeqturad, rom dRes am istoriis<br />
damadasturebelad araferi ar gveqneboda<br />
londonis nacionaluri<br />
muzeumis axlo aRmosavleTis darbazis<br />
erT-erT vitrinaSi gamofenili<br />
oficialuri mokle da civi<br />
versiis garda, da imasac yvelze<br />
kirkita turistebic ki ar miaqcevdnen<br />
yuradRebas.<br />
saqarTveloSi 90-iani wlebis anarqia<br />
2003 wels vardebis revoluciam<br />
daamTavra. iseve rogorc putinis<br />
ruseTSi, aqac damyarda mkacri wesrigi.<br />
qarTul saero cxovrebaSi sul<br />
male WeSmaritebis erTaderTi da<br />
absoluturi polusi darCa Tavisi<br />
medroSiT _ prezidenti saakaSviliT,<br />
romelic Tavad gaxda WeSmariteba.<br />
bolo wlebSi gavlili humanizaciis,<br />
kultivizaciis yvela faza<br />
saqarTvelos istoriaSi ukve meramdened(!)<br />
damTavrda: barTolomes<br />
Rame renesansze adre Sedga, Cvenma<br />
politikurma `gerasimem~ qarTveli<br />
axalbeda humanistebis ocnebebi<br />
turgenevis mumusaviT CaaxrCo gube-<br />
Si sakuTari xeliT.<br />
ra Tqma unda, pirovnebis rols SeeZlo<br />
Zalian swrafad da efeqturad<br />
Seecvala yvelaferi, magram aseTi pirovnebebi,<br />
rogorc wesi, humanizacia-<br />
-dehumanizaciis fazebs miRma dganan.<br />
isini didi pirovnebebi, didi politikuri<br />
moRvaweebi arian, romelTa rigs,<br />
samwuxarod, saqarTvelos prezidenti<br />
ar miekuTvneba. man saqarTvelo-<br />
Si aaRorZina dogmaturi azrovnebis<br />
koncefcia: lideri yovelTvis mar-<br />
Talia! anu yvelafers, rac humanizmis<br />
Semoqmedi petrarkadan vardebis<br />
revoluciamde moxda, xazi gadausva...<br />
amdenad, mis mier Seqmnil sazogadoebaSi<br />
erTaderTi, vinc SeZlo gaZliereba,<br />
gaxda eklesia, romelic aseve<br />
dogmatur principebs eyrdnoba, ki-<br />
Txvebs ar svams, da romlis `lideri~,<br />
ra Tqma unda, yovelTvis marTalia!<br />
swored aman gamoiwvia saqarTveloSi<br />
marTlmadidebeli eklesiis arnaxuli<br />
gaZliereba... gana ra SeiZleba vuwodoT<br />
yovelive amas, Tu ara sazogadoebis<br />
sruli dehumanizacia, rac gacilebiT<br />
ufro didi danakargia, vidre<br />
teritoriebi?<br />
marTlac, xandaxan ase ggonia, ra<br />
dros oseTi da afxazeTia, rodesac<br />
saqarTvelo yvelaze mTavars _ Tavs,<br />
gonebas, Rirsebas kargavs dRiTidRe,<br />
cota xanSi saerTod aRaraferi emaxsovreba,<br />
arc is rom _ `odes didi<br />
yofila saqarTvelo~!, arc okupacia,<br />
arc 8 agvistos dakarguli teritoriebi...<br />
male imasac ver gaixsenebs,<br />
rom adamiania... da dadgeba sayovel-<br />
Tao sibriyvis nirvana, sadac arc samSobloa,<br />
arc mteri. arc moyvare...<br />
saerTod araferi... sicariele da<br />
ramdenime gaciebuli xinkali.
aka morCilaZe<br />
es karga Zveli ambavia, omi axali damTavrebuli rom<br />
iyo, im droisa. im Zveli drois Zveli adamianebi, raimes<br />
rom hyvebodnen, monaTxrobs droebis ukeT dasanaxeblad,<br />
swored ase daamatebdnen xolme, omi axali<br />
damTavrebuli iyoo. romeli omio, aravin ikiTxavda,<br />
isedac gasagebi iyo: im adamianebs omi erTi hqondaT.<br />
Cven, omis ubralod xsenebiT, namdvilad ver davazustebT<br />
saTxrobi ambis dros, radgan Tavidanve kargad<br />
unda vTqvaT, romeli erTi omis droisas vyvebiT,<br />
Tbilisis, afxazeTis, Tu rusebTan omisas, magram raxan<br />
im ZvelTaTvis im erTaderTi da didi omis xseneba<br />
misaxvedri ram iyo, modi, im ZvelTa msgavsad,<br />
daviwyoT, rom omi axali damTavrebuli iyo, roca<br />
baTumSi dainiSna sakavSiro sportsazogadoeba `spartakis~<br />
sakavSirove pirveloba krivSi.<br />
es iyo, albaT, 1946 wels. amboben, rom imxanad, naomarze<br />
aRdgenili sportuli Sejibrebebi ufro iseT<br />
qalaqebSi imarTeboda, dabombvebs an okupacias rom<br />
gadaurCnen da baTumic xom swored aseTi iyo. metic,<br />
baTumi xom navsadguria da igi lendlizis qalaqic<br />
iyo, lendlizi ki niSnavda zRviT momdinare amerikul<br />
daxmarebas sabWoTa kavSirisadmi. anu, baTumi erT-<br />
-erTi iyo im qalaqTagan, amerikuli kus kvercxis fxvnils<br />
pirveli rom usinjavda gemos. aTasi sxva ramec<br />
iyo, im lendlizis qalaqobaSi, magram axla imas ver<br />
movyvebiT.<br />
isev sportsazogadoeba `spartakis~ sakavSiro Cempionatisas<br />
mivxedoT, rac imas gulisxmobs, rom ba-<br />
TumSi Tavs moiyridnen mTeli sabWoTa kavSiris `spartakis~<br />
klubis darCeuli mokriveni da cirkis arenaze<br />
saavtoro<br />
krivi da buraxi<br />
gamarTul sakrivo kolofSi daejaxebodnen erTmaneTs.<br />
ukeTesi sanaxaoba im droebis qalaqSi Zneli warmosadgenia.<br />
es ambavi ki im kacma miambo, romelsac odesRac batumski<br />
puzirioks eZaxdnen, albaT bavSvobaSi Camrgvalebulobis<br />
gamo. batumski puzirioki qalaqSi kargad<br />
cnobili sameurneo muSakis umcrosi vaJi gaxldaT,<br />
xuTi wlisam ukve icoda manqanis tareba da mamamisis<br />
sasamsaxuro moskviCis saWes saqmis codniT atrialebda<br />
xolme. Tandayolili gadametebuli cnobismoyvareobisa<br />
da sruliad uSiSo bunebis gamo, is, qalaqis<br />
bevr iseT adgilas amohyofda xolme Tavs, mis tolebs<br />
rom ar daesizmrebodaT. es metsaxelic, batumski<br />
puzirioki, baTumis erTaderT sabiliardoSi Seerqva,<br />
sadac, sxvaTa Soris, gastroliori moTamaSeni da maTi<br />
Tanmxlebi urkebic iyridnen xolme Tavs. hoda, iq erT<br />
moTamaSes papirosis moweva mondomeboda da yvelaze<br />
umcrosi moseirisTvis eTqva: „dastan mne spiCki, batumski<br />
puziriok...“ hoda, SerCenoda es saxeli. Cvenebur<br />
enaze saxeli ubralod puziriokad moeTargmnaT, magram<br />
vrceli variantic ar dakarguliyo.<br />
batumski puzirioks sruliad umwikvlo gamoxedva<br />
hqonda. sagangebod misTvis nakeri kostiumi, yovel-<br />
Tvis gauToebuli perangi da pedanturi polboqsi misi<br />
ojaxis SeZlebulobaze miuTiTebda, naRvliani, keTili<br />
Tvalebi, moridebuli da mimndobi Rimili da Camrgvalebuloba<br />
gafiqrebinebdaT, quCas dedikos biWi mouyveba<br />
kedel-kedelo, magram swored mand SecdebodiT.<br />
quCas kedel-kedel gamoyola batumski puzirioks<br />
yaisaram aswavla: aseT dros fanjrebidan saerTod<br />
cxeli Sokoladi 95
saavtoro<br />
ver gxedaven, aivnebidan ki didi-didi Seni kinkrixo<br />
dainaxono.<br />
yaisara iyo maRali, uSvelebeli mparavi, romelic<br />
TviTon qurdebs CamoeSorebinaT Wkvianur sityviT,<br />
aseT aylayudas, qurduli xelobisa araferi gamogiva,<br />
fortoCkaSi Sen ver SeZvrebi, atandaze Sen ver dadgebi,<br />
moqalaqis jibezed Sen ver ivli, raxan tramvaiSi<br />
Seni ieris kaci SesamCnevia da xelebic didad ar givargao<br />
da saerTod iseTi garegnobisa xar, rom Tavsac<br />
daiwvav da sxvasac dawvavo. Sengan, ha, haa, bazris qurdi<br />
gamovides, isic didi iRblis modevnebiTo.<br />
yaisaras guli stkenoda, magram parva ar daiSala. an<br />
rogor daiSlida. omis dros vinc ras waaswrebda, imiT<br />
gahqonda Tavi.<br />
yaisaram da puziriokma erTmaneTi bulvarze gaicnes.<br />
skameikaze. maSin yaisara iyo ormoci wlisa, puzirioki<br />
ki rvisa. omi, marTlac rom axali damTavrebuli<br />
iyo. oriod SekiTxvas modevnebulma pasuxebma yaisara<br />
miaxvedra, rom puzirioki cxovrebis azrze myofi<br />
galerea<br />
96 cxeli Sokoladi<br />
giorgi robaqiZe<br />
"Abandoned", 2009<br />
vinmea da SesTavaza, aqave, gorkis quCaze gamomyevio.<br />
gorkis quCaze rom mividnen, yaisaram erTi fanjris<br />
gareTa rafaze gamodgmuli viSniovkis samlitriani<br />
qila daanaxa puzirioks da uTxra, axlo mivideT, me<br />
agwev da qila moxsenio. mZime varo, gaafrTxila puziriokma.<br />
vicio, ar Seepua yaisara. mividnen da moxsnes.<br />
yaisara maRali ki iyo, magram meore sarTulis fanjrebs<br />
mainc ver wvdeboda.<br />
es gamodga erToblivi biznesis dasawyisi. batumski<br />
puziriokisTvis amoucnobi darCa, ratom iparavda<br />
yaisara mxolod viSniovkis fanjrebsa da aivnebze gamodgmul<br />
qilebs, an sad mihqonda isini, magram wils<br />
ki argebda xolme da ufro naturaluri saxiT. mzesumzirao,<br />
xurda fulio da rac ki ram Seefereba rva<br />
wlis ymawvils. saqme maSin moTavda, roca yaisaram erT<br />
aivanTan miiyvana puzirioki da Cveuli moZraobiT daapira<br />
misi iq gadaskupeba.<br />
„Cemi saxlia, dedaCemis da mamaCemis“, _ gamoacxada<br />
puziriokma da yaisaram moibodiSa. imis Semdeg saqme<br />
aRar mouTavazebia, oRond ki, karg Zvel nacnobad<br />
daurCa.<br />
swored, roca krivis Cempionati iyo gaxurebuli,<br />
yaisara bulvarze Sexvda puzirioks da TanatolTa<br />
dasanaxad karaliovis foto aCuqa.<br />
fotos etyoboda ara mxolod Wikartis naxvreti,<br />
aramed isic, rom yaisaras pirdapir kedlidan aewyvita<br />
suraTi, raxan Wikartis moxsnis dro ara hqonoda. yvelani<br />
xarbad daacqerdnen fotos.<br />
„sad moxseni?“ _ hkiTxa puziriokma.<br />
„aRaraa, saca iyo“, _ gaicina yaisaram. etyoba axarebda,<br />
rom SeZelbisdagvarad daxvewilad iqurda.<br />
hooo. da vin iyo es karaliovi?<br />
karaliovi iyo im dros yvelaze saxelganTqmuli<br />
mokrive sabWoeTisa. didi, motvlepilTaviani, omis<br />
dros partizanebTan erTad naomari mZime wonis Cempioni<br />
yvelanairi Sejibrisa, rac ki sabWoTa kavSirSi<br />
arsebobda omamdec, da omis merec. Tqmuli iyo, karaliovs<br />
iseTi fandic aqvs, rom metoqis gamoqneul<br />
muSts Subls uxvedrebs, raTa igi Tavis gamZleobas-<br />
Tan uSualo SexebiT waaxdinoso. an kidev, rogorc ki<br />
SubliT miiRebs dartymas, imav wams Semxvedri hukiT<br />
pirdapir nokautSi istumrebs msxverplso.<br />
da karaliovi baTumSi iyo! sul aficrebTan erTad<br />
qeifobso, xma gamosuliyo. danaxviT aravis daenaxa,<br />
arc bulvarSi, arc sadme, magram namdvilad ki baTum-<br />
Si iyo. oRondac, tyuilad Camoiyvaneso. TviTon egeb<br />
kidec moewona zRvis piras yofna da kidev erTi oqros<br />
medliT mTlad ubrZolvelad damSveneba im farTe gulis<br />
ficrisa, magram krivis da sanaxaobis moyvare imas<br />
ringze vera naxavda. es ambavi sportkomitetidan gamosuiyo<br />
da namdvilic iyo.<br />
sportsazogadoeba spartakis saukeTeso mokriveni<br />
ki Segrovilyvnen baTumSi da erTmaneTsac ebrZodnen
CempionobisTvis, magram ise momxdariyo, rom mZime<br />
wonaSi Sejibri ver imarTeboda. spartakis mZimewonosanTagan<br />
baTumSi mxolod karaliovs CamoeRwia da<br />
Sejibri ar gamodioda. mas yovelgvari brZolis gare-<br />
Se mianiWebdnen Cempionobas, rac WeSmarit sportsmens<br />
didad ar uxaria xolme.<br />
saeWvo ar aris, rom karaliovi im verCamomRwevel<br />
mZimewonosnebsac gaaburTavebda, magram ubrZolvelma<br />
titulma mainc xinji icis. hoda, uTxovia karaliovs<br />
sportsazogadoeba `spartakis~ krivis mesveurTaTvis,<br />
egeb moxerxdes, rom vinme mokrive mipovoT, arca gavlaxav,<br />
arc rame, ubralo upiratesobiT davamarcxeb<br />
da imisTvisac xeiri iqneba, Cempionatis vercxlis medals<br />
aiRebso. am Txovnis Semtyobi, dafacurebula<br />
baTumis sportkomiteti, vipovoT vinme mZime wonis<br />
mokrive, yvela cnobarSi Caiwereba, rom baTumelma<br />
sportsmenma meore adgili daiWira `spartakis~ sakav-<br />
Siro pirvelobazeo.<br />
bevri eZebes, magram mZime wonis mokrive qalaqSi ar<br />
aRmoCnda da uceb TiTqos yvelas erTad gaaxsenda,<br />
rom ukve ramdeni welia, baTumis cirkSi gamodis Zalosani<br />
kupataSvili, samfuTiani girebiT moJongliore<br />
kaci. mxarbeWi, kunTebi, jani, Rone, sul adgilze<br />
aqvs da Tavis saqmesac ise asrulebs, rom mTeli qalaqi<br />
icnobs.<br />
Zalosanma kupataSvilma Zlier Sors daiWira Semo-<br />
Tavazeba, gadi, karaliovs eCxube da vercxlis medali<br />
gergebao. vercxlisa imas, rame Tu iqneboda, nikolozis<br />
maneTiani erCia. vis exaliseba, rom Tundac msubuqad<br />
gailaxos? oRondac, sportkomiteti aRarafriT<br />
moeSva, isic Seaxsenes, Cawerilic ar xar Cvens qalaqSi<br />
da amdeni xnis gastrolebi vis gaugiao. Sehpirdnen am<br />
sakiTxis mogvarebas da daiyabules. Tanac, saswrafod<br />
gaawevrianes sportsazogadoeba spartakSi da iqidanac<br />
sportul SeRavaTebs Sehpirdnen.<br />
kupataSvilma krivisa araferi icoda, mavanma mwvrTnelma<br />
ramdenime ileTi da wesebi auxsna da xmac gavarda,<br />
karaliovi Cvens kupatas eCxubebao.<br />
atyda ambavi da kantramarkebis triali, zRvis im<br />
tkbili Sxuilis midevnebiT. karaliovi, karaliovio,<br />
mara Tan kupatac zed daemata. gamoucdeli ymawvilebi<br />
imasac ki ambodnen, kupata xo ufro Ronieriao.<br />
roca finalebis dRe dadga, cirki dilidanve gaiWeda<br />
da garSemoc didi zurzuti iyo xalxisa, vinc romel<br />
xvrels ipovida, imaSi miZvreboda. batumski puzirioki<br />
ufrosma Zmam, miqelam waiyvana krivze. bileTebi<br />
mamas eSovna.<br />
rogorc wesi iyo, orTabrZolebi umcires wonebidan<br />
daiwyo da saRamos pirisken mZime wonis gamogonili<br />
finalic moaxlovda.<br />
alisfers maisursa da TeTr trusebSi _ karaliovi,<br />
TeTr maisursa da Sav trusebSi _ kupataSvili.<br />
Semohkres gongs.<br />
saavtoro<br />
mayurebelTa umravlesobisTvis gaurkveveli iyo,<br />
Tu rogori ostati ekriveba rogor ostats. imaTTvis<br />
martivi ram moxda, Cveniani kupata da Camosuli viRaca<br />
magari. uyuradRebod daurCa mayurebels metoqeTa<br />
teqnikur-taqtikuri mzadyofnis da Seudareblobis<br />
sakiTxic. xolo is ambavi, rom brZola SeTanxmebuli<br />
iyo, bevrma aravin icoda, im bevrSi ki mxolod mcire<br />
xvdeboda.<br />
karaliovi SeTanxmebis wesebs patiosnad icavda.<br />
icoda, rom mis winaSe mokrive ki ara, ubralod quCidan<br />
moyvanili mZime wonis kaci idga da amitom, sruliadac<br />
ar urtyamda kupatas, ise wauTaqebda xolme,<br />
Tumca, yovelnairad qmnida brZolis suraTs. eg ar<br />
eswavleboda.<br />
Tavis mxriv, kupatamac icoda, rom karaliovi indobda<br />
da amitom Setevas Zalian moridebiT wamoiwyebda<br />
xolme. an ra Seteva is iyo, karaliovi ifareboda da<br />
mis sanaxevro araostatur dartymebs arad agdebda.<br />
pirveli raundi am TiatrobanaSi gasrulda, brbos<br />
ki eWvi gauCnda, rom karaliovi didi araferi magaria<br />
da Cveni kupata sul tyuilad erideba.<br />
meore raundi daiwyo Tu ara, mosaxleoba gadacmuli<br />
Zalosnis gamxnevebas Seudga, midi, kupat, midio.<br />
kupataSvili erTxans Tavs ikavebda, magram moxSirebuli<br />
SeZaxilebis da stvenis gamgonem, etyoba ifiqra,<br />
modi, yasidad mainc Sevutev, marto es rusi ro tancaobs,<br />
sadauri wesiao da Seutia Taviseburad. karaliovi<br />
iolad dauZvra da gaiRima. TviTonac moartya<br />
erTi ori. am suraTma xalxi kidev ufro gaamxneva da<br />
kupataSvilis Segulianeba ara mxold stvena-SeZaxilebiT,<br />
aramed xulignuri eniT da namusze agdebiTac<br />
daiwyo.<br />
karaliovs arafrad Caugdia moseireTa xmauroba.<br />
mokrive iyo da ra unda gahkvirveboda. metic, aman<br />
gaaxalisa da publikaze TamaSic ki daiwyo: mogonili<br />
muStebis wvima sul cekva-cekviT daayara kupataSvils.<br />
brbodan ki taSis nacvlad gaisma ganwiruli SeZaxili:<br />
`midi, kupat! Tavs nu gvWri...“<br />
es SeZaxili enis arcodnis gamo ver gaigo karaliovma,<br />
romelic Tavis Cveulebriv TamaSs agrZelebda da<br />
swored am dros kupatam moiqnia.<br />
moiqnia da karaliovs gauvida.<br />
gauvidoda, aba ra. ar eloda. es iyo sruliad moulodneli,<br />
veragi, unamuso dartyma TvalSi: janiani kacis<br />
girebis Trevas miCveuli ucodinari muSti.<br />
mere ambobdnen, am ZaliT mokrivisa rom moxvedroda<br />
karaliovs, ueWvelad moklavdao.<br />
karaliovi dabarbacda.<br />
msaji orTaSua Cadga da Tvla daiwyo.<br />
karaliovma maleve aCvena, SemiZliao, magram etyoboda,<br />
kai milayebuli Canda. imisTvis, rom tragedia<br />
ar momxdariyo, saWiro iyo kupatas meore raundSi-<br />
cxeli Sokoladi 97
saavtoro<br />
ve moeRo bolo Selayebuli CempionisTvis. xalxic<br />
saswrafod momTavrebas iTxovda da msaji gaiwia Tu<br />
ara, Zalosani kupataSvili ekveTa saxelovan mokrives<br />
da dascxo rogorc ki icoda da ar icoda. karaliovi<br />
im janze ver iyo, xeli mZimed Seebrunebina da Tavis<br />
dacva arCia. misi azri iyo, rom Sesvenebamde mieRwia<br />
da gons mosuls, Seetia mesame raundSi.<br />
samwuxarod, mas es gamouvida.<br />
meore raundis dasasrulisa rom Semohkres, is kvlav<br />
fexze idga. brbo ki boboqrobda. kupatasgan iTxovdnen<br />
saboloo da upirobo gamarjvebas. ara, marTla!<br />
Cvens meti vin izams am fands. vis gauwevs guli SeTanxmebuli<br />
saqmis dasarRvevad, vis moundeba imaze meti<br />
saxeli da dideba ufro metad, vidre ekuTvnis. Cvenebur<br />
kacs, sxvas vis.<br />
oRondac kupata marto ar iyo. is rogorc ityvian,<br />
mayurebelma aagdo da sulac miaviwya namdvili sura-<br />
Ti viTarebisa. is erTi wamia xolme ro wagaxdens, Tvara<br />
ise kai biWi ki xar.<br />
galerea<br />
98 cxeli Sokoladi<br />
giorgi robaqiZe<br />
"Disapointed", 2011<br />
iseve rogorc brbos, mgoni, Zalosan kupataSvils<br />
kargad ar esmoda, vis winaaRmdeg krivobda da vis uveraga<br />
saxalxo SeZaxilebiT gonebaareulma da Soriaxlo<br />
motriale brbos xelmwifobis surnelma.<br />
daiwyo mesame raundi da kupataSvils kvlavac ukan<br />
amoudga mTeli darbazi. karaliovi dinji sportuli<br />
nabijiT daiZra ringis Suisken da misken TavzexelaRebiT<br />
momqrolav Zalosan kupataSvilis moqneuls qveS<br />
dayvinTa, mere ki, ise, rom veravin dainaxa, qvemodan<br />
amoscxo Zalosan kupataSvils da rogorc mere ambobdnen,<br />
im gugunSi Waxanis xma gaisma. sazareli Waxanis<br />
xma. im xmam gaaCera mTeli es guguni.<br />
imis TeTri miasura yvelas Tvlawin swrafad iRebebobda<br />
piridan gadmomdinari sisxliT.<br />
karaliovma meorec miayola da Zalosani kupataSvili<br />
waaqcia.<br />
is waiqca rogorc garderobi, muSebs rom xeli gaeSvebaT<br />
xolme kibeze.<br />
mayurebels ratomRac egona, rom Zalosani kupataSvili<br />
wamodgeba. masTan Camuxlulma msajma ki daiZaxa:<br />
Celusw slomana... vraCa...<br />
ringze samxedro eqimi lerneri aaforTxes. karaliovma<br />
kuTxeSi gamodgmul saTlSi CaafurTxa da Cailapraka:<br />
`maw vaSu, aa?..“ marcxena Tvali mTlad moWutvoda<br />
da dasieboda im veragi moxvedrilisgan.<br />
am ambis bolo is aris, rom sportsazogadoeba<br />
`spartakis~ yvela Camosuli mokrive meore diliT gemiT<br />
gaemgzavra adesaSi.<br />
Zalosani kupataSvili cirks aRarasdros dabrunebia,<br />
buraxis Camomsxmelad muSaobda bulvarze. gatexili<br />
yba, romelic etyoba, egrec ver gaumTeles<br />
eqimebma, egrec darCa cal mxares Camovardnili. es<br />
mZimed sacqeri ram saxe iyo da amitom, Zalosan kupataSvils<br />
saxalxod mainc yba yovelTvis Savi TavsafriT<br />
hqonda axveuli. Camovardnili yba laparakis<br />
saSualebas ar aZlevda da etyoba, arc hqonda laparakis<br />
xalisi. iyo mdumare buraxis Camomsxmeli da<br />
sxvebis naZlevze beWebiT Seudgeboda xolme buraxis<br />
kasrs da aswevda.<br />
batumski puziriokma bulvarSi naxa buraxis gamyidvlad<br />
myofi Zalosani kupataSvili da Sin rom dabrunda,<br />
yaisaras naCuqari karaliovis suraTi kedels aawyvita<br />
da pionerTa parkSi Caagdo urnaSi. karaliovis<br />
suraTs ukve ori anawyveti etyoboda zeda kideze da<br />
aRaravin icis mesamec Tu eRirsa. yaisarasi aRar vici.<br />
es areul-dareuli ambebi imitom gamaxsneda, rom swored<br />
wina kviras samocdaTormeti wlisa gardaicvala<br />
batumski puzirioki da ratomRac vifiqre, netav,<br />
kidev Tu hqonia vinmes iseTi naRvliani da mimndobi<br />
Tvalebi bavSvobisdroindel fotoebze, rogoric mas-<br />
-meTqi. an, netav, massaviT Tu gahyva vinmes bolomde is<br />
naRvliani da mimndobi gamoxedva, bavSvobisdroindel<br />
fotoebze rom hqonda.
