19.05.2013 Views

b i o l o g i a

b i o l o g i a

b i o l o g i a

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

erovnuli saswavlo olimpiada<br />

b i o l o g i a<br />

2 0 1 0


S e s a v a l i<br />

olimpiadis mizania gamorCeuli codniTa da niWiT dajildoebuli<br />

moswavleebis gamovlena, maTi waxaliseba da saswavlo procesis<br />

stimulireba. moswavleebs moeTxovebaT rogorc sagnis faqtobrivi codna,<br />

aseve cocxali organizmebisaTvis damaxasiaTebeli niSnebisa da<br />

biologiuri procesebis mizez-Sedegobrivi kavSirebis dadgena.<br />

2010 biologiaSi erovnuli saswavlo olimpiada Catarda sam etapad,<br />

romelSic monawileobdnen IX, X da XI_XII klasebis moswavleebi. mocemul<br />

krebulSi warmodgenilia biologiaSi erovnuli saswavlo olimpiadis<br />

yvela asakobrivi jgufis rogorc I, aseve II da III etapis davalebebi da<br />

maTi pasuxebi.


IX klasi<br />

I turi<br />

1. mikroorganizmebi warmoadgenen mcire zomis cocxal arsebebs, romelTa<br />

danaxva mxolod mikroskopiTaa SesaZlebeli.<br />

daasaxeleT mikroorganizmi,( TiTo warmomadgeneli) romelic:<br />

1. erTujrediani cxovelia;<br />

2. erTujrediani mcenarea;<br />

3. Seicavs birTvs, Semofarglulia ujredis kedliT da ar Seicavs<br />

qlorofils;<br />

4. erTujrediania da ara aqvs citoplazmisagan garsiT gamijnuli birTvi;<br />

5. ar aqvs ujreduli agebuleba da Seicavs mxolod nukleinis mJavasa da<br />

cilebs;<br />

pasuxi<br />

1. ameba; 2. qlamidomonada; 3. safuari soko;<br />

4. baqteria; 5. virusi<br />

2. daasaxeleT da aRwereT naxSirwylebisa da cximebis sami saerTo funqcia<br />

ujredSi.<br />

pasuxi<br />

es funqciebia struqturuli, energetikuli da samarago.<br />

1. struqturuli _ cximi Sedis ujredis membranis SemadgenlobaSi, xolo<br />

naxSirwyali (celuloza) ujredis kedlis SemadgenlobaSi.<br />

2. energetikuli _ orive nivTierebis daSlisas gamoiyofa garkveuli<br />

raodenobis energia, romelic xmardeba ujredSi Mmimdinare cxovelqmedebis<br />

procesebs.<br />

3. samarago _ orive nivTiereba maragis saxiT grovdeba ujredebSi da<br />

gamoiyeneba saWiroebis SemTxvevaSi.<br />

3. 1. ra qmnis adamianis organizmis Sinagan garemos ?<br />

2. aRwereT sisxlis ujredebis agebuleba.<br />

3. daasaxeleT am ujredebis funqciebi.<br />

pasuxi<br />

1. adamianis organizmis Sinagan garemos qmnis sisxli, limfa da qsoviluri<br />

siTxe.<br />

2. sisxlis ujredebia: eriTrocitebi – ubirTvo wiTeli feris ujredebi,<br />

romlebic Seicaven hemoglobins, Trombocitebi _ sislis firfitebi da<br />

leikocitebi _ ufero, birTviani ujredebi.


3. a) eriTrocitebi monawileoben Jangbadisa da naxSirorJangis transportSi.<br />

b) Trombocitebi xels uwyoben sisxlis Sededebas.<br />

g) leikocitebi axorcieleben damcvelobiT funqcias.<br />

(gamoimuSaveben antisxeulebs da axorcieleben fagocitozs)<br />

4. adamianis organizmSi oTxi saxis qsovilia.<br />

1. daasaxeleT es qsovilebi.<br />

2. daasaxeleT, romeli qsovili monawileobs Semdegi ZiriTdi funqciebis<br />

ganxorcielebaSi;<br />

a) satransporto; b) informaciis gadacemis; g) moZraobiTi;<br />

d) damcvelobiTi.<br />

pasuxi<br />

1. es qsovilebia: epiTeluri, kunTovani, SemaerTebeli da nervuli.<br />

2. a) SemaerTebeli qsovili monawileobs satransporto da damcvelobiTi<br />

funqciebis ganxorcielebaSi.<br />

b) nervuli qsovili _ informaciis gadamuSavebisa da gadacemis<br />

funqcias asrulebs.<br />

g) kunTovani qsovili moZraobis funqcias.<br />

d) epiTeluri qsovili asrulebs damcvelobiT funqcias.<br />

5. CamoTvaleT eukariotuli da prokariotuli ujredis agebulebis sami<br />

saerTo niSani.<br />

pasuxi<br />

prokariotuli da eukariotuli ujredebis agebulebis sami saerTo niSania<br />

_ plazmuri membranis, citoplazmisa da ribosomebis arseboba.<br />

6. mocemul teqstSi gamotovebulia sityvebi da maT adgilas Cawerilia<br />

cifrebi. gadaiwereT mxolod cifrebi da gverdiT miuwereT Sesabamisi<br />

terminebi. magaliTad: 1 _ avtotroful<br />

producentebi kvebis tipis mixedviT ... 1 ... organizmebs miekuTvnebian.<br />

maT mier sinTezirebuli nivTierebebiT ikvebebian ... 2 ... romlebsac ... 3 ...<br />

kveba axasiaTebs. ... 4 ... moqmedebis Sedegad niadagSi warmoiqmneba<br />

mineraluri marilebi, romlebsac kvlav producentebi iyeneben ... 5 ...<br />

nivTierebebis sinTezisaTvis.<br />

pasuxi<br />

2 _ konsumentebi; 3 _ heterotrofuli; 4 _ reducentebis;<br />

5 _ organuli.


