1 biologia X klasi samuSaos dasrulebis Semdeg pasuxebi ...
1 biologia X klasi samuSaos dasrulebis Semdeg pasuxebi ...
1 biologia X klasi samuSaos dasrulebis Semdeg pasuxebi ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
iologia X <strong>klasi</strong><br />
<strong>samuSaos</strong> <strong>dasrulebis</strong> <strong>Semdeg</strong> <strong>pasuxebi</strong> gadaitaneT <strong>pasuxebi</strong>s furcelze.<br />
1. CamoTvlilTagan romel organizms ezrdeba zogierTi kbili mTeli sicocxlis<br />
manZilze?<br />
a) katas b) ZaRls c) Zroxas d) virTagvas<br />
2. suraTze mowodebuli informaciis mixedviT gansazRvreT ujredis gayofis tipi<br />
da mutaciis saxe:<br />
a) mitozuri gayofa, qromosomuli mutacia<br />
b) mitozuri gayofa, genomuri mutacia<br />
c) meiozuri gayofa, qromosomuli mutacia<br />
d) meiozuri gayofa, genomuri mutacia<br />
3. CamoTvlili zrdasruli cxovelebidan romlis ujredebSi ar mimdinareobs<br />
krebsis cikli?<br />
a) askaridaSi b) pepelaSi c) WiayelaSi d) vazis lokokinaSi<br />
4. ujredis romel organoidSi mimdinare procesebs aZlierebs Tiroqsini?<br />
a) mitoqondriaSi b) ujredis centrSi<br />
c) lizosomaSi d) ribosomaSi<br />
5. CamoTvlilTagan romlis SemadgenlobaSi Sedis gogirdi?<br />
I _ plazmuri membranis II _ plazmidis III _ ribosomis<br />
a) I da II b) I da III c) II da III d) I, II da III<br />
6. romeli sindromi yalibdeba adamianSi qromosomTa ricxvis cvlilebis<br />
Sedegad?<br />
I _ daunis II _ terneris III _ klainfelteris<br />
a) mxolod I b) mxolod I da II c) mxolod I da III d) I, II da III<br />
1
7. CamoTvlili procesebidan fermentebis meSveobiT xorcieldeba:<br />
I _ wylis fotolizi<br />
II _ cilis pirveladi struqturis Camoyalibeba<br />
III _ cilis meoreuli struqturis Camoyalibeba<br />
a) mxolod I b) mxolod II c) I da III d) II da III<br />
8. postembrionuli ganviTarebis pirdapiri gza axasiaTebs:<br />
a) nemsiylapias b) obobas c) pepelas d) koRos<br />
9. plazmolizis gamowveva da masze dakvirveba SesaZlebelia, Tu mcenaris<br />
foTlis Txel anaTals movaTavsebT:<br />
a) hipotonur xsnarSi b) izotonur xsnarSi<br />
c) hipertonul xsnarSi d) mtknar wyalSi<br />
10. CamoTvlilTagan romels miaqvs hormonebi jirkvlebidan samizne ujredebis<br />
plazmuri membranis receptorebamde?<br />
I _ sisxls II _ limfas III _ ujredSoris siTxes<br />
a) mxolod I b) I da II c) I da III d) I, II da III<br />
11. qsilemisa da floemis ramdeni rgoli aqvs sami wlis Wadris Reros (zros) ?<br />
a) qsilemis 3 da floemis 3 b) qsilemis 3 da floemis 1<br />
c) qsilemis 1 da floemis 3 d) qsilemis 2 da floemis 1<br />
12. uJangbado saqarozian areSi Setanili safuari iwvevs:<br />
a) rZemJavur duRils b) spirtul duRils<br />
c) erbomJavur duRils d) ZmarmJavur duRils<br />
13. cilis romeli struqturis CamoyalibebaSi monawileoben aminomJavebis<br />
radikalebi?<br />
I – meoreuli II – mesameuli III – meoTxeuli<br />
a) mxolod I da II b) mxolod I da III<br />
c) mxolod II da III d) I, II da III<br />
2
14. CamoTvlilTagan romel daavadebas iwveven baqteriebi?<br />
I _ qoleras II _ cimbiris wyluls III _ wiTelas<br />
a) mxolod I b) mxolod II c) mxolod III d) I da II<br />
15. mcenaris romel vegetatiur organoSi mimdinareobs rogorc kalvinis, ise<br />
