Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

250
ARANTZA OZAETA
Bi. Diskur tso ekarriaren fun tzioa ere exten tsitatearen arazo da. Esan beharrarekin
lotu behar dugu, diskur tsoa etengabe errepika tzeko beharrarekin.
Zita-iruzkin erlazioa problematika honetan kokatuko li tzateke baita ere.
Hiru. Insisten tzia patetismoarekin lotu dugu, gauzak higuin tzeraino errepikatuak
daude katekesi euskaldun hori finka tzeko. Gaien zirkularitatea bilatzen
da teknika eta helburu gisa. Baina Agirreren erretorika (edo estilo) pertsonalaz
ohar txoa egitea gauza beharra da. Agirre bera ez da luza tzen.
Insisten tzia eta errepikapena bai, baina kontzeptismoaren barrutietan beti.
5.3.2. KONTUHAR TZE ENUN TZIATIBOA
Aurreko adibidea [V 1] har tzen badugu berriz, an tzematen da definizio
bat dela, zehazki infernuarena. Definizioak sermoian dituen helburu erretorikoen
artean docere izango luke, iraka tsi. Baina definizioaren barruan, zein
kontuhar tze enun tziatibo dagoen erreparatuz gero, ugari dira ku tsu subjektiboko
hi tz eta esapideak (“lize izugarri bat”, “sufre eracequiz iraquiten dagoan
aincira” eta abar). Definituriko nozioarekiko asun tzioak dakar izendapenak
egiteko “subjektibemak” erabil tzea Kerbrat-Orecchionirekin esateko (1984).
Sermoiak iraka tsi egiten du, baina ez noziorik, definituriko kon tzeptuekiko
sentimendu mul tzo bat baizik.
Sermoien anbiguotasuna ikusi dugu aurreko kapituluan, kristauarekiko
distan tzia eta hurbiltasuna, denok batera, bai, baina bakoi tza bere er tzean.
Sermoilariak hurbildu nahi du, taldearen eta artaldearen ale izan nahi du,
baina gogorra ere izan behar. Diskur tsiboki dramatismoa sortu beharra dauka.
Kristauarekiko hurbiltasuna bilatu beharrak kontuhar tze enun tziatiboan
eragina dauka, batetik, eguneroko bizi tzaren erretorika dakusagu (herriko
gauzak, eguneroko adibideak, sal-erosketarako tratuak). Sermoiak, alde horretatik,
bizi tzarekin konektatuta daude. Predikariak kristauaren mundua ondo
ezagu tzen du eta zehaztasunez dakar tza enun tziaziora (toponimiako elementuak,
Peraltako ardoa, Lezo, Herniora eta Aran tzazura erromeriak, (B 84; C
83-84; C 552). Ez da autore librea, instituzioaren idazlea baizik: herriko hitzak
darabil tza erabili behar dituelako. Gomendio bat da generoaren baitakoa
48 . Hurbila izateko duen premiagatik… Horregatik da sermoia XIX.
mendeko Gipuzkoako bizi tza ezagu tzeko toki egokia.
48 Gogora bedi Iruñeko apezpikuak sermoigin tzarako emaniko aholkuak, Agirrek berak
jaso tzen dituenak: «Ordenamos asi mismo á nuestros Párrocos, y á todos los demas Predicado-