II turi<br />

1. 1. CawereT CamoTvlilTagan romel sisxlZarRvebSi miedineba venuri da<br />

romelSi arteriuli sisxli?<br />

1) saZile arteria; 2) qveda Rru vena; 3) filtvis arteria; 4) filtvis vena;<br />

5) RviZlis karis vena.<br />

2. didi wris romel sisxlZarRvebSia maqsimaluri da romelSi minimaluri<br />

sisxlis wneva?<br />

3. romeli grafiki asaxavs sworad sisxlis dinebis siCqaris cvlilebas<br />

sisxlZarRvebSi Semdegi mimarTulebiT:<br />

aortaarteriaarteriolikapilarivenaRru vena?<br />

V<br />

V<br />

aorta Rru vena aorta Rru vena<br />

I II<br />

aorta Rru vena aorta Rru vena<br />

III IV<br />

pasuxi<br />

1. venuri sisxli miedineba qveda Rru venaSi, filtvis arteriasa da RviZlis<br />

karis venaSi. arteriuli ki saZile arteriasa da filtvis venaSi;<br />

2. sisxlis wneva maqsimaluria aortaSi, minimaluria ki Rru venebSi.<br />

3. II grafiki.<br />

2. gamoxdil wyalSi moaTavses eriTrocitebi da ameba. aRwereT da axseniT<br />

ra daemarTeba TiToeul ujreds am dros ?<br />

Ppasuxi<br />

1. eriTrocitSi garedan osmosiT Sesuli wyali gamoiwvevs ujredis gabervas<br />

da gaskdomas.<br />

2. erTujredian organizmebs aqvT mfeTqavi vakuoli. amitomac, amebis<br />

organizmSi osmosiT Sesuli wyali gareT gamoidevneba mfeTqavi vakuolis<br />

saSualebiT,amitomac misi moculoba ucvlelia.<br />

V<br />

V


3. 1. axseniT, ratom aqvs operis momRerals filtvebis sasicocxlo<br />

tevadobis maRali maCvenebeli;<br />

2. operis momRerals simReris dros xSirad uwevs bgeris gaxangrZliveba.<br />

ra mdgomareobaSia am dros misi diafragma da neknTaSorisi kunTebi?<br />

3. ra ganapirobebs gansxvavebas tenoris, baritonis da banis xmebs Soris?<br />

pasuxi<br />

1. momRerlebs xSirad uwevT Rrma CasunTqva – amosunTqva, amis gamo maTi<br />

filtvis sasicocxlo tevadoba gansakuTrebiTaa gazrdili.<br />

2. simRera mxolod amosunTqvis fazaSia SesaZlebeli, am dros ki diafragma<br />

da neknTaSorisi kunTebi modunebulia.<br />

3. gansxvavebas tenoris, baritonis da banis xmebs Soris iwvevs mbgeri<br />

(saxmo) iogebis sigrZe. rac ufro moklea saxmo iogebi, miT maRalia xmis<br />

tembri.<br />

4. daasaxeleT nervuli sistemis is nawili, romelic<br />

1. aregulirebs ConCxis kunTebis muSaobas;<br />

2. Seicavs Tavisa da zurgis tvinidan gamomaval nervebs da nervul kvanZebs;<br />

3. iwvevs RviZlisa da kuWis funqciebis gaaqtiurebas;<br />

4. aanalizebs da amuSavebs Semosul informacias.<br />

pasuxi<br />

1. ConCxis kunTebis muSaobas aregulirebs nervuli sistemis somaturi<br />

nawili.<br />

2. Tavisa da tvinidan zurgis gamomaval nervebsa da nervul kvanZebs<br />

Seicavs nervuli sistemis periferiuli nawili.<br />

3. RviZlisa da kuWis funqciis gaaqtiurebas iwvevs nervuli sistemis<br />

avtonomiuri nawili.<br />

4. centraluri nervuli sistema aanalizebs da amuSavebs Semosul<br />

informacias.<br />

5. mocemul teqstSi gamotovebulia sityvebi da maT adgilas Cawerilia<br />

cifrebi. gadaiwereT mxolod cifrebi da gverdiT miuwereT Sesabamisi<br />

terminebi.<br />

Tirkmlis funqciur erTeuls warmoadgens ......1.......... , romelSic mimdinareobs<br />

Sardis warmoqmna. TiToeul maTgans sisxli patara .....2........... miewodeba. igi<br />

itoteba da warmoqmnis .............3............... , romelic moTavsebulia fialisebr<br />

warmonaqmnSi –.........4........... , sadac sisxli ifiltreba.<br />

pasuxi<br />

1 – nefroni; 2 _ arterioliT; 3 _ kapilarebis gorgals; 4 _ kafsulaSi.<br />

6. axseniT, ra funqcias asruleben adamianis organizmis TermoregulaciaSi:<br />

1. kanqveSa cximovani ujredisi;


2. saofle jirkvlebi;<br />

3. kanis sisxlZarRvebi.<br />

pasuxi<br />

1. kanqveSa cximovani ujredisi icavs organizms siTbos gacemisagan.<br />

2. saofle jirkvlebi monawileoben siTbos gacemaSi.<br />

3. sicxeSi kanis sisxlZarRvebi farTovdeba da xels uwyobs siTbos gacemas,<br />

siciveSi ki viwrovdeba da piriqiT ewinaaRmdegeba siTbos gacemas.<br />

7. mocemul teqstSi gamotovebulia sityvebi da maT adgilas Cawerilia<br />

cifrebi. gadaiwereT mxolod cifrebi da gverdiT miuwereT Sesabamisi<br />

terminebi.<br />

ormagi ganayofierebis dros samtvre parkSi warmoqmnili ori spermiidan<br />

erTi anayofierebs ........1...... - Si warmoqmnil kvercxujreds, xolo meore<br />

........2....... -s . pirvel SemTxvevaSi warmoiqmneba zigota, saidanac ........3..........<br />

viTardeba. meore SemTxvevaSi warmoiqmneba ujredi, romelic dasabams<br />

aZlevs ......4......... da sadac ......5......... maragdeba.<br />

pasuxi<br />

1 _ Teslkvirti; 2 _ centraluri ujreds; 3 _ Canasaxi; 4 _ endosperms;<br />

5 _ sakvebi nivTierebebi.<br />

III turi<br />

1. SeadareT erTmaneTs limfisa da sisxlis mimoqcevis sistemebi:^<br />

1. ra mimarTulebiT moZraobs sisxli da limfa?<br />

2. ra ganapirobebs sisxlis da ra - limfis moZraobas ZarRvebSi?<br />

3. ra gansxvavebaa sisxlisa da limfis kapilarul sistemebs Soris?<br />

4. wvrili nawlavis xaoebis romel kapilarebSi (limfurSi Tu sisxlis)<br />

xdeba glicerinis, cximovani mJavebis, aminomJavebisa da monosaqaridebis<br />

Sewova.<br />

pasuxi<br />

1. sisxli moZraobs organoebidan gulisaken da piriqiT, gulidan<br />

organoebisaken - wriulad; limfa moZraobs mxolod organoebidan<br />

gulisaken - calmxrivad .<br />

2. sisxlis moZraobas ZarRvebSi ganapirobebs sisxlis mimoqcevis sistemis<br />

sxvadasxva ubanze wnevaTa sxvaoba (an gulis parkuWebis SekumSvis Zala),<br />

kunTebis SekumSva da sarqvelebi venebSi; limfis moZraobas ki ganapirobebs<br />

kunTebis SekumSva da sarqvelebi.<br />

3. sisxlis kapilarebi warmoqmnian kapilarul qsels, limfis kapilarebi ki<br />

brmad bolovdebian qsovilur siTxeSi.<br />

4. sisxlis kapilarebSi Seiwoveba aminomJavebi da monosaqaridebi,<br />

limfur kapilarebSi - cximebi.