krebsis cikli?<br />
I _ foTolSi II _ ylortSi III _ fesvSi<br />
a) mxolod I b) mxolod I da II c) mxolod I da III d) I, II da III<br />
16. drois (t) garkveul periodSi akvirdebodnen glukozis, rZemJavisa da atf<br />
raodenobis (N) cvlilebas RviZlis qsovilTa kulturaSi. Jangbadi ujredebs<br />
miewodeboda SeuzRudavi raodenobiT. suraTze mocemulia dakvirvebis Sedegebi.<br />
romeli mrudi asaxavs TiToeuli parametris cvlilebas?<br />
E<br />
N<br />
glukoza rZemJava atf<br />
1<br />
t<br />
2<br />
3<br />
a) 1 2 3<br />
b) 3 2 1<br />
c) 2 1 3<br />
d) 2 3 1<br />
3
17. cilis mesameuli struqtura sxvadasxva qimiuri bmiT yalibdeba. sqemaze bmebis<br />
tipebi aRniSnulia cifrebiT. cxrilSi bmebis tipebis aRmniSvneli laTinuri<br />
asoebis qveS CawereT maTi Sesabamisi cifrebi.<br />
4<br />
a) peptiduri bma<br />
b) disulfiduri kavSiri<br />
c) ionuri kavSiri<br />
d) hidrofoburi kavSiri<br />
e) wyalbaduri bma<br />
a b c d e<br />
18. dnm Cveulebriv Seicavs azotis 14 N izotops. aseTi dnm-is replikacia<br />
moaxdines 15 N izotopis Semcvel xelovnur areSi. suraTze sami saxis 14 N an/da 15 N<br />
Semcveli dnm-is fragmentia mocemuli.<br />
I II III<br />
gamoiyeneT mowodebuli sqema da gansazRvreT:<br />
1. dnm-is mesame replikaciis Sedegad sinTezirebuli molekulebis saxeebi.<br />
2. mesame replikaciis Sedegad miRebuli dnm-s molekulebis saxeTa Tanafardoba.
mocemuli davalebis Sesrulebisas gaiTvaliswineT, rom Sefasdeba mxolod<br />
dasabuTebulad gacemuli pasuxi!<br />
19. sqemaze warmodgenilia modeluri cda. hermetulad daxSuli sami gamWvirvale<br />
plastmasis qila erTmaneTTan milebiT aris dakavSirebuli. 1 da me-3 qilaSi<br />
kiriani wyali asxia. me-2 qilaSi Casves virTagva. milSi ganuwyvetliv miedineba<br />
haeris nakadi (mimarTuleba miniSnebulia isriT), romelic gaivlis kirian wyals.<br />
virTagvis moTavsebidan 30 wuTis <strong>Semdeg</strong> me-3 qilaSi kiriani wyali aimRvra, 1<br />
qilaSi ki is ar Secvlila.<br />
1. ratom aimRvra kiriani wyali me-3 qilaSi?<br />
2. ratom darCa ucvleli 1 qilaSi kiriani wyli?<br />
3. cdaSi ra funqcia akisria 1 qilas?<br />
4. ra mouva virTagvas Tu milSi haeris nacvlad 5 wuTiT naxSiroJangiT<br />
gamdidrebul haers gavatarebT?<br />
5. ra mouva virTagvas Tu milSi haeris nacvlad 5 wuTiT mxolod Jangbads<br />
gavatarebT?<br />
5
iologia XI _ XII <strong>klasi</strong><br />
<strong>samuSaos</strong> <strong>dasrulebis</strong> <strong>Semdeg</strong> <strong>pasuxebi</strong> gadaitaneT <strong>pasuxebi</strong>s furcelze.<br />
1. wyalmcenare elodeas cocxali ujredis mikroskopiT daTvalierebisas<br />
SeniSnavT, rom misi citoplazma moZraobs. CamoTvlilTagan romeli organoidis<br />
gadaadgileba miganiSnebT ujredSi citoplazmis moZraobaze?<br />
a) qloroplastebis b) goljis kompleqsis<br />
c) ribosomebis d) endoplazmuri badis<br />
2. genTa dreifi evoluciis erT-erTi mniSvnelovani mamoZravebeli faqtoria.<br />
suraTze mocemulia mtaceblis (A _ mglebi) da msxverplis (B _ kurdRlebi)<br />
ricxovnobis cvlileba droSi (populaciuri talRebi). cifrebiT aRniSnulia<br />
ricxovnobis cvlilebis sxvadasxva etapi. romel etapze moqmedebs erTdroulad<br />