პირველი ქართული ღვინის გზამკვლევი<br />
უკვე იყიდება<br />
“ლიტერატურული კაფეების” ქსელში:<br />
“წიგნის სახლი” - პეკინის #31<br />
“ლიტერატურული” - ბამბის რიგი #7<br />
“ლიტერატურული” - აბაშიძის #22<br />
“ლიტერატურული” - თარხნიშვილის #2<br />
წიგნის მაღაზიებში:<br />
“სანტა ესპერანსა” - სანკტ-პეტერბურგის #12<br />
“ლიგამუსი” - ჭავჭავაძის გამზ. #32<br />
“წიგნები ვაკეში” - ფალიაშვილის #66<br />
“პროსპეროს ბუქსი” - რუსთაველის #34<br />
“დიოგენე” - აფაქიძის #9<br />
ღვინის მაღაზიებში:<br />
“la Maison de vin” - შარდენის #18<br />
“ვინოთეკა” - კოტე აფხაზის #33<br />
“ღვინის სახლი”<br />
• პეკინის #45<br />
• ლესელიძის #55<br />
“ხარება” - რუსთაველის #50<br />
“ხოხბის ცრემლები” - სიღნაღი,<br />
ნიკოლოზ ბარათაშვილის #18<br />
“ღვინის სამყარო” - ლაღიძის #2<br />
შატო მუხრანის ღვინის მაღაზია - მეიდანზე<br />
სასტუმროებში:<br />
“რჩეული”<br />
• ბათუმი, ჟორდანიას #31<br />
• სიღნაღი, აღმაშენებლის #6<br />
• ქუთაისი, გრიგოლ ხანძთელის #21ბ<br />
• თელავი, ჭავჭავაძის გამზ. #154<br />
“შერატონი “<br />
• თბილისი, თელავის #20<br />
• ბათუმი, რუსთაველის #28<br />
“სიტადინი” - თავისუფლების მოედანი #4<br />
მაღაზიაში:<br />
“შემოქმედებითი სტუდია ემელი” -<br />
თუმანიანის #15<br />
გალერეები:<br />
წიგნის გალერეა, რუსთაველის #11<br />
ცისფერი გალერეა, რუსთაველის #11<br />
ეროვნული გალერეა, რუსთაველი #3<br />
“საქართველოს ფოსტის” ჯიხურების ქსელში<br />
დამატებითი ინფორმაციისათვის დაგვიკავშირდით:<br />
ტელ: + 995 32 2471005<br />
მედია ჰაუსი დეკომი
ese<br />
100 cxeli Sokoladi
Cemi pankisis xeoba<br />
avtori beqa qurxuli<br />
foto: daro sulakauri<br />
ese<br />
cxeli Sokoladi 101
ese<br />
pankisis xeoba saqarTveloSi yvelas<br />
gaugia. Tumca, sinamdvileSi,<br />
cotam Tu icis am xeobis Sesaxeb.<br />
CeCneTis pirveli da gansakuTrebiT,<br />
meore sisxlismRvreli omebis eqo<br />
yvelaze mZafrad swored aq, eTnikurad<br />
CeCnebiT, igive qistebiT dasaxlebul<br />
xeobaSi gaisma. CeCneTis<br />
pirveli omis dasrulebis Semdeg,<br />
udidesi msxverplis fasad mopovebulma<br />
gamarjvebam, Cveni Crdilokavkasieli<br />
mezoblebi eiforiaSi Caagdo<br />
da amas saboloo jamSi, sakmaod<br />
cudi Sedegebic mohyva, upirveles<br />
yovlisa, Tavad CeCneTis erovnul<br />
ganmaTavisuflebeli moZraobis-<br />
Tvis. Zvelma sentenciam, `omi dasrulda,<br />
mSvidobis geSinodeT,<br />
xalxo~, CeCneTSi srulad imuSava. es<br />
movlenebi ki Tavis mxriv, pirdapir<br />
da sarkiseburad aisaxa pankisis xeobaze.<br />
90-iani wlebis dasasruls da<br />
2000-ianebis dasawyisSi, pankisi aTasi<br />
juris avantiuristis, ramdenime<br />
qveynis da ra Tqma unda, pirvel rigSi,<br />
ruseTis rezidentTa saTare-<br />
So asparezad iqca. pankisis xeoba<br />
erTgvar Sav xvrelad mogvevlina<br />
qveynis teritoriaze. adamianebis<br />
gataceba, narkoderefani, "islamuri<br />
eqstremizmi", `boevikTa~ samxedro<br />
bazebi, `heroinis~ sawarmoebeli<br />
qarxnebi, msxverpli, kriminali,<br />
aTasnairi Wor-marTali... pankisis<br />
xeobam lamis Tora-boris mTebis,<br />
sudanis, mogadiSos, panSerisa da<br />
Razas seqtoris gverdiT daiWira<br />
"sapatio" adgili. saqme iqamde mivida,<br />
rom seriozulad laparakobdnen<br />
usama bin ladenis pankisSi yofnis<br />
SesaZleblobaze. swored pankisis<br />
xeoba iyo ruseTis upirvelesi samizne<br />
saqarTvelos teritoriaze,<br />
rogorc antiqarTuli propagandis,<br />
aseve samxedro moqmedebebis TvalsazrisiT.<br />
rusulma TviTmfrinavebma<br />
ramdenjerme Camoyara bombebi<br />
pankisis xeobaSi, msxverplic mohyva.<br />
daiRupa tyeSi manqaniT SeSaze<br />
wamosuli axmetis mcxovrebi. amis<br />
Semdeg, ukanasknel wlebSi, xeoba<br />
TiTqos Cawynarda, magram lopotis<br />
102 cxeli Sokoladi<br />
xeobaSi Catarebulma specoperaciam<br />
situacia isev daZaba.<br />
pankisis xeoba yovelTvis, istoriuladac<br />
Sariani adgili iyo. swored<br />
pankisis ukanaskneli erisTavi<br />
iyo legendaruli TorRva Zagani.<br />
Zaganebi, igive ZaganisZeebi, baRuaS-<br />
-orbelianebTan erTad _ swored is<br />
ori feodaluri saxli iyo, romelic<br />
yovelTvis mtkice da Seurigebel<br />
opoziciaSi edga mmarTvel<br />
bagrationTa samefo dinastias.<br />
sainteresoa isic, rom am Seurigebeli<br />
dapirispirebis dros bagrationebis<br />
dinastia Tavisi didebis<br />
zenitSi imyofeboda. es brZola Taobebs<br />
Soris grZeldeboda da mxolod<br />
safrangeTis samefo dinastiis<br />
_ valuebis da lotaringiis hercogebis,<br />
de gizebis mtrobas Tu SevadarebT.<br />
baRuaS-orbelianebis da ZaganisZeebis<br />
dapirispireba samefo<br />
saxlTan, saqarTvelos pirveli gamaerTianebeli<br />
bagrationis, mefe<br />
bagrat III-dan daiwyo da daviT IV<br />
aRmaSeneblamde gagrZelda. swored<br />
daviT aRmaSenebelTan dapirispirebas<br />
Seewira pankisis ukanaskneli<br />
erisTavi da ukanaskneli ZaganisZe<br />
TorRva, romelmac miTologizirebuli<br />
gmiris saxeli datova aRmosavleT<br />
saqarTveloSi da gansakuTrebiT<br />
ki mTaSi.<br />
swored pankisis erisTavi iyo<br />
erT-erTi uiSviaTesi im istoriul<br />
gmirTagan, romelmac Tanabari adgili<br />
daikava rogorc qarTul mi-<br />
TologiaSi da folklorSi, aseve<br />
oficialur qarTul istoriul matianeebSi.<br />
TorRvas saxelobis cixeebiT<br />
aris mofenili mTeli kaxeTi,<br />
saingilos CaTvliT. amaTgan, yvelaze<br />
cnobilia mucos cixesimagris<br />
STambeWdavi kompleqsi piriqiTa xevsureTSi,<br />
ris gamoc mTaSi, pankisis<br />
erisTavs _ TorRva Zagans, mucoel<br />
TorRvasac eZaxdnen. gadmocemiT,<br />
swored mucos cixidan gamoiyvanes<br />
pankisis erisTavi qarTveli mefis<br />
jariskacebma da Tavis ukanasknel<br />
gzas gauyenes.<br />
pankisis xeoba qarTul istorio-<br />
grafiaSi meore mniSvnelovan ambavTan,<br />
baxtrionis 1659 wlis ajanyebasTan<br />
dakavSirebiTac moixsenieba.<br />
swored pankisis xeobidan Semovidnen<br />
axmetaSi, baxtrionis cixesimagris<br />
asaRebad, naqeraladan, zezva<br />
gafrindaulis meTaurobiT daZruli<br />
TuSebi.<br />
rac Seexeba pankisis xeobaSi, qistebis,<br />
igive CeCnebis Camosaxlebas _<br />
maTi kompaqturad dasaxleba pankis-<br />
Si 1820 wlebidan daiwyo. ZiriTadad<br />
Camosaxldnen maisTos da diSnos<br />
Teifis-Temis qistebi, romelTac<br />
dui diSneli meTaurobda da romelic,<br />
TuSeTis mouravebTan, matnel<br />
TavadebTan, ColoyaSvilebTan<br />
megobrobda. Camosaxleba ormxrivi<br />
xelSekrulebis safuZvelze moxda.<br />
erTi mxriv, qarTveli Tavadebi<br />
qistebs pankisSi dasaxlebis nebas<br />
aZlevdnen da samosaxlo miwebs gamouyofdnen,<br />
meore mxriv, qistebi<br />
iRebdnen valdebulebas, rom am teritorias<br />
lekebis TareSisagan daicavdnen.<br />
am droisTvis, qarTl-kaxe-<br />
Tis samefo, sul raRac 19-20 wlis<br />
gauqmebuli iyo, xolo adgilobrivi<br />
mosaxleoba, mravalsaukunovani da<br />
ganuwyveteli omebisagan katastrofulad<br />
Semcirebuli.<br />
amis Semdeg qarTvelebsa da qistebs<br />
Soris sakmaod keTilmezobluri<br />
urTierToba damyarda. pankisis xeobis<br />
qistebma Tavis qistur gvarebs<br />
qarTuli daboloebebi daumates,<br />
ramac, wlebis Semdeg, pankiseli<br />
qistebi Tavisi Crdiloeli TanamoZmeebisagan,<br />
CeCnebisagan da inguSebisagan<br />
gansxvavebiT, Sua aziaSi gadasaxlebisagan<br />
ixsna. metic, gaCnda<br />
saerTo qarTul-qisturi gvarebic:<br />
qavTaraSvilebi, maxaurebi, imedaSvilebi,<br />
cxadaZeebi, fareuliZeebi,<br />
caZikiZeebi da a.S. pankiseli qistebi<br />
ukve aTwleulebia ganaTlebas qar-<br />
Tulad iReben, amave dros, TiTqmis<br />
arcerT maTgans dedaena ar daukargavs.<br />
istoriulad, pankiseli qistebi<br />
yovelTvis aqtiurad uWerdnen<br />
mxars saqarTvelos damoukideblobis<br />
ideas. dRes Zalian cotas Tu
axsovs, rom saqarTvelos erovnul<br />
gmirad Seracxul polkovnik qaixosro<br />
ColoyaSvilis SeficulTa<br />
razmSi, romelic 1921-22 wlebidan<br />
1924 wlamde SeiaraRebul partizanul<br />
brZolas awarmoebda wiTeli<br />
armiisa da adgilobrivi Cekistebis<br />
winaaRmdeg, pankiseli qistebic iricxebodnen.<br />
maT Soris yvelaze cnobilebi<br />
iyvnen daTiko fareuliZe,<br />
haakei aWaSvili, cixesaSvili da ba-<br />
RakaSvili. am oTxeulis foto dRemdea<br />
SemorCenili da pankisis xeobis<br />
sofel omaloSi (da ara TuSeTis<br />
omaloSi) inaxeba.<br />
pankisi qaixosro ColoyaSvilis<br />
da misi razmis erT-erT yvelaze<br />
saimedo TavSesafrad iTvleboda.<br />
qistebs dRemde axsovT da niSebiTa<br />
aqvT moniSnuli is adgilebi, sadac<br />
ajanyebuli polkovniki da misi xalxi<br />
binavdeboda. daTiko fareuli-<br />
ZesTan dakavSirebulia erTi ambavi,<br />
romelic dRemde legendasaviT aris<br />
SemorCenili, Tumca, mis sizusteze,<br />
rasakvirvelia, Tavs veravin dadebs.<br />
Zalian niSandoblivi istoria kia.<br />
daTiko fareuliZe Cekistebs<br />
CaugdiaT xelSi da misi sicocxlis<br />
fasad, erTaderTi da mTavari mo-<br />
Txovna wamouyenebiaT, qaquca unda<br />
moklao. daTiko uarze damdgara.<br />
maSin Cekistebs kedelTan miuyenebiaT,<br />
ara da dagxvretTo. kargio,<br />
daTikos uTqvams _ gamiSviT da me<br />
movklav qaqucaso. daTiko mar-<br />
Tlac gauSviaT da SeTanxmebis niSnad,<br />
didi vercxlis xufiani saaTi<br />
miuciaT, vercxlisave Camosakidebeli<br />
ZewkviT. amave dros, Cekistebma,<br />
agentebis meSveobiT, qaixosro<br />
ColoyaSvilis yuramde miitanes es<br />
ambavi, daTiko fareuliZis axali<br />
vercxlis saaTi imis niSania, rom<br />
Cekistebis davalebiT unda mogklaso.<br />
gaTvla Zalian ubralo da martivi<br />
iyo. an ColoyaSvili moklavda<br />
fareuliZes, an fareuliZe _<br />
ColoyaSvils. ukeTes SemTxvevaSi<br />
ki, erTmaneTs daxocavdnen da razmel<br />
qistebsa da qarTvelebs Soris<br />
mtroba da undobloba Camovardeboda.<br />
erT mSvenier dResac pankisis tye-<br />
Si, sufrasTan, qaixosro ColoyaSvilma<br />
mis win mjdar fareuliZes<br />
uTxra: `daTiko, ra kargi saaTi gaqvs,<br />
aba, maCveneo~. daTiko fareuliZem<br />
mSvidad upasuxa; _ `ee, qaquc,<br />
es ar aris kargi saaTi, Zalian cudi<br />
saaTia, Sens mosaklavad momceso.~<br />
am gulwrfelma pasuxma, uceb `CaSala~<br />
Cekistebis `maxvilgonivruli~<br />
svla da es ambavi kidev didxans iyo<br />
qaixosro ColoyaSvilis razmSi xumrobisa<br />
da sicilis mizezi.<br />
rodesac qaixosro ColoyaSvilma<br />
da misma xalxma qveynis datoveba<br />
da emigraciaSi wasvla gadawyvita,<br />
CeCneTis<br />
sisxlismRvreli<br />
omebis eqo yvelaze<br />
mZafrad aq,<br />
pankisSi gaisma.<br />
Zvelma sentenciam,<br />
`omi dasrulda,<br />
mSvidobis<br />
geSinodeT~,<br />
CeCneTSi srulad<br />
imuSava. es<br />
movlenebi ki Tavis<br />
mxriv, pirdapir da<br />
sarkiseburad<br />
aisaxa pankisis<br />
xeobaze.<br />
arcerTi qisti Seficuli Tan ar<br />
gahyva, Cven ucxoobaSi ver gavZlebTo,<br />
yvela maTgani saqarTveloSi<br />
darCa da isini sxvadasxva dros sa-<br />
TiTaod Caxoces Cekistebma.<br />
meore msoflio omis dros, CeCen-<br />
-inguSebis nawilma, ahmad xuCbarovis,<br />
Coka mahomas, idi alxastisa da<br />
bisolTis meTaurobiT, Riad dauWira<br />
mxari sabWoTa kavSirSi SemoWril<br />
germanul vermaxts, rasac 1944<br />
wels CeCen-inguSebis tragikuli<br />
deportacia mohyva. maSin vainaxebi<br />
ese<br />
dedabudianad gadaasaxles Sua azia-<br />
Si, ramac mSvidobian mosaxleobaSi<br />
uzarmazari msxverpli gamoiwvia.<br />
pankiseli qistebis gadarCenaSi,<br />
imdroindelma qarTulma sazogadoebam,<br />
Zalian didi roli iTamaSa.<br />
mTavari argumenti ki pankiselebis<br />
qisturi gvarebis qarTuli daboloebebi<br />
gaxda, ramac saSualeba<br />
misca qarTvel mecnierebs, qistebi<br />
qarTvelebad, `gaqarTvelebulebad~<br />
gamoecxadebinaT.<br />
1988-89 wlebidan erovnul-gamaTavisuflebeli<br />
moZraobis bumi<br />
daiwyo. amierkavkasiaSi yvelaze<br />
metad saqarTvelo aqtiurobda,<br />
CrdiloeT kavkasiaSi ki _ CeCneTi,<br />
gansakuTrebiT 1990 wlidan. am br-<br />
ZolaSi saqarTvelo da CeCneTi bunebrivad<br />
da istoriuladac, mokav-<br />
Sireebi unda yofiliyvnen, Tumca,<br />
bedisweram da pirvel rigSi, rusulma<br />
specsamsaxurebma sxvanairad<br />
`ineba~.<br />
1992 wels Samil basaevis CeCnuri<br />
razmebis Cvens winaaRmdeg brZolam,<br />
saqarTvelos da vainaxebs Soris<br />
uzarmazari ufskruli gaaCina.<br />
kavkasiaSi Zalian didxans axsovT<br />
daRvrili sisxli da es sabediswero<br />
Secdoma iyo. wyenas kidev ufro<br />
amZafrebda is garemoeba, rom saqar-<br />
Tvelos mosaxleobis umetesoba CeCnebs<br />
yovelTvis bunebriv mokavSired<br />
ganixilavda ruseTis winaaRmdeg,<br />
Tumca, realurad, piriqiT moxda.<br />
is argumentebi, rom es mxolod CeCnebis<br />
nawili iyo, arsebobda rusuli<br />
specsamsaxurebis faqtori da a.S.,<br />
erTi mxriv, gasagebia, magram meore<br />
mxriv, sazogadoebis nawili dRemde<br />
ver patiobs CeCnebs afxazeTis omSi<br />
Cvens winaaRmdeg monawileobas da<br />
albaT verc verasdros apatiebs.<br />
miT umetes, rom ruseTi misi mteric<br />
iyo, rac Zalian male gacxadda.<br />
afxazeTis omis dasrulebidan erTi<br />
wlis Semdeg, 1994 wels, elcinis da<br />
graCovis rusuli tankebi groznoSi<br />
SeiWrnen da daiwyo CeCneTis pirveli<br />
omi, erT-erTi yvelaze sastiki<br />
da daundobeli omi kavkasiis istoriaSi.<br />
CeCnebma Tavis pirvel omSi,<br />
cxeli Sokoladi 103
ese<br />
uzarmazari msxverplisa da Tavdadebis<br />
fasad, moaxerxes gamarjveba,<br />
magram es faqtobrivad mTeli genofondis<br />
amowyvetad daujdaT, ris<br />
gamoc CeCneTis meore omSi, xangr-<br />
Zlivi winaaRmdegobisTvis ubralod<br />
Zala da resursi aRar eyoT da amdeni<br />
Tavze xelaRebuli brZolisa<br />
da sisxlisRvris miuxedavad, kvlav<br />
ruseTis xelSi aRmoCndnen.<br />
am movlenebma, bunebrivia, kvali<br />
datova pankisis xeobis qistebzec.<br />
xeoba, iseve rogorc, mTeli kavkasia,<br />
Zalian militarizebuli gaxda.<br />
guSindeli mSvidobiani macxovreblebidan<br />
bevrma aiRo iaraRi. qistebi<br />
aqtiur monawileobas iRebdnen<br />
Tavisi Crdiloeli TanamoZmeebis<br />
erovnul-gamaTavisuflebel moZraobaSi.<br />
pankiseli qistebi, axmetis<br />
`mxedrionTan~ erTad, afxazeTis<br />
omSic aqtiurad monawileobdnen<br />
(iseve rogorc, ukanasknel 2008<br />
wlis agvistos omSi). jaba ioseliani<br />
Tavis `sam ganzomilebaSi~, rodesac<br />
afxazeTis omis peripetiebze<br />
mogviTxrobs, ramdenjerme axsenebs<br />
`qist ruslanas~, `CeCen ruslanas~,<br />
romelic pankisis xeobis sofel<br />
joyolodan iyo. 90-iani wlebis<br />
sayovelTao areulobam, rogorc<br />
saqarTveloSi, ise kavkasiaSi, situaciis<br />
daZabva da kriminalizacia<br />
gamoiwvia. igive xdeboda pankisSic.<br />
gaiWra narkoderefani, 90-iani<br />
wlebis Sua xanidan gaxSirda kidneperobis<br />
SemTxvevebi (Tumca qistebi<br />
amtkiceben, adamianebis gataceba<br />
Tqvengan, qarTvelebisgan viswavle-<br />
To). daiwyo e.w. `boevikTa~ Sesvla-<br />
-gamosvla, Tumca es yvelaferi<br />
adgilobriv pankiselebsac iseve<br />
awuxebdaT, rogorc danarCen saqar-<br />
Tvelos mosaxleobas.<br />
narkotikebi imdenad ki ar gamodioda<br />
xeobidan, ramdenadac jer<br />
Sedioda da mere gamodioda da amaSi<br />
aqtiurad monawileobdnen maSindeli<br />
e.w. samarTaldamcavi struqturebi.<br />
is, rom narkotiki CrdiloeT<br />
kavkasiidan, mTebidan SemohqondaT<br />
xeobaSi, Zalian Sors aris simar-<br />
Tlisgan. pankisis xeoba ar esazR-<br />
104 cxeli Sokoladi<br />
vreba arc CeCneTs da miT umetes,<br />
arc daRestans. pankisi anklavia da<br />
uaxloes sazRvramde daaxloebiT<br />
asi kilometria. pankisidan CeCneT-<br />
Si gadasasvlelad, an Crdilo-dasavleTiT<br />
xevsureTi unda gaiaro da<br />
Satilidan iTum-yalis raionSi gadaxvide<br />
an Crdilo-aRmosavleTiT<br />
TuSeTi unda gadaiaro. am marSrutiT,<br />
ZiriTadad, mebrZolebi mo-<br />
Zraobdnen. Zalian Zneli warmosadgenia,<br />
rom mebrZolma, romelsac<br />
kudSi rusuli vertmfrenebi da<br />
federaluri jari mosdevs, imaze<br />
izrunos, rom Cekebad `daberdenkebuli~<br />
narkotiki gadmoitanos. Tan<br />
im raodenobiT, rom am narkotikebiT<br />
vaWroba da seriozuli narkobiznesis<br />
awyoba SeiZlebodes.<br />
rac Seexeba adamianTa gatacebas da<br />
mis gaxmaurebul SemTxvevebs _ giga<br />
zaaliSvili, petre ciskariSvili,<br />
piter Sou da a.S. _ aq kidev ufro<br />
rTulad da CaxlarTulad aris saqme.<br />
jer kidev 1999 wels duisSi, adgilobrivma<br />
mcxovreblebma miTxres,<br />
rom es kriminali, ZiriTadad, valebs<br />
ukavSirdeboda da xSirad, am saqme-<br />
Si, adgilobrivebTan erTad, qarTvelebic<br />
aqtiurad monawileobdnen.<br />
daaxloebiT igive situacia iyo<br />
e.w. `boevikTa~ moZraobasTan dakavSirebiT,<br />
dawyebuli yvelaze gaxmaurebuli<br />
SemTxvevis, hamzaT (igive<br />
ruslan) gilaevis SedarebiT mravalricxovani<br />
razmisa, damTavrebuli<br />
wvril-wvrili jgufebiT. am<br />
mdgomareobas da saerTo areulobas<br />
yvelaze metad Tavad adgilobrivi,<br />
pankiseli qistebi ganicdidnen.<br />
_ `Cven ratom gvedavebiT am baevikebs,<br />
Turqebs Tu arabebs, me aq<br />
egeni miwidan xo ar amomyavs? vizebs<br />
vin aZlevT? sazRvarze rogor gadmodian<br />
an mere xeobaSi rogor xvdebian?~<br />
adamianis gatacebis bolo gaxmaurebuli<br />
SemTxveva 2000 wlis dekembris<br />
bolos, axmeteli valeri samxaraZis<br />
gatacebas ukavSirdeba. maSin<br />
axmetelebma pankisis qisturi soflebis<br />
SesasvlelTan piketebi Cadges<br />
da xeoba, faqtobrivad, alyaSi<br />
moaqcies. situacia Zalian daiZaba.<br />
kaxelebi samxaraZis da ara marto<br />
samxaraZis, yvela gatacebulis upirobo<br />
gaTavisuflebas moiTxovdnen.<br />
sabolood, axmetelebis simtkicisa<br />
da qisti uxucesebis sibrZnisa da<br />
principulobis wyalobiT, yvelaferi<br />
kargad damTavrda da mZevlebi<br />
gaaTavisufles.<br />
calke Zalian safrTxilo da specifikuri<br />
Temaa religiuri faqtori<br />
pankisis xeobaSi. rasakvirvelia,<br />
Tavad islamSi, iseve rogorc, pankiseli<br />
qistebis musulmanobaSi, arc<br />
safrTxilo arc gansakuTrebuli<br />
araferia, rom ara erTi faqtori,<br />
SedarebiT axlad gavrcelebuli mimdinareoba<br />
kavkasiel musulmanebSi<br />
_ `vahabizmi~.<br />
vahabizmi sunituri islamis erT-<br />
-erTi mimdinareobaa. mas XVIII saukuneSi<br />
arabma Teologma ibn abdal-al-<br />
-vahabma daudo saTave. vahabizmis<br />
ZiriTadi idea islamis gawmenda da<br />
mxolod yuranis sityvaze dayrdnobaa,<br />
rac gulisxmobs ritualebis<br />
maqsimalur gaubraloebas da Zveli<br />
muhamedis droindeli wesebiT<br />
_ `uma~, cxovrebas. ibn abdal-al-<br />
-vahabis qadagebis mimdevrebi Tavs<br />
uwodebdnen ara `vahabitebs~ aramed<br />
WeSmarit musulmanebs, rwmeniT gaerTianebulebs<br />
(al-muvahiden).<br />
vahabituri ideologiis Ziri-<br />
Tad mcnebas warmoadgens principi<br />
erTmorwmuneobis Sesaxeb, aqedan<br />
gamomdinare mxolod alahia Tayvaniscemis<br />
Rirsi. sxva raime kulti ki<br />
ukve mkrexelobaa. am TvalsazrisiT<br />
vahabitebi muhamedis sityvas eyrdnobian:<br />
`yoveli, vinc Semoitans<br />
CvenSi raRac axals da CvenTvis miu-<br />
Rebels, gandegil iqneba Cvengan~.<br />
CrdiloeT kavkasiaSi vahabizmi<br />
pirveli CeCnuri omis dros gavrcelda,<br />
oRond CeCneTSi ki ara, da-<br />
RestanSi. Tavdapirvelad daRestnis<br />
aRmosavleT raionSi _ boTlixSi<br />
gaCnda vahabituri jamaaTebi, Semdeg<br />
ki, Zalian swrafad, saeWvod swrafad<br />
gavrcelda CeCneTSi da didi<br />
areuloba gamoiwvia Tavisi sroli-<br />
Ta da Sexla-SemoxliT. seriozuli
dapirispireba daiwyo vahabitebsa<br />
da CeCneTis mufTs, ahmad kadirovs<br />
Soris. ahmad kadirovma pirveli<br />
omis dros jihadi gamoucxada ruseTs.<br />
amave dros CeCneTis mufti,<br />
bunebrivia, orTodoqsuli sunituri<br />
islamis mimdevari iyo da Zalian<br />
Seurigebeli pozicia hqonda<br />
vahabitebis mimarT. amboben, rom<br />
Tu erT-erTi umTavresi mizezi ara,<br />
erT-erTi mainc, ramac kadirovi ai-<br />
Zula rusebis mxares gadasuliyo da<br />
putinis mxare daeWira, swored vahabitebi<br />
iyvnen, romlebTanac kadirovebs<br />
sisxliT mtroba CamouvardaT.<br />
CeCneTidan pankisis xeobaSi Semosulma<br />
vahabizmma arc qistebSi<br />
gamoiwvia naklebi vnebaTaRelva.<br />
madloba RmerTs, aq srolamde ar<br />
misula saqme, magram daZabuloba<br />
mainc igrZnoboda. sainteresoa, rom<br />
am dapirispirebam pankisSi erTgvari<br />
`mamaTa da SvilTa~ brZolis saxe<br />
miiRo. ufrosi Taoba, ZiriTadad,<br />
orTodoqsuli sunituri islamis<br />
ბიზნეს და საგადასახადო დავები<br />
სამეწარმეო<br />
კორპორაციული სამართალი<br />
შრომის სამართალი<br />
mimdevari iyo, romelic Serwymuli<br />
iyo adgilobrivi da kavkasiuri<br />
Temis adaTebTan, axalgazrdoba ki<br />
e.w. sufTa islamis, igive vahabizmis<br />
religiuri gavlenis qveS moeqca.<br />
Tumca, igive axalgazrdobaSic,<br />
mZlavrobs Zveli adaTebi: Zmadnaficobis,<br />
stumarTmoyvareobis,<br />
ufros-umcrosobis da a.S. TviTon<br />
axalgazrda qistebi xSirad xumroben,<br />
rom `CvenSi vinc sworad da religiurad<br />
cxovrobs, ar svams, ar<br />
eweva, loculobs, wveri aqvs moSvebuli<br />
da meCeTSi dadis, yvelas vahabits<br />
eZaxiano~.<br />
qistebis religiuri mrwamsisa da<br />
maTi samyarosadmi damokidebulebis<br />
gadmosacemad ki erT istorias<br />
gavixseneb, romelic wlebis win<br />
joyoloelma aiubam momiyva da amiT<br />
davamTavreb: `mamaCemi yovelTvis<br />
komunistebis drosac, Zalian morwmune<br />
kaci iyo, locvas ar gamotovebda.<br />
erTxel axmetidan movdiodi<br />
`vilisiT~, alaznis velze gamoS-<br />
ჩარგეიშვილის საადვოკატო დარბაზი<br />
მისამართი: ვაჟა-ფშაველას 15ა ოფისი 28ა. ქ.თბილისი<br />
ტელ: (+995 32) 237 93 00<br />
ფოსტა: info@chargeishvili.ge<br />
ვებ-გვერდი: http://www.chargeishvili.ge<br />
სამოქალაქო სამართალი<br />
სისხლის სამართალი<br />
(ეკონომიკური დანაშაულები)<br />
ადმინისტრაციული სამართალი<br />
ese<br />
lil Roris faras gaverie. ar vici,<br />
an osebisa iqneboda an fSavlebis.<br />
gaverie da erTi Rori gavWylite.<br />
kinaRam guli gamiskda. aba, Rori xo<br />
Zaan gvejavreba. mivedi saxlSi. vxexav<br />
am manqanas, vrecxav, Tan vilan-<br />
ZRebi. am dros mamaCemi gamovida saxlidan.<br />
ra iyo, ra moxdao. ai, egre<br />
momivida, viRacas Rorebi gamouSvia<br />
gzaze da me ki erT Rors davejaxe,<br />
gavWylite da manqana gavabinZure-<br />
-meTqi. uxmod Sebrunda saxlSi. mere<br />
gamovida, SekvriT fuli gamomitana<br />
da miTxra: _ exla Cqara wadi, jer im<br />
Roris patroni naxe da zarali aunazRaure,<br />