2. Cveni organizmis mudmivi temperaturis SenarCuneba damokidebulia<br />

siTbos warmoqmnasa da mis gacemaze.<br />

1. romel organoebSi xdeba SedarebiT didi raodenobiT siTbos warmoqmna?<br />

2. romeli organoidebis simravlea mosalodneli am organoebis ujredebSi?<br />

3. axseniT, romeli organoebi da rogor uzrunvelyofen Warbi siTbos<br />

gamoyofas organizmidan.<br />

pasuxi<br />

1. siTbos warmoqmna xdeba ConCxis kunTebsa da RviZlSi;<br />

2. am organoebis ujredebSi mosalodnelia didi raodenobiT<br />

mitoqondriebis arseboba.<br />

3. organizmidan Warbi siTbos gamoyofas uzrunvelyofen<br />

kani da filtvebi. kani - sisxlZarRvebis gafarToebiTa da oflis<br />

gamoyofiT; filtvebi ki haeris amosunTqviT.<br />

3. 1. daasaxeleT cxoveluri organizmebis maregulirebeli sistemebi.<br />

2. qvemoT CamoTvlilTagan romeli xorcieldeba TiToeuli<br />

maregulirebeli sistemis monawileobiT ?<br />

1. sunTqvis SeCerebisas xdeba uneblie CasunTqva.<br />

2. hidras sxeuli Sexebis sapasuxod swrafad ikumSeba.<br />

3. adrenalinis gavleniT icvleba gulis muSaobis ritmi.<br />

4. sakvebis danaxvisas ZaRls gamoeyofa kuWis wveni.<br />

5. Tu maZRari ZaRlis sisxls SeviyvanT mSieri ZaRlis venaSi, am<br />

ukanasknels uxvad gamoeyofa kuWis wveni.<br />

pasuxi<br />

1. cxoveluri organizmebSi maregulirebeli sistemebia nervuli da<br />

humoruli.<br />

2. humoruli gziT regulirdeba 3 da 5. nervuli gziT ki 2 da 4.<br />

4. aRwereT filtvis, RviZlisa da Tirkmlis sisxliT momaragebis<br />

Taviseburebebi.<br />

pasuxi<br />

1. filtvSi arteriiT Sedis venuri da veniT gamodis arteriuli sisxli;<br />

2. RviZlSi _ Sedis rogorc vena (karis vena) ise arteria (RviZlis arteria),<br />

gamodis mxolod vena (RviZlis vena).<br />

3. TirkmelSi _ nefronSi gorglis kapilarul qselSi Sesuli arteriuli<br />

sisxli ar gardaiqmneba venurad da TiToeul kafsulidan gamosuli<br />

arteriola kvlav qmnis kapilarul qsels (anu nefronSi orjer<br />

warmoiqmneba kapilaruli qseli: pirvelad xdeba filtracia, xolo Semdeg<br />

organos kveba.<br />

5. 1. daasaxeleT da aRwereT RviZlis oTxi funqcia.


2. daasaxeleT RviZlisa da elenTis saerTo funqciebi.<br />

pasuxi<br />

1. swor pasuxs Seesabameba nebismieri, RviZlis CamoTvlili funqciebidan:<br />

barieruli, naRvelis warmoqmna, eriTrocitebis daSla, sisxlis depo,<br />

glikogenis dagroveba, Tboregulacia.<br />

2. eriTrocitebis daSla, sisxlis depo.<br />

X klasi<br />

I turi<br />

1. 1. aRwereT, ra cvlilebebs iwvevs adrenalini:<br />

a) gulSi b) RviZlSi g) sasunTq gzebSi.<br />

2. daasaxeleT hormoni, romlis moqmedeba emTxveva adrenalinis erT-erT<br />

funqcias.<br />

pasuxi:<br />

1.a) adrenalini iwvevs gulis SekumSvaTa gaZlierebasa da gaxSirebas;<br />

b) RviZlSi adrenalini glikogens gardaqmnis glukozad.<br />

g) adrenalini afarToebs bronqiolebs.<br />

2. glukagoni, iseve rogorc adrenalini glikogens gardaqmnis glukozad.<br />

2. CamoTvlili nivTierebebidan amowereT mxolod isini, romlebic<br />

Seiwoveba ucvlelad saWmlis momnelebel sistemaSi?<br />

1. cilebi 2. glukoza 3. aminomJavebi 4. vitaminebi 5. cximebi<br />

6. saxamebeli.<br />

pasuxi:<br />

saWmlis momnelebel sistemaSi ucvlelad Seiwoveba glukoza, aminomJavebi<br />

da vitaminebi.<br />

3. mocemul teqstSi gamotovebulia sityvebi da maT adgilas Cawerilia<br />

cifrebi. gadaiwereT mxolod cifrebi da gverdiT miuwereT Sesabamisi<br />

terminebi. magaliTad: 1 _ centraluri.


