Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

AGIRRE ASTEASUKOAREN ERACUSALDIAC
Beraz, ISDren marko teoriko-epistemikoaren uretatik edan dugu. Baina
metodologiari dagokionez, ISDak operatibizaziorik edo metodo eginik ez du.
Izan ere, dakigunez, ez da metodo zeha tzik eta bakarrik “masa berbal handiak”
azter tzeko (“La syntaxe des grandes masses verbales [ ] attend encore
d’être fondée” Bajtin 1978: 59 ; Adam 2002: 83-tik hartua). Bide ugari badira,
beraz, eta interakzionismo mota bat baino gehiago ere badago (Bronckart
2005: 153-154). Azken puntu honi gagozkiola, interakzionismo moten arteko
bereizketetan, lehen motaren barruan koka tzen da gure lan hau; bestela
esanda, min tzairaren eta giza instituzioen arteko interakzio-espazioan. Horrela
bada, min tzaira-ekoizpenaren eta gizarte-testuinguruaren arteko elkar-mendekotasun
harremana kontuan har tzen da, bi norabideetan gerta tzen dena.
Bestela esanda, badago dialektika bat ekin tza diskur tsibo baten eta berau
jaulki tzen duen instituzio edo giza estrukturaren artean. ISDaren prin tzipio
nagusia da azterketa “goitik beherako” norabidean egin beharra, instituzioerakundeetatik
hizkun tza unitateetara. Ikuspegi honetatik, hizkun tzaren eta
soziologiaren arteko lotura egin daiteke, baina soziologiaren uretan erabat
murgil tzeko arriskuari i tzuri eginez.
Aipatu arazo metodologikoari dagokionez, irtenbidea aurkitu dugu
Roulet, Filliettaz eta Grobet (2001) autoreen proposamenean, eta geure egin
dugu. Alde batetik, planteamendu honek eu tsi egiten dio interakzionismoaren
“goitik beherako” norabideari; eta, bestetik, “modulu” bidezko hornidura metodologikoa
jar tzen du eskura. Gure ustez, autoreok proposatutako irtenbidea
egokia da, bereziki testuen konplexutasunari (gure kasuan XIX. mendeko sermoiari)
aurre egin ahal izateko atalka tzea ahalbide tzen du-eta; hau da, kalak
egitea, azterketaren diseinu modularra plantea tzea.
Guztiarekin ere, ikerketa hau mami tze eta on tze bidean, egoki tzapenak eta
moldaketak egin beharra izan dugu. Ho ts, ez dugu azterketa molde jakin eta
finkorik eskura izan. Iparrizarrean izan dugu beti “goitik beherako” begirada,
begirada bertikala, eta baita hasieran geure buruari jarri genion helburua ere:
sermoien ezaugarri tze diskur tsiboa egitea. Halaz ere, eginkizun horretan begirada
“horizontala” ere geureganatu izan behar dugu, eta hipotesiak ad hoc egin
ditugularik, beti ere xede-asmoei ahalik eran tzun beteena eman nahian, zenbait
hurbilbide desberdinetatik edan behar izan dugu. Ezin uka, zen tzu horretan,
“brikolage” teknikaz baliatu behar izan dugula. Baina guztiarekin ere, pragmatikaren
barrutian mugitu gara nagusiki, eta eredu koherente, praktiko eta
integra tzaile bat osatu uste dugu; edo behin tzat, horren alde egin dugu lan.
Guztira bost modulu egin dira lan honetan, bat kapitulu bakoi tzeko. Modulu
bakoi tza beregaina da, erlatiboki behin tzat, eta hortik ulertu behar da
261