Sen ro Rori yvelaze Zaan<br />
gejavreba, imisTvis saqonelia, modi<br />
da mere garecxe manqanao!~<br />
ar vici. me Zalian miyvars pankisis<br />
xeoba, qistebTanac magrad vZmakacob<br />
da Zalian minda, rom kaxeTis<br />
am ulamazes xeobas danarCeni saqarTveloc<br />
ukeTesad icnobdes. es<br />
qistebisTvisac ukeTesi iqneboda da<br />
qarTvelebisTvisac.<br />
cxeli Sokoladi 105
`artarea tv 2.0~<br />
kulturuli cxovrebis arteria saqarTveloSi<br />
avtori salome afxaziSvili<br />
Teatri, literatura, musika, fotografia, moda, mxatvroba,<br />
kino, socialuri Temebi, sporti, zRaprebi, teqnologiebi,<br />
blogebi da video-blogebi, saintereso kiTxvebi<br />
da originaluri pasuxebi, Sexvedrebi konkretuli sferos<br />
wamyvan specialistebTan, kulturis yofil da momaval ministrebTan<br />
_ es im formatebis da Temebis arasruli CamonaTvalia,<br />
romelic ukve ramdenime Tvea, onlain kulturul<br />
sivrceSi _ `artareaSi~ gadacemebis saxiT iqmneba da<br />
vrceldeba.<br />
`artarea tv 2.0~ _ pirveli masStaburi multimediuri<br />
portalia saqarTveloSi, romelic `Tibisi bankis~ iniciativiTa<br />
da xelSewyobiT, ukve eqvsi Tvea, kulturis sferos<br />
yvela mimarTulebas im adamianebis uSualo monawileobiT<br />
warmoaCens, romlebic kompetenturi da originaluri xedviT<br />
gamoirCevian. internet-portalis abreviatura imaze<br />
mianiSnebs, rom es axali Taobis mediaa, Tavisi winamorbedisgan<br />
_ televiziisgan radikalurad gansxvavebuli, romelic<br />
TavisTavad iqmneba axal da mudmivad ganviTarebad<br />
sivrceSi.<br />
`artarea~ im masStaburi proeqtis nawilia, romelic<br />
`Tibisi bankis~ 20 wlis iubiles eZRvneba. proeqtma _ „20<br />
weli/12 Tve~ wlis dasawyisSi fotografebis da mwerlebis<br />
12 wyvili gaaerTiana, ramac saqarTveloSi moRvawe<br />
qarTvel literatorebsa da xelovanebs Tavis gamovlenis<br />
saSualeba kidev erTxel misca. maleve, internetsa da qar-<br />
Tul televiziebSi ramdenimewuTiani originaluri video-<br />
-rgolebic gamoCnda, romlebic `Tibisi bankis~ saiubileo<br />
proeqtisTvis Seqmnili novelebisa da fotoebis mixedviT<br />
Seiqmna. amis Semdeg, proeqtis yvela resursi ufro gafar-<br />
Tovda da novelebsa da fotografebs, kinematografistebis<br />
profesional gundTan erTad, ZiriTadad damwyebi<br />
106 cxeli Sokoladi<br />
da ramdenime gamocdili reJisori, kompozitori, mxatvari,<br />
operatori da scenaristi Seemata. maisis dasawyisSi ki<br />
internetSi multimediuri portali gamoCnda, romelic<br />
kinematografiuli proeqtisgan sruliad damoukidebeli<br />
SemoqmedebiTi jgufis wevrebis monawileobiT amoqmedda.<br />
proeqti maleve gaxda auditoriis, gansakuTrebiT axalgazrdebis,<br />
interesis sfero. es gaxda adgili, sadac siaxles<br />
yoveldRiurad da gansakuTrebuli interesiT elodebi.<br />
rac ufro meti aseTi erTguli mimdevari eyoleba<br />
internet-portals, miT ufro dabejiTebiT SeiZleba imis<br />
mtkiceba, rom `artaream~ warmatebiT miaRwia mizans _ auditoriisTvis<br />
namdvil kulturul arteriad iqca.<br />
miuxedavad imisa, rom `artarea~ mediis nawilia, is ar<br />
xelmZRvanelobs tradiciuli mediis principebiT, anu aq<br />
ar muSaoben eTikisa da mkacri profesiuli principebiT<br />
SeboWili Jurnalistebi, ar arian damokidebuli droisa da<br />
qronometraJis mkacr SezRudvebze, arian obieqturad subieqturebi,<br />
Tavisuflebi da inovaciurebi. ideebze mTeli<br />
SemoqmedebiTi jgufi muSaobs _ gadacemis avtoridan dawyebuli<br />
memontaJiT damTavrebuli.<br />
`Cven adamianebTan pirdapir kavSirSi Sesvla SevZeliT.<br />
Tavidanve ase CavifiqreT, rom kliSeebisgan sruliad Tavisufal<br />
adamianebs, absoluturad SeuzRudavi da gansxvavebuli<br />
formiT da ara naswavli meTodebiT miewodebinaT<br />
saTqmeli mayureblisTvis da vfiqrob, rom es SevZeliT<br />
imitom, rom dRes Cvens mayurebels radikalurad gansxvavebul<br />
enaze velaparakebiT“, _ aRniSnavs „artarea tv 2.0“is<br />
xelmZRvaneli sofo xunwaria.<br />
daTo turaSvili, laSa buRaZe, giorgi kekeliZe, nino daraseli,<br />
nika maCaiZe da tusia beriZe, giorgi kalandia, ninia<br />
kakabaZe, qeTi maWavariani, paata Samugia, sandro naveriani,
`U.F.O." #5". gadasaReb moedanze<br />
`litarea" #6~, gadasaReb moedanze<br />
`U.F.O." #5". gadasaReb moedanze<br />
promo<br />
aleqs CiRvinaZe, gigi guledani, vato wereTeli da sxvebi<br />
_ `artareas~ mTavar gunds qmnian. Tu aqamde am adamianebs<br />
wignebiT, publikaciebiT, anda satelevizio reportaJebiT<br />
icnobdiT, `artaream~ maT sruliad gansxvavebuli amplua<br />
moargo da sruli SemoqmedebiTi Tavisufleba misca.<br />
ai, ase velodebiT yoveli kviris bolos axal „namdvil<br />
ambebs“ daTo turaSvilisgan, CvenTvis saintereso adamianebis<br />
piradobis mowmobebs nino daraselisgan, axal misteriebis<br />
laSa buRaZisgan, „dilis aerobikis“ axal gmirebs da<br />
originalur sagangebo ambebs vato wereTlisgan, „ndobis<br />
wris“ gmirebs da sportis mimoxilvebs leo-naftasgan da<br />
sandro naverianisgan.<br />
originaluri formatis gadacemebis garda, `artarea~ kinopremierebsac<br />
maspinZlobs. ase moxvda multimediuri portalis<br />
obieqtivSi levan koRuaSvilis filmi _ „qalebi saqarTvelodan“<br />
da nana janeliZis _ „netavi, iq Teatri aris?“<br />
`Tibisi bankis~ am proeqtma Tavis gamovlenis saSualeba,<br />
cnobil da gamocdil avtorebTan erTad, sruliad ucnob<br />
axlagzardebsac misca, romlebic `artareas~ regionebidanac<br />
SeuerTdnen da ramdenime saintereso gadacemac Seqmnes.<br />
`artarea~ mudmivad ganaxlebad reJimSi muSaobs da auditorias<br />
arsebulisgan radikalurad gansxvavebul gadacemebs<br />
sTavazobs. ninia kakabaZis saavtoro gadacema „Tema“<br />
swored amis magaliTia, romelic bolo periodSi saqar-<br />
TveloSi ganviTarebuli movlenebis fonze gamoCnda da<br />
pirvel gadacemaSi giorgi maisuraZes umaspinZla Temaze _<br />
„wamebis vneba“.<br />
am midgomis gagrZeleba iqneba kulturis axali ambebis<br />
sainformacio gamoSvebis da art-saagentos Seqmna, romelic<br />
aratareas mayurebels mudmivad operatiul, eqskluziur<br />
da sasargeblo informacias SesTavazebs. axalgazrdebisTvis<br />
ki axali SemecnebiTi gadacemebi gaCndeba _<br />
CanawerebiT sajaro leqciebidan, diskusiebidan, vorqSofebidan<br />
da masterklasebidan.<br />
„artarea ar aris damoukidebeli struqtura, is brendis<br />
qveSaa gaerTianebuli, saxelic amaze miuTiTebs _ „Tibisi<br />
artarea“. dRes asea, Tu brends ar aqvs socialuri pasuxismgebloba,<br />
an ar aris garkveuli Rirebulebebis matarebeli,<br />
is solidur statuss ver SeiZens. `Tibisi~ ki wlebia,<br />
mecenatia qarTuli kulturisTvis da `artareas~ Seqmnac<br />
am saqmianobis logikuri gagrZelebaa. Tumca, isic unda<br />
aRiniSnos, rom `artarea~ am konkretuli bankis proeqti<br />
kia, magram mas Tavisufali, damoukidebeli sicocxle aqvs~,<br />
_ ambobs `Tibisi artareas~ xelmZRvaneli sofo xunwaria.<br />
`artarea~ _ pirveli onlain televizia kulturis Temebze<br />
_ saintereso da sasargeblo informaciis wyaroa<br />
tradiciuli mediis pirobebSi, romelic mkveTrad politizirebuli<br />
da erTferovania da sadac TiTqmis aRar rCeba<br />
kulturis adgili. amitom, rodesac kulturis sferoSi<br />
kompetenturi, axali da sasargeblo informaciis moZiebas<br />
gadawyvetT, aucileblad ewvieT `artareas~ oficialur<br />
vebgverds (TBCARTAREA.GE), an `feisbuqze~ moinaxuleT (facebook/tbcartareatv2.0).<br />
cxeli Sokoladi 107
ubrikas warmogidgenT "borjomis wyaroebi"<br />
_ ras Svrebi?<br />
_ vmuSaob da mSia. Sen?<br />
_ mec, isic da isic. magram ofisidan<br />
male gamoval. oTom damireka,<br />
ojaxi mogvenatreTo da<br />
saRamos Tu saxlSi iqnebiT, SemogivlidiTo<br />
naTiasTan da bavSvTan<br />
erTad. rvisken movlen. me gzad<br />
namcxvrebs da wvenebs viyidi,<br />
xili da raRacebi ki gvaqvs saxlSi.<br />
saCveno `mosawrupic~ barSi<br />
maqvs. hoda, Senc droze modi, ra.<br />
_ da me araferi wamoviRo?<br />
saubrebi abaJuris qveS<br />
Tanamedrove<br />
qali<br />
avtori Tamar alaviZe<br />
_ Sen mTavaria, droze morCi da<br />
modi.<br />
_ kargi, rvis naxevrisTvis saxlSi<br />
var.<br />
Cveuli col-qmruli dialogis<br />
Semdeg saaTze viyurebi. saxlSi<br />
daTqmul dros misvlamde saaTnaxevari<br />
mrCeba, maqsimalurad yvelaferi<br />
unda movaswro.<br />
dRes xuTSabaTia _ kviris yvelaze<br />
mZime dRe. wesiT aseTad or-<br />
SabaTia miCneuli, magram me am mosazrebisgan<br />
Sors var. ar miyvars<br />
xuTSabaTi dRe _ arc kviris dasawyisia,<br />
arc bolo, sadRac SuaSia<br />
da isic ver aris. ai, iseTi<br />
dRea, yvela saqme, rac kviris dasawyisidan<br />
(an uares SemTxvevaSi,<br />
wina kviridan) gaqvs motovebuli,<br />
am dRes rom dagigrovdeba xolme,<br />
ase erTbaSad da erTdroulad da<br />
qarborbalaSi moxvedrili ciyviviT<br />
rom grZnob Tavs. ginda, Se-<br />
Zlebisdagvarad, yvelaferi am<br />
dRes moaswro xolme, rom isedac<br />
`kviris-bolo-paraskevi~ usas-<br />
108 cxeli Sokoladi rubrikas warmogidgenT `borjomis wyaroebi~
ulo kviris bolod ar geqces.<br />
Tanac, paraskevis netar mxaresac<br />
ginda gemo Caatano: kinoSi waxvide,<br />
an megobrebTan Sexvedra dagegmo,<br />
anda ubralod droze adre<br />
mixvide saxlSi da saRamo ojaxis<br />
wevrebTan erTad Seirgo. ai, amitomac<br />
aris xolme, rom xuTSabaT<br />
dRes stresi piks aRwevs da ori<br />
gamosavali gaqvs: an daZlio da<br />
gadalaxo es mdgomareoba, an kidev,<br />
paraskev dRes mZime bargiT<br />
Sexvde.<br />
fiqrebSi ise verTobi, drois<br />
SegrZnebas vkargav, mgoni, dRes<br />
statiis dasrulebas veRarc movaswreb,<br />
gvian RamiT, stumrebis<br />
wasvlis Semdeg momiwevs gagrZeleba.<br />
momdevno kviris leqciis-<br />
Tvis mosamzadebeli masalis naxevari<br />
gadavikiTxe _ danarCeni<br />
SabaT-kviras iyos. manqanis zeTis<br />
gamocvla isev SabaTisTvis unda<br />
gadavdo _ meramdened, magram<br />
mainc.<br />
CanTidan patara, vintaJis<br />
stilSi gakeTebul vercxlisfer<br />
sarkes viReb (megobris naCuqaria<br />
da Zalian miyvars) da gamWoli<br />
mzeriT Sig viWyitebi. erTgvari<br />
Terapia maqvs aseTi: sakuTar<br />
Tavs mdumared vesaubrebi xolme,<br />
rac, xSir SemTxvevaSi, saazrovno<br />
sivrcis gamoTavisuflebaSi mexmareba<br />
da dadebiTi Sedegi moaqvs.<br />
xan ki aranairi sargeblis<br />
momtani ar aris da martiv vizualur<br />
daTvalierebas ar scdeba.<br />
am fiqrebis oromtrialSi uceb<br />
vCerdebi, ufro sworad, fiqris<br />
process vaSeSeb, Tvali Cems samuSao<br />
magidaze moTavsebul<br />
pier burdos wignisken gamirbis.<br />
burdo meoce saukunis cnobili<br />
frangi sociologi da anTropologi<br />
iyo, es wigni `Distinction:<br />
Social Critique of Judgment of Taste~<br />
ki misi yvelaze popularuli naSromi<br />
unda iyos, Tu mexsiereba ar<br />
mRalatobs. wels, zamTarSi SeviZine,<br />
egreve magidis marjvena<br />
kuTxeSi mivuCine adgili sxva ramdenime<br />
CemTvis Zvirfas wignTan<br />
erTad da rogorc ki dros movixleTeb,<br />
patar-patara monakveTebad<br />
vkiTxulob xolme. burdo am<br />
naSromiT gemovnebis sakiTxs socialur<br />
mdgomareobas ukavSirebs<br />
da amtkicebs, rom adamianebi maTi<br />
gemovnebis meSveobiT sazogadoebaSi<br />
sakuTari Tavis erTgvar pozicionirebas<br />
axdenen. ar unda<br />
iyos Sors WeSmaritebisgan!<br />
mobiluri isev rekavs. amjerad<br />
ZiZaa, CamonaTvals mikiTxavs, ra<br />
dagvimTavrda da uaxloes dReebSi<br />
rac gamogveleva, im produqtebis.<br />
viniSnav paraskevisTvis,<br />
dRes mainc ver movaswreb.<br />
wigni 321-e gverdze gadameSala<br />
da vkiTxulob: `Tanamedrove<br />
saqmiani qalisTvis drois tareba<br />
igivea, rac dagegmva. dRevandeli<br />
qalisTvis garToba saxlSi droze<br />
misvlas, yvavilebis mwyobrSi<br />
moyvanas, magidis lamazad gawyobas<br />
da moxdenil samosSi gamowyobas<br />
gulisxmobs, vidre karze<br />
stumrebi zars darekaven. aseTi<br />
qali misi cxovrebis saqmian nawils<br />
droebiT gverdze debs da<br />
momentalurad, moRimar da yuradRebian<br />
diasaxlisad iqceva~.<br />
meRimeba imis gaazrebaze, rom<br />
ocdaaTormeti wlis winandeli<br />
Tanamedrove qali (es amonaridi<br />
1970 wliT aris daTariRebuli)<br />
Tamamad SeiZleboda, dRes Cemi<br />
saukeTeso megobari yofiliyo,<br />
an saerTodac Cemi adgili daekavebina.<br />
riT gansxvavdeba is qali<br />
ocdameerTe saukunis Tanamedrove<br />
qalisgan?! mgoni, arsebiTad,<br />
arc arafriT, Tu imas ar CavTvliT,<br />
rom maSin qals gacilebiT<br />
meti dro eqneboda imisTvis,<br />
rom yvelgan saukeTeso yofiliyo<br />
_ saxlSic, SvilebTan urTier-<br />
TobaSic da samsaxurSic. me rom<br />
aCqarebuli tempiT vcxovrob,<br />
amis brali mxolod `feisbuqze~<br />
gaflanguli dro ar aris; pier<br />
burdos qalisgan gansxvavebiT,<br />
Cvens cxovrebas feministuri<br />
revoluciis Sedegebi mTlianad<br />
gansazRvravs _ srulganakveTiani<br />
saubrebi abaJuris qveS<br />
samsaxuri, romelic Cemgan asprocentian<br />
Tavdadebas moiTxovs da,<br />
meore mxriv, ojaxi, sadac aseve<br />
aTasi procentiT var saWiro _<br />
Tanac, damSvidebuli, gaRimebuli<br />
da brZeni _ ojaxuri gadawyvetilebebis<br />
miRebisas… amitom<br />
xSirad mgonia, rom 24 saaTic ar<br />
myofnis, am yvelafers rom Tavi<br />
gavarTva (ai, sarkeSi roca vixedebi<br />
xolme, xSirad zustad<br />
ameebze vfiqrob). zogjer ki,<br />
ubralod, sxva prioritetebs gadahyveba<br />
xolme is, rasac `burdos<br />
qali~ siamovnebiT akeTebda<br />
Sin (larnakSi Cadebul yvavilebs<br />
bolos romel saukuneSi gamovucvale<br />
wyali?). mokled, vxvdebi,<br />
is, rac wina saukunis 1960-70ian<br />
wlebSi daiwyo, Tanamedrove<br />
qalebis SemTxvevaSi ukve sruli<br />
datvirTviT moqmedebs. CemTvis<br />
drois tareba ukve asi procentiT<br />
dagegmvas udris. rolebis<br />
xSiri cvla Tanamedrove qalebis<br />
cxovrebis ganuyofeli nawilia:<br />
ojaxuri deda-Svili-colis<br />
ampluadan myisierad giwevs samsaxurebriv,<br />
saqmian ampluaSi<br />
transformireba da piriqiT. Tumca,<br />
mgonia, rom pirveli mainc<br />
iseTi `rolebia~, romlebidanac<br />
qali arasdros `gadis~, situaciisa<br />
da garemos cvlilebebis<br />
miuxedavad.<br />
ai, mec, xan rogor vwyvet dilemas<br />
_ statiis droulad damTavrebas,<br />
leqciis momzadebas<br />
da sapatio stumrebis Rirseulad<br />
gamaspinZlebas Soris, da xan _<br />
rogor. dRes ase vizam: sakuTar<br />
Tavs cota dros samsaxuris saqmeebidan<br />
movparav da ojaxs mivu-<br />
ZRvni, sxva dros _ sxvanairad da<br />
ase, dausruleblad.<br />
rubrikas warmogidgenT "borjomis wyaroebi"<br />
cxeli Sokoladi 109
moTxroba<br />
110 cxeli Sokoladi
depresiis wamali<br />
anu sanaylampariani<br />
avtori irakli lomouri<br />
foto levan xerxeuliZe<br />
universitetidan adre davbrundi. erTi leqciac ki<br />
ver Cavatare _ studentebi pirvel korpusTan mitingobdnen.<br />
mere sadRac wavidnen, mgoni, gldanSi.<br />
saxlSi uCveulo mdumareba damxvda _ arc Cxubi ismis,<br />
arc kinklaoba, arc kompi Tu televizori. jer biWis<br />
oTaxSi Sevixede, mere samzareuloSi, mere abazana-tualetSi,<br />
mere sasadiloSi, mere saZinebelSi da bolos,<br />
qaliSvilis naxevarmansardaSi.<br />
vxedav, Cemi cameti wlis qaliSvili zis taxtze fexmorTxmiT,<br />
kedels miSterebuli. kedelze araferia, Tu<br />
ar CavTvliT usaxur, moruxo rombebian Spalers, axal-<br />
Camoxeuli fotoebisa da plakatebis monarCen, daWikartebul<br />
naglejebs.<br />
_ deda sadaa? _ vekiTxebi.<br />
qaliSvili ar mpasuxobs.<br />
_ skolaSi ratom ara xar?<br />
qaliSvili ar mpasuxobs.<br />
_ problemebi gaqvs?<br />
qaliSvili ar mpasuxobs.<br />
amovioxre da taxtze Camovjeqi. gverdidan vuyureb,<br />
profilSi. ar miyvars zurgTan saubari.<br />
_ ar melaparakebi?<br />
qaliSvili ar mpasuxobs.<br />
_ moxda rame?<br />
qaliSvili ar mpasuxobs. kidev erTxel amovioxre. `me<br />
voxrav, ese igi, varsebob~, _ gamielva.<br />
_ iqneb dagexmaro? miTxari, ra gawuxebs?<br />
qaliSvili ar mpasuxobs.<br />
_ Seyvarebuli xar?<br />
qaliSvili ar mpasuxobs.<br />
_ ra gWirs? depresia dagewyo? miTxari, iqneb rogorme<br />
dagexmaro?<br />
uecrad qaliSvilma kedels mzera moaSora, almacerad<br />
gamomxeda da Caiduduna:<br />
_ ra ici Sen depresiis...<br />
Cems Tineijer Svilebs ratomRac hgoniaT, rom Cven,<br />
anu maTi RviZli ded-mama, amqveynad arafris azrze ara<br />
varT (androidi ver gagvirCevia aipodisgan). etyoba XXI<br />
saukuneSi, raRac manqanebiT, pirdapir gamoqvabulidan<br />
SemovZveriT.<br />
_ depresia? _ CavicinesaviT, _ depresia ra aris, aba,<br />
saidan mecodineba, mamontebze nadirobis meti araferi<br />
gamegeba...<br />
_ egec ar gagegeba... araferic ar ici, saerTod! _ amo-<br />
Tqva qaliSvilma da kedels iseTi interesiT miaSterda,<br />
moTxroba<br />
TiTqos SuSisa iyo da mezobeli, anu paraleluri ganzomileba<br />
Canda.<br />
_ ra ici Sen depresiis... _ lamisaa CurCuliT gaimeora.<br />
`saswrafod unda gavarTo rogorme!~ _ gamielva da<br />
veubnebi:<br />
_ depresia mec ki mqonia, Sen warmoidgine! ginda mogiyve?<br />
araferi mipasuxa. ori wami vucade, mere ki gavagrZele<br />
iseTi toniT, TiTqos Zalian-Zalian Semexvewa, momiyevio:<br />
_ kargi, mogiyvebi... erTob bobola depresia mqonda...<br />
daaxloebiT Senxela viyavi, ara, ori-sami wliT ufrosi...<br />
mokled, movdivar erTxel saxlSi, Semovuxvie sadarbazoSi<br />
da uceb, kinaRam viRac gogos davejaxe... Cacucquli<br />
ijda SesasvlelTan, kuTxeSi da tiroda. cxare<br />
cremliT. oRond uxmod. oRond tiroda. marTla... mwared.<br />
gavCumdi. vuyureb. mainteresebs, reaqcia Tu eqneba.<br />
xmas ar iRebs. kedels uyurebs. miSterebuli.<br />
_ ratomRac ar gavCerdi, Cavuare, Tumca kinaRam gavCerdi,<br />
magram ratomRac ar gavCerdi. momerida. Tu Semrcxva.<br />
meTqi, rame ar ifiqros... iqve liftTan Cemi mezobeli<br />
qali dgas. liftis kari gaiRo, oriveni SevediT.<br />
Rilaks mivaWire. avdivarT. veubnebi: `Tu naxeT, viRac<br />
gogo kuTxeSi?~. `ki, vnaxe, _ mpasuxobs, _ Semecoda, ra-<br />
Rac uWirs, etyoba~. wamieri pauza. `mindoda mekiTxa, xom<br />
ar dagexmaroT-meTqi, magram...~ _ veubnebi. `mec mindoda<br />
mekiTxa, magram ratomRac ar gavCerdi~, _ mpasuxobs mezobeli<br />
TiTqosda sinanuliT. `mere ratom ar gaCerdi,<br />
Sen xom qali xar, Sen ufro advilad daelaparakebodi!~<br />
_ vfiqrob CemTvis. amasobaSi avediT meTeqvsmete sar-<br />
Tulze. lifti gaCerda. kari gaiRo. gamovediT, xazgasmulad<br />
Tavazianad davemSvidobe, Cemi binis kari gasaRebiT<br />
gavaRe, Sevedi, pirdapir Cems oTaxSi SevaWeri da<br />
taxtze davegde gauxdelad.<br />
_ grZeli Tma hqonda? _ uceb mekiTxeba qaliSvili.<br />
_ raa? _ ver gavige.<br />
_ grZeli Tma hqonda im gogos?<br />
_ im gogos? _ gavimeore, _ ki, grZeli Tma hqonda, wablisferi...<br />
SensaviT.<br />
qaliSvils reaqcia ar hqonia. Wikarts miaSterda.<br />
saswrafod gavagrZele:<br />
_ hoda, davegde taxtze, vfiqrob, netavi ra atirebda<br />
da ratom ar gavCerdi, ratom ar davelaparake, ratom ar<br />
vkiTxe araferi, ratom ar SevTavaze daxmareba...<br />
gavCumdi. gverdidan vuyureb. momeCvena, TiTqos<br />
cxeli Sokoladi 111
moTxroba<br />
transSia. `kaifSi xom araa?~ _ gamielva, _ ~ara, ra sisulelea,<br />
gogoa, Tanac Cemi Svilia... wesieri... mere ra, wesierma<br />
gogom ar SeiZleba kaifi daiwyos?.. ara, ara... ar<br />
arsebobs, Cemi Svili magas ar izams, ar mjera... ubralod<br />
depresia aqvs... banaluri depresia~.<br />
amovioxre da gavagrZele, ixtibargautexlad:<br />
_ hoda, damewyo depresia... araferi aRar minda, araferi<br />
aRar mainteresebs, telefonze ar vpasuxob, dedaCemi<br />
saWmelad meZaxis, ar mivdivar, mada damekarga... melaparakeba,<br />
ar vreagireb... vwevar piriT kedlisken, zurgiT<br />
samyarosken, da vuyureb... Wikartebs.<br />
gavCumdi. velodebi, iqneb rame Tqvas. Senc ar momikvde.<br />
amovioxre da gavagrZele:<br />
_ hoda, var depresiaSi erTi dRe... da erTi Rame... meore<br />
diliT ki dedaCemi meubneba, guSin Cveni saxlis saxuravidan<br />
viRac gadamxtarao... `meTqi, vin?!~ `aba, me ra<br />
vici, viRac gogoo~... mokled, davegde isev taxtze da...<br />
CavWikartdi. wina dRes Tu xuTbaliani depresia mqonda,<br />
exla cxrabalians ukakunebs... RamiT CamTvlima, rogorc<br />
iqna, da uceb sizmarSi is gogo gamomecxada, grZelTmia-<br />
galerea<br />
112 cxeli Sokoladi<br />
giorgi robaqiZe<br />
"Drunk", 2012<br />
ni (Tma koWebamde scemda), TeTr grZel perangSi, meubneba:<br />
`rom ar gaCerdi, imitomac gadavxti... Cavifiqre,<br />
Tu Svid wuTSi Svidi kaci Camivlida da arcerTi ar ga-<br />
Cerdeboda, arafers metyoda, arafers mkiTxavda, Tavs<br />
moviklavdi... Sen meSvide aRmoCndi... icode, yovel Rame<br />
gamogecxadebi, yovel Rame moval SenTan, mogelandebi...<br />
uuuuuuu!~<br />
iseTi xma amovuSvi, iseTi aramiwier-samarismiRmur-gulisganmgmiravi,<br />
me TviTonac ki gamaJrJola. qaliSvilma<br />
kedels Tvali moswyvita, almacerad gamomxeda. am reaqciiT<br />
gamxnevebulma sxapasxupiT gavagrZele:<br />
_ hoda, mokled, Tavzardacemuls gameRviZa. ukve dilaa.<br />
avdeqi, Cavicvi, pirze civi wyali Sevisxi da quCaSi<br />
gavedi. sadarbazoSi, iq, sadac is gogo vnaxe Cacucquli,<br />
grZelTmiani, mtirali, SevefeTe gogos.<br />
_ vin gogos?<br />
_ imas.<br />
_ vin imas?<br />
_ imas, ro tiroda.<br />
_ is xo gadaxta.<br />
_ vin giTxra?<br />
_ Sen!<br />
pauza daviWire. kedlisken mibrunda, aRar miyurebs.<br />
isev Wikarts miaSterda. samiode wami velode, mere gavagrZele:<br />
_ mokled, gadamiara depresiam. mas mere ordRiani depresia<br />
vici mxolod. mesame dRes TavisiT gadis... qreba...<br />
mbezrdeba... Wikartebis Tvaliereba... da viwyeb adamianebis<br />
Tvalierebas.<br />
qaliSvilma gamomxeda, erTob skeptikur-ironiulad,<br />
mere meubneba:<br />
_ depresia rom gqonda gavige, magram wamali raSia?<br />
SefeTebaSi?<br />
_ saxelSi.<br />
_ saxelSi?<br />
_ saxelSi. saxeli unda gaigo.<br />
_ gaige?<br />
_ gavige.<br />
_ ra erqva?<br />
_ Senc mSvenivrad ici, ra erqva.<br />
_ saidan unda vicode?<br />
_ dedaSens ra hqvia, ar ici?<br />
almacerad Caicina, kedlisken mibrunda, Wikarts Tvali<br />
gauswora da Caiduduna:<br />
_ da imas ra erqva, vinc marTla gadaxta?<br />
araferi vupasuxe.<br />
_ iqneb, sulac, Cemi saxeli?<br />
arc axla vupasuxe, ratomRac. amovioxre. qaliSvilma<br />
gaagrZela:<br />
_ am Sens depresiis wamals arauSavs, magram me ar miSvelis.<br />
_ ratom?<br />
_ imitom, rom webo araa, gatexili gaamTelos.
