Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

22
ARANTZA OZAETA
Karrera eklesiastiko aipagarria egin zuen, kargu altuak izan zituen (bereziki
Gipuzkoako Ar tzapezgoko Diputatu Nagusi). Predikari moduan, estimazioa
izango zuen: gozo irakur tzen dira haren sermoiak, erritmo eta “jatortasun”
berezia darie. Egin behar dugu kontu, Agirre 53 urte inguru dituenean
hasten dela idazten (haren lehen sermoiak, publikaturik ezagu tzen ditugun
lehenak, 1795koak direla suposa tzen badugu). Beraz, prosari ekin baino lehenago,
esperien tzia oso handia du predikari gisa, 23 urtekin apaiztu zela gogoan
izanik (Misioetan predikari ibili ote zen ez dakigu). Agirre Asteasukoa,
gainera, euskal tzalea da eta estudiatu du euskara sermoiak ida tzi aurretik; ildo
horretatik dio Fidel Altunak badagoela saiakera bat Agirrerengan euskara
“batu” bat egitekoa bere sermoiak heda tzeko asmoz egina. Horregatik, gure
aburuz, Agirre Asteasukoa ezbairik gabe dago Mogelen pen tsamenduan Peru
Abarca liburuaren hi tzaurrean ondoko hi tzak idazten dituenean:
“Es verdad que desde la época en que trabajaron y publicaron algunas obras
los diestros bascongados Mendiburu, Cardaveras, y Larramendi, se nota más cultura
en los sermones, y hay en Guipúzcoa no pocos eclesiásticos que han hecho un
estudio serio del bascuence y que le hablan con gallardía”, (Al tzibar 1992: 326).
Sasoiko idazle askok bezala, Agirre bera hil eta gero ikusi zuten haren
obrek argia. “XIX. mendeko gudate, ma txinada, legezaharreko eta berrikoen arteko
e tsaigo eta agintaldi aldaketa… baldin tza tzen dute garaian garaiko
idazlangin tza eta argitalpena” (Al tzibar op.cit. 328. or.). Garaien lekuko tza
gisa, Agirrek bizi tzan bere obrarik txikiena ikusi zuen argitaraturik, Confesioco
eta Comunioco Sacramentuen gañean Eracusaldiac (1803) (aurreran tzean, CC).
Haren obra nagusia, Eracusaldiac mardularen 3 liburukiak, 1850ean publikatu
ziren Tolosan. Baina Juan Bautista Agirre hila zen ordurako: Asteasun hil
zen ekainaren erdialdera, 1823an.
1.1.1. Agirre apaiz
Agirre Asteasukoa 23 urte zeuzkala apaiztu zen anaia Jose Antoniorekin
batera. Bost urte geroago Asteasuko benefiziadu bilakatu zen (Asteasuko parrokian
XVIII-XIX. mendeetan bost apaiz zeuden, denak herrikoak bertakoak).
Handik gu txira Gipuzkoako Ar tzapezgo Nagusian Herniobea Korriedoko
diputatu hautatu zuten eta hamabost urtean jardun zuen (1784-1799).
Ar tzapezgo Nagusian ardura garran tzi tsua esleitu zi tzaion, “Plan Benefiziala”
bidera tzeko ardura. Plan Benefizialaren bidez, XVIII. mendearen azken here-