Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

20
ARANTZA OZAETA
Lehenengo lan sakona Emiliano Ozaeta beneditarrari zor zaio. Tesina benetan
aipagarria atondu zuen, argitara gabea: Juan Bautista Aguirre. Kristau
ikasbidearen euskal irakasle. Asteasu 1742-1823, Estibali tz 1973. Bertan Agirreren
lehenbiziko obraren xede-helburuen berri ematen du, ho ts: Confesioco
eta Comunioco Sacramentuen gañean eracusaldiac; obra horretan, Asteasuko
Erretoreak dotrina euskaraz irakasteko metodologia bat eratu zuen, Trentoren
dotrina irakasteko agindua bete tzeko 2 ; bestalde, Ozaetak Agirreren baitan
kon tzeptu teologikoek har tzen duten esanahia zehazteko ahalegina egiten du.
Ahalegin hori bukatu gabea da, tamalez.
Aranburuk dokumentu historikoak bilatu ditu Agirreren biografiaren alderdi
ba tzuk argitu dizkigutenak. Horrez gainera, haren biblioteka eta testamentua
argitara eman ditu (Juan Bautista Agirre Elola 1742-1823. Gizon eta
apaiz eredugarria. Asteasuko udala 1995).
Hirugarrenik, Fidel Altunak, Luis Villasanteren (Villasante 1979: 224)
proposamena ain tzako tzat hartuz “La publicación de una antología con trozos
selectos tomandos de las obras de Juan Bautista Aguirre sería de gran
utilidad y valor formativo dada la calidad del autor”, Agirreren lan mardularen
aukeraketa bat publikatu zuen Euskal Idazleen Elkarteko “Klasikoak”
Sailean (Juan Bautista Agirre. Erakusaldiak. Antologia 1999). Antologia
apaila tzeko lana hartu ez eze, edizioaren sarrerak ekarpen berririk badu Agirreren
obraren inguruan: batetik, Eracusaldiac lanaren (3 liburukien) datazio
zeha tza; bestetik, Agirreren eragin edo erreferen tzien gainean argi berririk
badakar (Larramendiren hiztegia erruz erabili zuela, orain arte haren ereduetatik
urruti kokatu izan den arren, eta abar). Azkenik, Asteasukoaren grafia
eta hizkun tzaren azterketa dakar tza orain arte alderdioi buruz egin den lanik
luze eta sakonenean.
Arestiko lanetan aurkitu daitezke Agirre Asteasukoaren bizi tza, obra eta
hizkeraren inguruko berriak eta haietara jo dezake xehetasunak nahi dituenak.
Geure egingo ditugu aipatu lanetako hainbat datu: biografiakoak Ozaeta eta
Aranburutik, eta obrarenak, bereziki datazio lanetarako eta obraren antolamendu
orokorraren tzako, Ozaeta eta Fidel Altunatik. Agirreren harreman eta
eragin sarerako Fidel Altunari jarraituko diogu.
2 “Trento ondoko Euskal Herriko gozaiak asko saitu ziren, eta lortu ere asko lortu zuten
katekesi arlo honetan. Agirre bizi izan zen sasoi hartan bi hu tsune nabari ziren lanbide honetan.
Batetik, guraso ba tzuek eta erretoreak ez ziren gehiegi saia tzen umeei eta gazteei dotrina erakusten;
bestetik, orduko katekesia antolaketak ez ziren gipuzkoar lurraldetarako egokiak.” Ozaeta,
op.cit. 143. or.