motoruli zona ganlagebulia ... 1 ... Raris win, ... 2 ... wilSi.<br />

centraluri Raris ukan, ... 3 ... wilSi moTavsebulia kan-kunTovani zona.<br />

mxedvelobis zona ganlagebulia ... 4 ... wilSi, smenis zona ki –<br />

... 5 ... wilSi.<br />

pasuxi:<br />

2 _ Sublis; 3 _ Txemis; 4 _ kefis; 5 _ safeTqlis .<br />

4. CamoTvlili funqciebidan:<br />

1. moneleba, 2. nivTierebaTa transporti, 3. cilis sinTezi, 4. ujreduli<br />

sunTqva, romels asrulebs<br />

a) ribosoma, b) mitoqondria, g) gluvi endoplazmur bade, d) lizosoma?<br />

yovel organoids gverdze miuwereT Sesabamisi funqcia.<br />

pasuxi:<br />

ribosomis funqciaa cilis sinTezi; mitoqondriis _ ujreduli sunTqva;<br />

gluvi endoplazmur bade monawileobs nivTierebaTa transportSi;<br />

lizosoma _ monelebaSi.<br />

5. 1. qromosomebSi genTa rogori urTierTganlagebis dros aqvs adgili:<br />

a) genTa damoukidebel memkvidreobas;<br />

b) genTa SeWidul memkvidreobas;<br />

2. riT ganisazRvreba SeWidul jgufTa raodenoba?<br />

pasuxi:<br />

1.a) genTa damoukidebel memkvidreobas adgili aqvs genebis sxvadasxva<br />

homologiur qromosomaSi lokalizebis dros.<br />

b) genTa SeWidul memkvidreobas adgili aqvs maSin, roca genebi<br />

moTavsebulia erTsa da imave homologiur qromosomaSi.<br />

2. SeWidul jgufTa raodenoba Seesabameba individis qromosomebis<br />

haploidur ricxvs.<br />

6. ZaRlis bewvis Savi Seferiloba (A)Adominirebs yavisferze (a). monadirem<br />

SeiZina Savi feris ZaRli da surs darwmundes, rom es ZaRli ar aris<br />

yavisferi Seferilobis genis faruli matarebeli.<br />

1. am problemis gadasaWrelad, genotipurad da fenotipurad rogori ZaRli<br />

unda SearCios man Tavis SeZenil ZaRlTan Sesajvareblad?<br />

2. gansazRvreT nayidi ZaRlis genotipi, Tu ZaRlebis mravaljeradi<br />

Sejvarebis Sedegad miRebul STamomavlobaSi yvela lekvi aRmoCnda Savi.<br />

3. rogori genotipi eqneba nayid ZaRls, Tu STamomavlobaSi gaCndeboda 3<br />

Savi da 4 yavisferi lekvi?<br />

pasuxi:<br />

1. yavisferi ZaRli genotipiT (aa).


2. monadiris ZaRlis genotipia AA.<br />

3. am SemTxvevaSi misi genotipi iqneboda Aa.<br />

7. bardis Teslis yviTeli feris (A) ganmsazRvreli geni srulad<br />

dominirebs mwvane feris ganmsazRvrel genze (a), xolo gluvi zedapiris (B)<br />

ganmsazRvreli geni aseve srulad dominirebs naoWiani zedapiris (b)<br />

ganmsazRvrel genze. Teslis ferisa da formis ganmsazRvreli genebi<br />

moTavsebulia sxvadasxva homologiur qromosomaSi.<br />

erTmaneTs Seajvares AaBb da AAbb genotipis bardis individebi.<br />

1. rogor gametebs warmoqmnian sawyisi formebi?<br />

2. CawereT miRebuli hibridebis genotipebi da TiToeuls gverdiT miuwereT<br />

Sesabamisi fenotipi;<br />

3. dawereT miRebuli fenotipebi da TiToeuls gverdiT miuwereT<br />

gamovlenis albaToba.<br />

pasuxi :<br />

1. mSoblebis mier warmoqmnili gametebia: AB, Ab, aB, ab da Ab.<br />

2. AABb – yviTeli gluvi, AAbb – yviTeli naoWiani,<br />

AaBb – yviTeli gluvi, Aabb – yviTeli naoWiani.<br />

3. yviTeli gluvi _ 1/2, an 50%, yviTeli naoWiani _1/2, an 50%.<br />

II turi<br />

1. drozofilas pirveladi sasqeso ujredSi interfazis dasawyisSi rva<br />

qromosoma aqvs. ramdeni qromosoma da dnm-is ramdeni molekulaa aseTi<br />

ujredis birTvSi:<br />

1. interfazis bolos?<br />

2. I meiozuri gayofis telofazaSi?<br />

3. II meiozuri gayofis telofazaSi?<br />

pasuxi:<br />

1. interfazis bolos ujredSi rva qromosoma da dnm-is Teqvsmeti<br />

molekulaa;<br />

2. I meiozuri gayofis telofazaSi oTxi qromosoma da dnm-is rva<br />

molekula;<br />

3. II meiozuri gayofis telofazaSi oTxi qromosoma da dnm-is oTxi<br />

molekula.<br />

2. CawereT, romeli eqskretoruli organodan gamoiyofa CamoTvlili mavne<br />

nivTierebebi: 1. Sardovana 2. Sardis mJava 3. naxSirorJangi<br />

4. mZime metalebi.


pasuxi:<br />

1. Sardovana gamoiyofa TirkmelebiTa da saofle jirkvlebiT;<br />

2. Sardis mJavac TirkmelebiT gamoiyofa;<br />

3. naxSirorJangi gamoiyofa filtvebiT;<br />

4. mZime metalebis gamoyofa xdeba msxvili nawlaviT.<br />

3. X-sasqeso qromosomasTan SeWidulia a recesiuli geni da romelic<br />

zigotis daRupvas iwvevs. janmrTeli mamakaci daqorwinda heterozigotur<br />

qalze.<br />

1. dawereT mSoblebis gametebi;<br />

2. dawereT STamomavlebis SesaZlo genotipebi;<br />

3. rogori iqneba am ojaxSi gogonebisa da vaJebis dabadebis albaToba? @<br />

pasuxi:<br />

1. mSoblebis gametebia: X A , X a da X A ,Y.<br />

2. STamomavlebis SesaZlo genotipebia: X A X A , X A X a da X A Y, X a Y – iRupeba ;<br />

3. gogonebis _ 2/3 da vaJebis _ 1/3.<br />

4. ra Sedegs gamoiwvevs zurgis tvinis nervis: 1. ukana fesvis travma?<br />

2. wina fesvis travma?<br />

pasuxi:<br />

1. ukana fesvis travma iwvevs mgrZnobelobis dakargvas;<br />

2. wina fesvis travma ki moZraobiTi funqciis dakargvas.<br />

5. andaluziur qaTmebSi bumbulis Seferiloba monogenuri niSania<br />

ganisazRvreba erTi wyvili aleluri geniT. Savbumbuliani individis<br />

TeTrTan SejvarebiT I TaobaSi miiRes cisferi Seferilobis individebi.<br />

1. dominirebis ra formas aqvs adgili am SemTxvevaSi?<br />

2. CawereT cisferbumbuliani individebis erTmaneTTan SejvarebiT miRebuli<br />

wiwilebis genotipebi da TiToeuls gverdiT miuwereT Sesabamisi fenotipi;<br />

3. CawereT TiToeuli fenotipi da misi gamovlenis albaToba.<br />

pasuxi :<br />

1. am SemTxvevaSi adgili aqvs Sualedur memkvidreobas.<br />

2.AAA - Savi, 2Aa - cisferi, aa - TeTri;<br />

3. Savi _ 1/4, cisferi _ 1/2, TeTri _ 1/4.<br />

6. cilis sinTezi mimdinareobs 4 ribosomian polisomaze.<br />

1. erTdroulad i-rnm-is ramdeni nukleotidi monawileobs translaciis<br />

procesSi?