_ gatexili gaamTelos? _ gavimeore dafiqrebiT, _ da<br />
ra gatyda ro, guli?<br />
qaliSvilma Zalian nela moatriala Tavi, Semomxeda,<br />
sulac, TvalebSi Camxeda, wamieri pauzis Semdeg miTxra:<br />
_ mogiyvebi, Tu Zalian ginda, magram vici, ar damijereb.<br />
_ ra ici? _ mewyinasaviT. amovioxre.<br />
_ ai, vnaxoT... Cveni sanayi xom gaxsovs?<br />
_ sanayi?<br />
_ brinjaos, Zveleburi, didi bebias droindeli.<br />
_ a, mivxvdi! _ marTla gvqonda saxlSi ZvelisZveli,<br />
mefisdroindeli, mZime, brinjaos sanayi, _ mere?<br />
_ navTis lampa xom gaxsovs? Zveleburi, didi bebias<br />
droindeli. cisferi, yvavilebiani? did oTaxSi ro dgas<br />
bufetze!<br />
_ ki, aba, ara! _ saxlSi marTlac gvqonda ZvelisZveli,<br />
mefisdroindeli, faifuris (Tu sqeli minis), Zalian<br />
lamazi, cisferi, larnakiviT moxatuli navTis lampa,<br />
oRond uSuSo da upatruqo. anu ufunqcio, _ mere?<br />
_ mokled, _ wamieri dayovnebis Semdeg gaagrZela, _<br />
amas winaT sanayi samzareulodan did oTaxSi gavitane.<br />
qinZis Teslsa vnayavdi. deda tyemals akeTebda. daxmareba<br />
mTxova.<br />
kinaRam, Tavze xeli gadavusvi. bolo wams Sevikave<br />
Tavi. qaliSvilma dakvirvebiT gamomxeda, gaagrZela:<br />
_ mokled, damrCa did oTaxSi. ratomRac bufetze Semovdgi.<br />
navTis lampis gverdiT, _ Tqva da mravalmniSnelovnad<br />
gaCumda.<br />
_ mere?<br />
_ mere dedam gaitana samzareuloSi. meCxuba, ratom<br />
datoveo.<br />
_ mere?<br />
_ mere is, rom meore dilas isev did oTaxSi aRmoCnda,<br />
iatakze, bufetis win.<br />
_ mere?<br />
_ mere, mesame dilasac... iatakze, bufetis win... dedas<br />
gahqonda samzareuloSi, Tan meCxubeboda, ras daaTrev<br />
am sanays aqeT-iqiTo.<br />
_ da ras daaTrevdi?<br />
qaliSvilma uxmod Semomxeda, didxans miyura, ratomRac<br />
amoioxra. Tavic ki gaaqnia. Camomarcvla:<br />
_ m a r T l a vera f e r s xvdebi?<br />
_ hoo, _ Cavilaparake, _ barabaSkebiRa gvaklda.<br />
_ eee, mami, mami.. _ xeli Caiqnia, _ xo vambobdi, ar<br />
damijereb-meTqi!<br />
_ ra unda dagijero?! _ gavbrazdi, _ bebiaCemis sanays<br />
bebiaCemisve lampari ro Seuyvarda?<br />
_ Tqven iseTi tipebi xarT, sakuTari TvaliT rom naxoT,<br />
mainc ar daijerebT.<br />
_ vin, Cven?!<br />
_ Tqven!<br />
gamecina.<br />
_ ras icini?!<br />
moTxroba<br />
_ aba, vitiro?<br />
araferi mipasuxa, uceb mobiluri gaaZro. cxivrwin damitriala.<br />
_ es ra aris? _ cota ar iyos, uazrod vikiTxe.<br />
_ ra aris da, is!<br />
_ ra, is?<br />
_ rasac ar ijereb!<br />
_ oh, kargi ra, mombezrda es maimunoba! _ xeli aviqnie,<br />
wamodgoma davapire.<br />
_ ah, mogbezrda?! _ gacxarda Cemi qaliSvili, _ ara,<br />
batono mama, dajeqi da uyure!<br />
Rilaks daaWira, mobiluri momaCeCa. cicqna ekrans<br />
davxede. Tavidan veraferi gavarCie. Tavidan bneloda.<br />
mere raRac momcro, Savi silueti davlande, formiT<br />
marTlac sanays miagavda, iatakze moZraobda, TiTqos<br />
moxoxavso... sastumro oTaxSi naxevrad bneloda, Suqi<br />
etyoba mxolod derefanSi enTo... sanayi (Tu raRac) parketze<br />
wyvetili moZraobiT miiwevda bufetisken. ase,<br />
TxuTmeti-oci santimetriT gacurdeboda win, TiTqos<br />
mZlavri biZgiT, da egreve Sedgeboda. mere isev amoZravdeboda,<br />
isev gaCerdeboda.. isev da isev...<br />
_ es ra jandabaa?..<br />
_ midi, midi, uyure!<br />
_ ras unda vuyuro, Zafi gamogibamT da qaCavT!<br />
_ ra Zafi?!<br />
_ ra vici me ra... kapronis, etyoba... ro ar gawydes.<br />
anda leska. leskiT qaCavT!…<br />
_ ra leskiT vqaCavT?! rato?!<br />
_ me mekiTxebi? me ra vici, rato!.. erTobiT, etyoba<br />
da imito!<br />
qaliSvili momitrialda, damakvirda, xeli Sublze damado.<br />
Tavi gadaaqnia, dafiqrebiT Cailaparaka:<br />
_ ara, sicxe TiTqos ara gaqvs...<br />
marTla gavbrazdi. xeli avuqnie, wamovdeqi:<br />
_ reebsa bedav! gaafr...<br />
sityva ar mqonda damTavrebuli, ucnauri melodia momesma.<br />
mobiluridan modioda, marcxena xelSi ro meWira.<br />
ekrans davxede. sanayi bufetis win gaCerebuliyo, zustad<br />
im adgilis qveS, sadac lampari idga.<br />
_ es ra xmaa?!<br />
_ moica! moismine!<br />
uecrad melodia Seicvala. axali gaisma, gansxvavebuli.<br />
Tumca sityva ~melodias~ pirobiTad vxmarob. Tavdapirveli<br />
xma ufro vibraciasa hgavda, zrialnarev yru<br />
guguns, brinjaos gulis dugdugs, bgerebi Tan daunawevrebeli,<br />
gawelili, Tanac, drodadro, mkafiod gamokve-<br />
Tili, mkveTri da ritmuli, Tumca ucnaurad sasiamovno<br />
mosasmeni iyo. ai, axal xmas ki sityva `melodia~ ufro<br />
Seefereboda, wkrialnarev Cum zuzuns mogagonebda, tonaloba<br />
ecvleboda, xan uceb maRldeboda, xanac dabla<br />
iwevda, TiTqos TrToda, _ yurisTvis ratomRac esec<br />
erTob sasiamovnod JRerda.<br />
wamieri pauzis Semdeg isev is pirveli xma gaisma.<br />
cxeli Sokoladi 113
moTxroba<br />
oRond, amjerad, intonacia TiTqos Seecvala, melodiur<br />
guguns TiTqos mudaris notebi Seeriao. mere kvlav meore<br />
xma gavigone... amjerad melodia TiTqos ufro mkacrad<br />
JRerda... es ori xma swraf-swrafad enacvleboda<br />
erTmaneTs, rac dialogis STabeWdilebasa qmnida. taxtze<br />
Camovjeqi, qaliSvilis gverdiT. raRac xani ucnaur<br />
~musikas~ monusxuliviT vayuradebdi.<br />
mere TiTqos gamovfxizldi, Tu gonze movedi. mobiluri<br />
gavTiSe. amovioxre, qaliSvils davubRvire:<br />
_ es ra masxaraobaa?!<br />
_ ratoa masxaraoba?<br />
_ aba, ar aris?!<br />
_ yvelaferia masxaraobis garda!<br />
_ ici ra, Svilo Cemo, es Tqveni eleqtronuli Tu kompiuteruli<br />
musika ar mevaseba!<br />
_ ah, marTla? kompiuteruli musika ar gevaseba?! aba,<br />
ra gevaseba, `den pabedi~?<br />
_ me imis Tqma minda, genacvale, rom egeT iaffasian<br />
mistifikacias ar vWam! arc egeTi debili var!<br />
qaliSvilma mwared Caicina, Cailaparaka:<br />
galerea<br />
114 cxeli Sokoladi<br />
giorgi robaqiZe<br />
`SiSveli moxuci~, 2012<br />
_ xo vambobdi, mainc ar daijereb-meTqi...<br />
uecrad mobiluri amarTva, marjvena xelSi CabRuja da<br />
ratomRac gulze miido (Tu, gulSi Caikra?). mere uceb<br />
TiTqos Tvalebi Cauqrao, isev dajda taxtze fexmor-<br />
TxmiT, saxiT kedlisken. anu zurgi Semaqcia. `ara, Cemo<br />
kargo, ase ar gamova!~ _ gavifiqre da veubnebi:<br />
_ kargi, davuSvaT, araa mistifikacia. davuSvaT, mar-<br />
Talia... mere ra?<br />
_ mere araferi??!!<br />
erTianad Semobrunda, fexebi iatakze CamouSva, doinji<br />
Semoiyara da momaSterda.<br />
_ kargi, dawynardi, _ lamisaa dayvavebiT veubnebi, _<br />
kargi, ho, amixseni, maSin ra.<br />
_ ar gesmoda, ras laparakobdnen?<br />
_ laparakobdnen?!<br />
_ nu, mRerodnen!… wamRerebiT laparakoben!<br />
_ laparakoben? araviTari laparaki eg araa... mesmoda<br />
elqtronuli `musika~, ufro sworad, zrial-wkriali da<br />
gugun-zuzuni... Tu dugdugi.<br />
_ da ras niSnavs es yvelaferi, ver xvdebi?<br />
_ ras unda niSnavdes? raRac uazro xmebia! musikasac<br />
ki ver daarqmev, kacma rom Tqvas!<br />
qaliSvilma ratomRac tuCze ikbina, uceb mobiluri<br />
maRla aswia, xeli SemarTa (wamiT kidec megona, rom<br />
fanjaraSi upirebda gadagdebas) cota xani ase eWira da<br />
uceb iqve baliSze daasvena frTxilad, Rilaks daaWira,<br />
CarTo. yru dugdugi gaisma. egreve gamorTo, gamomxeda,<br />
gamiRima da sruliad wynarad mkiTxa:<br />
_ ginda giTargmno?<br />
_ ra unda miTargmno?! _ isev gavRiziandi. Tavs Zlivs<br />
vikaveb, yvirili rom ar avtexo.<br />
_ ra da, rasac laparakoben!<br />
ki ar amovioxre, amovigmine. gaecina.<br />
_ marTla ucnauria, rom ar gesmis... me Tu mesmis, Sen<br />
ratom ar gesmis maTi laparaki, batono mama?<br />
`batono mama~ erTob natifi ironiiT warmoTqva. uceb<br />
vigrZeni, rogor damRala da yovelgvari oxvra-gminvis<br />
gareSe vuTxari:<br />
_ Svilo, fantaziori ro iyavi, isedac vicodi didi<br />
xania, magram es ukve metismetia.<br />
wamieri pauzis Semdeg seriozuli gamometyvelebiT<br />
mekiTxeba:<br />
_ mamiko, universitetidan ratom ar giSveben?<br />
_ ras niSnavs, ratom ar miSveben?<br />
_ ho, ratom ar giSveben? ratom ar gamogagdes aqamde?<br />
_ da ratom unda gamomagdon?!<br />
_ vinc kai tipia, yvelas agdeben da imitom!<br />
axla ki marTla gavbrazdi (wnevac ki amivarda, mgoni, _<br />
vigrZeni, uceb rogor Semaxura). Tumca Tavi rogorRac<br />
Sevikave da sruliad mSvidi xmiT vuTxari:<br />
_ uSveben imas, vinc politikaSia gareuli. me politikaSi<br />
ar verevi. politika binZuri saqmea. politikaSi<br />
midis is, visac unda xalxi daabolos, daibriyvos, Tavze
moajdes... xalxis xarjze ibairamos!<br />
_ anu, Sen ginda Tqva, rom kai tipi xar, ara?<br />
araferi vupasuxe. ironiulad gavuRime, meTqi, aba, dafiqrdi,<br />
ras mekiTxebi?<br />
raRac xans uxmod vuyurebdiT erTmaneTs. bolos Cemma<br />
qaliSvilma Tavi daxara, Cumad Cailaparaka:<br />
_ ar vici, SeiZleba marTla kai tipi xar, mamiko... Zalianac<br />
minda, rom kai tipi iyo, mamiko... magram ratom,<br />
ratom ar gesmis sanayisa da lamparis laparaki? ratom?!<br />
ukve marTla yelSi amomivida es yvelaferi, magram<br />
mainc Sevecade xumrobaSi gadameyvana:<br />
_ rogor ar mesmis, magram eg rom gamovTqva, rasac<br />
laparakoben, poeti unda viyo, magram ra vqna, poeti ki<br />
ara, paleontologi var!<br />
qaliSvilma gaocebiT Semomxeda, Subli SeeWmuxna,<br />
etyoba, ver gaigo, seriozulad vambobdi Tu vSayirobdi.<br />
miyura, miyura da mere meubneba:<br />
_ Sen TviTonac ar ici, mamiko, rogori naRdi raRac<br />
Tqvi... maTi laparaki marTla <strong>poezia</strong>a... oRond tragikuli...<br />
_ tragikuli? iqneb tragikomikuri? an iqneb...<br />
sityvis damTavreba ver movaswari, gamawyvetina:<br />
_ ici, rogor Semecoda? ici, rogor? _ xma gaebzara.<br />
`mgoni, tirils apirebs!~ _ gamielva.<br />
_ Sviliko, Sviliko... _ veubnebi da Tavze xels vusvam,<br />
magram ar vici, ra vuTxra. radgan ar vici, ras ganicdis<br />
moTxroba<br />
da ra awuxebs _ da, aba, rogor davamSvido?<br />
uceb cremlebi waskda. Camexuta. qviTiniT meubneba:<br />
_ ici, rogor uyvarda, ici, rogor?!.. guli gauskda,<br />
guli!.. im sazizRarma lamparma uTxra: sad me da sad Sen,<br />
saerTod rogor bedav, aseTi tlu, xepre da regveni ro<br />
melaparakebi, mTeli cxovreba TavSi filTaqvas girakuneben,<br />
Se sacodavo da ubadrukoo... imas kidev ise uyvarda,<br />
ise, rom... ver gauZlo, guli gauskda! guli!<br />
vamSvideb, veferebi da uceb SemeSinda. `xom ar gaafrina?!<br />
avadaa?! ra vuSvelo?! ra vuTxra?! ra vuyo?!~ gulamoskvnili<br />
tiroda... mwared, marTla mwared. davibeni.<br />
ar vici ramdeni xani itira, sami wuTi, xuTi Tu TxuTmeti.<br />
nel-nela miyuCda. mere ki uceb wamodga, raRac<br />
muyaos kolofi aiRo da momawoda. meqanikurad gamovar-<br />
Tvi da kinaRam xelidan gamivarda, iseTi mZime aRmoCnda.<br />
taxtze davde, Tavsaxuri avxade. Sig damsxvreuli brinjaos<br />
sanayis nakuwebi eyara.<br />
* * *<br />
me, rasakvirvelia, am zRaprebisa ar mjera. da arcer-<br />
Ti WkuaTmyofeli adamiani ar daijerebs. oRond erTi<br />
raRac ver gamigia, ra Zalam SeiZleba daamsxvrios brinjaos<br />
mZime, monoliTuri sanayi? daamsxvrios nakuwebad,<br />
SuSasaviT?<br />
ra Zalam?<br />
07.10.2012<br />
cxeli Sokoladi 115
<strong>poezia</strong><br />
levan SaqaraSvili<br />
poeti<br />
levani ambobs, rom <strong>poezia</strong> ar moswons, magram wers,<br />
radgan sxva araferi exerxeba; _ rom poetebi, romlebic<br />
yvelas da yvelafers sakuTari SemoqmedebiTi<br />
prizmidan uyureben, misTvis gamaRizianeblebi arian<br />
_ Tavisi uboroto, erTi SexedviT, infantiluri<br />
naturiT; Tumca, Tavadac poetia. TiTqos, Znelad<br />
egueba bedisweras _ SemoqmedebiTad asaxos garemo,<br />
romelSic uamravi problemaa da rac, misive TqmiT,<br />
cxovrebas saintereso elfers aZlevs; cxadia, siZneleebs<br />
ar gaurbis. ase xsnis: „araa aucilebeli maneruli<br />
viyo _ rame miRebuli poza meWiros, rom kargad<br />
vwero“. weriT ki, ZiriTadad, Rame wers, roca<br />
marto rCeba, xSirad _ sasmelTan erTad.<br />
levanis leqsebi ZiriTadad naratiulia, Tumca ambebi,<br />
romelsac gadmoscems Sezavebulia eqspresiiT;<br />
Sesabamisad, rCeba leqsSi mimdinare movlenebis intuitiuri<br />
wvdomis SesaZlebloba _ amis gareSe Seu-<br />
Zlebelic ki xdeba, gansazRvro, ras adevneb Tvals<br />
an saidan iRebs narativi saTaves; ambavi aramkafioa _<br />
misi mniSvnelovani nawili mxatvrul wiaRsaa amofarebuli.<br />
magaliTad, SeiZleba mxolod vivaraudoT, rom<br />
leqsi „Marguerite“ exmianeba paul celanis „sikvdilis<br />
fugas“ (romelic metaforulad faSizmis mier adamianTa<br />
devnis ambavs aRwers) _ saxelis msgavseba da<br />
leqsSi sikvdilis teroris figurireba, romelic<br />
mosvenebas ar aZlevs lirikul gmirs, aseve, „baxis<br />
notebi“ _ mianiSneben avtoris mcdelobaze, asaxos<br />
qalis gancdebi, romelic ganzogadebuli saxea misi,<br />
vinc faSizmis gavlenis qveS moeqca da sisastikis<br />
pasiuri Tanamonawile gaxda. es leqsi, Tu finalsac<br />
gaviTvaliswinebT, TanagrZnobis magaliTs iZleva.<br />
levani daibada 1987 wlis 16 oqtombers. daojaxebulia<br />
da hyavs Svili. ramdenime welia, rac aqtiurad<br />
aqveynebs leqsebs internet portalebze. dRevandeli<br />
publikacia misTvis debiutia.<br />
116 cxeli Sokoladi<br />
MARGUERITE<br />
margaret, nu usmen am xmebs,<br />
es melodia RmerTebs ekuTvniT<br />
da sisxli:<br />
romelic ukve wlebia veRar grZnobs Sens ZarRvebs.<br />
moeSvi.<br />
vxedav am kedlebmac gaidges fesvebi Sens tanSi,<br />
albaT xvdebi, rom aRarc es oTaxia Seni<br />
da Jurnalebi, baxis notebiT gadatvirTuli,<br />
ra ucnaurad ikargebian zurgs ukan daSvebul siSaveSi.<br />
(qviSis navebiT gadmoitane ca Rrublebs qvemoT)<br />
margaret, gTxov, nu usmen!<br />
Torem xom xedav: sikvdilic daiRala SeniT<br />
da rogor gamsxvrevs ZvlebSi gadauRebeli wvimebi.<br />
daiviwye is, rac arasdros yofila Sens cxovrebaSi,<br />
Tundac giwevdes yovel RamiT Tvalebis daTxra.<br />
daiviwye yvelaferi, oRond iare,<br />
umisamarTo gzebiT iare muxlebamde SeWmulma<br />
da Seni xelebi, TvalebdaxuWulma, mieci dReebs,<br />
iqneb sibrmavem Segimsubuqos tkivili.<br />
imoZrave sakuTari sxeulis garSemo,<br />
SeiZleba es erTaderTi gzaa,<br />
romelic mogxsnis am codvebs<br />
da quCebze TmebiT dakiduls,<br />
saxlebidan gamosuli xmauri,<br />
gardacvlili bavSvebis locva rom ggonia.<br />
margaret, nu usmen!<br />
mere ra, Tu dRiTidRe kargav sakuTar Tavs<br />
viRacis ucnaur bodvebSi.<br />
mere ra, Tu Sen dagiviwyes RmerTebma<br />
da arc Seni sityvebi esmis vinmes.<br />
nu amoiReb xmas, nurafers ityvi, ar mousmino am xmebs<br />
da sanam bolomde dagRrRnis Senive arseboba,<br />
me mzad var,<br />
Seni SeSlilobis niadagze gamogonili moCveneba,<br />
gamudmebiT viwve Sens gverdiT,<br />
prodhertis gadatexil mosaxvevTan<br />
da cxovrebiT daRlils, gamogicvalo sizmrebi,<br />
yoveli amosunTqvis Semdeg!<br />
Termometri<br />
sisxami dilaa,<br />
TerTmeti lurj formiani<br />
erT xazze dgas kedelTan.<br />
erT-erTi maTgani,<br />
misTvis ucxour enaze<br />
RiRinebs simReras.<br />
Cemo megobrebo,<br />
es simRera,<br />
budapeStis maxloblad<br />
afeTqebul istoriul Zeglzea,<br />
magram arc ise damajereblad sevdiani.<br />
kedlis miRma bavSvebis sicil-kiskisi,
oflisa da SiSis suns<br />
samsarTuliani saxlis saxuravze kveTs<br />
da forToxaliviT yviTldeba.<br />
(arabeTSi,<br />
vinme sulai ibn ierder mohamedi<br />
Rrmad wauRia fiqrs mTaSi upatronod<br />
gaSvebul cxvrebze.<br />
TviTon ki zis axla skolaSi<br />
da drodadro usmens Tavxed, ususur<br />
mowafeebs.)<br />
ai, erovnuli markis manqanac gaCerda.<br />
samxedro misalmeba TerTmetidan sul<br />
yvelas<br />
akrTobs da eZinebaT.<br />
brZaneba gacemulia,<br />
axla rigiTi jariskaci xels zeviT awevs<br />
da daSvebisTanave TerTmetives<br />
erTdroeulad daxvreten.<br />
magram me darwmunebuli var!<br />
am TerTmetidan erTi,<br />
zustad ki marjvnidan meoTxe,<br />
sikvdilis win aucileblad gaifiqrebs:<br />
rom adamians,<br />
verc religiuri,<br />
verc fizikuri da sulieri siTbo ver<br />
gaaTbobs ise,<br />
rogorc mze.<br />
amitom gaumarjos mzes,<br />
am uzarmazar da atomur naTuras.<br />
Cemi mesame rkinis frinveli<br />
is mTeli dRea dageZebs,<br />
Zlieri qaris dros waqceul xeebs Soris<br />
da ukve TiTqmis nebdeba.<br />
am oTaxSi ki moyviTaloa es minebi,<br />
saidanac is ar Cans da arc misi iaraRis<br />
xma aRwevs aqamde,<br />
albaT waiqca sadme, Torem raa rom ver<br />
vgrZnob Sens civ sxeuls<br />
da arc sakuTari sisxliT vixrCobi.<br />
RmerTo Cemo, ra wamierad SevizizRe<br />
arseba Seni,<br />
am oTaxSic Caaqre Suqi,<br />
ar minda giyuro, rogor mTavrdebi,<br />
Torem vici ueWvelad gamogTxri<br />
Tvalebs<br />
da maT siRrmeebSi gamokveTil figurebs,<br />
am saSineli saxlis kedlebSi,<br />
saidumlod gadavinaxav sakuTar TavTan<br />
erTad.<br />
TiTqos araferi, magram es nabijebi<br />
drodadro ufro axlovdeba,<br />
jer kidev sizmrebidan, erTi kviris win<br />
rom vixile.<br />
vfiqrob:<br />
ueWvelad mamakacia iaraRiT xelSi,<br />
odnavi wveri amSvenebs mis saxes<br />
da ufro asevdianebs patara bavSvi,<br />
romelic axla saxlSia marto da sjera:<br />
rom am SuaRamisas Tu ara, gamTeniisas<br />
uTuod Seexeba<br />
akankalebul dedis xelebs.<br />
amitom wadi, moatyue,<br />
viTom Senc iq iyavi,<br />
