Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

264
ARANTZA OZAETA
genuen beste bati bidea irekiz, alegia, diskur tsiboari. Diskur tsiboari ekitean,
baina, erretorikara iri tsi gara. Ondorioz esan dezakegu “bide berririk” ez dugula
asmatu. Berrikun tza zera li tzateke, modulu bakoi tzari emandako rolean.
Orain artean linguistikaren eremuan egin izan diren azterketak baliatu ditugu,
baina beste modu batera antolatuta aurkeztu dira. Aukera izan dugu analisiak
beste modu batera hierarkiza tzeko, baina beti ere efektu konbergente bat bilatuz,
zeren modulu bidezko antolaketak banaketa adina lotura baitakar; datu
asko eta karakterizazio sendoa egiteko bidea ematen baitu.
Orobat uste dugu beste modu batean uler daitezkeela diskur tsoaren eta
literaturaren gaineko analisia eta ikerketa, bi arloen artean dagoen hartu-emanari
dagokionez. Uste dugu Maingueneau autorearekin batera, literaturak linguistikara
jo tzea ez dela soilik baliabide oinarrizko bat, askoz gehiago ere badela,
benetako ikerketa tresna:
“Le recours à la linguistique n’est plus seulement recours à un outillage élémentaire,
comme dans la stylistique traditionnelle, ou, comme dans le structuralisme,
à quelques principes d’organisation très généraux: il constitue un véritable
instrument d’investigation” (Maingueneau 2003: 21).
Ildo horretatik gertaera literarioa hizkun tzalari tzaren talaiatik azter daitekeela
uste dugu, zeren, bai diskur tso ekarriak, bai erretorika diskur tsiboak,
edota hizketa-egin tzen teoriak berak, literatur lana ezaugarri tzeko atarramendu
handikoak izan baitaitezke. Hi tz gu txitan esanda, harrigarri ere bada
hizkun tzalari tzarako joera eta literaturaren estudiorako isuria horren adiskide
zailak izatea. Horren distan tzia handia balego bezala, hizkun tzaren eta literaturaren
artean, Barthesen hi tzetan esateko:
“como si la lengua estubiera aquí y no allí, como si se la pudiera detener en algún
lugar, más allá del cual sólo habría suplementos innecesarios como la literatura”
(1974: 28).
Sermoiak hizkun tza jardueren ondorio dira, eta adskripzio soziala duten
aldetik, formazio horietan parte har tzen dute, beren helburu, interes eta asmo
jakinen arabera. Nabarmen u tzi nahi dugu sermoietako berbaldi ekarria –
aipugin tzaren fenomenoa– bazter ezinezkoa dela sermoiaren taxuzko karakterizazioa
egin nahi bada. Sermoia instan tzia enun tziatiboa ezaugarri tzeko
saiakera egin dugu, beti ere tradizio katolikoaren barneko sermoia. Hemen
haizeratu diren ezaugarriak ez dira arbitrarioak, edo erabateko aukeraketa pertsonalean
oinarritutakoak, baizik eta generoaren baitako erregulartasun diskurtsiboak.
Horrela bada, bereziki berbaldi ekarriaren fenomenoa aztertuz, tradi-