Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

242
ARANTZA OZAETA
orobat, persuadi tzeko helburu garbia (esplizitua) duten berbaldietara, Perelmanek
esango zukeen “de adherencia de mentes a las tesis dadas” (1969: 14),
ho ts, publizitatea, diskur tso politikoa, eta abar.
Kontua da gure corpusera urrera tzeko gainditu behar direla, ez digutela
eran tzunik ematen, ez Perelmanen argumentazioak, ez Anscombre eta Ducroten
planteamenduak (1988), ezta pragma-dialektikaren argudia tze bir-eraiketak
ere (van Eemeren eta Grootendorst 1987, 2002). Ildo horretatik, Plantin
(1998) autorearen lanez ere ezin balia gintezke, argudia tze teoriari ekarpen
interesgarririk egin dionik ukatuko ez dugun arren. Plantinen hurbilpen teoriko-metodologikoa,
alegia, bere “trilogia”, argudia tze teorian mamitu diren
hiru tipologia garran tzi tsuren urak ekarriz osatu du (Toulmin autorearen; Perelman
eta Olbrech ts-Tyteca autoreen; eta van Eemeren eta Grootendorst-en
tipologiak). Baina Plantinek ere erretorika invention koka tzen du nagusiki,
alegia, argudio eta froga mailan.
Zer aterabide dugu, hortaz, erretorikaz jarduteko ez badugu ain tzat hartuko
ez troposen erretorika, ez argudia tzearen erretorika? Zirriborra tzen ari
garenez, erretorikaren auzia enun tziazio-auzia da, dimen tsio sozial eta historikoan
ulertuta.
Kontua ere ez da teoria erretoriko berria proposa tzea, baizik eta eraiki tzea
berbaldien dimen tsio erretorikoa (Bordron eta Fontanille 2000). Egileok ez
dira koka tzen ez argudioen erretorikan, ez figuren erretorikan, baizik eta jartzen
dituzte harremanetan arda tz sintagmatikoa eta paradigmatikoa. Horrela
bada, ez dira kontuan har tzen figura zerrendak edo inbentarioak, ezen berbaldien
dimen tsio erretorikoaren auzia hasten da jokoan jarritako kategoria
diskur tsiboak azter tzetik. Toki horietan gauza tzen dira balore, posizio eta estrategia
enun tziatiboak. Eta praxi enun tziatiboa da kategorion kon tzeptu
“antola tzailea”.
Hain zuzen ere, berbaldia ekin tzan perspektibatik, badirudi tenden tzia
dela ia ezinbestean figurak eralda tzearena. Baina zein modutan eraldatu figurak?
Hona eran tzuna: figuren gertaera erretorikoa fenomeno lokal barik, fenomeno
global gisan ulertuz. Figurek tradizionalki beren existen tzia eta izatea
maila lokalean izan dute; orain, berriz, diskur tsoaren edota pen tsamenduaren
propietate globalak izatera pasa tzen dira. Horra tx arda tz sintagmatikoa. Modu
honetara ekarrita, ho ts, figuren “deslokalizazioa” dela-eta, (idem, 14. or.) beste
eginkizun bat eslei tzen zaie. Alegia, beste zerbaiten alde ekarriko genituzke
figurak. Hain zuzen, figuran jar tzea (figurazioa edo eskematizazioa), bihurtuko
li tzateke gure diskur tsoen aktibitate garran tzi tsuena.