mtaceblisa da msxverplis populaciebSi intensiurad genTa dreifi?<br />
a) 1 da 2 b) 3 da 4 c) 5 da 6 d) 7 da 8<br />
3. ontogenezSi romel organizms uviTardeba sami Canasaxovani Sre?<br />
a) volvoqss b) hidras c) marjnis polips d) planarias<br />
4. CamoTvlilTagan romel mcenareebs aqvT endospermi?<br />
a) mxolod yvavilovnebs b) mxolod SiSvelTeslovnebs<br />
c) Teslovnebs d) umaRles mcenareebs<br />
1
5. romeli qsovilis zogierTi ujredi SeiZleba iyos makrofagi?<br />
I _ sisxlis II _ faSari SemaerTeblis III _ epiTeluris<br />
a) mxolod I b) mxolod II c) I da II d) I da III<br />
6. CamoTvlilTagan romeli vitamini aaqtiurebs zrdas, reproduqciasa da imunur<br />
pasuxebs, xels uwyobs kbilebisa da Zvlebis formirebas, aseve mxedvelobas<br />
susti ganaTebisas.<br />
a) A b) D c) E d) K<br />
7. amerikelma mecnierebma milerma da iurim suraTze mocemuli xelsawyos<br />
gamoyenebiT daasabuTes, rom istoriul warsulSi SesaZlebeli iyo sicocxlis<br />
warmoSoba:<br />
a) TviTCasaxviT<br />
b) biogenuri gziT<br />
c) abiogenuri gziT<br />
d) panspermiiT<br />
8. CamoTvlili sistematikuri jgufebidan romels aqvs gamravlebis unars<br />
moklebuli, didi raodenobiT rkinisa da cila aqtinis Semcveli ubirTvo<br />
ujredebi?<br />
I _ baqteriebs II _ frinvelebs III _ ZuZumwovrebs<br />
a) mxolod I b) mxolod II c) mxolod III d) II da III<br />
9. ekologiur piramidaSi trofuli doneebis sidide klebulobs qvemodan zeviT<br />
(fuZidan wverosken). arsebobs gamonaklisi – amotrialebuli piramida. ekosistemis<br />
ricxvTa piramida amotrialebulia, rodesac:<br />
I _ xemcenareebi gabatonebuli producentebia<br />
II _ tbaSi wyali yvavilobs<br />
III _ zRvaSi fitoplanqtonuri jgufebia<br />
a) mxolod I b) I da II c) I da III d) II da III<br />
2
10. CamoTvlilTagan romeli hormonebi monawileoben organizmis zrdaganviTarebis<br />
regulaciaSi?<br />
I _ somatotropini II _ Tireoiduli III _ sasqeso<br />
a) mxolod I da II b) mxolod II da III c) mxolod I da III d) I, II da III<br />
11. CamoTvlilTagan romeli procesis darRvevam SeiZleba gamoiwvios genuri<br />
mutacia?<br />
I _ replikaciis II _ reparaciis III _ rekombinaciis<br />
a) mxolod I b) mxolod II c) mxolod III d) I, II da III<br />
12. yvavilSi gvirgvinis wiTel an lurj Seferilobas iwvevs pigmenti antociani,<br />
Seferiloba ki damokidebulia pH–ze. sad aris moTavsebuli antociani?<br />
a) citozolSi b) qromoplastSi<br />
c) leikoplastSi d) centralur vakuolSi<br />
momdevno 2 kiTxvaze pasuxis gasacemad ixelmZRvaneleT <strong>Semdeg</strong>i<br />
pirobiT:<br />
xelovnurad sinTezirebuli sami saxis dnm Sedgeba:<br />
I – 100 (g – c) komplementuri wyvilisagan;<br />
II – 100 (a – T) komplementuri wyvilisagan;<br />
III – 35 (a – T) da 65 (g – c) komplementuri wyvilisagan.<br />
samive saxis dnm gaacxeles srul denaturaciamde. suraTze warmodgenilia maTi<br />
denaturaciis xarisxis damokidebuleba temperaturaze.<br />
13.1. mocemuli mrudebidan romeli Seesabameba TiToeul dnm-s? cxrilis Sesabamis<br />
ujraSi CawereT mrudis aRmniSvneli laTinuri aso.<br />
denaturaciis<br />
xarisxi (%)<br />
100<br />
a b c d<br />
t<br />
3<br />
I II III
13. 2. oTxi mrudidan amocanis pirobas mxolod sami akmayofilebs.<br />
