Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

6
ARANTZA OZAETA
gaindi tzea dute helburu, eta hori bete tzeko jo tzen da, alde batetik, testuinguruaren
alderdia kontuan har tzera, eta bestetik, min tzairaren planteamendu
fun tzionala proposa tzera, edota, azken boladan, baita hizkun tza giza jarduera
sozial gisa ikustera ere. Min tzaira, erabilerari dagokionez, historiari,
gizarteari eta kulturari estu-estu lotuta dagoela ikusten da. Ildo horretatik,
are gehiago ere esango dugu oraindik: min tzaira gizakion tzat elkarreragin
tresna ez ezik, elkarreraginaren produktu ere bada. Hala izanik kontuak,
ISDak kon tsidera tzen ditu testua eta berbaldia (diskur tsoa) “min tzairaekin
tzaren” (action langagiere, acción del lenguaje) produktu gisa; eta mintzaira
bera historian zehar sortutako lanabesa da, balio sinbolikoak hartu
dituena.
Horrenbestez, bada, egoki iruditu zi tzaigun sermoiak “jarduera diskurtsibo”
gisa pen tsa tzea, edo, bestela esanda, txanponaren bi alderdi bereiz ezin
bailiran, sermoia “jarduera sozial” espezifiko gisa ere har tzea. Eta, hortaz, egoki
ere on tzea lana planteamendu horretan, hau da, ISDaren perspektiba kontuan
hartuz. Horrela bada, tesirako eginkizun gisa sermoia genero bezala
ezaugarri tzea hartu nuen helburu.
Jakina, artean ere, egiteko luzeenak egiteke nituen. Lehena, nola definitu
eta mugatu interakzionismo sozio-diskur tsiboa?; eta bigarrena, dimen tsio horren
mekanismoak zedarri tzeko zein metodologia erabili?
Bronckart autoreak interakzionismo edo elkarreragin fenomenoa analizatzen
duenean, hainbat mota bereizten ditu; gu geu lehenengoan kokatuko
gara. Halaxe azal tzen du Bronckartek lehenengo interakzio mota zertan den:
“[...] parce que leurs caractéristiques dépendent aussi des choix délibéré
effectués par certaines formations sociales, en fonction de leurs enjeux et de leurs
objectifs propres (cf. La notion de formations discursives de Foucault 1969). Ces
textes sont par ailleurs des unités dépendentes, en ce que leurs conditions
d’ouverture et de fermeture sont déterminées par l’activité elle-même: [...] Ces
deux caractéristiques témoignent d’un premier type d’interaction, entre l’activité
sociale et la langue: ce sont globalement les propiétés de l’activité ordinaire, qui
déterminent les formes de réalisation effective de la langue que constituent les
différen ts genres de textes”. (Bronckart 2005: 153-154) (geuk azpirramatua)
Horrela, bada, elkarreragin motak edo mailak bereiziz, generoen sorreran
kokatuz eta “diskur tso-formazioa” (formations discursives) nozioa ekarriz,
aukera ematen zaigu diskur tsoaren analisi korronte(eta)ko ekarriak balia tzeko
(Foucault bera, Maingueneau, eta abar).