ai, im Zlieri qaris dros waqceul xeebs<br />
Soris<br />
da inanieb, rom SemTxveviT ascdiT<br />
erTmaneTs.<br />
moatyue, aTasi ram moatyue,<br />
uTxari viTom zRvis napirebma Segityua<br />
ase Rrmad<br />
da ukan talRebi moCanda mxolod.<br />
uTxari TiTqos musika iyo sadRac,<br />
magram arc iq hqondaT niCbebi SenTvis.<br />
moatyue, aTasi ram moatyue,<br />
oRond axla wadi,<br />
wadi da amieridan, aRarc erT<br />
gazafxulze ar momakiTxo.<br />
kompasi<br />
Sinodi otogava<br />
mileul baRSi krefs Cais foTlebs.<br />
tyis Sriali TeTria -<br />
Txeli bambis qulebad rom moedo<br />
saxlis saxuravs.<br />
wvrili ylortebi dabera myudroebam<br />
Zafis msgavsi mdinaris axlos.<br />
qalwulTa sxeuls maRali mTebis locva<br />
drodadro akrTobs<br />
da dilis mzis arcerTi sxivi ar aRwevs<br />
vagonSi,<br />
Sua Ramisas,<br />
daklaknil liandagebs rom ascda,<br />
mgzavrebiT savse.<br />
wylis saaTi<br />
aris ca,<br />
aris xmeleTi,<br />
aris kidev zRva<br />
da kenWebi am zRvasTan,<br />
magram Cven qvebi varT:<br />
erTmaneTTan ise axlos dadebuli,<br />
rom vgrZnobT erTi-meoris simlaSes.<br />
aris kidev qari,<br />
aris talRebi am zRvis<br />
da aris momenti,<br />
<strong>poezia</strong><br />
rodesac es talRa dagvaSorebs.<br />
Sen iqiT iqnebi, Sors,<br />
me - aqeT, me - Sors, me - bevrad ufri<br />
Sors.<br />
Cven moviwyenT viRacis TvalSi,<br />
gamvlelis TvalSi<br />
da dagiZaxeb:<br />
mogmarTav saxeliT:<br />
Semomxede, me aq var,<br />
aqeT var da me var me,<br />
me Semomxede, me amaTTan mZinavs<br />
da gaCveneb aravis.<br />
mere damiZaxeb Sen,<br />
Senc maCveneb raRacas ucxos TvalSi,<br />
gamvlelis TvalSi<br />
da zRva iqneba wynari,<br />
mxolod Cemi dacemis xma `Wylup~<br />
iqneba pasuxi SenTvis.<br />
aris tye,<br />
aris tba,<br />
aris kidev frinvelebi<br />
am tbis Tavze, tyis Tavze<br />
da Sors am yvelafridan.<br />
aris kidev raRac.<br />
saxazavi<br />
axalgazrda viyavi,<br />
jer kidev xarbad vyardi Taflisa<br />
da Seucnobeli Tavisuflebis sunad.<br />
miwa viyavi, miwa,<br />
zed amosuli maRali xeebis rigi,<br />
mdinare, zRva<br />
da uamravi Tevzi viyavi am zRvaSi.<br />
Cems SigniT, Rrmad yurSi<br />
Tavsa da TirkmelebSi<br />
moZraobda mTeli samyaro,<br />
es dausrulebeli<br />
da mzesaviT cxeli sicocxlis burTi.<br />
axla ki, oTxmoc wels mitanili,<br />
beberi da maxinji,<br />
Cemi Zveli saxlis fanjrebidan<br />
Cumad da sircxvilis saucxoo grZnobiT<br />
atanili,<br />
ZlivsRa vayoleb Tvals<br />
celqi, sazizRari<br />
da lamazi bavSvebis silaSi TamaSs<br />
da vxvdebi:<br />
rom saxli ki ara,<br />
anda qalaqi da simRera ki ara,<br />
ubralod, yuTi var me, yuTi,<br />
mRrRneli mwerebis bude<br />
da sikvdilis samalavi.<br />
cxeli Sokoladi 117
ecenzia<br />
mo iani: garedan wiTeli, Signidan<br />
gamWvirvale boloki<br />
avtori giorgi lobJaniZe<br />
nobelis komitetis 2012 wlis gadawyvetileba,<br />
literaturaSi premia Cineli<br />
avtoris mo ianisaTvis mieniWebina, albaT<br />
CineTis garda, danarCeni msofliosaTvis<br />
moulodneloba aRmoCnda da ara imitom,<br />
imsaxurebda Tu ara es mwerali dafasebas,<br />
aramed imis gamo, rom mas ubralod<br />
samSoblos sazRvrebs gareT TiTqmis<br />
aravin icnobs. inglisuradac ki am avtoris<br />
sul ramdenime romania Targmnili,<br />
magram es, etyoba, savsebiT sakmarisi aRmoCnda,<br />
raTa komitetis wevrebs misi niWi<br />
SeemCniaT da daefasebinaT. ra Tqma unda,<br />
Tu aqac iseTive koniunqturam ar imuSava,<br />
rasac wlebis ganmavlobaSi angariSs<br />
uweven SvedeTis akademiis pativcemuli<br />
wevrebi.<br />
yovel SemTxvevaSi, TiTqmis mTeli<br />
msoflio am kacs ara Tavisi naweris,<br />
aramed misi moTxrobis, 1986 wels dastambuli<br />
`wiTeli gaolianis“ ekranizaciis<br />
wyalobiT icnobs, romelic wignis<br />
gamosvlidan erTi wlis Semdeg ganaxorciela<br />
Cinelma reJisorma CJan imoum<br />
da es filmi berlinis kinofestivalis<br />
`oqros daTviTac“ aRiniSna. TviTon<br />
romans ki gamosvlis welsve CineTis<br />
saxalxo respublikis erovnuli premia<br />
mieniWa.<br />
118 cxeli Sokoladi<br />
nawarmoebis siuJeti sakmaod martivia:<br />
moqmedeba iaponiasTan omis fonze<br />
mimdinareobs meoce saukunis 20-30-iani<br />
wlebis CineTis samxreT-aRmosavleTSi.<br />
ambavs hyveba mTavari personaJebis SviliSvili<br />
da adgil-adgil darRveulia<br />
siuJetis Tanmimdevruloba, romelic<br />
sakmaod daZabulad viTardeba:<br />
19 wlis glexis gogos cziuczis mSoblebi<br />
Zalad aTxoveben keTrovan moxucebulze,<br />
romelic arayis saxdelis<br />
mflobeli da SeZlebuli adamiania.<br />
saqorwino ceremonialis dros, patar-<br />
Zlis Cardaxis erT-erT mtvirTvels,<br />
axalgazrda gabedul iueisa da patar-<br />
Zals Soris moulodnelad ifeTqebs<br />
ormxrivi grZnoba. iuei moitacebs qals<br />
da wiTeli gaolianis xeobaSi gadamalavs,<br />
sadac isini siyvaruls eZlevian.<br />
moxucebuli saqmros saidumloebiT moculi<br />
sikvdilis Semdgom ki axalgazrda<br />
wyvili arayis saxdels daepatroneba<br />
da gaolianis wiTeli Rvinis warmoebas<br />
daiwyebs. mSvidobian cxovrebas iaponelTa<br />
moulodneli Semoseva arRvevs,<br />
soflis mcxovrebni ixocebian, magram<br />
momxvdurs medgar winaaRmdegobas uweven...<br />
mokled, qarTvel mkiTxvels albaT,<br />
raRaciT, mTeli es siuJeti aleqsandre<br />
yazbegis `xevisberi goCas“ motivebsac<br />
gaaxsenebs, magram mTavari, ra Tqma<br />
unda, es sulac ar aris. yazbegisagan<br />
gansxvavebiT, Cinel nobeliants arasodes<br />
gaWirvebuli yofa ar hqonia.<br />
1955 wlis 17 Tebervals CineTSi,<br />
qalaq SandunSi dabadebuli mo iani,<br />
romlis namdvili saxeli da gvaria moe<br />
guani, xolo literaturuli fsevdonimi<br />
Cinurad niSnavs ` gaCumdi!“, etyoba,<br />
misdevda Tavisi fsevdonimis karnaxs da<br />
sadac da razec dumili iyo saWiro, iq<br />
da im Temaze arasodes laparakobda.<br />
rogorc misi oficialuri biografiidan<br />
Cans, erTaderTi diskomforti,<br />
rac Cinuri komunizmis arsebobam Seuqmna,<br />
iyo is, rom 11 wlis asakSi `kul-<br />
turuli revoluciis“ gamo skolis datovebam<br />
mouwia.<br />
1976 wels, ramdenimegzis uaris Semdgom,<br />
bolosdabolos, armiaSi Sevida<br />
da swavla-ganaTlebis miRebac iqve gaagrZela.<br />
amave dros armiaSi msaxurobda<br />
rigiT politmuSakad. 1984 wels<br />
CineTis xelovnebis akademiis msmeneli<br />
gaxda, xolo mogvianebiT _ lu sinis<br />
saxelobis literaturuli institutis<br />
aspiranti. 1986 wels miiRes CineTis<br />
mweralTa kavSiris wevrad, dRes ki am<br />
mweralTa kavSiris Tavmjdomaris moadgilis<br />
posti ukavia. samxedro SeiaraRebuli<br />
Zalebidan 1987 wels gavida<br />
pensiaze da gazeTis redaqtori gaxda.<br />
ai, aseTia wlevandeli Cineli nobeliantis<br />
mokle biografia, romelic<br />
dainteresebul mkiTxvels mwerlis<br />
namdvili cxovrebis Sesaxeb bevrs verafers<br />
uambobs da iqneb, mis mimarT<br />
winaswarve uaryofidac ki ganawyos isini,<br />
visac komunizmis urCxuli da am ur-<br />
CxulTan moTanamSromle `inteleqtualuri<br />
muSakebis“ partiuli aRtyineba<br />
unaxavs.<br />
Tumca, saintereso Cans mo ianis literaturuli<br />
kariera. igi Cineli mwerlebis<br />
im Taobis warmomadgenelia, romelic<br />
literaturaSi gasuli saukunis<br />
80-iani wlebis dasawyisSi movida. mis<br />
mwerlobas ki Cineli kritikosebi `erovnuli<br />
Zirebis Ziebis“ nakads miakuTvneben.<br />
misi pirveli moTxroba `xalxuri<br />
musika“ tradiciuli realisturi<br />
maneriT dawerili nawarmoebia, magram<br />
ukve 80-iani wlebis bolodan mkveTrad<br />
icvleba mo ianis SemoqmedebiTi xelwera.<br />
pirveli aRiareba avtors moutana<br />
moTxrobam romelsac hqvia `garedan<br />
wiTeli da Signidan gamWvirvale boloki“.<br />
ukve am moTxrobaSive Cans yvela<br />
is mxatvruli Tavisebureba, ramac mo<br />
iani Tanamedrove Cinuri literaturis<br />
namdvil ostatad Camoayaliba: Zalze<br />
eqspresiuli ena, romelic seqsualuri<br />
scenebis aRwerisas xdeba ukiduresad
vulgaruli, xolo miTebisa da legendebis<br />
interpretaciisas uaRresad<br />
daxvewili da lirikuli. am or mijnas<br />
Soris enobrivi TamaSebi ki wlevandeli<br />
nobeliantis namdvili stiqiaa.<br />
mwerlis kidev erTi romani `sandalozis<br />
xis wameba“ 1900 wlis CineTis<br />
ajanyebis ambebs exeba da banalur sasiyvarulo<br />
istorias warmogvidgens.<br />
xolo 1992 wels gamoqveynebuli<br />
siurrealisturi romani `Rvinis qveyana“<br />
Cinelebis Wamis maniiT Sepyrobilobas<br />
gvixatavs da am mankierebas umkacresi<br />
satiris wnexSi atarebs. Cineli<br />
literatorebis aRiarebiT, avtori romanSi<br />
fransua rables udides zegavlenas<br />
ganicdis.<br />
sainteresoa, rom wlevandeli nobeli<br />
mo ians swored `Rvinis qveynisaTvis“<br />
mieniWa.<br />
nawarmoebebis ciklSi, romelsac `sasicocxlo<br />
energiis afeTqeba“ ewodeba,<br />
mo iani ikvlevs sasicocxlo Zalebs,<br />
romlebic, misi azriT, 2000 wlis man-<br />
Zilze kvebavda konfucianur civilizacias<br />
da am ZalTa Soris arsebiT stimulad<br />
adamianis seqsualur libidos<br />
aRiarebs. is miiCnevs, rom `uZveles<br />
Cinel xalxs ganaxlebisaTvis `didi<br />
ZuZuebi da ganieri TeZoebi“ esaWiroe-<br />
ba. swored asevea dasaTaurebuli misi<br />
erT-erTi romani, romelic warmoadgens<br />
erTi Ronieri, ferxorciani da<br />
Wkviani qalis cxovrebis epopeas cinis<br />
dasasrulisa da maos sikvdilis Semdgom<br />
epoqebSi.<br />
mo ianis mwerluri manera kidev er-<br />
Txel mkveTrad Seicvala mis erT-erT<br />
bolo nawarmoebSi, romlis inglisurenovani<br />
saTauric JRers, rogorc `sicocxlec<br />
da sikvdilic mqancavs“.<br />
es aris wigni glexisa da miwis damokidebulebaze<br />
da avtoris wina namuSevrebisagan<br />
gansxvavebiT, nakleb Zaladobasa<br />
da sisastikes Seicavs. wigni moTxrobilia<br />
1950 wels CineTSi Catarebuli<br />
sameurneo reformisas dasjili erTi<br />
memamulis eniT, romelic Semdgomi movlenebis<br />
ganviTarebas sxvadasxva Sinaur<br />
cxovelad dabadebuli akvirdeba. am nawarmoebisaTvis<br />
mweralma miiRo niumenis<br />
premia Cinur literaturaSi, xolo<br />
2011 wels, romanisaTvis `bayayi“ igi<br />
mao Zedunis literaturuli premiiTac<br />
dajildovda.<br />
TviTon mwerlis aRiarebiT, mis Semoqmedebaze<br />
gansakuTrebuli gavlena<br />
f. rablem, p. uaitma, g. markesma da u.<br />
folknerma moaxdines. arsebiTad, am<br />
mweralTa stiluri Taviseburebebis<br />
recenzia<br />
saintereso nazavad warmogvidgeba mTeli<br />
misi Semoqmedeba, romelsac originalur<br />
saxes aZlevs Cinuri Tematika: am<br />
qveynis zepirsityviereba Tu literaturuli<br />
tradicia.<br />
nobelis komitetis SefasebaSi, mwerlisaTvis<br />
premiis miniWebis motivacia<br />
asea dasabuTebuli: `misi galucinatoruli<br />
realizmisaTvis, romelic Cinur<br />
xalxur zRaprebs istoriasa da TanamedroveobasTan<br />
aerTianebs“.<br />
mo iani aqamde msoflios aT enaze iyo<br />
Targmnili, maT Soris inglisurad, germanulad,<br />
frangulad da norvegiulad.<br />
rusulad, internetis wyaroebze dayrnobiT,<br />
arsebobs misi erTi moTxrobis<br />
`deidis saswauli-dana“ Targmani, rusul<br />
periodikaSi gamoqveynebulia `wi-<br />
Teli gaolianisa“ da `Rvinis qveynis“<br />
ramdenime fragmenti, sul axlaxan ki<br />
internetSi rusulad gamoCnda `didi<br />
ZuZuebisa da ganieri TeZoebis“ pirvli<br />
Tavebi.<br />
yovel SemTxvevaSi, aqamde Tu magiuri<br />
realizmi gavigeT da aviTviseT, axla<br />
`galucinatoruli realizmi“ gvqonia<br />
asaTvisebeli da imedia, qarTveli mki-<br />
Txveli Tu mTlad Cinuri originalidan<br />
ara, Suamavali enebis meSveobiT Targmnil<br />
mo ianis wignebs male gaecnoba.<br />
cxeli Sokoladi 119
ecenzia<br />
eqskursia kulinariaSi<br />
salome afxaziSvili<br />
rusudan gorgilaZe,<br />
`kerZTayvaniscema _ kulinariuli<br />
mogzauroba drosa da sivrceSi“<br />
2012<br />
advili ar iqneba msoflios xalxebs<br />
Soris moZebno eri, romelsac sasmelisa<br />
da kerZis iseTi Tayvaniscema SeeZlos,<br />
rogorc qarTvelebs; imxela adgili<br />
ekavos kvebis tradicias yoveldRiur<br />
kulturaSi, rogorc es Cvens qveyanaSia.<br />
ramdenadac vcdilob qarTvelebis es xasiaTi<br />
upirobod momewonos, imdenad ar<br />
gamomdis, radgan swored raimes upirobo<br />
Tayvaniscemaa CemTvis yovelmxriv miuRebeli.<br />
ai, am ZiebaSi viyavi, roca mivageni<br />
germaniaSi moRvawe qarTveli mkvlevris,<br />
rusudan gorgilaZis wigns _ „kerZTayvaniscema“,<br />
romelic qarTul samzareulos<br />
uZveles safuZvlebsa da nadimis unikalur<br />
kulturas ufro usvams xazs, vidre<br />
raimes gauazrebel morCilebas. Tavad<br />
avtori wignis saTaurs „sityvebis TamaSs“<br />
uwodebs da qarTvelebis am Cvevas Zveli<br />
Sumerebis maqsimas ukavSirebs: `sicocxle<br />
sakvebia, sakvebi sicocxlea imitom, rom<br />
sakvebis gaziareba sicocxlis gaziarebas<br />
niSnavs“.<br />
`kerZTayvaniscema~, romelic seqtemberSi<br />
gamovida, ar warmoadgens qarTuli<br />
receptebis detalur aRweras da rCevebs,<br />
Tu rogor movamzadoT esa Tu is kerZi. es<br />
120 cxeli Sokoladi<br />
ufro filosofiuri narkvevia, romelic<br />
popularuli eniT gadmogvcems qarTuli<br />
kulinariis istorias da mis mravalmxriv<br />
da mravalferovan kavSirs garesamyaros-<br />
Tan. wignis avtori mkiTxvels drosa da<br />
sivrceSi kulinariul marSruts sTavazobs<br />
_ neoliTuri epoqiT dawyebuli, Tanamedrove<br />
kulturiT damTavrebuli. wignis<br />
mTavar mizans ki swored im individualuri<br />
niSnebis gamokveTa warmoadgens, rac<br />
qarTulma sanadimo kulturam sxva kulturebis<br />
gavlenebiT Camoayaliba.<br />
rusudan gorgilaZe ambobs, rom yvelaferi<br />
zafraniT daiwyo. ramdenime wlis<br />
win, erT dRes, berlinSi, baJes gakeTeba<br />
gadawyvita da zafranis saZebnelad uaxloes<br />
indur maRaziaSi wavida, zafrana<br />
iq ar hqondaT, bevri Zebnis Semdeg Zlivs<br />
miagno, Tan _ warmoudgenlad Zvirad da<br />
mixvda, rom es is zafrana ar iyo, rasac<br />
saqarTveloSi ase xSirad iyenebdnen. swored<br />
im momentidan gaCnda istoriis kulinariuli<br />
perspeqtiviT kvlevis survili.<br />
`me ki ise gamitaca sakvebisa da sunelebis<br />
istoriis kvlevam, rom bolos Sevatyve,<br />
Canawerebi wignis formas iZenda~ da sabolood,<br />
mravalwliani kvlevis Sedegad,<br />
iqca kidec wignad.<br />
`kerZTayvaniscemaSi~ cal-calke Tavebi<br />
eTmoba qarTul sufras, purs, stumarTmoyvareobis<br />
tradicias, kavkasias, rogorc<br />
regions da masSi _ saqarTvelos,<br />
ucxo sunelebis mogzaurobis istorias,<br />
meqsikur, gurul-megrul variaciebs erTsa<br />
da imave produqtze, sawebels, yvels,<br />
Rvinos, barbare jorjaZes da mis evropel<br />
`kolegebs~...<br />
wignis prezentaciaze rusudan gorgilaZem<br />
aRniSna, rom kulinariuli wignis<br />
Seqmnisken ucxoelebis SekiTxvebma ubiZga,<br />
identobis, kulturuli niSan-Tvisebebis<br />
da tradiciebis Sesaxeb. swored am ki-<br />
Txvebze pasuxebis saZieblad wamoiwyo man<br />
ramdenimewliani kvleva _ msoflios udides<br />
biblioTekebSi mimofantuli masalis,<br />
qarTuli eTnografiuli da arqeologiuri<br />
nimuSebis Seswavla da, saboloo jamSi,<br />
dawera wigni, romelic vrceli, Rrmad ga-<br />
azrebuli da gulwrfeli pasuxebis krebulia<br />
zogadad im kiTxvebze, romelTac<br />
emigrantebi xSirad awydebian.<br />
„am wigniT mindoda qarTvelebisTvis<br />
gameziarebina is, Tu rogor vuyureb<br />
me, rogorc qarTveli, Cvens kulturas<br />
gverdidan. magram aseve Zalian mniSvnelovnad<br />
mimaCnia, rom Cven yvelam es<br />
ambavi ucxoelis Tvalamde mivitanoT,<br />
imitom, rom ase danaxuli Cveni kultura<br />
maTTvis advili gasagebia“, _ ambobs<br />
rusudan gorgilaZe da marTlac, wignis<br />
kiTxvisas gamudmebiT ar gtovebs gaorebis<br />
gancda: visTvis wers avtori, SenTvis<br />
_ qarTvelisTvis, Tu misi samizne auditoria<br />
qarTuli kulturiT dainteresebuli<br />
ucxoelia. Tumca, maleve xvdebi,<br />
rom es ambebi, amgvari wyobiT, amgvari<br />
kavSirebiT sxva movlenebTan, manamde<br />
arsad wagikiTxavs; arc amdeni fsiqologiuri,<br />
istoriuli da kulinariuli bma<br />
gipovnia sxvadasxva epoqasa da qveyanas<br />
Soris. esaa wigni-vrceli kulinariuli<br />
eqskursia, romlis Seqmnasac uzarmazari<br />
Sroma dasWirda da axla Sen, mkiTxvelma,<br />
SegiZlia, ubralod, `inebivro~ _ ikiTxo<br />
msubuqad gadmocemuli istoria da masSi<br />
sakuTari Tavi, qveyana, warsuli da tradiciebi<br />
xelaxla aRmoaCino.<br />
wignis boloTqmaSi rusudan gorgilaZe<br />
ambobs: `xSirad mekiTxebodnen, ra JanrSi<br />
wer wignso? _ geficebiT, ar vici, an ra<br />
mniSvneloba aqvs? drosa da sivrceSi Cemi<br />
fesvebis saZebrad rac ufro meti vixetiale,<br />
miT metad davrwmundi, rom am gzas<br />
bolo ara aqvs. marto erTi gza rom iyos,<br />
ra uWirs, am farTo gzas imdeni ganStoeba<br />
hqonia, vin moTvlis?!.. axla erTi suli<br />
maqvs im farTo gzis ganStoebebSi, ramdenimeSi<br />
mainc Sevixedo, xolo Tu rame sainteresos<br />
gadavawydi, Tqvenc gagiziarebT~.<br />
mkiTxvelic zustad am gancdiT asrulebs<br />
kiTxvas: es kia wignis bolo gverdi,<br />
magram rusudan gorgilaZem kidev unda<br />
daweros rame axali. qarTuli kulinaria<br />
_ es xom yvelaze naklebad gamokvleuli<br />
da Zalian saintereso sferoa, ase rom, aRmosaCeni<br />
win kidev bevri unda iyos.
