Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

62
ARANTZA OZAETA
Horrelakoetan, bi gune horietara ekar tzen dira esatekoak, arrazoiak eta
ilustrazioak, gune bakoi tzaren azpian pilatuz eta zin tzilik u tziz (maha ts mordo
baten irudira) argudioak. Erritmo bizikoak dira horrelako Eracus aleak. Sermoilaria
joan-etorrika ari tzen da, gaiak zabalduz, a tzera-aurrera arituz (cf. 19.
Eracus, “Peccavi. Egin det becatu”.
Eskema hau, nolabait esateko, errepikakorra ez ezik ziklikoa ere bilaka tzen
da. Horregatixe erraz gorde tzen eta memoriza tzen da. Hona eskemaren hezurdura:
A B
ii) Kausalitate erregimenari gagozkiola, esan behar da Eracus testuek,
oro har, goitik beherako kausalitatea dutela, eta orokorretik zeha tzera. Izan
ere, bada erlijio katolikoan jakin tza mul tzo bat, thesaurus komuna: Jesukristoren
bizi tza, Biblia, Elizaren Historia, Dotrina... Eta, noski, argudio horiek
ondorio ba tzuk izan behar dituzte testuan. Hala, edukien aurkezpena egitean,
egitura kon tsekutibo i txura har tzen du mezuak, thesaurus horren argitan
jokatu behar da, “A beraz B” formularen argitan. Egitura hori bidera tzen
da, batetik, edukion aurkezpenagatik, eta, bestetik, azalpenaren osteko iruzkinaren
bidez; baita iruzkinarekin batera datozen adibide, anekdota eta ilustrazioaren
bidez ere.
Kausalitate erregimen horren erakusgarri izan daiteke 5. Eracus, non
egileak “deskonposa tzen” duen “Bataioko Sacramentua” ondoko ataletan:
Bataia tzeko lehengaia, Ura; nola bete bataioa; zein hi tz baliatu eta zein
baldin tzak bete behar dituen bataia tzaileak. Eracus mota honetakoak lirateke
hain usu ager tzen diren paragrafo paralelodun erakusaldiak: “Lehenengo
neurria... Bigarren neurria…; Irugarren neurria…; Laugarren neurria…”.
Edota “Gauza bearra da bigarren lecuan…”, “Gauza bearra da
irugarren lecuan…”, eta abar. Eskema honakoa li tzateke: