19.05.2013 Views

1 biologia X klasi samuSaos dasrulebis Semdeg pasuxebi ...

1 biologia X klasi samuSaos dasrulebis Semdeg pasuxebi ...

1 biologia X klasi samuSaos dasrulebis Semdeg pasuxebi ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

iologia X <strong>klasi</strong><br />

<strong>samuSaos</strong> <strong>dasrulebis</strong> <strong>Semdeg</strong> <strong>pasuxebi</strong> gadaitaneT <strong>pasuxebi</strong>s furcelze.<br />

1. CamoTvlilTagan romel organizms ezrdeba zogierTi kbili mTeli sicocxlis<br />

manZilze?<br />

a) katas b) ZaRls c) Zroxas d) virTagvas<br />

2. suraTze mowodebuli informaciis mixedviT gansazRvreT ujredis gayofis tipi<br />

da mutaciis saxe:<br />

a) mitozuri gayofa, qromosomuli mutacia<br />

b) mitozuri gayofa, genomuri mutacia<br />

c) meiozuri gayofa, qromosomuli mutacia<br />

d) meiozuri gayofa, genomuri mutacia<br />

3. CamoTvlili zrdasruli cxovelebidan romlis ujredebSi ar mimdinareobs<br />

krebsis cikli?<br />

a) askaridaSi b) pepelaSi c) WiayelaSi d) vazis lokokinaSi<br />

4. ujredis romel organoidSi mimdinare procesebs aZlierebs Tiroqsini?<br />

a) mitoqondriaSi b) ujredis centrSi<br />

c) lizosomaSi d) ribosomaSi<br />

5. CamoTvlilTagan romlis SemadgenlobaSi Sedis gogirdi?<br />

I _ plazmuri membranis II _ plazmidis III _ ribosomis<br />

a) I da II b) I da III c) II da III d) I, II da III<br />

6. romeli sindromi yalibdeba adamianSi qromosomTa ricxvis cvlilebis<br />

Sedegad?<br />

I _ daunis II _ terneris III _ klainfelteris<br />

a) mxolod I b) mxolod I da II c) mxolod I da III d) I, II da III<br />

1


7. CamoTvlili procesebidan fermentebis meSveobiT xorcieldeba:<br />

I _ wylis fotolizi<br />

II _ cilis pirveladi struqturis Camoyalibeba<br />

III _ cilis meoreuli struqturis Camoyalibeba<br />

a) mxolod I b) mxolod II c) I da III d) II da III<br />

8. postembrionuli ganviTarebis pirdapiri gza axasiaTebs:<br />

a) nemsiylapias b) obobas c) pepelas d) koRos<br />

9. plazmolizis gamowveva da masze dakvirveba SesaZlebelia, Tu mcenaris<br />

foTlis Txel anaTals movaTavsebT:<br />

a) hipotonur xsnarSi b) izotonur xsnarSi<br />

c) hipertonul xsnarSi d) mtknar wyalSi<br />

10. CamoTvlilTagan romels miaqvs hormonebi jirkvlebidan samizne ujredebis<br />

plazmuri membranis receptorebamde?<br />

I _ sisxls II _ limfas III _ ujredSoris siTxes<br />

a) mxolod I b) I da II c) I da III d) I, II da III<br />

11. qsilemisa da floemis ramdeni rgoli aqvs sami wlis Wadris Reros (zros) ?<br />