wignebi<br />
zidharta<br />
herman hese<br />
mTargmneli giorgi SatberaSvili<br />
gamomcemloba `siesta~<br />
gamocemis weli 2012<br />
fasi 10 lari<br />
zidharta, axalgazrda mamakacia,<br />
romelic Tavis ojaxs tovebs da samogzaurod<br />
midis, raTa sicocxlis<br />
WeSmariteba Seicnos. uSedego ZebniT<br />
sasowarkveTili zidharta yurs<br />
ugdebs mdinaris xmas, mdinaris bgerebSi<br />
niSans amoikiTxavs da xvdeba,<br />
rom es yvelaferi didi satanjvelis,<br />
cxovrebis uaryofisa da misgan<br />
ganridebis dasawyisia, ramac sabolood<br />
sulieri simSvide da WeSmariti<br />
Tavisufleba unda moutanos.<br />
wlebis Semdeg, masSi ibadeba WeSmariteba<br />
da xvdeba, rom WeSmariteba<br />
siyvarulSia, samyaros siyvarulSi.<br />
grZelfexeba mamilo<br />
jin vebsteri<br />
mTargmneli lia gugunava<br />
gamomcemloba `diogene~<br />
gamocemis weli 2012<br />
fasi 9.90 lari<br />
amerikeli mwerlis, jin vebsteris<br />
(1876-1916) cnobili wigni<br />
`grZelfexeba mamilo“ mogvi-<br />
Txrobs oboli gogonas ambavs,<br />
romelic ucnobma qvelmoqmedma<br />
kolejSi gagzavna. am klasikadqceul<br />
epistolarul romans<br />
dRemde siamovnebiT kiTxuloben<br />
sxvadasxva asakis mkiTxvelebi<br />
mTel msoflioSi.<br />
gamocema orenovania _ igi qarTul<br />
122 cxeli Sokoladi<br />
da inglisur teqstebs aerTianebs.<br />
wigns darTuli aqvs leqsikoni,<br />
romelic mkiTxvelebs daexmareba<br />
inglisuri teqstis ukeT gagebasa<br />
da enis srulyofaSi.<br />
ucxo<br />
alber kamiu<br />
mTargmneli guranda daTaSvili<br />
gamomcemloba `agora~<br />
gamocemis weli 2012<br />
fasi 8 lari<br />
romanis mTavari gmiri, merso<br />
principuli adamiania, is sazogadoebriv<br />
morals fexs ar uwyobs,<br />
ris gamoc sazogadoeba mas<br />
ucxod CaTvlis. merso rTuli,<br />
magram pozitiuri pirovnebaa, is<br />
uars ambobs tyuilze da cxovrebas<br />
iseTad iRebs, rogoric is<br />
sinamdvileSia. avtoris TqmiT,<br />
merso aris adamiani, romelic yovelgvari<br />
gmirobis gareSe, ubralod<br />
Tanxmdeba, mokvdes simar-<br />
TlisTvis.<br />
mTavari gmiri ambavs pirvel pir-<br />
Si, „gulgrili“ da civi toniT<br />
hyveba, rac monaTxrobs, ubralod<br />
faqtebis CamonaTvalad aqcevs da<br />
mkiTxvels maSinve agrZnobinebs,<br />
rom mTavar gmirsa da sazogadoebas<br />
Soris uxilavi yinulis kedelia<br />
_ isini erTmaneTs verafriT<br />
eguebian.<br />
1999 wels „ucxo“ meoce saukunis<br />
saukeTeso wignad aRiares. nawarmoebi,<br />
alber kamius „absurdis cikls“<br />
ganekuTvneba da nobelianti<br />
mwerlis merve wignia, romelsac<br />
gamomcemloba “agora” qarTulad<br />
sTavazobs mkiTxvels.<br />
bebia, rei da amerika<br />
mari beqauri<br />
bakur sulakauris gamomcemloba<br />
gamocemis weli 2012<br />
fasi 5.90 lari<br />
`...[is] CemTvis Tavisuflebisa<br />
da martoobis adgili iyo. ase<br />
Canda filmebidan da mec vicodi,<br />
rom sadRac, cxra mTasa da<br />
cxra zRvas iqiT, arsebobs qveyana,<br />
sadac ibadebian adamianebi,<br />
romlebic ukraven Tavisuflebis<br />
musikas, mRerian siyvarulze<br />
da tkivilze, ebrZvian dards da<br />
swamT RmerTis, rogorc es esmiT~,<br />
_ patara, omgamovlili saqarTvelodan<br />
cxra mTasa da cxra<br />
zRvas iqiT mdebareobs qveyana,<br />
romelic bevrisTvis namdvili<br />
Tavisuflebis simboloa. qveyanas<br />
amerika hqvia~.<br />
axalgazrda mwerlis, mari beqauris<br />
mcire romanis mTavari<br />
personaJi amerikaSi cxovrebaze<br />
meocnebe axalgazrda qalia, romelic<br />
xan mzad aris, am ocnebis-<br />
Tvis gawyvitos yvela Zafi, rac<br />
ki realobasTan akavSirebs, xanac<br />
_ piriqiT. ocnebisa da realobis<br />
Widili depresiaSi agdebs mas,<br />
Tumca depresiidan gamosavals<br />
Tavadve poulobs... romani, romelic<br />
erTi amosunTqviT ikiTxeba,<br />
avtobiografiul elementebs Seicavs.
sumoisti, romelic ver suqdeboda<br />
erik-emanuel Smiti<br />
mTargmneli merab fifia<br />
bakur sulakauris gamomcemloba<br />
gamocemis weli 2012<br />
fasi 5.90 lari<br />
gavelurebuli, gaZvaltyavebuli,<br />
mouxelTebeli, lamis meamboxe<br />
15 wlis juni dReniadag tokios<br />
quCebSi daborialebs. ojaxs mowyvetils,<br />
Tavisianebze erT sityvasac<br />
ver daacdenineb. ase gr-<br />
Zeldeba manam, sanam erT mSvenier<br />
dRes siomincus _ aRmosavluri<br />
brZolebis didostats ar gadaeyreba.<br />
siomincu junSi msuqans<br />
aRmoaCens da gadawyvets, arasrulwlovani<br />
mawanwala sumos misteriul<br />
xelovnebas aziaros. male<br />
juni gonierebis, Zlierebis, meditaciis,<br />
sakuTar mesTan harmoniis<br />
Ziebis Tvalwarmtac samyaroSi,<br />
TaviT fexebamde gadaeSveba.<br />
magram rogor miaRwios zenits,<br />
roca juni mTlianad tkivilad,<br />
tanjvad da mrisxanebad qceula?<br />
rogor gaxdes sumoisti, roca ori<br />
kilos momatebasac ver axerxebs?<br />
nu dagvaviwydeba, Rrublebs miRma<br />
yovelTvis imaleba mze, romelic<br />
erT mSvenier dRes aucileblad<br />
mTeli sikaSkaSiT gamoanaTebs.…<br />
lota aurzauris quCidan<br />
astrid lindgreni<br />
mTargmneli Tamar Ciqovani<br />
bakur sulakauris gamomcemloba<br />
gamocemis weli 2012<br />
fasi 12.90 lari<br />
ilon viklandis ilustraciebiT<br />
gaformebuli `lota aurzauris<br />
quCidan~ pirvelad gamodis qar-<br />
Tul enaze.<br />
lota patara gogoa da Tavis da-<br />
-ZmasTan da mSoblebTan erTad,<br />
sinamdvileSi, aurzauris ki ara,<br />
meqoTneebis quCaze cxovrobs. am<br />
quCas ase lotas mama eZaxis, radgan<br />
miaCnia, rom Tavisi Svilebis<br />
gamo aq sul aurzauria. lota,<br />
marTlac rom, erTi `aurzaura''<br />
gogoa _ jer skolaSic ar dadis,<br />
magram ukve marto cxovrebaze<br />
fiqrobs da binasac ki poulobs.<br />
rogor? waikiTxeT es sasacilo<br />
da keTili ambavi da Tavadac darwmundebiT,<br />
rom jiuti da onavari<br />
lota, romelic ara marto<br />
da-Zmas, xSirad, Tavis dedikosac<br />
abrazebs, mainc Zalian gulkeTili<br />
da sayvareli gogoa.<br />
`lota aurzauris quCidan~ astrid<br />
lindgrenis biblioTekis<br />
morigi wignia. es seria, bakur<br />
sulakauris gamomcemlobis mier<br />
gamocemul astrid lindgrenis<br />
yvela sabavSvo wigns aerTianebs.<br />
Cemi colis erotikuli potenciali<br />
david fonkinosi<br />
mTargmneli merab fifia<br />
bakur sulakauris gamomcemloba<br />
gamocemis weli 2012<br />
fasi 9.90 lari<br />
`amboben, rom zogi mamakaci mxolod<br />
imitom ibadeba, Tavis dRe<br />
da moswreba, qalebs sdios kud-<br />
Si. heqtorze SeiZleboda gveTqva,<br />
qveynierebas imitom moevlina, marad<br />
nivTebSi rom eqeqa. mokled, is<br />
qalebisTvis ki ara, nivTebisTvis<br />
gaCenili kaci iyo. Cven aq namdvilad<br />
ar vapirebT nivTebis qaleb-<br />
Tan Sedarebas, magram gavkadnierdebiT<br />
da SemogbedavT gauwyoT,<br />
rom msgavseba saxezea: Cveni gmiris<br />
gancdebi, gminva da sadardebeli<br />
Tamamad SeiZleba avxorc meqalTaneTa<br />
da saerTod qalTa modgmis<br />
arsebobiT gaJRenTili mamakacebis<br />
sadardebelsa da gansacdels Seva-<br />
wignebi<br />
daroT. sinamdvileSi, es gaxlavT<br />
im mamakacis istoria, romelic nivTebis<br />
don Juani iyo~.<br />
Tumca, erT mSvenier dRes heqtors<br />
Seuyvarda... Seuyvarda<br />
qali da axali istoriac daiwyo.<br />
xvalac igive iqneba<br />
lado gogiaSvili<br />
bakur sulakauris gamomcemloba<br />
gamocemis weli 2012<br />
fasi 5.90 lari<br />
`xvalac igive iqneba~ amerikis<br />
SeerTebul StatebSi mcxovrebi<br />
qarTveli mwerlis, lado gogiaSvilis,<br />
moTxrobebis pirveli krebulia.<br />
moTxrobebis did nawils<br />
socialuri qselebis meSveobiT<br />
icnobs qarTveli mkiTxveli. winamdebare<br />
krebulSi is moTxrobebia<br />
Tavmoyrili, romlebmac<br />
mkiTxvelTa gansakuTrebuli daintereseba<br />
da mowoneba daimsaxura.<br />
cxeli Sokoladi 123
კიბოს ვაქცინაცია<br />
საქართველოში<br />
ვაქცინაკიბოსწინააღმდეგსაბრძოლველადთანამედროვემედიცინისუახლესიმიმართულებაა.აღნიშნულიმიმართულების<br />
დანერგვასაქართველოშიცკოტემარდალეიშვილისსამედიცინოცენტრშიმიმდინარეობს.ამთემაზეჩვენჭიპლარისბანკისსის<br />
ხლისსამედიცინოდირექტორსგოჩაშათირიშვილსვესაუბრეთ.<br />
რაარისკიბოსვაქცინა?<br />
ვაქცინა აძლიერებს იმუნური სისტემის ბუნებრივ უნარს, დაიცვას<br />
ორგანიზმი ინფექციისგანდაგადაგვარებული,არანორმალური უჯ<br />
რედებისაგან,მათშორის,სიმსივნისუჯრედებისაგანაც.ტრადიციული<br />
ვაქცინაწარმოადგენსგაუვნებელყოფილმიკრობს,დასუსტებულსან<br />
მკვდარს,ანმათშემადგენელკომპონენტს,რომელიცარიწვევსდაა<br />
ვადებას,მაგრამახდენსიმუნურიპასუხისსტიმულირებასამმიკრობის<br />
წინააღმდეგ.ვაქცინაშეიცავსერთანრამდენიმესახისმოლეკულას<br />
(ანტიგენს), რომელსაც აღიქვამს იმუნური სისტემა და წარმოქმნის<br />
დამცველპასუხს.ანტიგენიშეიძლებაიყოსუჯრედისზედაპირზეანმის<br />
შიგნითგანთავსებულიცილა,ანსხვატიპისმოლეკულა.საბოლოოდ<br />
ხდებაამაგენტებისმოშორებაორგანიზმიდანდარჩებაიმუნურიმახ<br />
სოვრობა.თუამტიპისმიკრობითშემდგომშიმოხდებაპაციენტისინ<br />
ფიცირება,იმუნურიპასუხიუკვეიქნებასწრაფიდაეფექტიანი.მსგავ<br />
სიმექანიზმიშესაძლებელიაავამოქმედოთკიბოსსაწინააღმდეგოდ.<br />
რადარასახისვაქცინებიარსებობსკიბოსთანსაბრძოლველად?<br />
კიბოსვაქცინაორისახისააკიბოსპროფილაქტიკურიდასამკურ<br />
ნალო.პროფილაქტიკურივაქცინასინამდვილეშივაქცინებიაიმმიკ<br />
124 cxeli Sokoladi<br />
რობებისსაწინააღმდეგოდ,რომლებიციწვევენსიმსვნეს,მაგ.,ბჰეპა<br />
ტიტისვაქცინა,რომელიცამვირუსითგამოწვეულიღვიძლისკიბოსგან<br />
იცავსდაადამიანისპაპილომავირუსისვაქცინა,რომელიციცავსსაშ<br />
ვილოსნოსყელისკიბოსგან.ესორივევაქცინაფართოდგამოიყენე<br />
ბამთელმსოფლიოში.ვაქცინაიწვევსიმუნურისისტემისაქტივაციას<br />
კიბოსუჯრედებისამოსაცნობადდაგასანადგურებლად.სამკურნალო<br />
ვაქცინებიუკვეარსებულიკიბოსსამკურნალოდგამოიყენება:მათუნ<br />
დაშეანელონანშეაჩერონკიბოსუჯრედებისზრდა,გამოიწვიონკი<br />
ბოსზომებშიშემცირება,შეაჩერონკიბოსრეციდივი,ანმოახდინონ<br />
კიბოსუჯრედებისმოშორება,რომლებიცარგანადგურდასხვასახის<br />
მკურნალობისშედეგად:ქირურგიულად,სხივურითერაპიითანქიმი<br />
ოთერაპიით.<br />
როგორმზადდებაკიბოსვაქცინები?<br />
ვაქცინებიშეიძლებადამზადდესდასუსტებულიანდახოცილიკი<br />
ბოს უჯრედებისაგან, რომლებიც ატარებენ სპეციფიკურ კიბოსთან<br />
ასოცირებულანტიგენს.ესუჯრედებიშეიძლებაიმავეპაციენტისსიმ<br />
სივნური ქსოვილიდან (აუტოლოგიური ვაქცინა) ან სხვა პაციენტის<br />
სიმსივნიდან(ალოგენურივაქცინა)წარმოდგებოდეს.
შესაძლოა ასევე დნმ ან რნმ მოლეკულების გამოყენება, რომე<br />
ლიც კიბოს ანტიგენების გენეტიკურ ინფორმაციას შეიცავს. დნმ ან<br />
რნმორგანიზმშიშეყვანისშემდეგუჯრედშიაღმოჩნდებიანდათავად<br />
აწარმოებენ კიბოს ანტიგენებს. საბოლოოდ იმდენი ანტიგენი უნდა<br />
წარმოიქმნას,რომიმუნურიპასუხიიყოსსაკმარისიკიბოსქსოვილის<br />
დასაზიანებლად. სადღეისოდ მთელ მსოფლიოში მიმდინარეობს<br />
1000–ზემეტისახისკვლევაკიბოსვაქცინაზე.ცდიანსამკურნალოვაქ<br />
ცინებსშემდეგიორგანოებისკიბოსათვის:<br />
}შარდისბუშტი<br />
}თავისტვინისსიმსივნე<br />
}სარძევეჯირკვლისკიბო<br />
}საშვილოსნოსყელისკიბო<br />
}თირკმლისკიბო<br />
}მელანომა<br />
}მრავლობითიმიელომა<br />
}ლეიკემია<br />
}ფილტვისკიბო<br />
}პანკრეასისკიბო<br />
}პროსტატისკიბო<br />
}სოლიდურისიმსივნეები.<br />
განსაკუთრებითსაინტერესოაე.წ.დენდრიტულივაქცინებისმოქ<br />
მედების მექანიზმი. დენდრიტული უჯრედები, როგორც ზემოთ ითქ<br />
ვა,არისანტიგენისწარმომდგენიუჯრედები,რომლებიცამოიცნობენ<br />
ანტიგენს, ჩაიჭერენ, გადაამუშავებენ და წარუდგენენ T–უჯრედებს.<br />
T–უჯრედებიკი„დაიგეშებიან“ამტიპისანტიგენებისმიმართდაიბრ<br />
ძვიანიმუჯრედებისწინააღმდეგ,რომლებზეცესანტიგენებიაგანლა<br />
გებული,ანუებრძვიანკიბოსუჯრედებს.<br />
სადღეისოდთუარისუკვედადასტურებულიდააღიარებულიკიბოს<br />
რომელიმევაქცინა?<br />
2010წლისაპრილშიამერიკისსაკვებისადაწამლისადმინისტრა<br />
ციამ(სამმართველო)პირველიკიბოსვაქცინა„პროვენჯი“კომპანია<br />
„დენდრეონისაგან“ დაუშვა მეტასტაზური, ჰორმონრეფრაქტერული<br />
პროსტატისკიბოსსამკურნალოდ.ესარისინდივიდუალურივაქცინა,<br />
პაციენტისგანიღებენანტიგენისწარმომდგენუჯრედებს,ახდენენმის<br />
კულტივაციასსპეციფიკურსიმსივნურცილასთანდაციტოკინთანდა<br />
გააქტივებულ უჯრედებს უბრუნებენ პაციენტს. პაციენტის ორგანიზმ<br />
შიგანსწავლულიუჯრედებიადვილადიწვევსიმუნურპასუხსკიბოს<br />
სპეციფიკურიცილის–პროსტატისმჟავაფოსფატაზის–საწინააღმდე<br />
გოდ.ისახანგრძლივებსსიცოცხლეს,ოღონდმხოლოდრამდენიმე<br />
თვით.ღირებულებააღწევსლამის100000ამერიკულდოლარს.<br />
თუიგეგმებადენდრიტულივაქცინისგამოყენებაკოტემარდალეიშ<br />
ვილისსამედიცინოცენტრში?<br />
დიახ,იგეგმება.გვსურსთავკისრისმიდამოსბრტყელუჯრედოვანი<br />
კიბოს(ცხვირისღრუს,პირისღრუს,ცხვირხახისდახორხის)სამკურ<br />
ნალოინდივიდუალურივაქცინისშექმნაპაციენტებისათვის.ესიქნება<br />
დენდრიტული ვაქცინა. პაციენტის სისხლიდან გამოთავისუფლდება<br />
სპეციალურიდენდრიტულიუჯრედები,რომელთაკულტივაციადაგამ<br />
რავლებამოხდებაჩვენსლაბორატორიაში2კვირისგანმავლობაში<br />
სპეციალურინიადაგებისადაციტოკინებისდამატებით.მიღებულუჯ<br />
რედებსგამოვიკვლევთსპეციალურიმეთოდით–გამდინარეციტო<br />
მეტრიით. შემდეგ პაციენტის სიმსივნური ქსოვილიდან გამოყოფილ<br />
სიმსივნურანტიგენებთანერთადმოხდებაუჯრედებისკულტივირება<br />
დაუჯრედებიგადაენერგებაპაციენტს.აღსანიშნავია,რომვაქცინით<br />
მკურნალობაჩატარდებასხვასახისთერაპიასთანპარალელურად.<br />
რამდენადაცვიცით,თქვენსცენტრშიუკვე2წელიამიმდინარეობსკი<br />
ბოსმკურნალობაკიდევერთინოვატორულიმეთოდით,ლაკთერა<br />
პიით.მოგვიყევითლაკთერაპიისშესახებ.<br />
ჩვენიკლინიკისმნიშვნელოვანიმიმართულებააკიბოსსაწინააღ<br />
მდეგოიმუნოთერაპიისერთ–ერთისახე:კიბოსე.წ.ლიმფოკინაქ<br />
ტივირებული კილერებით მკურნალობა – ლაკ თერაპია. მის არსი<br />
მდგომარეობს შემდეგში: ადამიანის ორგანიზმში მუდამ მოიპოვება<br />
ე.წ.ბუნებრივიკილერიუჯრედები,რომელთამთავარიდანიშნულებაა<br />
ინფიცირებულიანორგანიზმისთვისუცხოანგადაგვარებულიუჯრე<br />
დების,მათშორის,სიმსივნისუჯრედების,ეფექტიანიმოსპობამათი<br />
გამოჩენისთანავე. ეს უჯრედები თანდაყოლილია, მუდმივად არიან<br />
ორგანიზმშიდაისინიდაუყოვნებლივშეებრძოლებიანკიბოსუჯრე<br />
დებს, ფლობენ კიბოს საწინააღმდეგო ბუნებრივ, თანდაყოლილ და<br />
არასპეციფიკურაქტივობას,ანუებრძვიანნებისმიერდაარარომე<br />
ლიმემხოლოდერთისპეციფიკურისახისკიბოს,მათაქვთსპეციფიკ<br />
ურიაქტივობასიმსივნისუჯრედებისმიმართდაარაზიანებენჯანმრ<br />
თელუჯრედებს.მათარსჭირდებათდრომოსამწიფებლად.ამიტომ<br />
ისინიასწორედკიბოსთანპირველიმებრძოლიუჯრედები.ესუჯრე<br />
დებიდაშლიანსიმსივნისუჯრედებს,მათშორის,სისხლშიარსებულ<br />
მოცირკულირეკიბოსუჯრედებისდიდნაწილსდაამითხელსუშლიან<br />
სიმსივნისმეტასტაზებისგავრცელებას.<br />
როგორხდებალაკუჯრედებისმიღება?<br />
თავდაპირველადპაციენტისსისხლიდანბუნებრივიკილერებისგა<br />
მოთავისუფლებახდება,ხოლოშემდგომკისინჯარაშიამუჯრედების<br />
სტიმულაციასაგანგებობიოაქტიურინივთიერებებით,რისშედეგადაც<br />
მნიშვნელოვნადიზრდებაკილერიუჯრედებისრაოდენობაცდაკიბოს<br />
საწინააღმდეგოაქტივობაც.შემდგომშიხდებაამუჯრედებისპაციენტის<br />
ორგანიზმშიინექციადაისინიიქშეებრძოლებიანკიბოსუჯრედებს.<br />
როგორმიმდინარეობსლაკთერაპიათქვენსდაწესებულებაში?<br />
ამ უჯრედებს ჩვენს კლინიკაში ვიყენებთ კიბოს იმუნოთერაპიი<br />
სათვის თავკისრის სხვადასხვა სიმსივნეების სამკურნალოდ: თავ–<br />
კისრის ბრტყელუჯრედოვანი კიბოს, მელანომისა და ფარისებრი<br />
ჯირკვლის სიმსივნეების დროს მონოთერაპია, როდესაც სიმსივნის<br />
საწინააღმდეგო ყველა შესაძლო თერაპიამ (ქირურგიული ჩარევა,<br />
ქიმიოთერაპია,სხივურითერაპია,სხვასახისიმუნოთერაპია)თავი<br />
სითავიამოწურა;ასევეპირველადისიმსივნისმოშორებისშემდგომ<br />
პროფილაქტიკისმიზნით,დაროგორცასევეკომბინირებულითერა<br />
პიისსახით.ერთიკურსიგრძელდება5თვედამოიცავს8ინექციას.<br />
მდგომარეობისსტაბილურობისშემთხვევაშიანსიმსივნისშემცირე<br />
ბისდროსსასურველიაკურსისრამდენჯერმეგამეორება.<br />
ავტორი ნინო ბერძენიშვილი<br />
cxeli Sokoladi 125
ecenzia: Teatri<br />
`uZravi mogzaurebi~ `kunfus gamocxadeba, 9 gragnili~<br />
uZravi mogzaurebi, moZravi sisastike...<br />
da Sou, romelic unda gagrZeldes!<br />
avtori daviT buxrikiZe<br />
Teatri xSirad Segnebulad gaurbis<br />
mkacr realobas da Tavs warmosaxvas,<br />
TamaSs, niRabs afarebs. Tumca bolo<br />
dros damkvidrebuli moduri verbatimis<br />
Janri (anu realuri ambis, dokumenturi<br />
teqstis scenaze gacocxleba)<br />
sul ufro mravalferovani da mniSvnelovani<br />
xdeba. rogorc didi luis<br />
bunueli ityoda: cxovreba, xSirad,<br />
xelovnebas uswrebs!<br />
Tbilisis meoTxe saerTaSoriso Teatralur<br />
festivalze warmodgenili<br />
polonuri speqtakli „RmerTebis dacema“,<br />
erT SexedviT, sulac ar hgavs<br />
realobis zedmiwevniT asaxvas. es kinematografiis<br />
istoriaSi erT-erTi yvelaze<br />
mniSvnelovani fsiqoanalitikuri<br />
filmis _ lukino viskontis „RmerTebis<br />
sikvdilis“ tragikuli, odnav ironiuli<br />
scenuri versiaa. axali Taobis<br />
SesaniSnavma polonelma reJisorma,<br />
maia kleCevskam foladis mwarmoebeli<br />
germaneli magnatebis, fon esenbekebis<br />
ojaxis daRupvis istoria nacistebis<br />
aRorZinebis fonze gviCvena.<br />
poloneTis provinciul qalaq opo-<br />
126 cxeli Sokoladi<br />
les Teatraluri dasis erT-erTi<br />
yvelaze mniSvnelovani speqtakli,<br />
„RmerTebis daRupva“ moulodnelad<br />
iqca Cveni „politikuri realobis“ barometrad.<br />
swored Teatraluri festivalis<br />
dReebSi, televiziiT gavrcelebulma<br />
cixis kadrebma lamis sastiki<br />
verbatimis Janri Segvaxsena. arada,<br />
„RmerTebis dacema“ nacizmis aRzevebisa<br />
da dacemis Sesaxeb „epikur operas“<br />
ufro waagavs, romlis reJisori, cxadia,<br />
rihard vagneriTaa STagonebuli.<br />
rodesac elizabet talmanis wamebis<br />
scena yvela dasaSveb zRvars gadascda<br />
(is daaxloebiT 20 wuTs grZeldeba!),<br />
yvelaze mgrZnobiare da dazafrulma<br />
mayurebelma darbazi datova. er-<br />
Tdroulad ironiul da saSinel metaforad<br />
gaazrebuli „grZeli danebis<br />
Rame“ (meore moqmedeba) moulodnelad<br />
gaeriTma sazarel satelevizio kadrebs.<br />
ase rom, speqtaklSi wamoWrili<br />
problemebi _ zRvardaudebeli<br />
Zalaufleba, politikuri elitisa da<br />
Zaladobis kavSiri, aristokratiis gadagvarebisa<br />
da maT adgilas medrove<br />
politikanebis aRzeveba, uaRresad<br />
aqtualuri aRmoCnda.<br />
maia kleCevskam moqmedeba Cvens<br />
droSi gadmoitana. speqtaklSi fon<br />
esenbekebi mxars uWeren ara nacizms,<br />
aramed politikur partias. maTi er-<br />
TaderTi mizani Zalaufleba, didi<br />
fuli da garyvnilebamde misuli absoluturi<br />
Tavisuflebis mopovebaa,<br />
romelic finalSi kraxiT mTavrdeba.<br />
reJisori Segvaxsenebs raoden saSiSia,<br />
rodesac ojaxi, sociumi da mTlianad<br />
sazogadoeba politikosTa jgufur<br />
Tu hipnozur iluzias emorCileba.<br />
Tumca samyaros aseTi modeli bevrad<br />
radikaluri da daundobelia viskontis<br />
filmSi. aRsaniSnavia katarJina<br />
borkovskas konceptualuri mxatvroba<br />
da SesaniSnavi scenografia; msaxiobTa<br />
mkacri da Sinagani energiiT datvir-<br />
Tuli TamaSi (ar unda dagvaviwydes,<br />
rom Tavis droze swored opoles TeatrSi<br />
muSaobda meoce saukunis didi<br />
reJisori eJi grotovski), gaviwyebT<br />
xSirad Cveni msaxiobebisTvis damaxasiaTebel<br />
RvarWniloba-manerulobas.