2. ramdeni saxis cila dasinTezdeba, Tu i-rnm-ze moxda 5 genis<br />

transkripcia?<br />

3. cilis ramdeni molekula dasinTezdeba, Tu i-rnm-is molekulidan moxda 5<br />

genis translacia?<br />

pasuxi:<br />

1. translaciis procesSi monawileobs 24 nukleotidi,radgan ribosomis<br />

funqciur centrSi ertdroulad 6 nukleotidi imyofeba.<br />

2. cila dasinTezdeba imdeni saxis, ramdeni saxis genis transkripciac<br />

moxdeba anu 5.<br />

3. gvaqvs 4 ribosoma da 5 genidan wamosuli informacia, amdenad<br />

dasinTezdeba cilis 20 milekula.<br />

7. moiyvaneT F2 TaobaSi alelur genTa urTierTqmedebis iseTi magaliTi,<br />

romlis drosac daTiSva fenotipisa da genotipis mixedviT:<br />

1. emTxveva erTmaneTs;<br />

2. ar emTxveva erTmaneTs.<br />

pasuxi:<br />

1. daTiSva fenotipisa da genotipis mixedviT emTxveva erTmaneTs<br />

arasruli dominirebis dros;<br />

2. ar emTxveva erTmaneTs sruli dominirebis dros.<br />

8. Svriis marcvlis Seferilobas gansazRvravs sxvadasxva homologiur<br />

qromosomaSi lokalizebuli ori gansxvavebuli geni.<br />

A geni – gansazRvravs marcvlis Sav fers;<br />

a geni – gansazRvravs marcvlis TeTr fers;<br />

D geni - gansazRvravs marcvlis rux fers.<br />

d geni _ gansazRvravs marcvlis TeTr fers.<br />

cnobilia, rom A geni dominirebs D genze.<br />

erTmaneTs Seajvares AaDd da aaDd genotipis mqone individebi.<br />

1. CawereT mSobliuri formebis gametebi;<br />

2. gansazRvreT hibridebis genotipebi da TiToeuls gverdiT miuwereT<br />

misi Sesabamisi fenotipi;<br />

3. CawereT fenotipebi da TiToeuls gverdiT miuwereT misi gamovlenis<br />

albaToba.<br />

pasuxi:<br />

1. mSobliuri formebis gametebia: I. AD, Ad, aD, ad da II. aD, ad;<br />

2. AaDD – Savi, 2AaDd – Savi, aaDD – nacrisferi, Aadd – Savi,<br />

2aaDd – nacrisferi, aadd – TeTri;<br />

3. Savi – 1/2, nacrisferi – 3/8, TeTri _ 1/8.


III turi<br />

1. CamoTvlilTagan romeli procesi(procesebi) axasiaTebs anaerobul<br />

baqteriebs?<br />

1. mitozi 2. sporebiT gamravleba 3. sporebiT gavrceleba<br />

4. fagocitozi 5. dnm-s replikacia 6. glikolizi 7. ujreduli sunTqva.<br />

pasuxi:<br />

anaerobul baqteriebs axasiaTebT sporebiT gavrceleba, dnm-s replikacia,<br />

glikolizi.<br />

2. baqteriebi gazardes sakveb areze, romelic Seicavda azotis, gogirdisa<br />

da fosforis mZime izotopebs. CawereT da axseniT axlad warmoqmnili<br />

baqteriebis romel polimerebSi aRmoCndeba es izotopebi?<br />

pasuxi:<br />

1. 15 N aRmoCndeba cilebsa da dnm-Si (rnm-Si), radgan maTi monomeruli<br />

erTeulebi - aminomJava da nukleotidi Sesabamisad Seicaven aminojgufs<br />

da azotovan fuZes.<br />

2. 32 P aRmoCndeba dnm-Si (rnm-Si), radgan misi monomeruli erTeuli<br />

nukleotidi Seicavs fosformJavas naSTs.<br />

3. 35 S aRmoCndeba cilebSi, radgan erT-erTi aminomJavas (cisteinis)<br />

radikali Seicavs gogirds.<br />

3. hormoni insulini, romelic Sedgeba ori polipeptiduri jaWvisgan,<br />

Seicavs 51 aminomJavur naSTs. isini erTmaneTTan dakavSirebuli arian ori<br />

Ddisulfiduri bmiT.<br />

CawereT da axseniT:<br />

1. ramdeni nukleotidi gansazRvravs am cilis struqturas dnm-is<br />

molekulaSi.<br />

2. wylis ramdeni molekula gamoiyofa insulinis erTi molekulis sinTezis<br />

dros?<br />

pasuxi :<br />

1. erT aminomJavas Seesabameba sami nukleotidi - 3 x 51 = 153.<br />

2. ori aminomJavis erTmaneTTan dakavSirebisas gamoiyofa erTi molekula<br />

wyali. amdenad, 51 aminomJavuri naSTiT agebuli orWimiani polipeptiduri<br />

jaWvis sinTezisas gamoiyofa 49 molekula wyali.<br />

4. rogor icvleba sxeulis temperatura, gulis cemis sixSire da nervuli<br />

sistemis aqtiuroba 1. hiper - da 2. hipoTireoidizmis dros?


