Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

AGIRRE ASTEASUKOAREN ERACUSALDIAC
Zer esan daiteke egitura-eskema horren semantikaz eta zen tzu-esanahiaz?
Esan daiteke Eracusaldiac obraren hiru liburukien bidez, obraren egileak ia
urte guztiko jai eta misterioak jorra tzen dituela, eta ia urte guztirako balioko
lukeen plangin tza oso bat dakusagula. Modu honetan konfirmatuko li tzateke,
neurri batean behin tzat, obrak lukeen helburua: beste apaiz ba tzuei lagun tzea
predikazio lanetan, eta horrela haiei eskua libre uztea eta asti gehiago izatea
beste eginkizun ba tzuei ekiteko:
[I 1] “Si a estas pláticas se añadiesen las de los Misterios del Señor, y de su
Santísima Madre, creo que serian un alivio grande para los Párrocos vascongados”.
(Hi tzaurrea, Eracusaldiac-1. liburukia)
Egiazki, lan oso eta kalkulatu baten arkitektura an tzematen du hiru liburukiak
irakur tzeko beta har tzen duenak. Arkitektura hori dagozkion atal
eta azalpenez horniturik dator gainera. Atal horietako ba tzuetan sarrera interesgarriak
txerta tzen ditu idazleak atalaren praxiari buruz, ba tzuetan euskaraz,
nagusiki gazteleraz. Halatan, egilea bera ere min tzo da kalkulatu duen obraren
iraupenaz, edota xehetasunak ematen ditu kontenplatu dituen har tzaileen inguruan.
Adibidez, hona hemen 2. liburukiaren gaineko plangin tza nola azaltzen
duen:
[I 2] “…nire asmoa da aurten gazteaquin jardutea. Lenengo Eracusaldietan
cerbait i tzegingo det Aldareco Sacramentu guciz miragarriaren gañean. Guero,
Confesioco Sacramentua izango da dembora lucean i tzeguiteco gaya, eta ondoren
cerbait uquituco det, Comunio-aurreco unean gorde bear dan, modu ederraren
gañean. Ona Avenduraño nere eguitecoa. Garizuma sartu baño len asico da, Virgiña
chit Santa, gure becatuacgatic naigabez betearen onran Bedera tziurren bat,
ez nolanai, baicic ongui confesa tzeco bear dan prestaera gucia eguiten dala. Gaur
adi tzera eman nai dizuet...” (B 249)
Obra lotua eta justifikatua da, dudarik gabe, aurre diseinu lan bati erantzuten
diona. Egileak plangin tza horren berri xehetasunez ematen du liburu
bakoi tzaren barruan ida tzi dituen atalen sarreretan (nola jokatu duen, zergatik,
aurrez nola saiatu den, noren tzakoa…). Beste apaiz ba tzuen tzako oharrak dira,
eta jardunbidea azal tzeko balio dute nagusiki, prin tzipio katolikoaren irakaspenaren
praxia nola egin zehazteko. Gure egileak kezka du beregan delegatu den
eginbehar hori ondo egiteko, eta ardura tsu joka tzen du. Ezin aipatu gabe u tzi
sermoi ostean ager tzen diren ohar eta aipu ugari horiek ere (bibliografia
erreferen tziak direnak, nagusiki). Erruz darabil tza egileak erreferen tziak eta iturriak
(Ikus eranskinetan, 308 eta 317. or., esate baterako). Eta alde horretatik
55