festivalis erTgvar siubileo ga-<br />
moZaxilad iqca avgust strindbergis<br />
gardacvalebis 100 wlisTavTan dakavSirebuli<br />
speqtakli „frida strindbergi“.<br />
didi Svedi dramaturgis meore<br />
colis „subieqturi“ biografia asa<br />
berglund koubornis piesis mixedviT<br />
aRwera Svedma reJisorma da msaxiobma<br />
andrea bunstram, romelic speqtaklSi<br />
devid bouisac TamaSobs! Tavad frida<br />
stindbergs ki Jozefina ankabergi ganasaxierebs.<br />
strindbergis meore coli, frida<br />
mkvdarTa sauflodan brundeba, raTa<br />
Tavisi istoria gviambos. igi SemTxveviT<br />
Sexvdeba devid bouis londonSi,<br />
hedonis quCaze. es is adgilia, sadac<br />
bouis 40 wliT adre Tavisi albomis<br />
_ „zigis varskvlavis mtveri“ _ Seqmnis<br />
idea gauCnda. Tumca, rogorc speqtaklidan<br />
irkveva, es ar aris ubralo<br />
damTxveva. swored, hedonis quCaze, 100<br />
wliT adre fridam londonSi pirveli<br />
Ramis klubi gaxsna. msaxiobebi „sqess“,<br />
rolebsa da tansacmels cvlian, oxunjoben,<br />
mRerian... da es gasagebi postmodernuli<br />
svlaa _ silaRe, rogorc<br />
dramatulobis antipodi; TamaSi, rogorc<br />
klasikosis Semoqmedebis xelaxali<br />
da ironiuli gaazreba.<br />
frida Tavis droze, SeiZleba<br />
iTqvas, sakulto persona iyo. igi<br />
`zogjer brZenic Secdeba~<br />
erT-erTi pirveli mwerali qali iyo,<br />
romelic daxvewili literaturuli<br />
eniT gamoirCeoda. cxovrobda da<br />
muSaobda venaSi, miunxenSi, berlinSi,<br />
parizSi, londonSi... avgust strindbergTan<br />
misi qorwineba xanmokle aRmoCnda,<br />
Tumca am faqtma dramatuli<br />
daRi daasva mis Semdgom cxovrebas.<br />
sxvaTa Soris, speqtakls miRebuli<br />
aqvs kritikosTa sakmaod maRali Sefaseba<br />
edinburgis Teatralur festivalze.<br />
safestivalo dReebSi Tbiliss erTi<br />
warmodgeniT ewvia minskis, ianka kupalas<br />
saxelobis saxelmwifo Teatric,<br />
romelmac Cexovis moTxrobis, „qorwilis“<br />
mixedviT dadgmuli speqtakli<br />
warmoadgina. 35 wlis moskoveli re-<br />
Jisoris, vladimir pankovis originaluri<br />
reJisura vlindeba ara mxolod<br />
Cexovis dramaturgiis SesaniSnav codnaSi,<br />
aramed, klasikuri kinematografiuli<br />
xatebis ironiul SexsenebaSi,<br />
mTavari da meorexarisxovani personaJebis<br />
erT „sibrtyeSi“ moqcevasa da<br />
detalebis codnaSi.<br />
reJisori TiTqos aSarJebs, dascinis<br />
da amave dros, TanaugrZnobs personaJebs.<br />
da es ucnaurad aaxlovebs<br />
mas daviT kldiaSvilis Teatralur<br />
samyarosTan _ sevdanarev iumorTan<br />
da qveteqstebis qmedebaSi gadata-<br />
recenzia: Teatri<br />
nasTan. „qorwilSi“ moqmedeba, plastika,<br />
cekva, moZraoba gadajaWvulia<br />
cocxal musikasTan (gamoyenebulia<br />
igor stravinskis musika). reJisoris<br />
gasamxneveblad SeiZleba iTqvas, rom<br />
masobrivi scenebi saocari ZaliT<br />
damuxta da 30-mde msaxiobi scenaze<br />
ise aamoZrava, rom arcerTi maTgani<br />
yuradRebis gareSe ar darCenia mayurebels.<br />
„qorwilis“ rTul da „sarTulebian“<br />
mxatvrobas kargad gaumklavda<br />
Tbiliseli maqsim obrezkovi, romelic<br />
Tavis droze griboedovis rusul<br />
dramatul TeatrSi muSaobda, amJamad<br />
ki moskovsa da kievSi aformebs speqtaklebs.<br />
msaxiobebiT gadatvirTulma<br />
scenam garkveuli kiTxvis niSnebi<br />
mainc gaaCina: ramdenad saWiro iyo<br />
kameruli moTxrobis scenur versiaSi<br />
amdeni arasaWiro personaJi da danawevrebuli<br />
fraza? sad gadioda sazRvari<br />
reJisorul konstruqciasa da xSir<br />
SemTxvevaSi, scenur qaoss Soris? da<br />
saerTod, ra saWiroa sinTezuri Janri,<br />
Tu mas Cexovis samyaromde Znelad mivyavarT?<br />
amave dros, unda davafasoT<br />
reJisoris unari Tamamad da ukompleqsod<br />
Sexedos rusuli Teatris tradicias.<br />
samwuxarod, swored rom tradiciis<br />
„msxverpli“ aRmoCnda saxelovani msa-
ecenzia: Teatri<br />
`RmerTebis dacema~<br />
xiobis, oleg tabakovis dasi. mis mier<br />
arcTu kargad „moTvinierebuli“ ostrovskis<br />
piesa „zogjer brZenic Secdeba“<br />
stanislavskisgan Sors sulac ar<br />
wasula. biurokratiul labirinTebSi<br />
Cakargul piesas „tabakerkam“ veraferi<br />
uSvela _ speqtaklic grZeli, daxavsebuli<br />
da mosawyeni aRmoCnda. magram<br />
ase ar moeCvena Tbilisur publikas,<br />
romelmac glumovis rolis Semsrulebels,<br />
popularul satelevizio varskvlavs,<br />
sergei bezrukovs ovaciebi<br />
gaumarTa. Tan msaxiobma cota waixuligna<br />
kidec, rodesac biurokratiaze<br />
warmoTqmul monologSi ramdenime<br />
sityva qarTulad warmoTqva da Tan<br />
halstuxi gaReWa... riTac qariSxali<br />
ara mxolod WiqaSi, aramed mediaSic<br />
atexa. magram es odnav matrakveca<br />
publikis bralicaa, romelic popularul<br />
bezrukovs ratomRac yoveli<br />
epizodis Semdeg taSs ukravda...<br />
samagierod, rusuli klasika warmatebulad<br />
„Targmna“ litvur enaze<br />
finelma reJisorma kristian smedsma,<br />
romelsac TargmanSi „dakarguli“ SesaniSnavi<br />
litveli msaxiobi aldona<br />
bendoriute exmareba. evropaSi aRiarebulma<br />
reJisorma monospeqtakli<br />
saxelwodebiT „sevdiani simRerebi<br />
evropis gulidan“ (dostoevskis „danaSaulisa<br />
da sasjelis“ mixedviT) 40mde<br />
mayurebels ando. swored viwro<br />
128 cxeli Sokoladi<br />
wreSi TamaSdeba warmodgena, romelic<br />
mxolod erTi, niWieri msaxiobis daxmarebiT<br />
„axalgazrda meZavis, misi loTi<br />
mamis, dedinacvlis, raskolnikovisa<br />
da sxva personaJebis daxmarebiT mayurebels<br />
uCvenebs uimedobis, sinazis,<br />
Zaladobis, siRaribisa da danaSaulis<br />
morevs“ _ es ukve gazeT „le mondis“<br />
Sefasebaa.<br />
„modi TvaldaxuWuli, magram fxizeli<br />
gonebiT, raTa eziaro filip Jantis<br />
namuSevars“ _ ase mouwodebs mayurebels<br />
kritika cnobili reJisoris,<br />
filip Jantis speqtaklis sanaxavad.<br />
scenaze Svidi mogzauri drois, sivrcisa<br />
da fizikuri sazRvrebis miRma<br />
aRmoCndeba. „uZravi mogzaurebi“<br />
_ msaxiobebi ganuwyvetliv iZirebian<br />
metamorfozul situaciebSi. sabolood,<br />
grZnobebisa da gonebis siRrmeebis<br />
gavliT isini ipovian gulisaken<br />
mimaval gzas... filip Janti aRidgens<br />
ucxo qveynebSi mogzaurobebis dros<br />
nanax peizaJebsa da STabeWdilebebs.<br />
Tumca aris kidev sxva peizaJi, romelsac<br />
ufro xSirad giCvenebT _ es aris<br />
misi xilvebis, misi sizmrebis samyaro;<br />
universaluri da STambeWdavi.<br />
Cinuri qoreografiuli warmodgena<br />
„kunfus gamocxadeba, 9 gragnili”<br />
naTlad gamoxatavs Cinur kulturas,<br />
xelovnebas da filosofias. warmodgenas<br />
mayurebeli fantaziis samyaroSi<br />
gadahyavs da dafiqrebis saSualebas<br />
aZlevs. Tumca isic unda iTqvas, rom<br />
daaxloebiT naxevari saaTis Semdeg,<br />
mayurebels erTferovnebis gancda eufleba.<br />
reJisori da qoreografi, liu<br />
Jeni poeziis 9 gragniliT, Tanmimdevrulad<br />
gvixsnis, Tu ra aris siwminde,<br />
sutra, Sromismoyvareoba, suliereba,<br />
morCileba, forma, simSvide, Tavdadeba<br />
da samoTxe.<br />
speqtaklSi SenarCunebulia kunfus<br />
originaluri ena, gadmocemis mkacri<br />
forma da <strong>poezia</strong>, rac grZnobaTa namdvil,<br />
magram Cum dResaswauls qmnis.<br />
vizualuri da audio mogzaurobisas,<br />
TiToeuli scenisTvis specialurad<br />
Seqmnili subtitri gviCvenebs gzas da<br />
gvimxels kunfuSi damalul filosofias.<br />
sxeulis ena xom msoflios WeSmariti<br />
„sametyvelo“ enaa, romelic,<br />
amave dros, universaluria.<br />
sxeulisa da sulis gulubryvilo<br />
harmoniis imedad cxadia, ver viqnebiT.<br />
miT umetes, roca samyaro „uZravi<br />
mogzaurebiTa“ da moZravi, socialur-politikuri<br />
sisastikiTaa savse.<br />
magram unda SevZloT da es gza TvaldaxuWuli<br />
orfeosiviT gaviariT.... ho,<br />
marTla, festivalis direqtori, eka<br />
mazmiSvili dagvpirda, rom momaval<br />
wels parizSi „orfeosis“ damdgmels,<br />
saxelovan ribert vilsons Camoiyvans!<br />
cxadia, speqtakliT...
stili<br />
stilis dRiuri<br />
Impossible Wardrobe<br />
fotoproeqti<br />
Semodgoma<br />
istoria<br />
mzera mivapyroT Alaïa-s
stili<br />
1980-ianebis<br />
`mZime~ memkvidreoba<br />
Tamar alaviZe<br />
Tvis meore naxevari redaqciaSi<br />
yvelaze datvirTuli da albaT,<br />
yvelaze produqtiuli periodicaa.<br />
daaxloebiT 10 ricxvidan samzadisi<br />
temps krefs da momdevno aTi dRis<br />
ganmavlobaSi redaqcia mozuzune<br />
futkrebis skas emsgavseba. Tvis 21<br />
ricxvisTvis, roca nomeri stambaSi<br />
gasamgzavreblad ukve mzad aris,<br />
uceb Tavisuflebis nakadis msgavsi<br />
grZnoba mogawydeba xolme, ai,<br />
iseTi, mZime gamocdidan gamosuls<br />
rom gangicdia. ginda, uceb mowyde<br />
yvelafers da goneba rac SeiZleba<br />
swrafad dacalo gasuli Tvis `nar-<br />
Cenebisgan~ saimisod, rom momavali<br />
TvisTvis sakmarisi `saTavso~ gqondes.<br />
oqtombris Tve gansxvavebuli aRmoCnda.<br />
`Tavisufali nakadi~ aRar<br />
yofila. bolo ori Tve ise gadaeba<br />
erTmaneTs, rom Temebis gamocalkevebulad<br />
gaazrebac ki gamiWirda.<br />
ar vici, qveyanaSi arsebul zogad<br />
fons davabralo Tu planetebis<br />
130 cxeli Sokoladi<br />
arasaxarbielo ganlagebas, magram<br />
faqtia, rom mentaluri Sesveneba<br />
ar gamomivida.<br />
SeiZleba, swored am ganwyobamac<br />
ganapiroba is, rom noembris Tvis<br />
`stilis~ rubrikis Temebis Ziri-<br />
Tadi nawili gasuli saukunis erT-<br />
-erTi yvelaze `gadatvirTuli~<br />
aTwleulis, oTxmociani wlebis irgvliv<br />
trialebs. ufro sworad, am<br />
epoqis erTgvari gaxsenebaa.<br />
ar vici, visTvis ra mogonebebs<br />
aRZravs es periodi _ piradi magaliTiT<br />
saubari gamiWirdeba, vinaidan<br />
es wlebi Cemi cxovrebis pirvel<br />
aTwleuls emTxveva da siyrmis mogonebebi<br />
kulturul konteqsts namdvilad<br />
ver gawvdeba. Tumca, Cemze<br />
sul ramdenime wliT ufrosi Taobis<br />
mexsierebas yvelaze naTlad am<br />
periodidan albaT, inglisis samefo<br />
karis axali binadris, 19 wlis<br />
princesa daianas xateba unda hqondes<br />
SemorCenili. Jurnali VOGUE<br />
1981 wlis maisis Tvis nomerSi wer-<br />
da: `178 santimetri simaRlis, dedamisis<br />
msgavsad grZeli fexebiT, _<br />
TiTqos axalgazrda, saocrad momxibvlelma<br />
Jirafma Seabija samefo<br />
galavans SigniT~.<br />
princesa daianasgan gansxvavebiT,<br />
simorcxviT ar gamoirCeodnen is<br />
qalebi, romelTac oTxmocianeb-<br />
Si maTi qaluri formebis xazgasma<br />
azedin alaias miandes. rbil tyavsa<br />
da taqtilur qsovilebs alaia korsetis<br />
msgavsad epyroboda _ Sezneqva/gamozneqvis<br />
principiT: `realurad,<br />
siSiSvleze metad is fasobs,<br />
rac dafarulia da ar Cans~.<br />
oTxmocianebisgan Sors aris, samagierod,<br />
dRevandel realobasTan<br />
Zalian mWidro emociuri kavSiri<br />
aqvs fotograf mariam siWinavas<br />
Semoqmedebas. mariamis namuSevrebi<br />
araerTxel gamoqveynebula<br />
`stilis~ rubrikaSi, amjerad ki<br />
mkiTxvels mis uaxles fotoproeqts<br />
vTavazobT, saxelwodebiT `Semodgoma~.
98.5 FM<br />
yovel paraskevs, 12:00<br />
ganmeorebiT: SabaTs 11:00, kviras 14:00<br />
www.facebook.com/GadatsemaWeekend
trendi<br />
DRESS TO IMPRESS<br />
avtori Tamar alaviZe<br />
daiana, `dinastia~, fuli, statusi,<br />
logoebi _ CemTvis rom 1980-ianebis aTwleulis<br />
ramdenime sityviT daxasiaTeba<br />
eTxovaT, albaT am sityvebiT Semovifarglebodi.<br />
Tumca, sityva `Semofargvlac~<br />
cota ar iyos uadgilod SeiZleba moge-<br />
CvenoT am epoqasTan mimarTebaSi _ maSin<br />
xom yovelgvari gataceba da akviateba<br />
nebismier ganzomilebaSi Semoufarglavi<br />
iyo: gadametebuli fufunebac ki ar iyo<br />
sakmarisi `fufuneba~; cnobili brendebis<br />
samosi da aqsesuarebi sulis da Tvalebis<br />
amoRamebamde logoebs hqonda moculi;<br />
Zlieri qalis siluetis xazgasasmelad ki<br />
mxrebis moculoba maqsimalurad iyo ga-<br />
132 cxeli Sokoladi<br />
zviadebuli. 2012/13 wlis Semodgoma-zamTris<br />
koleqciebs Tvals Tu gadaavlebT,<br />
mixvdebiT, rom oTxmocianebis aTwleuli<br />
araerTi dizaineris TavSi qarborbalasaviT<br />
trialebda: niu iorkis da kidev ufro<br />
gamoxatulad, evropuli modis didi qalaqebis<br />
podiumebze am epoqis da Tanamedrove<br />
teqnologiebis araerTi saintereso<br />
sinTezis xilva iyo SesaZlebeli.<br />
daiana da sapnis operebi _ 1980-ianebis<br />
aTwleulSi TiTqos ori paraleluri samyaro<br />
Tanaarsebobda: msoflio gacxovelebuli<br />
yuradRebiT swavlobda didi<br />
britaneTis axal princesas, 19 wlis daiana<br />
spensers, romelic Tvalis daxamxameba-<br />
princesa daianas fanebi,<br />
axali zelandia, 1984<br />
vivien vestvudis `mekobreebis koleqcia~, 1981 1980-ianebis popularuli seriali `dinastia~<br />
Si asi aTasobiT adamianisTvis sakulto<br />
stilis mqone pirovnebad iqca. samefo regaliebis<br />
paralelurad ki amerikis kontinentze<br />
sapnis operebi `dalasi~ da `dinastia~<br />
1980-ianebis Sua periodis glamuris<br />
idealurad gansaxierebas cdilobdnen.<br />
axali romantizmi _ samefo karze mimdinare<br />
`formaluri romantizmis~ paralelurad,<br />
1982 wels modaSi `axali romantikosebis~<br />
dineba Semovida. `pankuri<br />
kabebi sabolood finjan yavaze mosayol<br />
istoriaTa ricxvs miemata~, werda amerikuli<br />
VOGUE, `qalebisTvis moulodnelad<br />
glamuri iqca amosaval wertilad~. vivien<br />
vestvudma misTvis damaxasiaTebel banda
მალე, ოქტომბრის ბოლოს.<br />
Marks & Spencer-ის მაღაზია თბილისი მოლში, სა აც წარმო გენილი<br />
იქნება 2012 წლის შემო გომა/ზამთრის კოლექცია მამაკაცებისთვის,<br />
ქალბატონებისთვის, ბაშვებისთვის, თეთრეული ა<br />
ექსკლუზიური პარფიუმერია.<br />
თბილისი მოლი, იღომი 9/აღმაშენებლის ხეივანი 16<br />
marksandspencer.com
trendi<br />
Comme Des Garcons, 1984 CHANEL, 1980-iani wlebi CHRISTIAN DIOR, gazafxuli/zafxuli 1987<br />
CHLOE, Semodgoma/zamTari 2012-13 STELLA MCCARTNEY, Semodgoma/zamTari 2012-13 BALMAIN, Semodgoma/zamTari 2012-13<br />
Jis tipis Sarvlebze uari Tqva da 1981<br />
wels mekobreebiT inspirirebuli koleqcia<br />
Seqmna: furfuSebiani bluzebi, muxls<br />
qvemoT sigrZis Sarvlebi, TeTri kotonis<br />
Tavisufali Targis samosi erTgvari saprotesto<br />
reaqcia iyo pankis mimdevrobaze.<br />
iaponelebis talRa _ inteleqtualuri<br />
samosiT damkvidrebulma isi miakim, rei<br />
kavakubosa da ioji iamamotosTan erTad,<br />
origamis xelobasTan mimarTebaSi axleburi,<br />
ufro daxvewili midgoma gamoiCines.<br />
maTi Semoqmedeba, erTad aRebuli, im periodis<br />
maRali modis parizuli saxlebis<br />
gadametebuli fufunebis (magaliTisTvis<br />
134 cxeli Sokoladi<br />
kristian lakruas Semoqmedebis gaxsenebac<br />
kmara) srul antipods warmoadgenda.<br />
mziani aRmosavleTis Semoqmedebi skulpturulad<br />
Semoxveuli samosis da drapirebis<br />
Temaze akeTebdnen interpretaciebs,<br />
risi meSveobiTac moculobiT samoss<br />
qmnidnen monotonur ferebSi.<br />
politikuri elita _ britaneTis saTaveSi<br />
margaret tetCeris mosvlas `power<br />
dressing~-is popularizeba mohyva. tieri<br />
miuglerma marlen ditrixis stilSi gadawyvetili<br />
ganieri mxrebi kidev ufro<br />
xazgasmulad moculobiTad aqcia, jorjo<br />
armanim ki saqmiani qalis miseuli xedva<br />
maRalmxrebiani qurTukebiT da tanze<br />
momdgari qvedabolos kombinaciiT warmoadgina.<br />
amerikaSi dona karanma idealuri<br />
zomebisgan Sors myofi sxeulis mqone qalebisTvis<br />
saqmiani da imavdroulad seqsualurobis<br />
xazgamsmeli sakulto garderobi<br />
Seqmna.<br />
sportuli gatacebebi _ oTxmocianebis<br />
warmatebul qals sxeulic, karieris<br />
Sesabamisad, kargad gawvrTnili unda hqonoda.<br />
aTleturi sxeulis wvrTna ki Sesabamisi<br />
samosis gareSe warmoudgeneli iyo:<br />
nacrisfer, kotonis savarjiSo Sarvlebs,<br />
kapiuSonian sportul qurTukebs da `gama-<br />
Sebs~ satrenaJoro darbazs gareTac xSirad<br />
SexvdebodiT.