a) qsilemis 3 da floemis 3 b) qsilemis 3 da floemis 1<br />

c) qsilemis 1 da floemis 3 d) qsilemis 2 da floemis 1<br />

12. uJangbado saqarozian areSi Setanili safuari iwvevs:<br />

a) rZemJavur duRils b) spirtul duRils<br />

c) erbomJavur duRils d) ZmarmJavur duRils<br />

13. cilis romeli struqturis CamoyalibebaSi monawileoben aminomJavebis<br />

radikalebi?<br />

I – meoreuli II – mesameuli III – meoTxeuli<br />

a) mxolod I da II b) mxolod I da III<br />

c) mxolod II da III d) I, II da III<br />

2


14. CamoTvlilTagan romel daavadebas iwveven baqteriebi?<br />

I _ qoleras II _ cimbiris wyluls III _ wiTelas<br />

a) mxolod I b) mxolod II c) mxolod III d) I da II<br />

15. mcenaris romel vegetatiur organoSi mimdinareobs rogorc kalvinis, ise<br />

krebsis cikli?<br />

I _ foTolSi II _ ylortSi III _ fesvSi<br />

a) mxolod I b) mxolod I da II c) mxolod I da III d) I, II da III<br />

16. drois (t) garkveul periodSi akvirdebodnen glukozis, rZemJavisa da atf<br />

raodenobis (N) cvlilebas RviZlis qsovilTa kulturaSi. Jangbadi ujredebs<br />

miewodeboda SeuzRudavi raodenobiT. suraTze mocemulia dakvirvebis Sedegebi.<br />

romeli mrudi asaxavs TiToeuli parametris cvlilebas?<br />

E<br />

N<br />

glukoza rZemJava atf<br />

1<br />

t<br />

2<br />

3<br />

a) 1 2 3<br />

b) 3 2 1<br />

c) 2 1 3<br />

d) 2 3 1<br />

3


17. cilis mesameuli struqtura sxvadasxva qimiuri bmiT yalibdeba. sqemaze bmebis<br />

tipebi aRniSnulia cifrebiT. cxrilSi bmebis tipebis aRmniSvneli laTinuri<br />

asoebis qveS CawereT maTi Sesabamisi cifrebi.<br />

4<br />

a) peptiduri bma<br />

b) disulfiduri kavSiri<br />

c) ionuri kavSiri<br />

d) hidrofoburi kavSiri<br />

e) wyalbaduri bma<br />

a b c d e<br />

18. dnm Cveulebriv Seicavs azotis 14 N izotops. aseTi dnm-is replikacia<br />

moaxdines 15 N izotopis Semcvel xelovnur areSi. suraTze sami saxis 14 N an/da 15 N<br />

Semcveli dnm-is fragmentia mocemuli.<br />

I II III<br />

gamoiyeneT mowodebuli sqema da gansazRvreT:<br />

1. dnm-is mesame replikaciis Sedegad sinTezirebuli molekulebis saxeebi.<br />

2. mesame replikaciis Sedegad miRebuli dnm-s molekulebis saxeTa Tanafardoba.


mocemuli davalebis Sesrulebisas gaiTvaliswineT, rom Sefasdeba mxolod<br />

dasabuTebulad gacemuli pasuxi!<br />

19. sqemaze warmodgenilia modeluri cda. hermetulad daxSuli sami gamWvirvale<br />

plastmasis qila erTmaneTTan milebiT aris dakavSirebuli. 1 da me-3 qilaSi<br />

kiriani wyali asxia. me-2 qilaSi Casves virTagva. milSi ganuwyvetliv miedineba<br />

haeris nakadi (mimarTuleba miniSnebulia isriT), romelic gaivlis kirian wyals.<br />

virTagvis moTavsebidan 30 wuTis <strong>Semdeg</strong> me-3 qilaSi kiriani wyali aimRvra, 1<br />

qilaSi ki is ar Secvlila.<br />

1. ratom aimRvra kiriani wyali me-3 qilaSi?<br />

2. ratom darCa ucvleli 1 qilaSi kiriani wyli?<br />

3. cdaSi ra funqcia akisria 1 qilas?<br />

4. ra mouva virTagvas Tu milSi haeris nacvlad 5 wuTiT naxSiroJangiT<br />

gamdidrebul haers gavatarebT?<br />

5. ra mouva virTagvas Tu milSi haeris nacvlad 5 wuTiT mxolod Jangbads<br />

gavatarebT?<br />

5


iologia XI _ XII <strong>klasi</strong><br />

<strong>samuSaos</strong> <strong>dasrulebis</strong> <strong>Semdeg</strong> <strong>pasuxebi</strong> gadaitaneT <strong>pasuxebi</strong>s furcelze.<br />

