Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

AGIRRE ASTEASUKOAREN ERACUSALDIAC
helmuga traszendenterako. Erabat osagarriak dira bi obrok, erreparatuz gero.
Azpian da tzan ideia formazio erlijiosoa lan metodiko batez lan tzea da, giza bizitzaren
Alfa eta Omega, CC eta Eracusaldiac bidera tzea. Perfekzio bidea erdiesteko
amaraun sarea da Agirreren proiektua, adin desberdineko har tzaileak hartzen
dituena (haurrak, senar-emazteak, zaharrak, gazte txoak… “cristau aziac”),
urteko sasoi guztiak (Garizuma, Pazkoa, Abendua…), denbora orotarako (festa
eta lana), toki orotan (e txean, elizan, soroan, eta abar). Ezagu tzen ditugun bi
lanak (CC-k eta Eracusaldiac) heda tzeko asmoz pen tsaturiko eta gauzaturiko
obrak dira: lehena Euscaldunai eskainia eta bigarrena apaizei (Ezquein tzen diezte
Apaiz Euscaldunai). Bi har tzaile mota izango ditu, hortaz, Agirreren proiektuak:
batetik, CCn dotrina irakasleak eta, bestetik, haurrak. Eracusaldiei gagozkiela,
har tzaileak apaizak eurak ez ezik, apaizen aurrean igandero Elizan
bilduko diren herritarrak. Agirreren asmoa betez apaizek izan zezaketen asti
gehiago beste lan ba tzuei ekiteko eta predikazioaren hizkun tza “kalitatea” bermaturik
zatekeen; Agirreren hizkerak, izan ere, aisa gaindi tzen ditu Larramendiren
kritikak euskal gaizto egiten zuten predikariei 21 . Bi lan horietan, erredakzio
txukuna topatuko dugu, beraz, eta erlijio katolikoaren oinarrizko
prin tzipioen aurkezpen eta maneiu ona. Horren erakusgarri, Gipuzkoako Artzapezgo
Nagusiak publikatu zituen biak. Eta horrela, autoritate bat izango
dira, hala Agirre nola haren obra. Esate baterako, CC hainbat bider berrargitaratuko
da (ikus beherago), obra autorizatu eta gomendatu bezala.
Badira, agi denez, Agirreren lan argitaragabeak ere. Astete baten i tzulpena
egin zuela dirudi, 1795 baino lehen. Halaber, Kardaberazen dotrina berrargitaratu
zenean gaztelaniazko sarrera eta euskarazko ohar ugari eran tsi zizkien. Agirreren
gutunak ere, Ozaetak argitaraturiko alea salbu, publikatu gabe daude.
Hona, lan nagusiak, alez ale:
1.3.3. COMUNIO ETA CONFESIOAREN GAINEKO
ERACUSALDIAC (1803)
Obra honek 1803an ikusi zuen argia Tolosan. Argitalpen gehien izan
duen obra izanik, beharbada ezagunena izan da (1823, 1868, 1899 eta 1900).
21 “badarasate pulpituan hi tzera naasi bat, beiñ Euskera, beiñ Erdera, beiñ Latiñera, guzia
leudatua, zikindua, baraustua: zeñean dirudien, igo dirala gaiñ artara enzuleei burla egitera: eta
arritu oi naz, nola asko ta asko, bulzaka ordu gaistoan aien tzat, bota tzen eztituzten andikan
bera”. Manuel Larramendiren euskal testuak: 35, Oyharçabalek aipatua, 38.or)
35