Tbilisi Mall,<br />
16km Aghmashenebeli Alley
istoria<br />
mzera mivapyroT Alaïa-s<br />
Jurnali VANITY FAIR<br />
seqtemberi, 2012<br />
inglisuridan Targmna Tamar alaviZem<br />
ukanaskneli 50 wlis ganmavlobaSi, msoflioSi<br />
yvelaze moduri da Tavgadasavlebis moyvaruli<br />
qalbatonebi yovelTvis azedin alaias mimarTaven,<br />
roca eZeben samoss, romelic maT sxeuls srulyofilad<br />
warmoaCens, momxibvlelobas, mgrZnobiarobas<br />
da Tavdajerebas Sematebs. am qalebisTvis azedin<br />
alaia Tavisi saqmis uzado ostatia. dizaineri,<br />
romelic aRmerTebs qalur formas. emi fain kolinzi<br />
mogviTxrobs am iSviaTi niWiT dajildoebuli<br />
parizeli dizaineris Sesaxeb da gvaCvenebs gzas,<br />
romelic alaiam sruli anonimurobidan saerTaSo-<br />
136 cxeli Sokoladi<br />
riso modis umaRles eSelonebamde gaiara.<br />
gazafxulis pirvel saRamos, parizis erT-erT<br />
prestiJul quCaze Avenue George V-ze mdebare kabareSi<br />
_ `Crazy Horse~ Cveuli, erotikuli ganwyoba<br />
idga. iqaur auras verc safrangeTSi gaCaRebuli saprezidento<br />
arCevnebis cieb-cxeleba da verc saSinlad<br />
uJmuri amindi afuWebda. wiTel, grZel skamze<br />
azedin alaia Tavis or TanamSromels Soris mokalaTebuliyo<br />
da gamocdili mzeriT aTvalierebda<br />
iqve, scenaze naxevradSiSvel mocekvave gogonebs.<br />
alaias TanamSromlebma mcire msjelobis Semdeg
daaskvnes, rom mocekvave gogonebis tanga-trusebi<br />
ver iyo srulyofilad damzadebuli. `roca maT<br />
mister alaia amzadebda, isini tanze ar moZraobdnen~,<br />
_ Tqva alaias komerciulma direqtorma karolin<br />
fabr-bazanma.<br />
1970-ianebis bolos, vidre modis leqsikonSi daamkvidrebda<br />
axal terminebsa da atributebs _ leginsebs,<br />
metalis dekoratiul sakinZebs, mkerdis<br />
amwev biushalteris tipis zedatans, tanze moyvanil<br />
kabebs da perforirebul tyavs _ azedin alaia,<br />
ori wlis manZilze, Crazy Horse-is mocekvave gogonebisTvis<br />
qmnida kostiumebs. `swored am parizul<br />
kabareSi Seiswavla man sxeulis esTetika da ukana<br />
tanis _ dundulebis mniSvneloba~, _ ambobs fabr-<br />
-bazani.<br />
Sous Semdeg iqve, kabaresTan mdebare restoran<br />
Le Stresa-Si gadavinacvleT savaxSmod, sadac alaiam<br />
detalurad aRmiwera, Tu rogor emzadebian kabares<br />
mocekvave gogonebi kulisebs miRma SousTvis.<br />
saubari fabrma Segvawyvetina, undoda alaiasTvis<br />
ecnobebina ramdenime wuTis win miRebuli imeilis<br />
Sesaxeb. werili prestiJuli britanuli savaWro<br />
centrisgan Harrods-isgan iyo da Seicavda uaxles<br />
monacemebs alaias maRaziis gayidvebis Sesaxeb.<br />
bolo ricxvebis mixedviT, am konkretul maRazia-<br />
Si, mxolod erTi dRis ganmavlobaSi, alaias 60 kaba<br />
gauyidiaT, rac imave savaWro centrSi ganlagebuli<br />
araerTi saerTaSoriso brendisTvis SeiZleba sanatreli<br />
maCvenebelic ki yofiliyo.<br />
saubars vagrZelebT, Tumca isev maleve gvawyvetineben<br />
_ amjerad gverdiT magididan alaias erT-<br />
-erTi klientis saqmro gvesalmeba. rogorc Semdgom<br />
dizainerma amixsna, am axalgazrda mamakacis<br />
sacoles or saqorwino kabas umzadeben: erTi kaba<br />
TeTri feris axali, iaponuri sinTetikuri qsovilisgan<br />
ikereba, romelic, alaias TqmiT, imdenad<br />
haerovania, rom berZnuli miTologiis gmir araqnes<br />
naxelavic ki SeiZleba gegonoT (araqne lidieli<br />
gogona iyo, romelic nislis msgavsi Zafebisgan<br />
haeriviT gamWvirvale qsovilebs qsovda). meore,<br />
tanze momdgari kaba ki zRvis sanapiroze dagegmili<br />
ceremoniisTvisaa gankuTvnili da, pirvelis<br />
msgavsad, `saidumlo qsovilisganaa~ damzadebuli.<br />
saerTod, alaias qsovilebs italiaSi, dizaineris<br />
mier gamogonili teqnologiis meSveobiT amzadeben<br />
_ specialur saqsov dazgaze, specialuri printebis<br />
gamoyenebiT. alaias WeSmaritma momxmarebelma<br />
icis, rom mas alaia cxovrebis yvela etapze sWirdeba,<br />
arSiyobis periodidan dawyebuli, qorwiliT<br />
da orsulobis periodiT dasrulebuli. mis erTgul<br />
klientTa rigebSi jer kidev iricxeba 1950iani<br />
wlebis maRali modis cnobili modeli betina<br />
graciani, romelic axla 86 wlisaa. alaia pirveli<br />
miSel obama<br />
naomi kempbeli<br />
istoria<br />
cxeli Sokoladi 137
istoria<br />
modeli kasia strusi<br />
Sarliz teroni<br />
138 cxeli Sokoladi<br />
iyo, vinc SeZlo, qalebi daerwmunebina, orsulebisTvis<br />
gankuTvnil sagangebo, farTxuna samosSi<br />
sxeulis Secvlili formebi ki ar daemalaT, aramed<br />
`yvelaze lamazi formebi da silueti gamoeCinaT~,<br />
_ ixsenebs dizaineris didi xnis megobari da klienti<br />
matilda de rotSildi. nebismier Tanamedrove<br />
dizainerze metad, swored alaiam moaxerxa qaluri<br />
bunebis emociuri, intimuri da biologiuri `faqtebis~<br />
saaSkaraoze gamotana. `misi kabis CacmisTanave<br />
qalma icis, rom saqmis 50 procenti ukve gakeTebulia,<br />
imis miuxedavad, Tu ra mizani amoZravebs mas<br />
_ saqmian Sexvedraze midis, Tu mamakacis moxibvla<br />
surs~, _ ambobs de rotSildi.<br />
qalbatoni rotSildis Sefasebas adasturebs Harrods-idan<br />
da msoflios sxvadasxva kuTxeSi gaxsnili<br />
alaias 300-mde maRaziidan mosuli finansuri ma-<br />
Cveneblebic. yovelgvari reklamisa da socialuri<br />
mediis CarTvis, licenzirebis, onlain maRaziebis,<br />
fasdaklebebis, sunamoebis da piarkampaniebis daxmarebis<br />
gareSe, alaias mza samosi `dRemde erTgvar<br />
narkotikad rCeba qalebisTvis. maTTvis kabis fasi<br />
arasdros warmoadgens dabrkolebas~ (erTi kabis<br />
Tu ansamblis Rirebuleba SeiZleba 15.000 dolars<br />
aRwevdes).<br />
1940-ian wlebSi tunisSi (zust TariRs dizaineri<br />
ar/ver asaxelebs) dabadebuli dizaineri dedamisis<br />
mSoblebma gazardes. babua policiis oficeri iyo,<br />
misi saukeTeso megobari ki kinoindustriaSi muSaobda,<br />
da saRamoobiT, roca ori xandazmuli mamakaci<br />
banqos TamaSiT iqcevda Tavs, alaia iqve filmebis<br />
cqeraSi atarebda dros, zogierT kinosuraTs ganmeorebiTac<br />
uyurebda. biWs imdenad uyvarda kino,<br />
rom Semdeg skolis megobrebisTvis mini-warmodgenebs<br />
dgamda _ sayvarel kinogmirebs ganasaxierebda,<br />
cekva-simReris TanxlebiT. am performansis sanacvlod,<br />
megobrebi alaias saxatav fanqrebs Cuqnidnen,<br />
riTac biWuna Semdeg Canaxatebs akeTebda.<br />
xelovnebisadmi alaias interesi mxedvelobidan<br />
ar gamorCenia dedis megobars, madam pinos, romelic<br />
samSobiaros medda iyo. madam pinom patara<br />
alaia TavisTan daasaqma: `pirvelad mSobiarobas 10<br />
wlis asakSi daveswari. maxsovs, madam pinom rogor<br />
maswavla Wiplaris gadaWra da Semdgom misi koxtad<br />
da moxdenilad ganaskva imisaTvis, rom axalSobils<br />
lamazi Wipi hqonoda~, _ ixsenebs dizaineri. Tumca<br />
axalgazrda alaias yvelaze metad madam pinos sava-<br />
Wro centrebis katalogebi da xelovnebis wignebi<br />
ainteresebda. swored am biblioTekis meSveobiT gaecno<br />
alaia pirvelad pikasos Semoqmedebas.<br />
15 wlis iyo, roca madam pinom tunisSi, xelovnebis<br />
skolaSi skulpturis kursze Cawera. swavlasTan<br />
dakavSirebuli xarjebis dasafarad, alaia Tavis<br />
dasTan, hafidasTan erTad mkeravis asistentad mo
ewyo. swored am periodSi gaicno SemdegSi misi megobari,<br />
leila mencari, romlis daxmarebiT, damwyebma<br />
dizainerma Christian Dior-is legendarul saxlSi<br />
amohyo Tavi, Tan zustad im periodSi, roca franguli<br />
maRali modis saxli didebis da popularobis<br />
mwvervalze imyofeboda (saqme is gaxlavT, rom<br />
mencaris deda dioris saxlis araerT mniSvnelovan<br />
klients icnobda). `iq mxolod 5 dRe davyavi~, _<br />
ixsenebs alaia, `alJiris omi axali damTavrebuli<br />
iyo, amitomac, tunisis warmomavloba Cems biografiaSi<br />
erTgvari Savi laqa aRmoCnda~.<br />
1960 wlisTvis alaia parizSi, baronesa de bleJeris<br />
saxlSi, momsaxure personalisTvis gankuTvnil<br />
fligelSi cxovrobda. am saxlSi gatarebuli xuTi<br />
wlis ganmavlobaSi alaia `saxlis mkeravis~ funqciebs<br />
asrulebda da mamakaci ZiZis movaleobebsac iTavsebda.<br />
swored am periodSi auRo alaiam alRo mosamsaxuris<br />
uniformas, romlis Sav, kotonis versias<br />
(Chinese pajamas) dizaineri dRemde, yoveldRiurad<br />
atarebs ucvlelad. am periodSi cnobili arqiteqtoris,<br />
bernar zerfusis meuRlem, simonma gadawyvita,<br />
rom alaia Tavisi mfarvelobis qveS aeyvana<br />
da axalgazrda tuniseli parizis inteleqtualur<br />
elitas warudgina. maleve alaia eleganturobiT<br />
gamorCeuli cnobili mwerlis, luiza de vilmoranisTvis<br />
ualternativo dizainerad iqca, romelic<br />
dizainers `Cemi artistis~ statusiT moixseniebda<br />
da sakuTar eleganturobasa da silamazes mxolod<br />
mas umadlida.<br />
epoqaSi, roca dizainerebi jer kidev ar awarmoebdnen<br />
mza samosis koleqciebs da qalebi TavianT<br />
garderobs ramdenime gamocdil, gawaful mkeravs<br />
andobdnen, alaia parizis aristokratTa da inteleqtualTa<br />
wrisTvis erTgvar `saidumlo iaraRad~<br />
iqca _ alaias qmnilebebis wyalobiT, qalebi yovel-<br />
Tvis uzadod gamoiyurebodnen.<br />
1960-iani wlebis miwuruls alaia parizis marcxena<br />
sanapiroze, belSasis quCaze dasaxlda, sadac patara<br />
oroTaxian binaSi atelies mowyobac moaxerxa.<br />
saqmianobis popularizebaSi mas daexmara axlad<br />
daxuruli Balenciaga-s saxlis yofili gayidvebis<br />
konsultanti qali, romelmac SeZlo, legendaruli<br />
kristobal balensiagas klientura alaias qmnilebebiT<br />
daeinteresebina. atelies finansuri mxare<br />
alaias dam, hafidam Caibara, romelic ZmasTan er-<br />
Tad iqve cxovrobda.<br />
sesil de rotSildma alaias klintTa ricxvs greta<br />
garbo Semata, reJisorma rene klerma ki _ klodet<br />
kolberi. silamazis salonebis cnobil qsel-<br />
Si Alexandre-Si momuSave parikmaxeris daxmarebiT<br />
alaiam misTvis sakulto kinomsaxiobis, arletis<br />
gacnoba da sakuTari SemoqmedebiT misi moxibvlac<br />
moaxerxa. `miWirs imis axsna, Tu ratom dasWirda<br />
gvinet peltrou<br />
daiana kriugeri<br />
istoria<br />
cxeli Sokoladi 139
istoria<br />
azedin alaia tina ternerTan erTad<br />
140 cxeli Sokoladi<br />
alaias amdeni weli imisTvis, rom misi saxeli modis<br />
samyarosTvis cnobili gamxdariyo. yvelaze metad<br />
alaia sakuTari xelobis daxvewaze iyo orientirebuli<br />
da misTvis naklebi mniSvneloba hqonda saxels<br />
da fuls~, _ ambobs matilda de rotSildi.<br />
1979 wels fexsacmelebis dizainerma Carlz Jordanma<br />
alaias mza samosis koleqciis Seqmna sTxova.<br />
es patara koleqcia tyavisgan damzadebuli samosisgan<br />
Sedgeboda, romelic elviT, balTebiT da<br />
sxva metalis aqsesuarebiT iyo gawyobili. alaia<br />
ixsenebs, rom maSin Jordanma uari Tqva koleqciaze,<br />
radgan is zedmetad uxeSi eCvena. gansxvavebul<br />
azrze iyo cnobili skulptoris meuRle, rozin<br />
baldaCini, romelmac alaias es koleqcia qalebis<br />
cnobili Jurnalis Elle-is franguli gamocemis redaqtors,<br />
nikol krasas aCvena. krasa imdenad moixibla<br />
koleqciiT, rom metalebiT gawyobili Savi,<br />
tyavis kaba Jurnalis ydaze aRmoCnda, xolo Tavad<br />
krasa ki alaias `uxeSi~ samosis erT-erT loialur<br />
momxmareblad da am saxlis `modur elCad~ iqca.<br />
matilda rotSildi ixsenebs: `1980 wels niu iork-<br />
Si vcxovrobdi da parizSi gamgzavreba mqonda dagegmili.<br />
erT-erTma megobarma miTxra: is kaci unda<br />
naxo aucileblad, tyavi xelaxla rom gamoigona!~<br />
maSin ver warmovidgine, raze SeiZleboda yofiliyo<br />
saubari. parizSi rom Camovedi, belSasis quCas mivaSure,<br />
zari davreke da maxsovs, TviTon alaiam<br />
gamiRo kari. niu iorkSi misi samosiT davbrundi.<br />
qalebi quCaSi maCerebdnen da mekiTxebodnen, visi<br />
samosi mecva. iseTi ram mecva, rac adre aravis enaxa<br />
_ leginsebi~.<br />
1980 wlis zafxulSi, parizis modis kvireulis mimdinareobisas<br />
alaiam misi koleqciidan sami ansambli<br />
franguli Elle-is redaqtors, nikol krasas da<br />
mis or kolegas aTxova. es is periodi iyo, roca<br />
qalebs androgenuri, eni holis stilis mamakacuri<br />
minimalizmi izidavda. am dros gamoCnda nikol<br />
krasa tyavis, welSi gamoyvanil Sav kostiumSi, misi<br />
megobari serfi _ metalis rgolebiT gawyobil, Sifonis<br />
grZel qvedaboloSi, xolo mesame megobari _<br />
tanze momdgar, naqsov kabaSi, romelsac, spiralis<br />
msgavsad, erTi, grZeli elva hqonda garSemortymuli.<br />
legendaruli fotoJurnalisti bil qaningemi,<br />
romelic im dros Women’s Wear Daily-s Jurnalisti<br />
iyo, monusxuli darCa am radikalurad gansxvavebuli<br />
da axali siluetiT: ganieri mxrebi, wvrili weli<br />
da grZeli fexebi _ es revoluciis tolfasi iyo.<br />
1981 wlis 23 noembris nomerSi bil qaningemis fotoebi<br />
amgvari minaweriT gamoqveynda: `ucnobi dizaineri<br />
qalebs ubrunebs samoss, romelic maT bunebriv<br />
formebs warmoaCens~. alaia ixsenebs: `bilma dawera,<br />
rom man im dRes momavali dainaxa. bili is adamiani<br />
iyo, visac xedva gaaCnda. me yvelafers mas vumadli~.
პულოვერი<br />
59 GEL<br />
MANGO.COM<br />
თბილისი, ჭავჭავაძის გამზ. #16 პეკინის გამზ. #19 / TBILISI, 16 CHAVCHAVADZE AVE. 19 PEKINI AVE.
fotoproeqti<br />
Semodgoma<br />
foto: mariam siWinava<br />
142 cxeli Sokoladi
fotoproeqti<br />
cxeli Sokoladi 143
fotoproeqti<br />
144 cxeli Sokoladi
fotoproeqti<br />
cxeli Sokoladi 145
fotoproeqti<br />
146 cxeli Sokoladi
fotoproeqti<br />
cxeli Sokoladi 147
fotoproeqti<br />
148 cxeli Sokoladi
fotoproeqti<br />
cxeli Sokoladi 149
werili<br />
ALLA BOBOR<br />
avtori Tamar sulava<br />
yovelTvis mainteresebda modis<br />
istoria da ai, ukve ramdenime Tvea,<br />
romis modis akademiis studenti<br />
gavxdi (AccademiaModa di Roma).<br />
am skolis Sesaxeb florenciaSi,<br />
cnobili dizaineris, guCis saxl-<br />
-muzeumSi stumrobisas Sevityve.<br />
iseTi cnobismoyvare adamiani var,<br />
gamikvirda, manamde rom araferi<br />
vicodi misi arsebobis Sesaxeb.<br />
romSi dabrunebuli, saswrafod<br />
Cems miniaturul magidas mivujeqi<br />
da jadosnuri `gugli~ gavxseni.<br />
mravalprofiliani akademia, maRali<br />
modis dizainerma da Teatris<br />
kostiumebis Semqmnelma, pistoleze<br />
romanam daaarsa 1964 wels<br />
da mas mere aq araerT, dRes ukve<br />
saqveynod cnobil modis specialists<br />
uswavlia.<br />
momdevno dReebSi, swavlis pirobebis<br />
gasagebad, akademias mivaSure,<br />
150 cxeli Sokoladi<br />
romelic tibrosis sanapiroze, meore<br />
saukuneSi agebuli `wminda angelozis~<br />
cixe-simagres gahyurebs;<br />
gemaxsovrebaT, es is cixe-simagrea,<br />
saidanac jakomo puCinis operis,<br />
`toskas~ personaJi, bonapartisti<br />
tusaRi anjeloti gaiqceva. Senoba-<br />
Si Sesvlisas, CemTvis kargad nacnobi<br />
romauli atmosfero damxvda _<br />
siZvele, Camqrali ferebi, cotaTi<br />
moryeuli karadebi, maRali kibeebi<br />
da Weri; kibeebze, kuTxeebSi mdgar<br />
manekenebs studentebis mier Seqmnili<br />
gladiatorebisa da papebis<br />
uniformebi ecvaT. romSi, amgvar<br />
SenobebSi Sesvlisas, maSinve imperiul<br />
epoqebSi gadaveSvebi xolme<br />
da vfiqrob, rogor wiravdnen<br />
Tavs meomrebi, rogor yvirodnen<br />
gladiatorebi _ `keisarno, sikvdilisken<br />
mimavalni mogesalmebiT~;<br />
rogor zrunavda ,konstantine<br />
didi qristianebze, da, Zalauneburad,<br />
iseTi mokrZalebis SegrZneba<br />
meufleba, rom xmis amoRebisac ki<br />
mrcxvenia.<br />
am fiqrebSi viyavi, roca oTaxidan<br />
sasiamovno garegnobis gogona<br />
gamovida, Ria ferebiT, da RimiliT<br />
momesalma, mkiTxa, raSi damxmareboda,<br />
Semdeg ki, naxevari saaTis<br />
ganmavlobaSi mixsnida detalebs.<br />
SevTanxmdiT, erTmaneTs erT kviraSi,<br />
saswavlo kursis dawyebisas<br />
SevxvdebodiT.<br />
male modis gakveTilebic daiwyo.<br />
oTaxSi pedagogi _ docenti paola<br />
paraneze Semovida, gagvecno da<br />
mogvibodiSa, TqvenTan pirdapir<br />
milanidan movdivar, CemodniT var<br />
mosulio. gvTxova, SenobiT migvemarTa,<br />
ase ufro gagviadvildeba<br />
urTierTobao. paola sakmaod damajereblad<br />
gamoiyureba _ liberal-<br />
-docenturad. klasSi ki CemTan er-<br />
Tad sxedan: juzi, martina, daniela,<br />
federiko, filipo, karolina, marko<br />
da virjinia. TiToeuli maTgani<br />
gansxvavebuli asakis da warmoSobisaa.<br />
juzis unda, rom `personal<br />
Soperi~ iyos (piradi konsultanti<br />
sayidlebze wasvlisas, romelic<br />
klients tansacmlis SerCevaSi exmareba)<br />
da aq fantaziis gasaRrmaveblad<br />
movida; martina cnobili<br />
brendis `marni~-s parizul butikSi<br />
muSaobs, interesi modis samyaros<br />
mimarT mas Semdeg gauCnda, roca,<br />
erT mSvenier dRes, maRaziaSi, ines<br />
dela fresanJi (frangi didgvarovani<br />
da Sanelis saxlis 70-iani wlebis<br />
modeli) gaicno; daniela italiis<br />
samxreTiT, erT-erT patara sofel-<br />
Si cxovrobs da iqve, Tavisi saqmros<br />
sportul maRaziaSi muSaobs; federiko<br />
grafikosia da ainteresebs, Tu
ogor iqmneboda sxvadasxva brendis<br />
logoebi. am mravalferovani<br />
jgufis wevrebi ki, sabolood, erTma<br />
konkretulma interesis sferom<br />
_ modam gagvaerTiana.<br />
gakveTilebi 5 saaTs grZeldeba,<br />
magram TiTqos daRlas ver grZnob,<br />
ise Tavisuflad varT, TiTqos,<br />
saxlSi viyoT. leqciebis dros<br />
erTmaneTs sakuTar gamocdilebas<br />
vuziarebT, Sesvenebaze ki terasaze<br />
vikribebiT da yavis distributorisTvis<br />
xurdebs veZebT, ufro<br />
fxizlad rom SevudgeT leqciebis<br />
meore nawils... terasaze ganvlili<br />
dReebis msoflio siaxleebs didi<br />
interesiT vismen xolme: `gogoebo,<br />
gaigeT bulgareTSi teroristebs<br />
aeroporti daubombiaT!~ `obamas<br />
da erdoRans bevri usaubriaT siriis<br />
problemebze, vnaxoT, ra iqneba~;<br />
`axlaxan tokiodan davbrundi<br />
da mivxvdi, rom iqaurebi 50<br />
wliT uswreben italiur modas~...<br />
erT dRes martinas rkinis fuli<br />
ar hqonda da finjani yavis gareSe<br />
rCeboda, roca dapatiJeba SevTavaze,<br />
milioni madloba gadamixada da<br />
im dRis Semdeg, mgoni, misi sauke-<br />
Teso megobari gavxdi...<br />
erT-erTi aseTi Sesvenebis dros<br />
terasaze axovani, WaRaraTmiani,<br />
simpaTiuri garegnobis mamakaci<br />
gamovida. maleve vicaniT, is akademiis<br />
direqtori iyo. mogvesalma,<br />
jgufidan gamomarCia da komplimenti<br />
miTxra: `naxe, rogori bobori<br />
stiliT gacvia!~ cota davibeni,<br />
mivxvdi, rom raRac sasiamovno mi-<br />
Txra, magram sityva `bobori~ manamde<br />
arasdros gamego. mogvianebiT,<br />
docent paolas vkiTxe da swored<br />
man amixsna: `es termini modur wreebSi<br />
jer kidev Zalian axalia. is<br />
sityva `burJuaziidan~ modis da<br />
aRniSnavs qals, romelic gaxsnili<br />
guliT uyurebs samyaros, mravalmxrivi<br />
interesebi aqvs, humanuria,<br />
werili<br />
uyvars ojaxi, garSemomyofTa mimarT<br />
yuradRebiania, misi inspiracia,<br />
xelovneba, kino da, zogadad,<br />
kulturaa; `bobor~ qalbatoni<br />
sada, rafinirebuli da mgrZnobiarea<br />
da Tan _ Zlieri~, _ daasrula<br />
paolam axsna.<br />
...albaT, modis akademiis direqtoris<br />
Sefaseba zedmeti iyo<br />
CemTvis, magram mainc Sevifere.<br />
maxsovs, erT kviras gamyva am komplimentiT<br />
gamowveuli sasiamovno<br />
gancda da Cems Tavs davpirdi, namdvilad<br />
yvelaferi unda gavakeTo<br />
imisTvis, rom, wlebis Semdeg, namdvili<br />
`bobor~ qalbatoni davdge.<br />
cxeli Sokoladi 151
stilis dRiuri<br />
IMPOSSIBLE WARDROBE<br />
avtori Teo qavTaraZe<br />
foto piero biazoni<br />
tilda svintoni<br />
seqtembris Tve yovelTvis gansaku-<br />
Trebulad gadatvirTuli da damqancvelia<br />
modis moyvarulebisTvis.<br />
msoflio modis oTx did qalaqSi<br />
(niu iorki, londoni, milani, parizi),<br />
erTmaneTis miyolebiT, eqvsTviani<br />
mzadebis Semdeg modis saxlebi gazafxuli-zafxulis<br />
axal koleqciebs<br />
waradgenen. modis industriis marketologebi<br />
sanaxaobrivi SouebiT<br />
cdiloben potenciur myidvels Tavbru<br />
daaxvion da ZviradRirebuli<br />
koqteilis kabebi axalgazrda gogonebs<br />
ocnebad gadauqcion. Tumca, parizSi<br />
Palais de Tokyo-Si, Galliera Fashion<br />
Museum-is direqtorma, olivie saliarma<br />
da oskarosanma msaxiobma<br />
tilda svintonma modis moyvarulebs<br />
sruliad gansxvavebuli ram SesTava-<br />
152 cxeli Sokoladi<br />
zes: istoriul samoss, romelic ukve<br />
aTeuli wlebia, stabilur temperaturaze,<br />
gansakuTrebulad dacul<br />
adgilze inaxeba, suli STaberes da<br />
dauviwyari performansiT gaacocxles.<br />
Teatraluri sanaxaobis mTavari<br />
moqmedi gmiri tilda svintoni<br />
iyo, romelsac msgavs originalur<br />
performansebSi araerTxel miuRia<br />
monawileoba. 1995 wels Serpentine<br />
Gallery-Si msaxiobs erTi kviris ganmavlobaSi<br />
yoveldRe 8 saaTi minis<br />
kubSi eZina. 17 wlis win es ucnauri<br />
performnasi 22 aTasma adamianma naxa.<br />
aristokratiuli warmomavlobis<br />
msaxiobi, gansakuTrebuli niWisa da<br />
daxvewili manerebis garda, arastandartuli<br />
fizikuri monacemebiTac<br />
gamoirCeva: fermkrTali saxis kani da<br />
wiTuri Tma tilda svintons TiTqos<br />
araamqveyniur elfers sZens. amitomac,<br />
erTi wlis win, roca olivier<br />
saliars The Impossible Wardrobe-is gamofenis<br />
idea daebada, svintonis garda<br />
sxva Semsrulebelze arc ufiqria.<br />
saliarisgan es originaluri idea<br />
aravis gahkvirvebia: jer kidev, 2005<br />
wlidan Teatraluri performansebiT<br />
man araerTxel scada miviwyebuli<br />
samosis gacocxleba. mis mier<br />
wlebis ganmavlobaSi organizebul<br />
CHRISTIAN LACROIX-s, SONIA RYKIEL-is,<br />
YOHJI YAMAMOTO-s da ANDY WARHOL-<br />
-is gamofenebs erTi gamaerTianebeli<br />
Zafi hqonda: yvela es gamofena<br />
konsiumeruli konteqstisgan srulad<br />
daclili iyo.
stilis dRiuri<br />
Teatralur sanaxaobaSi saliari<br />
da tilda svintoni muzeumis TanamSromlebis<br />
rolebs ganasaxierebdnen.<br />
konservaciis wesebis zedmiwevniT<br />
dacviT, orives sada, TeTri<br />
xalaTebi ecva, xelebze ki qaTqaTa<br />
xelTaTmanebi ekeTaT. saliarma da<br />
svintonma muzeumis mcvelisa da<br />
restavratoris rolebi ostaturad<br />
gaiTamaSes: olivieri saTuTad<br />
gadascemda msaxiobs istoriul samoss,<br />
romelic mxolod gamometyvelebiT<br />
da unikaluri moZraobiT,<br />
yovelgvari artikulaciis gareSe<br />
axerxebda tansacmlis wina mflo-<br />
154 cxeli Sokoladi<br />
belTan kontaqtis damyarebas: napoleonis<br />
moqarguli samxedro kostiumi,<br />
aisidora dunkanis kaba, madam<br />
gres 1942 wlis koqteilis ansambli.<br />
sruliad gansxvavebulad warmoadgina<br />
msaxiobma iv sen loranis mier<br />
Seqmnili kombinezoni, romelic<br />
erT dros beti katrus ekuTvnoda.<br />
muyaos dafaze moTavsebuli, 1936<br />
wels elza skiaparelis mier Seqmnili<br />
oqrosklanWebiani xelTaTmanebi<br />
svintonma auditoriis winaSe ise Camoatara,<br />
rogorc _ xelovnebis nimu-<br />
Si. TiToeuli `nivTis~ prezentacia<br />
moklemetraJian filmebs hgavda,<br />
romlebSic tilda svintoni gansxvavebul<br />
rolebs TamaSobda.<br />
Teatraluri performansisTvis<br />
organizatorebma 50-mde kostiumi<br />
aarCies. sakulto namuSevrebis garda<br />
warmodgenili iyo ucnobi adamianebis<br />
tansacmelic, romelic wlebis<br />
win mepatroneebma da maTma ojaxebma<br />
muzeumebs usaxsovres. 1968 wliT<br />
daTariRebuli pako rabanis kaba, romelic<br />
brijid bardos ekuTvnoda;<br />
1924 wlis Lanvin-is metalis sacurao<br />
kostiumi, Balmain-is, Christian Dior-is<br />
da Chanel-is vintaJi. 45-wuTiani performansis<br />
Semdeg darbazSi ovaciebi<br />
did xans ar wydeboda. ideis avtoris<br />
Canafiqrma gaamarTla _ saliarma da<br />
svintonma istoriis Txrobis Tanamedrove<br />
da unikaluri xerxi ipoves.<br />
mTeli es warmodgena britanelma<br />
artistma, fotografma da kinore-<br />
Jisorma katerina jebim firze asaxa.<br />
filmis gadaRebis procesi TiTqmis<br />
usityvod mimdinareobda, yovelgvari<br />
ganxilvis gareSe. msaxiobic da reJisoric<br />
mxolod TavianT intuicias<br />
miendnen. rvawuTiani filmi kargad<br />
aRwers tilda svintonis rolze mu-<br />
Saobis process. rogor Sedis morgis<br />
msgavs arqivSi msaxiobi da rogor<br />
iwyebs napoleonis mundiris yuradRebiT<br />
Seswavlas ise, rogorc amas<br />
profesionali restavratorebi ake-<br />
Teben. erT-erT kadrSi msaxiobi aisidora<br />
dunkanis, elza skiaparelis da<br />
maria antuanetas fotoebSi Cafluli<br />
usityvod zis da ase cdilobs cnobil,<br />
ukve gardacvlil qalbatoneb-<br />
Tan `daaxloebas~.<br />
ramdenime Tvis win Women’s Wear<br />
Daily-Si gamoqveynebul statiaSi<br />
Jurnalisti werda: `dRes ufrometi<br />
modaa saWmelSi da teqnikaSi, vidre<br />
Tavad modaSi~. ar vici, warsulze<br />
fokusireba niSnavs Tu ara dRes arsebul<br />
SemoqmedebiT kriziss, magram<br />
faqtia, rom stili da samosi aRar<br />
warmoadgens imgvar faseulobas,<br />
rogorc es wlebis win iyo. olivier<br />
saliaris mcdelobac swored amas<br />
emsaxureba: daubrunos modas pirvandeli<br />
aRqma, Tavisi realuri kulturuli<br />
konteqsti.
98.5 FM<br />
www.facebook.com/RadioTskheliShokoladi