1. wyalmcenare elodeas cocxali ujredis mikroskopiT daTvalierebisas<br />

SeniSnavT, rom misi citoplazma moZraobs. CamoTvlilTagan romeli organoidis<br />

gadaadgileba miganiSnebT ujredSi citoplazmis moZraobaze?<br />

a) qloroplastebis b) goljis kompleqsis<br />

c) ribosomebis d) endoplazmuri badis<br />

2. genTa dreifi evoluciis erT-erTi mniSvnelovani mamoZravebeli faqtoria.<br />

suraTze mocemulia mtaceblis (A _ mglebi) da msxverplis (B _ kurdRlebi)<br />

ricxovnobis cvlileba droSi (populaciuri talRebi). cifrebiT aRniSnulia<br />

ricxovnobis cvlilebis sxvadasxva etapi. romel etapze moqmedebs erTdroulad<br />

mtaceblisa da msxverplis populaciebSi intensiurad genTa dreifi?<br />

a) 1 da 2 b) 3 da 4 c) 5 da 6 d) 7 da 8<br />

3. ontogenezSi romel organizms uviTardeba sami Canasaxovani Sre?<br />

a) volvoqss b) hidras c) marjnis polips d) planarias<br />

4. CamoTvlilTagan romel mcenareebs aqvT endospermi?<br />

a) mxolod yvavilovnebs b) mxolod SiSvelTeslovnebs<br />

c) Teslovnebs d) umaRles mcenareebs<br />

1


5. romeli qsovilis zogierTi ujredi SeiZleba iyos makrofagi?<br />

I _ sisxlis II _ faSari SemaerTeblis III _ epiTeluris<br />

a) mxolod I b) mxolod II c) I da II d) I da III<br />

6. CamoTvlilTagan romeli vitamini aaqtiurebs zrdas, reproduqciasa da imunur<br />

pasuxebs, xels uwyobs kbilebisa da Zvlebis formirebas, aseve mxedvelobas<br />

susti ganaTebisas.<br />

a) A b) D c) E d) K<br />

7. amerikelma mecnierebma milerma da iurim suraTze mocemuli xelsawyos<br />

gamoyenebiT daasabuTes, rom istoriul warsulSi SesaZlebeli iyo sicocxlis<br />

warmoSoba:<br />

a) TviTCasaxviT<br />

b) biogenuri gziT<br />

c) abiogenuri gziT<br />

d) panspermiiT<br />

8. CamoTvlili sistematikuri jgufebidan romels aqvs gamravlebis unars<br />

moklebuli, didi raodenobiT rkinisa da cila aqtinis Semcveli ubirTvo<br />

ujredebi?<br />

I _ baqteriebs II _ frinvelebs III _ ZuZumwovrebs<br />

a) mxolod I b) mxolod II c) mxolod III d) II da III<br />

9. ekologiur piramidaSi trofuli doneebis sidide klebulobs qvemodan zeviT<br />

(fuZidan wverosken). arsebobs gamonaklisi – amotrialebuli piramida. ekosistemis<br />

ricxvTa piramida amotrialebulia, rodesac:<br />

I _ xemcenareebi gabatonebuli producentebia<br />

II _ tbaSi wyali yvavilobs<br />

III _ zRvaSi fitoplanqtonuri jgufebia<br />

a) mxolod I b) I da II c) I da III d) II da III<br />

2


10. CamoTvlilTagan romeli hormonebi monawileoben organizmis zrdaganviTarebis<br />

regulaciaSi?<br />

I _ somatotropini II _ Tireoiduli III _ sasqeso<br />

a) mxolod I da II b) mxolod II da III c) mxolod I da III d) I, II da III<br />

11. CamoTvlilTagan romeli procesis darRvevam SeiZleba gamoiwvios genuri<br />

mutacia?<br />

I _ replikaciis II _ reparaciis III _ rekombinaciis<br />

a) mxolod I b) mxolod II c) mxolod III d) I, II da III<br />

12. yvavilSi gvirgvinis wiTel an lurj Seferilobas iwvevs pigmenti antociani,<br />

Seferiloba ki damokidebulia pH–ze. sad aris moTavsebuli antociani?<br />

a) citozolSi b) qromoplastSi<br />

c) leikoplastSi d) centralur vakuolSi<br />

momdevno 2 kiTxvaze pasuxis gasacemad ixelmZRvaneleT <strong>Semdeg</strong>i<br />

pirobiT:<br />

xelovnurad sinTezirebuli sami saxis dnm Sedgeba:<br />

I – 100 (g – c) komplementuri wyvilisagan;<br />

II – 100 (a – T) komplementuri wyvilisagan;<br />

III – 35 (a – T) da 65 (g – c) komplementuri wyvilisagan.<br />

samive saxis dnm gaacxeles srul denaturaciamde. suraTze warmodgenilia maTi<br />

denaturaciis xarisxis damokidebuleba temperaturaze.<br />

13.1. mocemuli mrudebidan romeli Seesabameba TiToeul dnm-s? cxrilis Sesabamis<br />

