Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

AGIRRE ASTEASUKOAREN ERACUSALDIAC
deari eta garaiari buruzko zenbait jakingarri hartara tzen da. Ducrot autoreak
(1984) “être du monde” izendatuko lukeen hori aurkezten da, koordenada
biografiko, espazial eta kronologikoetan. Kapitulu hau idaztea ez da formalitate
bat gure tzako, hau da, idaztea horrela egin ohi delako gisa honetako lanetan.
Gure kasuan, min tzairaz dugun ikuspegiarekin estuki loturik dago
(gizartea eta diskur tsoa, uztartuta ikusten baititugo hortik “sozio-diskurtsiboa”).
Izan ere, enun tziazio-egoera zedarri tzeko, ez da aski genero baten sar tzea
edo koka tzea, zeren eta ezinbestekoa da enun tziazio-egoeraraino iristea, gora
jo tzea. Beste hi tz ba tzuez esanda: diskur tso-formazioak (formations discoursives,
Foucault 1969) talde soziologikoen aurpegi linguistikoak dira. Beraz, talde
soziologikoei dagozkien datuak ez dira linguistikaren baitakoak baina parametro
determina tzaileak dira. Diskurtso-formazioak min tza-eszena ekoizten
du, eta eszenako min tzaira-ekin tza hori berma tzen eta legitimiza tzen du. Hortxe
ditugu hi tzaren protagonistak (enun tzia tzailea, enun tzia tzaile-kidea, espazioa,
denbora), ho ts, interakzio-protagonistak eta gainerako parametroak. Eta
beren posizioak –posizio sozialak– min tzairaren bitartez gauza tzen dira, eta
min tzaira unitateen kontrola eragiten dute. Horregatik, pertinentea deri tzogu
talde sozialen gaineko datuak ere aurkeztea eta eskura izatea.
2) Bigarren modulu/kapituluan (“Sermoia testu-semantikaren argitan”)
sermoien esanahi testuala estudia tzen da. Testua –ohartarazten gaitu testuhizkun
tzalari tzak– komunikazio unitatea da, ez da esaldi edo enun tziatuen
batura edo mul tzoa; testuak bere ezaugarri propioak ditu, bere berezkotasuna.
Testua zeinu bilaka tzen da. Eta zeinu bada, zeren zeinu da? Zeinu horren
adierazle tzat hartu ditugu, oraingo honetan: mikro-egitura, makro-egitura
eta super-egitura (van Dijk 1983). Halaber, paragrafoen egitura ere. Eta adierazle
horien adierazia ezaugarri tzeko hipotesi tipologikoa egin dugu, ho ts,
corpuseko idazleak hainbat sermoi-molde bereizten dituelarik, badute egitura
propiorik? Testu-generoaren ezaugarri tzeari ekiteko ezinbesteko dugu balio
tipologikoa a tzematea. Halatan, sermoiak helburu jakin bat duten komunikazio
gertaerak dira, eta egitura propioa izateak oso lagun tzen du elkar
ulertzea.
3) Hirugarren moduluan (“Sermoia ilokuzio-pragmatikaren argitan”)
sermoien azterketa edo ezaugarri tze ilokuzionala egiten da. Azterketa hori
hizketa-egin tzen teoriaren ekarriak kontuan hartuz egiten da, hau da,
hizkun tza “gauzak egiteko” erabil tzen dugularik, Austinek (1961) esango
zukeenez, ikusiko dugu sermoia zer gauza egiteko etorri zen. Hala ere,
hizketa-egin tzen hurbilbideak eta analisia egiteko moduak baditu muga me-
11