Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

232
ARANTZA OZAETA
tik bila tzen du esatariak asoziazio egokiak egitea iruzkinetan, adibide hurbilak
jar tzea, konparazioak baserriaren munduarekin, doxa ekar tzea, eta abar.
Kontua zera da: aipuan dagoeneko esana dagoena ber-esatea. Hi tz errebelatuaren
mezua azal tzea eta didaktifika tzea. Aipuaren inguruan egiten
den iruzkina, jakina, adierazlearen gainekoa da, inolaz ere edukiaren gainekoa.
Horregatik, iruzkinean aipuan esandakoa ber-esaten da, baina beste
era batera esaten da, nahiz eta ez den gauza berririk esaten. Iruzkina da
idazlearen estilo per tsonalaren agerlekua, aipuak ekar tzean ezin baitu ezarrita
dauden moduetatik kanpo ibili. Iruzkinak, beraz, ez du informazio
berririk ekar tzen, baina esan esaten du, beste modu batean esan ere jadaesana.
Iruzkinak, izan ere, “Lectio” eta “Meditatio” bil tzen ditu: irakaskuntza
eta hezkun tza da. Jesukristoren nekaldiaren irakur tzea, seme hondatzailearen
parabola, emakume samariarraren jasoera, Kafarnaum herrian
gertatutakoa… Pasarte horiek amaierarik gabeko hausnarketa iturri eta
iruzkin iturri dira.
Gauzak horrela, iruzkina, sermoietan, errepikapena baino ez da: esateko,
ber-esateko, mezuari ekiteko tresna. Iruzkina, baina, mota batekoa da: ez da
edukiaren gainekoa, edukia eztabaida tzeko, zehazteko edo errefuxa tzeko.
Errepikapena esandakoaren gainekoa da, memoria eta per tsuasio bide. Ez da
analisi tresna, integrazio baliabide baizik. Sermoiak, nolanahi ere, ez dira iruzkin
hu tsak, ez eta errepikapen hu tsak ere; aipua sermoietako osagai garran tzitsuena
da, baina ez bakarra.
B barrutiari dagokionez, hor ere ager tzen da “aipua-iruzkina” hurrenkera.
Baina ez du estatutu bera, ezta fun tzio bera ere. Aipu horien erreferen tziala
“iri tzia” da, “doxa”, eta gauzak aldatu egiten dira orduan. Baina, horiek horrela,
B barrutiko berbaldi ekarria beharrezkoa ez ezik, ezinbestekoa da diskurtsoa
on tzeko. Ho ts, “doxarik” gabe ez dago sermoirik. Sermoiek, izan ere,
fun tziona tzen baitute termodinamikaren legearen arabera. Ho ts, bi iturri behar
dira: batetik, aire beroa; eta bestetik, aire ho tza. Bata Logos-a da, A barrutiko
“airea”; eta bestea, kristauarena, doxarena. Beraz, A barrutiko printzipioaren
fun tzionamendua aski bi txia da: zer esan eskain tzen du, baina
horretaz gain, eta era berean, nola erabili ere esan behar du. Eta horretarako,
ezinbesteko sostengua B barrutia da.
Gauzak horrela, aipua-iruzkina hurrenkerak sermoiaren edukia eta forma,
bi-biak, molda tzen ditu. Sermoiak, orobat, lurrin makinak bezala fun tzionatzen
du; bestela esanda, ur korronte “beroa” eta ur korronte “ho tza” behar
ditu. Korronte beroak, hu ts-hu tsean, ez du baliorik eragiteko.