pasuxi:<br />

1. hiperTireodizmis dros izrdeba sxeulis temperatura, gulis cemis<br />

sixSire da imatebs nervuli sistemis aqtiuroba.<br />

2. hipoTireoidizmis dros ki temperatura klebulobs, gulis cemis<br />

sixSire iklebs da nervuli sistemis aqtiuroba sustdeba.<br />

5. kuWqveSa jirkvlis normaluri funqcionirebis da sisxlSi insulinis<br />

normaluri koncentraciis miuxedavad adamians SeiZleba ganuviTardes<br />

diabeti (e.w. meore tipis diabeti).<br />

1. ra SeiZleba iyos amis mizezi?<br />

2. ra darRvevebia mosalodneli am daavadebis dros nivTierebaTa cvlis<br />

procesebSi?<br />

pasuxi:<br />

1. ujredis plazmur membranaze moTavsebuli cila-receptori ver aRiqvams<br />

insulins;<br />

2. am daavadebis dros ar xdeba glukozis gardaqmna glikogenad da (an)<br />

ar xdeba glukozis SeTviseba ujredebis mier da misi Jangva; aseve<br />

Seneldeba cilebisa da cximebis sinTezi.<br />

6. CawereT sisxlis romeli jgufobriobis mixedviT SeiZleba iyos adamiani:<br />

1. homozigoturi alelebis matarebeli?<br />

2. heterozigoturi alelebis matarebeli?<br />

3. rogorc homozigoturi aseve heterozigoturi alelebis matarebeli?<br />

sisxlis romeli jgufis arsebobis SemTxvevaSi aqvs adgili:<br />

4. kodominantobas ?<br />

5. genTa srul dominirebas?<br />

6. romeli alelebis urTierTqmedebas aqvs adgili kodominantobis dros?<br />

pasuxi :<br />

1. I, II, III.<br />

2. II, III, IV.<br />

3. II da III.<br />

4. IV.<br />

5. II da III.<br />

6. dominanturi aleluri<br />

7. kbilebis gamuqeba SeiZleba gamowveuli iyos autosomuri dominanturi (A)<br />

AgeniT an X-sasqeso qromosomasTan SeWiduli dominanturi (B) geniT.<br />

mSobelTagan erT-erTis muqkbilianoba gamowveulia mxolod X<br />

qromosomaSi lokalizebuli dominanturi geniT, xolo meorisa autosomaSi<br />

lokalizebuli dominanturi geniT. muqkbilebian mSoblebs SeeZinaT<br />

TeTrkbilebiani gogona.


gansazRvreT:<br />

1. gogonas genotipi;<br />

2. mamis genotipi;<br />

3. dedis genotipi;<br />

4. mSoblebis gametebi; .<br />

5. am ojaxSi janmrTeli (TeTrkbilebiani) bavSvis dabadebis albaToba.<br />

pasuxi :<br />

1. gogonas genotipia: aaX b X b ;<br />

2. mamis genotipia: AaX b Y;<br />

3. dedis genotipia: aaX B X b ;<br />

4. mSoblebis gametebia: dedis aX B , aX b ; mamis AX b , AY , aX b , aY<br />

5. am ojaxSi janmrTeli bavSvis dabadebis albaToba 1/4.<br />

XI - XII klasi<br />

I turi<br />

1. amowereT, CamoTvlilTagan romeli organoidebi gvxvdeba rogorc<br />

cxovelur, aseve mcenareul ujredebSi?<br />

plastidi, ribosoma, ujredis kedeli, mitoqondria,<br />

lizosoma, centrioli.<br />

pasuxi:<br />

es organoidebia: ribosoma, mitoqondria, lizosoma, centrioli.<br />

2. ujreduli ciklis romel fazaSi:<br />

1. iSleba birTvis garsi da qromosomebi gadadian citoplazmaSi?<br />

2. ixsneba centromeri da ra rols asrulebs is?<br />

3. Sordebian erTmaneTs erTi qromosomis qromatidebi?<br />

4. ormagdeba dnm?<br />

5. iqcevian qromatidebi damoukidebel qromosomebad?<br />

pasuxi:<br />

1. birTvis garsi iSleba profazaSi.<br />

2. centromeri akavSirebs erTmaneTTan wyvil qromatidebs. agreTve mas<br />

emagreba TiTistaras Zafebi. centromeri ixsneba anafazaSi dros.<br />

3. anafazaSi dros, erTmaneTs Sordebian wyvili qromatidebi.


4. dnm-s gaormageba xdeba interfazaSi.<br />

5. anafazaSi TiToeuli qromatida qromosomas warmoadgens.<br />

3. daasaxeleT mcenareuli da cxoveluri ujredebis yvela organoidi,<br />

romelSic gvxvdeba dnm.<br />

pasuxi:<br />

es organoidebia mitoqondriebi da plastidebi.<br />

4. CamoTvlilTagan amowereT organizmTa is jgufebi, romelTa gareSec<br />

SeuZlebelia ekosistemis arseboba?<br />

producentebi, pirveli rigis konsumentebi, meore rigis konsumentebi,<br />

reducentebi.<br />

pasuxi:<br />

es organizmebia producentebi da reducentebi.<br />

5. 1. CamoTvaleT naxSirbadis wrebrunvis sami procesi.<br />

2. axseniT rogor monawileoben mcenareebi naxSirbadis wrebrunvaSi.<br />

pasuxi:<br />

1. es procesebia sunTqva, fotosinTezi, wva.<br />

2. mcenareebi sunTqvis dros gamoyofen naxSirorJangs.<br />

fotosinTezis procesSi ki STanTqaven naxSirorJangs.<br />

6. xoWo - naZvis didi lafniWamia naZvis lafans Zlier azianebs da xeebis<br />

gaxmobas iwvevs. saqarTveloSi is ucxoeTidan Semotanil kedaris morebs<br />

Semohyva. am xoWos swrafad gavrcelebas aseve introducirebulma (garedan<br />

Semoyvanilma) ciyvma Seuwyo xeli. man jer adgilobrivi ciyvi gandevna da<br />

Semdeg kodalebisa da sxva frinvelebis budeebis ganadgureba daiwyo.<br />

axseniT, rogor Seuwyo xeli naZvnaris ganadgurebas introducirebulma<br />

ciyvma?<br />

pasuxi:<br />

kodalebi naZvis didi lafanWamia xoWos ZiriTadi mtrebi iyvnen. ciyvebma<br />

mospes maTi kvercxebi, amitom mkveTrad daiklo kodalebis ricxvma, xoWos<br />

gamravlebas aRaraferi uSlida xels, aman ki Tavis mxriv gamoiwvia tyeebis<br />

ganadgureba.


