Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

68
ARANTZA OZAETA
4. Begira, fedeco gauzaren bat ucatu dezun, dala bacarric zaudela, dala lagun
artean, egin dezagun kontu…
5. Begira, fedeco gauzaren bat, osotoro ucatu ez, baña dudan ipiñi ote dezun
6. Begira, e tsi ote dezun Jaunaren urrikaltasunaz… (B 3. Plat)
B motako Platek bukaera laburragoa du Eracusek baino, baina elementu
komunak ere badira.
Plat testuek, Eracus testuekin erkatuz, dakar tzaten aldaketek badute eraginik
esatariaren rolean? Gure irudirako Isaiasen ildotik ikusten du sermoilariak
bere egitekoa (ohar bedi, hain zuzen ere, Plat testuek Isaiasen aipua dutela
goiburu, “Clama, ne cesses, quasi tuba exalta vocem tuam, et annuntia populo
meo scelera eorum”. Isaiae 58. Agirrek modu honetan i tzul tzen duena:
O tseguizu, ez isildu: trompeta baten eran eguizu deadar, eta adi tzera eman
guiozca tzu nere erriari bere becatuac, dio Jaunac Isayasen autic”). Esataria,
orain go liburu honetan, profeta bezalakoa da: mezua aldarrikatu beharra ikusten
du, “tronpeta baten eran” aldarrikatu ere, lau haizeetara. Lehen liburuan,
ia teologo lanetan ziharduen azalpen gisakoetan murgildurik. Rol aldaketa
horrek markak uzten ditu testuan, jakina; B motako platiketan nabarmena da
testu gorpu tza desberdina dela, aldaketa garran tzi tsuak dituela Eracus-en aldean
eta Plat A-ren aldean. Paragrafogin tza argi eta garbi bereizten da B motan,
eta horrelakorik ez da horren garbi egiten, ez A moldean, ez Eracusen.
Giza proiektu bera dute sermoi guztiek, per tsonaren identitatea eraikitzeko
diskur tso bat, kristauaren tasun ba tzuk: “Kristaua X da, ez Y”. Komunikazio
kontratuaren arabera, esataria moralaren begirale eta zain tzaile da.
Aldaketa gu txi dago, guztiarekin ere, ireki tze eta i txiera faseetan: hasieran berdin
errepika tzen ditu “Alabatua”, clama eta o tseguizu (Isaiasen aipua). Sarreraraino
luza tzen da hasiera eta egiten ditu: errekapitulazioa, divitioa eta leloa
“Enzun arretarequin”. A motarekiko aldaketarik ez, (ikus errepresentazioa
eranskinean, 314, 323. or.).
I txiera fasean, konklusioa edo epilogoa analizatu behar da. Forma aldetik,
ez du aniztasunik erakusten, erregularra da eta Eracusen fun tzio berberak betetzera
dator: errekapitulazio minimo bat egin, borondatean eragin (praxira bultzatu)
eta diskur tsoaren bukaeraz abisatu:
[I 7] “Ea gurasoa, aditu dituzu cere ume, eta mirabeai beguira tzeco dituzun
eguin bideac, eta oen contra guerta tzen diran u tseguiteac. Oraindañocoaz Jaunari
escatu deguiogun umilqui barcacioa, eta aurrera vici gaitecen beraren legue
Santac eracusten digun bezala, onela iristeco betico vici tza. Amen.” (B 86)