ujraSi CawereT mrudis aRmniSvneli laTinuri aso.<br />

denaturaciis<br />

xarisxi (%)<br />

100<br />

a b c d<br />

t<br />

3<br />

I II III


13. 2. oTxi mrudidan amocanis pirobas mxolod sami akmayofilebs.<br />

gansazRvreT 100 komplementuri wyvilidan ramden (a – T) da (g – c) wyvils unda<br />

Seicavdes meoTxe mrudis Sesabamisi dnm?<br />

(a – T)<br />

(g – c)<br />

14. sqemaze mocemulia biosferoSi azotis wrebrunvis gamartivebuli sqema.<br />

daadgineT, Sesabamisoba suraTze miTiTebul TiToeul processa (1 _ 4) da<br />

mocemul CamonaTvals (I _ VI) Soris da SeavseT cxrili.<br />

I _ lpobis baqteriebis moqmedeba<br />

II _ denitrifikaciis baqteriebis moqmedeba<br />

III _ nitratis aRdgena<br />

IV _ nitrifikaciis baqteriebis moqmedeba<br />

V _ cilis biosinTezi<br />

VI _ fotosinTezi<br />

procesi 1 Pprocesi 2 procesi 3 Pprocesi 4<br />

4


mocemuli davalebis Sesrulebisas gaiTvaliswineT, rom Sefasdeba<br />

mxolod dasabuTebulad gacemuli pasuxi!<br />

15. narkoziT daZinebul or (A da B) ZaRls kiserze gadauWres arteriebi (isini<br />

Tavs sisxliT amarageben) da venebi. sisxlZarRvebi SeaerTes milebiT jvaredinad.<br />

A cxovelis sxeulidan sisxli B -s Tavisken miemarTeboda, xolo B cxovelidan A-<br />

Si. cdis sqema mocemulia suraTze.<br />

cdis I variantSi:<br />

A ZaRls dauxSves traqea da filtvebSi haeri veRar Cadioda.<br />

1. rogor Seicvleba sunTqva A cxovelSi?<br />

2. rogor Seicvleba sunTqva B cxovelSi?<br />

cdis II variantSi:<br />

B ZaRls haeris nacvlad 5 wuTiT JangbadiT gamdidrebuli haeriT asunTqes.<br />

3. ra daemarTeba mocemul SemTxvevaSi A cxovels?<br />

4. ra daemarTeba mocemul SemTxvevaSi B cxovels?<br />

5


16. saakvariume TevzSi sxeulis Seferiloba memkvidruli niSania. ixelmZRvaneleT<br />

