Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

60
ARANTZA OZAETA
Sermoi laburretan konklusio-aldia hasten da II. epigrafean; luzeetan aldiz
III. epigrafean. Konklusio-aldia hasi daiteke bai epigrafe ostean, bai epigrafearen
bukaeran, baina egonleku desberdinak gorabehera, beti dago konklusioaldia,
testu i txia eta burugaina baita Eracus.
Eracus ale baten azken hi tza, beti eta sistematikoki, errituzko formula bat
da: “Amen”. Bi formula nagusi ditugu, beraz, sermoiaren barrutia defini tzen:
batetik, “Amen” formula bukaeran, bestetik, hasierako “ALABATUA &” formula.
Bi formula horien bitartean gauza tzen da Eracus min tza-jarduna.
Eracusen bukaerara iri tsi aurretik har tzaileak ere erraz ezagutu dezake
bukaeraren gertutasun hori, mezuaren “saturazio par tzialetik” “saturazio totalera”
(Bessonat 1988: 88) iristen ari garela. Pauso hori marka tzeko esatariak
esankizun perfomatibo bat darabil maiz asko: “Asco da gaurco”, “Baña asco da
gaurco”, eta abar. Esapide horrek aktiba tzen du bukaera, beti ere modu bertsuan
etorriko dena, konklusio gisara: “Ecusten dezu, Cristaua…”, “Orra,
Cristaua...”:
[I 4] “Orra, nere Cristaua, ceñ arreta guchi degun confesioco Sacramentuarequin
gure animac garbi tzeko, eta senda tzeko. Ez ote guera noiz bait cen tzatuco?
Ea, eguin dezagun aleguiña, emendic aurrera Sacramentu enec (sic) esca tzen dituan
gauzac leyalqui eguiteco, vici gaitecen Cristauari dagocan eran, eta onela
iri tsiko degu betico vici tza doa tsua. Amen.” (A 128-129)
c) Garapen fasea
Eracusaldiac-1 liburukiko Eracus ale guztiak aztertu ondoren (1. liburukia
izanik homogeneona 24 ), modu enpirikoan esan dezakegu Eracusek baduela
osagai mul tzo super-estrukturatua modu erregularrean ager tzen dena (gutxienez
minimoki) eta ordena konben tzionalean. Super-egitura horrek honako
makro-egiturak ditu, orain arte ikusi dugunez.
Igorleak, Eracusen testu-garapenean, indika tzaile ba tzuk darabil tza (&, I,
II…) irakurle/en tzulearen lana gida tzen dutenak; izan ere, indika tzaile horiek
mul tzo makro-egituratu koherente eta tipifikatua errekonozi tzen lagun tzen baitiote.
Dena dela, alderdi honetan marka tzeko moduko bariazioak eta erregularta-
24 Egia esanda, Eracusaldiac-2 liburuko erakusaldi testuak ere 1. liburuko erakusaldien
berdinak dira egituraz eta baita gai aldetik ere. Bereizten dira har tzaileak, kasu honetan gazteak
dira. Halaz ere, eta espero genuen kontrara, ez dago berrikun tzarik egitura eta edukietan. Halaber,
3. liburukiko erakusaldiak ere egonkorrak dira egituran zein tematikan. Errepikapen eta
egonkortasun horien arrazoiak 4. kapituluaren 2. atalean emango dira.