Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

240
ARANTZA OZAETA
zioa), eta emoziona tzeari ekin beharko dio. Ikusi dugu jada, konbentzimenduari
dagokionez, esatariak ez dakarrela froga sendorik (zita intertestualak,
eta abar). Jakina, sermoigin tza ez da produktu bat neur tzen dena
egiaren konstatazio edo eztabaida teologikoen mailagatik. Baina, hala ere, sermoiak
indarra du, oso berbaldi botere tsua da. Indarra, baina, konbentzimenduan
baino gehiago emozioan kokatu behar da. Sermoia ez da edukinozio
berriak sakonki ikasteko toki bat. Ai tzitik, emozionala da, haren
pragmatikak edo efektu interpretatiboak a txikimendua bila tzen duenez gero.
Diskur tsoaren “afektibitatean”, hor txe du sermoiak indarra.
Orain, bada, emozioa nola lor tzen da? Zein eredu erretoriko bilduz? Ze
“erregistro” diskur tsibo dauka sermoiak? Kontuan izan bedi eraman behar
dela arazo erretorikoa zen tzua sor tzera ez ezik –semiosira– baita sensibiliak sortzera
ere. Sermoiak erretorika egiten du, bai, baina “bigunaren” erretorika,
“hurbiltasunaren” erretorika… Eta baita “gogorraren” erretorika ere (astinaldien,
izu tzeen, meha txuen erretorika), ikusiko dugunez.
Izan ere, errebelazioaren auzia ez eze (nola esan dena esanda badago?),
“sinistearen” edo “fedearen” auzia dago, publikoaren eran tzunaren auzia hain
zuzen. Publikoak sermoiari eran tzuna mementuan bertan emateko modurik
ez du (hi tzez, imin tzioz, portaeraz, ezagu tzaz). Eran tzuna (sinistea edo fedea)
a posteriori izango duen portaeran neurtuko da. Sermoiaren edukia bizi tza
per tsonal eta sozialean jardutean ispilatuko da, nahiz ideologia nahiz identitate
jakin bat eraku tsiaz. Sermoiak, horregatik ere, ezagu tzetan baino gehiago,
emozio-jarreretan eragin behar du. Proiektiboa du helburu
Guk, jada esan dugunez, ez dugu figuren erretorika bila tzen, arda tz paradigmatikoa.
Agirreren sermoiak ez dira tropoen gertaleku, ez dago ornatus
abera tsik; beraz, ez du eska tzen corpusak berak horrelako hurbilpenik. Jarraian
ikusiko ditugu erretorika azter tzeko erabili diren talaia klasikoak eta gure hautua
egingo dugu. Horrela, erretorika uler tzeko moduak berbisitatuko ditugu,
baina gu diskur tsoen dimen tsio erretorikoaz min tzatuko gara. Horrela kontuak,
figura lokalak barik, diskur tsoaren antolaketa bidera tzen duten figurak
aurkeztu, eta ain tzat hartuko ditugu.
5.1. OINARRI TEORIKOA
Erretorika nozioak izaera polimorfoa dauka. Adiera ugariko kon tzeptu/
teoria dugu (cf. Meyerren zazpi adierak, 1994). Erretorika zien tzia zaharra