Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia
Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia
Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
1.1. AGIRREREN BIZI TZA<br />
AGIRRE ASTEASUKOAREN ERACUSALDIAC<br />
Juan Bautista <strong>Agirre</strong>, Asteasun jaio, bizi eta hil zen. Beharbada horregatik,<br />
euskal literaturan <strong>Agirre</strong> “Asteasukoa” izendapenez ezagu tzen da. Idogarate<br />
baserrian jaio zen 1742ean; Aranbururen arabera, maia tzaren 2an bataiatu<br />
zutenez, apiril amaieran jaioko zen; Emiliano Ozaetaren arabera, azaroaren<br />
2an jaio eta 4an bataiatu zuten.<br />
<strong>Agirre</strong>ren gurasoak larrauldarrak ziren eta Larraulen ezkondu ziren 1725.<br />
urtean. Martin <strong>Agirre</strong>-Andiak eta Ana Maria Elolak zazpi seme-alaba izan zituzten:<br />
Domingo (1726), Josefa Fran tziska, Maria Teresa 3 , Juan Millan 4<br />
(1736), Jose Antonio (1740), Juan Bautista (1742) eta Jose Antonio (1747) 5 .<br />
<strong>Agirre</strong>tarren aita hargina izan zen ogibidez, baita haren aitona ere. Dio<br />
amak bere testamentuan ezkondu zirenean ez zutela ezkon tza-hi tzarmenik<br />
egin “a falta de bienes” eta “ni despues aca ha havido gananzia ni conquista<br />
alguna” (Aranburu, 103. or.). Gurasoek hiru baserri zituzten Larraulen eta<br />
seme biri ikasketak eman zizkieten. 1760 hamarkadan hil ziren biak. Badirudi<br />
zorrekin ageri direla dokumentu zaharretan; hala ere, maiorazkoak izan ziren.<br />
Amaren neba batek, Inazio Elolak, Ameriketara emigratu eta Peruko Ciudad<br />
de los Reyesen eta Liman bizi izan zen. Osabaren babesarekin, Ameriketatik<br />
etorritako dirualdi haiei esker, XVIII. mende bukaeran <strong>Agirre</strong> sendiak<br />
maila ekonomiko-soziala aipagarria lortu zuen. Caracaseko Erret Konpainia<br />
Gipuzkoarrean akzioak zituzten, bai eta Filipinetako konpainian ere. Akziodunak<br />
Juan Bautista eta haren anaia gazteena, Jose Antonio, ziren. Bi anaiek<br />
harreman estua izan zuten, familiaren gorabeherak eta haziendak kudeatu, eta<br />
elkarrekin bizi izan ziren urte luzez Asteasuko Elizegi e txean.<br />
1813an, Independen tzia Gerran, nola ez dakigula, fran tses bala batek <strong>Agirre</strong><br />
zauritu zuen. 71 urte zituen. Badirudi Elizegi e txera erretiratu zela, baina<br />
Asteasuko parroko izaten jarraitu zuen 1815. urtera arte. Eta idazten ere jarraitu<br />
zuen: Fidel Altunaren arabera hainbat sermoi 1817 inguruan ida tziak<br />
dira. <strong>Agirre</strong>k prin tzipiodun gizona dirudi, bizi tzako eginkizuna garbi izaten<br />
duten horietakoa. Haren idazle izaeraz edo “profesionaltasunaz” ere zerbait<br />
esaten digu datu horrek.<br />
3 Arreben jaio tze datak ez dira ezagu tzen.<br />
4 Ozaetak Juan Miguel dakar (25. or.)<br />
5 Jose Antonio bi ager tzen dira. Aranburuk (1995: 100) dio Jose Antonio anaia zaharra hil<br />
egingo zela eta haren izena azken umeari jarriko ziotela.<br />
21
Change language