gansazRvreT 100 komplementuri wyvilidan ramden (a – T) da (g – c) wyvils unda<br />
Seicavdes meoTxe mrudis Sesabamisi dnm?<br />
(a – T)<br />
(g – c)<br />
14. sqemaze mocemulia biosferoSi azotis wrebrunvis gamartivebuli sqema.<br />
daadgineT, Sesabamisoba suraTze miTiTebul TiToeul processa (1 _ 4) da<br />
mocemul CamonaTvals (I _ VI) Soris da SeavseT cxrili.<br />
I _ lpobis baqteriebis moqmedeba<br />
II _ denitrifikaciis baqteriebis moqmedeba<br />
III _ nitratis aRdgena<br />
IV _ nitrifikaciis baqteriebis moqmedeba<br />
V _ cilis biosinTezi<br />
VI _ fotosinTezi<br />
procesi 1 Pprocesi 2 procesi 3 Pprocesi 4<br />
4
mocemuli davalebis Sesrulebisas gaiTvaliswineT, rom Sefasdeba<br />
mxolod dasabuTebulad gacemuli pasuxi!<br />
15. narkoziT daZinebul or (A da B) ZaRls kiserze gadauWres arteriebi (isini<br />
Tavs sisxliT amarageben) da venebi. sisxlZarRvebi SeaerTes milebiT jvaredinad.<br />
A cxovelis sxeulidan sisxli B -s Tavisken miemarTeboda, xolo B cxovelidan A-<br />
Si. cdis sqema mocemulia suraTze.<br />
cdis I variantSi:<br />
A ZaRls dauxSves traqea da filtvebSi haeri veRar Cadioda.<br />
1. rogor Seicvleba sunTqva A cxovelSi?<br />
2. rogor Seicvleba sunTqva B cxovelSi?<br />
cdis II variantSi:<br />
B ZaRls haeris nacvlad 5 wuTiT JangbadiT gamdidrebuli haeriT asunTqes.<br />
3. ra daemarTeba mocemul SemTxvevaSi A cxovels?<br />
4. ra daemarTeba mocemul SemTxvevaSi B cxovels?<br />
5
16. saakvariume TevzSi sxeulis Seferiloba memkvidruli niSania. ixelmZRvaneleT<br />
warmodgenili Sejvarebis sqemiT da gansazRvreT:<br />
1. mSoblebis genotipebi:<br />
2. F1 -Si miRebuli hibridebis genotipebi:<br />
3. F2 -Si miRebuli hibridebis genotipebi:<br />
6
X <strong>klasi</strong><br />
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16<br />
a X X<br />
b X X X X X X<br />
c X X X<br />
d X X X X X<br />
17. sul 4 qula. 5 swori pasuxi _ 4 qula;<br />
4 swori pasuxi _ 3 qula;<br />
3 swori pasuxi _ 2 qula;<br />
2 swori pasuxi _ 1 qula;<br />
1 swori pasuxi _ 0 qula.<br />
erTi da igive cifris orjer gameorebis SemTxvevaSi (minus) -1 qula.<br />
18. sul 2 qula.<br />
1. II da III; _ 1 qula<br />
2. 1-II : 3-III _ 1 qula<br />
19. sul 4 qula.<br />
1. meore qilaSi moTavsebuli virTagva sunTqvis procesSi gamoyofs CO2-s.<br />
naxSirorJangiT gamdidrebuli haeri miedineba me-3 qilaSi da gaivlis<br />
kirian wyals. CO2 Sedis reaqciaSi kirian wyalTan da warmoiqmneba CaCO3 _<br />
uxsnadi marili, romelic siTxes amRvrevs.<br />
2. pirvel qilaSi moTavsebul kirian wyalSi miedineba haeri, romelic CO2-is<br />
mcire raodenobas Seicavs (30 wuTis zemoqmedebisas) kirian wyali ar<br />
SeimRvreva.<br />
3. pirveli qila cdaSi sakontrolo variants warmoadgens.<br />
a b c d e<br />
3 4 2 1<br />
4. CO2-s SeboWavs pirvel qilaSi moTavsebuli kiriani wyali da virTagvas<br />
sunTqva ar Seecvleba.<br />
5. O2-s ver boWavs kiriani wyali. O2-iT gamdidrebuli haeri gadadis meore<br />
qilaSi. virTagvis sisxlSi gadasuli Warbi O2 iwvevs sunTqvis centris<br />
gaTiSvas da cxoveli myisierad kvdeba.<br />
davalebaSi 1 da 2 SekiTxvaze pasuxi Sefasda jamurad erTi quliT; 3, 4 da 5<br />
SekiTxvebze swori, dasabuTebuli pasuxi _ TiTo qula.
