Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

72
[I 10]
ARANTZA OZAETA
1. Ipin tzen zan Birjiña txit Santa Doloreetacoa Aldare nagusian.
2. Bedera tziurrenera etor tzeko jayera zuenac ugari ecarri oi zituen candelac;
erazequi tzen ziran bedera tziurrena asi tzean, eta buca tzen zanean, egun oro ar tzen
zuan bacoi tzac bere candela.
3. Platica buca tzean Arzaya, edo beste Apaizen bat jar tzen zan Aldare-aurrean
Sobrepelliz, estola, eta caparekin.
4. Corutic canta tzen zan Miserere.
5. Au buca tzen zanean, Aldareaurreco Apaizac esaten zuan: Ora pro nobis
Virgo dolorosisima: Coruac: Ut digni efficiamur pronissionibus Chti: Apaizac Oremus:
Deus in cujus Passione &”. (B 398)
Espazio fisikoaren aton tze horrek, kapa jazteak, musika en tzunez korutik,
kandelak pizturik, latinezko hi tzak (hizkun tza ezezagun eta misterio tsuaren
fun tzioak hartuz)… ezbairik gabe, enun tziazio-egoera berezia, mistikoa edo
magikoa sortuko zuten. Era berean, espektakulu gisa ere ikus zitekeen teatralizazio
hori (gogora bedi sermoiari “fun tzio” ere esan izan zaiola); beraz, apika,
harridura sor tzea, gozamen har tzea edo entreteni tzea helburuen artean ba ote
zegoen kontuan hartu beharko li tzateke.
Bedera tziurrenak atalaren sarreran datoz denboralizazioari buruzko oharrak
eta jakingarriak. Interesgarria da, halaber, Bed testuak “aplika tzeko” formula desberdinak
ematea, herri txikietarako izan, edo handietarako. Berriz ere, idazleak
dituen asmoak ageri dira: sermoi prototipo ba tzuk sortu, askotariko egoeratara
egoki tzeko gai, malguak, baina “eraku tsi” beharreko minimoei eu tsiz:
[I 11] “Era onetan ederqui irteten zan Bedera tziurren au, eta beti ongui irtengo
lizaque Donostian, Hernanin, Tolosan, eta edoceñ erri andietan, ceren erritarrac
erraz joan ditezquean Elizara, naiz goicean, naiz arra tsaldean, egun jarraitutetan;
baña ez da onelaco eraric erri chiquietan, eta Elizatic urruti echeac dituen
aetan. Orregatic aurten asmoa artu det eguiteco Bedera tziurren au igandeetan,
Meza nagusian bertan, asi tzen naizala garizuma baño len.” (B 398)
Esatariak bekatugin tzaren taxonomia finak egiten ditu. Gai zentrala eta kantitatean
garran tzi tsua, ezbairik gabe, konfesioa da. Eracusaldiac-2 liburuan 25 Eracusetik
18 konfesioaz dira, eta baita bedera tziurrena ere. Agi denez, badago ardura teologikoa
eta eklesiastikoa konfesioaren sakramentuen gainean (baita komunikoaren
gainean ere, gogoratu CC liburukia bi sakramentu horiei eskainia dela esklusiboki).
Jeremiasen aipu batek gida tzen du Bed sermoi-saila: Scrutemur vias nostras,
et quaeramus, et revertamur ad Dominum. Aipu horrek dituen bi atalek