warmodgenili Sejvarebis sqemiT da gansazRvreT:<br />

1. mSoblebis genotipebi:<br />

2. F1 -Si miRebuli hibridebis genotipebi:<br />

3. F2 -Si miRebuli hibridebis genotipebi:<br />

6


X <strong>klasi</strong><br />

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16<br />

a X X<br />

b X X X X X X<br />

c X X X<br />

d X X X X X<br />

17. sul 4 qula. 5 swori pasuxi _ 4 qula;<br />

4 swori pasuxi _ 3 qula;<br />

3 swori pasuxi _ 2 qula;<br />

2 swori pasuxi _ 1 qula;<br />

1 swori pasuxi _ 0 qula.<br />

erTi da igive cifris orjer gameorebis SemTxvevaSi (minus) -1 qula.<br />

18. sul 2 qula.<br />

1. II da III; _ 1 qula<br />

2. 1-II : 3-III _ 1 qula<br />

19. sul 4 qula.<br />

1. meore qilaSi moTavsebuli virTagva sunTqvis procesSi gamoyofs CO2-s.<br />

naxSirorJangiT gamdidrebuli haeri miedineba me-3 qilaSi da gaivlis<br />

kirian wyals. CO2 Sedis reaqciaSi kirian wyalTan da warmoiqmneba CaCO3 _<br />

uxsnadi marili, romelic siTxes amRvrevs.<br />

2. pirvel qilaSi moTavsebul kirian wyalSi miedineba haeri, romelic CO2-is<br />

mcire raodenobas Seicavs (30 wuTis zemoqmedebisas) kirian wyali ar<br />

SeimRvreva.<br />

3. pirveli qila cdaSi sakontrolo variants warmoadgens.<br />

a b c d e<br />

3 4 2 1<br />

4. CO2-s SeboWavs pirvel qilaSi moTavsebuli kiriani wyali da virTagvas<br />

sunTqva ar Seecvleba.<br />

5. O2-s ver boWavs kiriani wyali. O2-iT gamdidrebuli haeri gadadis meore<br />

qilaSi. virTagvis sisxlSi gadasuli Warbi O2 iwvevs sunTqvis centris<br />

gaTiSvas da cxoveli myisierad kvdeba.<br />

davalebaSi 1 da 2 SekiTxvaze pasuxi Sefasda jamurad erTi quliT; 3, 4 da 5<br />

SekiTxvebze swori, dasabuTebuli pasuxi _ TiTo qula.


XI _XII <strong>klasi</strong><br />

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12<br />

a X X<br />

b<br />

c X X X X X<br />

d X X X X X<br />

13. sul 2 qula.<br />

13.1 sworad Sevsebuli cxrili _ 1 qula.<br />

I II III<br />

d a c<br />

13.2 a-T 65, g-c 35. an a-T 70, g-c 30 _ 1 qula.<br />

14. sul 4 qula.<br />

TiToeuli sworad Sevsebuli ujra erTi qula.<br />

procesi 1 Pprocesi 2 procesi 3 Pprocesi 4<br />

I IV III V<br />

15. sul 4 qula.<br />

TiToeul SekiTxvebze swori, dasabuTebuli pasuxi _ TiTo qula.<br />

1. B ZaRlis Zlieri da xSiri sunTqvisas sisxlSi iklebs naxSirorJangis da<br />

izrdeba Jangbadi Semcveloba. amgvari sisxli miedineba A ZaRlis Tavis<br />

tvinSi. naxSirorJangis Semcirebul da Jangbadis gazrdil Semcvelobaze<br />

reagirebs sunTqvis centri da xdeba misi aqtiurobis daqveiTeba (an<br />

Sewyveta). amis gamo A ZaRlSi sunTqva gaiSviaTdeba (an Sewydeba).<br />

2. A ZaRlSi traqeis daxSobis gamo sisxlSi izrdeba naxSirorJangis, xolo<br />

mcirdeba Jangbadis Semcveloba. amgvari sisxli miedineba B ZaRlis TavSi<br />

da kvebavs tvins. sisxlSi naxSirorJangis Warb Semcvelobaze da Jangbadis<br />

daklebaze reagirebs sunTqvis centri da xdeba misi gaaqtiureba. agznebis<br />

impulsebi gadaecema sunTqvaSi monawile kunTebs, ris gamoc B ZaRli ufro<br />

xSir da Rrma sunTqvas daiwyebs.<br />

3. B ZaRlSi JangbadiT gamdidrebuli haeris miwodeba sisxlSi Jangbadis<br />

Semcvelobas gazrdis da naxSirorJangis Semcvelobas Seamcirebs. amdagvari<br />

sisxli midineba A ZaRlis TavSi, ris gamoc sunTqvis centris aqtiuroba


daqveiTdeba (an Sewydeba). amrigad, A ZaRlSi sunTqva gaiSviaTdeba (an<br />

Sewydeba).<br />

4. A ZaRlSi sunTqvis gaiSviaTebis gamo sisxlSi izrdeba naxSirorJangis da<br />

mcirdeba Jangbadis Semcveloba. amgvari sisxli miedineba B ZaRlis Tavis<br />

tvinSi da gamoiwvevs sunTqvis centris gaaqtiurebas. agznebis impulsebi<br />

gadaecema sunTqvaSi monawile kunTebs, ris gamoc B ZaRli ufro xSir da<br />

Rrma sunTqvas daiwyebs.<br />

16. sul 3 qula.<br />

1. mSoblebis genotipebi ♀ X A Y, ♂ X a X a _ 1 qula<br />

2. hibridebis genotipebi ♀ X a Y, ♂ X A X a _ 1 qula<br />

3. hibridebis genotipebi ♀ X A Y, ♀ X a Y, ♂ X A X a , ♂ X a X a _ 1 qula

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!