XI _XII <strong>klasi</strong><br />
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12<br />
a X X<br />
b<br />
c X X X X X<br />
d X X X X X<br />
13. sul 2 qula.<br />
13.1 sworad Sevsebuli cxrili _ 1 qula.<br />
I II III<br />
d a c<br />
13.2 a-T 65, g-c 35. an a-T 70, g-c 30 _ 1 qula.<br />
14. sul 4 qula.<br />
TiToeuli sworad Sevsebuli ujra erTi qula.<br />
procesi 1 Pprocesi 2 procesi 3 Pprocesi 4<br />
I IV III V<br />
15. sul 4 qula.<br />
TiToeul SekiTxvebze swori, dasabuTebuli pasuxi _ TiTo qula.<br />
1. B ZaRlis Zlieri da xSiri sunTqvisas sisxlSi iklebs naxSirorJangis da<br />
izrdeba Jangbadi Semcveloba. amgvari sisxli miedineba A ZaRlis Tavis<br />
tvinSi. naxSirorJangis Semcirebul da Jangbadis gazrdil Semcvelobaze<br />
reagirebs sunTqvis centri da xdeba misi aqtiurobis daqveiTeba (an<br />
Sewyveta). amis gamo A ZaRlSi sunTqva gaiSviaTdeba (an Sewydeba).<br />
2. A ZaRlSi traqeis daxSobis gamo sisxlSi izrdeba naxSirorJangis, xolo<br />
mcirdeba Jangbadis Semcveloba. amgvari sisxli miedineba B ZaRlis TavSi<br />
da kvebavs tvins. sisxlSi naxSirorJangis Warb Semcvelobaze da Jangbadis<br />
daklebaze reagirebs sunTqvis centri da xdeba misi gaaqtiureba. agznebis<br />
impulsebi gadaecema sunTqvaSi monawile kunTebs, ris gamoc B ZaRli ufro<br />
xSir da Rrma sunTqvas daiwyebs.<br />
3. B ZaRlSi JangbadiT gamdidrebuli haeris miwodeba sisxlSi Jangbadis<br />
Semcvelobas gazrdis da naxSirorJangis Semcvelobas Seamcirebs. amdagvari<br />
sisxli midineba A ZaRlis TavSi, ris gamoc sunTqvis centris aqtiuroba
daqveiTdeba (an Sewydeba). amrigad, A ZaRlSi sunTqva gaiSviaTdeba (an<br />
Sewydeba).<br />
4. A ZaRlSi sunTqvis gaiSviaTebis gamo sisxlSi izrdeba naxSirorJangis da<br />
mcirdeba Jangbadis Semcveloba. amgvari sisxli miedineba B ZaRlis Tavis<br />
tvinSi da gamoiwvevs sunTqvis centris gaaqtiurebas. agznebis impulsebi<br />
gadaecema sunTqvaSi monawile kunTebs, ris gamoc B ZaRli ufro xSir da<br />
Rrma sunTqvas daiwyebs.<br />
16. sul 3 qula.<br />
1. mSoblebis genotipebi ♀ X A Y, ♂ X a X a _ 1 qula<br />
2. hibridebis genotipebi ♀ X a Y, ♂ X A X a _ 1 qula<br />
3. hibridebis genotipebi ♀ X A Y, ♀ X a Y, ♂ X A X a , ♂ X a X a _ 1 qula