7. cxovelqmedebis procesSi adamianis organizmSi warmoiqmneba nivTierebebi:<br />

wyali, amiaki, naxSirorJangi, marilebi, romelTa Warbi raodenobiT<br />

dagroveba safrTxes Seuqmnida mis normalur funqcionirebas.<br />

1. romeli organoebis saSualebiT Tavisufldeba organizmi am<br />

nivTierebebisagan?<br />

2. romeli organos daavadebis dros SeiZleba dagrovdes siTxe, rasac<br />

mohyveba quTuToebisa da kidurebis SeSupeba?<br />

pasuxi:<br />

1. am nivTierebebisagan organizmi Tavisufldeba nawlaviT, TirkmliT, kaniTa<br />

da filtvebiT.<br />

2. Tirkmelebis daavadebas mohyveba quTuToebisa da kidurebis SeSupeba.<br />

II turi<br />

1. 1. romeli nivTierebebis naSTebis saSualebiT ukavSirdebian erTmaneTs<br />

rnm -is molekulis mezobeli nukleotidebi?<br />

2. dnm-s molekulaSi rogori bmiT ukavSirdebian erTmaneTs erTi Wimis<br />

mezobeli nukleotidebi?<br />

3. rogori bmiT ukavSirdebian erTmaneTs dnm-s komplementaruli Wimebis<br />

nukleotidebi?<br />

pasuxi:<br />

1. erTi nukleotidis fosformJavasa da meore nukleotidis ribozas Soris<br />

myardeba kavSiri.<br />

2. erTi Wimis mezobeli nukleotidebi kovalenturi bmiT ukavSirdebian<br />

erTmaneTs.<br />

3. komplementaruli Wimebis nukleotidebi erTmaneTs ukavSirdebian<br />

wyalbaduri bmebiT.<br />

2. mocemul teqstSi gamotovebulia sityvebi da maT adgilas Cawerilia<br />

cifrebi. gadaiwereT mxolod cifrebi da gverdiT miuwereT Sesabamisi<br />

terminebi.<br />

nivTierebaTa cvla ori urTierTsapirispiro procesisagan Sedgeba. es<br />

procesebia – ujredis uzrunvelyofa axali organuli naerTebiT _ .......1............<br />

da ujredis uzrunvelyofa energiiT _ .........2.......... . organuli naerTebis<br />

Jangvisas warmoiqmneba energia, ...........3......... da .....4....... .warmoqmnili energia<br />

akumulirdeba .....5........ saxiT.<br />

pasuxi:<br />

1 _ plastikuri cvla, 2 _ energetikuli cvla, 3 _ naxSirorJangi 4 _ wyali,<br />

5 _ atf-s saxiT.


3. individis genotipia AaBb.<br />

1. rogor gametebs warmoqmnis aseTi individi:<br />

a. A da B genTa sruli SeWidulobis dros;<br />

b. A da B BgenTa arasruli SeWidulobis dros;<br />

g. A da B BgenTa arahomologiur qromosomebSi lokalizebis dros<br />

pasuxi: a. 2 saxis gametas - AB , ab;<br />

b. 4 saxis gametas - AB , Ab, aB, ab;<br />

g. 4 saxis gametas - AB , Ab, aB, ab;<br />

4. daasaxeleT sami procesi, romelic iwvevs genTa axali kombinaciebis<br />

warmoqmnas?<br />

pasuxi:<br />

genTa axali kombinaciebis warmoqmnas iwvevs:<br />

1. gametebis SemTxveviTi Sexvedra ganayofierebis dros.<br />

2. krosingoveri<br />

3. qromosomebis SemTxveviTi urTierTgadanawileba I meiozuri gayofis<br />

anafazaSi.<br />

5. bocvris bewvis feri ganisazRvreba ori wyvili aleluri geniT, romelic<br />

sxvadasxva wyvil qromosomaSia moTavsebuli.<br />

C geni gansazRvravs pigmentis sinTezs arsebobas<br />

c geni ver gansazRvravs pigmentis sinTezs ar arsebobas<br />

A geni ganapirobebs pigmentis araTanabar ganawilebas bewvis mTel<br />

sigrZeze<br />

a geni ganapirobebs pigmentis Tanabar ganawilebas bewvis mTel<br />

sigrZeze.<br />

pigmentis arsebobis SemTxvevaSi misi<br />

- araTanabari ganawilebisas bocveri ruxia<br />

- Tanabari ganawilebisas bocveri Savia<br />

pigmentis ar arsebobis SemTxvevaSi<br />

- bocveri TeTria<br />

Seajvares I _ CcAa da II _ ccAa genotipis mqone bocvrebi<br />

1. CawereT mSoblebis gametebi;<br />

2. CawereT hibridebis genotipebi da TiToeuls gverdiT miuwereT<br />

Sesabamisi fenotipi;<br />

3. CamowereT fenotipebi da TiToeuls miuwereT gamovlenis<br />

albaToba<br />

pasuxi:<br />

1. mSobliuri formebis gametebia: CA, Ca, cA, ca da cA, ca<br />

2. CcAA – ruxi, 2 CcAa – ruxi, Ccaa – Savi , ccAA – TeTri, 2ccAa –TeTri ,ccaa –


TeTri.<br />

3. ruxi _ 3/8, Savi – 1/8, TeTri _ 1/2.<br />

6. ra SemTxvevebSi ganisazRvreba calsaxad individis genotipi misi<br />

fenotipiT? moiyvaneT ori magaliTi.<br />

pasuxi:<br />

individis genotipi calsaxad ganisazRvreba Sualeduri damemkvidrebisas da<br />

recesiuli homozigotis SemTxvevebSi.<br />

6. ra SemTxvevebSia SesaZlebeli individis fenotipis mixedviT calsaxad<br />

misi genotipis gansazRvra? moiyvaneT ori magaliTi.<br />

pasuxi: sruli dominantobis dros, rodesac individebs recesiuli niSani<br />

aqvT. arasruli dominantobisas – ki yvela SemTxvevaSi, vinaidan<br />

homozigotebi fenotipurad gansxvavdebian heterozigotebisagan.<br />

7. adamianis organizmSi mcxovrebi nawlavis Cxiris baqteriebi:<br />

a. Trgunaven paTologiuri mikroorganizmebis gavrcelebas:<br />

b. asinTezeben adamianis organizmisTvis saWiro zogierT vitamins.<br />

^<br />

urTierTdamokidebulebis romel formas aqvs adgili:<br />

1. adamiansa da nawlavis Cxiris baqteriebs Soris?<br />

2. adamiansa da paTologiur mikroorganizmebs Soris?<br />

3. nawlavis Cxiris baqteriebsa da paTologiur mikroorganizmebs<br />

Soris?<br />

pasuxi:<br />

1. simbiozs<br />

2. parazitizms<br />

3. konkurencias.<br />

8. cilis sinTezi mimdinareobs 5 ribosomian polisomaze.<br />

1. erTdroulad i-rnm-is ramdeni nukleotidi monawileobs translaciis<br />

procesSi?<br />

2. ramdeni saxis cila dasinTezdeba, Tu i-rnm-ze moxda 4 genis<br />

transkripcia?<br />

3. cilis ramdeni molekula dasinTezdeba, Tu i-rnm-is molekulidan moxda<br />

4 genis translacia?<br />

pasuxi:


1. translaciis procesSi monawileobs 30 nukleotidi, radgan ribosomis<br />

funqciur centrSi erTdroulad 6 nukleotidi imyofeba,ribosoma ki 5-a.<br />

2. cila dasinTezdeba imdeni saxis, ramdeni saxis genis transkripciac<br />

moxdeba anu 4.<br />

3. gvaqvs 5 ribosoma da 4 genidan wamosuli informacia, amdenad<br />

dasinTezdeba cilis 20 milekula.<br />

III turi<br />

1. CawereT romeli Canasaxovani furclidan viTardeba CamoTvlilTagan<br />

TiToeuli:<br />

1. badura 2. mxedvelobis nervi 3. Tvalis mamoZravebeli kunTebi<br />

4. Tvalis mkvebavi sisxlZarRvebi.<br />

pasuxi:<br />

badura da mxedvelobis nervi viTardeba eqtodermidan.<br />

Tvalis mamoZravebeli kunTebi da Tvalis mkvebavi sisxlZarRvebi<br />

viTardeba mezodermidan.<br />

2. 1. daasaxeleT ori nivTiereba, romelic warmoqmnis ribosomas;<br />

2. romeli procesebis Sedegad warmoiqmneba TiToeuli maTgani?<br />

3. sad warmoiqmneba ribosomis suberTeulebi?<br />

pasuxi:<br />

1. es nivTierebebia cila da r-rnm;<br />

2. cila warmoiqmneba translaciis (transkripciisa da translaciis),<br />

r-rnm ki transkripciis Sedegad;<br />

3. ribosomis suberTeulebi warmoiqmneba birTvakSi;<br />

3. Roris gripis gamomwvev virusTan brZola sakmaod gaZnelebulia.<br />

msoflioSi iqmneba gripis sawinaaRmdego preparatebi, magram virusi<br />

swrafad ganicdis mutacias da medikamentebisadmi mdgrad, axal formebad<br />

gardaiqmneba. ra aris virusis aseTi formebis Camoyalibebis mizezi?<br />

pasuxi: bunebrivi gadarCevis mamoZravebeli forma.<br />

4. 1. daasaxeleT cxovelis sasqeso jirkvlis zonebi.<br />

2. ra procesebi mimdinareobs TiToeul maTganSi?


pasuxi:<br />

1. gamravlebis, zrdis, momwifebis.<br />

2. gamravlebis zonaSi _ mitozi, zrdis zonaSi _ zrda, momwifebis<br />

zonaSi _ meiozi.<br />

5. 1. homozigoturi ruxi da yviTeli drozofilebis SejvarebiT miRebulia<br />

Semdegi Sedegebi:<br />

a. ruxi mdedrisa da yviTeli mamris SejvarebiT gaCndnen mxolod ruxi<br />

individebi.<br />

b. ruxi mamrisa da yviTeli mdedris Sejvarebis Sedegad aRmoCnda, rom<br />

yvela mamri yviTelia, xolo yvela mdedri ruxi.<br />

CawereT:<br />

1. mSobliuri formebis genotipebi I Sejvarebisas;<br />

2. STamomavlebis genotipebi I Sejvarebisas;<br />

3. mSobliuri formebis genotipebi II Sejvarebisas;<br />

4. STamomavlebis genotipebi II Sejvarebisas.<br />

pasuxi:<br />

1. ruxi mdedri – X A X A , yviTeli mamri – X a Y<br />

2. ruxi mdedri – X A X a , ruxi mamri -X A Y<br />

3. ruxi mamri – X A Y, yviTeli mdedri – X a X a<br />

4. yviTeli mamri – X a Y, ruxi mdedri – X A X a<br />

6. virTagvis muqbewvianobis (A) da wiTeli Tvalebis (d) ganmsazRvreli<br />

genebi moTavsebulia erT qromosomaSi, xolo TeTrbalnianobisa (a) da<br />

vardisferi Tvalebis (D) – mis homologiurSi.<br />

profaza I-is dros sasqeso ujredebis 26%-Si xdeba A da a genebis<br />

Sesabamisi monakveTebis gacvla.<br />

diheterozigoturi individi Seajvares dihomozigotur TeTrbalnian<br />

vardisferTvalebian individs.<br />

1. CawereT mSoblebis genotipebi;<br />

2. CawereT mSoblebSi warmoqmnili gametebi;<br />

3. CawereT hibridebis genotipebi da TiToeuls miuwereT warmoqmnis<br />

albaToba procentebSi;<br />

4. CawereT miRebuli genotipebi da TiToeuls miuwereT Sesabamisi<br />

fenotipebi;<br />

5. CawereT miRebuli fenotipebi da TiToeuls miuwereT warmoqmnis<br />

albaToba procentebSi.<br />

pasuxi:<br />

1. AaDd x aaDD<br />

2. AD, Ad, aD, ad da aD<br />

3. AaDD – 13% , AaDd – 37% , aaDD – 37% , aaDd – 13%<br />

4. AaDD – muqi vardisferTvalebiani, AaDd – muqi vardisferTvalebiani,


aaDD – TeTri vardisferTvalebiani, aaDd – TeTri vardisferTvalebiani<br />

.<br />

5. muqi vardisferTvalebiani – 50%, TeTri vardisferTvalebiani –<br />

– 50%.<br />

aaDD<br />

AaDd an AaDd<br />

26% 74%<br />

AD ad Ad aD<br />

13% 13% 37% 37%<br />

AaDd<br />

AD - 13% Ad - 37% aD - 37% ad – 13%<br />

aD AaDD – 13% AaDd – 37% aaDD – 37% aaDd – 13%<br />

muqi vardisferTvaleba 50% TeTri vardisferTvaleba 50%

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!